EPLAN Electirc P8 Baþlangýç Kýlavuzux

Transkript

EMRE ŞAHİN
EPLAN Electric P8
BAŞLANGIÇ KILAVUZU
TOBB EKONOMİ VE TEKNOLOJİ
ÜNİVERSİTESİ
EPTİM ELEKTRİK LTD. ŞTİ.
EPLAN Electric P8
Başlangıç Kılavuzu
İçindekiler
Çalışma Alanı (Workspace) ...................................................................................................................... 3
Proje Yaratmak (Creating a Project) ........................................................................................................ 3
Sayfa Yaratmak (Creating Pages) ............................................................................................................. 4
Sayfa ayarları ve standart antet şablonu belirlemek........................................................................... 4
Temel Ayarlar (Basic Settings) ................................................................................................................. 5
Kara Kutu (Black Box) .............................................................................................................................. 6
Aygıt Yerleştirmek (Inserting Devices)..................................................................................................... 6
Kesilme Noktaları (Interruptıon Points) .................................................................................................. 8
Kontaktör Yerleştirmek ......................................................................................................................... 10
Aşırı Akım Rölesi (Motor Overload) ....................................................................................................... 13
Klemens Yerleştirme.............................................................................................................................. 14
Kablolar.................................................................................................................................................. 16
Şekil Yaratmak ....................................................................................................................................... 18
Ölçülendirme (Dimensioning) ............................................................................................................... 19
Klemens Çizgesi (Terminal Diagram) ..................................................................................................... 20
Kablo Çizgesi (Cable Diagram) ............................................................................................................... 21
Malzeme Listesi (Part List) ..................................................................................................................... 21
İçindekiler Tablosu (Table of Contents)................................................................................................. 22
EK BİLGİLER ............................................................................................................................................ 23
PROJE ŞABLONLARI............................................................................................................................ 23
AYGIT İSİMLENDİRME FORMATLARI ................................................................................................. 24
ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES) .................................................................................................. 26
MAKROLAR (MACROS) ...................................................................................................................... 28
EPTİM ELEKTRİK LTD. ŞTİ. | EMRE ŞAHİN
2
EPLAN Electric P8
EPLAN’A GİRİŞ
Çalışma Alanı (Workspace)
Eplan programı çalışma alanı seçiminde alternatifler sunmaktadır. Programı açtığınızda çalışacağınız
alanı özelleştirebilirsiniz.
View> workspace
Karşınıza çıkan pencerede, scheme bölümünden EPLAN 21’i seçebilirsiniz. EPLAN 5’i seçerek önceki
sürüme benzer bir arayüz elde edebilrsiniz. Pencereden “new” kutucuğuna tıklayarak kendi
arayüzünüzü oluşturabilir ve isimlendirebilirsiniz.
Proje Yaratmak (Creating a Project)
EPLAN’da bir proje ile ilgili şemaların, çizimlerin, diyagram ve raporların, kapakların tümü
yaratacağımız bir projenin içine konabilir. İsteğe göre bunlar alt klasörlere ayrılabilir. Mesela, tablolar
bir klasöre, tek hat şemalar bir klasöre, pano çizimleri bir klasöre yerleştirilebilir.
EPLAN temel olarak size 3 tür proje şablonu (Project template) sunar. Proje şablon dosyalarının
uzantısı (*.epb)’dir.
•
•
•
IEC_bas001: IEC tanımlı şablondur. Sayfalar türlere göre alt klasörler içinde gruplanır. Çok
sayfalı büyük projeler için kolaylık sağlar.
Num_bas001: Nümerik temelli şablondur. Sayfalar gruplanmaksızın alt alta yerleşir. Küçük ve
orta büyüklükteki projeler için idealdir.
GOST_bas001: Temel proje şablonudur. Diğerlerinden daha sade olmasıyla farklılaşır. Basit ve
küçük projeler için tercih edilebilir.
Proje yaratmak için araç çubuğundan,
Project>new
dedikten sonra karşımıza çıkan pencereden şablonu seçeriz. Şimdi “Num_bas001” isimli şablonu
seçelim ve [OK]’i tıklayalım. Karşımıza bir pencere çıkacak. Buradan projeye isim verilecek, istenirse
3
EPLAN Electric P8
projenin kayıt yeri de belirlenecektir. Projeye “eplan_deneme” ismini verelim ve kaydedelim.
Karşımıza “Proje ayarları” penceresi çıkacaktır. (Project properties). Buradan proje ile ilgili
ayarlamalar yapılır. Örneğin ilgili şirket bilgileri ve müşteri hakkında bilgiler, proje tanımı, buradan
girilebilir. Buradan, Project description satırının yanına “eplan_deneme” yazalım ve [OK] diyelim.
Artık bir proje açıldı ve sıra içine sayfalar yerleştirmeye hazır…
Sayfa Yaratmak (Creating Pages)
Projeye ihtiyaca göre çeşitli özelliklerde sayfalar eklenebilir. Başlık sayfası, kumada şemaları ya da güç
devreleri için şema sayfaları (schematic), mekanik çizimler için taslak (draft) sayfaları ya da verileri
sıralamak için rapor sayfaları (reports) eklenebilir. Şimdi sayfa yaratacağımız projeyi soldaki sütundan
seçelim ve sağ tıklayıp “new” diyelim. Karşımıza çıkan penceredeki fonksiyonları inceleyelim.
1. Full page name (sayfa adı) : Buradaki sayı otomatik olarak atanır, mesela bir sayfa daha
yaratırsak 3 sayısı orada olacaktır, ancak istenilen değer de girilebilir, örn. 1.a gibi.
2. Page type (sayfa türü) : Buradan sayfanın türü ayarlanacaktır.
a. Schematic multi-line > şema sayfası, güç ve kontrol devreleri
b. Graphic > Çizim sayfası
c. Title page/cover sheet > Kapak sayfası, şirket ve proje bilgileri vs.
3. Page description (sayfa tanımı): Sayfanın ne sayfası olacağı belirtilir.
Şimdilik proje için üç sayfa ekleyelim. Araç çubuğundan,
Page>new
Page name: 2
Page type: schematic multi-line
Page description: Güç Devresi
[Apply]
Page name: 3
Page type: schematic multi-line
Page description: Kontrol Devresi
[Apply]
Page name: 4
Page type: graphic
Page description: Montaj taslağı
[Apply]
Sayfa ayarları ve standart antet şablonu belirlemek
Şirketinize özel anteti, çizimlerde kullanılan standart antet olarak ayarlayabilirsiniz. Antet oluşturmayı
ilerleyen bölümlerde ayrıntılı olarak ele alacağız.
Sol sütun artık bizim sayfa kontrol panelimiz oldu. Güç Devresi sayfasını açmak için sayfanın üzerine
gelip çift tıklayalım. Şimdi araç çubuğundan,
4
EPLAN Electric P8
Options > settings > projects > eplan_deneme > management > pages
“Pages” e tıkladığımızda solda bir pencere açılır. Burada, “Standart plot frame” kısmında varsayılan
antet görünmektedir. Buraya tıklayıp “browse” seçilirse “plot frame” (antetler) penceresi açılır.
Burada hazır gelen antetlerin yanı sıra daha önce sizin oluşturduğunuz antetler de bulunabilir. (Antet
oluşturma daha sonra anlatılacaktır.) Görüldüğü gibi (*.fn1) uzantısı plot frame (antet) uzantısıdır.
Eğer elinizde hazır bir antet varsa bunu Bilgisayarım > C: > Program Files > EPLAN >Plot frame
klasörünün içine atabilirsiniz.
Yine aynı pencerede bulunan “path numbering” bölümünden numaralandırma ayarları yapılır.
Onun aşağısında bulunan “default grid for page type” kısmından varsayılan grid (ızgara)ölçüsü, yani
ızgara noktaları arasındaki mesafe ayarları yapılır. Ancak grid ayarları proje içinde herhangi bir zaman
da kolaylıkla yapılabilir.
Temel Ayarlar (Basic Settings)
Programa başlamadan önce birkaç ayarı yapmamız iyi olacaktır.
Grid özelliğini aktif etmek için (*) düğmesi kullanılır. Grid özellikleri bir üst paragrafta anlatılan şekilde
ayarlanabildiği gibi (*) araç kutusundan da değiştirilebilir.
Object snap özelliği (*) düğmesinden ayarlanır. Izgaralara ya da aygıtlara tutunmak için snap özelliği
açık olmalıdır.
Proje içinde aygıtlar (devices) numaralandırılırken farklı biçimleri seçmek mümkündür. Örneğin,
tanımlayıcı+sayaç (identifier+counter) ya da sayfa+sütun (page+column) gibi farklı formatlar tercih
edilebilir.
Options > settings > projects > eplan_deneme > devices > numbering (online)
Numbering format (numaralandırma biçimi) kısmından identifier + counter seçin.
5
EPLAN Electric P8
ŞEMATİK ÇİZMEK
Kara Kutu (Black Box)
Bilindiği gibi, şema çizerken eğer bir aygıt, bir eleman grubu çizilen sistemin dışındaysa (örneğin
binanın dışında yer alan bir kontaktör) bu aygıtın etrafı kesikli çizgiyle çevrilir. Bundan başka bir grubu
özellikle belirtmek için de bu kesikli kutu kullanılabilir. İşte bu kutuya EPLAN’da kara kutu denmiş.
Kara kutu eklemek için,
insert > box/connection point/mounting panel > black box
Ya da araç kutusundan (*) butonu ya da (shift+F11) işlemlerinden biri uygulanır ve şemaya istenilen
ebatta kutu eklenir.
Ekledikten sonra çıkan “properties” penceresinden isimlendirme yapılır.
Displayed DT kutusu U1 olarak doldurulur.
Böylece çıkışların yeri belirli ve tanımlı oldu. “U1” ismi artık onun kimliğidir. Şimdi kara kutunun içini
faz çıkışları ile dolduracaksınız.
Faz çıkışlarını belirtmek için klemensler (connection point) kullanılır. Burada “device connection
point” yerleştireceğiz. “Device connection point”, kara kutu içine koyulan özel klemenslerdir.
Device connection point (*) düğmesi veya Shift+F3 ile koyulabilir.
Kara kutunun içine 5 adet device connection point yerleştirin. Karşınıza çıkan properties
penceresinde “connection point designation” (bağlantı noktası ataması) kutucuğunu sıra ile
L1,L2,L3,N,PE ile doldurun. Böylece bu kutu sizin faz çıkışları kutunuz oldu.
NOT: EPLAN’da koordinatları elle girmek isterseniz P tuşuna basın. Koordinat ayarları penceresi
karşınıza çıkar.
Aygıt Yerleştirmek (Inserting Devices)
Şimdi sıra devreye gereken aygıtları yerleştirmekte. Tabi bu sadece aygıtı koymakla sınırlı değil, onu
tanımlamak ve varsa gereken yerlerle ilintilemek gerekir.
Devre basit bir motor devresi olacak. Bize gereken aygıtlar, aşırı akım rölesi, sigorta ve 3 fazlı
asenkron motordan ibarettir.
Aygıtları seçmek için,
Insert > Device > (Karşınıza çıkan ağaçtan) Electrical engineering > Component
6
EPLAN Electric P8
Veritabanında yer alan aygıtlar artık karşınızda duruyor. Buradan istenilen
istenilen marka ve özelliklere sahip
aygıt yerleştirilebilir. Eğer istediğiniz bileşen listede yoksa kendiniz ekleyebilirsiniz. (Bu konu da daha
sonra ele alınacak.)
Ağaca geri dönersek, eklenecek aygıtlar için:
•
•
•
Component > Safety devices (güvenlik aygıtları) > FER.1735
Component > Safety devices > MOE.046938
Component > Motors > LENZE.090-11
LENZE.090
Not:: Farketmişsinizdir, aygıtı seçtiğinizde sağdaki alanda ilgili marka ve özelliklerini görebilirsiniz.
Not2:: EPLAN iki bağlantı noktası arasını otomatik olarak bağlar. Bundan
Bundan yararlanın.
Aygıtları uygun olarak yerleştirdikten sonra kalan bağlantıları tamamlamak için dirseklerden
yararlanacağız. Bunun için
Insert > connection symbol (bağlantı sembolleri)
Buradan dirsekler (angle up ..), T-düğümleri
T
(T-nodes) gibi çok kullanılan
lan bağlantı sembollerini elde
edebiliriz. Devrenin son hali şöyle olmalıdır:
7
EPLAN Electric P8
Devreyi bu hale getirdikten sonra yerleştirilen tüm bileşenleri bir arada görüp ayarlarını
değiştirebileceğiniz kontrol panelini (navigator)
(
açmak için
Project data > Devices > Navigator
Kontrol panelinde şimdiye kadar koyduğumuz sigorta (F), motor(M), aşırı akım rölesi kontakları(Q),
kara kutu(U) görülecektir. Örneğin sigortaya ait ağacı genişletip (XY)F1 yazan yere sağ tıklayıp
“properties”” diyerek özellikler penceresini açabilir
açabilir ve sigortaya istenen değerleri yazabiliriz.
Displayed DT: Görülen isimlendirme
Connection point designation: bağlantı noktası ataması, aygıt ayaklarına numara vermek için
Connection point description: bağlantı noktası tanımlaması, aygıt ayaklarına istenirse açıklama
yazmak için
Technical characteristics: aygıtın teknik karakteri, örn. 3x32 A gibi.
Function text: aygıtla ilgili herhangi bir bilgi yazmak için
Kesilme Noktaları (Interruptıon Points)
Varsayalım ki projede, bir sayfada biten teli/bağlantıyı
teli/bağlantıyı diğer sayfada başka bir tel/bağlantı ile
ilişkilendirmek istiyoruz. Yani iki sayfa arası ilişki kurmak gerek. Yapmanız gereken şey kesilme noktası
(interruption point)) yaratmak ve istenilen biçimde ilişkilendirmek.
Bu devrede kumanda devresi ile güç devresi arasında bir alaka kurmak istiyoruz. Önce Güç Devresi
sayfasına gelin.
Insert > connection symbol(bağlantı sembolleri) > interruption point (kesilme noktası)
Ya da [Shift+F4] ile kesilme noktasını (1) ve (2)’ye yerleştirin. Interruption point’i’i yerleştirdikten
ye
sonra
karşınıza çıkan “properties” penceresinden,
8
EPLAN Electric P8
•
•
(Interruption point sekmesinde) Displayed DT: L1
(Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni): Right, 0⁰
0
(1)
•
•
(Interruption point sekmesinde) Displayed DT: N
(Display sekmesinde) Property arrangement (karakteristik düzeni): Right, 0⁰
0
(2)
Ayarlarını yapın. Ayrıca bağlantıyı tamamlamak için (3)numaralı T-düğümünü
T düğümünü ve (4) numaralı dirseği
ihmal etmeyin. Şu anda Güç Devresi sayfasındaki görüntü şu:
Kesilme noktalarına yakından bakarsanız, verdiğimiz ismin yanında bir de “/” işaretini görürsünüz. Bu
onun henüz başka bir bağlantıya/sayfaya iliştirilmediği anlamına geliyor.
Şimdi Kumanda Devresi sayfasına geçin ve sayfanın sol tarafına interruption point
point koyun. Bir tane Güç
Devresi sayfasındaki L1 için bir tane de N için yerleştirin. İşte bu ikilileri birbirleriyle iliştireceğiz. Bunu
yapmak için ilk interruption point’i koyduğunuzda karşınıza çıkan “properties” penceresinde
Displayed DT kutucuğunun yanındaki
ındaki
düğmesine tıklayın. Ağaçtan L > L1 > (→2.8)’i
→2.8)’i seçin. (sayı
(say
farklı olabilir.) Sonra Display sekmesinden yönünü “Left, 0⁰”
0 ayarlayın.
ın. İkincisi için aynı şekilde,
ağaçtan N > N > (→2.8)’i
→2.8)’i ve yönünü yine “Left, 0⁰”
0 seçin.
9
EPLAN Electric P8
Son olarak iki interruption point’i dirseklerle bağlayın. Son görüntü şu şekilde olacaktır:
Artık / işaretinin diğer tarafı verilen referans no. ile dolduruldu. Bu sayılar ilişki kurulan diğer kesilme
noktasının adresini gösterir. Örneğin, Güç Devresi’ndeki L1 kesilme noktasında
noktasında L1/3.1 yazıyorsa
referans no.su (3.1) demektir. Demek ki bu kesilme noktası 3 sayfada ve 1. Sütundaki L1 isimli başka
bir kesilme noktasıyla ilintili. (Yani Kumanda Devresi’ndeki) Aynı şekilde Kumanda Devresi’nde yazan
2.5/L1 kimliği, 2 sayfada ve 5. Sütunda
ütunda yer alan bir kesilme noktası ile ilintili demektir.
Kontaktör Yerleştirmek
Devreye kontaktör yerleştirmek, diğer aygıtları yerleştirmekten biraz daha farklıdır. Devredeki
kontaktör ile o kontaktöre ait kontaklar arasında ilişki kurulması gerekir. Bu işlem az önce yaptığımız
kesilme noktalarının ilişkilendirilmesine benzer.
Önce devreye kontaktör yerleştirelim. Bunun için Kumanda Devresini açın.
Insert > Device
evice > (eleman ağacından) Electrical engineers > Component > Relays,
elays, contactors (röleler
ve kontaktörler) > SIE.3RT1034-1BB44
1BB44
Kontaktörü seçtikten sonra sağ tarafta çıkan özelliklerinden kontak sayısı, gerilim gibi değerlere göz
atmayı unutmayın. [OK]’e tıklayın.
Farenin ucundaki kontaktörü, kumanda devresinde iki interruption point arasına yerleştirin.
yerleşt
Kontaktörün olduğu sütunda altta henüz kimliklendirilmemiş kontakların görüntüsü görünecektir.
Özelliklerinde de yazdığı gibi 3 tane NA güç kontağı (motora bağlayacağız), 2’şer tane de NA ve NK
yardımcı kontak oluşacaktır.
Şimdi kontakları iliştirmek için kontrol panelini açın.
10
EPLAN Electric P8
Project data > Devices > Navigator
avigator
Bileşen ağacında K1’i genişletin. Ayak bağlantı numaralarıyla güç ve yardımcı kontaklar listelenir.
Bu esnada güç devresi sayfasını açın. Motorla aşırı akım rölesi anahtarları arasına 3 güç
gü kontağını
yerleştireceğiz. Bunu yapmak için kontrol panelinden güç kontaklarının (Power NO contact) üçünü de
seçin ve sağ tıklayın.
Place > Multi-line
dedikten sonra motorla aşırı akım rölesi arasına dizin. Kontaklar tellerin üzerine yerleşecek ve
yanında
nda bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. (yine [sayfa no].[sütun no] formatında)
Bir kontaktan bağlı olduğu kontaktöre gitmek gerekebilir. Özellikle karmaşık projelerde tek tek
aramak mümkün değildir. Ancak EPLAN onu da düşünmüş. Bir kontağın bağlı olduğu kontaktöre
gitmek için kontağa sağ tıklayın ve “Go to (counterpiece)” üzerine tıklayın. Bu kadar basit. Ayrıca
kontrol panelinden de gidilebilir. Örneğin bizim devre için, kontrol panelinden K1 altındaki
A1¶A2(Coil)’e
’e sağ tıklayıp oradan “Go to (graphic)” üzerine tıklayarak da işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
Hazır kumanda sayfasında gitmişken altta görünün kontaklara da bir göz atarsanız, ilk üç kontağın,
yani güç kontaklarının ilişkilendirildiğini görebilirsiniz. Hatta uslu bir çocuk olursanız
olursan şirinleri bile
görebilirsiniz.
11
EPLAN Electric P8
Sıra yardımcı kontakları yerleştirmeye ve atamaya geldi. Yardımcı kontakların yeri Kumanda devresi
olacaktır. Önce kontrol panelinde boş bir yere sağ tıklayın ve “new device” (yeni aygıt)’ı seçin.
Karşınıza çıkan “Part selection”
lection” (Sayfa seçimi) penceresinde ağaç üzerinde şöyle ilerleyin:
Electrical engineering > Component > Switches, selectors (Anahtarlar, selektörler) > TELXB5.AA31
Ve [OK] komutunu tıklayın.
Kontrol paneline S1 isimli bir eleman eklendi. S1’i açarsanız ya da properties’den özelliklerine
bakarsanız onun yeşil renkli bir NA buton olduğunu görebilirsiniz.
Aynı adımları uygulayarak bir de TELXB5.AA41 tanımlayın. Kontrol panelinde şimdi de S2 oluşacaktır.
Bu da kırmızı renkli bir NK butondur.
Artık kumanda devresine
evresine kontak ve anahtarları ekleyebiliriz. S1 ve S2 anahtarlarından başka bir de K1
altında yer alan NA yardımcı kontaklardan birini ekleyeceğiz. Ekleme yapmak için elemanı kontrol
panelinden devreye fare yardımıyla sürüklemek yeterlidir. Bağlantıları tamamlamak
tamamlamak için 2 dirsek ve 2
T-node(right)
node(right) da devreye eklenecektir. Bu durumda kumanda devresinin son hali şöyledir:
12
EPLAN Electric P8
Aşırı Akım Rölesi (Motor Overload)
Bu başlıkta, güç devresinde yer alan aşırı akım rölesine ait yardımcı kontakları kumanda devresine
yerleştirmeyi ele alacağız.
Önce güç devresini açıp aşırı akım rölesine (motor overload switch) çift tıklayarak ayarlar (properties)
penceresini açın. “Part” sekmesine geçin ve “Device selection” kutucuğuna tıklayalım. Buradan
istediğimiz marka ve karakterdeki aşırı akım rölesini seçeceğiz.
Şekilden görüldüğü gibi seçilen röle iki tane de yardımcı kontağa sahip. [OK] deyin. Parça listenin en
başına eklenecektir. Tekrar [OK] tıklayın. Aşırı akım rölesinin yanına iki yardımcı kontak eklendi. Şu an
bir yere iliştirilmeye hazır.
Kumanda devresine gelin ve Project data>devices>navigator ’den kontrol panelinizi açın. AAR’ne ait
kontakları Q1’i genişleterek görebilirsiniz. Bu kontaklardan NO (yani NA) olanını kumanda devresinde
S2’nin yukarısına sürükleyin. Kontağın adı ve bağlı olduğu rölenin adresi yanında belirecektir. Bu
kontağa sağ tıklayıp “Go to (counterpiece)” diyerek ait olduğu röleye gidebilirsiniz.
13
EPLAN Electric P8
KLEMENSLER, KABLOLAR
Bu bölümde klemens (terminal) yerleştirme, numaralandırma ve kablo tanımlama işlemleri
anlatılacaktır.
Klemens Yerleştirme
Bir güç devresinde, motora varıncaya kadar yerleştirilen elemanlar (sigorta, aşırı akım rölesi vs.) bir
arada ve genelde bir elektrik panosu içerisinde bulunur. Panodan, motora kadar olan mesafeye de
kablo çekilir.
kilir. Bu pano çıkışlarında bulunan bağlantı noktaları klemenslerdir. Klemenslerin
numaralandırılması, projenin selameti açısından önemlidir.
Klemensleri motorla kontaklar arasına yerleştireceğiz.
Project data > Terminal strip > Navigator
Navigatörü açın ve içinde boş bir noktaya sağ tıklayın, “New
“
functions”” seçeneğini tıklayın. Generate
functions (işlev yapılandır) penceresi açılır.
Full DT : X1 (klemense verilen isim)
Numbering pattern : 1 -4
4 (X1 ismi altında yaratılacak klemens sayısı, 1’den 4’e kadar 4 tane)
Function definition : [
]
(Fonksiyon tanımı)
Burada
‘ya tıklayın, karşınıza çıkan ağaçtan yapılandıracağınız terminalin işlevini belirleyeceksiniz.
Ağaç üzerinde;
Electrical engineering > Termina and plugs > Terminal > Terminal, 2 connecting point
Ve buradan da <<Terminal>> seçeneğini seçip [OK] ‘i tıklayın. İşlevi böylece atadık. Atanan işlevi daha
ayrıntılı atayabilirdik. Örneğin <<PE
<< terminal, 4 targets>>
>> diyerek daha fazla ayrıntılı tanımlama
yapabilirdik. Ancak elimizde farklı fonksiyonlarda klemensler olduğu için, bunu daha sonraya bırakıp,
şimdilik sadece onların klemens olduklarını belirledik.
14
EPLAN Electric P8
Generate functions penceresini de [OK] ile kapatın. Şimdi kontrol paneline dönüp bakarsak orada
+(XY)X1 oluştuğunu görürüz. Önceden belirlediğimiz gibi 4 adet klemens hazır halde. İşleri
kolaylaştırmak için tüm aygıtları görebileceğimiz aygıt kontrol panelini (Device
(Device navigator)
navigator açın.
(Project data>device>navigator))
Burada X1 ağacını genişletin. 4 klemensin ilk üçü L1, L2 ve L3 fazlarına; sonuncusu ise PE fazına
yerleştirilecek. Bunların fonksiyon ataması ayrı ayrı yapılacak. Şimdi 1, 2, 3 nolu klemensleri ağaç
üzerinde vurgulayın. Sağ tıklayın ve << Place > Multi-line >> olarak seçin. Şimdi farenin ucunda hazır
olan terminalleri
rminalleri ilk başta belirttiğimiz gibi motorun üstünde bir yere yerleştirin. Fonksiyon ataması
için yine kontrol panelinden 1-2
2-3 nolu klemensleri vurgulayın ve sağ tıklayın, Properties seçeneğini
seçin ve özelliklerin ayarlanacağı pencereyi açın. Burada yer alan “Function
Function definition”
definition (fonksiyon
tanımlaması )kutusunun
kutusunun yanındaki
düğmesine tıklayın. Listeden <<feed-through
through terminal with 4
targets and saddle jumper option>>
option seçeneğini işaretleyin ve [OK] deyin. (kısa bağlantı boyunu
opsiyonlu 4’lü beslemeli terminal) Pencereyi de yine [OK] ile kapatın.
Aynı şekilde 4. terminal için de aynı işlem basamaklarını tekrarlayın ve fonksiyon tanımı olarak
<<Function definition>> olarak
larak <<PE
<< terminal, 4 targets>> olarak seçin. Ayrıca az öncekinden farklı
olarak <<Symbol/function data>>
>> sekmesine gelin ve <<Variant>> kısmını A’dan
’dan C’ye değiştirin. Yani
baş aşağı gelsin.
Aynı eylemi yapmanın bir başka yolu da yine bu sekmede yer alan [Logic…] kutusunu tıklayıp burada
yer alan internal-external seçeneklerini birbirleriyle değiştirmek.
15
EPLAN Electric P8
4. klemense bunu yapmamızın amacı, diğerlerinde olduğu gibi, motora yakın terminali external
(harici) ve diğer terminali internal (dahili) yapmak.
Son olarak tüm bu işlemlerden sonra hem kontrol panelinden, hem de şemadan klemensleri kontrol
edin. İsimlendirildiğini, numaralandırıldığını, birbirleriyle iliştirilip adreslendirildiğini göreceksiniz.
Eğer proje devam ederken, klemenslerle ilgili bir değişiklik
değişiklik ya da düzenleme olacaksa kontrol
panelinden klemenslere ait X1’e
’e sağ tıklayıp Edit diyerek gerekli düzenlemeleri yapabilirsiniz.
Kablolar
Kablo tanımlamak projenin önemli basamaklarından biridir. Kablo seçiminde dikkat edilmesi gereken
başlıca özellikler
ler enerjinin alınacağı yer ile harcanacağı yer arası mesafe (pano ile motor arası mesafe
diyelim.) ortamın fiziksel özellikleri, taşınacak gerilim, güç, akım gibi değerler olarak sıralanabilir.
Kablo tanımlamak için araç çubuğunda
butonuna basarak ya da <<Shift + F5>> ya da
Insert > cable definition(kablo
(kablo tanımlama)
İle kabloyu farenin ucuna taşıyın ve güç devresinde klemenslerle motorun arasına döşeyin. Bu işlem
sonrasında “Properties”” penceresi açılacaktır. Burada veritabanını kullanarak istenilen özellikte kablo
tanımlanabilir. “Parts”” sekmesine gelin buradan “Device
“
selection”” kutusunu tıklayarak veritabanını
açın. Bizim projemiz için seçilecek kablo <<LUE.111006 (5G1,5)>> olsun. [OK] deyin ve “Cable”
“
sekmesine gelin.
Displayed DT : W1
Type : SUPERFLEX-N-PUR
PUR (kabloyu kodundan seçtiğimizde yanında özelliklerinde yazıyordu.)
16
EPLAN Electric P8
Bu ayarları kontrol ettikten sonra [OK] ile pencereyi kapatın. Böylece ilk kabloyu tanımlamış olduk.
Şimdi devrede o bölgeye yakınlaşırsanız az önce çizdiğiniz kablonun yanında kablo isminin, marka ve
teknik özelliklerinin yazdığını, kablonun kesim noktalarının da numaralandığını göreceksiniz.
Aynı yöntemle bir de motorun aşağı tarafındaki PE fazı üzerine bir kablo çizin. Kablo türü ve ismi aynı
olmalı. Bunu sağlamak için Cables sekmesinde Displayed DT kutusundaki ismi eğer faklıysa W1 olarak
değiştirin ve [OK] deyin. Yeni çizdiğiniz kabloya yakınlaşırsanız ismini ve iliştirildiği asıl kablonun
adresini görebilirsiniz.
Şimdi kabloları atamak için son bir işlem kaldı.
Project data > cables > navigator
İle kablolara ait kontrol panelini açın. Ağaç üzerinde +(XY) W1 ‘e sağ tıklayın ve Place cable seçeneğini
tıklayın. Böylece kabloları W1’in altındaki listeden atamış olduk.
Böylece devre ile ilgili temel çalışmaları bitirmiş olduk. Buraya kadar güç ve kumanda devresi çizerken
yapılacak temel işlemleri uyguladık. Şimdi şekil çizimlerine göz atalım.
17
EPLAN Electric P8
ÇİZİMLER
Şekil Yaratmak
EPLAN sayfalarını yaratırken, hatırlarsanız bir de “montaj
“
taslağı”” isimli bir sayfa açmıştık. Bu sayfaya
elektrik devreleri, şemalar yerine proje ile ilgili taslaklar, elemanlar, parçalar ya da elektrik panoları
çizeceğiz. EPLAN, diğer CAD programlarına benzer biçimde ve oldukça basit tasarlanmış bir çizim ve
ölçülendirme
me modülüne de sahiptir. Çizim gereçlerine çalışma alanında bulunan çizim araç
kutusundan ya da << insert > graphic >> içindeki seçeneklerden ulaşabilirsiniz. Var olan gereçler
şunlardır:
yrıca çiziminizin üzerine çift tıklayarak çeşitli fiziksel özelliklerin
özelliklerin ayarını da yapabilirsiniz.
Ayrıca
18
EPLAN Electric P8
Thickness: Kalınlık
Color: Renk
Invisible:: Çizilen şeklin görünmemesini sağlayabilirsiniz.
Type: Çizgi türü
Pattern length:: Çizgi deseni sıklığı
Line end style:: Çizgi bitiş stili, köşeli çizgilerde flat, dikörtgende rectangular ve yuvarlak çizgilerde
round seçilmelidir.
Layer:: Biçimi önceden belirlenmiş hazır şablonlar
Fill surface:: Çizilen şeklin içini doldurur.
Ölçülendirme (Dimensioning)
Çizdiğiniz şekillerin uzunluklarını, çaplarını, açılarını ölçebilir ve şekil üzerine
üzerine işaretleyebilirsiniz.
Insert > dimensioning
Bu kısım EPLAN P8’in asıl silahı olmamakla beraber gayet iş görür ve kullanışlıdır.
19
EPLAN Electric P8
RAPORLARI YAPILANDIRMAK
GENERATING REPORTS
EPLAN sadece çizim yapmakla kalmaz, çizilen devrelerde kullanılan malzemelerin listesini, klemens ve
kablo çizgelerini ve hatta projeye ait içindekiler sayfasını hazırlayabilir.
Klemens Çizgesi (Terminal Diagram)
Projede yer alan klemensler (terminal) için bir çizge tanımlamak için:
Utilities (Hizmetler) > Reports (Raporlar) > Generate (Yapılandır)
Raporlar penceresi açılır. Pencerede Reports sekmesine gelin ve burada ağaç üzerinde Reports’un
altında Pages’i vurgulayın, ve New düğmesine basın. Karşınıza çıkacak pencerede;
Output format : Page (yaratılacak raporun çıkış formatı “sayfa” olacak, rapor için yeni bir
sayfa açılacak.)
Type : Terminal diagram (raporun türünü listeden seçtik. Klemens diyagramı için bunu
seçiyoruz.)
Onayladıktan sonra karşınıza çıkan filtreleme penceresini de onaylayarak geçin. Şimdi de Terminal
diagram(Total) penceresi karşınıza çıkar. Burada rapor sayfasının projedeki yeri belirlenecektir. Page
name(sayfa adı) kısmını sıradaki sayfa sayısı olan 5 ile doldurun. Ya da pencerenin altındaki listeden
son sıradaki sayfayı vurgulayın. Sayfa adı kısmı otomatik olarak dolacaktır.
Pencereleri onaylayarak kapatın. Artık projeye yeni bir sayfa eklendi.
Şimdi çalışma alanına dönün, sol sütunda sayfa kontrol panelinde yeni sayfayı görebilirsiniz.
“5.Terminal diagram” sayfasına çift tıklayın. Klemensler listelenmiş olarak bizi bekliyor. Bu rapor
sayfasındaki klemensler ile devre şemasındaki klemensler birbirleriyle bağlantılıdırlar. Örneğin, Güç
devresi sayfasına gelin ve buradaki X1 klemensinin 3. ayağındaki noktaya çift tıklayın. Designation
kutusunda yazan “3”ü “7” yapın ve onaylayın. Güç devresinde orada artık 7 yazar.
NOT: EPLAN’da proje esnasında yapılan her değişikliği, ilişkili olduğu diğer noktalarda da değişmesi
için güncellemeniz gerekir. Ayrıca EPLAN penceresinde en sağ altta (* , # ) işaretlerini görürseniz
güncelleme zamanı gelmiş demektir. (*) sayfa güncelleme isteğini, (#) proje güncelleme isteğini ifade
eder. Güncelleme yapmak için:
Utilities > reports > update
İşlemini yapmanız gerekir. Bu kadar.
20
EPLAN Electric P8
Güncellemeyi yaptıktan sonra geri “Terminal diagram” sayfasına gelin. Listeye baktığınızda X1’in 3
no.lu ayağının 7 olduğunu göreceksiniz. Bu ilişkiyi gördükten sonra değişikliği geri alın ve güncelleme
yapmayı da ihmal etmeyin.
NOT: Bu rapor sayfaları İngilizce olarak eklenecektir. Kullanma kolaylığı açısından, sayfaların ismini
Türkçe yapmak isterseniz sayfa kontrol panelinde ilgili sayfanın üzerine sağ tıklayın ve <<Properties>>
deyin. <<Page description>> başlığından düzenlemeyi yapabilirsiniz.
Kablo Çizgesi (Cable Diagram)
Kablo çizgesi, projede kullanılan kabloları döküm halinde bize sunan rapordur. Hazırlanma aşamaları
tıpkı klemens çizgesindeki gibidir.
Açılan pencerede, Reports tabında, ağacı genişletin:
Reports > pages > terminal diagram
Görüldüğü gibi az önce yapılandırılan klemens çizgesi (terminal diagram) listede yerini almış. Yine
Pages başlığını vurguladıktan sonra pencerenin altındaki New düğmesine tıklayın. Listeden bu sefer
Cable diagram yazısını seçin. Pencereleri az önce olduğu gibi onaylayın. Terminal diagram(Total)
penceresinde page name kısına bu sefer 6 yazacağız. Pencereleri onaylayarak kapatın. Artık kablo
çizgemiz de oluştu. Çizgeyi inceleyerek fikir sahibi olabilirsiniz.
Malzeme Listesi (Part List)
Gelelim birçok projenin vazgeçilmez kısmına: Malzeme listesi. Özellikle elektrik çizimlerinin yanında
malzeme listesi hazırlayanlar bilir. Bazen, kullanılan malzemelerin dökümünü çıkarmak çok zahmetli
olabilir. Özellikle tam projenin teslim edilmesine yakın şalt malzemelerde olan değişiklikler,
şemalardaki revizyonlar baş ağrıtır. Koca bir projenin içinde bir malzemeyi aramak ise işkenceye
dönüşebilir. Oysa EPLAN P8 ile hazırlayacağımız malzeme listesi, proje içindeki malzemelerle ilintili
olacağından herhangi bir değişiklik kolayca yapılabilir.
Yine Reports altındaki Pages seçeneğini vurgulayın ve New deyin. Burada listeden bu sefer Part list
seçeneğini işaretleyin ve sayfa adı da 7 olacak şekilde pencereleri onaylayarak ilerleyin. Part List
sayfası diğer sayfaların altına eklenecektir.
Listeyi incelerseniz, sigortalar, kontaktörler, kablolar vs. sıra ile listelenmiştir.
21
EPLAN Electric P8
İçindekiler Tablosu (Table of Contents)
Son olarak tüm proje içinde yer alan sayfaların listelendiği içindekiler tablosunu (table of contents)
yaratacağız.
Burada reports sekmesinde ağaç üzerinde reports başlığını vurgulayın ve aşağıdan New kutusunu
tıklayın. Listeden table of contents seçeneğini işaretleyin. Sayfa sırasını da ayarlamayı unutmadan
pencereleri onaylayın. 8. sayfa olarak içindekiler tablosu (table of contents)diğer sayfaların altında
oluştu.
Son bir kez daha projeyi güncelleyin. Örnek projemiz burada bitti.
Şimdiye kadar gördüğümüz yerlerde temel olarak bir proje nasıl yaratılır, sayfalar nasıl yaratılır, güç
ve kumanda devreleri nasıl çizilir, proje çizimleri nasıl yapılır, raporlar nasıl hazırlanır anlatmaya
çalıştık.
Bir başka projede buluşmak üzere esen kalın efendim…
22
EPLAN Electric P8
EK BİLGİLER
PROJE ŞABLONLARI
Proje yaratırken seçebileceğimiz farklı şablon türleri vardır. <<Project
<<Project > new>> dedikten
d
sonra
karşımıza üç tür şablon çıkar:
1- Num_bas001.epb
2- IEC_bas001.epb
3- GOST_bas001.epb
GOST_bas001 şablonu temel proje şablonudur. Basit, sayfa sayısı ve ayrıntıları az olan projelerde
kullanılabilir. Sade bir yapısı vardır.
Num_bas001 şablonu numaralı dizime dayalı proje şablonudur. Proje içindeki sayfalar herhangi bir alt
gruplama olmaksızın alt alta dizilir. Sayfa isimleri 1’den başlayarak sırayla artar. Çok fazla sayfaya
sahip olmayan projeler için idealdir. Sayfa numaraları sadece sayılardan oluştuğu için proje içindeki
adreslemeler daha anlaşılırdır.
IEC_bas001 şablonu büyük çaplı projeler için tercih edilir. Proje eğer çok fazla sayfadan oluşuyor
ve/veya farklı alt klasörlere bölünmek isteniyorsa tercih edilir. Örneğin kumanda devreleri ayrı
klasörde, pano çizimleri
imleri ayrı klasörde olsun istenebilir. Bu şablonda sayfa isimlendirme ( = , + , / ) gibi
işleçlerle yapılır. Her bir işleç bir alt klasörü isimlendirmek için ayırıcı görevini üstlenir. Adreslemede
bu şekilde karmaşık dosyalar dahi kolayca bulunabilir. Mesela
Mes sayfanın ismi << =CA1+EAA/2 >> olsun.
Bu onu, projede sayfa kontrol panelinde CA1 klasörünün altındaki EAA klasörünün altındaki 2 no.lu
sayfada bulacağımız anlamına gelir.
23
EPLAN Electric P8
AYGIT İSİMLENDİRME FORMATLARI
Proje içinde kullanılan aygıtları numaralandırmada
numaralandırmada farklı formatları seçme şansınız vardır. Doğru
formatı seçmek size kolaylık sağlayacaktır. Kontrol panellerinde bir aygıtı ararken ya da bir aygıtın
ilintili olduğu başka bir aygıta ulaşmak için bu adreslemelerin büyük yardımı dokunacaktır.
Options > setting
tting > (ağaçtan) projects > eplan_deneme (projenin adı) devices > numbering (online)
Pencerenin altında <<numbering format>> kısmına bakacağız. Buradan farklı formatları seçme
imkanınız var.
Şekilden de görüldüğü gibi 9 farklı format var. Öncelikle kavramları açıklayalım:
•
•
Identifier: tanımlayıcı, aygıtın kimliğini söyleyen koddur. Örneğin sigorta (fuse) için “F”
klemens (terminal) için “X” kontaktör için “K” ile belirtilir.
Counter: sayaç, sayfada bir aygıtın kaçıncı olduğunu söyler. Örneğin “F2” sayfadaki/projedeki
say
2 no.lu sigorta demektir.
24
EPLAN Electric P8
•
•
•
•
Page: sayfa no, aygıtın kaçıncı sayfada olduğunu söyler
Page (three-digit): sayfa no.sunu 3 haneli bildirir. Büyük projeler için tercih edilmelidir.
Column: sütun, aygıtın sayfa içinde kaçıncı sütunda olduğunu söyler.
Row: satır, aygıtın sayfa içinde kaçıncı satırda olduğunu söyler.
Buna göre birkaç örnek verelim:
<<identifier+page(three-digit)+counter>> formatına göre isimlenmiş bir aygıt
<<page+identifier+column>> formatında olan bir başka aygıt
çok sayfalı olmayan projelerde <<identifier+counter>> yeterli bir isimlendirme olur. Ancak çok sayfalı
geniş bir proje ise ya da iliştirilmiş kontak vb. sayısı çoksa sütun umarasını da formata eklemek iyi
olur. Proje sayfasını da koymak isterseniz sayfa sayısı 9’dan fazlaysa 3 haneli sayfa no seçeneğini
formata dahil edin.
Ayrıca var olan formatları kafanıza göre düzenleyebilir, kendi istediğiniz gibi formatlar
oluşturabilirsiniz. Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi [New] düğmesini veya
kullanabilirsiniz.
düğmelerini
25
EPLAN Electric P8
ANTET HAZIRLAMA (PLOT FRAMES)
Daha önce projeye varsayılan antet seçmeyi görmüştük. (Bkz.
(
“Sayfa Yaratmak”)) Şimdi de kendi
istediğimiz gibi antet hazırlamayı ve bunu projemizin anteti olarak belirlemeyi görelim.
EPLAN’da antetler “plot frame” olarak geçiyor.
geçiyor. Bunlar (eğer özel olarak farklı bir adres seçmediyseniz)
C: >> Program Files >> EPLAN >> Electirc P8 >> PlotFrames
klasörünün altında yer alır. Dosya uzantıları ( *.fn1 )’dir. EPLAN’da hâlihazırda var olan antetler
üzerinde değişiklik yapabileceğiniz gibi sıfırdan kendi antetinizi de hazırlayabilirsiniz.
En baştan yaratmak için önce proje içinde bir “antet sayfası” açmak gerekir. Sol sütundaki kontrol
panelinde ilgili projeye
ojeye sağ tıklayın:
Plot frame > new
Antetinize isim verin [Kaydet]] dedikten sonra ayarları yapabileceğiniz Properties penceresi açılır.
Burada
düğmesinden özellikler listesinden yeni özellikler eklenebilir. Şimdilik [OK] diyerek işlemi
bitirin. Projeye farklı biçimli yeni bir sayfa eklendiğini göreceksiniz.
26
EPLAN Electric P8
Bu antet sayfasına sol sütundan sağ tıklayıp <<properties>>
<<
diyerek yine özellikler
ler penceresini
açabilirsiniz.
sütun sayısını ve genişliğini, proje hakkında antette yer alacak bilgileri
Properties penceresinde satır-sütun
ayarlayabilirsiniz. Örneğin New düğmesine basın ve listeden Creator seçeneğini işaretleyip pencereyi
onaylayın. Farenin ucuna gelen yazıyı antetin alt tarafına koyun. Antet sayfasında
sayfasında olduğunuz sürece
burada creator yazacaktır. Creator’e karşılık gelen isim buradan doldurulmayacaktır. Anteti projenin
anteti olarak atadığınız an, otomatik olarak creator yazısı yerine, örneğin Ahmet Yılmaz yazısı
gelecektir. Bu yazının kaynağı projenin
rojenin kendine ait properties başlığındaki aynı isimli (creator)
başlığıdır. Bu başlıkta yazan veri antette de görünecektir. Kısaca rojenin kendi veri kaynaklarından
başlık bilgilerini almaktadır.
Antet sayfasına çift tıklayın. Karşınıza boş bir sayfa gelecek.
gelecek. Şimdi isteğinize göre antet çizimine
başlayabilirsiniz. Örneğin antetin en dış çerçevesini çizim gereçlerinden dikdörtgen çizme’yi
kullanarak çizin. Çizgi renk ve biçiminin diğer antetlerde olduğu gibi yeşil ve ince olduğunu
göreceksiniz. Çizim gereçlerini
eçlerini kullanarak çerçeve ve bölmelerinizi oluşturabilir, metin kutuları
yardımıyla başlıklar ekleyebilir, görsel yükleyerek antete şirket logosu vs. koyabilirsiniz.
Yine properties penceresinden satır ve sütun sayısını, genişliklerini ayarlayın. Sonra, antet sayfası
açıkken <<utilities
utilities > place column and row text again>>
again i tıklayın. Satır veya sütunlarla ilgili her
27
EPLAN Electric P8
değişiklikten sonra burayı tıklayarak son görünüme kavuşabilirsiniz. Antet taslağında başlık olarak row
number column number yazıları gelirken antetli projede bunlar 1,2,.. diye rakamlara dönüşecektir.
Aslında sıfırdan antet yaratmak, eğer size özel, çok farklı bir formatınız yoksa, zahmetli olacaktır.
Bunun yerine sol sütunda projeye sağ tıklayıp Plot Frame’in üzerine gelin ve Open deyin. Burada
hazırda var olan antet formlarını sağ taraftaki Preview kutusuna çentik atarak önizleyebilir, size en
uygun formatı görebilirsiniz. Birini seçip Open(Aç) deyin. Antet yeni bir sayfa olarak açılacaktır.
Buradan istediğiniz düzenlemeleri yapın, yazı veya logo ekleyin, istediğiniz anteti oluşturun. Bu
dosyayı farklı kaydetmeyi unutmayın.
Artık elinizde size uygun bir antet var. Bunu varsayılan olarak atamak, açtığınız tüm sayfalara bu
antetin otomatik olarak yerleşmesini istiyorsanız yapacağınız son bir işlem kaldı.
Options > settings > projects > eplan_deneme (proje adı)> management > pages
Pages’e tıkladığınızda solda açılan kısımda Standart plot frame’i bulun ve buradan Browse seçeneğini
tıklayın. Açılan pencerede daha önceden hazırladığınız anteti buradan seçin ve pencereleri onaylayın.
MAKROLAR (MACROS)
Makrolar, bir projenin ya da bir sayfanın sonradan kullanılmak üzere kesilmiş ve kaydedilmiş
parçasıdır. Genel olarak çok kullanılan bir çizim, bir cihaz, bir güç devresi vs. makro olarak saklanıp
istendiği zaman kullanılabilir. EPLAN’da birkaç çeşit makro vardır.
Pencere makro (wimdow macro) bir sayfanın herhangi bir alanıdır. Seçilen bir alan içinde, yerleştirme
noktası (insertio point) dahil olan her eleman bu pencere makrosunda saklanır.
Makroyu oluşturmak için makro alacağınız alana gelin.
Edit > Create window macro
deyin ve alanı fare ile tarayın ya da ya da alanı fare ile tarayıp sağ tıklayarak aynı komutu verin.
Karşınıza çıkan pencereden makro adını, varsa açıklamayı yazın ve kaydedin. Makronuz, makrolarlar
kütüphanesinde kaydedildi.
Bir makroyu çağırmak için,
Insert > window macro (pencere makro) ya da M tuşuna basarak kütüphaneyi açıp makroyu
çağırabilir, pencerenin sağ üst köşesindeki Preview’e tıklayarak ön izleyebilirsiniz.
Pencere makro dpsyaları *.ema uzantılıdır.
DİKKAT: Eğer makrodaki aygıt değerleri için birden çok seçenek varsa bunlardan birini seçersiniz.
Örneğin kütüphanede halihazırda var olan “macro_001.ema” güç devresi makrosunu seçerseniz size
motorun gücü kaç kW’lık olsun diye soracaktır.
28
EPLAN Electric P8
Makroyu sayfaya yerleştirdikten sonra yerleştirme seçenekleri penceresini de onaylayıp makroyu
yerleştirmiş olursunuz.
Insertion mode penceresi numaralandırma içindir. Yerleştirdiğiniz makro önceden numaralandırmış
sayfaya adapte edilsin mi, yoksa numaralandırılmadan kalsın mı, yoksa diğer şemalardan bağımsız
numaralansın mı diye seçmek için bu pencere kullanılır.
Diğer bir makro türü sembol makrodur. (symbol
(
macro)) Oluşturulması, kaydedilmesi ve sayfaya
yerleştirilmesi pencere makro ile aynıdır. Yalnız, sembol makrolar *.ems uzantılıdır ve kendi
kütüphaneleri vardır.
29

EPLAN Electirc P8 Baþlangýç Kýlavuzux

Transkript

Benzer belgeler

Eroğlu - Kıbrıs Postası

Ankara`nın Kitapları

Bayim Olur Musun?

Otobüs Rayiç Bedelleri - izmir yüksek teknoloji enstitüsü

Basin Bulteni Şahin Kaygun Gizli Yüz 10.09