Endometrial küretajda benign patolojiler
Transkript
Endometrial küretajda benign patolojiler
ENDOMETRİAL KÜRETAJ MATERYALLERİNDE GÖRÜLEBİLEN BENİGN PATOLOJİLER Dr. H. Dilek BÜLBÜL T.C. Sağlık Bakanlığı Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi ANKARA APD Kış Okulu 18.03.2012 Endometrial Örnekleme 0 Endikasyonları Anormal uterin kanama, Endometrium kalınlığında artma, Endometriumda düzensiz görünüm, Endometrial kökenli olabilecek anormal sitoloji (AGC-NOS, AGC-Endometrial, malign glandüler), • İnfertilite • • • • Endometrial Örnekleme 0 Klinik Bilgi • Hasta yaşı, • Örnekleme yapılmasının sebebi, • Örnekleme yöntemi, • Son adet tarihi (SAT) ve düzeni, • Eksojen hormon kullanımı, • Uygulanan kontraseptif yöntem, • İlaç kullanımı (Tamoxifen vb.) Endometrial Örnekleme 0 Makroskopi • Tamamı takibe alınarak incelenmelidir. • Gebelik materyallerinde klinik veya makroskopik olarak molar gebelik şüphesi yoksa 1-2 kaset yeterli olabilir. Endometrial Örnekleme 0 Yeterlilik Kriterleri • Miktar olarak yeterlilik kriteri koymak mümkün değildir. • Endometrial doku içeriyor, ancak çok az ise deskriptif tanı yazılabilir. Endometrial Örnekleme 0 Yeterlilik Kriterleri (Devam) • Endometrial doku yoksa yetersizdir. • Bu durumda da tanıya “yetersiz” yazmak yerine görülenin tanımlanması (mukus kitlesi, servikal doku parçaları, uterin alt segmente ait dokular gibi) uygun olur. Endometrial Örnekleme 0 Yeterlilik Kriterleri (Devam) • Özellikle postmenopozal kadında, az miktardaki dokular mitotik aktivite, anormal glandüler pattern gibi özellikler açısından, büyük büyütme ile dikkatle incelenmelidir. Disfonksiyonel Uterin Kanama (DUK) 0 Primer uterin patoloji (endometrit, polip, hiperplazi, miyom, endometrial veya servikal malignite vb) veya sistemik hastalık (koagülopati gibi) olmaksızın, endometriumun normal siklik döngüsündeki değişiklikler sonucu olan anormal uterin kanamadır. Disfonksiyonel Uterin Kanama (DUK) 0 Patolojik değil, klinik bir terimdir. Disfonksiyonel Uterin Kanama (DUK) 0 Hemen daima hipotalamik-pituiter-ovaryan akstaki dinamiklerin anlamlı dengesizliğine eşlik eder. Disfonksiyonel Uterin Kanama (DUK) 0 Glandüler stromal yıkım • Nonspesifik bir bulgudur. • Menstruel endometrium ve değişik organik hastalıklara eşlik eden kanamalarda da görülebilir. • Arada sağlam kalmış endometrium alanları, spesifik patoloji varlığı (polip, hiperplazi, malignite gibi) açısından dikkatle incelenmelidir. Endometrial Yıkım Bulguları(1) 0 Stromada nükleer ( apopitotik) debris 0 Fibrin trombüsleri Endometrial Yıkım Bulguları(2) 0 Stromal kollaps 0 Stromal hücre agregatları (stromal “blue balls”) Endometrial Yıkım Bulguları(3) 0 Papiller sinsityal değişiklik Endometrial Yıkım Bulguları(4) 0 Glandüler sıkışma Endometrial Yıkım Bulguları(5) 0 Glandüler hücrelerin bazal sitoplazmalarında nükleer (apopitotik) debris Endometrial Yıkım Bulguları(6) 0 Hemosiderin pigment depolanmaları 0 Fibrozis ve hiyalinizasyon Endometrial Yıkım Bulguları(7) 0 Köpük hücre toplulukları Endometrial Yıkım Bulguları(8) 0 Menstruel endometrium 0 DUK • Yıkım bulguları diffüz • Yıkım bulguları fokal • Sekretuar endometrium • Sağlam endometrial zemininde • Değişiklikler akut fragmanlar ile karışık heterojen bir yapı • Kronik kanama bulguları Düzensiz Proliferatif Endometrium 0 Uzamış, karşılanmamış östrojen etkisine bağlı (kronik anovulatuar siklus gibi) gelişir. 0 Gerçek premalign lezyon değildir. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Anormal uterin kanama (AUK) nedeni ile yapılan biyopsilerde % 2-23 oranında 0 Postmenopozal kanamaların % 50’sinde 0 Tamoxifen kullananların % 30’ unda 0 AUK nedeni ile yapılan biyopsilerde polip olasılığı daima akla getirilmelidir. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 İnsidensi yaşla artar. 0 Hiperöstrojenizm ile ilişkilidir. 0 Endometrial polibi olan kadınlarda endometrial hiperplazi daha sıktır. 0 Endometrial karsinom ile benzer ilişkisi yoktur. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Üç yüzü epitelle çevrili polipoid parçalar ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Non-polipoid parçalara göre daha fibröz stroma ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Glandlarda yapısal anormallik ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Çevredeki endometrial dokulardan farklı görünümde glandlar ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Stromada kalın duvarlı damarlar ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Stromada belirgin miktarda düz kas varsa “adenomiyomatöz polip” terimi kullanılabilir. 0 Nadiren stromada atipik nukleuslu hücreler olabilir. Anlamlı değildir. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Postmenopozal kadında polipte proliferatif aktivite klinik olarak anlamlı değildir. 0 Non-polipoid endometrial dokularda proliferatif aktivite varsa raporda belirtilmelidir. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Plazma hücrelerini de içeren inflamatuar hücreler olabilir. 0 Non-polipoid parçalarda plazma hücresi görülmedikçe endometrit olarak değerlendirilmemelidir. ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Polipte basit hiperplazi tanısı verilmemelidir. 0 Kompleks ve atipik hiperplazi polipte sınırlı olabilir. 0 ~%50 nonpolipoid endometriumu da tutabilir. 0 Bütün karsinomlar polip zemininde gelişebilir ya da polibi tutabilir (Özellikle seröz karsinom). ENDOMETRİAL POLİPLER 0 Ayırıcı Tanı • Alt uterin segment parçaları, • Endometrit, • Atipik polipoid adenomiyoma, • Endometrial hiperplazi, • Adenofibrom, • Adenosarkom ENDOMETRİTLER 0 İnfektif veya noninfektif olabilir. 0 Akut veya kronik formda olabilir. 0 Tanı için en kesin bulgu plazma hücrelerinin görülmesidir. 0 Stromada spindl hücreler veya ödemli görünüm olabilir. 0 Glandlarda hafif şekil bozukluğu, epitelde orta derecede atipi, metaplastik ve reaktif değişiklikler olabilir. ENDOMETRİTLER 0 Spesifik Formlar • Chlamydia Trachomatis • Cytomegalovirus: Tipik CMV inklüzyonları görülür. Granülomlar olabilir. • Herpes Simpleks Virus: Gland epitelinde tipik inkiüzyonlar, “molded” buzlu cam görünümlü nukleuslar görülür. • Mycoplasma: Granülomlar olabilir. • Actinomyces: İnce bazofilik ışınsal flamanların oluşturduğu “non- refraktil” granüller vardır. Bazen ortalarında yoğun, daha eozinofilik kor bulunur. Kesin tanı kültürle konur. • Mantar ve parazitler ENDOMETRİAL GRANÜLOMLAR 0 İnfeksiyöz • Tüberküloz • “Schistosomiasis” • “Enterobius vermicularis” • “Toxoplasma gondii” ENDOMETRİAL GRANÜLOMLAR 0 Non-infeksiyöz • Sarkoidoz • Yabancı cisim granülomları • İdiopatik RAHİM İÇİ ARAÇ (RIA) ETKİLERİ 0 Yüzey epitelinde mikropapil oluşumu RAHİM İÇİ ARAÇ (RIA) ETKİLERİ 0 Skuamöz metaplazi RAHİM İÇİ ARAÇ (RIA) ETKİLERİ 0 Yüzey ülserasyonu RAHİM İÇİ ARAÇ (RIA) ETKİLERİ 0 Fokal inflamatuar infiltrasyon (plazma hücreleri de dahil) 0 Hafif nükleer atipi 0 Yabancı cisim reaksiyonu ve granülomlar olabilir. RAHİM İÇİ ARAÇ (RIA) ETKİLERİ 0 Levonorgestrol içeren RIA (Mirena) ise glandlarda atrofi, stromada desidualizasyon (iatrojenik desidua) izlenebilir. ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Sıklıkla hiperöstrojenizm ile ilişkilidir. 0 Poliplerde, hormon tedavisinde, RIA varlığında, kronik endometrit ve piyometrada görülebilir. 0 Endometrial hiperplazi veya karsinoma eşlik edebilir. 0 Hafif glandüler kompleksite gösteren metaplazi ile metaplazinin eşlik ettiği hiperplazi arasında ayırım yapmak güç olabilir. ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Skuamöz metaplazi ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Moruler metaplazi • İmmatür skuamöz metaplazi? • Ayrı antite? ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER Moruler Metaplazi Skuamöz Metaplazi β-catenin Nuk. ve sitop. Diffüz (+) Membranöz (+) ER (-) (+) p63 (-) (+) CD10 Nükleer (+) (-) CDX2 Nükleer (+) (-) ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Müsinöz metaplazi • Endometrial biyopside yapısal olarak kompleks müsinöz proliferasyon varlığında iyi diferansiye müsinöz adenokarsinom olasılığı akla getirilmelidir. Böyle bir durumda “kompleks endometrial müsinöz proliferasyon” terimi kullanılabilir. ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Silyalı (tubal) metaplazi ENDOMETRİAL EPİTELİYAL METAPLAZİLER 0 Berrak hücre metaplazisi 0 “Hobnail” hücre metaplazisi 0 Eozinofilik (oksifilik, onkositik) metaplazi Papiller Sinsityal Değişiklik 0 Metaplazi terimi yanlış kullanılmaktadır. 0 Dejeneratif ve rejeneratif bir olaydır. 0 Hafif nükleer atipi, hatta mitoz olabilir. 0 Seröz adenokarsinomdan ayırımında p53 (zayıf, heterojen pozitif) ve ER (pozitif) yardımcı olur. Endometrial Stromal Metaplaziler 0 Düz kas metaplazisi, 0 Kartilajinöz ve osseöz metaplazi, 0 Glial metaplazi, 0 Adipöz metaplazi gibi mezankimal metaplaziler ve ekstramedüller hematopoez de görülebilir. 0 Karsinosarkomun veya diğer uterin neoplazilerin mezankimal komponentinden ayırımı önemlidir. Endometrial Metaplazi Ve Değişiklikler 0 Epiteli ve stromayı tutabilen, heterojen farklılaşmalardır. 0 Genellikle hormonal uyarılarla ilişkilidirler. 0 Günlük pratikte tanınmaları önemlidir. 0 Kompleks yapısal özellikte oldukları zaman raporda belirtilmelidir. TEŞEKKÜRLER!.. 0 TEŞEKKÜRLER!!!! 0 FOTO!!!!