Dünya`da Ebelik Eğitimi - Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri

DERLEME / REVIEW
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi / DÜ Sağlık Bil Enst Derg
Journal of Duzce University Health Sciences Institute / J DU Health Sci Inst
ISSN: 2146-443X [email protected] 2016; 6(1): 46-50
Dünya’da Ebelik Eğitimi
Selda YÖRÜK1
ÖZ
Ebeler, insanlık tarihi kadar eski ve bağımsız bir mesleğin üyesidirler. Türkiye’de ebelik usta-çırak ilişkisi ile başlamış,
eğitimle birlikte gelişmesi sırası ile ebelik kursları, ebe okulları, lise, önlisans eğitim ile devam etmiş ve günümüzde
lisans düzeyinde eğitim ile sürdürülmektedir. Özellikle nitelikli ebelik hizmeti olan gelişmiş ülkelerde lisans düzeyinde
ve yeterliliğe dayalı eğitim modeli uygulanmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde ise yeterli ebelik hizmeti olmadığı gibi,
ebeliğin güçlendirilmesi için ebelik eğitiminin nicel ve nitel olarak kalitesinin artırılması gerekmektedir. Birleşmiş
Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), Uluslararası Ebeler Konfederasyonu (ICM) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) son yıllarda
ebelik hizmetinin kalitesine vurgu yaparak, ebeliğin güçlendirilmesi için ebelik eğitimi ile ilgili olması gereken en az
standartları belirlemişlerdir. Bu standartlar ülkelerin gelişmişlik düzeyi, sağlık sistemi ve kaynakları göz önünde
bulundurularak yapılmıştır. Dünyada ebelik eğitiminin anlatıldığı bu çalışma; ülkeler ve bölgeler arasında karşılaştırma
yapmamız için bize fikir verecek aynı zamanda ülkelerin ebelik uygulamaları ve ebelik hizmetinin niteliği ile ilgili bir
referans noktası oluşturacaktır. Ayrıca eğitim kavramı üzerinden ebelik eğitimine bakışımız ‘‘ebelik eğitim programını’’
daha geniş bir çerçeveden yorumlamaya katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ebelik; ebelik eğitimi; lisans eğitimi.
Education of Midwifery in World
ABSTRACT
Midwives who are professional members an older and independent as old as humanity. The development started with
midwifery education with a master-apprentice relationship, with a long and challenging course today in the form of
educational process is carried out with in high school and university level education. In particular, qualified midwifery
services at the undergraduate level in developed countries and competency-based training model is applied. In developing
countries, as there is not enough midwifery services, improving the quality of midwifery training in quantitative and
qualitative need for strengthening midwifery. United Nations Population Fund (UNFPA), the International Confederation
of Midwives (ICM) and the World Health Organization (WHO) which emphasis on the quality of midwifery services
has set minimum standards for midwifery education should be related to the strengthening midwifery in recent
years.These standards development level of countries, health systems and resources are made considering. In this study,
as described in midwifery education in the world; us to analyze the differences between countries and regions, to compare
the midwifery education will give us an idea will also serve as a reference point regarding the nature of the country of
midwifery practice and midwifery services. In addition, we favor the midwifery education through training concept
'midwifery education program' is expected to contribute to a broader framework of interpretation.
Keywords: Midwifery; Midwifery education; Undergraduate education.
1.EĞİTİM
Eğitim, insanın bugünkü ve gelecekteki yaşamına bir müdahaledir. İnsanın ve toplumun yararı ve yarını düşünülerek
uyumun ve üretkenliğin artırılmasına yönelik düşünce ve davranış değişikliğini yaratma çabasıdır (1).
Eğitim genel anlamda öğrencinin davranışlarında değişiklik oluşturan bir süreçtir (2). Diğer bir deyişle, eğitimden geçen
kişinin davranışlarında değişme olması beklenmektedir. Eğitim sürecine giren kişilerde bu değişmenin istenilen yönde
olması beklenir (3). Bu süreç içinde öğrenci, eğitici, planlamacı veya yöneticilerin “kasıtlı bir davranış değişikliği
oluşturma” amacı etrafında bir araya geldikleri görülmektedir (4). Bu amaçtan yola çıkıldığında “eğitim” kavramının
farklı tanımları yapılmıştır. Ertürk; ‘‘bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme
meydana getirme süreci olarak tanımlamıştır’’ (5). Demirel; ‘‘bireyde kendi yaşantısı ve kasıtlı kültürlenme yoluyla
1
Balıkesir Üniversitesi Balıkesir Sağlık Yüksekokulu Ebelik Bölümü 10145 Balıkesir
Correspondence: Selda YÖRÜK, e-posta: [email protected]
Geliş Tarihi / Received: 22.01.2015
Kabul Tarihi / Accepted: 12.06.2015
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 46-50
46
S YÖRÜK
istenilen davranış değişikliğini meydana getirme
sürecidir’’(3). Sönmez; ‘‘fiziksel uyarımlar sonucu,
beyinde istendik biyokimyasal değişiklikler oluşturma
süreci’’ şeklinde tanımlamıştır (6).
Eğitim kavramının farklı tanımlarında iki önemli nokta
vurgulanmaktadır. Bunlardan birincisi eğitimin bir davranış
değişikliğini amaçlaması, diğeri ise eğitimin kasıtlı bir
süreç olmasıdır. Eğitimde amaç eğitim öncesi ve sonrasında
ölçülebilir, gözle görülebilir bir değişimin oluşması ve bu
değişim sürecinin bir yaşam biçimi haline dönüşmesidir.
Yani eğitim ile farklı sosyal ve kültürel alt yapılardan
gelmiş bireyler bir amaç doğrultusunda davranış değişikliği
yaşamakta ve bu değişim bireyin bundan sonraki
yaşantısına yol gösterici ve geliştirici nitelik taşımaktadır.
Eğitimin bir değişim süreci olması yanında kasıtlı bir süreç
olması da önemlidir. Kasıtlı olması, eğitimde gerçekleşmesi
istenen değişimin bir “plan” çerçevesinde olması anlamına
gelmektedir (4). Kasıtlı davranışları, öğrencilere
kazandırabilmek için plan çerçevesinde öncelikle eğitimin
hedeflerinin belirlenmesi, öğrenme, öğretme ortamının
düzenlenmesi ve kasıtlı davranışların ya da değişikliğin
oluşturulması son olarak da değerlendirilmenin yapılması
gerekmektedir. Değişim süreci ancak planlı olduğu sürece
eğitim ile amaçlanan değişim gerçekleştirilebilir (7).
2.EBELİK EĞİTİMİ
İnsanlık tarihindeki gelişime paralel olarak, ebelik eğitimi
sürekli değişim ve gelişim göstermiştir. 1900’lü yıllara
kadar gözlem ve deneyime dayalı usta-çırak ilişkisi ile
yürüyen‘‘geleneksel ebelik’’, zamanla ayrı bir bilim alanı
olarak değerlendirilen ve kanıta dayalı, belirli disiplin
kurallarını içeren ebelik eğitim programları çerçevesinde
geliştirilmiş ve günümüzde uygulanmaktadır (8,9).
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre ebe ‘‘ebelik eğitimi
sonunda gerekli nitelikleri kazanmış ve yasal olarak lisanslı
olan kişidir ’’(10). Bu tanımda yer alan ebelik eğitiminin
çağdaş sağlık hizmeti ihtiyaçlarını karşılayabilecek bilgi,
beceri ve tutumlara sahip, ülke gerçekleri ve evrensel
nitelikleri kapsadığı düşünülmektedir. Ebelik eğitimi ile
özellikle kadın, bebek ve çocuk sağlığının korunması ve
geliştirilmesine yönelik bilgi ve beceri kazandırılmaktadır.
Yürütülen ebelik programlarının amacı istenilen niteliklere
sahip ebe yetiştirilmesidir.
Ebelik eğitimi, ebelik lisansı için gerekli nitelikleri ve
yeterlilikleri yerine getirerek bireyleri hazırlama sürecidir
(11). DSÖ'nün ebelik eğitim programı; ‘‘profesyonel ebelik
eğitiminde tüm eğitim programının teori ve uygulamalar
ile bağlantılı, içerik, süreç ve sonuçlara uygun
olmasıdır’’(12). ICM ebelik eğitiminin niteliği ile ilgili
uluslararası standartları belirlemiş, ebelik programları için
2 farklı eğitim programı önerisinde bulunmaktadır.
Bunlardan birincisi eğitime başlama yaşının en az on sekiz,
üniversite düzeyinde 3 ya da 4 yıl olması ya da hemşirelik
eğitimi sonrası en az on sekiz ay eğitim verilmesi olarak
belirtmiştir. Ebelik eğitiminde yeterli düzeyde mesleksel
beceri düzeyinin kazandırılması gerekmektedir. Bu amaçla
eğitimin en az %40 teori, %50 uygulama olması, kanıta
dayalı yaklaşımların uygulanması, yetişkin öğrenme
ilkelerine ve yeterliğe dayalı eğitim verilmesi gerektiği
belirtilmektedir (13).
2.1.Türkiye’de Ebelik Eğitimi
Türkiye’de ebelik eğitimi sağlık hizmetlerinin
örgütlenmesinde yaşanan gelişmeler, toplumun sağlık
sorunlarının çözümü için planlanan politikalar çerçevesinde
şekillenmiştir. Ebeliğin kurs olarak başladığı eğitim
sürecinden, ilkokul ve ortaokula dayalı köy ebe okulları
daha sonra lise ve ön lisans eğitimler ile ebelik eğitimi
devam etmiştir. Günümüzde 12 yıl temel eğitim sonrası 4
yıllık ebelik lisans programı düzeyinde verilmektedir (9)
(Tablo 1.).
2.2 Dünya’da Ebelik Eğitimi
Dünya’da ebelik eğitimi ve hizmetleri de benzer şekilde
ülkelerin tarihi, kültürel, siyasi gelişiminden etkilenmiştir
(14). Ebelik hem geleneksel hem de gelişen bir meslek
olarak eğitimde çeşitli seçenekleri barındırmaktadır.
Küresel olarak ebelik eğitiminde çok farklı uygulamalar
vardır. Bu mesleği yapabilmek için en uygun eğitim modeli
Tablo 1. Türkiye’de ebelik eğitiminin kronolojisi
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 46-50
47
S YÖRÜK
Tablo 2. Çeşitli ülkelerden ebelik eğitim örnekleri
ile ilgili bir fikir birliği olmadığı gibi tek tip eğitim sistemi
de yoktur (15).
Ülkeler arasında ebelik eğitimi arasında büyük farklılıklar
vardır. Bazı ülkeler hala lise düzeyinde eğitim verilirken,
birçok ülkede ise ebelik eğitimi en az üniversite
düzeyindedir. Üniversite düzeyinde eğitim ebeliğe göre
hemşirelik eğitiminde daha yaygındır ve süresi 2-5 yıl
arasında değişmektedir. Bazı ülkelerde yükseköğrenim
kurumlarında hemşirelik ve ebelik ayrı birer meslek olarak
kabul edilip her biri için ayrı programları vardır. Uygulanan
eğitim modellerini şu şekilde sınıflayabiliriz; Birinci eğitim
modelinde ebelik, hemşirelik programlarına entegre
edilmiştir. Ebe-hemşire ortak eğitim programında
hemşirelik eğitimi verilmekte, bu bölümden mezun olanlar
ebelik ya da hemşirelik yapmaktadırlar. İkinci eğitim
modelinde,
ebelik
eğitimi
hemşirelik
eğitimi
tamamlandıktan sonra başlamaktadır. Bir diğer model ise
hemşirelik eğitiminden hemen sonra ya da belirli bir süre
klinik hemşiresi olarak çalıştıktan sonra ebeliğe geçiş
olabilmektedir. Ebeliğin ayrı bir bilim dalı olarak
adlandırıldığı ülkelerde; ülkemiz ile benzer olarak
hemşirelik eğitiminden ayrı doğrudan giriş ile ebelik
eğitimi verilmektedir (16).
Dünya ülkeleri arasında ebelik eğitimi temel olarak
incelendiğinde farklılıklar çok daha açık olarak görülecektir
(17,18). Münih Deklarasyonu’nda ‘‘temel eğitimin
geliştirilmesi ve yükseköğretime erişimin sağlanması ile
ebelik ve hemşireliğin güçlendirilmesi’’ “gerekli yasal ve
düzenleyici çerçevenin oluşturulması” için yetkililere
çağrıda bulunulmuştur (19).
Buna bağlı olarak ebelik eğitiminde Avrupa Birliğine (AB)
üye ülkeler arasında düzenlemeler yapılmıştır. Avrupa
Birliğine üye ülkelerde; ebelik eğitimi için belirtilen Avrupa
Birliği mevzuatına uyma zorunluluğu vardır. AB üyesi
ülkelerde, ebelik eğitimine başlama ve almaları gereken en
az eğitim şartlarını, müfredat, ders süreleri, mezuniyet
kriterleri gibi konuların açıkça düzenlendiği ve tüm
Topluluk ülkelerinde aynı şekilde uygulama zorunluluğu
getirilmiştir. Avrupa Birliğine üye ülkelerde ebelik eğitimi
için iki farklı seçenek vardır. Birincisi 10 yıllık temel
eğitimi tamamladıktan sonra ebelikle ilgili uygulamalı ve
teorik eğitimi kapsayan en az 3 yıl (4600 saat) tam zamanlı
eğitimi tamamlamış olmaları gerekmektedir. Bir diğer
seçenek ise genel hemşire unvanı alındıktan sonra on sekiz
ay (3000 saat) ya da 2 yıl (3600 saat) tam zamanlı eğitim
alınmasıdır (20).
İngiltere, Galler, İskoçya, Kuzey İrlanda’da mezuniyet
öncesi ebelik eğitimi standartları Hemşirelik ve Ebelik
Konseyi (NMC) tarafından belirlenmektedir. Ebelik
eğitimindeki standartları ‘‘Uluslararası Ebelik Tanımı’’ ve
Avrupa Birliği Mesleki Yeterliliklerin Tanınması Direktifi
2005/36/EC Madde 40’a göre belirlenmiştir. NMC göre
Eylül 2008’den beri ebelik eğitimi en az lisans düzeyinde
olması olarak düzenlenmiştir. Ebelik eğitim programı üç
yıldan az olmamalı (156 hafta tam zamanlı), her yıl toplam
45 hafta programlanmış olmalıdır. Yarı zamanlı okuyan
öğrenciler için yedi yıldan fazla olmaması gerekmektedir.
NMC birinci düzey hemşire olarak kayıtlı olanlar için
ebelik eğitiminin süresi 18 aydır (78 haftaya eşdeğer) (21).
İspanya’da 3 yıl hemşirelik eğitiminden sonra 2 yıl kadındoğum hemşiresi diploması ile ebelik uygulaması
yapılmaktadır. Fransa, Almanya, Belçika, Danimarka,
Hollanda, İsviçre’de eğitim süresi 3 ya da 4 yıl olan ebelik
lisans programları ile uygulanmaktadır. Doğu Avrupa ve
Eski Sovyet Ülkelerinde ise lise düzeyinde eğitimler devam
etmektedir (17,18,22,23).
Kanada’da 7 üniversitede 1993 yılında başlayan 4 yıllık
ebelik lisans programı vardır (24,25). Amerika’da ebelik
ve ebe-hemşirelik olarak 2 farklı uygulama vardır.
Doğrudan giriş ile 3-4 yıllık ebelik lisans programından
mezun olanlar ebe unvanı alırlar. Ebeler; hastane dışında,
serbest ya da özel kliniklerde uzman olarak
çalışmaktadırlar. Ebe-hemşireler ise hemşirelik lisans
eğitiminden sonra ebelik eğitimi almaktadırlar. Amerika’da
ebelerin
büyük
çoğunluğunu
ebe-hemşireler
oluşturmaktadır (26).
Güney Amerika ülkelerinde ICM eğitim standartları ve
yeterliliğe dayalı eğitim programı vardır (27). Güney
Amerika ülkelerinde profesyonel ebelik eğitimi üçe
ayrılabilir. Arjantin, Şili, Ekvator, Peru, Paraguay,
Uruguay’ın yer aldığı birinci grup ülkelerde ebelik okulları
ebeliğin liderleri tarafından kurulmuştur. Bu ülkelerde
ebelik başlangıçtan itibaren üniversite düzeyinde eğitim
vermektedir. Şu an 5 yıllık lisans eğitimi ile bağımsız ebelik
yapabilirler, sağlık hizmetlerinde çalışabilirler. Brezilyada
hemşireler ebelikte yüksek lisans programı ile
yetişmektedirler. Diğer Güney Amerika ülkelerinde ise
nitelikli ebelik eğitimi yoktur. Karayipler’de hemşirelik
eğitimi sonrası on sekiz ay ya da doğrudan üniversite
eğitimi ile 6-18 aylık eğitim programlarından oluşmaktadır
(17).
Avustralya’da ebelik lisans programı ya da hemşireler için
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 46-50
48
S YÖRÜK
bir yıl lisansüstü eğitim programı vardır (28). Yeni
Zelanda’da ebelik eğitimi 3 yıllık lisans programı
şeklindedir (29). Japonya’da ebelik eğitiminde farklı
seçenekler sunulmaktadır. Mezuniyet sonrası kurs
düzeyinde, üç yıllık hemşirelik lisans programı, dört yıllık
ebelik lisans programı, iki yıllık eğitim veren önlisans
programları, profesyonel yüksek lisans programları sonrası
Ulusal ebelik sınavında başarılı olanlar ebe unvanı
almaktadır (30).
Güneydoğu Asya ülkelerinde ebelik eğitiminin süresi ve
kalitesi değişmektedir. Ebelikle ilgili yasal düzenlemeler
ve eğitimcileri yetersizdir (31). Asya kıtasında birçok
ülkede ise ebelik, hemşirelik programına entegre edilmiş,
çok az ülkede ayrı eğitim programları vardır. Kamboçya,
Endonezya, İran, Malezya, Filipinler, Sri Lanka, Vietnam
gibi Güney Doğu Asya ülkelerinde farklı eğitim süreleri ile
birlikte hemşirelikten ayrı kadro ve programlar vardır.
Tayland, Kuzey Kore gibi diğer Asya ülkelerinde ise ebelik
hizmetini ebe-hemşireler ve yardımcı ebe hemşireler
sunmaktadır. Bangladeş ve Nepal’de doğrudan ebelik
kursları ya da ebe-hemşire ortak eğitim programı,
Afganistan’da toplum ebeliği eğitim programları vardır.
Hindistan’da 4 yıllık ebe-hemşire ortak eğitim programları
yürütülmektedir (17,32). Çin’de 4-5 yıl süren lisans
programları vardır (33).
Sahra Altı Afrika ülkelerinde anne, yenidoğan ve çocuk
ölüm hızları çok yüksektir. Bu nedenle Afrika ülkelerinde
ebeler sağlık hizmetlerinin bel kemiğidir. Afrika’da
ebelerin yalnızca sayısında değil aynı zamanda kalitesinde
de sıkıntılar vardır. Ebelik programları teknik okul, lisans
ve lisansüstü düzeyinde olabilir. Etiyopya ve Gana’da
devlet ve özel üniversitelerin 4 yıllık ebelik lisans
programları vardır. Ayrıca hemşirelik eğitimi sonrası ebelik
programları uygulanmaktadır (34). Afrika’da birçok ülkede
toplum ebesi, köy ebesi ve yardımcı ebe olarak tanımlanan
‘’Ebelik Alt Eğitim Programları’’ yaygın olarak
uygulanmaktadır. Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde
ebelik yerine hemşirelik eğitimi verilmektedir (17,35).
Bolivya, Kolombiya, Küba, Dominik Cumhuriyeti, El
Salvador, Guatemala, Honduras ve Venezuela resmi olarak
tanımlanmış ebelik programı olmayan ülkelerdir (17). Bazı
ülkelerin eğitim programı örnekleri Tablo 2’de
gösterilmiştir.
SONUÇ
Ebelik eğitimi ülkelerin eğitim sistemi, sağlık sistemi ve
gelişmişlik düzeyine göre farklılıklar göstermektedir.
Ebelik eğitiminin güçlendirilmesi ve eğitimde standartların
geliştirilmesi için son yıllarda ulusal ve uluslararası
kuruluşlar ve eğitim kurumları tarafından daha fazla çaba
gösterildiği görülmektedir. Çağdaş ebelik eğitim programı,
ulusal ve uluslararası standartlar ve toplumun sağlık
hizmeti gereksinimi göz önünde bulundurularak gelişmeye
devam edecektir. Ebelik eğitiminin gelişimi uzun ve zorlu
bir süreçten sonra oldukça yavaş olmuştur. Ancak atılan
adımlar gelişim adına umut vericidir.
KAYNAKLAR
1. Barutçugil İ. Eğitim becerilerinin geliştirilmesi
eğiticinin eğitimi. İstanbul: Kariyer Yayınları; 2002.
2. Ulusoy A. Gelişim ve öğrenme.4.Baskı. Ankara: Anı
Yayıncılık; 2005.
3. Demirel Ö. Öğretimde planlama ve değerlendirme
öğretme sanatı. 10. Baskı. Ankara: Pegema Yayıncılık;
2006.
4. Türk Tabipleri Birliği Ulusal Yeterlik Kurulu. Tıpta
uzmanlık eğitiminde rehber el kitabı. Ankara: Türk
Tabipleri Birliği Yayınları; 2006.
5. Ertürk S. Eğitimde program geliştirme. 6. Baskı.
Ankara: Meteksan Yayınları; 1991.
6. Sönmez V. Program geliştirmede öğretmen elkitabı. 14.
baskı. Ankara: Anı Yayıncılık; 2008.
7. Bilen M. Plandan uygulamaya öğretim. 2. Baskı.
Ankara: Sistem Ofset; 1990.
8. Fahy K. An Australian history of the subordination of
midwifery. Women Birth. 2007; 20(1): 25-9.
9. Yörük S. Türkiye’de Ebelik Eğitiminin Gelişimi. Tıp
Etiği ve Hukuku Dergisi. 2012; 20(1): 38-42
10. who.int [Internet]. World Health Organization. [Cited:
30.12.2014].
Available
from:
URL:
http://www.who.int/topics/midwifery/en/
11. internationalmidwives.org [Internet]. The International
Confederation of Midwives. [Updated: 2011; Cited:
30.12.2014].
Available
from:
URL:www.
internationalmidwives.org/assets/uploads/documents/G
lobal%20Standards%20Comptencies%20Tools/English
/GENERAL%20GLOSSARY%20OF%20TERMS%20
ENG%20_revised_db_12-oct-11.pdf
12. who.int [Internet]. World Health Organization. [Cited:
30.12.2014].
Available
from:
URL:
http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0019/1
02268/e81557.pdf
13. internationalmidwives.org [Internet]. The International
Confederation of Midwives. [Cited: 24.12.2014].
Available
from:
URL:
http://www.internationalmidwives.org/assets/uploads/d
ocuments/CoreDocuments/ICM%20Standards%20Gui
delines_ammended2013.pdf
14. Taşkın L. Hemşirelik uygulamalarında kalite.
Hemşirelik-ebelik eğitimi ve uygulamalarında kalite
sempozyumu kitabı. Kayseri: Erciyes Üniversitesi
Matbaası; 1998.
15. Fealy GM, Carney M, Drennan J, Treacy M, Burke J,
O'Connell D, et al. Models of initial training and
pathways to registration: a selective review of policy in
professional regulation. Journal of Nursing
Management. 2009; 17(6): 730-8. doi: 10.1111/j.13652834.2009.01031.x.
16. Fullerton JT, Johnson PG, Thompson JB, Vivio D.
Quality considerations in midwifery pre-service
education: Exemplars from Africa Midwifery. 2011;
27(3): 308-15. doi:10.1016/j.midw.2010.10.011
17. who.int [Internet]. World Health Organization. New
York: The State Of The World’s Midwifery 2011
Delivering Health, Saving Lives. 2010. [Cited:
20.12.2014].
Available
from:
URL:http://http://www.who.int/pmnch/media/membern
ews/2011/2011_sowmr_en.pdf
18. World Health Organization. Global standards for the
initial education of professional nurses and midwives.
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 46-50
49
S YÖRÜK
Geneva: Nursing & Midwifery Human Resources for
Health; 2009.
19. World Health Organization. Munich Declaration:
Nurses and Midwives: a Force for Health. Copenhagen:
Publications WHO Regional Office for Europe; 2009.
20. Fleming V. Hollmes A. Basic nursing and midwifery
education programmes in Europe. Copenhagen:
Publications WHO Regional Office for Europe; 2005.
21. The Nursing and Midwifery Council. Standards for preregistration midwifery education. London: NMC
Guidance; 2009
22. Macdonald M, Schreiber R, Davis L. Exploring new
roles for advanced nursing practice. Ottawa: Canadian
Nurses Association; 2005.
23. nhscareers.nhs.uk [Internet]. The National Health
Service. [Cited: 12.12.2014]. Available from:
URL:http://www.nhscareers.nhs.uk/explore-bycareer/midwifery/
24. cmrc-ccosf.ca [Internet]. The Canadian Midwifery
Regulators Consortium. [Cited: 15.12.2014]. Available
from: URL:http://cmrc-ccosf.ca/node/2.
25. canadianmidwives.org [Internet]. Canadian Association
of Midwives. [Cited: 20.12.2014]. Available from:
URL:http://www.canadianmidwives.org/
26. midwife.org [Internet]. American College of NurseMidwives [Cited: 15.12.2014]. Available from:
URL:http://www.midwife.org
27. familycareintl.org [Internet]. Family Care International.
[Cited:
03.12.2014].
Available
from:
URL:http://www.familycareintl.org/UserFiles/File/Stre
ngthening%20Midwifery%20in%20Latin%20America
%20and%20the%20Caribbean_Prague_June2014.pdf
28. nswmidwives.com.au [Internet]. The Australian
College of Midwives. [Cited: 15.12.2014]. Available
from: URL: www.nswmidwives.com.au
29. midwiferycouncil.health.nz.[Internet]
Midwifery
Council of New Zealand. [Cited: 15.12.2014] Available
from: URL:http://www.midwiferycouncil.health.nz.
30. nurse.org [Internet] Japanese Nursing Association.
[Cited:
21.03.2011.]
Available
from:
URL:http://www.nurse.or.jp/jna/english/midwifery/pdf/
mij2011.pdf]
31. internationalmidwives.org [Internet]. The International
Confederation of Midwives. [Cited: 24.12.2014].
Available from: URL:www.internationalmidwives.org/
news/?nid=81
32. who.int [Internet]. World Health Organization. [Cited:
09.12.2014]. Available from: URL:
http://apps.searo.who.int/PDS_DOCS/B4435.pdf?ua=1
33. Cheung NF, Zhang L, Mander R, Xu X. Proposed
continuing professional education programme for
midwives in China: New mothers' and midwives' views.
Nurse Educ Today. 2011; 31(5): 434-8.
34. Fullerton JT, Johnson PG, Thompson JB, Vivio D.
Quality considerations in midwifery pre-service
education: exemplars from Africa. Midwifery. 2011;
27(3): 308-15. doi: 10.1016/j.midw.2010.10.011.
35. who.int [Internet]. World Health Organization. [Cited:
21.03.2011]. Available from: URL:
http://www.afro.who.int/fr/downloads/doc_download/3
228-guidelines-for
evaluating-basic-nursing-andmidwifery-education-and-training-programmes.html]
Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6 (1): 46-50
50