TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi

Transkript

TMMOB
MĠMARLAR ODASI
MĠMARLIK HĠZMETLERĠ ġARTNAMESĠ
VE EN AZ BEDEL TARĠFESĠ
(22.12.2006 tarih 40/17 no.lu MYK toplantısında görüşülerek kabul edilmiştir.)
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Şartnamenin amacı; mesleki uygulamalarda kamu yararını, meslek haklarını ve etiğini korumak,
müelliflik haklarını gözetmek, haksız rekabeti önlemek, mesleki sorumluluk, hak ve görevleri tanımlamak, mimarlık
hizmetlerinin niteliği ve bunların karşılığında ödenecek en az ücretlerin belirlenmesini sağlamaktır.
Kapsam
Madde 2 — Bu şartname, mimarlık hizmetleri üreten mimarların hak ve sorumlulukları ile bu hizmetleri
karşılığında belirlenecek asgari ücretleri ile mimarların görev ve sorumlulukları ile mesleki etkinliklerinin denetim
kurallarını, serbest mimarlık hizmetlerinin yapılmasında uyulacak kuralları ve uygulamaların tarifini kapsar.
Dayanak
Madde 3 — Bu Şartname, 17/6/1938 tarihli ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun ile 27/1/1954
tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 13 üncü ve 39 uncu maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Şartnamede geçen;
Oda: Mimarlar Odasına,
ġube: Mimarlar Odasına bağlı şubeye,
Mimar: Mimarlık hizmetlerini, eğitimi, uzmanlığı ve çalışma konularına göre, Mimarlar Odasının ilgili kanun, tüzük
ve yönetmeliklerine uygun olarak yapmaya yetkili, yükümlülüklerini yerine getirerek üyelik sıfatını ve unvanını
koruyan, çalışması kısıtlanmamış serbest, kamu görevlisi ya da ücretli çalışanlara,
Mimarlık hizmetleri: Uygulamaya, yapmaya, kabule ve imzaya mimarın yetkili olduğu, her türlü araştırma,
danışmanlık, bilirkişilik, etüt, tasarım, plan, proje, resim ve hesapların hazırlanması ve bunların uygulanması ile
her türlü denetim ve kontrollük hizmetlerini,
Kamu çalıĢanı mimar: Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan mimarlara,
Ücretli çalıĢan mimar: Hizmet sözleşmesi ile çalışan mimarlara,
Serbest mimar: 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği Kanunu, yürürlükteki kanunlar ve yönetmelik hükümlerinin verdiği yetki ile mimarlık hizmet
alanlarından birini ya da bir kaçını kendi hesabına ya da ortak olarak yapan ve durumunu Mimarlar Odasına
onaylatmış, serbest mimarlık hizmetleri tescil belgesi sahibi, serbest mimarlar listesine kayıtlı mimara,
Serbest mimarlık hizmetleri: Sadece serbest mimarlık hizmetleri tescil belgesi sahibi mimarın ya da Serbest
Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği’nde tanımlanan istisna koşulları taşıyan
mimarın yapmaya yetkili olduğu mimarlık hizmetlerine,
Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi: Mimarlar Odası tarafından verilen ve her yıl yenilenen, serbest
mimarın serbest mimarlık hizmeti yapmaya yetkili olduğunu belirleyen belgeye,
Serbest Mimarlar Listesi : Tescilini ve tescil yenilemesini yaptırmış olan serbest mimarlık hizmetleri büro tescil
belgesi sahibi serbest mimarların kaydolduğu listeye,
Proje müellifi: 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun, 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar
Odaları Birliği Kanunu ve 5/12/1951 tarihli ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre, tasarladığı
projenin müelliflik hakkını kazanmış eser sahibi mimar ya da mimarlara,
Mimari mesleki kontrollük (Mesleki Uygulama Sorumluluğu-MUS):Yapıların, proje, şartname, sözleşme ve
ekleri, fen ve sanat kurallarına uygun olarak iş programı gereğince, müellif mimar tarafından verilen mimarlık
hizmetine,
Mimari teknik uygulama sorumluluğu (Mimari TUS) hizmetleri : 4708 Sayılı Yapı Denetimi Kanunu ile yapı
denetimine tabi olmayan yerlerde kamu adına yapıların, yürürlükteki Kanun, İmar planı, ilgili yönetmelik hükümleri,
Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen, sanat ve sağlık kurallarına ve tüm mevzuat
hükümlerine uygun olarak düzenlenen yapı ruhsatı eki projelerine göre gerçekleştirilmesinin denetlenmesine
yönelik, mimar tarafından üstlenilen mimarlık hizmetleridir. Bu hizmet, imar mevzuatında “Fenni Mesuliyet
Hizmetleri” olarak adlandırılan hizmetler kapsamındadır.
Yapı Denetimi : Bayındırlık ve İskan Bakanlığından alınan izin belgesi ile hizmet veren kuruluşlarca yapılan; yapı
denetim mevzuatı hükümleri uyarınca münhasıran jeolojik veya jeoteknik etütlerin veyahut bu etütlerin her iki
türünün, zemin etütlerinin, yapı projelerinin ve yapıların teknik yönden denetiminin yapılması, mevcut yapıların
mevzuata uygunluğunun tespit edilmesi de dahil olmak üzere, teknik denetim konusunda müşavirlik hizmetlerinin
verilmesi,
Yapı Denetçisi Mimar: Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından denetçi belgesi verilmiş mimara,
1
ġantiye ġefi : Konusuna ve niteliğine göre yapım işlerini; mesleki uygulama sorumlusu proje müellifi mimarın ve
teknik uygulama sorumlusunun direktifleri doğrultusunda; işveren/işsahibi adına yöneterek uygulayan, Mimarlar
Odasınca sicil kayıtları tutulan mimarlara,
ĠĢveren/ĠĢsahibi : Serbest mimarla sözleşme yapan, özel hukuka tabi gerçek ve tüzel kişilerle, kamu tüzel kişileri,
kamu kurum ve kuruluşlarına,
Eser sahipliği: Mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre kazandığı başkasına devredilemeyen
hakkına,
Birim maliyet (BM) : Yapının, birim ölçüsünün (binalarda birim alanının), Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca her yıl
2
mimarlık hizmetlerine esas olan sınıflar için ayrı ayrı tespit edilerek ilan edilen maliyetlere (Birimi YTL/m 'dir.),
Yapı yaklaĢık alanı (YYA) : Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin yapıldığı yapının ön proje, ihtiyaç programı,
tapu, çap gibi ilgili belgelerden hesaplanan yaklaşık brüt alanına
Yapı yaklaĢık maliyeti (YYM) : Mimarlık ve mühendislik hizmetleri ücretlerinin hesabına temel olan ön kabuldür.
Yapı yaklaşık alanının, birim maliyetle çarpılması sonucu bulunan değerine (Birimi YTL olarak hesaplanır.),
Asgari ücret : Her türlü mimarlık hizmetlerinin, yürürlükteki kanun ve yönetmelikler uyarınca yapılabilmesi için
TMMOB ve bağlı odalarca tespit ve ilan olunan ve 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi
Kanununun 27 nci maddesinin 5 inci bendi uygulamalarına da esas en az ücretlere,
Hizmet dalı oranı (HDO) : Yapının toplam proje tutarı içindeki hizmet dallarının oranına,
Hizmet bölümü oranı (HBO) : Proje hizmetlerinin kendi içindeki hizmet oranlarına (Bu oranlar her ihtisas dalı
tarafından ayrıca tespit edilir.),
Ġhtisas katsayısı (ĠKS) : Her odanın ihtisasının özelliklerine uygun olarak belirleyeceği katsayıya,
Bölge Geçim Endeksi Katsayısı (d) : Yöre şart ve özelliklerine göre, % 50’den az olmamak koşuluyla Mimarlar
Odası Şubelerince belirlenen katsayıya,
Sınıf ücret oranı: Yapı yaklaşık alanı ile yapı sınıflarına bağlı olarak hizmet sınıflarının düzenleme katsayısına.
(Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mühendislik Mimarlık Hizmetleri Şartnamesindeki proje ihale dosyası katsayısına
tekabül eder. Her ihtisas dalı, yapı sınıf tanımlarını kendisi tespit eder.)
Zorluk kriterleri katsayısı (z) :Mimarlık hizmetlerinin gerçekleştirileceği yapının bulunduğu yer, coğrafi koşulların
etkileri, yapının türü ve niteliği, bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, vb. mimar'ın çalışmalarını farklı koşullarda
uygulaması karşılığında, mimara ödenecek ücretlerin belirlenmesinde kullanılan katsayıya,
denir.
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
Hizmetler
Mimarlık hizmetleri ve uygulama esasları
Madde 5 — Mimarın ihtisasına, formasyonuna ve iştigal konusuna göre; müellif olarak tasarlamaya, uygulamaya,
kabule, imzaya yetkili ve sorumlu olduğu mimarlık hizmet alanları şunlardır:
5-a: Mimari tasarım hizmetleri: Mimari proje hizmetleri, rölöve, restitüsyon, restorasyon hizmetleri, mimari iç
mekan düzenleme ve donanımı tasarımı hizmetleri, imalat projesi, mimari çevre düzenlemesi hizmetleri, kentsel
tasarım hizmetleri, imar planlama çalışmaları, koruma amaçlı imar planları;
5-a-1: Röleve, Restitüsyon ve Restorasyon Çalışmaları; TMMOB Mimarlar Odası “Korunması Gerekli RölöveRestitüsyon-Restorasyon Hizmetleri Şartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi” esaslarına göre yapılır.
5-a-2: Mimari İç Mekan Düzenlemesi ve Donanımı Tasarımı; TMMOB Mimarlar Odası “İç Mekan Düzenleme ve
Donanımı Tasarımı Hizmetleri Şartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi” esaslarına göre yapılır.
5-a-3: Mimari Çevre Düzenlemesi Hizmetleri : TMMOB Mimarlar Odası Mimari Çevre Düzenlemesi Hizmetleri
Şartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi esaslarına göre yapılır.
İşveren/İşsahibinin isteği üzerine mimar tasarladığı ve uygulamasını denetlediği bir yapının ya da müellifinin
olurunu almak şartı ile normal mimarlık hizmetlerini yapmadığı bir yapının çevre düzenleme tasarımını yapabilir ve
bunun uygulanmasını denetleyebilir.
Çevre Düzenleme Hizmetleri Şartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi yürürlüğe girinceye kadar Yapı Maliyet Grubu
IA sınıfından, Mimarlık Hizmetleri Sınıfı ise III. sınıftan alınarak hesaplanır.
5-a-4: Kentsel Tasarım Hizmetleri : TMMOB Mimarlar Odası Kentsel Tasarım Hizmetleri Şartnamesi ve En Az
Bedel Tarifesi esaslarına göre yapılır.
5-a-5: İmar Planlama Çalışmaları, Koruma Amaçlı İmar Planları : 3194 sayılı İmar Kanununun 44. maddesi
uyarınca, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca yürütülen, İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif
Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği uyarınca, Plan Yapım Yeterlilik Belgesi Sahibi mimarlarca yapılabilir.
5-b: Mimari Uygulama ve Yönetimi Hizmetleri: Uygulama süresince, mimar ya da mimarlar tarafından verilen,
Mimari mesleki kontrollük(MUS), inşaat yönetimi, proje ve şantiye koordinasyonu ve planlaması; Şantiye şefliği,
saha mimarlığı; Mimari fenni mesuliyet, kontrollük, yapı denetimi; geri besleme çalışmaları, kabul teslim
çalışmalarıdır.
TMMOB Mimarlar Odası Uygulama Yönetimi, Danışmanlık ve Müşavirlik Hizmetleri Şartnamesi yürürlüğe
girinceye kadar;
5-b-1: Mimari Mesleki kontrollük, geri besleme ve kabul teslim çalışmaları bu şartname hükümlerine göre,
5-b-2: Mimari Fenni Mesuliyet, TMMOB Mimarlar Odası Mimari Teknik Uygulama Sorumluluğu Hizmetleri
Şartnamesi esaslarına göre;
5-b-3: Yapı Denetimi hizmetleri, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine göre,
5-b-4: İnşaat yönetimi, proje ve şantiye koordinasyonu ve planlaması, Şantiye Şefliği, saha mimarlığı hizmetleri ile
benzeri mimarlık hizmetleri, Bayındırlık işleri Genel Teknik şartnamesi, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Kontrol
Yönetmeliği ve ilgili diğer mevzuat hükümlerine göre yerine getirilir.
2
5-b-5: Genel yüklenicisi olmayan yapılarda şantiye koordinasyonu ve planlaması; İşveren/İşsahibi, inşaatı genel
yüklenici yerine her imalat grubunu (Kaba yapı, tuğla duvar, sıva, çatı, seramik-fayans, boya, doğrama, cam işleri,
ahşap işleri, elektrik, ısıtma, sağlık donanımı vb) ayrı ayrı ihale ederek yaptırmayı tercih ettiği taktirde, özel
sözleşmede belirlenen bedelinin ödenmesi koşulu ile mimar'ı bu imalat gruplarının, işlerinin planlanması ve
koordinasyonu ile görevlendirebilir. Bu durumda, mimar;
Yapının bünyesine giren değişik imalat grupları arasında teknik koordinasyonu sağlar.
İmalat ve ihzaratları zamanlama ve programlamasını yapar ve üstencilerin buna uymasını sağlar.
İş programına, iş düzenine, koordinasyon esaslarına, işi teknik gereklerine uymayanları uyarır ve düzelttirir.
Şantiyeyi organize eder ve yönetir.
5-c: Mimari danıĢmanlık hizmetleri: Mimarın, ihtisas ve iştigal konusu ile ilgili olarak uzmanlığına danışılmak
üzere Mimari danışmanlık, müşavirlik, bilirkişilik, hakemlik, eksperlik, jüri üyeliği, raportörlük; Mimari proje
yönetimi, yapılabilirlik, fizibilite çalışmaları, program hazırlığı, özel araştırma ve çalışmalar, dosya hazırlığı, iş ve
işlem takibi gerektiren işlerin yapılması, ihale dosyası hazırlanması, karşılaştırmalı keşif, şartname hazırlanması,
v.b.gibi hizmetlerdir.
Bu ve benzeri hizmetler, TMMOB Mimarlar Odası Mimari Uygulama Yönetimi, Danışmanlık ve Müşavirlik
Hizmetleri Şartnamesi Yayınlanana kadar;
5-c-1: Bilirkişilik, hakemlik, eksperlik hizmetleri; 05.05.2005 gün ve 25806 sayılı resmi gazetede yayınlanarak
yürürlüğe giren TMMOB Bilirkişilik Yönetmeliği, TMMOB tarafından her yıl yayınlanan TMMOB Bilirkişilik
Eksperlik, Hakemlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Yönetmeliği hükümlerine göre,
5-c-2: Jüri Üyeliği, raportörlük hizmetleri; TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık, Mühendislik, Şehircilik ve Kentsel
Tasarım Proje Yarışmaları Yönetmeliği, Kamu İhale Kurumu tarafından 24.12.2202.gün ve 24973 sayılı resmi
gazetede yayınlanan Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı, Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge Planlama
ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları yönetmeliği ve Bayındırlık Bakanlığı tarafından 19.08.1970 gün ve 13584
sayılı resmi gazetede yayınlanan Mühendislik ve Mimarlık Proje Yarışmalarına Ait Yönetmeliği hükümlerine göre,
5-c-3: Yapılabilirlik, fizibilite çalışmaları; İşveren/işsahibine gerçekleştireceği yatırımın işlevleri, işlemleri, teknikleri,
süreleri, maliyetleri ve rantabilitesi bakımından yapılabilir ya da yapılamaz olduğunun gösterilmesi yatırımın ne tür
bir organizasyon ile yürütüleceğinin belirlenmesi amacı ile yapılan araştırma ve çalışmalardır.
Fizibilite araştırmaları ve çalışmaları karşılığında ödenecek ücretler, mimar ile işveren/işsahibi arasında yapılacak
özel sözleşme hükümlerine göre ödenir.
5-c-4: Program hazırlığına katılmak; Mimar, kendinden istenmişse ve sözleşme ile belirlenmişse, bir yapının ya
da yatırımın programının hazırlanması çalışmalarına işveren/işsahibi ile birlikte katılır ya da bu programın
hazırlanmasını tek başına üstlenebilir. Bu çalışmalar karşılığında ödenecek ücretler, mimar ile işveren/işsahibi
arasında yapılacak özel sözleşme hükümlerine göre belirlenir.
5-c-5: Özel araştırma ve çalışmalar, dosya hazırlanması, iş ve işlem takibi gerektiren işlerin yapılması; Mimar,
işveren/işsahibinin talebi ile tanıtım çalışmalarına (toplantı, konferans, panel vb) katılmak, özel açıklama raporları
hazırlanması, Başvuru dosyaları hazırlanması, İş takibi sonucu izin-olur-onay alınması iş ve işlemleri,
çalışmalarını yapar.
Mimar tarafından yapılan bu çalışmalar, işveren/işsahibi ile yapılacak olan özel sözleşmeye göre ödenir.
5-c-6: Karşılaştırmalı keşif hazırlanması; Mimar, kendisinden istenirse, Standart Mimarlık Hizmetleri kapsamında
tanımlanmış yapı yaklaşık maliyetini (YYM) ve yapı tavan maliyetini (YTM) belirlemek üzere yapacağı metraj ve
keşifler dışında, karşılaştırmalı metraj, keşif ve maliyet analizi çalışmaları yapar. Bu çalışmalar, farklı yapım
sistemlerinin ya da yapıda kullanılabilecek değişik malzeme, imalat ve ürünlerin maliyet yönünden
karşılaştırılması amacıyla yapılır. Bu çalışma kapsamında mimar, piyasa etüt ve araştırmaları, imalatçı - satıcı
tekliflerinin karşılaştırmasını ve bunların değişik miktarlarda kullanılmasının karşılaştırmalarını yapar ve
seçenekleri hazırlar. Mimar'dan Standart hizmetleri dışında ayrıntılı metrajlara, birim fiyatlara ve fiyat analizlerine
dayanılarak "Karşılaştırmalı Keşif" yapılması istenirse, çalışmasının karşılığı bu şartname hükümlerine göre
ayrıca ödenir.
5-d: Mimari eğitim çalıĢmaları: Mimari eğitim ve öğretim çalışmalarıdır.
5-e: Diğer sanatsal çalıĢmalar: Sanat eseri seçimi, maket çalışmaları, üç boyutlu görsel çalışmalar ve benzeri
hizmetlerdir.
Sanat eseri seçimi, maket çalışmaları, üç boyutlu görsel çalışmalar, animasyon, Mimari eğitim ve öğretim
çalışmaları, ve benzeri hizmetlerdir.
Ayrıca Mimar ulusal ve uluslararası düzenlemelerle tanımlanacak yeni mesleki hizmet alanlarında da, bu düzenlemeler
çerçevesinde hizmet verir. Bu hizmetler işveren/işsahibi ile mimar arasında yapılan özel sözleşme hükümlerine göre yerine
getirilir.
5-e-1: Sanat Eseri Seçimi : Yapı ya da yapının çevre düzenlemesi içinde kullanılmak üzere, sanat eserlerinin
seçimi mimar tarafından yapılabilir.
Mimar tarafından yapılan bu çalışmaların bedeli, işveren/işsahibi ile yapılacak özel sözleşmeye göre ödenir.
5-e-2: Takdim, tanıtım ve pazarlama amaçlı görsel çalışmalar : İşveren/işsahibinin talebiyle, mimar tarafından
yapılacak olan,etüt maketleri, kütle maketleri veya görsel çalışmalar, perspektif ve benzeri üç boyutlu çalışmalar,
animasyonlar ve başka tanıtım çalışmalar, mimar ile işveren/işsahibi arasında yapılacak özel sözleşme
hükümlerine göre ücretlendirilir.
Mimar, burada tanımlanmamış olup da, ulusal ve uluslararası düzenlemelerle tanımlanacak yeni mesleki hizmet
alanlarında da, bu düzenlemeler çerçevesinde hizmet verir.
Ayrıca, Mimarın vereceği her türlü hizmet karşılığı alacağı ücretler; öncelikle ilgili şartnamelere göre,
şartnamelerde bulunmuyor ise özel sözleşme hükümlerine göre belirlenir. Her ikisinin de bulunmadığı koşullarda
"YEVMİYE" esasına göre ücret belirlenir.
3
Serbest Mimarlık Hizmetleri Büro Tescil Belgesine Tabi Mimarlık Hizmetleri
Madde 6— Mimarlık hizmetleri içerisinde tanımlanan; mimari proje hizmetleri, rölöve, restitüsyon, restorasyon
çalışmaları, imar planlama çalışmaları, koruma amaçlı imar planları, mimari mesleki kontrollük hizmetleri(Mesleki
Uygulama Sorumluluğu-MUS), mimari fenni mesuliyet hizmetleri serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesine
tabi mimarlık hizmetleridir.
Bu hizmetler serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi sahibi olmayan ya da Serbest Mimarlık Hizmetlerini
Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliğinde tanımlanan istisna koşulları taşımayan mimarlar tarafından
yapılamaz.
Serbest mimarlık hizmetleri; ilgili kanunlar, yönetmelikler, tebliğler, esaslar, Mimarlar Odasının mimari proje çizim
ve sunuş standartlarına ve bu şartname hükümlerine uygun olarak yürütülür.
Mimari Proje, Mimari Mesleki kontrollük (MUS), Mimari Fenni Mesuliyet (TUS) Hizmetleri ve ĠĢ AĢamaları :
Madde 7 – Mimar, proje çalışmalarını "TMMOB Mimarlar Odası Mimari Proje Çizim ve Sunuş Standartları"na
uygun olarak düzenleyecektir.
Aşağıda özet olarak belirlenen Mimarlık Hizmetleri "Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mimarlık ve Mühendislik
Hizmetleri Genel Teknik Şartnamesi"nde ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Mimar aşağıdaki çalışmaları bu
şartnamede belirtilen esaslar dahilinde yapmakla yükümlüdür.
Mimarlar Odası tarafından mesleki denetim yapılırken, bu iş aşamalarından yapı sınıflarına göre hangilerinin
Zorunlu olarak yapılacağı (ek : 1-2-3 ) tabloda belirlenmiştir.
Mimari Proje Hizmetleri ĠĢ AĢamaları (Ek Tablo 1)
7–1 : Hazırlık ve Ön Etüd ÇalıĢmaları ĠĢ AĢaması: Hazırlık çalışmaları, işveren/işsahibinin olanaklarının,
ihtiyaçlarının ve taleplerinin belirlenmesi, imar durumu, kadastro, altyapı-enerji, arsanın doğal ve zemin
özelliklerinin saptanması ve gerekli belgelerinin derlenmesi,tasarım ve uygulama aşamalarında izlenecek yol ve
uygulanacak çalışma yönteminin kararlaştırılması, tasarım ve uygulama çalışmalarına mimar'ın yardımcısı olarak
katılacak mühendisler ve diğer uzmanların yapacağı çalışmaların ve bunların koordinasyon şeklinin saptanması
amacı ile mimar tarafından yapılan çalışmalardır.
İş dosyası açılması ve işveren/işsahibi tarafından verilen ihtiyaç programının irdelenmesi
İşveren/işsahibi tarafından temin edilen idari,hukuki ve teknik belge ve bilgilerin incelenmesi
İnşaat yapılacak yerin görülmesi ve incelenmesi (toprak altı ve alt yapı hariç)
Mevcut yapılardaki tadilat işlerinde basit ve şematik rölöve çıkarılması ya da işveren/işsahibinin verdiği
projelerin incelenmesi,
İşveren/işsahibinin karar vermesine yardımcı olacak açıklıkta eskiz çalışmalarının yapılması,
Mimar, yukarıdaki inceleme ve etütlerini FİKİR PROJESİ (basit ön proje) şeklinde somutlar
ve sunar.
Bu dosyada:
- Vaziyet planı
- Yerleşim planı
- Kat planları ve prensip kesiti
- Mimari açıklama raporu
- Alan hesapları (gerekirse hacım hesapları)
2
- Genel maliyet hesabı (ilan edilen B.B. m B.F.'na dayanarak)
yer alır ve dosya işveren/işsahibine 2 nüsha olarak sunulur.
Mimar, bu aşamada iş sürelerini, sözleşmenin kapsayacağı iş aşamalarını, birlikte çalışılacak mühendis ve diğer
uzmanlık alanlarını belirlemiş ve işveren/işsahibine önermiş olmalıdır.
7–2 : Ön Proje ÇalıĢmaları ĠĢ AĢaması : Bu aşamada yapılan tasarlama çalışmaları, kesin veya uygulama
projelerinin hazırlanmasına geçilmeden önce, hazırlık ön etüt çalışmalarında belirlenmiş, yorumlanmış ve
değerlendirilmiş bilgilerin projede yansıtılması amacını taşır.
Kaynak kaybının önlenmesi, ekonomik, sağlam, güvenli, kullanışlı, çevresi ile uyumlu yapıların gerçekleştirilmesi
amacıyla, uygulama projelerinin hazırlanmasına geçilmeden önce hazırlık çalışmaları sırasında belirlenmiş ihtiyaç
programının, işlev şemasının, arsa, alt yapı, iklim, kadastro, imar durumu doğal yapı, çevre düzeni,
işveren/işsahibi istekleri vb. verilerin ve mimar'ın aldığı kararların kesinleşmiş olması gerekir. Ön proje çalışmaları,
aynı zamanda mimar ile işveren/işsahibi arasında tasarıma yönelik mutabakatların sağlandığı, onaylanması
durumunda mimar'ın telif hakkını kazandığı iş aşmasıdır.
Yeni yapılara ait ön projelerde :
- Vaziyet planının hazırlanması
- Yapı/yapıların yerleşme planının hazırlanması
- Yerleşme planının kadastro sınırları ve imar durumu ilişkisinin ve uygunluğunun sağlanması
- Arazi doğal-fiziki yapısı ve yol kotu ile yapı ilişkisinin sağlanması
- Otopark, sığınak, kapıcı-teknisyen bölümleri bilgilerinin tasara yansıtılması
- İklim verilerinin değerlendirilmesi, iklim özelliklerine göre alınan önlemlerin saptanması
- Çevre yapıların ve doğa özelliklerinin belirlenmesi ve alınan önlemlerin tasara yansıtılması
- Çevre (bahçe) düzenleme ile ilgili bilgilerin tasara yansıtılması
- Yapıda genel olarak kullanılacak malzemelerin belirlenmesi ve özet mahal listesinin hazırlanması
- Ön proje çalışmaları ile ilgili buraya kadar yazılı bilgileri içeren açıklama raporunun hazırlanması
- Yapının tüm birbirinden farklı planları, 2 adet kesit ve birbirinden farklı görünüşleri çizilir.
4
- Birbirini tekrarlayan mahallerin (otel tip odaları gibi) daha ayrıntılı çizimleri yapılır. Farklı mahallerin tefrişleri
gösterilir.
Mevcut yapı tadilatlarında:
- Rölöveler. (Rölöve çizimleri işveren/işsahibi tarafından sağlanmamışsa mimar ücretinin ayrıca ödenmesi
karşılığında bunları hazırlar) (Korunması gereken kültür varlıkları rölöveleri “Korunması Gerekli Kültür
Varlıklarının Rölöve-Restitüsyon–Restorasyon Hizmetleri Şartnamesi ve En Az Bedeli Tarifesi” ne göre
hazırlanır)
- Teknik inceleme raporları. (Gerektiğinde sondaj yapılması ve uzmanlara inceleme raporları hazırlatılmasını
işveren/işsahibi sağlar)
- Yapının ve çevresindeki yapıların yerinde incelenmesi ve tadilat durumlarının saptanması
- Rölöve planları üzerine öneri tadilat projesinin hazırlanması
Hazırlanan ön proje dosyası işveren/işsahibine 3 nüsha olarak sunulur. İşveren/işsahibinin onayı alınır.
7–3 : Kesin Proje ÇalıĢmaları ĠĢ AĢaması : Esasen Ön Proje Çalışmaları iş aşaması sonunda, bir yapının ön
projelerinin tamamlanması ve işveren/işsahibi tarafından kabul edilmesinden sonra uygulama projelerinin
hazırlanmasına başlamak için gerekli araştırma, bilgilenme ve etütlerin tamamlanmış olduğu ve bunların ön
projelere yansıtıldığı kabul edilmektedir. Ancak, bazı durumlarda ön proje çalışmaları aşamasında meydana gelen
değişiklikler işveren/işsahibinin gerekli görmesi ya da talep etmesi, ya da ön projeler aşamasında prensipleri
belirlenmiş bazı teknik özelliklerin, uygulama projeleri çalışmalarına başlanmadan kesinleştirilmek istenmesi
durumunda, mimar yapının kesin projelerini hazırlar.
Kesin projeler, onaylanmış ön projelere uygun olarak hazırlanır ve gerçekleştirilecek yapının mimarisi ve yapım
tekniği konularında daha ayrıntılı ve kesinleşmiş bilgiler ve etütleri içerir, ön proje çalışmaları sırasında yeterince
değerlendirilemeyen ya da tasara yansıtılamayan veriler (iklim, coğrafya, hidroloji, jeoloji, geoteknik, alt yapı,
çevre düzeni vb.) kesin proje aşamasında değerlendirilir, aynı zamanda,YYM belirlenmesinde kullanılır.
Yeni yapılara ait kesin projelerde :
- Vaziyet planının kesinleştirilmesi
- Yapı/yapıların yerleşme planının kesinleştirilmesi
- Yerleşme planının kadastro sınırları ve imar durumu ilişkisinin ve uygunluğunun kesinleştirilmesi
- Arazi doğal-fiziki yapısı ile yol kotu ile yapı ilişkisinin kesinleştirilmesi
- Arsa/arazi zemin bilgilerinin tasara yansıtılması, alınan önlemlerin belirtilmesi
- Otopark, sığınak, kapıcı-teknisyen vb. bölümlere ait bilgilerin tasarda kesinleştirilmesi
- Elektrik, su, havagazı, doğal gaz, PTT temini ile ilgili bilgilerin temini ve tasara yansıtılması
- Mekanik ulaşım donatımı ile ilgili ön bilgilerin temini ve tasara yansıtılması
- Güvenlik donatımı (paratoner, alarm vb.) ile ilgili bilgilerin temini ve tasara yansıtılması
- İklim verilerinin değerlendirilmesi, iklim özelliklerine göre alınan önlemlerin kesinleştirilmesi
- Su, ısı ve ses yalıtımları özelliklerinin belirlenmesi
- Isıtma, soğutma, iklimlendirme, havalandırma prensiplerinin belirlenmesi ve tasara yansıtılması
- Yangına karşı önlemlerin tasara yansıtılması
- Deprem, rüzgar, özel yük ve sarsıntı etkilerine karşı önlemlerin tasara yansıtılması
- Çevre yapıların ve doğa özelliklerinin belirlenmesi ve alınan önlemlerin tasarda kesinleştirilmesi,
- Çevre (bahçe) düzenleme ile ilgili bilgilerin tasarda kesinleştirilmesi
- Yapıda kullanılacak malzemelerin belirlenmesi ve mahal listesinin hazırlanması
- Kesin proje çalışmaları ile ilgili buraya kadar yazılı bilgileri içeren açıklama raporunun hazırlanması
- Yapının tüm birbirinden farklı planları, 2 adet kesit ve birbirinden farklı görünüşleri çizilir.
- Birbirini tekrarlayan mahallerin (otel tip odaları gibi) daha ayrıntılı çizimleri yapılır. Farklı mahallerin tefrişleri
gösterilir.
Hazırlanan Kesin Proje dosyası işveren/işsahibine 3 nüsha olarak sunulur. işveren/işsahibinin onayı alınır.
7–4 : Uygulama Projesi ĠĢ AĢaması : Yapının inşa edilebilmesi için, statik projenin yapım özelliklerini ve
ölçülerini, yapıda yer alan tüm donatım sistemlerinin yapıyı etkileyen bütün elemanlarını, sistem detaylarının ve
imalatlarla ilgili tüm bilgileri ve referansları, montaj özelliklerini içeren, gerekli tüm ölçülerin ve malzemelerin
yazıldığı, büro ve şantiyede her türlü imalat aşamasında kullanılabilecek nitelikte ve yeterlilikte, kolayca
anlaşılabilir çizim tekniği ile onaylanmış ön proje ya da kesin projeye uygun olarak hazırlanmış projelerdir.
Mimari uygulama projesi, aynı zamanda koordinasyon projesidir. Yapıda yer alan tüm malzemeler, imalatlar, bileşenler,
donatımlarla ilgili bilgilerin referans ya da kodlarını içerir. İnşaat, tesisat, elektrik mühendisleri ya da diğer teknik
uzmanlar tarafından hazırlanmış projelerde yapıyı etkileyen kısımların bilgileri mimari uygulama projesinde şematik
olarak gösterilir.
Mimari uygulama projesi, yapıda kullanılan tüm imalat ve malzemelerin kullanıldığı yerleri, birleşme şekillerini,
biçimlerini ve özelliklerini yansıtır, ilgili sistem ve montaj detaylarıyla, imalat detaylarının referanslarını içerir,
imalat pozlarını belirler.
Mimari uygulama projesi, yapıda yer alan değişik işçiliklerin birbirleri ile sorumluluk sınırlarını belirleyen belgedir.
Uygulama projesi, yapının maliyet tavanının belirlenmesi amacıyla yapılan metraj ve keşiflerinin esasını teşkil
eder.
Yüklenici-yapımcıların hiç bir şekilde tereddüt etmeden ve hataya düşmeden yapım (inşaat) tekliflerini
hazırlayabilecekleri bilgileri, açıklamaları ve ayrıntıları içermelidir. Kesin Mahal Listeleri uygulama projesinin ekidir.
Mimari uygulama projesi, sistem ve montaj detayları ve imalat detayları iş aşamaları ile birlikte yürütülür ve bir
bütündür.
7–5 : Sistem ve Montaj Detayları ĠĢ AĢaması : Uygulama projesi çalışmaları ile birlikte yürütülen, uygulama
projelerine uygun olarak hazırlanan, kolayca inşa edilebilmesi için yapının özellik gösteren ve özen gösterilerek
5
yapılması istenen bölümlerinin, bu bölümlerde kullanılan malzeme ve imalatların açılımları, özellikleri ve birleşme
detaylarını, ayrıntılı ölçülerini, detaylarla ilgili tüm referanslarını içeren, büroda ve şantiyede kullanılabilecek
nitelikte ve kolayca anlaşılabilir çizim tekniği ile standartlara uygun olarak hazırlanmış ve çizilmiş resimledir.
Sistem ve montaj detayları, (cephe, çatı, temel, merdiven, kapı, pencere, ıslak hacimler vb) en az plan, kesit ve
görünüş olarak ifade edilir.
7–6 : Ġmalat Detayları ĠĢ AĢaması : Uygulama projeleri ile birlikte yürütülen, uygulama projelerine ve sistem ve
montaj detaylarına uygun olarak hazırlanan, yapının, şantiye dışında, atölyelerde, fabrikalarda imal edilerek
yerine montajı yapılan, kapılar, pencereler, camekanlar, korkuluklar, prefabrik yapı elemanları, doğrama madeni
aksamı, asma tavanlar, duvar kaplama ve lambri detayları, yapının döşemi (tefrişi ve mobilyaları) ile ilgili malzeme
ve imalatlar, sağlık döşemi (lavabo, duş teknesi, klozet vb.) ya da bunlara benzer yapı elemanlarının, imalatlarının
yapılabilmesi için hazırlanan ayrıntılı çizimleridir.
Genellikle imalatçı firmalar tarafından hazırlanan imalat detayları mimar'ın olurundan sonra uygulanır. Bu
durumda, mimar bu bileşenlerin montaj ve koordinasyon detaylarının hazırlanmasından ve bunların diğer yerinde
imalatlarla ya da bileşen şeklindeki imalatlarla uyumunu sağlamakla yükümlüdür. Mimar kendi buluşu olan yapı
elemanları ya da bileşenlerinin imalatlarının yapılabilmesi için imalata yönelik detaylarını kendisi hazırlar.
İmalat detayları standartlara uygun olarak hazırlanır. İmalatı ilgilendiren malzemelerin değişik noktalardaki
şekilleri ve birleşme biçimleri ayrı ayrı gösterilir. Tüm imalat boyutları verilir, malzemeleri yazılır, malzeme
açılımları gösterilir, kullanılan malzemelere ait referans numaraları ya da poz no'ları verilir.
7–7 : Teknik ġartnameler ĠĢ AĢaması: Mimar tarafından hazırlanan projelerin uygulama için her türlü bilgiyi
içermesi gerekir. Çizili belgelerde yer alamayacak imalat ve inşaatla ilgili teknik bilgiler, yazılı belgelerle "Teknik
Şartnameler"le verilir.
Teknik şartnameler, yapıda kullanılan her imalatın bünyesinde yer alan malzemelerin özellikleri, üretim şekli,
imalata sokuluş koşulları, imalatında ve montajında özen gösterilecek hususları, işçiliklerin nasıl yapılacağı, hangi
toleranslarla hareket edileceği, zayiat miktarları, ölçüm ve deney şekli, söz konusu imalatın diğer imalatlarla
ayrılma ve birleşme biçimi, taşıma, yükleme boşaltma, istifleme koşulları, imalatta kullanılacak değişik
malzemelerin miktarları vb. gibi hususları belirleyen yazılı belgelerdir.
7–8 : Metraj - KeĢif ve Maliyet Analizi ĠĢ AĢaması: Mimar, yapının işveren/işsahibi ile mutabık kaldığı Yapı
Maliyet Tavanı (YMT) sınırları içerisinde tamamlanmasına dikkat etmelidir. Bu nedenle, yapının metrajının özenli
ve dikkatli bir şekilde yapılması ve keşfinin sağlıklı hazırlanması gereklidir.
Ayrıca;
Yapının inşaatında yer alacak tüm imalatların miktarlarının eksiksiz olarak ve doğru biçimde belirlenmiş olması,
uygulamada yapının yeterli şekilde denetlenmesini kolaylaştıracaktır.
Mimar, hazırladığı uygulama ve detay projeleri ile teknik şartnamelerine dayanarak yapının nicelik dökümünü
ve metrajını hazırlar ya da hazırlatır.
Yapının uygulama projelerinin hazırlanmasına katılan inşaat, tesisat ve elektrik mühendisleri ile diğer
uzmanların yaptığı kendi işleri ile ilgili metrajların uyumunu sağlar.
Hazırlanan metrajlar esas alınarak yapının ya da yapıların her biri için ayrı ayrılmak üzere keşifler hazırlanır.
Metrajlar ve keşifler yapı bölümleri ve yapı elemanları guruplarına göre ayrı ayrı yapılır.
Gerekli görüldüğünde keşiflerin hazırlanmasında Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü'nün
yürürlükte olan birim fiyatları kullanılır.
Fiyatları Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Birim Fiyatları ya da rayiç bedelleri ile belirlenmemiş imalatların maliyet
analizleri ve birim fiyat tarifleri yapılır.
Bu şekilde mimar tarafından belirlenen Yapı Maliyet Tavanı işveren/işsahibinin onayına sunulur. Yapı Maliyet
Tavanı işveren/işsahibi tarafından onaylandıktan sonra projelerin uygulamasına ve inşaatın ihalesine
geçilebilir.
7-9 : Ġhale Belgelerinin Hazırlanması ĠĢ AĢaması: Mimar, işveren/işsahibi ile mutabık kaldığı ihale şekline
uygun olarak, projelerini hazırladığı yapının inşaatının yüklenici / yapımcılara topyekun yada kısım kısım ihale
edilmesini sağlayacak şekilde ihale belgelerini hazırlar.
İşveren/işsahibiyle inşaatın ve ihalesinin nasıl yapılacağına karar verir.
Özel Teknik Şartnameyi hazırlar. (projelerle birlikte teklif almak üzere kullanılır)
Teklif sahiplerinin tekliflerini nasıl hazırlayacaklarını açıklayan "Teklif Alma Şartnamesi"ni hazırlar.
İşveren/işsahibinin yüklenici/yapımcılarla imzalayacağı "Sözleşme Taslağı"nı hazırlar.
İhale dosyası, yukarıdaki belgelere ilave olarak uygulama projeleri ve teknik şartnameleri içerir.
Mimar, yukarıdaki belgelerin tümünü düzgün dosyalar içerisinde 2 nüsha olarak işveren/işsahibine teslim eder.
7-10 : Ġhale Yapılması ĠĢ AĢaması: Sistem ve Montaj Detayları iş aşamasını yapmış olsun ya da olmasın,
işveren/işsahibi tarafından ihale yapılması sürecinde kendisine yardımcı olunması, danışmanlık yapılması
istenirse mimar;
Teklif vermek isteyen yapımcılara ihale belgeleri ve projeler üzerinde diledikleri gerekli açıklamaları yapar.
Mutabık kalınan ya da işveren/işsahibinin uygun gördüğü ihale şekline göre İhale belgelerinin hazırlanması iş
aşamasında hazırlanan ihale belgelerine ve ihale şartnamesine uygun olarak, ihaleyi ilan eder ya da teklif
alınacak yapımcıları ihaleye davet eder.
Yeterlilik durumları sınanmasına karar verilmişse, teklif verecek olan ya da veren yapımcıların belgelerini
inceleyerek ve gerekli istihbaratı yaparak yeterliliklerini inceler ya da bu çalışmayı yapan komisyona katılır.
Herhangi bir teklif alma ya da eksiltme işlemi sonucunda uygun teklifin saptanabilmesi için çeşitli yönlerden
incelemelerde bulunur. Teklifleri, önerilen birim fiyatlar, toplam fiyat, toplam indirim süre, yapım teknolojisi,
teknik yeterlilik (kadro, makine-ekipman vb) teminatlar vb. karşılaştırmalar yaparak irdeler.
6
İhaleye katılan teklif sahiplerinin tekliflerinin ekonomik ve teknik yönden değerlendirmesini yapar.
İnceleme ve irdeleme sonuçlarını bir rapor ile işveren/işsahibine bildirir.
İşveren/işsahibinin yüklenici/yapımcılarla yapacağı sözleşmeleri hazırlar ve imzalanmasında danışmanlık
yapar.
Kiminle sözleşme yapacağına işveren/işsahibi kendisi karar verir ve bunun sorumluluğunu taşır. Mimar'ın
işveren/işsahibine yüklenici/yapımcı önermesi onun yapacağı işlerin sorumluluğunu mimar'a yüklemez.
Mimari Mesleki Kontrollük (MUS) Hizmeti ĠĢ AĢamaları ( Ek Tablo 2)
7–11 : Mimari Mesleki Kontrollük (MUS) ĠĢ AĢaması: İşveren/işsahibi tarafından ihalesi yapılarak inşaat
sözleşmesine bağlanan ya da imalat bölümleri ayrı ayrı üstencilere yaptırılarak inşa edilen yapının/yapıların proje
ve şartnamelerine uygun olarak inşa edilmesi mimar tarafından mesleki yönden kontrol edilir. Mimari mesleki
kontrollük hizmeti (MUS) proje müellifi mimarın sorumluluğunda yürütülür.
Mimar, mimari mesleki kontrollüğünü (MUS) üstlendiği işlerin, sözleşme eklerine, şartnamelere, fen ve sanat
kurallarına uygun olarak ve iş programı gereğince iyi bir şekilde yapılıp süresinde bitirilmesini sağlamakla
görevli ve sonuçlarından sorumludur.
Yapı üretim sürecinin bütünlüğü ilkesi ile bir yapının uygulama denetimi müellif mimar'dan başkasına verilemez.
Ancak, mimar’ın oluru, aczi ya da mesleğini uygulayamaz duruma düşmesi durumunda işveren/işsahibi uygulama
denetimini müellif mimar'ın tavsiye ettiği bir başka mimar'a verebilir.
Mimar, mimari mesleki kontrollük hizmetleri(MUS) kapsamında;
İnşaatın işveren/işsahibi adına mimari mesleki kontrollük hizmetlerini (MUS) yürütürken, inşaat süresince, işle
ilgili her türlü teknik ve mimari konuda işveren/işsahibine yardımcı olur.
İş, hizmet ve yapım talimatlarını hazırlar, işe başlama izinlerini verir. (İşe başlama talimatı ile proje, ihale ve
yapım sözleşmesi kapsamında olmayan ve işveren/işsahibine ilave harcama gerektiren iş talimatları
işveren/işsahibi tarafından da imzalanmalıdır)
Şantiye toplantıları düzenler ve bunları yönetir, inşaat ile ilgili olarak yapılan imalatların niteliklerinin belirlendiği
şantiye tutanakları ve diğer kayıtları hazırlar ve yüklenici/yapımcı ve işveren/işsahibi ile karşılıklı imzalar.
İnşaat sürecinde yüklenici/yapımcıların ya da imalatçıların, malzemelerin seçiminde işveren/işsahibine
yardımcı olur, işin seyrine paralel olarak düzenlenmesi gereken tutanak ve protokolleri, işveren/işsahibinin
onayından geçmek kaydı ile imzalar.
Yeterli bilgiyi ya da gerekli açıklamayı sağlamayan projelerin uygulamasını kolaylaştıracak ek proje ve
detaylarını hazırlar ya da hazırlattırır.
Yüklenici tarafından meydana getirilen her türlü imalat ve uygulamayı yapacağı düzenli ya da habersiz şantiye
ziyaretleri ile yerinde inceler, projesine ve şartnamelere uygun olup olmadığını kontrol eder, uygunluğunu
sağlamak üzere yüklenici/yapımcılara gerekli talimatları verir. Bu talimatlar yüklenici/yapımcıları işlerini
projelerine, şartnamelere, standartlara, fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılması yükümlülüğünden
kurtarmaz.
Her türlü inşaat, imalat, tesisat ve montajı, boyut ve şekillerine uygun olarak, proje ve detaylarına göre eksiksiz
yaptırır, onaylı projesi olmayan ve proje müellifinin mührünü taşımayan hiç bir işi yaptırmaz.
Uygun olmayan durumlarda yıktırıp yeniden yaptırır; yıkılıp yeniden yapılmasında yarar sağlanmayan ve bu
şekli ile kalmasında sakınca görülmeyen eksiklikleri, kesin hesapta gereğini yapmak üzere işveren/işsahibine
bildirerek "Şantiye Talimat Defteri"ne kaydeder.
Mimar, yüklenici firma ya da firmalar ile işveren/işsahibi arasında herhangi bir anlaşmazlık halinde gerekli
teknik verileri istendiği taktirde işveren/işsahibine sunar.
İşlerin ilerlemesine paralel olarak ödemelerin yapılmasını işveren/işsahibine önerir.
7-12 : Yapıldı Projeleri Teslimi ĠĢ AĢaması: Mimar, kendisinden istenmişse ve sözleşmede belirtilmişse,
inşaatın tamamlanmasından sonra, tüm imalatların fiilen gerçekleşme durumları ile yapıda tesis edilen elektrik ve
tesisat donanımı bilgilerini proje orijinalleri üzerine işler ve gerekli açıklamaları yapar.
Mimar, kendisinden istenmişse ve sözleşmede belirtilmişse,"Yapıldı Projesi" nin, 1 takım şeffaf kopyasını,
istenildiğinde gerektiğince çoğaltılabilmesi amacıyla üzerine "Yapıldı Projesi" yazıp, imzalayıp, mühürledikten
sonra işveren/işsahibine teslim eder. Projelerin orijinalleri mimar tarafından muhafaza edilir. Muhafaza süresi
en az 10 yıldır.
7-13 : Kesin Hesaplar ĠĢ AĢaması (Yapı Kesin Maliyetinin Belirlenmesi) : Yapının kabulünün yapılmasından
önce (sözleşmenin yürürlükten kalkması ya da kaldırılması durumunda), mimar yapının kesin hesaplarını hazırlar
ya da başkası tarafından hazırlanmışsa bunları inceler ve onaylar.
Kesin hesapların yapılmasında, uygulama sürecinde yapılan kesin metraja dayanan hakedişler ile tamamlanan
kesin metrajlar, tutanaklar, ataşmanlar ve rölöveler esas alınır.
Yapılmışsa, "Yapıldı Projeleri" kesin hesaplara dayanak alınır.
Hazırlanan kesin hesaplar yüklenici/yapımcı ve mimar tarafından imzalanır ve işveren/işsahibine verilir.
7-14 : Kabul-Teslim ĠĢ AĢaması:
Mimar, yüklenici/yapımcının müracaatı üzerine yapıyı inceler ve ilgili kısımlarını inşaat, tesisat ve elektrik
mühendislerine incelettirerek, kabulün yapılmasına engel bulunmadığına dair işveren/işsahibine rapor verir.
Yapının bu ilk muayenesinde kabulü engelleyen durumlar varsa, bunları belirler ve yüklenici ya da yapımcılardan bu
eksik ve kusurların tayin ettiği süre içerisinde giderilmesini ister.
İşveren/işsahibi tarafından yapılacak kabul işlem ve incelemelerinde hazır bulunur ve işveren/işsahibine
yardımcı olur.
Yerinde yapılan inceleme sonucu yapının sözleşme ve eklerine, projelerine, şartnamelerine ve genel olarak
bilinen fen ve sanat kurallarına uygun yapıldığı belirlenirse, yapının kabulü yapılır ve durum bir tutanağa
7
bağlanır. Bu "Kabul Tutanağı" yüklenici/yapımcı, mimar ve işveren/işsahibi tarafından imzalanır.
Proje ve şartnamelere uygun olmayan inşaat ve imalatların uygun duruma getirilip getirilemeyeceğine, uygun
duruma getirilemeyeceklerin yapı niteliğini bozanlarının parasal karşılığını mimar belirler ve işveren/işsahibine
bildirir.
Kabul işlemlerinin tamamlanmasından sonra imzalanan "Kabul Tutanağı" ile Mimarlar Odası'na başvurularak
"İş Bitimi Belgesi" alınır.
7-15 : Geri Besleme ÇalıĢmaları ĠĢ AĢaması: Mimar, yapının tamamlanıp kullanılma açılmasından sonra
kullanıcıların tamamlanmış yapı ile ilişkili tepkilerini ve düşüncelerini derler, değerlendirir, bir sonraki işi için gerekli
dersleri çıkarır, sonuçları bir rapor ile işveren/işsahibine ve Mimarlar Odası'na sunar. Mimarlar Odası, mimarlık
hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla, mimar'a ve işveren/işsahibine herhangi bir yükümlülük getirmeyen bu
çalışmaların mimar tarafından yapılmasını yararlı bulmaktadır.
Mimari Fenni Mesuliyet (TUS) Hizmetleri ĠĢ AĢamaları ( Ek Tablo 3)
7-16 : Mimari Fenni Mesuliyet (TUS) ĠĢ AĢaması: Mimari fenni mesuliyet (TUS) hizmetleri "Mimari Fenni
Mesuliyet (TUS) Hizmetleri Şartnamesi"ne göre yürütülür.
Bu iş aşaması, mimari mesleki kontrollüğü (MUS) üstlenmiş mimar tarafından üstlenilebileceği gibi, bir başka
mimar tarafından da üstlenilebilir.
İşveren/işsahibi, mimari fenni mesuliyet (TUS) hizmetlerini, ayrı bir sözleşme düzenlemek koşulu ile bir başka
mimar'a yaptırabilir.
Bir yapının mimari fenni mesuliyeti'ni (TUS) üstlenen mimar'ın yapının inşa edildiği il sınırları içerisinde
mesleki faaliyetini sürdürmesi ve sürekli çalıştığı etkinlik bölgesindeki yetkili ve görevli Şubeye kaydolması
gerekir.
7-17 : Kabul-Teslim ĠĢ AĢaması:
Mimar, yüklenici/yapımcının müracaatı üzerine yapıyı inceler ve ilgili kısımlarını inşaat, tesisat ve elektrik
mühendislerine incelettirerek, kabulün yapılmasına engel bulunmadığına dair işveren/işsahibine rapor verir.
Yapının bu ilk muayenesinde kabulü engelleyen durumlar varsa, bunları belirler ve yüklenici ya da yapımcılardan bu
eksik ve kusurların tayin ettiği süre içerisinde giderilmesini ister.
İşveren/işsahibi tarafından yapılacak kabul işlem ve incelemelerinde hazır bulunur ve işveren/işsahibine
yardımcı olur.
Yerinde yapılan inceleme sonucu yapının sözleşme ve eklerine, projelerine, şartnamelerine ve genel olarak
bilinen fen ve sanat kurallarına uygun yapıldığı belirlenirse, yapının kabulü yapılır ve durum bir tutanağa
bağlanır. Bu "Kabul Tutanağı" yüklenici/yapımcı, mimar ve işveren/işsahibi tarafından imzalanır.
Proje ve şartnamelere uygun olmayan inşaat ve imalatların uygun duruma getirilip getirilemeyeceğine, uygun
duruma getirilemeyeceklerin yapı niteliğini bozanlarının parasal karşılığını mimar belirler ve işveren/işsahibine
bildirir.
Kabul işlemlerinin tamamlanmasından sonra imzalanan "Kabul Tutanağı" ile Mimarlar Odası'na başvurularak
"İş Bitimi Belgesi" alınır.
EK TABLO 1- MĠMARĠ PROJE HĠZMETLERĠ Ġġ AġAMALARI :
MĠMARĠ PROJE HĠZMETLERĠ Ġġ AġAMALARI
1.sınıf
2.sınıf
3.sınıf
HAZIRLIK ve ÖN ETÜD ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
(% 5 )
X
X
X
ÖN PROJE ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
(% 15)
X
X
X
KESİN PROJE ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
(% 20)
+
+
+
UYGULAMA PROJE ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
Uygulama Projesi
(% 30)
X
X
X
Sistem ve Montaj Detayları
(% 10)
X
X
X
İmalat Detayları
(% 10)
+
+
+
Teknik Şartnameler
(% 2)
+
+
+
Metraj, Keşif, Maliyet Analizi
(% 5)
+
+
+
İHALE ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
İhale Belgelerinin Hazırlanması
(% 1.5)
+
+
+
İhale Yapılması
(% 1.5)
+
+
+
TOPLAM PROJE HĠZM. BÖLÜMLERĠ ORANI :
(% 100)
%60
%60
%60
X = mimar tarafından yapılması ve mesleki denetim uygulaması ZORUNLU olan iş aşamaları
0 = sözleşme ile üstlenildiği taktirde mesleki denetim uygulanan iş aşamaları
+ = mesleki denetim uygulanmayan iş aşamaları
8
4.sınıf
X
X
+
5.sınıf
X
X
0
X
X
0
0
+
X
X
0
0
+
+
+
%60
+
+
%60
EK 2- MĠMARĠ MESLEKĠ KONTROLLÜK (MUS) HĠZMETLERĠ Ġġ AġAMALARI ve HĠZMET BÖLÜM ORANLARI :
MĠMARĠ MESLEKĠ KONTROLLÜK HĠZMETLERĠ (MUS)Ġġ AġAMALARI 1.sınıf 2.sınıf 3.sınıf
Mesleki Kontrollük (MUS)
(% 48)
X
X
X
Yapıldı Projelerinin Teslimi
(% 3)
+
+
0
Kesin Hesaplar
(% 6)
+
+
+
KABUL–TESLİM
(% 3)
X
X
X
MESLEKĠ KONTROLLÜK (MUS) HĠZMETLERĠ ORANI
(%60)
%51
%51
%51
GERİ BESLEME ÇALIŞMALARI İŞ AŞAMASI
+
+
+
X = mimar tarafından yapılması ve mesleki denetim uygulaması ZORUNLU olan iş aşamaları
0 = sözleşme ile üstlenildiği taktirde mesleki denetim uygulanan iş aşamaları
4.sınıf
X
0
+
X
%51
+
5.sınıf
X
0
+
X
%51
+
EK 3- MĠMARĠ FENNĠ MESULĠYET HĠZMETLERĠ (TUS) Ġġ AġAMALARI ve HĠZMET BÖLÜM ORANLARI:
MĠMARĠ FENNĠ MESULĠYET (TUS) HĠZMETLERĠ Ġġ AġAMALARI
1.sınıf
Fenni Mesuliyet (TUS)
(%27)
0
KABUL–TESLİM
(%3)
+
FENNĠ MESULĠYET (TUS) HĠZMETLERĠ ORANI (%30 )
%27
0 = sözleşme ile üstlenildiği takdirde mesleki denetim uygulanan iş aşamaları
2.sınıf
0
+
%27
3.sınıf
0
+
%27
4.sınıf
0
+
%27
5.sınıf
0
+
%27
Madde 8: Proje hizmetleri süreleri :
8-1: Mimarlık hizmetlerinin süreleri, yapının sınıfı ve büyüklüğü göz önünde tutularak işveren/işsahibi ile
mutabakat içinde mimar tarafından belirlenir ve sözleşmeye yazılır.
8-2: Sözleşmeye yazılı süreler zorunlu nedenler dışında bir nedenle değiştirilemez. İşveren/işsahibi, mimarın
gerçekleştireceği hizmetleri sözleşmede yazılı sürelerden daha kısa bir sürede yapmasını isteyemez.
8-3: İş süresi, işveren/işsahibinin isteği üzerine uzatılması durumunda, süresi uzatılan iş aşamasının hizmet
bedeli sözleşmede yazılı süreye bölünerek bulunacak günlük, haftalık ya da aylık bedel, uzatılan süre ile
çarpılarak mimarın o iş aşaması karşılığı hizmet bedeline ilave edilir.
8-4: Mesleki Kontrollük (MUS) ve Fenni mesuliyet (TUS) süreleri
8-4-1: Mesleki kontrollük (MUS) ve Fenni mesuliyet (TUS) hizmet süreleri iş programı ile aynı olmalıdır. Bu süreler
sözleşme ile belirlenir. Aşağıda yer alan tablo, bu koşulların yerine getirilmediği durumlarda örnek alınacak
süreleri gösterir.
KatAd.
2
KatAl.m
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
1-100
101-200
201-300
301-400
401-500
501-600
601-700
701-800
801-900
901-1000
5
6
7
9
10
11
12
13
14
15
7
9
11
12
13
14
15
16
16
17
8
10
12
13
14
15
16
17
18
19
9
11
13
15
16
17
18
19
20
21
10
12
15
17
18
19
20
21
22
23
11
13
16
19
20
21
22
23
24
25
12
14
17
20
22
23
24
25
26
27
13
15
18
21
23
25
26
27
28
29
14
16
19
22
24
26
28
29
30
31
15
17
20
23
25
27
29
31
32
33
16
18
21
24
26
28
30
32
34
35
17
19
22
25
27
29
31
33
35
37
8-4-2: İnşaat, tabloda belirtilen süre içinde bitirilmediği taktirde, o yılın tarifesinden hesaplanan toplam bedelin
süreye bölünmesi ile bulunan aylık ücret, uzayan sürede mimara aylık olarak ödenir.
8-4-3: İnşaat ihale edilmişse, yüklenicinin sözleşmesinde yazılı inşaat süresi esas alınır. Mimar, inşaat süresinin
uzamasında sorumlu tutulamaz.
2
2
8-4-4: Kat alanı 1000 m 'den fazla yapılarda, kat alanının her 100 m artması durumunda, tabloda belirtilen
sürelere, 1 ay ilave edilir.
8-4-5: Kat adedi 12 kattan fazla yapılarda, artan her kat için, tabloda belirtilen sürelere, 1ay ilave edilir.
8-4-6: İnşaatın, mimarın koordinasyonu ve denetim altında üstenciler eliyle yürütüleceği mimarın sözleşmesinde
belirtilmişse, mimar ile işveren/işsahibi arasında inşaat süresi üzerinde anlaşma yapılır. Bu durumda, Mesleki
kontrollük (MUS) ve Fenni mesuliyet (TUS) iş aşamalarının hizmet bedeli [%10] oranında artırılır.
8-4-7: Mimarlık Hizmetleri Süreleri : Mimarlık hizmetlerinin bu tarife esaslarında yürütülebilmesi ve mimarın
işveren/işsahibine karşı ile yükümlülüklerinin belirlenebilmesi için mimarlık hizmetleri yaklaşık süreleri mimara
yardımcı olmak üzere aşağıda gösterilmiştir.
Aşağıdaki tablodaki süreler, sözleşmede belirtilen aksi bir hüküm yoksa önerilen en az sürelerdir.
9
En Az Hizmet Süreleri Tablosu
Hazırlık ve Ön Etüt Çalışmaları
Ön Proje ÇalıĢmaları
Kesin Proje ÇalıĢmaları
UYGULAMA PROJE ÇALIġMALARI
Uygulama Proje ÇalıĢmaları
Sistem Detayları
İmalat Detayları
Teknik Şartnameler
Metraj, Keşif, Maliyet Etüdü
ĠHALE ÇALIġMALARI
İhale Belgelerinin hazırlanması
İhalenin yapılması
UYGULAMA DENETĠMĠ
Mesleki Kontrollük Hizmeti (MUS)
Yapıldı Projesi-Orijinallerin Teslimi
Kesin Hesaplar
Fenni Mesuliyet Hizmeti (TUS)
Kabul – Teslim
Geri Besleme ÇalıĢmaları
3 hafta
2 hafta
4 hafta
8 hafta
4 hafta
5 hafta
2 hafta
3 hafta
3 hafta
3 hafta
ĠnĢaat süresi
4 hafta
6 hafta
ĠnĢaat süresi
2 hafta
( - )
ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM
Hizmet Bedelleri
Madde 9- Mimar'a yapılan ödeme Ģekilleri :
9-1: Sabit bedel olarak : Mimar'ın gerçekleştireceği hizmetlerin kapsamı, yapının programı ve niteliği (sınıfı)
sözleşme aşamasında teknik, hukuki ve idari işlemler bakımından tam ve değişmeyecek şekilde belirlenmiş ise ve
iş aynı yıl içerisinde yapılıyorsa mimarlık hizmetlerinin karşılığı Mimar'a "Sabit Bedel" olarak ödenir. Bu durumda
mimar'ın yapacağı iş aşamalarının parasal karşılığı hesaplanarak sözleşmeye yazılır.
Mimar'a yapılacak ödemelerin "Sabit Bedel" olarak yapılması sözleşme ile belirlenmesinden sonra işin yapılması
koşullarında değişiklik olması durumunda mimar'ın hizmet bedeli de aşağıdaki maddelere ve madde 9-7 hükmüne
göre değiştirilir.
9-2 : Yapının maliyetine orantılı olarak : Yalnızca mimar'ın gerçekleştirileceği hizmetlerin belirli olması ve
yapacağı işin programının belirsiz olması durumunda mimar'ın hizmetlerinin karşılığı Yapı Maliyetine Oranla
belirlenerek ödenir. Bu durumda;
a- Mimar'ın her iş aşaması karşılığı hakedişi Yapı Maliyet Tavanı belirleninceye kadar, işin başında hesaplanan
Yapı Yaklaşık Maliyeti üzerinden ödenir.
b- Yapı Maliyet Tavanı'nın belirlenmesi ile o ana kadar mimar'a her iş aşaması karşılığı yapılan ödemelerin
tutarları hesaplanır ve farkları mimar'a hemen ödenir ya da müteakip hakedişinden düşülür.
c- Mimar ile işveren/işsahibi, mimar'a ödenecek hizmet bedellerinin inşaatın tamamlanmasından sonra
belirlenebilecek "Yapı Kesin Maliyeti"ne göre hesaplanmasında anlaşma yapabilirler.
9-3: Masraf KarĢılığı + Kar olarak :
Mimar'ın gerçekleştirileceği hizmetlerin ve yapacağı işin programının belirli olmaması durumunda mimar'ın
hizmetleri "Masraf Karşılığı + Kar" olarak ödenir.
Ayrıca, mimar tarafından yapılacak çalışmaların yapılan işin maliyeti ile kıyaslanamayacak durumlarda örneğin;
Mimarın önemli ve uzun süre çalışma yapmasını gerektiren düşük maliyetle yapılan bir tadilatta mimar'a hakedişi
"masraf karşılığı + kar" olarak hesaplanarak ödenir. Bu durumda;
a- Mimar'ın kendisinin ve beraber çalıştığı diğer mimar ve teknik elemanların, uzmanların ücretleri çalışılan süre
boyunca,
b- "a" maddesinde yazılı olanların sosyal hakları, vergileri vb. çalışılan süre boyunca,
c- Mimar'ın veya bürosunun genel giderlerinin bu işe düşen payı,
d- Bu işle ilgili yolculuk ve ikame masrafları,
e- Mimar'ın veya bürosunun karı,
f- Bu işle ilgili yapılan diğer çalışmalar 9-4 ve 9-5 maddelerde yazılı esaslara göre ödenir.
Bu şekilde bedelin hesaplanmasında zorluk çıkarsa; a, b, c, d, e, maddesindeki bedellerin toplam karşılığı, a ve b
maddesindeki bedellerin toplamının 5 katı olarak belirlenir.
9-4: Yevmiye bedeli olarak: İşveren/işsahibi, mimar'dan sözleşme dışında bazı çalışmalar yapmasını ya da iş ve
işlemleri yerine getirmesini isteyebilir. Mimar bu çalışmaları yapmayı kabul ederse bu hizmetlerin karşılığı mimar'a
"Yevmiye" esasına göre ödenir. Mimara yevmiye esasına göre yapılacak ödemeler aşağıdaki şekilde hesaplanır.
10
Süre (saat olarak) x Yevmiye Bedeli
9-4-1 : Süre, mimarın kendisinden istenen işi yapmak üzere geçirdiği süredir. İş mimarın bürosu dışında
yapılıyorsa, bu süreye o işi yapmak üzere işin yapıldığı yere ulaşım süresi ilave edilir. Geçirilen saatler tama
tamamlanır.
9-4-2 : Yevmiye bedeli, Mimarlar Odasının yürürlükteki en az bedel tarifesindeki “Yapı Birim Maliyetleri
2
Tablosundan” 4-C grubu m bedelinin 1/10’u olarak hesaplanacaktır.
9-5: Mimar'a yapılacak ödemeler yukarıda yazılı şekillerden birkaçının birlikte uygulanması ile olabilir.
Mimar'ın, üstlendiği mimarlık hizmetlerinin tam olarak yerine getirilmesi için yaptığı masrafları talep etme hakkı
saklıdır.
9-6: Hizmetlerin artması : Mimar'ın sözleşme ve şartname ile belirlenmiş hizmetlerinde ya da üstlendiği
sorumluluklarında, iş programının şartnamenin 17-1-d maddesinde yazılı belgelerin, işveren/işsahibinin ya da
onay ve izin veren mercilerin isteği üzerine, zorunlu nedenlerle ya da yönetmelik değişikliği nedeniyle kısmen ya
da tamamen değişiklik olması durumunda, bu hizmet ve sorumluluk artışı karşılığı bedel hesaplanarak sözleşme
bedeline ilave edilir.
9-7: Hizmet bedellerinin güncelleştirilmesi : Mimar'ın hakedişleri hizmetin yapıldığı yılda geçerli ücret tarifesi
üzerinden hesaplanır.
9-8: K.D.V. Yasası'na uymak : Serbest meslek hizmeti olan mimarlık hizmetleri K.D.V. Yasasına tabidir. Mimar’a
yapılan her türlü ödemeye bu yasanın öngördüğü K.D.V. bedeli ilave edilir.
Madde 10: Mimar'a yapılacak hizmet bedelinin hesaplanması : Mimarlık hizmetleri karşılığı mimar'a yapılacak
ödemeler aşağıdaki formüle uygun olarak hesaplanır :
Mimarlık
Hizmeti
Bedeli
Yapı
= Birim
Maliyeti
x
Yapı Y.
Alanı
x
Yapı Alanı
Sınıf Ücret
Oranı
x
Hizmet
Bölüm
Oranı
x
Hizmet Ġhtisas
Dalı
x Katsayısı x d x z
Oranı
En Az Bedel Belirlemede Kullanılacak Katsayılar:
d: Bölge Geçim Endeksi Katsayısı (0.50’den az olmamak koşuluyla şubelerce belirlenir.Yapı maliyet grubu 5 olan
yapılar için bu oran 1 alınır
z: Zorluk Kriterleri Katsayısı ( sözleşmede aksi belirtilmedikçe 1.00 olarak kabul edilir.)
Hizmet Dalı Oranı Mimari Projeler için 1.00 olarak belirlenmiştir.
İhtisas Katsayısı Mimarlık Hizmetleri için 1.00 olarak belirlenmiştir.
Hizmet Bölüm Oranları: (Bkz. Ek:Tablo 1 – Ek: Tablo 2 – Ek: Tablo 3 )
Proje Hizmetleri için
: 0.60 (%5 Etüd+%15 Ön Proje+%30 Uyg.Projesi+%10 S. Detayı)
Mesleki Kontrollük için
: 0.51 (%48 Mesleki Kontrollük + %3 Kabul Teslim)
Mimari Fenni Mesuliyet Hizmeti için: 0.27 (%27 Teknik Uygulama Sorumluluğu )
10-1: Bölge Geçim Endeksi Kat Sayısı [d]
Mimarlık hizmetleri karşılığında yapılacak ödemelerin hesaplanmasında, mimarın mesleki faaliyetini sürdürdüğü
bölgeye, kente, ilçeye ya da semte göre değişen “Bölge Geçim Endeksi Katsayısı” dikkate alınacaktır. Bölge
geçim endeksi katsayıları, 0.50’den az olmamak koşuluyla etkinlik alanlarına yönelik olarak, her yıl Mimarlar
Odası Şubelerince belirlenir ve Merkez Yönetim Kurulu tarafından ilan edilir.
10-2: Mimarlık Hizmetleri Zorluk Kriterleri [ z ]
Mimarlık hizmetleri, gerçekleştirilecek yapının bulunduğu yer, coğrafi koşulların etkileri, yapının türü ve niteliği,
bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, mimar'ın çalışma koşulları bakımından farklı koşullarda uygulanma
durumundadır. Mimarlık hizmetlerinin yapılmasını zorlaştıran faktörlerin mimar'ın hizmetleri karşılığı alacağı
ücretlere yansıtılması kaçınılmazdır. Bu nedenle, mimarlık hizmetleri karşılığında mimar’a ödenecek ücretlerin
belirlenmesinde "Hizmet Zorluğu Kriterleri" birer etken olarak kabul edilmektedir.
Mimar'ın işveren/işsahibine yapmayı taahhüt ettiği mimarlık hizmetleri karşılığında işveren/işsahibinin yapacağı
ödemeleri belirlerken, hizmet zorluklarını da dikkate alması tavsiye edilmektedir.
Mimar'a bu yönde yardımcı olmak amacıyla "Hizmet Zorluğu Kriterleri Tablosu" hazırlanmış ve uygulama esasları
aşağıda belirlenmiştir :
a. Aşağıda tanımlanan zorluk kriterleri mimarın işveren/işsahibi ile yaptığı sözleşmede belirtilmiş ise dikkate
alınır.
b. Mimarlık hizmetleri zorluk kriterlerinin belirlenmesi mimar'ın sunduğu hizmetleri doğrudan etkileyen ve
gerçekleşme koşullarını zorlaştıran faktörler üç grup altında, aşağıdaki "Hizmet Zorluğu Kriterleri Tablosu"nda
belirlenmiştir .
c. Zorluk kriterleri tablosunda yer alan katsayılar toplam mimarlık hizmet bedeli ile çarpılarak kullanılır.
d. Mimar ile işveren/işsahibinin kullanılacak zorluk kriterleri üzerinde tam bir mutabakat sağlamaları ve bu
kriterleri sözleşmede belirtmeleri gerekmektedir.
e. Gerçekleştirilecek mimarlık hizmetleri için birden çok zorluk kriteri belirlenmişse, mimar'ın ücreti zorluk
kriterlerinin katsayılarının toplamı kadar artırılmalıdır.
f. Mimar, sözleşme aşamasında belirlenmemiş olsa ve sözleşmeye yazılmamış olsa dahi, yapı üretim sürecinde
ortaya çıkan zorluk kriterleri bu zorluğun doğduğu andan itibaren, geri kalan hizmetlerin karşılığı
işveren/işsahibi ile tartışmalıdır.
11
10-2-1.Hizmet Zorluğu Kriterleri Tablosu
A- YAPININ YERİ İLE İLİŞKİLİ KRİTERLER
A-1 : Yasa ve Yönetmelikler açısından
A-1-a: Yönetmelikler ve maddeleri arasında çelişme olması
(1.03)
A-2 : Çevre uyumu açısından
A-2-a:Doğal ya da tarihi sit alanında yer alması
A-2-b:Özel koruma alanlarında yer alması
A-2-c:Tarihi yapı-anıt yakınında yer alması
(1.05)
(1.04)
(1.06)
A-3 : Coğrafi koĢullar açısından
A-3-a:Çok eğimli ve arızalı arazi yapısı içinde yer alması
A-3-b:Zayıf ve heterojen zemin yapısı
A-3-c:Çevre kirliliğine neden olan yapıların yakınında yer alması
A-3-d:Gürültü kaynaklarının yakınında yer alması
(1.04)
(1.03)
(1.03)
(1.03)
A-4 : Teknik açıdan
A-4-a:Korunacak yapının yıkılma tehlikesi arz etmesi
A-4-b:Alt yapı eksikliği ve alt yapıya bağlanma zorluklarının bulunması
A-4-c:Parsel içinde korunması gerekli ağaç ya da unsur bulunması
(1.04)
(1.03)
(1.06)
B- YAPININ TÜRÜ, NĠTELĠĞĠ VE PROGRAMI ĠLE ĠLĠġKĠLĠ KRĠTERLER
B-1 : Yapının niteliği açısından
B-1-a:Yapıda geniş açıklıklar bulunması
B-1-b:Karmaşık ve zor strüktürde olması
(1.03)
(1.04)
B-2 : Program açısından
B-2-a:Değişik ve alternatifli işlev şeması etütleri gerekliliği
B-2-b:İhtiyaçların yeni olması
(1.03)
(1.04)
B-3 : Teknik açıdan
B-3-a:Yapıda çok sayıda yapım tekniği kullanılması
B-3-b:Denenmemiş, tescil edilmemiş yapı tekniklerinin kullanılması
B-3-c:Yapının zor ve tehlikeli koşullar-da yapılması
B-3-d:Düşük maliyetli yapılar olmasına karşın önemli etüt gerektiren programlara
sahip olması
B-3-e:Yapı denetiminin kullanıcıları içinde olan yapılarda yapılması
B-3-f: Mevcut yapılarda yapılan işler, büyük tadilatlar, yenileştirmeler
C- MĠMARLIK HĠZMETLERĠNĠN YÜRÜTÜLMESĠNDEN DOĞAN ZORLUKLAR
C-1 : İhtiyaçların belirlenmesinde yetersizlik ya da tereddüt bulunması
C-2 : Çok sayıda kullanıcının ihtiyaç ve taleplerinin belirlenmesi gereği
C-3 : Birlikte çalışma alışkanlığı bulunmayan mimar ve mühendislerin birlikte çalışma zorunluluğu
C-4 : Yapı denetiminin çok uzun sürede ya da kesintilerle yapılması zorunluluğu
C-5 : Yapının bir genel müteahhitlik firmasına değil, parçalar halinde ayrı ayrı firmalara, taşeronlara ihale edilmiş
olması
C-6 : Projeyi bilinen ve alışılmış norm ve standartların dışındaki norm ve standartlara uygun olarak hazırlama
zorunluluğu bulunması
C-7 : Projeyi normalin dışında çok kısa sürede hazırlama zorunluluğu
C-8 : Projenin Belediye yanı sıra T.V.E.E.K.K., gibi kurumlardan da onaylatılması zorunluluğu
C-9: Mimara verilen işin çalışma koşulları gayri müsait sağlığa aykırı ve zararlı, tehlikeli, zor atmosfer
koşullarında olması
(1.04)
(1.40)
(1.05)
(1.25)
(1.03)
(1.10)
(1.04)
(1.06)
(1.03)
(1.08)
(1.05)
(1.25)
(1.10)
[1.10)
(1.40)
10-3: Yapı alanı sınıf ücret oranı : Mimarlık hizmetlerinin yapı toplam maliyetine oranı “Yapı Alanı/Hizmet Oranı
Tablosu”ndan bulunur. Ara değerler enterpolasyonla hesaplanır.
12
YAPI ALANI SINIF ÜCRET ORAN TABLOSU (%)
Yapı Alanı
2
(m )
Mimarlık Hizmetleri Oranı
1.sınıf
2.sınıf
3.sınıf
4.sınıf
5.sınıf
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
1850
1900
1950
2000
2100
2200
2300
2400
2500
2600
2700
2800
2900
3000
3100
3200
3300
3400
3500
3600
3700
3800
3900
4000
4.73
4.64
4.55
4.46
4.37
4.28
4.19
4.10
4.01
3.92
3.83
3.74
3.65
3.56
3.47
3.38
3.29
3.20
3.71
3.02
3.00
2.98
2.96
2.94
2.92
2.90
2.88
2.86
2.84
2.82
2.80
2.78
2.76
2.74
2.72
2.70
2.68
2.66
2.64
2.62
2.60
2.55
2.50
2.46
2.42
2.40
2.38
2.37
2.35
2.33
2.32
2.30
2.28
2.26
2.25
2.23
2.21
2.20
2.18
2.16
5.29
5.20
5.11
5.02
4.93
4.84
4.75
4.66
4.57
4.48
4.39
4.30
4.21
4.12
4.03
3.94
3.85
3.78
3.67
3.58
3.56
3.54
3.61
3.49
3.46
3.44
3.41
3.39
3.36
3.34
3.31
3.29
3.26
3.24
3.22
3.19
3.17
3.14
3.12
3.09
3.04
2.99
2.94
2.89
2.84
2.82
2.80
2.78
2.76
2.74
2.72
2.70
2.68
2.65
2.63
2.61
2.59
2.57
2.55
2.53
5.85
5.76
5.67
5.58
5.49
5.40
5.31
5.22
5.13
5.04
4.95
4.86
4.77
4.68
4.59
4.50
4.41
4.32
4.23
4.14
4.11
4.08
4.05
4.02
3.99
3.96
3.93
3.90
3.87
3.85
3.82
3.79
3.76
3.73
3.70
3.67
3.64
3.61
3.58
3.56
3.50
3.44
3.38
3.32
3.27
3.25
3.22
3.20
3.17
3.14
3.12
3.09
3.07
3.04
3.01
2.99
2.96
2.94
2.91
2.88
6.41
6.32
6.23
6.14
6.05
5.96
5.87
5.78
5.69
5.60
5.51
5.42
5.33
5.24
5.15
5.06
4.97
4.88
4.79
4.70
4.66
4.63
4.60
4.56
4.63
4.50
4.46
4.43
4.40
4.37
4.34
4.31
4.27
4.24
4.21
4.17
4.14
4.11
4.07
4.04
3.97
3.91
3.84
3.77
3.70
3.67
3.64
3.61
3.58
3.55
3.52
3.49
3.46
3.43
3.40
3.37
3.34
3.30
3.27
3..24
6.97
6.88
6.79
6.70
6.61
6.52
6.43
6.34
6.25
6.16
6.07
5.98
5.89
5.80
5.71
5.62
5.53
5.44
5.35
5.26
5.22
5.18
5.14
5.10
5.07
5.04
4.99
4.96
4.92
4.88
4.85
4.81
4.77
4.73
4.69
4.66
4.62
4.58
4.54
4.50
4.43
4.35
4.28
4.20
4.12
4.09
4.05
4.02
3.98
3.95
3.91
3.88
3.84
3.81
3.77
3.74
3.70
3.67
3.63
3.60
13
Yapı Alanı
2
(m )
Mimarlık Hizmetleri Oranı
1.sınıf
2.sınıf 3.sınıf
4.sınıf
4100
2.15
2.51 2.86
3.21
4200
2.13
2.48 2.83
3.18
4300
2.12
2.46 2.81
3.15
4400
2.11
2.44 2.78
3.12
4500
2.09
2.42 2.75
3.09
4600
2.07
2.40 2.73
3.06
4700
2.06
2.38 2.70
3.03
4800
2.04
2.36 2.68
3.00
4900
2.02
2.34 2.65
2.96
5000
2.00
2.31 2.62
2.93
5200
1.98
2.29 2.59
2.90
5400
1.96
2.27 2.57
2.87
5600
1.95
2.25 2.54
2.84
5800
1.93
2.23 2.52
2.82
6000
1.92
2.21 2.50
2.79
6500
1.88
2.16 2.44
2.72
7000
1.84
2.11 2.38
2.65
7500
1.80
2.07 2.32
2.59
8000
1.77
2.03 2.28
2.54
8500
1.75
2.00 2.25
2.50
9000
1.73
1.97 2.21
2.46
9500
1.71
1.94 2.18
2.42
10000
1.69
1.91 2.15
2.38
10500
1.66
1.88 2.12
2.34
11000
1.64
1.86 2.09
2.31
11500
1.61
1.83 2.06
2.27
12000
1.59
1.81 2.03
2.24
12500
1.57
1.79 2.00
2.21
13000
1.55
1.76 1.97
2.18
14000
1.52
1.72 1.92
2.12
14500
1.50
1.70 1.89
2.09
15000
1.49
1.68 1.87
2.07
17500
1.41
1.58 1.76
1.94
20000
1.34
1.51 1.67
1.84
22500
1.28
1.43 1.57
1.73
25000
1.22
1.35 1.50
1.64
27500
1.16
1.29 1.42
1.55
30000
1.10
1.22 1.35
1.47
35000
1.01
1.14 1.26
1.39
37500
0.98
1.10 1.22
1.34
40000
0.95
1.07 1.18
1.30
42500
0.92
1.04 1.15
1.26
45000
0.89
1.01 1.11
1.23
47500
0.87
0.98 1.08
1.19
50000
0.85
0.96 1.05
1.16
52500
0.83
0.93 1.03
1.14
55000
0.81
0.91 1.00
1.11
57500
0.79
0.89 0.98
1.09
60000
0.77
0.87 0.96
1.06
62500
0.78
0.85 0.94
1.04
65000
0.74
0.84 0.93
1.02
67500
0.73
0.82 0.91
1.00
70000
0.72
0.81 0.89
0.98
72500
0.70
0.79 0.88
0.97
75000
0.69
0.78 0.86
0.95
77500
0.68
0.77 0.85
0.93
80000
0.67
0.75 0.83
0.92
80000 m2 üzeri 0.67- 0.75- 0.830.92Not : Ara değerler enterpolasyonla bulunur.
5.sınıf
3.56
3.53
3.49
3.46
3.42
3.39
3.35
3.32
3.28
3.24
3.20
3.17
3.14
3.11
3.08
3.00
2.92
2.84
2.79
2.74
2.70
2.65
2.61
2.57
2.53
2.49
2.45
2.42
2.39
2.33
2.30
2.27
2.12
2.00
1.88
1.79
1.68
1.61
1.51
1.46
1.41
1.37
1.33
1.30
1.28
1.23
1.20
1.18
1.15
1.13
1.11
1.09
1.07
1.05
1.03
1.02
1.00
1.00
10-4:Mimarlık hizmetleri bölüm oranı: Mimarlık hizmetleri bir bütündür. Mimarlık hizmetlerinin tamamının mimar
tarafından gerçekleştirilmesi durumunda yapı eksiksiz ve kusursuz olarak tamamlanabilir.
Mimarlar Odası, bir yapının, türü, sınıfı, büyüklüğüne göre farklılaşan şekilde tasarlanması, inşa edilmesi ve
tamamlanarak mal sahibine ya da kullanıcısına teslimi için mimar tarafından yapılması gereken asgari iş
aşamaları tablo ek-1, ek-2 ve ek-3 te belirtilmiştir.
Hizmetin niteliğini ve yoğunluğuna göre hizmet bölüm oranları mimarca belirlenir. Bu oranlar, zorunlu iş aşamaları
hizmet bölüm oranlarının altında olamaz.
a. Mimar, işveren/işsahibi ile yaptığı sözleşmede hangi iş aşamalarını gerçekleştireceğini belirlemek zorundadır.
b. Zorunlu iş aşamaları mimar'ın oluru olmadan başkasına devredilemez, yaptırılamaz.
10-5: Mimarlık Hizmetlerine Esas Yapı Birim Maliyet Sınıfları ve Mimarlık Hizmetine Esas Sınıfları:
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca her yıl yayınlanan Mimarlık Hizmetlerine Esas Yapı Birim Maliyet Sınıfları esas
alınır.
Madde 11:Yapı birim maliyetinin hesaplanması : Mimara yapılacak ödemelerin hesaplanmasında esas alınan
yapı birim maliyeti 2 aşamada belirlenir.
- Yapı Yaklaşık Birim Maliyeti (YYBM) (Sözleşme aşamasında)
- Yapının Maliyet Tavanı (YMT) (Uygulama projesi çalışmasının sonunda)
11-1: Yapı yaklaĢık maliyeti (YYM) nin belirlenmesi :
a- Yapı yaklaşık maliyetinin belirlenmesinde her yıl Bayındırlık Bakanlığı’nca saptanarak Resmi Gazete’de
yayınlanan “Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesaplanmasında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim
Maliyetleri” esas alınır.
b- Yapı yaklaşık maliyetinin hesaplanmasında, yapının “İnşaat Alanı” “Mimari Proje Çizim ve Sunuş
Standartları”nın 13 üncü maddesinde yazılı esaslara göre belirlenir. (Brüt inşaat alanı olarak belirlenir)
c- Yapı/yapıların ya da değişik işlevlerdeki yapı bölümlerinin hesaplanmış inşaat alanları sınıfına uygun olarak
bulunmuş metrekare inşaat maliyetleri ile çarpılarak Yapı Yaklaşık Maliyet (YYM) bulunur.
2
d- Yapı m maliyetleri cetveldeki bedellerden ve yapı/yapıların alanları olduğundan az ya da fazla gösterilemez.
2
e- Yapı sınıfı ve hizmet sınıfı “Yapı m Birim Maliyetleri ve Mimarlık Hizmet Sınıfları Tablosu” esas alınarak
belirlenir.
11-2 : Yapı Maliyet Tavanı (YMT) belirlenmesi:
Yapı maliyet tavanı (YMT) Uygulama proje çalışmalarının sonunda belirlenebilir.
YMT konusunda işveren/işsahibi ile mimar arasında mutabakat sağlanması zorunludur.
Madde 12: Mimara Yapılacak Ödemelerin Hesaplanmasında Uyulacak Esaslar
12-1: Ödemeye esas olan alan brüt yapı alanıdır.
2’
12-2: Sözleşmenin koşullarını oluşturan m nin değişmesi durumunda, aradaki fark mimara ayrıca ödenir.
12-3: Yapının özelliklerinin dikkate alınması :
12-3-1:Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılması uygun olmayan ve aynı ihtiyaç programı içerisinde
gösterilen ayrı yapıların yaklaşık maliyetleri toplamı tek maliyet olarak kabul edilir ve bedeller bu toplam maliyet
üzerinden hesap edilir. Derslik, laboratuar, idare odaları, toplantı ve jimnastik salonundan oluşan okul binaları;
yatakhane, revir ve lojmanlardan oluşan yurt binaları; okul, yurt, lojmanlar, enerji santralı ve atölye gibi
parçalardan oluşan yatılı okullar; farklı fonksiyonları içinde barındıran, otel, motel, tatil köyü gibi turizm
kompleksleri; hasta odası, ameliyathane, poliklinik gibi parçalardan oluşan hastane binaları gibi.
12-3-2: Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılmaları ve böylece ayrı yapılar halinde projelendirilmesi
gereken veya işveren/işsahibi tarafından böyle projelendirilmesi istenen yapı gruplarındaki mimarlık hizmetleri
bedelleri, her yapının kendi yaklaşık maliyeti üzerinden hesaplanır. Çeşitli fakülteler, yurtlar, lojmanlar ve diğer
yardımcı tesisleri ile üniversite kampüsleri, İdare, imalathane, ambar, lojman ve reviri ile sanayi tesisleri gibi.
12-3-3 : Fonksiyonları bakımından birbirinden ayrı olan çeşitli ihtiyaç programlarının tek yapı kitlesi içinde
projelendirilmesi halinde Mimarlık hizmeti ücretleri, tüm yaklaşık maliyetin %30 arttırılmasıyla elde edilecek miktar
üzerinden hesaplanır. Çarşı-sinema-büro; Çarşı-apartman-otel-hamam-garaj gibi.
12-3-4: Yapının bir bölümüne ait olarak yapılan mimarlık hizmetleri karşılığı mimar'a yapılacak ödeme, bu
bölümün yaklaşık maliyetinin tüm yapı yaklaşık maliyetine oranı ile bulunur.
12-4: Hizmet süresinde koĢulların değiĢmesi :
12-4-1: Koşulların değişmesi ya da işveren/işsahibinin isteği üzerine mimar'ın hazırladığı projede değişiklik
yapılması durumunda, bu değişiklik için mimar tarafından gerçekleştirilecek iş aşamalarının karşılığı hizmet
bedelleri mimar'a ayrıca ödenir.
12-4-2: Herhangi bir iş aşamasında, işveren/işsahibinin isteği üzerine projenin bir kısmında değişiklik yapılırsa,
yapılan değişikliğin maliyetine oranla hesaplanan ücretler, bu değişikliğin etkilediği tüm iş aşamaları için ödenir.
12-4-3: Yapılan değişiklik, yapının büyümesine ya da küçülmesine, dolayısıyla yapı maliyetinin artmasına ya da
azalmasına neden oluyorsa, bu değişiklikten ötürü yeniden yapılan iş aşamalarının ücretleri de dahil olmak
üzere, geriye kalan iş aşamalarının ücretleri yeni yapı maliyetine göre hesaplanarak mimar'a ödenir. Proje
değişikliği iş aşamalarının herhangi bir aşamasında yapılmış ise, mimar'ın tamamladığı iş aşamalarının
ücretlerinin tamamı mimar'a ödenmiş olması aranır.
12-4-4: Bir yapının gerçekleştirilmesi için mimar’dan çeşitli projeler yapması istenirse, her proje için
gerçekleştirilen iş aşamalarının ücretleri mimar'a ayrı ayrı ödenir.
12-5: Birbirini tekrar eden yapılarda uygulama : Aynı işveren/işsahibine yapılan aynı projenin birden çok
tekrarlanarak uygulanacağı alanlarda, yineleme katsayısı uygulanır.
14
Yineleme katsayısı; projenin mesleki denetime geldiği andaki vaziyet planı bütünlüğü içerisinde değerlendirilmesi
gerekir. Proje aynı olsa bile farklı zamanlarda gelen projelerin bir bütün içerisinde değerlendirilmesi ve yineleme
katsayısı uygulanması mümkün değildir.
Yineleme katsayısı uygulanacak projelerde mimarlık hizmetlerinin bedelleri aşağıdaki şekilde hesaplanır :
12-5-1: En az bedel tarifesine göre hesaplanan bedel üzerinden, aşağıda yer alan yineleme katsayıları uygulanır.
- İlk uygulama için
% 100
- İkinci tekrar için
% 50
- Üçüncü tekrar için
% 25
- Dördüncü ile 99. tekrar için
% 15
(100’den fazla tekrarın olamayacağı öngörülmüştür.) şeklinde değiştirilmiştir.
12-5-2 : İhale Çalışmaları iş aşamalarının karşılığı her uygulama için ayrı ayrı ödenir.
12-5-3 : Mimari mesleki kontrollük ve mimari fenni mesuliyet hizmetlerinin; aynı projenin aynı yerde ve aynı
kontrol sözleşmesi içinde uygulanması halinde bu yönetmeliğe göre bulunacak mimari mesleki kontrolluk ve
mimari fenni mesuliyet ücreti; bütün uygulamalar için %100'ü ödenir.’’ Şeklinde uygulanacaktır.)
12-5-4 :Aynı projenin birden fazla yapıda uygulanması durumunda, yapılar aynı olmakla birlikte, arazi yapısı,
zemin vb. gereği; temel, bodrum, zemin kat planları ile çatılarında ve donatımlarda meydana gelecek proje
değişikliklerinin hizmet bedeli tadilat projelerindeki hizmet bedeli hesaplanarak mimar'a ayrıca ödenir.
12-6 : Tadilat projelerinde hizmet bedeli:
Tadilat projesi hizmet bedeline esas olacak yapı alanı; konutlarda bağımsız bölüm alanı, diğer yapılarda ise
tadil gören alandır.
Bağımsız bölüm alanı tadilattan etkilenmeyen birden fazla kattan oluşuyorsa tadilattan etkilenmeyen katlar
tadilat alanına katılmaz.
Tadilatlarda hizmet sınıfı ve maliyet grubu yeni fonksiyonuna göre belirlenir.
Kat ilavesi şeklindeki tadilatlarda yapı maliyetinin hesaplanmasında ilave edilen kat alanı esas alınır. Hizmet
sınıfı mevcut yapıya göre tespit edilir.
Tadilat; uygulama denetimi iş aşaması sürecinde işveren/işsahibinin değişen istekleri dışında uygulama
sorunları nedeniyle zorunlu olarak yapılıyorsa ayrı bedel hesaplanmaz.
Tadilat tamamlanmış yapı ile ilgili ise; ön proje, uygulama projesi ve uygulama denetimi iş aşamalarının toplam
hizmet bedeli hesaplanır.
Tadilat kapsamında hazırlık ve ön etüt, kesin proje, ihale çalışmaları gibi diğer iş aşamaları da yer alıyorsa
bunların hizmet bedelleri ayrıca hesaplanır.
Yapı iskan edildikten sonra, cephe değişikliği (varolan cepheye giydirme yapılması vb.) tadilatlarında uygulama
projesi iş aşaması bedeli alınır.
12-6-1: Yapıda kullanım amacı değişikliği ve yeni fonksiyon çözümü olan tadilatlarda, bu tadilat proje aşamasında
yapılıyorsa, Ön proje çalışmaları, uygulama projesi çalışmaları ve sistem detayları iş aşamalarının, hesaplanan
hizmet bedelinin [% 100]'ü (tamamı) alınır.
12-6-2 : Yapıda fonksiyon değişikliği olmayan plan çözümü, cephe etüdü gibi tadilatlarda, bu tadilat proje
aşamasında yapılıyorsa, Ön proje çalışmaları, uygulama projesi çalışmaları ve sistem detayları iş aşamalarının
hesaplanan hizmet bedelini [%50]’ si alınır.
12-6-3: Yapıda kullanım şekli ve fonksiyon değişikliği olmayan, duvar yerinin değiştirilmesi, yeni duvar ilave
edilmesi şeklindeki basit tadilatlarda; bu tadilat proje aşamasında yapılıyorsa, Ön proje çalışmaları, uygulama
projesi çalışmaları ve sistem detayları iş aşamalarının hesaplanan hizmet bedelinin [% 25]'i alınır.
Madde 13 : Rölöve Projesi Hizmeti Bedeli : Korunması gerekli kültür ve tabiat varlıkları dışında kalan,tescilsiz
yapıların Rölöve projesi bedeli hesaplamasında, hizmet bölüm oranı % 10 olarak alınır.
Madde 14: Mimari Mesleki Kontrollük (MUS) hizmet bedellerinin ödenmesi :
14-1 : Mimari Mesleki kontrollük (MUS) ve Mimari fenni mesuliyet (TUS) iş aşamalarına ait hizmet bedelleri
mimar'a sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça belirlenmiş inşaat süresine bölünerek bulunan eşit aylıklar
şeklinde ödenir.
14-2 : Mimari Mesleki Kontrollük (MUS) ya da Mimari fenni mesuliyet (TUS) hizmeti karşılığı bedel yapıldığı
dönemin tarifesine göre hesaplanarak ödenir. Bu durumda, yeniden hesaplanan hizmet bedelinin sözleşmede
yazılı bedelle farkı, o dönemde sürdürülen inşaat süresine bölünerek bulunacak aylık miktarı bir önceki dönemin
aylık bedeline ilave edilir.
Madde 15 : Diğer hükümler
15-1 : Bir iş aşaması tamamlandığında, o iş amasından önceki zorunlu iş aşaması da tamamlanmış kabul edilir ve
o iş aşamasına ait hakedişin tamamının mimar’a ödenmiş olması gerekir.
15-2 : Telif hakkını kazandıktan sonra; kesin proje, uygulama projesi, ihale çalışması ve uygulama denetimi iş
aşamalarının tamamını ya da bir kısmını bir başka mimar’a devretmiş olan mimar, devrettiği iş aşamaların
ücretlerinin %20’sini koordinasyon ve sorumluluk ücreti olarak tahsil eder. Bu işleri devralan mimar’a ücretlerinin
%20 eksiği ödenir.
15-3 : Mimarlık hizmetlerinin esas sınıfı V olan yapılarda bölge kat sayısı en az 1.00 olarak alınır.
15-4 : Bu şartname ile belirlenmemiş mimarlık hizmetleri ya da ücretleri, Mimarlar Odası ha-kemliğinde, Mimar ile
İşveren/işsahibi arasında özel anlaşmalarla belirlenir.
15
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Hak, Yetki ve Sorumluluklar
Madde 16 : Mimarın Görev, Hak, Yetki ve Sorumlulukları
Madde 16-1 : Mimarın genel olarak Görev, Hak, Yetki ve Sorumlulukları;
a. Mimarlık mesleğinin uygulanmasında mimar toplum içinde meslek topluluğunun temsilcisi durumundadır ve
yürürlükteki mimarlıkla ilgili tüm yasa, tüzük, yönetmelik, şartname ve standartlar ile Mimarlar Odası'nın
mimarlık mesleğinin uygulanmasına ilişkin kararlarına uymak ve mesleki çalışmalarını Mimarlar Odası'nın
mesleki denetimine sunmak zorundadır.
b. Mimar, projenin Türk Standart ve normlarına, Mimarlar Odası Mimari Proje Çizim ve Sunuş Standartlarına,
yürürlükteki şartnamelere, yönetmeliklere, yasalarla ön görülmüş hususlara uygun olarak yapılmasını ve
yürütülmesini sağlamakla yükümlüdür.
c. Mimar, serbest mimarlık hizmetleri ile ilgili olarak, hizmetin başlamasından önce iş sahibi ile sözleşme
imzalamak zorundadır. Bu sözleşme; işin kapsamı, süresi, aşamaları, bedeli ve karşılıklı haklar konularında
Mimarlar Odasınca hazırlanmış tip sözleşmedeki asgari koşulları kapsar. Mimarlık hizmetleri şartnamesi ve
en az bedel tarifesi serbest mimarlık hizmetleri sözleşmesinin ayrılmaz eki sayılır.
d. Mimar, bir yapıyı "eser sahibi" olarak tasarlar ve yapımını denetler. Eserinin tam ve mükemmel olarak
gerçekleştirilmesini gözetir, eksiksiz ve kusursuz olarak işveren/işsahibine tesliminden sorumludur.
e. Mimar, 5846 Sayılı "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası" hükümlerine göre ve mimarlık mesleğinin genel tanımı ve
uygulaması çerçevesinde gerçekleştirdiği plan, proje, resim, her türlü tasarım ve maketin ve bunlara
dayanılarak gerçekleştirilen yapıların telif haklarına sahiptir ve bunların ne şekilde çoğaltılacağına ve
yayınlanacağına kendisi karar verir.
f. Telif hakkını kazanmış olan mimar, işveren/işsahibi tarafından onaylanan ön projeden sonraki geri kalan tüm
iş aşamalarını yapmaya hak kazanır.
g. Mimar, müellifi olduğu yapıyı imzalamaya hak kazanır. Bir yapıyı müellifinden başkası imzalayamaz .
h. Telif hakkı, mimarların hazırladığı projelerin alenileşmesi ile kazanılır.
i. Telif hakkı her ne koşulda olursa olsun, mimar'ın kendisi tarafından dahi bir başkasına devredilemez.
j. Mimar’ın meydana getirdiği eserin koruma süresi mimar'ın yaşadığı sürece ve ölümünden sonra 70 yıl devam
eder. Bu hak ölümünden sonra yasal varislerince korunur.
k. Mimar, telif hakkını kazandıktan sonra, dilerse sözleşmede belirtilmiş iş aşamalarının bir kısmını ya da
tamamını ve diğer mimarlık hizmetlerini yetkilendireceği yada vekil tayin edeceği bir mimar'a yaptırabilir. Bu
durumda tayin ettiği vekilin ücretini mimar öder. Bunları başkasına yaptırmış olması Mimar'ı bu çalışmalarla
ilgili mesleki sorumluluklarından kurtarmaz.
l. Bir iş aşamasını başkasına devreden mimar, işveren/işsahibine bilgi vermek ve onayını almak zorundadır.
m. İş aşamalarının bir kısmını ya da tamamını devralan mimar, devreden mimar'ın talimatlarına uymak
zorundadır.
n. Eser bir kaç mimar tarafından gerçekleştiriliyorsa, telif hakkı ortaktır. Ortak mimarlardan her biri yukarıdaki
haklardan yararlanır. Ancak, ortak çalışan mimarların her birinin ayrı ayrı oluru ile telif hakkı ortaklardan
birisine verilebilir.
o. Mimar tarafından yapılmış tasarım, çizim, yazılı belgelerin orijinalleri mimar’da kalır. Mimar uygun görmediği
taktirde bunları teslim etmez.
p. Mimar, tasarımı ve uygulama denetimini yapmak üzere yardımcı mimarları, mühendisleri ve diğer uzmanları
tayin etmek ve görevlendirmek yetkisine sahiptir ve bunların çalışmalarından sorumludur.
q. Bir işi birden fazla mimar üstlenmişse, bunlar mimarlık hizmetlerini ve ücretleri aralarında diledikleri şekilde
paylaşmakta serbesttirler. Aralarından birisinin aczi yada ölümü nedeniyle, Mimarlık Hizmetleri Sözleşmesi
feshedilemez; diğerleri çalışmaları tamamlar.
r. Mimar, ağır bir hastalık ve ölüm ya da bir başka nedenle mesleki çalışmalarını yürütemeyecek duruma
kalırsa, bu hizmetleri kendisinin ya da mirasçılarının belirleyeceği bir başka Mimar'a devretmek hakkına
sahiptir. Gerektiğinde bu hak ve yetkiyi işveren/işsahibine iade edebilir.
16-2: Mimar'ın iĢveren/iĢsahibine karĢı görevleri ve sorumlulukları :
a. Mimar, üstlenmiş olduğu mimarlık hizmetlerinin eksiksiz ve kusursuz olarak yapılması ve tamamlanmasından
sorumludur. Tasarımı ve denetimi altında gerçekleştirilen yapının sahiplerine ve kullanıcılarına kusursuz
olarak teslim edilmesinden sorumlu tutulur.
b. Mimar, işveren/işsahibine, yasa, yönetmelik, imar planı, tüzüklerde gösterilenlerden ve bu şartname ile
belirlenmiş hususlardan başka özel haklar alacağını ve imtiyazlar elde edeceğini vaat edemez.
c. Mimar, yasalara, toplum yararına ve meslek kurallarına aykırı olmadığı sürece işveren/işsahibinin yararları
doğrultusunda hareket eder. İşveren/işsahibinin ihtiyaçlarını belirler ve değerlendirir, ona tavsiyelerde bulunur
ve ona danışmanlık yapar.
d. Mimar, işveren/işsahibi ile yaptığı görüşmelerde, ona bile bile yanıltıcı bilgiler veremez ya da yapacağı işi
olduğundan farklı gösteremez, onun bu konudaki bilgi eksikliğini kötüye kullanamaz.
e. Mimar, yapı üretiminde kullanılacak yapı sistemini seçer, teknikleri tayin eder. Kullanılacak malzemeye karar
verir.
f. Mimar, kendisinden istenmişse, inşaatın yönetimini üstlenebilir.
g. Mimar tarafından gerçekleştirilen çalışmalar işveren/işsahibi tarafından kontrol ettirilirse, mimar çalışmalarının
her aşamasında hazırladığı çizili ve yazılı belgelerin bir nüshasını kontrole vermekle yükümlüdür.
h. Mimar, işveren/işsahibi ile yapacağı sözleşmede özel bir hüküm bulunmadıkça, hazırladığı yazılı ve çizili
evrakı işveren/işsahibine 2 nüsha olarak teslim eder. İşveren/işsahibinin bu belgelerden ve projelerden daha
16
fazla nüsha istemesi durumunda, mimar bunları masrafları karşılanması koşuluyla çoğaltarak
işveren/işsahibine verir.
i. Mimar'ın çalışmaları işveren/işsahibi ile sözleşme imzalanması ile başlar, sözleşmede yer alan iş
aşamalarının tamamlanması ve işveren/işsahibi tarafından kabulü ile sona erer.
j. Mimar, sözleşme ile üstlendiği mimarlık hizmetleri, işveren/işsahibi tarafından yeterince anlaşılabilmesi ve
onun onayına esas olabilmesi için gerekli her türlü bilgiyi sunmalıdır.
k. Mimar, üstlendiği proje ile ilgili her iş aşamasına ait çizili ve yazılı belgeleri işveren/işsahibinin onayına
sunmakla yükümlüdür.
l. Mimar, işveren/işsahibinin bilgisi ve oluru olmadan onaylanmış projesinde yada yapının bünyesinde herhangi
bir arttırma yada eksiltme yapamaz. Öngörülmemiş bir harcamayı gerektiren her türlü kararında
işveren/işsahibinin olurunu almak zorundadır.
m. Mimar, inşaat sürecinde ortaya çıkacak, daha önce projede öngörülmemiş inşaat zorunlulukları ya da teknik
zorluklar karşısında gerekli değişiklikleri yapar ve işvereni bunlardan haberdar eder.
n. Mimar resmi merciler ve kamu kuruluşları ile ilişkilerinde işveren/işsahibince yardımcı olacaktır.
o. Mimar, yapının tasar çalışmalarına katılacak mühendisler ile diğer uzmanları tayin edebilir, çalışmalarını
koordine eder ve bu çalışmalarının mimari proje ile uyumunu sağlar. İşveren/işsahibi, mimar'la yaptığı
sözleşme konusu işle ilgili teknik danışmanların ve başka uzmanların hizmetlerinden de yararlanmak üzere
ayrı sözleşmeler yapmışsa, Mimar bunların arasında mesleki bakımdan yeterli ve güvenilir bulmadıklarını
işveren/işsahibine bildirmek ve onu uyarmak durumundadır.
p. Mimar, yüklenici ve üstencilerin seçimine katılır ve işveren/işsahibine tavsiyelerde bulunur.Yeterli mesleki
deneyim ve bilgi birikimi olmayan, güven vermeyen ve üstlendiği işi tam olarak yapacağına dair güvence
vermeyen yüklenicileri seçmemesini işveren/işsahibine tavsiye etmek mimar'ın görevidir. Mimar,
işveren/işsahibinin yüklenici/yapımcılarla yaptığı anlaşmalarda taraf olamaz ve bu anlaşmalardan ve
sonuçlarından sorumlu tutulamaz.
q. Mimar, işveren/işsahibini yüklenicilerin yaptığı işlerden sürekli haberdar eder, hakedişlerini kontrol eder,
gerektiğinde karşılaştırmalı keşif ile bütçe kontrolü yapar, yüklenicilere tam olarak yapılmamış hakediş
ödemelerinden dolayı doğabilecek sorunlar konusunda işveren/işsahibini uyarır, işlerin kabulünde ve teslim
alınmasında hazır bulunur.
16-3 : Mimarın sorumlu tutulamayacağı durumlar :
a. Mimar, işveren/işsahibi tarafından kendisine verilen bilgi ve belgelerin hatalı, eksik ve kusurlu olmasından
dolayı ve işveren'in hatalarından sorumlu tutulamaz.
b. İşveren/işsahibinin, proje ve uygulama aşamalarında, mimar’ın oluru ve talebi olmadan görevlendirdiği
mühendis, uzman ve teknik elemanların çalışmalarından, hatalarından ve bunların sonuçlarından Mimar
sorumlu tutulamaz.
c. Mimar, proje ve uygulama çalışmalarına katılmak üzere görevlendirdiği mühendis ve diğer uzmanların,
çalışmalarını eşgüdüm içerisinde yürütmelerinden dolayı işveren/işsahibine karşı sorumlu olsa dahi, bunların
kendi ihtisas konuları ile ilgili çalışmalarında yapacakları hata ve kusurlardan sorumlu tutulamaz.
d. Mimar, işveren/işsahibi tarafından görevlendirilmiş, yüklenici/yapımcı, taşeron (üstenci), imalatçı vb.den,
uyarısına rağmen, işveren/işsahibi bunları değiştirmemekte ısrar ederse, bunların hatalarından ve bu
hatalardan ortaya çıkan zararlardan dolayı sorumlu tutulamaz.
16-4: Mimarın sözleĢmeyi feshetmesi ya da iĢten vazgeçmesi :
a. Mimar'ın meslek kurallarına, Mesleki Davranış ve Ahlak İlkeleri'ne, yasalara, yönetmeliklere uyması olanaksız
duruma gelmişse,
b. İşveren/İşsahibi tarafından işini gerekli kalitede yapma güvencesi vermeyen bir yüklenicinin seçilmesi ve
sözleşmeye bağlanması durumunda,
c. İşveren/işsahibinin güveni ortadan kalkmışsa,
d. Mimarı çıkar çatışmasına zorlayan ya da bağımsız davranmasını engelleyen bir durum ortaya çıkmışsa,
e. Mimarlık hizmetleri sözleşmesinin bir ya da bir kaç maddesine işveren/işsahibi tarafından uyulmaması
durumunda,
f. İşveren/İşsahibinin Mimar'a vereceği belge ve bilgilerin ve ödemelerin tesliminde gecikme olması durumunda,
işi yapmaktan vazgeçebilir, sözleşmeyi feshedebilir;
16-4-1: İşveren/İşsahibinin mimar'ın eksik ya da kusuru olmaksızın bir iş aşamasına ait çalışmalar sonucu
hazırlanan belgelerin onaylanmasından kaçınması ve bu iş aşamasına ilişkin hakedişlerini mimar'a ödememesi
durumunda, işveren sözleşme hükümlerine aykırı davranmış sayılır ve mimar'ın sözleşmeyi fesih ve bakiye
işlerden dolayı alacaklarının % 30'unu tazmin hakkı doğacaktır.
16-4-2: Memlekette genel ya da kısmi seferberlik ilanı ,Mimar'ın çalışma yerlerini etkileyen, yangın, sel, deprem
gibi doğal afetler meydana gelmesi ya da bulaşıcı hastalık olması, İş sahibi'nin ya da mimarın iflası ve acz
içerisine düşmesi halinde; bunların işe tesirleri oranında süre uzatımı yapılır ya da sözleşme durdurulur ya da
feshedilir.
Madde 17 : ĠĢveren/iĢsahibininin Görev, Hak, Yetki ve Sorumlulukları
17-1: İşveren/işsahibinin genel olarak görev, hak, yetki ve sorumlulukları;
a. İşveren/işsahibi mimarlıkla ve mimarlık hizmetleri ile ilgili yasalara, yönetmeliklere, uyar ve uyulmasını sağlar.
Sözleşme yaptığı mimardan, Mimarlar Odası'nın koyduğu mesleği uygulama kurallarına aykırı davranışta
bulunmasını isteyemez, mimarlık hizmetlerini Mimarlar Odası'nın mesleki denetimine sunulmasından
alıkoyamaz.
17
İşveren/işsahibi, mimarlık hizmetlerinin bir bütün olduğunu, yapının Mimar tarafından en az zorunlu mimarlık
hizmetlerin tümünün gerçekleştirilmesi ile meydana geleceğini kabul eder ve mimarlık hizmetlerinin tam
olarak gerçekleştirilmesi için mimarla yaptığı sözleşmenin hükümlerine uyar, Mimar'ın oluru olmadan mimarlık
hizmetlerini bir başkasına devredemeyeceğini ve yaptıramayacağını kabul eder.
c. İşveren/işsahibi, yapının gerçekleştirilmesine ilişkin tüm mimarlık, mühendislik ve diğer uzmanlık hizmetlerinin
Mimar'ın koordinasyonu altında yapılacağını kabul eder.işveren/işsahibi, yapının gerçekleştirilmesine tasarım
ve uygulama aşamalarında katılan tüm kişilerinde mimarla yaptığı sözleşmenin hükümlerine uymalarını
sağlar.
d. İşveren/işsahibi, Mimar'a Hukuki belge ve bilgileri (Tapu, irtifak, ortaklık, şuyu, hisse, tapu şerhi, ipotek
vb.),İmar belge ve bilgilerini (İmar planı, imar durumu belgesi, yol istikamet krokisi vb.)Teknik belge ve bilgileri
(Halihazır harita, plankote, ağaç-yapı rölövesi, ölçülü kroki,çap, çevre planı, zemin etütleri, sondaj raporları,
iklim ve coğrafi veriler vb), vermekle yükümlüdür.
e. Yapının kompozisyonunda yer alacak tüm elemanların ve bunların önem dereceleri ile özellikleri yapının
işlevleri ve kullanma amaçları,ihtiyaçların belirlenmesi, tasarım aşamasında değerlendirilecek özel istekler,
Yapının kullanıcıları ile ilgili bilgiler, gerçekleştirilecek yapı özel normlara göre yapılacaksa belirtilmeli, İşin
gerçekleşmesi için ayıracağı bütçe ile ilgili bilgiler açıklanmalıdır.
f. İşveren/işsahibi, sözleşme yaptığı Mimar'a, sözleşme konusu yapı ile ilgili olarak başka Mimar ya da mimarlar
tarafından daha önce yapılmış çalışmalar var ise bilgi vermelidir.
g. İşveren/işsahibi tarafından Mimar'a verilecek bilgi ve belgelerin tam, doğru ve geçerli olması zorunludur.
İşveren/işsahibi, yukarıda gruplanmış bilgi ve belgeleri Mimar'ın çalışmalarını aksatmayacak şekilde ve
zamanlarda temin etmekle yükümlüdür. Bu belge ve bilgilerin eksik olması durumunda, işveren ücretini
yevmiye esasına göre ödemek koşulu ile teminini Mimar'dan isteyebilir
h. Sözleşmede aksi belirtilmedikçe ve başkaca bir hüküm bulunmuyorsa, işveren/işsahibi kendisine verilen çizili
ve yazılı belgeleri en çok bir ay içerisinde incelemek ve onaylamak zorundadır. Onaylamaktan kaçınırsa,
bunun nedenlerini Mimar'a yazılı olarak bildirmek durumundadır. Bu sürenin sonunda Mimar'a yazılı
bildirimde bulunulmamışsa bu belgeler onaylanmış sayılır ve bu iş aşaması karşılığı ücret mimar'a ödenir.
i. İşveren/işsahibi, mimar tarafından hazırlanan çizili ve yazılı belgeleri inceledikten sonra onaylar, bunları
imzalar ve ilgili mercilere başvuruda bulunur. Aynı şekilde işveren/işsahibi, kamu ve kent yönetim örgütleri
nezdinde yapacağı girişimlerden mimar'a bilgi vermek, bunların görüşlerini ve çalışmalarla ilgili olarak
belirttikleri hususları mimar'a iletmek ve verdiği dilekçelerin ve aldığı cevap ya da onayların ve eklerinin birer
suretini mimar'a vermek ile yükümlüdür.
j. İşveren/işsahibi, mimar'la yaptığı sözleşmede belirtilen işle ilgili olarak mühendis, teknik danışman ve başka
uzmanlarla, onların mimar'ın bilgisi ve onayı dahilinde bunlarla ayrı sözleşmeler imzalamakta serbesttir.
mimar kabul ederse bu danışman ve uzmanları kendi sözleşmesi kapsamına alabilir ya da taşeron olarak
çalıştırabilir.
k. İşveren/işsahibi yüklenici/yapımcıların rekabetine başvurup vurmayacağına karar verir. İnşaatını yaptıracağı
yüklenici ya da yüklenicileri kendi özgür iradesi ile seçer.
l. İşveren/işsahibi uygulama aşamasında, mimar’ın bilgisi olmadan inşaatla ilgili yüklenicilere, taşeronlara ve
imalatçı yada montajcılara doğrudan emir yada talimat veremez. Ancak, bunlarla ilgili yasal yollara
başvurmak ve işlem yapmak hakkına sahiptir.
m. İşveren/işsahibi, uygulama sürecinde, yüklenicilere, yapımcılara yada anlaşma yaptığı diğer inşaatla ilgili
3.şahıslara hakedişlerini sözleşmelerinde belirlenmiş sürelerinde ödemek ve bu ödemelerden mimar'a bilgi
vermek zorundadır.
n. İşveren/işsahibi proje ve şartnamelere uygun olarak tamamlanan yapıyı kabul etmek ve teslim almak
durumundadır.
o. Projeden etkilenen yada inşaatla ilişkili diğer kişilerle uzlaşmak ve anlaşma yapmak yada anlaşmazlıkları
çözümlemek yükümlülüğü İşveren/işsahibine aittir.
p. İşveren/işsahibi, mimar'ın "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası"na göre sahip olduğu müelliflik haklarına uymak
zorundadır. işveren/işsahibi, Ön proje çalışmaları iş aşamasını onaylamış ise, mimar'ın proje müellifliği
hakkını tanır ve bu hakkı korur. İşveren/işsahibi, mimar tarafından hazırlanan projeler üzerinde, mimar'ın
olurunu almadığı hiç bir değişiklik yapamaz, bunları değiştiremez, devredemez, uygulayamaz, çoğaltamaz,
dağıtamaz ve üzerinde hak iddia edemez. İşveren/işsahibi, kabulünün yapılmasından sonra yapıda yapılmak
istenen değişiklikler ya da ilaveler ile ilgili olarak da mimar'ın telif haklarını korumakla yükümlüdür .
q. İşveren/işsahibi, eserini kullanacağı her durumda mimar'ın adını belirtmek ve eseri ile ilgili yayınlayacağı her
belgenin içeriği ve şekli konusunda mimar'a bilgi vermek ve onu çoğaltmak, dağıtmak, yayınlamak için
mimar'ın olurunu almak zorundadır.
r. İşveren/işsahibi, mimar'la yapmış olduğu "Mimarlık Hizmetleri Sözleşmesi" uygulanmasından üçüncü
şahıslara karşı sorumludur.
s. İşveren/işsahibi, müelliflik hakkını kazanmış mimar’ın kesin proje çalışmaları, uygulama projesi çalışmaları,
ihale belgelerinin hazırlanması ve mesleki kontrollük (MUS) iş aşamalarını, sorumluluğunu taşımak koşulu ile
bir başka mimara devretmesine ya da vekil tayin ettiği mimar'a yaptırmasına itiraz edemez.
t. İşveren/işsahibi, çalışmalarının her aşamasında tüm masrafları kendisine ait olmak üzere, tayin edeceği kişi
ya da kontrol bürosu aracılığı ile mimar'ın çalışmalarını kontrol etme hakkına sahiptir. İşveren/işsahibi,
görevlendirdiği kontrolü ya da kontrol bürosunu, görüşlerini doğrudan mimar'a bildirmekle yetkilendirecektir.
u. İşveren/işsahibi, mimarlık hizmetleri sözleşmesini imzalamış olmakla, bu şartnamede belirlenmiş olan,
mimar'ın görev, hak, sorumluluklarını ve yetkilerini kabul etmiş ve bunlara uygun davranmayı taahhüt etmiş
sayılır.
b.
18
17-2: ĠĢveren/iĢsahibinin sözleĢmeyi feshetmesi ya da iĢten vazgeçmesi :
a. Sözleşmenin uygulanmasından işveren/işsahibi tarafından zorunlu bir nedene dayanılarak vazgeçilirse ya da
sözleşme tek taraflı olarak feshedilirse, mimar'ın o ana kadar tamamlamış olduğu iş aşamalarının bedelleri
mimar'a ödenir. Ödemenin yapılması durumunda, mimar, o ana kadar gerçekleştirdiği işleri işveren/işsahibine
teslim eder. Yarım kalmış iş aşamalarının bedelleri tam olarak ödenir. İşveren/işsahibi, zorunlu bir neden
olmaksızın sözleşmeyi fesheder ya da işten vazgeçerse, henüz tamamlamadığı iş aşamalarının toplam
bedelinin % 30'u mimar'a tazminat olarak ödenir
b. Mimar zorunlu haller dışında, geçerli bir neden olmaksızın, sözleşmesinde yazılı mimarlık hizmetlerini
yapmadığı ya da sözleşme hükümlerinde belirtilen hususlara uymadığı taktirde, işveren/işsahibi, mimar'a 15
gün süreli bir bildirim göndererek sözleşme ve eklerinin hükümlerine uymasını ister. Mimar, bu bildirimde
verilen süre içinde ve istenilen hususlara uymamakta ısrar ederse, başkaca bir ihtara ve karar almaya gerek
kalmaksızın işveren/işsahibinin sözleşmeyi fesih hakkı doğar. Sözleşme bu şekilde feshedildiği taktirde,
mimar'ın hakedişleri ödenmez ve durum Mimar'ın Listesi'ne kayıtlı olduğu Mimarlar Odası'na bildirilir.
c. Zorunlu bir nedenle sözleşme durdurulursa, mimar, o ana kadar gerçekleştirdiği işleri işveren/işsahibine
teslim eder. Bu işler, işveren/işsahibi ve mimar arasında değerlendirilerek, bunların değeri mimar'a o ana
kadar yapılan ödemelerin üzerinde ise, aradaki fark mimar'a defaten ödenir. Eksik ise, aradaki fark mimar
tarafından işveren/işsahibine ödenir.
d. İş geçici bir süre durdurulmuşsa, mimarın tamamladığı iş aşamalarının bedelleri tamamlandığı yılın tariflerine
göre hesaplanarak ödenir.
e. Herhangi bir nedenle, mimar'ın işi yapmasına ya da mesleğini icradan menine Mimarlar Odası'nca ya da
mahkemece karar verildiği taktirde, sözleşme feshedilmiş sayılır ve işveren/işsahibinin alacak ve diğer hakları
saklı kalmak koşuluyla, hüküm alınmasına ya da bildirimde bulunulmasına gerek kalmaksızın
işveren/işsahibinin kayıpları mimar'ın varlığından karşılanır.
f. Memlekette genel ya da kısmi seferberlik ilanı ,mimar'ın çalışma yerlerini etkileyen, yangın, sel, deprem gibi
doğal afetler meydana gelmesi ya da bulaşıcı hastalık olması, İş sahibi'nin ya da mimarın iflası ve acz
içerisine düşmesi halinde; bunların işe tesirleri oranında süre uzatımı yapılır ya da sözleşme durdurulur ya
da feshedilir.
Madde 18 : Odanın Görev, Hak, Yetki Ve Sorumluluklar
18-1 : Mimarlar Odası, serbest mimarlık hizmetlerinin yürütülmesinde meslek mensupları arasında haksız
rekabeti önlemek, üretilen hizmetlerin nitelikli, toplum ve meslek yararına olmasını sağlamak amacıyla gerekli
gördüğü önlemleri alır.
18-2 : Mimarlar Odası, tescil süresi içinde serbest mimarların, hizmetlerini ve bürolarını, denetlemeye ve sicillerini
tutmaya yetkilidir.
18-3 : Mimarlar Odası, şubeler tarafından her yıl güncellenerek düzenlenen serbest mimarlar listesini, belirlediği
ilan şekli ile kamuoyuna, inşaat ve kullanma izni veren yetkili mercilere duyurur.
18-4 : Mimarlar Odası, mimar ile işveren/işsahibi arasındaki ilişkileri hakkaniyet çerçevesinde düzenleyecek
tedbirler alır, çalışmalar yapar. Bu anlamda işveren/işsahibi ile mimar arasında doğabilecek uyuşmazlıklarda
arabuluculuk görevini üstlenir.
18-5 : Mimarlar Odası, gerektiğinde eser sahibi mimarın bulunabilmesi için, iş sahibinin yasal tebligat ve ilanıyla
eş zamanlı olarak, Oda yayın ve iletişim organları yoluyla duyuru yapar.
Madde 19 : AnlaĢmazlıklar : Mimarlık hizmetlerinin yapılmasından dolayı taraflar arasında doğabilecek
anlaşmazlıkların çözümü uzlaşma yoluyla sağlanamadığı taktirde, uzlaşmazlığın bütün taraflarının isteği üzerine,
mimarın "Serbest Mimarlar Listesi"ne kayıtlı olduğu ya da inşaatın yapıldığı yerdeki Mimarlar Odası'nın
hakemliğine başvurabilir.Hakemlik konusunda, “Hukuk Usulü Muhakeme Kanunu” hükümleri uygulanır.
BEġĠNCĠ BÖLÜM
Mesleki Denetim Uygulama Esasları
Madde 20 : Mesleki denetim uygulama esasları:
a. Mimarlar Odasının mesleki denetim yapmaya yetkili birimleri, mesleki denetimi bir kamu kurumu niteliğinde
olan Mimarlar Odasının tüzel kişiliği adına yaparlar.
b. Ön proje çalışmaları, uygulama projesi, mesleki kontrollük ve kabul teslim çalışmaları, mimar tarafından
yapılması ve iş sahibi tarafından mimara yaptırılması zorunlu olan ve mesleki denetim uygulanan hizmetlerdir.
Mimar tarafından üstlenilen mimarlık hizmetlerinin, bütün alanları ve iş aşamaları için talep edilmesi
durumunda; ilgili mimarlık hizmetine ilişkin şartname hükümlerine uygun olarak mesleki denetim işlemi yapılır.
c. Mesleki denetim ve onay hizmeti için serbest mimarlık hizmetleri şartnamesi ve mimarlık hizmetleri tarifesine
göre hesaplanmış katma değer vergisi hariç bedeli üzerinden %2 mesleki denetim bedeli ödenir.
d. Serbest mimarlık hizmetlerinin ayrı yıllarda yapılması durumunda her iş aşamasının bedeli tamamlandığı yılda
geçerli olan en az bedel tarifesine göre hesaplanır.
e. Mesleki denetim işlemi, mimarlık hizmetinin yapıldığı bölgenin bağlı olduğu Mimarlar Odası birimi tarafından
gerçekleştirilir.
20-1 : Mimarlar Odasının mesleki denetim yapan birimi aşağıdaki koşulları sağlayan mimara, en geç 15 gün
içinde proje mesleki denetimini yapar ve mimari proje sicil durum belgesi düzenler;
a. Mimarın serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesinin ilgili yıl için tescil yenilemesinin yapılmış olması.
19
b. Mimar ve iş sahibi arasında imzalanmış, Mimarlar Odasınca hazırlanmış, tip sözleşmenin asgari hükümlerini
taşıyan sözleşmesi.
c. Mimarın mührü ve imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve
normlara uygun olarak düzenlenmiş uygulama projeleri ve ekleri.
d. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar.
e. Serbest mimarlık hizmetlerine ilişkin, en az bedel tarifesine göre hesaplanmış ücret tutarında düzenlenmiş
serbest meslek makbuzu ya da fatura, ücretli çalışan, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve üniversite
döner sermayesi yetkilendirmesi ile çalışan mimarlardan ise, serbest meslek makbuzu ya da fatura yerine
ücret bordrosu aranır.
f. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
restorasyon, restitüsyon projeleri, fotoğraf ve gerekli belgeleri.
g. Tadilat projelerinde eser sahibi mimarın kendisi değilse, eser sahibinin noter ya da Oda onaylı oluru; eser
sahibinin bulunamaması durumunda ise, tebligat ve ilan belgeleri ile mimar ve mal sahibinden ileride
doğabilecek tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğuna dair noter onaylı taahhütname.
20-2 : Mimarlar Odasının mesleki denetim yapan birimi mimari fenni mesul sicil durum belgesi almak için yapılan
başvurularda aşağıdaki koşulları sağlayan mimara mimari fenni mesul sicil durum belgesi düzenler;
a. Mimarın, mimari fenni mesuliyet üstleneceği yapının bulunduğu yerin şubesine kayıtlı olması.
b. Mimarın serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesinin ilgili yıl için tescil yenilemesinin yapılmış olması.
c. Mimarın ilgili kanun ve yönetmelikler ile belirlenen sınır, mesafe, yapı alanı, adet ve kontenjanı doldurmamış
olması.
d. Aynı parsele ilişkin düzenlenen mimari proje müellifi sicil durum belgesi örneğinin sunulması.
e. Mimar ve iş sahibi arasında imzalanmış, Mimarlar Odasınca hazırlanmış tip sözleşmenin asgari hükümlerini
taşıyan sözleşmesinin sunulması.
20-3 : Mimari mesleki kontrollük (MUS) ve mimari fenni mesuliyet (TUS) görevlerini üstlenen mimarın talebi
halinde, yapı kullanma izni başvurusundan önce iş bitim belgesi düzenlenir. Bu belge, Mimarlar Odası tarafından
onaylanır ve mimarın siciline işlenir. İş bitim belgesi düzenlenirken aşağıdaki belgeler istenir;
a. Şantiye talimat defteri,
b. Mimarın kabul tutanağı,
c. Mimar ile iş sahibi arasında düzenlenmiş teslim tutanağı.
Madde 21 : Büro tescil iĢlemleri
21-1: Genel esaslar
Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve serbest mimar mührü serbest mimar adına düzenlenir.
a. Mimara birden fazla serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve mührü verilmez.
b. Kendi adına serbest çalışan, adi ortaklıklara sahip ve sermaye şirketi ortağı mimarlar ilgili maddelerde
belirtilen belgeleri tamamlayarak, iş yerinin bulunduğu ilin ya da ilçenin bağlı olduğu Mimarlar Odası birimine
yazılı olarak başvurur.
c. Bu belgeler 7 gün içinde şube etkinlik alanlarındaki birimlerce ilgili şubeye iletilir. Şube yönetim kurulları
başvuruyu, başvuru tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde inceleyip sonuçlandırır.
d. Şube Yönetim Kurulu tarafından düzenlenen ve onaylanan serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve
serbest mimar mührü, ilgili birimlere gönderilir. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve serbest
mimar mührü serbest mimara ilgili birimlerce elden verilir.
e. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ilk tescilde, o yılsonuna dek geçerli olmak üzere verilir. Tescil
harcı ve o yılın üyelik aidatı tam olarak alınır.
f. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi her yıl Ocak ayı sonuna kadar serbest mimarın yazılı başvurusu
ile o yılsonuna dek geçerli olmak üzere yenilenir. Tescil yenileme harcı ve o yılın üyelik aidatı tam olarak alınır.
Belirlenmiş süresi içerisinde tescil yenilemesi yapılmamış ise yenileme işlemi yapılırken ilk tescil harcı ve o
yılın üyelik aidatı alınır.
g. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgeleri ülke çapında, karışıklığa ve tekrara neden olmayacak şekilde,
şube ve şubelere bağlı birimler ile tescil tarihi esas alınarak numaralanır. İptal edilen numara bir başka serbest
mimarlık hizmetleri büro tescil belgesine verilmez. Tescili silinen serbest mimarın yeniden başvurusu
durumunda eski belge numarası verilir.
h. Tescil ile ilgili evraklar Mimarlar Odası tarafından, üyenin mesleki faaliyeti süresince saklanır.
21-2: Kendi Adına Serbest ÇalıĢan Mimarın Tescili ve Tescil Yenilemesi
21-2-1: İlk Tescil
a. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 26 ncı maddesi uyarınca verilen disiplin cezaları nedeniyle
mesleki faaliyetini yapmaya engel bir kısıtlılığının bulunmaması,
b. Serbest mimarlık hizmetini yürütebileceği işyerinin olması,
c. Serbest meslek defterinin o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
d. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş
ve imzalamış olması,
e. İşyerinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara, Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten az ücret
ödenmediğini belgelemesi,
f. Ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını düzenleyen sözleşmeyi
vermiş olması,
g. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ilk tescil, mühür harcı ve üyelik aidatını ödemiş olması,
20
h. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve mührünü elden alması, kendisi elden alamıyorsa dilekçe ile
başvurusu,
21-2-2: Tescil Yenileme
a. Disiplin cezası nedeniyle mesleki faaliyetini yapmaya engel bir kısıtlılığının bulunmaması,
b. Serbest meslek defterinin o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
c. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen yenileme formunu
şahsen doldurmuş ve imzalamış olması,
d. İşyerinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten az ücret
ödenmediğinin belgelenmesi,
e. Ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını düzenleyen sözleşmeyi
vermiş olması,
f. Varsa tamamlanan yıl içerisinde gerçekleştirdiği ya da sürdürülen serbest mimarlık hizmetlerinin listesini
vermesi,
g. Tescil yenileme harcını ve üyelik aidatını ödemiş olması,
h. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesini elden alması, kendisi elden alamıyorsa dilekçe ile başvurusu,
21-3: Adi Ortaklıklarda Mimarın Tescili ve Tescil Yenilemesi
21-3-1: İlk Tescil
a. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 26 ncı maddesi uyarınca verilen disiplin cezaları nedeniyle
mesleki faaliyetini yapmaya engel bir kısıtlılığının bulunmaması,
c. Serbest meslek defterinin o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
e. İşyerinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara, Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten az ücret
ödenmediğini belgelemesi,
f. Ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını düzenleyen sözleşmeyi
vermiş olması,
g. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ilk tescil, mühür harcı ve üyelik aidatını ödemiş olması,
h. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve mührünü elden alması, kendisi elden alamıyorsa dilekçe ile
başvurusu,
i. Ortakların tamamı tarafından imzalanmış ortaklık sözleşmesini vermiş olması,
j. Mimarların kendi aralarında kuracakları ortaklıklarda müelliflik haklarını düzenleyen sözleşmeyi vermiş olması,
k. Mimarın tasarım ve yapı sektörü ile ilgili Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği üyeleri ile kurdukları
ortaklıklarda (inşaat mühendisi, makine mühendisi, elektrik mühendisi, peyzaj mimarı, iç mimar, şehir plancı,
harita mühendisi, jeoloji mühendisi..) ihtisas ayrımı taahhütnamesini vermiş olması,
(j) ve (k) maddeleri dışındaki adi ortaklıklara serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi verilmez.
21-3-2: Tescil Yenileme
b. Serbest meslek defterinin o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
c. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen yenileme formunu
şahsen doldurmuş ve imzalamış olması,
d. İşyerinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten az ücret
e. Ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını düzenleyen sözleşmeyi
vermiş olması,
f. Varsa tamamlanan yıl içerisinde gerçekleştirdiği ya da sürdürülen serbest mimarlık hizmetlerinin listesini vermesi,
g. Tescil yenileme harcını ve üyelik aidatını ödemiş olması,
21-4: Sermaye ġirketi Ortaklıklarında Mimarın Tescili ve Tescil Yenilemesi
21-4-1: İlk Tescil
Sermaye şirketi ortağı olarak serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi alınabilmesi için mimarın şirketteki
hisse oranı şirket sermayesinin ortaklara bölünmesiyle bulunacak paydan ve aynı zamanda diğer ortaklardaki en
yüksek hisse oranından fazla olacaktır; bu oran yüzde 10’dan az olamaz.
Bu şirketlerde şirket ana sözleşmesinde belirtilen iştigal konuları arasında "mimarlık hizmetleri"nin yer alması
koşulu aranır.
Ortaklarının tamamı tasarım ve yapı sektörüyle ilgili Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği üyesi olan (inşaat
mühendisi, makine mühendisi, elektrik mühendisi, peyzaj mimarı, iç mimar, şehir plancı, harita mühendisi, jeoloji
mühendisi..) mimarlık ve mühendislik hizmeti vermek amacıyla kurulmuş bulunan sermaye şirketlerinde mimar
ortağın payı; şirket sermayesinin ortakların üye olduğu meslek disiplinlerine bölünmesiyle bulunacak yüzde
paydan az olamaz.
c. Sermaye şirketinin ana sözleşmesinin yayınlandığı Ticaret Sicil Gazetesi ya da noter onaylı suretini vermiş olması,
d. Sermaye şirketinin mali kaydının o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
e. Sermaye şirketinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten
az ücret ödenmediğini belgelemesi,
21
f. Sermaye şirketinin ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını
düzenleyen sözleşmeyi vermiş olması,
g. Mimar sermaye şirketindeki faaliyetinin ve kendi yetkisinin devam etmekte olduğu beyanı yanında Mimarlar
Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş ve
imzalamış olması,
h. Sermaye şirketi ile müelliflik haklarını düzenleyen sözleşmeyi vermiş olması,
i. Serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ilk tescil, mühür harcı ve üyelik aidatını ödemiş olması,
21-4-2:Tescil Yenileme
b. Sermaye şirketinin mali kaydının o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
c. Şirket ortağı olduğunun ve hisse oranının 22.4.1 maddesinin 1 paragrafında belirlenen asgari ortaklık payının
altına düşmediğinin sicil memurluğundan belgelenmesi,
d. Sermaye şirketinde ücretli çalışan mimar ya da mimarlara Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten
az ücret ödenmediğini belgelemesi,
e. Sermaye şirketinin ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını
düzenleyen sözleşmeyi vermiş olması,
f. Mimar sermaye şirketindeki faaliyetinin ve yetkisinin devam etmekte olduğunu beyanı yanında Mimarlar
Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen tescil yenileme formunu şahsen
doldurmuş ve imzalamış olması,
g. Sermaye şirketi ile müelliflik haklarını düzenleyen sözleşmeyi vermiş olması,
i. Tescil yenileme harcını ve üyelik aidatını ödemiş olması
Madde 22 : Mimari Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi Verilirken Aranacak Belgeler ve Yapılması Gereken İşlemler
22-1: Büro tescil belgesi sahibi serbest mimarlar için mimari proje müellifi sicil durum belgesi verilirken aranacak
belgeler ve yapılması gereken işlemler:
Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği’nin 7., 8., 9. maddelerine göre
tescil ya da tescil yenileme yaptıran mimarlar, aşağıdaki koşulları sağlayarak mesleki denetim işlemi için Mimarlar
Odası’na başvururlar.
Mesleki denetim işlemi, mimarlık hizmetinin yapıldığı bölgenin bağlı olduğu Mimarlar Odası birimi tarafından
gerçekleştirilir, projelerin mesleki denetimi yapılır ve Mimari Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi düzenlenir. Mimari
Proje Müellifi Sicil Durum Belgesi düzenlenirken aranacak belgeler ve yapılacak işlemler şunlardır:
a. Mimarın serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesinin ilgili yıl için tescil yenilemesinin yapılmış olması,
b. Mimar ve iş sahibi arasında imzalanmış, Mimarlar Odasınca hazırlanmış, tip sözleşmenin asgari hükümlerini
taşıyan sözleşme,
c. Mimarın mührü ve imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve
normlara uygun olarak düzenlenmiş uygulama projeleri ve ekleri,
d. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar,
e. Serbest mimarlık hizmetlerine ilişkin, proje hizmetlerinin Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje Çalışmaları,
Uygulama Projesi, Sistem ve Montaj Detayları iş aşamaları toplamı hesaplanarak bulunan ücret tutarında
düzenlenmiş serbest meslek makbuzu ya da fatura,
f. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
restorasyon, restitüsyon projeleri, fotoğraf ve gerekli belgeleri,
g. Tadilat projelerinde eser sahibi mimarın kendisi değilse, eser sahibinin noter ya da Oda onaylı oluru; eser
doğabilecek tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğuna dair noter onaylı taahhütname.
h. Mimarın kaydı mesleki denetimi yapan birimde değil ise; o yıl için onaylanmış Serbest Mimarlık Hizmetleri Büro Tescil
Belgesi’nin fotokopisi, ilgili Şubesi ile temasa geçilerek mesleki kısıtlılığının olmadığının belgelendirilmesi,
i. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, proje hizmetlerinin; Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje
Çalışmaları, Uygulama Projesi, Sistem ve Montaj Detayları iş aşamaları toplamı hesaplanarak bulunan ücretin
Katma Değer Vergisi hariç bedeli üzerinden %2 mesleki denetim bedeli ödenir.
22-2: Ücretli çalışan mimarlar için mimari proje müellifi sicil durum belgesi verilirken aranacak belgeler ve yapılması
gereken işlemler :
Sermaye şirketlerinde hizmet sözleşmesi ile çalışan mimarlar, çalıştığı sermaye şirketine ait gayrı menkuller üzerinde,
kazanç amacı gütmeksizin, şirket ana sözleşmesinde belirlenmiş iştigal konularını yürütmek üzere, yalnızca şirket
tarafından kullanılacak kendilerine ait binaları için aşağıda yazılı koşulları yerine getirmeleri ile; serbest mimarlık hizmetleri
büro tescil belgesi aranmaksızın serbest mimarlık hizmeti verebilirler. Ancak; fenni mesuliyet üstlenemez, üçüncü
şahısların işleri için serbest mimarlık hizmeti veremezler.
a. Disiplin cezası nedeniyle mesleki faaliyetini yapmaya engel bir kısıtlılığının
bulunmaması, Mimarın kaydı
mesleki denetimi yapan birimde değil ise ilgili Şubesi ile temasa geçilerek mesleki kısıtlılığının olmadığının
belgelendirilmesi,
b. Şirket ana sözleşmesinin yayınlandığı ticaret sicil gazetesi ya da fotokopisini vermiş olması,
c. Şirketin mali kaydının o yıl için noter onaylı sayfasının fotokopisini vermiş olması,
d. Şirketin ücretli olarak çalıştıracağı mimarlarla imzalayacağı iş düzeni ve çalışma şartlarını düzenleyen
sözleşmeyi vermiş olması,
e. Şirkette ücretli çalışan mimar ya da mimarlara Mimarlar Odasınca her yıl belirlenen asgari ücretten az ücret
22
f. Mimarlık hizmeti vermek üzere şirket adına yetkilendirildiğine dair noter onaylı yönetim kurulu kararını vermesi,
g. Şirket ile arasında düzenlenmiş müelliflik ve telif haklarını tanımlayan, asgari oda tip sözleşmesinin koşullarını
sağlayan sözleşmeyi vermiş olması,
h. SSK giriş beyannamesi ya da son dört aylık SSK prim bordrosu fotokopisini vermesi, bu dört aylık prim
bordroları iş bitimine kadar odaya sürekli getirilir.
i. Mimar sermaye şirketindeki faaliyetinin ve kendi yetkisinin devam etmekte olduğunu beyanı yanında Mimarlar
Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş ve
imzalamış olması,
j. Mimarın imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve normlara
uygun olarak düzenlenmiş uygulama projeleri ve ekleri,
k. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar,
l. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
m. Tadilat projelerinde eser sahibi mimarın kendisi değilse, eser sahibinin noter ya da Oda onaylı oluru; eser
doğabilecek tüm sorumluluğun kendilerine ait olduğuna dair noter onaylı taahhütname,
n. Üyelik aidatını ödemiş olması,
o. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, proje hizmetlerinin Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje
22-3: Kamu kurum ve kuruluĢlarında çalıĢan mimarlar için mimari proje müellifi sicil durum belgesi
verilirken aranacak belgeler ve yapılması gereken iĢlemler :
Kamu kurumlarında çalışan mimarlar, bu kuruluşların kendilerine ait imar planında o amaca tahsis edilmesi ve
kamu kullanımı gözetilerek yapılan yapı işleri için serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi aranmaksızın
mimarlık hizmetleri verebilirler. Bu durumda mimarın;
belgelendirilmesi,
b. İlgili kamu kuruluşu adına mimarlık hizmeti vermek üzere yetkilendirildiğine dair belgeyi vermiş olması,
c. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş
ve imzalamış olmasının yanında Mimar kamu kurumundaki faaliyetinin ve kendi yetkisinin devam etmekte
olduğunu beyan etmiş olması,
d. Üyelik aidatını ödemiş olması,
e. Mimarın imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve normlara
f. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar,
g. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
h. Tadilat projelerinde eser sahibi mimarın kendisi değilse, eser sahibinin noter ya da Oda onaylı oluru; eser
i. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, proje hizmetlerinin Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje
22-4: Üniversite döner sermaye yetkilendirmesi ile çalıĢan mimarlar için mimari proje müellifi sicil durum
belgesi verilirken aranacak belgeler ve yapılması gereken iĢlemler:
Mimarlık eğitimi veren üniversitelerin kadrolu öğretim elemanları, eğitim, öğretim ve bilimsel araştırmaya katkıda
bulunmayı ön planda tutmak koşuluyla uzmanlık konularında bağlı bulundukları üniversitelerin döner sermaye
işletmelerinin yetkilendirmesi ile serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi aranmaksızın üniversitelerin ve
diğer kamu ve kuruluşlarının asli işlerine yönelik mimarlık hizmeti verebilirler. Ancak; fenni mesuliyet
üstlenemezler. Bu durumu belirlenen döner sermaye yetkilendirmesi ile çalışan mimarın;
belgelendirilmesi,
b. İlgili üniversitenin döner sermayesi adına hizmet vermek üzere yetkilendirildiğine dair belgeyi vermesi,
c. Üniversite döner sermaye yetkilisi ile arasında düzenlenmiş müelliflik ve telif haklarını tanımlayan, asgari oda
tip sözleşmesinin koşullarını sağlayan sözleşmeyi vermesi,
ve imzalamış olmasının yanında Üniversite Döner sermaye faaliyetinin ve kendi yetkisinin devam etmekte
e. Üyelik aidatını ödemiş olması,
f. Mimarın imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve normlara
g. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar,
h. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
23
i. Tadilat projelerinde eser sahibi mimarın kendisi değilse, eser sahibinin noter ya da Oda onaylı oluru; eser
j. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, proje hizmetlerinin Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje
22-5: Mimarların kendilerine ya da 1. Derece akrabalarına özel, mimarlık hizmeti vermesinde mimari proje müellifi
sicil durum belgesi verilirken aranacak belgeler ve yapılması gereken işlemler :
Mimar kendisi, eşi, annesi, babası, kardeşleri ve çocukları gerçek kişi olarak, iş sahibi konumunda olduğu
durumlarda ve ticari amacı olmayan kendi kullanımları için yaptıracakları binalarda, serbest mimarlık hizmetlerini,
bu durumu belgelemek ve bir defaya mahsus olmak üzere, serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesi ve
fatura aranmaksızın asgari ücret üzerinden mesleki denetim bedeli ödeyerek yapabilirler. Bu durumu belirlenen
mimarın;
b. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname, başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş
c. Mimarın imzasını taşıyan, mimari proje çizim ve sunuş standartları, ilgili yönetmelik, standart ve normlara
d. Tapu, çap, röperli kroki, imar durumu, kot krokisi ve gerekli diğer dokümanlar,
e. Eski eser yapılarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararlarına uygun hazırlanmış rölöve,
f. Mimarın kaydı mesleki denetimi yapan birimde değil ise;ilgili Şubesi ile temasa geçilerek mesleki kısıtlılığının
olmadığının belgelendirilmesi,
g. Üyelik aidatını ödemiş olması,
h. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, proje hizmetlerinin Hazırlık ve Ön Etüd Çalışmaları, Ön Proje
Madde 23 : Mimari Fenni Mesul (TUS) Sicil Durum Belgesi Verilirken Aranacak Belgeler ve Yapılması
Gereken ĠĢlemler
23-1: Büro tescil belgesi sahibi serbest mimarlar için mimari fenni mesul sicil durum belgesi verilirken aranacak
belgeler ve yapılması gereken işlemler :
a. Mimarın, Mimarlar Odası Mimari Teknik Uygulama Sorumluluğu (Fenni Mesuliyet) Hizmetleri Şartnamesi Ve
En Az Bedel Tarifesinin 14 ve 15 maddelerindeki koşulları sağlamış olması,
b. Mimarın, fenni mesuliyet üstleneceği yapının bulunduğu yerin şubesine kayıtlı olması,
c. Mimarın serbest mimarlık hizmetleri büro tescil belgesinin ilgili yıl için tescil yenilemesinin yapılmış olması,
d. Mimarın ilgili kanun ve yönetmelikler ile belirlenen sınır, mesafe, yapı alanı, adet ve kontenjanı doldurmamış
olması,
e. Aynı parsele ilişkin düzenlenen mimari proje müellifi sicil durum belgesi örneğinin sunulması.
f. Mimar ve iş sahibi arasında imzalanmış, Mimarlar Odasınca hazırlanmış tip sözleşmenin asgari hükümlerini
taşıyan sözleşmesinin sunulması,
g. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, fenni mesuliyet iş aşaması hesaplanarak bulunan ücretin Katma Değer
Vergisi hariç bedeli üzerinden %2 mesleki denetim bedeli ödenir.
23-2: Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan mimarlar için mimari fenni mesul sicil durum belgesi verilirken
aranacak belgeler ve yapılması gereken işlemler :
a. İlgili kamu kuruluşu adına mimarlık hizmeti vermek üzere yetkilendirildiğine dair belgeyi vermiş olması,
b. Mimarlar Odasınca düzenlenen imza sirküleri, taahhütname ve başvuru yerine geçen formu şahsen doldurmuş
ve imzalamış olmasının yanında Mimar kamu kurumundaki faaliyetinin ve kendi yetkisinin devam etmekte
c. Mimarın, Mimarlar Odası Mimari Teknik Uygulama Sorumluluğu (Fenni Mesuliyet) Hizmetleri Şartnamesi Ve
d. Mimarın, fenni mesuliyet üstleneceği yapının bulunduğu yerin şubesine kayıtlı olması,
e. Mimarın ilgili kanun ve yönetmelikler ile belirlenen sınır, mesafe, yapı alanı, adet ve kontenjanı doldurmamış
olması,
f. Aynı parsele ilişkin düzenlenen mimari proje müellifi sicil durum belgesi örneğinin sunulması.
g. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, fenni mesuliyet iş aşaması hesaplanarak bulunan ücretin Katma Değer
h. Üyelik aidatını ödemiş olması,
23-3: Mimar kendisi, eşi, annesi, babası, kardeşleri ve çocukları gerçek kişi olarak, iş sahibi konumunda olduğu
durumlarda ve ticari amacı olmayan kendi kullanımları için yaptıracakları binalarda mimari fenni mesul sicil durum
belgesi verilirken aranacak belgeler ve yapılması gereken işlemler :
a. Mimarın, Mimarlar Odası Mimari Teknik Uygulama Sorumluluğu (Fenni Mesuliyet) Hizmetleri Şartnamesi Ve
b. Mimarın, fenni mesuliyet üstleneceği yapının bulunduğu yerin şubesine kayıtlı olması,
c. Aynı parsele ilişkin düzenlenen mimari proje müellifi sicil durum belgesi örneğinin sunulması.
d. Üyelik aidatını ödemiş olması,
24
e. Mimarın kaydı mesleki denetimi yapan birimde değil ise; ilgili Şubesi ile temasa geçilerek mesleki kısıtlılığının
olmadığının belgelendirilmesi,
f. Mesleki denetim ve onay hizmeti için, fenni mesuliyet iş aşaması hesaplanarak bulunan ücretin Katma Değer
23-4: Ücretli Çalışan Mimara ve Üniversite Döner Sermaye Yetkilendirmesi İle Çalışan Mimara Mimari Fenni
Mesul Sicil Durum Belgesi Düzenlenmez.
Madde 24 : ĠĢ Bitim Belgesi Düzenlenirken Aranacak Belgeler ve Yapılması Gereken ĠĢlemler
Mesleki kontrollük ve fenni mesuliyet görevlerini üstlenen mimarın talebi halinde, yapı kullanma izni
başvurusundan önce iş bitim belgesi düzenlenir. Bu belge, Mimarlar Odası tarafından onaylanır ve mimarın
siciline işlenir.
24-1: Yapı Denetim Kanunu’na tabi olmayan yapılarda iş bitim belgesi düzenlenmesinde aşağıdaki belgeler
istenir;
24-2: Yapı Denetim Kanunu’na tabi yapılarda iş bitim belgesi düzenlenmesinde aşağıdaki belgeler istenir;
ALTINCI BÖLÜM
Yürürlük
Yürürlük
Madde 25. Bu şartname Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Mimarlar Odası Yönetim Kurulunun 15-16 Ekim
2005 gün ve 39/30 no.lu toplantısında kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.
25
TMMOB Mimarlar Odası KGKTV Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon Hizmetleri ġartnamesi
TMMOB
MĠMARLAR ODASI
KORUNMASI GEREKLĠ KÜLTÜR VARLIKLARININ RÖLÖVE-RESTĠTÜSYONRESTORASYON HĠZMETLERĠ ġARTNAMESĠ VE EN AZ BEDEL TARĠFESĠ
(22.12.2006 tarih 40/17 no.lu MYK toplantısında görüĢülerek kabul edilmiĢtir.)
BĠRĠNCĠ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
1. GiriĢ
Amaç
Madde 1- Mimarlık Hizmetleri ġartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi‟nin eki olan bu ġartnamenin amacı; mesleki
uygulamalarda kamu yararını, meslek haklarını ve etiğini korumak, müelliflik haklarını gözetmek, haksız rekabeti
önlemek, mesleki sorumluluk, hak ve görevleri tanımlamak, mimarlık hizmetleri Ģartnamesinde tanımlanmıĢ
olan, Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıklarının Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyonu hizmetlerinin niteliği
ve bunların karĢılığında ödenecek en az ücretlerin belirlenmesini sağlamaktır.
Kültür varlıklarının koruma ve değerlendirilmesine yönelik projelendirme çalıĢmaları, gerek tek yapı, gerekse
kentsel doku ölçeğinde olsun mimarlık ve mühendislik mesleğinin genelde sunduğu hizmetlerin yanı sıra farklı
bazı uzmanlıkları ve araĢtırmaları da kapsar.
Bunlar;
Koruma kuram ve teknikleri ile ilgili uzmanlıklar.
Belgeleme ve ölçüm teknikleri ile ilgili uzmanlıklar.
Mimarlık tarihi, sanat tarihi, Ģehircilik, arkeoloji, vb. konularda danıĢmanlıklar ve her türlü görsel - yazılı
kaynak araĢtırmaları,
Malzeme bozulmaları, mevcut malzemelerin korunması ve iyileĢtirilmesi, onarımlar sırasında yapılan
bütünleme ve yenilemelerin mevcutlarla uyumu, eski-yeni yapı malzemelerinin birbirlerine etkileri vb. konuları
da kapsayan yapı kimyası uzmanlığı,
Geleneksel yapı malzemeleri ve teknolojileri, askı ve destek sistemleri, taĢıyıcı sistem yenilemesi ve statiği
konusunda uzmanlıklar,
Yangın, hırsızlık, su baskını vb. tehlikelere karĢı güvenlik sistemleri ile elektrik sıhhi ve ısıtma tesisatı ve
diğer teknik donanım uzmanlığı,
Özel imalat maliyet analizleri uygulama tarifelerinin hazırlanması konusunda uzmanlıklar,
olarak sayılabilir.
Bu Ģartnamenin hazırlanıĢında; 16.Temmuz. 1985 tarih ve 85/9707 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla,
5.Ağustos.1985 gün, 18833 sayılı Resmi Gazete‟ de yayımlanarak yürürlüğe konan Mimarlık ve
MühendislikHizmetleri ġartnamesinde ve 23.ġubat.2005 gün, 25736 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak
yürürlüğe giren TMMOB Mimarlık – Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret – Asgari Çizim ve Düzenleme
Esasları Yönetmeliği‟ nde belirtilen 5-D Grubu Yapı Birim Maliyeti ve buna bağlı 5. Hizmet sınıfı ücret oranları
cetveli ile hizmet bedellerinin hesaplanma Ģekli temel alınmıĢtır. Ancak hizmetlerin taĢınmaz kültür varlığı nitelikli
yapılarla ilgili olmasından dolayı bu hizmetlere ait bedellerin hesaplanmasında kültür varlığı katsayısı (KVK)
kullanılmasının gereği ortaya çıkmıĢtır.
Kapsam
Madde 2- Bu Ģartname, mimarlık hizmetlerinden; Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıklarının Rölöve,
Restitüsyon ve Restorasyonu konularında hizmet üreten mimarların hak ve sorumlulukları ile bu hizmetleri
karĢılığında belirlenecek asgari ücretleri ile mimarların görev ve sorumlulukları ile mesleki etkinliklerinin denetim
kurallarını, Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıklarının Rölöve, Restitüsyon ve Restorasyonu hizmetlerinin
yapılmasında uyulacak kuralları ve uygulamaların tarifini kapsar.
TaĢınmaz kültür varlıklarının
(yapı veya yapı grubunun veya arkeolojik kalıntıların)koruma ve değerlendirilmesine yönelik röleve, restitüsyon
çalıĢması ile onarım, yenileme, sağlıklılaĢtırma ve iĢlevlendirme gibi çeĢitli müdahaleleri kapsayan restorasyon
projesi için mimarlık, mimarlık ve sanat tarihi, malzeme uzmanlığı dallarında yapılması gereken her türlü yazılı,
çizili, fotografik vb. hizmetlerin tanımı, niteliği, asgari standardı ve karĢılığında ödenecek ücretler bu Ģartname
hükümlerine göre belirlenir ve bulunur.Ancak;
Arkeolojik kalıntılar,
Fotogrametrik belgeleme gerektiren hizmetler
Malzeme özelliklerinin tanımı ve korunmasına iliĢkin ayrıntılı laboratuar çalıĢması gerektiren hizmetlerin
ücretlendirilmesi, bu Ģartnamenin ücretlendirme ile ilgili hükümlerinin dıĢındadır. Ayrıca iĢveren tarafından
ödenir.
Kamu ihale Kanunu uyarınca ihale edilip, ihale sonucunda hizmet sözleĢmesi imzalanarak yapılan röleve
restitüsyon restorasyon çalıĢmalarında baz alınacak bedel bu Ģartnamede belirtilen ücretlendirme ile ilgili
hükümlerin dıĢındadır. Söz konusu iĢlerle ilgili olarak ihale sonucunda sözleĢmede yer alan bedel kabul
edilir.
Dayanak
Madde 3- Bu ġartname, 17/6/1938 tarihli ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun ile 27/1/1954
1
tarihli ve 6235 (7303) sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanununun 13 üncü ve 39 uncu maddesine,
2886 sayılı kanunun 8.maddesine göre hazırlanarak, Bakanlar Kurulu‟nun 16.Temmuz.1985 gün ve 85/9707
sayılı kararı ile 5.Ağustos.1985, 18833 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe girmiĢ olan Mimarlık ve
Mühendislik Hizmetleri ġartnamesinin 7.1 maddesine, 23.ġubat.2005 gün ve 25736 sayılı Resmi Gazete‟de
yayımlanan TMMOB Mimarlık – Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret – Asgari Çizim ve Düzenleme Esasları
Yönetmeliği‟ne ve 5226 sayılı kanunla değiĢik 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa ve
02.Haziran.2005 gün – 25933 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, TMMOB Mimarlar Odası
Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği‟ne dayanılarak hazırlanmıĢtır.
Deyimler ve Tanımlar
Madde 4 - Bu ġartnamede geçen;
ġube: Mimarlar Odasına bağlı Ģubeye,
Mimar: Mimarlık hizmetlerini, eğitimi, uzmanlığı ve çalıĢma konularına göre, Mimarlar Odasının ilgili kanun, tüzük
koruyan, çalıĢması kısıtlanmamıĢ serbest, kamu görevlisi ya da ücretli çalıĢanlara,
Mimarlık hizmetleri: Uygulamaya, yapmaya, kabule ve imzaya mimarın yetkili olduğu, her türlü araĢtırma,
danıĢmanlık, bilirkiĢilik, etüt, tasarım, plan, proje, resim ve hesapların hazırlanması ve bunların uygulanması ile
Ücretli çalıĢan mimar: Hizmet sözleĢmesi ile çalıĢan mimarlara,
onaylatmıĢ, serbest mimarlık hizmetleri tescil belgesi sahibi, serbest mimarlar listesine kayıtlı mimara,
Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği‟nde tanımlanan istisna koĢulları taĢıyan
Serbest Mimarlar Listesi : Tescilini ve tescil yenilemesini yaptırmıĢ olan serbest mimarlık hizmetleri büro tescil
projenin müelliflik hakkını kazanmıĢ eser sahibi mimar ya da mimarlara,
Mimari mesleki kontrollük (Mesleki Uygulama Sorumluluğu-MUS):Yapıların, proje, Ģartname, sözleĢme ve
ekleri, fen ve sanat kurallarına uygun olarak iĢ programı gereğince, müellif mimar tarafından verilen mimarlık
hizmetine,
ĠĢveren/ĠĢsahibi : Serbest mimarla sözleĢme yapan, özel hukuka tabi gerçek ve tüzel kiĢilerle, kamu tüzel kiĢileri,
kamu kurum ve kuruluĢlarına,
Eser sahipliği: Mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre kazandığı baĢkasına devredilemeyen
hakkına,
Birim maliyet (BM) : Yapının, birim ölçüsünün (binalarda birim alanının), Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığınca her yıl
2
Yapı yaklaĢık alanı (YYA) : Mimarlık ve mühendislik hizmetlerinin yapıldığı yapının ön proje, ihtiyaç programı,
tapu, çap gibi ilgili belgelerden hesaplanan yaklaĢık brüt alanına
Yapı yaklaĢık maliyeti (YYM) : Mimarlık ve mühendislik hizmetleri ücretlerinin hesabına temel olan ön kabuldür.
Yapı yaklaĢık alanının, birim maliyetle çarpılması sonucu bulunan değerine (Birimi YTL olarak hesaplanır.),
Bölge Geçim Endeksi Katsayısı (d) : Yöre Ģart ve özelliklerine göre, % 50‟dan az olmamak koĢuluyla Mimarlar
Odası ġubelerince belirlenen katsayıya,
Sınıf ücret oranı: Yapı yaklaĢık alanı ile yapı sınıflarına bağlı olarak hizmet sınıflarının düzenleme katsayısına.
(Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Mühendislik Mimarlık Hizmetleri ġartnamesindeki proje ihale dosyası katsayısına
tekabül eder. Her ihtisas dalı, yapı sınıf tanımlarını kendisi tespit eder.)
Zorluk kriterleri katsayısı (z) :Mimarlık hizmetlerinin gerçekleĢtirileceği yapının bulunduğu yer, coğrafi koĢulların
etkileri, yapının türü ve niteliği, bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, vb. mimar'ın çalıĢmalarını farklı koĢullarda
uygulaması karĢılığında, mimara ödenecek ücretlerin belirlenmesinde kullanılan katsayıya,
denir.
2
ĠKĠNCĠ BÖLÜM
Hizmet Tanımları ve Uygulama Esasları
Madde 5- Restorasyon Öncesinde Yapılan ÇalıĢmalar
5- 1. AraĢtırma
Restorasyon çalıĢmalarına baĢlamadan önce kültür varlığı, fotoğraf, video vb. tekniklerle ayrıntılı olarak
belgelenir, ölçekli çizimleri yapılır, ayrıca;
Tarihçesi,
Estetik özellikleri ve değeri,
Teknik özellikleri, (yapım teknikleri, malzeme ve taĢıyıcı sistemi)
Yasal statüsü,
incelenir.
Çoğu kez rölöve ile birlikte yürütülen araĢtırmalar kültür varlığının iyice tanınmasına olanak verir. Mimar çeĢitli
kaynaklardan derlediği bilgiler ıĢığında yapılacak restorasyonu yönlendirecek temel veriler elde eder. Sorunları
çözmek için mevcut olasılıkları gözden geçirir; olumlu ve olumsuz yönlerini tartıĢarak, en az müdahaleyle en iyi
korumayı sağlayacak yöntemi seçmeye çalıĢır. Yeterli ön araĢtırma yapılmadan uygulamaya geçilemez.
Tarihi ve arkeolojik araĢtırmalar:
Yapının yapım tarihi bilinmiyorsa tarihlendirme, binanın üslup, yapım tekniği, plan, cephe düzeni gibi özelliklerine
bakılarak yaklaĢık olarak yapılabilir.
Mimarlık tarihi kitaplarından ve çeĢitli kaynaklardan yararlanılarak üzerinde çalıĢılan eserin aynı dönemde
yapılmıĢ diğer yapılar hakkında bilgi sağlanır, karĢılaĢtırmalı bir değerlendirmeye gidilebilir.
Yapının zaman içinde geçirdiği deprem, yangın ve onarımları saptamak, ilk durumunu anlayabilmek için tarih
kitaplarına ve arĢivlere bakmak gerekir.
Bazı kültür varlıkları, mimari dönemler ve üsluplar üzerine, ayrıntılı araĢtırmalar mevcuttur. Belirli yapı tipleriyle
ilgili eserlere dayanarak bugün değiĢikliğe uğramıĢ yapıların eski durumları saptanabilir.
Eski dergi, gazete ve filmler kentsel çevre ile ilgili zengin açıklama ve görsel malzeme sunan değerli kaynaklardır.
Eski fotoğraflar tarihi binaların ve kentlerin geçmiĢteki durumlarını anlamak için en sık baĢvurulan belgelerdir. Bu
teknik olanağın ortaya çıkıĢından önceki döneme ait minyatürler, gravürler, eskizler, suluboya resimler, yağlıboya
tablolar da kentsel doku ve mimari karakter, meydan ve sokak oluĢumları, binaların cephelerinde kullanılan
renkler, çatı biçimleri ile genel görünümü etkileyen ağaç türleri hakkında fikir verirler.
Eski haritalar da kültür varlığı ve çevresindeki sokak dokusu ve yapılar hakkında ayrıntılı bilgi sunarlar.
Uzun süre ihmal edilen, üzerinde ağaçlar büyümüĢ, içi toprak ve yıkıntı ile dolmuĢ binalarda duvarları ve döĢeme
seviyesini ortaya çıkarmak için moloz kaldırılır. Arkeolojik veriler barındıran dolguların temizliği bilimsel kazı
Ģeklinde, uzman gözetiminde yapılır. Kazı buluntuları ile yangın, yıkım, yeniden yerleĢmeye ait değiĢik tabakalar
fotoğraf ve ölçekli çizimlerle belgelenir.
Sanat Tarihi AraĢtırmaları:
Kültür varlığının tasarımında etkili olan estetik anlayıĢın, mimari tasarım ilkelerinin irdelenmesi, yapıldığı
dönemin sanat akımlarının belirlenmesi, ait olduğu yapı tipinin tanınması ve tipolojik olarak değerlendirilmesi
konuları yapının sanat değerinin ortaya çıkarılması açısından gereklidir. Yapının bezeme programı içinde yer
alan çini, duvar resmi, ahĢap iĢçiliği, bezeme ve benzeri sanat değeri taĢıyan ayrıntıların nitelikleri ve bu
niteliklerin dönemleri için taĢıdıkları önem araĢtırılır.
Bir eserin aynı dönemin benzer yapıtlarıyla üslup ve tipoloji açısından karĢılaĢtırılarak, çağının mimarlığı içindeki
yerinin belirlenmesi de önemlidir. Bu ayrıntılı çalıĢmalarda binanın yapıldığı dönem üzerinde çalıĢan, o alanda
uzman sanat/mimarlık tarihçilerinin birikimlerine baĢvurmak gerekir.
Teknik AraĢtırmalar:
Restore edilecek binanın durumunun incelenmesi, hasar nedenlerinin araĢtırılması ve teĢhis edilmesi disiplinler
arası araĢtırmalar gerektirebilir. Onarımı yürütecek mimar nemden kaynaklanan çeĢitli sorunları, farklı oturma,
ezilme, çatlama gibi taĢıyıcı sistem aksaklıklarını, malzemedeki bozulmaları, yanlıĢ onarımların neden olduğu
hasarları teĢhis etmek ve çözümleyebilmek için yapı fiziği, zemin ve strüktür mühendisliği, kimya, malzeme bilimi
uzmanlık alanlarından yardım alınır.
Kültür Varlıklarının Yasal Statüsü:
Onarılması istenen yapının koruma derecesi ona yapılacak müdahalenin sınırlarını da tanımlar. Eğer çalıĢmaya
baĢlanırken onarılacak binanın koruma gurubu bilinmiyorsa, 1/500 ölçekli kadastral durumu, 1/50 ölçekli rölövesi
ve fotoğraflarını içeren bir dosya, kültür varlığın bağlı olduğu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kuruluna
sunularak statüsünün saptanması istenir. Restorasyon çalıĢmasına baĢlamadan önce bu görevi üstlenen
mimarın ilgili koruma kurulunun dosyasında bulunan eski fotoğraf ve rölöveleri, restorasyon projelerini ve
kararları inceleyerek geçmiĢteki iĢlem ve kararlar hakkında bilgi edinmelidir.
5 - 2. Rölöve
Rölöve, bir yapının, kent dokusunun veya arkeolojik kalıntının yakından incelenmesi, belgelenmesi, mimarlık
tarihi açısından değerlendirilmesi ve restorasyon projeleri hazırlanabilmesi için binanın iç ve dıĢ mimarisine,
özgün dekorasyonuna ve taĢıyıcı sistemi ile yapı malzemelerine ait mevcut durumunun ölçekli çizimlerle
anlatımıdır.
Rölöveler yapıyı ve konstrüksiyonu tam olarak anlatacak Ģekilde plan, kesit ve görünüĢleri kapsamalıdır. Yapıya
ait iç ve dıĢ fotoğraflar, çekildikleri yer ve yönleri plan üzerine iĢaretlenir. Rölövelerde malzeme türleri ve mimari
bileĢenlerin korunma durumları açıklamalarla belirtilir. Bezemelerle ilgili fotoğraf ve ayrıntılı çizimler dosyada yer
alır.
3
Tarih kitaplarından, arĢiv belgelerinden, özel monografilerden ve gözlemlerden yararlanılarak derlenen bilgiler
ıĢığında tarihi yapının dokusunun daha iyi kavranıp anlaĢılması mümkün olur. Binanın daha önce yapılmıĢ
rölöveleri, eski fotoğrafları, yöreyle ilgili hava fotoğrafları, haritalar, kent planları, gravürler, yapıyla ilgili vakfiye ve
vakfa ait gelir gider kayıt defterleri, onarım keĢifleri veya onarım harcamalarının kaydedildiği defterler,
gezginlerin notlarında yer alan gözlemler de sağladıkları bilgilerle bazı karmaĢık noktaların çözümlenebilmesine
olanak sağlarlar. Bozulma süreçlerinin ve malzemelerin incelenmesi sonrasında derlenen bilgilerle yapılacak
restorasyonu yönlendirecek temel veriler derlenmiĢ olur.
Bu bilgiler ıĢığında onarım olasılıkları tartıĢılır ve çabalar binalar mümkün olduğu kadar yıkılmadan ve en az
müdahaleyle koruma ilkesine uygun öneri geliĢtirme üzerinde yoğunlaĢır.
Rölövenin yapılıĢ amacı onun çizim tekniğini, çalıĢma ölçeğini etkiler. Bir sokak üzerinde yer alan binaların genel
görünümünü, plan ve kütle özelliklerini anlatacak bir rölövenin 1/200 ölçekli olması yeterlidir. 1/100 ölçekteki bir
rölöve çalıĢması yeniden kullanım projeleri için uygun olabilir. Restorasyona yönelik rölöveler ise 1/50 ölçekli olur
ve 1/20 ve daha büyük ölçekli plan, kesit ve görünüĢlerle desteklenir.
Çizim Teknikleri:
Yapının her katı için özgün süsleme detaylarını gösteren tavan planı ve döĢeme planı çizilir. Ara katlar
olduğunda ek çizimlerle bu mekanların da anlatımı sağlanır. Plan yatay düzlemi döĢemenin 90-100 cm üstünden
geçecek Ģekilde alınır. Eğer karmaĢık bir yapılar gurubunun planı birlikte çizilecekse, yaklaĢık aynı seviyede olan
mekanları ifade edecek Ģekilde yatay düzlem aĢağı yukarı hareket ettirilerek geçirilir, görünüĢ ve kesitler üzerine
plan düzlemleri iĢaretlenir. Planlar belli kat düzenlerine göre (bodrum, zemin vb. gibi) veya kotları verilerek
adlandırılır. Eğrisel örtü izdüĢümleri kesik çizgilerle gösterilir. BeĢik veya sivri tonoz izdüĢümlerinin profilleri,
dayandıkları duvarla 90 derece oluĢturacak Ģekilde yatırılarak çizilir.
Tavan izdüĢümleri, kesik çizgilerle veya noktalarla gösterilir. Eğer planla karıĢması istenmiyorsa, tavan
izdüĢümleri ayrı çizilir. Planın geçtiği düzlem üstünde yer alan öğeler de kesik çizgilerle veya noktalarla belirtilir.
Kesik çizgiler yok olan, görülemeyen öğelerin anlatımı için de kullanılır; bir sütun dizisinin yok olan kaidelerine ait
izlerin yerlerinin belirtilmesi veya kalınlığı ölçülemeyen fakat mevcut diğer duvarlara dayanılarak sınırı tahmin
edilen bir duvarın doğrultusunu göstermek için kullanılabilir. Girilemeyen, ölçülemeyen mekanlara girilemedi,
ölçülemedi açıklaması konur. Tahmine dayalı çizimler kesin olmadığını belirten bir not veya (?) konularak
açıklanır.
Bütün görünüĢler, cephelere paralel düzlem üzerinden dik bakılarak projeksiyonla çizilmelidir. Duvarları kırık
çizgiler üzerine oturan yapılarda, genel görünüĢün yanı sıra, her yüzeyin açılımı çizilir.
Kesitler yapının bütün özelliklerini anlatacak biçimde, değiĢik özelliklere sahip mekanlardan, iki yöne bakacak
Ģekilde geçirilir. Kesitlerin geçtikleri yönler ve bakıĢ doğrultuları plan üzerine harf veya numara ile iĢlenir.
Bezemeler ve özel ayrıntılar gerçeğe daha yakın ölçülerde, 1/10-1/5-1/2 veya 1/1 ölçekli olarak çizilir. Yazıt,
kabartma gibi özel ayrıntıların mulajları alınır.
Plan, kesit ve cepheler üzerinde alınan tüm ölçüler, kotlar düzenli bir biçimde gösterilir. Ölçülerin kolay
anlaĢılabilir biçimde ve iç mekanlar köĢegen ölçülerle tanımlanarak verilmeleri önemlidir.
Yapının yapım tekniğini, özel mekan düzenini, strüktürel tasarımını daha iyi açıklayabilmek amacıyla
gerektiğinde izometrik perspektiflerden yararlanılır.
Her paftanın sağ alt yanına yapının ve paftanın adının yazılması, bir anahtar Ģema yardımıyla çizimin yapının
hangi seviyesine, cephesine vb. ait olduğunun gösterilmesi, ölçeğinin, hazırlanıĢ tarihinin, kimler tarafından
yapıldığının ve çizildiğinin belirtilmesi gerekir.
Fotoğrafla Belgeleme:
Rölöveler yapının veya yapılar gurubunun genel konum ve ayrıntılarını açık bir biçimde gösteren fotoğraflarla
desteklenir. Çizimler bir yapının bezeme ayrıntılarını, renklerini, genel etkisini anlatmakta yeterli olmaz. Bu
nedenle ölçek, yer, yön ve tarih belirten iĢaret ve yazılar konularak çekilen fotoğraflar rölöveyi destekleyen
önemli belgelerdir. Hasar görmüĢ yapıların genel durum ve ayrıntılarının anlatımı için de fotoğraflar yardımcı
olur.
Fotoğraflar bütün mekanları ve önemli ayrıntıları kapsayacak sayıda olmalı, çekimlerin yakın plandan, cepheye
paralel yapılmasına özen gösterilmelidir. Genelden ayrıntıya giden bir düzende dizilerek bir albüm oluĢturulur.
Sıra numarası verilen fotoğrafların çekildikleri yerler ilgili çizim paftaları üzerine iĢlenir. Negatifler, üzerine tarih
yazılan ve sıra numarası verilen koruma poĢetlerine yerleĢtirilir ve tekrar baĢvurulması gerektiğinde kolayca
ulaĢılacak biçimde saklanır.
Fotogrametri:
Fotogrametri, özel tek veya çift kameralarla yapılan fotoğraf çekimlerinin değerlendirilmesi sonucu ölçekli
çizimler elde edilmesine olanak veren geliĢmiĢ bir rölöve tekniğidir. Özellikle iskele kurmadan yüksek binaların
rölövesinin yapılmasına olanak veren bu yöntemin restorasyon projesi ön çalıĢmalarına büyük katkısı
olmaktadır.
Analiz ÇalıĢmaları:
Rölöveler tamamlandıktan sonra çizimler üzerinde çalıĢılarak değiĢik yapım evrelerinin kronolojik sıralanıĢı
belirlenerek, tarihi doku analiz paftaları hazırlanır. Yapıdaki bozulmalar saptanır; plan, kesit ve görünüĢler
üzerine iĢlenen hasarların genel değerlendirmesi sonucu müdahale türleri ve yerleri konusunda karar verilir.
Rölöveler üzerinde farklı dönemlerin belirtilmesi: Tarihi kaynaklardan elde edilen bilgiler, bina üzerinde
bulunan yazıtlar, değiĢik onarım tarihleri hakkında önemli verilerdir. Ancak bu onarımların plan, kesit ve
görünüĢler üzerinde ayırt edilerek belirtilmesi için binanın dikkatle incelenmesi, yapım tekniği ve üslup
benzerliği/farklılığı gösteren bölgelerin saptanması ve analizi gerekir. Bu çalıĢma sonucunda belirlenen yapım
4
ve onarım evreleri farklı renk ve taramalarla gösterilir. Çizimin sağ alt köĢesine yerleĢtirilen bir lejantla özgün
yapı, tarihlenebilen diğer yapım evreleri değiĢik gösterimlerle belirtilir. Yapım tekniği, üslubu nedeniyle farklı
olduğu anlaĢılan fakat tarihlenemeyen bölümler, değiĢik dönem ekleri (?) veya buna eklenen tarih önerisiyle
gösterilir.
Hasar ve bozulmaların rölöveler üzerine iĢlenmesi: Çatlaklar, oyuklar, yüzey kaybına uğramıĢ taĢlar,
çiçeklenmeler, ot, ağaç gibi bitkiler, biyolojik bozulmalar, kirlenmeler paftalar üzerine iĢlenerek müdahale
öncesindeki durum grafik olarak anlatılır. Bu paftalar renkli veya siyah-beyaz tekniğiyle hazırlanabilir. Her
paftanın bir lejantı olması gerekir. Eğer sonradan yapılan ve korunması gerekli olmayan ekler varsa bunlar
rölöve paftalarına iĢlenir ve Koruma Kurulunun onayı alındıktan sonra kaldırılır. Yapının özgün ayrıntılarını
örten eklerin kaldırılmasından sonra ortaya çıkan veriler fotoğrafla belgelenir ve ölçekli çizimleri yapılır. Rölöve
paftaları bulgulara göre elden geçirilir ve restorasyon projesi son durum ıĢığında hazırlanır.
5 - 3. Restitüsyon
Sonradan değiĢikliğe uğramıĢ, kısmen yıkılmıĢ ya da yok olmuĢ öğelerin, yapıların veya yerleĢmelerin ilk
tasarımlarındaki ya da belirli bir tarihteki durumlarının, arĢiv kayıtlarından, yapı üzerindeki izlerden, yapıya,
yerleĢmeye ait çizim fotoğraf gibi belgelerden yararlanılarak plan, kesit, görünüĢ ve aksonometrik çizimlerle ya
da maketle anlatımına restitüsyon denir.
Bu bilimsel ve zorunlu bir çalıĢmadır. Parçaların tekrar birleĢtirilmeleri söz konusu olmasa da bu Ģekildeki
restitüsyon çalıĢmaları, bir eserin özgün tasarımını açıklamak, tarihi geliĢimini irdelemek, kalıntıların daha iyi
kavranabilmesini sağlamak için yapılır.
Restitüsyon projesi hazırlanırken, yapı üzerindeki izlerden, korunmuĢ kısımlardan, benzer yapılardan
yararlanılarak, yıkılmıĢ, boyutu değiĢtirilmiĢ veya içi doldurulmuĢ açıklıkların, pencere veya kapıların çizimlerle
yeniden eski düzeninde ifade edilmesi mümkün olur.
Ġncelenen bina birden fazla onarım geçirmiĢse, bu evrelere ait izler, veriler değerlendirilerek, ilk tasarım ve onu
izleyen dönemler 1. Dönem restitüsyonu, 2. Dönem restitüsyonu Ģeklinde adlandırılabilir.
Yapı hakkında mimari konumu, kontür ve gabarisi v.b. gibi özgün Ģeklini tanımlamaya veri oluĢturacak temel
bilgilerin sağlanamaması durumunda, restitüsyon çalıĢmalarının çizim veya maket olarak kalması, (gelecek
kuĢakları yanıltıcı ve gerçeğine aykırı bir bina yaratmamak için) uygulamaya konulmaması gerekir.
5 – 4. Restorasyon Projesi
Tarihi yapının bozulma nedenleri araĢtırıldıktan ve teĢhis edildikten sonra, bozulmanın durdurulması ve eğer
varsa strüktürel aksaklıkların giderilebilmesi için geçrekli müdahalelerin belirlenmesidir. Korunmaya değer bir
yapı üzerinde çalıĢıldığından, onarımın özgün dokuya en az müdahale ile gerçekleĢtirilmesi, yapım tekniklerinin
eskisine benzer/uyumlu olmasına dikkat edilmesi, yapının iç düzenlemesinin değiĢtirilmemesi, mekan
bütünlüğünün zedelenmemesi göz önünde tutulması gereken baĢlıca kurallardır.
Uygulamanın doğru yürütülebilmesi amacıyla her öğe için seçilen müdahale biçiminin paftalar üzerinde (plankesit-görünüĢler) açıkça belirtilmesi gerekir. Grup koĢullarına uygun olarak hazırlanan 1/50 ölçekli proje 1/20
sistem detayları ve gerekli nokta detayları uygulamada kullanılacak malzeme ve tekniklerin belirtildiği raporla
birlikte kurula sunulur.
Paftalarda çalıĢmanın yapıldığı tarih ve projenin oluĢumuna katkıda bulunan mimar ve diğer uzmanlık dallarına
ait kiĢilerin adları yer almalıdır. Önerilen müdahaleler restorasyon paftalarına bir lejantla iĢlenir. Yapının onarım
sonrasında alacağı durumu daha iyi açıklamak ve çevresiyle iliĢkisini göstermek amacıyla, restorasyon projesine
ek olarak normal ve aksonometrik perspektifler ile maketlerden yararlanılır.
Restorasyon projesi genellikle, yalnız strüktürün sağlamlaĢtırılması ve uygulanacak teknolojilerin belirtilmesiyle
kalmaz, tarihi yapının yeniden kullanılmasıyla ilgili önerileri de içerir. Verilmesi istenen iĢlevin yapıya
uyarlanabilirliği araĢtırılır ve yeniden kullanım projesinin eserin kütlesel ve mekansal özelliklerini bozacak ekler,
değiĢimler getirmemesine dikkat edilir. Restorasyonda önemli olan yapının korunmasıdır, yeniden kullanım bir
araçtır. (Venedik Tüzüğü Madde:5)
Yeni iĢlev verilen binalarda çağdaĢ kullanımla ilgili servis mekanlarının bina içine yerleĢtirilmesi, yapının deprem
koĢullarına uygun hale getirilmesi, yangına karĢı önlem alınması, sakatların binaya girebilmeleri için engellerin
kaldırılması gibi konular proje aĢamasında çözülmelidir.
5 – 4.1. Restorasyon Teknikleri
Kültür varlıklarının korunmasındaki temel yaklaĢım sürekli bakımlarının sağlanmasıdır. Restorasyon
uygulamalarına geçmeden önce yapılan araĢtırmalar ve belgeleme çalıĢmaları binanın ayrıntılı olarak
tanınmasını sağlar. Ön araĢtırmalar sonucunda elde edilen bilgiler hasar nedenlerini ortadan kaldıracak veya
etkilerini azaltacak koruma tekniklerinin seçilerek uygulanmasına temel oluĢturur. Bu teknikler;
SağlamlaĢtırma
Bütünleme
Yenileme
Yeniden yapma
Temizleme
TaĢıma
Çoğu kez bir kültür varlığının restorasyonu için yukarıda sıralanan tekniklerin birkaçı bir arada uygulanır. Bilimsel
restorasyonda olabildiğince az müdahaleyle, kültür varlığının tarihi belge ve estetik değerinin korunması
amaçlanır. Onarım sırasında yapılan müdahalelerin derecesi, sağlamlaĢtırmadan yeniden yapıma doğru artar.
Koruma açısından en uygunu sağlamlaĢtırmayla yetinmektedir.
SağlamlaĢtırma
Kültür varlığının yapıldığı malzemelerin sağlamlaĢtırılması
TaĢıyıcı sistemin sağlamlaĢtırılması
5
Çemberleme, bağlantı çubukları-gergi uygulaması
Bütünleme (Reintegrasyon)
Bir bölümü hasar görmüĢ, ya da yok olmuĢ yapı ve öğeleri ilk tasarımlarındaki bütünlüğe kavuĢturacak biçimde
geleneksel ya da çağdaĢ malzeme kullanılarak tamamlama iĢlemine bütünleme-reintegrasyon denir.
Bütünleme ancak gerçek yapısal verilere ya da belgelere dayandırıldığında kabul edilebilen bir uygulamadır.
Yenileme (Renovasyon-Rehabilitasyon)
Zamanla değiĢen yaĢam biçimi ve ona bağlı isteklerle iĢlevini yitirmiĢ tarihi yapıların farklı bir iĢleve uyarlanması
ya da iĢlevleri devam eden, ancak konfor koĢulları eskiyerek standart altı kalan tarihi yapıların
güncelleĢtirilmesidir.
Çevresel özellikleri nedeniyle korunması istenen yapıların yeniden kullanımlarında, yeni iĢlevin dıĢ görünümü
bozmadan gerçekleĢtirilmesi arzu edilir. Bu binaların kurtarılması için tek ekonomik yol olan yeniden kullanım
sırasında, iç düzenlemede daha esnek uygulamalara gidilmesi söz konusudur. Yangın, bakımsızlık nedeniyle
döĢeme ve tavanlarını yitirmiĢ ve ilk tasarıma ait yeterli veri bulunmayan 2. gurup yapılarda, yeni bir iç
düzenleme yapılmasına izin verilebilir. Çok önemli mimari öğeler, plan ve iç mekan değerlerine sahip olan 1.grup
yapılarda ise yeni kullanıma elveriĢli, serbest iç düzenlemeler uygulanmaktan çok tarihi mekanların anısını
sürdüren düzenlemelere gidilmesi doğrudur.
Yeniden Yapım (Rekonstrüksiyon):
Tümüyle yıkılmıĢ, yok olmuĢ, ya da çok harap durumda olan bir kültür varlığının veya sit‟in elde bulunan
belgelere dayanılarak yeniden yapılmasıdır.
Bu ancak özel durumlarda kabul edilen bir uygulamadır. Yeni yapı, yerine yapıldığı kültür varlığının tarihi
dokusuna, özgün malzeme ve iĢçiliğine sahip değildir. Bir kopya, tarihi yapının kütle ve mekanlarını ancak
biçimsel olarak canlandırabilir, kültür varlığının yerini alamaz.
Bu nedenle yeniden yapımda doğru ve yeterli bir restitüsyon araĢtırması ve buna dayalı restitüsyon projesinin
temel alınması gerekir. Ayrıca gelecek kuĢaklar açısından yapının yeniden yapıldığı tarih de (rekonstrüksüyon
tarihi) cephesindeki bir plaket üzerinde belirlenmelidir.
Temizleme
Kültür varlığının ve kentsel sitlerin genel etkisini bozan, tarihi ve estetik değer taĢımayan (muhdes) eklerden
arındırılmasıdır.
Kaldırılacak eklerle ilgili karar verme yetkisi Koruma Kurullarına aittir. Kaldırılması istenen yapısal ekler farklı bir
gösterimle plan, kesit ve görünüĢ rölöve paftalarına iĢlenir ve temizlik sonrası durum öneri proje olarak kurula
sunulur. Yetkili kuruldan onay alındıktan sonra ekler kaldırılabilir. Temizleme iĢleminden önce ve iĢlem sırasında
fotografik belgeleme yapılmalıdır.
TaĢıma
Genel olarak bir kültür varlığının yerinde korunması temel prensiptir. Ancak, baĢkaca bir alternatifin kesin olarak
bulunamadığı ve yüksek kamu çıkarı bulunan çok önemli Bayındırlık etkinlikleri, jeolojik yapı ya da doğal afetler
bir kültür varlığının ya da tarihi yerleĢmenin bulunduğu yerde korunmasını zorlaĢtırabilir, olanaksız kılabilir. Bu
durumda kültür varlığı ya da yerleĢmenin önceden belirlenen uygun bir konuma taĢınarak orada yaĢamını
sürdürmesi gerekebilir.
TaĢıma iĢlemi, kültür varlığının boyutlarına, malzemesine ve yapım tekniğine göre çeĢitli tekniklerle
gerçekleĢtirilmektedir.
EKLER
Madde 6 - Koruma Ġle Ġlgili Ulusal Ve Uluslararası Ġlkeler, bu Ģartnamenin doğal ekleridir.
6 – 1. Venedik Tüzüğü (Mayıs 1964)
Tanımlar
Madde 1- Tarihi kültür varlığı kavramı sadece bir mimari eseri içine almaz, bunun yanında belli bir uygarlığın,
önemli bir geliĢmenin, tarihi bir olayın tanıklığını yapan kentsel ya da kırsal bir yerleĢmeyi de kapsar. Bu kavram
yalnız büyük sanat eserlerini değil, ayrıca zamanla kültürel anlam kazanmıĢ daha basit eserleri de kapsar.
Madde 2- Kültür varlığının korunması ve onarımı için, mimari mirasın incelenmesine ve korunmasına yardımcı
olabilecek bütün bilim ve tekniklerden yararlanılmalıdır.
Amaç
Madde 3- Kültür varlığının korunmasında ve onarılmasındaki amaç, onları bir sanat eseri olduğu kadar, bir tarihi
belge olarak da korumaktır.
Koruma
Madde 4- Kültür varlığının korunmasındaki temel tutum korumanın kalıcı olması, sürekliliğinin sağlanmasıdır.
Madde 5- Kültür varlığının korunması, her zaman onları herhangi bir yararlı toplumsal amaç için kullanmakla
kolaylaĢtırılabilir. Bunun için bu tür bir kullanma arzu edilir, fakat bu nedenle yapının planı, ya da bezemeleri
değiĢtirilmemelidir. Ancak bu sınırlar içinde yeni iĢlevin gerektirdiği değiĢiklikler tasarlanabilir ve buna izin
verilebilir.
Madde 6- Kültür varlığının korunması, ölçeği dıĢına taĢmamak koĢuluyla çevresinin de bakımını içine almalıdır.
Eğer geleneksel ortam varsa, olduğu gibi bırakılmalıdır. Kütle ve renk iliĢkilerini değiĢtirecek hiçbir yeni eklentiye,
yok etmeye ya da değiĢtirmeye izin verilmemelidir.
Madde 7- Bir kültür varlığı tanıklık ettiği tarihin ve içinde bulunduğu ortamın ayrılmaz bir parçasıdır. Kültür
varlığının tümünün, ya da bir parçasının baĢka bir yere taĢınmasına kültür varlığının korunması bunu gerektirdiği
ya da çok önemli ulusal veya uluslararası çıkarların bulunduğu durumlar dıĢında izin verilmemelidir.
Madde 8- Kültür varlığının tamamlayıcı öğeleri sayılan heykel, resim gibi süslemeler, ancak bunları korumanın
6
baĢka çaresi yoksa yerlerinden kaldırılabilir.
Onarım
Madde 9- Onarım uzmanlık gerektiren bir iĢtir. Amacı, kültür varlığının estetik ve tarihi değerini korumak ve
ortaya çıkarmaktır. Onarım kendine temel olarak aldığı özgün malzeme ile güvenilir belgelere saygıyla bağlıdır.
Faraziyenin baĢladığı yerde onarım durmalıdır; yapılması gerekli herhangi bir eklemenin mimari
kompozisyondan farkı anlaĢılabilmeli ve gününün damgasını taĢımalıdır. Herhangi bir onarım iĢine baĢlamadan
önce ve bittikten sonra, kültür varlığının arkeolojik ve tarihi bir incelemesi yapılmalıdır.
Madde 10- Geleneksel tekniklerin yetersiz kaldığı yerlerde, koruma ve inĢa için bilimsel verilerle ve deneylerle
geçerliliği saptanmıĢ herhangi çağdaĢ bir teknik kullanılarak kültür varlığı sağlamlaĢtırılabilir.
Madde 11- Kültür varlığına mal edilmiĢ farklı dönemlerin geçerli katkıları saygı görmelidir; zira onarımın amacı
üslup birliği değildir. Bir kültür varlığı üst üste çeĢitli dönemlerin izlerini taĢıyorsa, alttaki dönemleri açığa
çıkarmak ancak bazı özel durumlarda yok edilen malzemenin önemi azsa, açığa çıkarılan malzeme büyük tarihi,
arkeolojik ya da estetik değer taĢıyorsa ve korunma durumu böyle bir davranıĢı gerekli gösterecek kadar iyi ise
haklı çıkarılabilir. Ġlgili unsurların öneminin değerlendirilmesi ile ilgili yargıyı ve neyin yok edileceği üzerinde
kararı vermek, sadece bu iĢi üzerine almıĢ kimseye bırakılamaz.
Madde 12- Eksik kısımlar tamamlanırken, bütünle uyumlu bir Ģekilde bağdaĢtırılmalıdır; fakat bu onarımın, aynı
zamanda sanatsal ve tarihi tanıklığı yanlıĢ bir biçimde yansıtmaması için, özgünden ayırt edilebilecek bir Ģekilde
yapılması gereklidir.
Madde 13- Eklemelere, ancak yapının ilgi çekici bölümlerine, geleneksel konumuna, kompozisyonuna,
dengesine ve çevresiyle olan bağıntısına zarar gelmediği durumlarda izin verilebilir.
Tarihi Yerler
Madde 14- Kültür varlığının bulundukları yerler, bütünlüğün korunması, sağlıklı kılınıp, yaĢanır Ģekilde ortaya
konması için özel bir dikkat gerektirir. Böyle yerlerde yapılacak koruma ve onarım çalıĢmalarında, daha önceki
maddelerde açıklanan ilkelerden esinlenmelidir.
Kazılar
Madde 15- Kazılar 1956 yılında UNESCO tarafından kabul edilmiĢ arkeolojik kazılarda uygulanması istenilen
uluslararası ilkelerle tanımlanan kararlara ve bilimsel standartlara uygun olarak yapılmalıdır.
Yıkıntılar korunmalı, mimari unsurların ve buluntuların sürekli olarak korunması için gerekli önlemler alınmalıdır.
Bundan baĢka, kültür varlığının anlaĢılmasını kolaylaĢtıracak ve anlamını hiç bozmadan açığa çıkartacak her
çareye baĢvurulmalıdır.
Bütün yeniden inĢa iĢlemlerinden peĢinen (a priori) vazgeçilmelidir. Yalnız anastylosis‟e, yani mevcut fakat
birbirinden ayrılmıĢ parçaların bir araya getirilmesine izin verilebilir. BirleĢtirmede kullanılan madde her zaman
ayırt edilebilecek bir nitelikte olmalı ve bu, kültür varlığının korunmasını sağlamak ve eski haline getirmek için
mümkün olduğunca az kullanılmalıdır.
Yayın
Madde 16- Bütün koruma, onarım ve kazı iĢlerinde her zaman çizim ve fotoğraflarla açıklık kazanmıĢ çözüm
getirici ve eleĢtirici raporlar halinde kesin belgeler hazırlanmalıdır.
Temizlemenin, sağlamlaĢtırmanın, yeniden düzenlemenin ve birleĢtirmenin her safhası -çalıĢma sırasında
ortaya çıkan, tanımlanmıĢ biçimsel ve teknik özellikler göz önünde tutularak raporda gösterilmelidir. Bu belgeler
bir resmi kurumun arĢivine konmalı ve araĢtırıcılar bundan yararlanabilmelidir. Bu raporların yayınlanması
tavsiye edilir.
6 – 2. EK: RÖLÖVE – RESTĠTÜSYON - RESTORASYON PROJE DÜZENLEME ESASLARI:
(TaĢınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Gruplandırılması, Bakımı ve Esaslı Onarımlarına iliĢkin 14.07.1998 gün
ve 598 sayılı ilke kararı ekidir.)
1.Genel Hususlar
Rölöve-Restitüsyon-Restorasyon projeleri, yapının mevcut durumunun belgelenmesinin yanı sıra, sorunlarının
saptanması, potansiyel ve yeni kullanım olanaklarının araĢtırılması, onarıma yönelik temel yaklaĢım ve
müdahale biçimlerinin belirlenmesi ile yeni kullanım gerektirdiği müdahalelerin anlatımını sağlamalıdır.
Bu amaçla hazırlanacak belgeler çizimsel, yazılı ve fotografik olarak yeterli ölçek ve ayrıntıları içerecektir.
Proje Hizmetleri
I. Rölöve
I.I. Rölöve Çizimleri
a) 1/500 veya 1/200 vaziyet planı (Mevcut Durumun Belgelenmesi): Parselde yer alan tescilli yapının mimari
öğeleri (avlu, bahçe duvarları, kuyu, fırın, tandır, çeĢme, müĢtemilat vb.) ve doğal öğeler (ağaç, bitki türleri,
ekili-dikili alan vb.) yapı-avlu-bahçe giriĢleri, yapının kendi parselindeki oturumu ve köĢe kotları, yol yapı
iliĢkisini tanımlayan kotlar gösterilecektir. Vaziyet planında sokak-bina iliĢkisini gösterir aynı ölçekte kesit
bulunacaktır.
b)
Kat Planları, (1/50 ölçeğinde kesit ve görünüĢleri ölçülü ve ölçüsüz olmak üzere hazırlanacaktır.)
c) Çatı Planı (1/50 ölçeğinde kesit ve görünüĢleri ölçülü ve ölçüsüz olmak üzere hazırlanacaktır.)
d) Cepheler (1/50 ölçeğinde kesit ve görünüĢleri ölçülü ve ölçüsüz olmak üzere hazırlanacaktır.)
e) DöĢeme ve tavan planları (1/50 ölçeğinde kesit ve görünüĢleri ölçülü ve ölçüsüz olmak üzere
hazırlanacaktır.)
f) En az iki kesit (Kurulun gerekli görmesi halinde ikiden fazla 1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim
tekniğinde) Birbirine dik, bir tanesi merdivenden geçecektir.
7
En az iki (Kurulun gerekli görmesi halinde ikiden fazla 1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim tekniğinde)
sistem detayı (Cephe 1/20, Plan 1/20, Kesit, 1/20)
h) Pencere, kapı, tavan eteği, ocak, dolap, niĢ, saçak, taĢıyıcı sistem, süsleme elemanları vb. yapı öğelerinden
tipik olanlarına iliĢkin sistem ve nokta mimari detaylar (Ölçekler 1/10, 1/5 ve 1/1 dir.)
I.II. Vaziyet Planı Raporu: Yapının ve bulunduğu parsele bitiĢik komĢu yapıların pafta, ada, parsel, envanter ve
kapı numarası, mülkiyet sınırları (Kadastral) mülkiyet durumları, son durum sahiplilik sicil kayıtlarına yer
verilecektir.
I.III. Alt Yapıya ĠliĢkin ġematik Gösterimler: Yapının mevcut halihazırdaki varsa özgün pis su tesisatının, yeni
elektrik, su, havagazı, telefon tesisatı gösterilecektir.
I.IV. Fotoğraf albümü: Binayı, çevresini ve sokağı kültür varlığının, çekim yönlerinin kroki üzerinde gösterildiği,
çekim tarihi ve çekim yapan kiĢinin adının belirtildiği yeteri kadar iç ve dıĢtan çekilmiĢ fotoğrafları içeren (10x15
cm ebadında) A4 normunda albüm, (Kurulun gerekli görmesi durumunda aynı yerden çekilecek saydamlar set
halinde çerçevelenerek üzerine çekim tarihi ve yeri belirtilerek teslim edilecektir.
I.V. Rölöve Analiz Raporu
A- Tanımlar
a) Yapının oluĢumunu sağlayan ekonomik, sosyal, kültürel ve tarihi etkenler
b) Yapının mimari tanımı (Her proje için yapının çevresi ile iliĢkisi konumu, açık ve kapalı mekanların mimari
tanımı, iĢlev tanımı, mimari elemanları vb.)
c) Yapım tekniği ve malzeme kullanımı, temel yatay ve düĢey taĢıyıcı elemanlar, dolgu elemanları, yatay ve
düĢey kaplama elemanları, örtü malzemeleri ve tekniği, süsleme elemanlarına iliĢkin mevcut durum
tanımları
d) Yapıda yaĢayan nüfus ve sosyo kültürel, ekonomik yapısına iliĢkin bilgiler
e) Yapıların oluĢumunu sağlayan ekonomik, sosyal, kültürel ve tarihi etkenler ile özgün kullanımına iliĢkin
ulaĢılabilen belgeler, kaynaklar (fotoğraf, resim, tapu kaydı, vb.)
B- Sorunlar (Mevcut Fiziki Durum Değerlendirmesi)
a) Yapısal bozulmalar, deformasyonlar ve dağılımları, temel sorunları, yatay ve düĢey yönde taĢıyıcı sistem
sorunları, dolgu malzemesinin sorunları,
cephe elemanları sorunları, cephe kaplama ve üst örtü
malzemesine ait sorunlar, cephe mimari süslemelere ve yapı malzemesine ait sorunların tespiti, nedenleri,
çözüm önerileri,
b) Kullanım (AĢırı yüklenme, terk edilme vb.) sonucu oluĢan bozulmalar ve dağılımları,
c) DıĢ fiziksel etkenler (rüzgar, kar, yağmur, güneĢ, don, yeraltı suyu vb.) sonucu oluĢan bozulmalar ve
dağılımları,
d) Malzeme sorunları; Yapıdaki mevcut malzemelerin durumu ile korumaya yönelik müdahale yönteminin
belirlenmesi ve yeni önerilecek malzemenin tespiti için yapılması gerekli olan malzeme laboratuar
analizlerinin verilmesi,
C- Rölöve Müdahale Paftaları
Belirlenen (sistem ve yapı öğelerine ait detaylar hariç) ölçüsüz rölöve çizimleri üzerinde Ģu hususlar iĢlenecektir.
a) Yapıya çeĢitli dönemlerde yapılan müdahaleler ve bunların dönemlerine göre gruplandırılması,
b) Yapıda bugün mevcut olmayan elemanlara iliĢkin olarak yapıdan elde edilebilen bilgiler, izler,
c) Dönem eklerinin,korunması gerekli nitelikte olup olmadıklarının belirlenmesi,
d) Rölöve analiz raporu ve Rölöve müdahale paftalarında belirtilen malzeme, bozulmalar ve muhdeslerin
tanımları ölçüsüz rölöve paftaları üzerinde iĢlenecek ve raporla gerekli referans iliĢkisi kurularak öneriler ve
kararlar getirilecektir.
II. Restitüsyon Projesi
II.I. Restitüsyon Projesi Çizimleri
a) Kat Planları (1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
b) Çatı Planları (1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
c) Cepheler (1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
d) En az iki kesit (1/50 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
e) Detaylar (1/10,1/5,1/1 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
II.II. Restitüsyon Raporu
Yapının geçirdiği dönemlere ait değiĢmiĢliklerin (ekler, yok olan mimari elemanlar, kapatılan-açılan kapılar,
pencereler, izler vb.) siyah-beyaz grafik veya renkli anlatımla ifade edilmesi
Yapının geçirdiği değiĢikliklerin (ekler, yok olan mimari elemanlar vb.) her döneme göre ayrı ayrı çizimler
üzerinde restitüsyon dayanakları (yapıdan gelen izler, karĢılaĢtırmalı çalıĢma, benzer yapı, eski fotoğraf, resim,
sözlü kaynak, mimari gereklilik vb.) da belirtilerek siyah-beyaz grafik veya renkli anlatımla ifade edilmesi
III. Restorasyon Projesi
III.I. Restorasyon Projesi Çizimleri
a) Kat Planları (1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim tekniğinde hazırlanacaktır.)
b) Çatı Planı (1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim tekniğinde hazırlanacaktır.)
c) Cepheler (1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim tekniğinde hazırlanacaktır.)
d) En az iki kesit (1/50 ölçeğinde uygulama projesi çizim tekniğinde hazırlanacaktır.)
e) En az iki (Kurulun gerekli görmesi halinde ikiden fazla yerden geçirilen ve yapısal sistem ile malzemeyi
tanımlamayı amaçlayan) sistem detayı (1/20 ölçeğinde hazırlanacaktır.)
Bu çalıĢmalara yönelik sistem detayları plan, kesit ve görünüĢleri ölçülü ve malzeme tanımlı olarak 1/20 ölçekte
hazırlanacaktır.
f) Detaylar (1/10, 1/5, ve 1/1 ölçekte nokta detayları verilecektir.
g)
8
Özgün niteliğine göre yenilenmeleri zorunlu veya muhdes olan mimari elemanlar yerine, yeni getirilen öneri
mimari elemanlara iliĢkin 1/10, 1/5, 1/1 ölçekte detaylar mutlaka üretilecektir.
III.II. Restorasyon Raporu
Restorasyon raporundaki saptamalar ve değerlendirmeler sırasında aĢağıdaki hususlara dikkat edilecektir:
a) Yapıda müdahale türleri saptanırken özgün yapının korunması açısından kullanım önerileri ile tarihi çevre
bağlantılarının irdelenmesi,
b) Restorasyona yönelik teknik imkanlarla, özgün malzeme temin edilmesi ve kullanımı durumunda;
Yapının korunmasına yönelik müdahaleler ile özgün yapı aksamlarının irdelenmesi,
Özgün malzemenin yeni kullanımda değerlendirilmesi
Yeni malzemelerin özgün malzemelerle birlikte kullanımında oluĢacak kimyasal/ görsel uyum ve
uyumsuzluklar,
Malzemelerin nasıl ve nereden temin edileceği,
c) Yapılacak müdahalelerde;
Restorasyonda koruma ve yenileme ağırlıklı müdahalelerde gereksinimler, ilkeler ve …….. biçimleri,
Yenilenmeler,
Konservasyonlar,
Tamamlamalar,
Deformasyonların düzeltilmesi,
Yapının yabancı elemanlardan ayıklanması
Yapının bakımını kolaylaĢtırıcı önlemler,
Yangın önlemleri,
Bozulmayı geciktirici önlemler,
Nem sorununun giderilmesi,
Vejetasyonun (Bitkilenme) giderilmesi,
d) Onarım AĢamalarında;
Yapının mevcut fiziki durumunun tespitine bağlı olarak, korumaya yönelik ilk müdahalelerin neler
olabileceğinin saptanması, onarım aĢamalarının belirlenmesi,
Askılama ve safhaları,
Dolgunun boĢaltılması,
Sökümler, hafriyatın yapılması,
Üst örtünün onarımı ve yenilenmesi,
Deformasyonların düzeltilmesi,
TaĢıyıcı sistem müdahaleleri, belirtilerek hazırlanacaktır.
6 – 3. EK: “TAġINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ GRUPLANDIRILMASI, BAKIM VE ONARIMLARI” yla
ilgili ilke kararı (Kültür ve Ta biat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu‟nun 05.11. 1999 tarih ve 660 sayılı ilke
kararı)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hizmet Bedellerinin Belirlenmesi
Madde 7- Bu Ģartnamede adı geçen deyimler ve tanımlar aĢağıda belirtilmiĢtir.
7 - 1. Yapı;
Karada ve suda, yeraltı ve yer üstünde kültür varlıkları ile, bunların mevcut ekleri, sabit ve hareketli tesisleri ve
bunların parçalarının tümüdür.
7 - 2. Yapı YaklaĢık Alanı;
Proje hizmeti götürülecek yapının brüt toplam alanıdır.
7 - 3. Parsel Alanı;
Proje hizmeti götürülecek parselin, kadastral paftadaki toplam brüt alanıdır.
7-4.
AraĢtırma Alanı:
Proje hizmeti götürülecek yapı ile eklerinin, açık alanların ve yapının özelliğini bütünleyen yakın çevresidir.
7 - 5. Yapı YaklaĢık Birim Maliyet (BM);
Bu Ģartnamede birim maliyetin hesaplanmasında, yapının birim alan ölçüsünün (m2) Bayındırlık ve Ġskan
2
Bakanlığınca her yıl sınıflarına göre ayrı ayrı tespit ederek ilan ettiği 5D sınıfı esas alınır. (Birim YTL/m ) Birim
maliyetinin o yıl yenisi yayınlanmamıĢ ise, yürürlükteki birim veya bedeller kullanılır.
7 - 6. Röleve, Restitüsyon, Restorasyon Hizmetleri Sınıf Ücret Oranı (KaPĠD ORANI)
Yapının toplam alanına göre ve sınıfına göre mimarlık hizmetleri ücreti oranıdır. Bu oran 85/9707 sayılı Mimarlık
ve Mühendislik Hizmetleri ġartnamesi eki olan bu Ģartname için belirlenmiĢ olan; aĢağıda sunulan Koruma
amaçlı Proje ve Ġhale Dosyası düzenlenmesi (KaPĠD) için ücret oranları (5. SINIF ) cetvelinden bulunacaktır.
7 - 7. Kültür Varlığı Katsayısı (KVK)
1.maddede belirtildiği gibi korunması geçrekli kültür varlığı nitelikli yapılarla ilgili getirilen hizmetlerin farklı
uzmanlıkları ve özel araĢtırmaları gerektirmesi Yapı YaklaĢık Maliyetinin PĠD oranıyla çarpımının yanısıra
hizmetin karĢılığının elde edilebilmesi amacıyla bir Kültür Varlığı Katsayısıyla da çarpımını zorunlu kılmaktadır.
Bu kriterleri belirleyen tanımlar 5.maddede tariflenmiĢ ve tablo 1 de gösterilmiĢtir.
47 - 8. Hizmet Bölüm Oranı ( HBO )
Mimarlık Hizmetinin niteliğine bağlı olarak tüm hizmetler içerisindeki oranıdır.
9
7 - 9. Zorluk Kriterleri Katsayısı
Mimarlık Hizmetlerinin verilmesi sırasında gerçekleĢtirilecek yapının bulunduğu yer, coğrafi koĢulların etkileri,
yapının türü ve niteliği, bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, MĠMAR'ın çalıĢma koĢulları, farklı laternatiflerin
üretilmk zorunda olunması gibi karĢılaĢılan zorlukları belirten katsayıdır. Mimarlık Hizmetleri ġartnamesi madde
11-2-1‟de belirtilen Zorluk Kriterleri Tablosunda yer alan katsayılar, toplam Mimarlık Hizmet Bedeli ile çarpılarak
kullanılır.
7 - 10. Bölge Geçim Endeksi Katsayısı
Mimarlık hizmetleri karĢılığında yapılacak ödemelerin hesaplanmasında, mimarın mesleki faaliyetini sürdürdüğü
bölgeye, kente, göre değiĢen “Bölge Geçim Endeksi Katsayısı” dikkate alınacaktır. Bölge geçim endeksi
katsayıları, M.O. ġubelerinin önerileri dikkate alınarak MYK tarafından belirlenir ve ilan edilir. Korunması Gerekli
kültür Varlıklarının rölöve, restitüsyon, restorasyon hizmetlerinin bedellerinin hesabında belirlenmiĢ olan en
yüksek oran kullanılır.
7 - 11. Hizmet Maliyet ArtıĢ Katsayısı
Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı‟nca 81/13181 Sayılı Fiyat Farkı Hesabı Kararnamesinin (4.5) maddesi uyarınca her
dönem belirli periyotlarla Resmi Gazete‟de, Proje kontrolluk iĢlerinde ve uygulama denetimi çalıĢmalarında
uygulanmak üzere yayınlanan katsayılardır. Kamu Kurum ve KuruluĢları ile her türlü kurumsallaĢmıĢ özel
kurumlara verilen hizmetlerde, yapı yaklaĢık maliyeti hesaplarında bu katsayılar dikkate alınır. (Tanımlanan bu
kuruluĢlar dıĢında sözleĢmede belirtilmiĢ ise uygulanır.)
7 - 12. Hizmet Dalı Oranı Yapının toplam proje tutarı içindeki hizmet dallarının oranını belirtir. Bu oran Mimarlık
Hizmetleri için 1 alınır.
7 - 13. Ġhtisas Katsayısı Mimarlık mesleğinin ihtisasının özelliklerine uygun olarak belirlenen katsayıdır. 85/9707
sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlükte olan Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri ġartnamesi madde 11‟de
%100 olarak belirtilmiĢtir.
Hizmetler ve Ücretlerinin Belirlenmesi Ġçin Kullanılacak Kültür Varlığına iliĢkin kriterler
Madde 8- Bu Ģartname özelinde proje hizmet bedellerinin hesaplanmasında aĢağıdaki ölçütler esas alınacaktır.
8 - 1. Yapının Mimari Programının Düzeyi;
Bu unsur, yapının korunması gerekli değerlerine iliĢkin tanım ve kavramlara (anı, tarih, izlenim, ekonomi vb)
dayanmayıp belgeleme sürecindeki hizmet güçlüğü ile ilgilidir. Hizmet güçlüğüne göre bu bedel aĢağıdaki
katsayılara göre artar;
a) Birinci Sınıf; Basit Yapılar;(SADE) Mimari kompozisyonu ve elemanları açısından sade özellikler taĢıyan ve
belgeleme sürecinde hizmet güçlüğü göstermeyen yapılardır.
b) Ġkinci Sınıf; KarmaĢık Yapılar; (ZENGĠN)
Mimari kompozisyonu ve elemanları açısından nitelikli değerler taĢıyan, belgelenmesi gerekli sıvasız tuğla veya
kesme taĢ duvar örgüleri, söveli açıklıklar, tablalı kapı kanatları, pasalı tavan vb. içeren veya sade özellikler
taĢımakla birlikte yangın izleri ya da aĢırı bozulmalar gibi nedenlerden belgeleme sürecinde hizmet güçlüğü
gösteren yapılardır.
c) Üçüncü Sınıf; Çok karmaĢık Yapılar; (ÇOK ZENGĠN)
Mimari kompozisyonunda özgün tasarım ürünü eleman ve bezemeler, eğrisel açıklık ve örtü sistemleri, almaĢık
duvar örgüsü, kündekari kapı, pencere veya dolap kapakları, lokmalı parmaklık, Ģömine, ocak, göbekli tavan,
kalem iĢi süslemeler vb. içeren, belgesel farklı dönem katmanları taĢıyan, kısmen yangın geçirmiĢ veya çökmüĢ,
yoğun bitki temizliği gerektiren, belgelenmesi gerekli aĢırı bozulmalar gösteren yapılardır.
d)Kuleler ; Oturma alanları Küçük ve Yüksek Yapılar, ( saat kulesi, minare vb.)
8 - 2. Strüktür sisteminin özellikleri;
8 - 2 -1. Rölöve AĢaması
a) (SADE) Rölöve hizmetleri açısından zorluk yaratmayan (strüktürü iyi durumda, kolay okunan ve ulaĢılması
zor olmayan) strüktürel sisteme sahip yapılar.
b) (ZENGĠN) Rölöve hizmetleri açısından zorluk yaratan (deforme olmuĢ, temel sorunları olan, döĢemesi
yokolmuĢ, yüksek olması nedeniyle iskele kurulmasını gerektiren) strüktürel sisteme sahip ve özel strüktür
detaylarının tespit edilmesini gerektiren yapılar.
c) (ÇOK ZENGĠN) Belgeleme aĢamasında Rölöve Analiz raporunun hazırlanmasında ve taĢıyıcı sistemin
değerlendirilmesi (temel, yatay ve düĢey taĢıyıcı elemanlara iliĢkin strüktürel problemlerin tespiti ve
değerlendirilmesi) sırasında mühendislik hizmetleri gerektiren yapılar.
8 - 2 -2. Restitüsyon AĢaması
a) (ORJĠNAL) Yapının mevcut taĢıyıcı sisteminin özgün sisteme yakın ve büyük ölçüde yokolmadan
günümüze ulaĢmıĢ olan yapılardır.
b) (BOZULMUġ) Yapının özgün taĢıyıcı sisteminde değiĢiklik olan veya bir kısmı tamamen yokolan (kaynak
araĢtırması, yapısal verilerin yardımı ya da analoji yoluyla büyük ölçüde restitüe edilmesi gereken)
yapılardır.
8 – 2- 3. Restorasyon AĢaması
a) (AYNI KORUNAN) Mevcut strüktürünün aynen korunarak kullanılan yapılar
b) (ORTA DERECEDE KORUNAN) Mevcut strüktürün korunduğu, ancak kısmi deformasyon, düĢeyden
ayrılma çatlak gibi çözüm gerektiren problemlerin bulunduğu yapılar.
c) (BOZULMUġ) Strüktürü büyük ölçüde bozulmuĢ, yokolmuĢ, ciddi mühendislik hizmeti gerektiren ve/veya
yeni bir taĢıyıcı sistem önerisi gereken yapılar.
10
8 – 3. Malzeme özellikleri
8 – 3 -1. Rölöve AĢaması
a) (ORJĠNAL KORUNMUġ) Özgün malzemesi korunmuĢ, ulaĢılması kolay, incelemeye uygun yapılar.
b) (BOZULMUġ) UlaĢılması zor ve çalıĢma koĢulları güç olan,malzeme dokusu yönünden karmaĢık bir yapım
tekniğine sahip yapılar.
8 – 3 – 2. Restitüsyon AĢaması
a) (ORJĠNAL) Özgün malzemeleri korunmuĢ ve rölöve sırasında saptananlardan farklı bir malzeme özelliği
göstermeyen yapılar.
b) (BOZULMUġ) Özgün malzemeleri değiĢmiĢ, yok olmuĢ ve özel araĢtırma sonucu belirlenebilecek yapılar.
8 -3 – 3. Restorasyon AĢaması
a) (ORJĠNAL) Restitüsyon ile restorasyon önerisi arasında fazla fark olmadığı, kullanılacak malzeme seçimi için
özel araĢtırma gerekmeyen yapılar.
b) (BOZULMUġ) Restorasyonda kullanılacak malzemenin belirlenebilmesi için özel araĢtırma gereken yapılar.
9. Diğer Hususlar:
9 - 1. Yapının yalnızca cephelerine iliĢkin ücretlerin hesaplanmasında; Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon hizmet
bölümlerine ait toplamların %25‟I alınarak hesaplanır. Bir yapıya ait salt sokak cephelerinin ölçülmesi halinde (tek
cephe) bu oran %10 olarak hesaplanır.
Sokak silutleri gibi, sürekli sokak cephelerine yönelik cephe çalıĢmalarında, cephe yüzey alanı yapı yaklaĢık alanı
olarak kabul edilir. Bu çalıĢma kapsamında, kat planları, döĢeme, tavan planları, detaylar gibi diğer hizmetlerin de
istenmesi halinde, bu hizmetlerin bedelleri ayrıca hesaplanır.
9 - 2. Yapının özgün iĢlevinin devam etmemesi halinde Restorasyon bedeli madde 10 da belirtilen çizelgeye göre
hesaplanır. Yapının iĢlevinin devam etmesi ve yıkılmadan onarım (cephe onarımı, çatı tamiri …vb gibi.) yapılması
halinde Mimarlık Hizmetleri ġartnamesi ve en az bedel tarifesindeki 12-6. maddesine (tadilat projelerinde hizmet
bedeli tarifindeki oranlara) göre iĢlem yapılır.
9 – 3. Halkın ve gönüllü kuruluĢların katılımı ve Mimarlar Odasının desteği ile uygulanacak tarihsel çevrenin
korunması ve restorasyon uygulamalarında rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri için mimarlık hizmetleri en
az bedel tarifesinde ġube Yönetim Kurullarının kararıyla indirimli özel hizmet bedeli tarifi yapılır.
9 - 4. Parsel ve Yapı alanına iliĢkin belgeleme çalıĢmaları;
a) Yalnızca yapı alanıyla hesaplanan bedel tüm röleve hizmetlerinin tamamını oluĢturur.
b) Ana yapı ve müĢtemilat dıĢındaki avlunun ölçülmesi; Zemin alanı x % 5
c) Ana yapı ve müĢtemilat dıĢındaki avlu elemanlarının ölçülmesi(ocak, kuyu, havuz, çeĢme); Zemin alanı x %
10
d) Siluet çalıĢmaları
9 - 5. Yapı yüksekliği;
Belgeleme yapılacak yapılarda belli bir standardın olmaması, kat yüksekliği fazla olan yapılar için hizmet
güçlüğünü artıran bir unsurdur. Her hangi bir kat yüksekliğinin 5.5m.‟den fazla olması halinde Yapı alanına bağlı
olarak saptanan hizmet bedeli 1.5 ile çarpılır.(Yüksekliği 5.5m‟yi geçen yapı alanı x 1.5)
9 - 6. Yapının gerektirdiği KaPĠD hizmetleri ve bu hizmetlerin bütün içindeki oranları Tablo 1 deki çizelgede
belirlenmiĢtir. Bu hizmetlerin bir bölümünün (örneğin yalnızca Restitüsyon ya da Restorasyon hizmetleri gibi)
yaptırılması halinde ücret bu çizelgeye göre hesaplanır.
9 – 7. Yapının bölümlerine ait KaPĠD hizmeti ayrı ayrı yıllarda yaptırılırsa ücret, hizmetlerin yapıldığı yıllardaki
birim maliyetlere göre hesaplanır.
9 - 8. ÇEġMELER
ÇeĢmeler için alan hesabında çeĢme haznesi yapı alanı olarak kabul edilerek çeĢme yüzeyi ile çarpılmalıdır.
Mimari program düzeyi katsayısı için tablo 2 kullanılmalıdır.
En düĢük çeĢme haznesi alanı 5m2 kabul edilmelidir.
9 - 9. KÖPRÜLER
Köprüler için alan hesabında köprü izdiĢümü yapı alanı olarak kabul edilir. Köprü yüksekliği 5.5„den yüksek olması
halinde alanın 1.5 katı, 9 m‟den yüksek olması halinde alanın 2.25 katı yapı alanı olarak kabul edilir. Yükseklik
belirlenirken, doğal zeminden itibaren yapının en üst noktası arasındaki mesafe ölçülür. (Kubbe, kemer ya da
tonoz vb. nin tepe noktası gibi.) Mimari program düzeyi katsayısı için tablo 2 kullanılmalıdır.
9 - 10. SUR DUVARLARI
Sur duvarı gibi yapılarda alan hesabı yapılırken, yüzey alanı yapı alanı olarak kabul edilir. Mimari program düzeyi
katsayısı için tablo 2 kullanılmalıdır.
11
Madde - 10. MĠMARA YAPILACAK HĠZMET BEDELĠNĠN HESAPLANMASI
Yapı
Alanı
x
Y.Birim
Maliyeti
Sınıf
Ücret
x Oranı 5.
snf
KaPĠd)
Hizmet
x Bölüm
Oranı
Kültür
x
Varlığı
Katsayısı
RÖLÖVE (0.30)
Yapı Alanı x Yapı Birim x Sınıf Ücret x 0.30
Maliyeti
Oranı
x
m.p.d.k x
Arazi Tesbitleri
%3
%6
Rölöve çizimleri
Malzeme kullanım ve yapım teknikleri
Müdahaleler
Bozulmalar
Röleve Detayları
Toplam
% 10.5
% 1.5
% 1.5
% 1.5
%6
% 30
RESTĠTÜSYON (0.20)
Maliyeti
Oranı
Kaynak AraĢtırması ve KarĢılaĢtırmalı ÇalıĢma
Rapor
Restitüsyon Projesi
Restitüsyon Detayları
Toplam
RESTORASYON (0.50)
Maliyeti
Oranı
Rapor + Avan Proje
Kesin Proje
Uygulama Projesi
Detaylar
Ön etüd
Ġhale – Teknik ġartname
Ġhale Dosyası
Toplam
Zorluk Kr.
x
Katsayısı
s.k
x
x
Ġhtisas
Katsayı
(1)
m.k
= Ü
(ANALĠTĠK PROJELER Toplamı = % 15 )
x m.p.d.k x s.k
x m.k
= Ü
x m.k
= Ü
%3
%2
% 10
%5
% 20
x
m.p.d.k
x
s.k
% 7.5
% 10
% 15
% 10
% 2.5
% 2.5
% 2.5
% 50
MESLEKĠ KONTROLLUK (0.30) – Restorasyon Hizmetinin % 60’ı
Yapı Alanı x Yapı Birim x Sınıf Ücret x 0.30 x m.p.d.k. x s.k. x m.k. = Ü
Maliyeti
Oranı
Mesleki Kontrolluk Hizmeti
% 24
Yapıldı Projesi +orjinallerin teslimi
% 1.5
Kesin Hesap
%3
Kabul Teslim
% 1.5
Toplam
% 30
MĠMARĠ FENNĠ MESUL (TUS) (0.15) – Restorasyon Hizmetinin %30’ u
Yapı Alanı x Yapı Birim x Sınıf Ücret x 0.15 x m.p.d.k. x s.k. x m.k. = Ü
Maliyeti
Oranı
Fenni mesuliyet Hizmeti
% 14
Kabul Teslim
%1
Toplam
% 15
12
x
Bölge
Katsayı
(1)
x
Hizmet
Dalı
Oranı
(1)
TABLO 1 (KÜLTÜR VARLIĞI KATSAYILARI)
RÖLEVE (0,30)
MALZEME ÖZELĠĞĠ
MĠMARĠ PROGRAM
DÜZEYĠ
STRÜKTÜR
ORĠJĠNAL KORUNMUġ
SADE
ZENGĠN
1
1
1
1,2
1,5
1,2
1
1,2
2
ÖZEL
1
1,2
10*
ÖZEL
1
1,2
ÇOK ZENGĠN
KULE
BOZULMUġ
Minarelerde Ģerefe altı mukarnaslı olanlar için kat sayısı 15
RESTĠTÜSYON (0,20)
STRÜKTÜR
MĠMARĠ PROGRAM
DÜZEYĠ
SADE
ORĠJĠNAL
MALZEME ÖZELLĠĞĠ
BOZULMUġ
ORĠJĠNAL
BOZULMUġ
1
1
1,2
1
1,2
1,5
1
1,2
1
1,2
ÇOK ZENGĠN
2
1
1,2
1
1,2
KULE
10
1
1,2
1
1,2
ZENGĠN
RESTORASYON (0,50)
STRÜKTÜR
MĠMARĠ PROGRAM
DÜZEYĠ
AYNI
KORUNAN
ORTA
DERECEDE
KORUNAN
MALZEME ÖZELLĠĞĠ
STRÜKTÜRU
BOZULAN
ORĠJĠNAL
KORUNMUġ
BOZULMUġ
1
1
1,2
ÖZEL
1
1,2
1,5
1
1,2
ÖZEL
1
1,2
ÇOK ZENGĠN
2
1
1,2
ÖZEL
1
1,2
KULE
10
1
1,2
ÖZEL
1
1,2
SADE
ZENGĠN
TABLO 2 ÇEŞMELER ve KÖPRÜLER
MİMARİ PROGRAM DÜZEYİ
SADE
1.5
ZENGİN
2
ÇOK ZENGİN
3
13
TABLO 3 YAPI ALANI SINIF ÜCRET ORANI TABLOSU
2
Alan (m )
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700
1750
1800
1850
1900
1950
2000
2100
2300
2400
2500
2600
2700
2800
2900
(%)
6.97
6.88
6.79
6.70
6.61
6.52
6.43
6.34
6.25
6.16
6.07
5.98
5.89
5.80
5.71
5.62
5.53
5.44
5.35
5.26
5.22
5.18
5.14
5.10
5.07
5.04
4.99
4.96
4.92
4.88
4.85
4.81
4.77
4.73
4.69
4.66
4.62
4.58
4.54
4.50
4.43
4.28
4.20
4.12
4.09
4.05
4.02
3.98
2
Alan (m )
3000
3100
3200
3300
3400
3500
3600
3700
3800
3900
4000
4100
4200
4300
4400
4500
4600
4700
4800
4900
5000
5200
5400
5600
5800
6000
6500
7000
7500
8000
8500
9000
9500
10000
10500
11000
11500
12000
12500
13000
14000
14500
15000
17500
20000
(%)
3.95
3.91
3.88
3.84
3.81
3.77
3.74
3.70
3.67
3.63
3.60
3.56
3.53
3.49
3.46
3.42
3.39
3.35
3.32
3.28
3.24
3.20
3.17
3.14
3.11
3.08
3.00
2.92
2.84
2.79
2.74
2.70
2.65
2.61
2.57
2.53
2.49
2.45
2.42
2.39
2.33
2.30
2.27
2.12
2.00
16
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Hak, Yetki ve Sorumluluklar
Madde – 11. Mimarın, iĢverenin / iĢ sahibinin ve Oda‟nın görev, hak, yetki ve sorumlulukları ile anlaĢmazlıklara
iliĢkin olarak, TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri ġartnamesi, 4. bölüm, 16., 17., 18., 19. madde
hükümleri geçerlidir.
11 – 2. Müelliflik ve telif hakları: 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri uyarınca Rölöve hizmetleri de bu yasa
kapsamındadır.
5846 Sayılı "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası" 2. maddesinin 3. bendine göre “…her çeĢit mimarlık ve Ģehircilik
tasarım ve projeleri “ ilim ve edebiyat eseri sayılmakta, 4. maddesinin 3. bendine göre ise “Mimarlık eserleri” güzel
sanatlar eseri olarak kabul edilmektedir.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunca tescil olunan binalar, yine aynı kanunun 4. maddesine göre güzel
sanatlar eseri sayılmaktadır. Bu tip eserlerin, eser sahipleri zaman zaman bilinememektedir.
Bu eserlerin rölövesinin çıkartılması, güzel sanatlar eserinin, ilim ve edebiyat eseri olarak derlenmesidir.
Bilimsel olarak mevcut bir eserin her türlü teknik, sanatsal özellik ve kurguları rölöve üzerine yansıtılır ve bundan
sonra mevcut eser üzerine yapılacak her türlü restorasyon çalıĢmalarına da esas olan bu dökümanlardır.
Eser sahibi bilinmeyen yapının eser sahipliği hakkı, rölöveyi çıkarıp onaylatana aittir. Restorasyon ise mevcut eser
üzerinde yapılan bir müdahale olup, bunu yapmak rölöveyi hazırlayana aittir, aksi durumda muvaffakatına gerek
vardır.
Fakat yapı yerinde duruyor ise kanunla sanat eseri sayılan yapı üzerinde kaynağından yararlanarak yeniden görüĢ
oluĢturmak (derlemek) hakkı herkes tarafından kullanılabilir.
Restitüsyon ve restorasyon projesini hazırlayacak kiĢi, ya bu mimarlık eserinin yeniden rölövesini çıkarmak
(derlemek) veya daha önce hazırlanan rölöveyi kullanacaksa, alenileĢtiren müellifin iznini almak zorundadır.
BEġĠNCĠ BÖLÜM
Diğer Hükümler
Mesleki Denetim
Madde – 12. Korunması Gerekli Kültür ve Tabiat Varlıklarının Rölöve, restitüsyon ve Restorasyon Hizmetleri,
Serbest Mimarlık Hizmetleri Büro Tescil Belgesi‟ ne tabi mimarlık hizmetlerinden olup, mesleki denetim
uygulaması, TMMOB Mimarlık Hizmetleri ġartnamesi 5. bölümünde tariflenen mesleki denetim uygulama
esaslarına göre yürütülür.
Madde – 13. Bu Ģartnamede belirtilmeyen konularla ilgili olarak, TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri
ġartnamesi ve En Az Bedel Tarifesi hükümleri esas alınır.
17
TMMOB Mimarlar Odası TUS Şartnamesi
TMMOB
MĠMARLAR ODASI
MĠMARĠ TEKNĠK UYGULAMA SORUMLULUĞU (FENNĠ MESULĠYET) HĠZMETLERĠ ġARTNAMESĠ ve
EN AZ BEDEL TARĠFESĠ
(22.12.2006 tarih 40/17 no.lu MYK toplantısında görüşülerek kabul edilmiştir.)
Amaç
Madde 1 : Bu şartname ile, mimari teknik uygulama sorumluluğu hizmetlerinin nitelikli ve etkin bir şekilde
yapılması, bu şekilde yapıların onaylı proje ve ekleri ile Yapı Ruhsatı koşullarına, yürürlükteki Kanun, İmar planı,
ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen, sanat ve sağlık kurallarına
ve tüm mevzuat hükümlerine uygun olarak inşa edilmesi ve nitelikli, sağlam, sağlıklı olarak tamamlanarak tam,
mükemmel ve güvenli şekilde sahiplerine ve kullanıcılarına teslim edilmesi, yapı üretiminin denetimi ve ilgili
projelerin onayı, denetimi ve yapı kullanma izin belgesi verilmesiyle görevli kamu kuruluşlarına yardımcı ve destek
olunması amaçlanmaktadır.
Kapsam
Madde 2 : Bu şartname, 4708 sayılı Yapı Denetim Kanunu kapsamı dışında kalan yapı ve bölgelerde inşa
edilecek olan ve İmar Kanunu ve ilgili mevzuatta “Fenni Mesuliyet Hizmetleri” olarak tanımlanan, “Mimari Teknik
Uygulama Sorumluluğu Hizmetleri” ni kapsar.
Dayanak
Madde 3 : 3194 Sayılı İmar Kanunu, 5393 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Kurulması Hakkında Kanun, 62357303 Sayılı TMMOB Kanunu, 3458 Sayılı Mimarlık ve Mühendislik Hakkında Kanun, 5216 Sayılı Belediye
Kanunu, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, 3030 Sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip
İmar Yönetmeliği, 5393 Sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun kapsamında kalan
Belediyelerce hazırlanan İmar Yönetmelikleri, TS8737 Yapı Ruhsat Formu ve TS10970 Yapı Kullanma İzin
Belgesi Formu hükümleri, TMMOB Mimarlar Odası yönetmelik ve şartnameleri, bu yönetmeliğin dayanaklarını
teşkil eder.
Tanımlar ve Kısaltmalar
Madde 4 :
ġube: Mimarlar Odasına bağlı şubeye,
Mimar: Mimarlık hizmetlerini, eğitimi, uzmanlığı ve çalışma konularına göre, Mimarlar Odasının ilgili kanun, tüzük
koruyan, çalışması kısıtlanmamış serbest, kamu görevlisi ya da ücretli çalışanlara,
Mimarlık hizmetleri: Uygulamaya, yapmaya, kabule ve imzaya mimarın yetkili olduğu, her türlü araştırma,
danışmanlık, bilirkişilik, etüt, tasarım, plan, proje, resim ve hesapların hazırlanması ve bunların uygulanması ile
onaylatmış, serbest mimarlık hizmetleri tescil belgesi sahibi, serbest mimarlar listesine kayıtlı mimara,
Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği’nde tanımlanan istisna koşulları taşıyan
Serbest Mimarlar Listesi : Tescilini ve tescil yenilemesini yaptırmış olan serbest mimarlık hizmetleri büro tescil
projenin müelliflik hakkını kazanmış eser sahibi mimar ya da mimarlara,
Mimari teknik uygulama sorumluluğu (Mimari TUS) hizmetleri : 4708 Sayılı Yapı Denetimi Kanunu ile yapı
denetimine tabi olmayan yerlerde Kamu adına yapıların, yürürlükteki Kanun, İmar planı, ilgili yönetmelik
hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen, sanat ve sağlık kurallarına ve tüm mevzuat
hükümlerine uygun olarak düzenlenen yapı ruhsatı eki projelerine göre gerçekleştirilmesinin denetlenmesine
yönelik, mimar tarafından üstlenilen mimarlık hizmetleridir. Bu hizmet, imar mevzuatında “Fenni Mesuliyet
Hizmetleri” olarak adlandırılan hizmetler kapsamındadır.
Teknik Uygulama Sorumlusu Mimar (TUS Mimar) : Proje müellifleri kendileri olsun veya olmasın Mimari Teknik
Uygulama Sorumluluğu Hizmetlerini uzmanlık konusuna ve ilgili mevzuata göre yürüten, Mimarlar Odası Serbest
Mimarlık Hizmetleri Uygulama ve Mesleki Denetim Yönetmeliğine uygun olarak Şubesinden her proje için Mimari
Fenni Mesul Sicil Durum Belgesi almış ve ilgili İdareler ile Mimarlar Odasına karşı sorumlu olan Serbest Mimarlık
Büro Tescil Belgesi olan serbest mimardır.
Mimari Fenni Mesul Sicil Durum Belgesi : Serbest mimarların fenni mesuliyetini üstleneceği yapının
kurum ve kuruluşlarına müracaat etmeden önce ilgili Mimarlar Odası birimlerinden aldıkları belgeye,
1
ĠĢ Bitim Belgesi :Mesleki kontrollük ve fenni mesuliyet görevlerini üstlenen mimarın talebi halinde, yapı
kullanma izin başvurusundan önce Mimarlar Odası tarafından düzenlenen belgeye,
Eser sahipliği: Mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa göre kazandığı başkasına devredilemeyen
hakkına,
ĠĢveren/ĠĢsahibi: Serbest mimarla sözleşme yapan, özel hukuka tabi gerçek ve tüzel kişilerle, kamu tüzel kişileri,
kamu kurum ve kuruluşlarına,
Yüklenici : Bir sözleşme kapsamında yapıları, proje ve ekleri ile yapı izin belgesi koşullarına, yürürlükteki Kanun,
İmar planı, ilgili yönetmelik hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen, sanat ve sağlık
kurallarına ve tüm mevzuat hükümlerine uygun olarak inşa etme ve nitelikli, sağlıklı, dayanıklı olarak tamamlama
yükümlülüğünde olan kişi veya kuruluştur.
Yapı sahibi : Yüklenici kişi ve/veya kuruluşlara iş yaptıran, yapı üzerinde mülkiyet hakkına sahip olan gerçek ve
tüzel kişilerdir.
ġantiye ġefi : Yapım işlerini yapı sahibi veya yapı müteahhidi adına, Fenni mesullerin teknik konulardaki
talimatlarına uygun olarak yönetmek ve inşa ettirmekle yükümlü mühendis veya mimardır. Şantiye şefi, İş Kanunu
ile yapı yerinde İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği Tüzüğünün yada iş sürecinin zorunlu kıldığı sağlık ve güvenlik
önlemlerini almak ve uygulatmakla yükümlüdür.
Yapı : Daimi veya geçici, resmi veya özel, karada veya suda yeraltı ve yerüstünde kurulu, bağlı ekleri ile her türlü
etüt, inşaat, imalat ve tesisatı, değiştirme, güçlendirme ve esaslı onarımları içine alan sabit veya hareketli
tesislerdir.
Yapı sorumluları : Yapım işlerinde görev alan yüklenici, proje müellifleri, şantiye şefi ve teknik uygulama
sorumlularıdır.
Ġlgili idare : Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki uygulamalar için Belediyeler, bu alan dışında kalan
alanlarda ilgili kurumlar ve Valiliklerdir.
Yapı Denetim Defteri (Ģantiye talimat defteri) : Yapı mahallinde bulundurulması zorunlu ve korunması şantiye
şefinin ve TUS’ların ortak sorumluluğunda olan TUS mimarın görevlerini ilgili mevzuat çerçevesinde yerine
getirirken gerekli gördüğü öneri ve uyarılarını yazdığı Mimarlar Odası tarafından onaylanan defterdir.
Yapım Süresi (Mimari TUS Hizmeti Süresi) : Mimari TUS hizmetleri süresi, sözleşmede aksi bir hüküm yoksa
Odadan alınan TUS belgesi ve Ruhsatın imzalandığı tarih ile yapı kullanma iznini aldığı tarih arasındaki dönemdir.
Birim maliyet (BM) : Yapının, birim ölçüsünün (binalarda birim alanının), Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca her yıl
2
Bölge Geçim Endeksi Katsayısı (d) : Yöre şart ve özelliklerine göre, % 50’den az olmamak koşuluyla Mimarlar
Odası Şubelerince belirlenen katsayıya,
Sınıf ücret oranı: Yapı yaklaşık alanı ile yapı sınıflarına bağlı olarak hizmet sınıflarının düzenleme katsayısına.
(Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Mühendislik Mimarlık Hizmetleri Şartnamesindeki proje ihale dosyası katsayısına
karşılık gelir. Her ihtisas dalı, yapı sınıf tanımlarını kendisi tespit eder.)
Zorluk kriterleri katsayısı (z) :Mimarlık hizmetlerinin gerçekleştirileceği yapının bulunduğu yer, coğrafi koşulların
etkileri, yapının türü ve niteliği, bağlı olduğu yasa ve yönetmelikler, vb. mimar'ın çalışmalarını farklı koşullarda
uygulaması karşılığında, mimara ödenecek ücretlerin belirlenmesinde kullanılan katsayıya,
denir.
TUS Mimarın Görev Yetki ve Sorumlulukları
Madde 5 : TUS mimar, bu şartnameye ve ilgili mevzuata uygun olarak, uzmanlık konusuna göre üstlendiği mimari
teknik uygulama sorumluluğu hizmetlerini; genel anlamda toplumun, işverenin, yapı sahibi ve kullanıcılarının,
meslektaşlarının, üyesi olduğu meslek odasının ve işbirliği yaptığı diğer bireylerin ortak yararını gözeterek,
Mesleki Ahlak ve Davranış İlkelerine uygun ve eksiksiz olarak yerine getirmekle yükümlüdür. TUS mimar,
TUS’unu üstlendiği yapının aynı anda şantiye şefliğini ve yapı müteahhitliğini üstlenemez.
5-1 Genel Olarak :
5-1-1 : Mimar TUS hizmetlerini üstlendiği yapının yapı ruhsatı ve ekleri, onaylı proje ve hesaplar ile teknik
şartnamelerine göre inşa edilmesini sağlar. Her türlü inşaat, imalat, tesisat ve montajı, projelerine, detaylarına
göre, boyut ve şekillerine uygun olarak eksiksiz yapılmasını uzmanlık konusuna göre denetler. Onaylı projesi
olmayan hiçbir işe izin vermez.
5-1-2 : Proje müellifinin mührü ve imzası olmayan çizili ve yazılı belgelere itibar etmez ve bunlara dayanarak
uygulama yaptırmaz.
5-1-3 : İnşaatın, kamunun ve yapı sahibinin yararına ekonomik, sağlıklı, kaliteli olarak yapılmasını denetler.
Yapının ekonomik, sağlam ve güvenli bir şekilde tamamlanmasını sağlamak için görev yapar.
5-1-4 : Yapının ilgili idare ve Oda tarafından onaylanmış projelerinin ve eklerinin, diğer gerekli yazılı ve çizili
belgelerin, yapı ruhsatının yapı denetim defterinin yapı yerinde bulunmasını şantiye şefi ile birlikte sağlar.
5-1-5 : Yapı yerinde, yapı denetim defterini (Şantiye talimat defteri) aşağıdaki esaslar çerçevesinde tutar;
2
a. Yapı denetim defterini (Şantiye talimat defteri) Mimari Fenni Mesul Sicil Durum Belgesi alınırken ve iş bitim
belgesinin düzenlenmesi sırasında Oda tarafından onaylanır.
a. TUS mimar, yapı denetim defterine (Şantiye talimat defteri) öneri ve uyarılarını yazdıktan sonra şantiye şefine
yoksa yapı sahibine teslim eder.
c. İlgili İdare ve/veya Oda tarafından gerekli görüldüğünde ibraz edilmesi zorunludur.
5 –2 : ĠnĢaat baĢlamadan önce :
5-2-1 : TUS mimar, projelerin doğruluğunu incelemek ve onaylamakla yetkili ve görevli değildir. Ancak; yapıma
başlamadan önce yapı ile ilgili bütün projelerin (mimari, statik, tesisat, elektrik, çevre düzenleme, dekorasyon,vb.)
birbirleri ile uyumunu kontrol eder varsa uyumsuzlukların yada eksik ve hataların giderilmesini yapı sahibiyüklenici ve ilgili proje müelliflerinden talep eder.
5-2-2 : İnşaat sırasında ihtiyaç duyulacak, imalat, inşaat ve montaj için gerekli olan yeterli bilgiyi sağlamayan
projeler ile gerekli yardımcı proje ve detayları belirler ve yapı sahibinden bunları proje müelliflerine hazırlatmasını
ister. Eğer proje müelliflerince yapılan değişiklikler, gerektiriyor ise ilgili idarenin ve Oda’nın onayını talep eder.
5-3 : ĠnĢaat süresince :
5-3-1 : Yüklenici tarafından yapılan her türlü imalatı ve kullanılan malzemeyi yerinde inceler, uygulama projesine
göre uygun olup olmadığını kontrol eder. Uygun olmayan durumlarda uygun hale getirir. Proje ve eklerinin
sorumluluğu ve değişiklik yapma yetkisi proje müelliflerine aittir. Yeniden yapılmasında yarar sağlanmayan ve
yapılan şekli ile kalmasında sakınca görmediği eksiklikleri, proje müellifinin ve yapı sahibinin de onaylarını
aldıktan sonra yapı denetim defterine kaydeder.
5-3-2 : TUS mimar, proje müelliflerinin izni olmadan onaylı projelere uygun olmayan imalata ve malzeme
kullanımına izin vermez. Aykırı durumlarda yapı denetim defterine (Şantiye talimat defteri) kaydederek yapı sahibi
ve proje müellifine haber verir.
5-3-3 : Yapı ruhsatının alınmasından sonra yer tesliminde ve yapının arsaya aplike edilmesinde hazır bulunur.
Yapı yerleşim planının arsaya aplikasyonunu kontrol eder. Diğer TUS’ların uzmanlık alanları ile ilgili TUS
hizmetlerini yapmak üzere yapı yerinde bulunmalarını sağlamasını yapı sahibinden talep eder.
5-3-4 : Yapıya ait tüm kotlarını tespit eder, yapının arsaya aplikasyonu sonunda arsanın mevcut durumu ile
yapının vaziyet planı arasında ortaya çıkacak uyuşmazlıklar durumunda yerleşme planında gerekli düzenleme ve
düzeltmeleri yapmasını proje müellifinden talep eder.
5-3-5 : İnşaat süresince, inşaatla ilgili temel vizesi ve benzeri izinlerin alınması için gerekli incelemeleri yapar, izin
alınması için başvuruda bulunmaya engel bir durum yoksa bundan yapı sahibini zamanında haberdar eder ve
izinlerin alınmasını ister, temel vizesi alınmadan inşaatın devamına izin vermez.
5-3-6 : İnşaat sırasında ortaya çıkan teknik sorunların çözümünü proje müellifi ve şantiye şefi ile birlikte araştırır,
önerilerde bulunur, gerekli önlemlerin alınmasını ister ve sağlar.
5-3-7 : İnşaat süreci ile ilgili olarak; kullanılan malzemelerin ve yapılan imalatların niteliklerinin belirlendiği
tutanakları ve diğer kayıtları yapı denetim defterinin (Şantiye talimat defteri) eki olarak tutar ve yüklenici/yapı
sahibi ile karşılıklı imzalar.
5-3-8 : Gerekli gördüğü takdirde, inşaatta kullanılacak malzemelerin ihzaratı yapılmadan önce veya şantiyeye
girdiklerinde, boyut, şekil ve markalarının sözleşme eki şartnamelere ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından
belirlenmiş standartlara uygunluğunu numuneler aldırmak suretiyle kabul eder. Gerekli gördüğü deneyleri, bedeli
yapı sahibi tarafından ödenmek suretiyle yapar veya yaptırır. Sonucu yapı denetim defterine (Şantiye talimat
defteri) kaydeder, ilgili standart ve ilgili norm ve belgelerini muhafaza eder.
5-3-9 : Yüklenici ile yapı sahibi arasında herhangi bir anlaşmazlık halinde istendiği takdirde yapı denetim defterini
(Şantiye talimat defteri) esas alan raporları yapı sahibine sunar.
5-4 : ĠnĢaatın tamamlanmasından sonra :
5-4-1 : Mimar TUS, inşaatın bitiminde yapıyı inceler, ilgili kısımlarını uzmanlıklarına göre diğer TUS’lar tarafından
da (inşaat, tesisat ve elektrik mühendisleri, vd) incelenmesini yapı sahibinden ister. Yapı kullanma izninin
alınmasına engel yoksa yapı denetim defterine durumu kaydeder. Kabulün yapılmasına engel bulunmadığına dair
raporunu ve kabul tutanağını düzenler ve yapı sahibi ile proje müellifine sunar.
5-4-2 : Yapının bu ilk incelenmesinde kabulü engelleyen durumlar varsa, bunları belirler ve yükleniciden bu eksik
ve kusurların belirlediği süre içerisinde giderilmesini ister. Yapı sahibi ve proje müellifine inceleme raporu
hakkında bilgi verir.
5-4-3 : İlk inceleme raporunu yada bu raporda belirtilmiş eksik ve kusurların giderildiğine dair bildirimini en kısa
zaman içerisinde yapı sahibi ile birlikte yapının yerinde kabulünü yapmak üzere inceler. Bu incelemede
yüklenicide hazır bulunur.
5-4-4 : Yerinde yapılan inceleme sonucu yapının ruhsatına esas; yürürlükteki Kanun, İmar planı, ilgili yönetmelik
hükümleri, Türk standartları, bilimsel kurallar, teknik şartnameler, fen, sanat ve sağlık kurallarına ve tüm mevzuat
hükümlerine uygun yapıldığı belirlenirse, yapının kabulü yapılır ve kabul tutanağı düzenlenir.
5-4-5 : Tamamlanan yapının yapı sahibi tarafından teslim alınması sonrası, Odanın onaylayacağı iş bitim
belgesini, proje müellifi ve yapı sahibi ile birlikte imzalar.
5-4-6 : İş bitim belgesinin Oda tarafından onaylanması için TUS mimarın ücretlerinin tamamının ödenmiş olması
gereklidir.
3
TUS Mimarın Uymak Zorunda Olduğu Kurallar
Madde 6 :
6-1 :Genel Olarak :
6-1-1 : TUS mimar,görevini yasal zorunluluklar dışında devredemez, vekaleten yaptıramaz.
6-1-2 : TUS mimar, inşaatta uzmanlık alanıyla ilgili her konuyu ve imalatı bilmek, görmek, izlemek, yanlışları
düzelttirmek ve gerekirse yasal koşulları yerine getirmekle yükümlüdür.
6-1-3 : TUS mimar, inşaatta gördüğü tüm aksaklıkları ve yanlışlıkları, projeye aykırılıklar, yapı sahibineyükleniciye ve proje müellifine bildirir, düzeltilmesini talep eder.
6-1-4 : TUS mimar, bütün girişim ve uyarılarına rağmen projeler ve teknik şartnamelere uygun hale getirilmeyen
işleri ve uygulamaları 3 (üç) işgünü içerisinde yapı ruhsatını veren ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır.
6-1-5 : TUS mimar, yapının inşaatı süresince özel durumlarda kendisine yapılan çağrıya mücbir sebebler
haricinde 48 saat içinde cevap vermek zorundadır.
6-1-6 : TUS mimar, Serbest Mimarlık Hizmetleri Büro Tescil Belgesi almış olmak ve üzerinde fenni mesullük
görevi bulunduğu sürece her yıl yenilemek zorundadır.
6-1-7 : Mimarlar Odasının öngördüğü meslek içi eğitimleri almış olmalıdır.
6-1-8 : TUS mimar, fenni mesuliyet üstleneceği yapının bulunduğu yerin şubesine kayıtlı olmak zorundadır.
6-2 : TUS Mimarın Sorumlu Tutulamayacağı Durumlar :
6-2-1 : TUS mimar, yapı sahibi ve yükleniciyi yazılı olarak uyarmışsa ve ilgili idareye bildirmiş ise bu uyarılarına
uyulmamış olmasından ötürü doğacak hata ve kusurlardan sorumlu tutulamaz.
6-2-2 : TUS mimarın,esas görevi inşaatı yapı ruhsatı ve eklerine uygun olarak yapılmasını denetlemektir. Bu
nedenle, yapı sahibine, çalışanlara, üçüncü şahıslara, kamu kuruluşlarına ve inşaat izni veren ilgili idareye karşı
yapı yerinde meydana gelen ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin kaza ve hasarlardan dolayı herhangi bir
şekilde sorumlu tutulamaz ve sorumluluk üstlenemez. Bu sorumluluk yapı sahibine, yükleniciye ve şantiye şefine
aittir.
Madde 7:Mimari Fenni Mesuliyet (TUS) Hizmeti Bedeli
7.2: Mimara yapılacak olan Fenni mesuliyet (TUS) hizmet bedeli aşağıdaki şekilde hesaplanır.
Fenni Mesuliyet (TUS)
Hizmeti Bedeli
Yapı
= Birim
Maliyeti
Yapı
Yapı Alanı
Hizmet
x Alanı x Sınıf Ücret x 0.27 x Dalı
Oranı
Oranı
Ġhtisas
x Katsayısı x d x z
Bölge Geçim Endeksi Katsayısı (d) : 0.50’den az olmamak koşuluyla Mimarlar Odası Şubelerince belirlenir,
yapı maliyet grubu 5 olan yapılar için bu oran 1 alınır.’’
z: Zorluk Kriterleri Katsayısı ( sözleşmede aksi belirtilmedikçe 1.00 olarak kabul edilir.)
Hizmet Dalı Oranı Mimari Projeler için 1.00 olarak belirlenmiştir.
İhtisas Katsayısı Fenni Mesuliyet Hizmetleri için (TUS) 1.00 olarak belirlenmiştir.
7-3: Birbirini tekrar eden yapılarda uygulama :
Mimari fenni mesuliyet hizmetlerinin; aynı projenin aynı yerde ve aynı kontrol sözleşmesi içinde uygulanması
halinde bu yönetmeliğe göre bulunacak mimari fenni mesuliyet ücretinin; bütün uygulamalar için %100'ü ödenir.
Mimari TUS Hizmetlerinin Süresi
Madde 8 :
8-1 : TUS mimarın görevleri, yapı sahibi ile imzalanan sözleşmede aksi bir hüküm yoksa Odadan alınan TUS
belgesi ve ruhsatı imzaladığı tarihte başlar. Zorunlu nedenler ile işe başlama gecikir ise TUS mimar, bu durumu
yapı denetim defterine (Şantiye talimat defteri) kaydeder ve ilgili idareye ve Oda birimine yazılı olarak bilgi verir.
8-2 : TUS mimarın görev bitiş tarihi, aksi bir hüküm yoksa, yapı ile ilgili iş bitim belgesini imzalayıp Odaya
onaylattıktan sonra yapı kullanma izninin alındığı tarihtir. Yapım süresinin sözleşme süresini aşması durumunda
taraflar ek sözleşme yaparlar.
8-3-1 : TUS hizmeti sözleşmesinin yenilenmesi durumunda, aşağıdaki belgeler istenir:
Yapıya ilişkin mülkiyet belgesi,
Yeni TUS sözleşmesi,
Yapı Ruhsatı,
Yapının, o andaki durumunu gösteren, tespit tutanağı,
Fenni mesulun değişmesi durumunda, yapının o andaki durumunu gösteren tesbit tutanağının; yeni ve eski
mesuller tarafından, birlikte düzenlenerek imzalanması gereklidir.
Fenni mesuliyet (TUS) hizmet süreleri iş programı ile aynı olmalıdır. Bu süreler sözleşme ile belirlenir. Aşağıda
yer alan tablo, bu koşulların yerine getirilmediği durumlarda örnek alınacak süreleri gösterir.
4
KatAd.
KatAl.m2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
1-100
101-200
201-300
301-400
401-500
501-600
601-700
701-800
801-900
901-1000
5
6
7
9
10
11
12
13
14
15
7
9
11
12
13
14
15
16
16
17
8
10
12
13
14
15
16
17
18
19
9
11
13
15
16
17
18
19
20
21
10
12
15
17
18
19
20
21
22
23
11
13
16
19
20
21
22
23
24
25
12
14
17
20
22
23
24
25
26
27
13
15
18
21
23
25
26
27
28
29
14
16
19
22
24
26
28
29
30
31
15
17
20
23
25
27
29
31
32
33
16
18
21
24
26
28
30
32
34
35
17
19
22
25
27
29
31
33
35
37
8-3-2: İnşaat, tabloda belirtilen süre içinde bitirilmediği taktirde, o yılın tarifesinden hesaplanan toplam bedelin
süreye bölünmesi ile bulunan aylık ücret, uzayan sürede mimara aylık olarak ödenir.
8-3-3: İnşaat ihale edilmişse, yüklenicinin sözleşmesinde yazılı inşaat süresi esas alınır. Mimar, inşaat süresinin
uzamasında sorumlu tutulamaz.
2
2
8-3-4: Kat alanı 1000 m 'den fazla yapılarda, kat alanının her 100 m artması durumunda, tabloda belirtilen
sürelere, 1 ay ilave edilir.
8-3-5: Kat adedi 12 kattan fazla yapılarda, artan her kat için, tabloda belirtilen sürelere, 1ay ilave edilir.
8-3-6: İnşaatın, mimarın koordinasyonu ve denetim altında üstenciler eliyle yürütüleceği mimarın sözleşmesinde
belirtilmişse, mimar ile işveren/işsahibi arasında inşaat süresi üzerinde anlaşma yapılır. Bu durumda, Fenni
mesuliyet (TUS) iş aşamalarının hizmet bedeli [%10] oranında artırılır.
Üstlenilebilecek Mimari TUS Hizmetleri Sınırı
2
Madde 9 : TUS mimar, Yasa ve Yönetmeliklerde belirlenen m / sayıdan fazla inşaatın, mimari TUS hizmetini
ve/veya şantiye şefliğini aynı anda üstlenemez. Üzerinde başka bir mimari TUS bulunmamak koşulu ile bu
miktarları aşan tek ruhsata bağlı inşaatlarda bu şart aranmaz.
Yapım ĠĢinin Geçici Bir Süre Durdurulması
Madde 10 :
10-1 : İnşaat, iklim koşulları, yapı yasağı yada zorunlu nedenlerle geçici bir süre durdurulursa durum yapı sahibi
tarafından ilgili idareye ve TUS mimara yazılı olarak bildirilmek zorundadır. Bu durumda TUS mimarın hizmet
süresi devam eder ancak TUS mimara durdurulan süreye karşılık gelen mimari TUS hizmetleri ücreti ödenmez.
10-2 : İnşaat, iklim koşulları yada zorunlu nedenlere dayanmadan yapı sahibi kendi isteği üzerine herhangi bir
nedenle geçici olarak durdurulursa durum ilgili idareye ve TUS mimara yazılı olarak bildirilmek zorundadır.
İnşaatın geçici bir süre durdurulması durumunda, TUS mimarın hizmet süresi devam eder ve bu süre içerisinde
mimari TUS hizmetleri ücretleri kendisine ödenir.
10-3 : İnşaatın herhangi bir nedenle geçici olarak durdurulduğu önceden TUS mimara ve ilgili idareye yazılı olarak
bildirilmediği taktirde inşaatın geçici olarak durdurulduğu süre TUS mimarın hizmet süresinden sayılır.
10-4 : İnşaatın herhangi bir nedenle geçici bir süre durdurulması nedeniyle yapım süresinin sözleşme süresini
aşması durumunda taraflar ek sözleşme yaparlar. Bu sözleşmede, TUS mimarın ücreti hizmetin yapıldığı yılın
tarifelerinden hesaplanarak ödenir.
10-5 : İnşaatın geçici olarak durdurulduğu 3 (üç) aylık sürenin sonunda inşaat yeniden başlamaz ise TUS mimarın
sözleşmesini fesih hakkı doğar. Sözleşmenin feshi durumunda TUS mimarın yaptığı hizmetten doğan
alacaklarının tamamı ödenir.
Yapım ĠĢinin Süresiz Durdurulması
Madde 11 : Yapı sahibi inşaatın süresiz olarak durdurulduğunu TUS mimara ve ilgili idareye yazılı olarak
bildirmek zorundadır. Bildirimden sonra 7 (yedi) işgünü içinde TUS mimar görevinden istifa eder ve sözleşmesi
fesholur.
Bu durumda, TUS mimarın yaptığı hizmetten doğan alacaklarının tamamının ödenmiş olması gerekir. Ayrıca
sözleşmede belirtilen işin tamamına ait bedelin bu ödemeden sonraki miktarının %30'u, inşaatın durdurulduğu
yılın tarifelerine göre hesaplanarak 1 (bir) ay içerisinde TUS mimara ödenir.
TUS Mimarın Ġstifası
Madde 12:
12-1 : TUS mimar geçerli bir gerekçe olmadan görevini bırakamaz ve devredemez. Geçerli gerekçe ile TUS
mimarın;
a. Mimari TUS hizmetini yürütemeyeceği madde 14’te tariflenen uygulama alanı dışına yerleşme,
b. Çalışma statüsünün değişmesi,
c. Mesleği uygulama yeteneklerini yitirmesi,
d. Yazılı uyarılarına rağmen, yapı sahibinin uygunsuz inşaat ve imalatları düzelttirmemekte direnmesi,
e. Askere gitme veya seferberlik, olağanüstü hal veya doğal afetler nedeniyle görevini yapamaması,
f. İşveren/İşsahibinin sözleşme hükümlerine aykırı davranması,
anlaşılmalıdır.
5
12-2 : TUS mimar, geçerli bir gerekçe ile istifa eder ise görevin bırakıldığı tarihe kadar yapılan işlere ait
sorumlulukları devam eder.
12-3 : Bu durumda, TUS mimarın yaptığı hizmetten doğan alacaklarının tamamının ödenmiş olması gerekir.
12-4 : TUS mimarın, görevinden istifa etmesi durumunda; inşaatın o andaki durumunu belirleyen tespit tutanağı
düzenlemesi ve yapı sahibine, ilgili idareye ve Odanın ilgili birimine yazılı bildirimde bulunması zorunludur.
12-5 : TUS mimarın istifası Oda’nın ve ilgili idarenin onayı ile yürürlüğe girer.
TUS Mimarın Görevden Alınması
Madde 13 :
13-1 : TUS mimarın şartnameye ve ilgili mevzuata uygun olarak üstlendiği mimari TUS hizmetini gereğince
yapmaması, yapımı geciktirmesi nedeniyle yapı sahibi ve yükleniciyi maddi kayıplara uğratması ve bu durumun
ilgili Oda birimi tarafından da tespiti ve onayından sonra ilgili idarenin kabulü ile TUS mimar yapı sahibi tarafından
görevinden alınabilir.
13-2 : Bu durumda; yapı sahibi, Odanın da onayı ile yeni bir TUS mimarı 7 (yedi) işgünü içinde görevlendirir.
13-3 : TUS mimar, yukarıdaki gerekçeler ile veya herhangi bir nedenle Oda tarafından meslekten men cezası
alması halinde mimari TUS görevi ilgili Şube Yönetim Kurulu kararıyla sona erdirilir ve bu durum ilgililere yazı ile
bildirilir.
13-4 : Bu durumda, TUS mimarın yaptığı hizmetten doğan alacaklarının tamamının ödenmiş olması gerekir.
Uygulama Alanı
Madde 14 : TUS mimarın, yapının bulunduğu il sınırları içinde ikamet etmesi esastır. Farklı bir ilde mimari TUS
hizmeti üstlenilebilmesi için; ilgili idarenin ve Oda biriminin de uygun görmesi, yapı yeri ile TUS mimarın, işyeri
arasındaki mesafenin en fazla 200 km olması gerekir.
Özel Durumlar
Madde 15 : Odanın her hangi bir biriminde mimari TUS görevini üstlenecek yeterli sayıda Mimar yoksa; birimin
bağlı bulunduğu Şube tarafından ve ilgili idarenin onayıyla o birime 200 km' ye kadar uzaklıkta bir birimden bu
görevi üstlenebilecek bir mimara Mimari Fenni Mesul Sicil Durum Belgesi düzenlenir.
Yürütme
Madde 16 : Bu şartname hükümlerini Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu ve kendi etkinlik alanları içerisinde
Mimarlar Odası Şube Yönetim Kurulları yürütür.
Yürürlülük
Madde 17 : Bu şartname, Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu'nun onaylaması ile yürürlüğe girer.
6
Mimarlık ve Mühendislik
Hizmetleri Şartnamesi
Bakanlar Kurulu Karar Sayısı: 85/9707
8/5/1985
Bakanlar Kurulu
MĠMARLIK VE MÜHENDĠSLĠK HĠZMETLERĠ ġARTNAMESĠ HAKKINDA KARAR
Bakanlar Kurulu Karar Sayısı: 85/9707
Karar Tarihi: 16 Temmuz 1985
Resmi Gazete Tarihi: 5 Ağustos 1985
Resmi Gazete Sayısı: 18833
I. GĠRĠġ
AMAÇ VE KAPSAM :
Madde 1- Bir yapının meydana gelebilmesi için mimarlık, inşaat, makina ve elektrik mühendisliği dallarında yapılması gereken
hizmetlerin niteliği ve karşılığında ödenecek ücretler bu Şartname hükümlerine göre belirlenir ve bulunur.
Bu Şartname, 2886 Sayılı Kanunun 1. maddesinde yazılı İdareleri kapsar.
DAYANAK :
Madde 2- Bu Şartname 2886 Sayılı Kanunun 8 inci maddesi gereğince hazırlanmıştır.
II. GENEL HÜKÜMLER
DEYĠMLER VE TANIMLAR :
Madde 3- Bu Şartnamede geçen deyimler ve tanımlar aşağıda gösterilmiştir.
3.1 YAPI
Karada ve suda, kalıcı ve geçici, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ek ve değiştirilmelerine, sabit ve hareketli tesislerine ve
bunların parçalarına denir.
3.2 BİRİM MALİYET (BM)
Yapının birim ölçüsünün (binalarda birim alanın), Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca her yıl Mimarlık hizmetlerine esas olan sınıflar
için ayrı ayrı tesbit edilerek ilan edilen maliyetleridir. (Birimi TL./m² dir.)
3.3 YAPI YAKLAŞIK MALİYETİ (YYM)
Mimarlık ve Mühendislik hizmetleri ücretinin hesabına temel olan ön kabuldür; ön projeden, yoksa ihtiyaç programından çıkarılan
miktarların birim maliyetle çarpılması sonucu bulunan değerdir. (Birimi TL.dır.)
3.4 İDARE
Mimarlık ve Mühendislik hizmetlerini yaptıracak olan İdare, Kurum ve Kuruluşlardır.
3.5 MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ
Belli bir yapıya ait proje, hesap ve ihale dosyası düzenleme işleriyle, yapının meslek yönünden kontrolu ve hizmet dallarında uyum
ve birliğin sağlanması işlerine denir.
3.6 MİMAR/MÜHENDİS
Mimarlık ve Mühendislik hizmetlerini yüklenen Mimar ile inşaat, makine, elektrik Mühendisleri veya Mimarlık , Mühendislik,
Müşavirlik büro ve firmalarıdır.
YAPI YAKLAġIK MALĠYETĠNĠN TESPĠTĠ
Madde 4- Yapı yaklaşık maliyeti; ön projeden, yoksa ihtiyaç programından bulunacak alan, hacim veya miktarlar ile Bayındırlık ve
İskân Bakanlığınca her yıl yayınlanacak olan birim maliyetlerin çarpımı sonucu elde edilir.
Birim maliyetler yayınlanmamış ise, yürürlükteki birim veya bedeller kullanılır.
4.1 Bir yapıdaki makine ve elektrik Mühendisliği hizmetlerinin ayrıca yaptırılması halinde, bu işlerin kapsadığı tesisat veya montajın
ihale yılı birim fiyatlarıyla hesaplanan ilk keşif tutarı, yapı yaklaşık maliyeti olarak alınır.
4.2 Yapıdaki mesleki hizmetlerin karşılıkları ile arsa, ruhsat vb., harç, resim ve harcamalar yapı yaklaşık maliyetine katılmaz.
4.3 İdarenin bağış ve benzeri yollarla maliyette sağladığı indirmeler yapı yaklaşık maliyetini etkilemez.
4.4 Yapının kesin maliyeti: Mimarlık ve Mühendislik ücretinin hesaplanmasında hiç bir şekilde dikkate alınmaz.
4.5 İdarenin verileri değiştirmesi ile oluşan mesleki hizmetlerin ücreti ayrıca ödenir.
4.6 (Ek fıkra: 93/4828 - 8.10.1993) Mesleki kontrolluk hizmetlerine ait ücret hesabında, mesleki kontrolluk hizmetlerinin başladığı
yıl fiyatları ile hesaplanan ve ihale edilen yapım işinin birinci keşif tutarı, yapı yaklaşık maliyeti olarak alınır.
HĠZMETLERĠN ÜCRETLERĠ
Madde 5- Bu şartnamede belirtilen proje ve ihale dosyası düzenleme ve mesleki kontrol işleri karşılığında ödenecek ücretler aşağıda
açıklandığı gibi hesaplanır.
5.1 PROJE VE ĠHALE DOSYASI DÜZENLENMESĠ (PĠD)
Proje ve ihale dosyası düzenlenmesine ait Mimarlık ve Mühendislik hizmet dallarının ücretlerine esas olacak miktarlar, tasarlanan
yapının 4 üncü madde uyarınca bulunacak yaklaşık maliyetinin birim maliyete oranı ve söz konusu hizmet dalının sınıfı esas
alınarak, ekli ücret oranları cetvelinden bulunacak PİD oranları ile tasarlanan yapının yaklaşık maliyeti çarpılarak bulunur.
5.1.1 Yapının bir bölümüne ait PİD hizmetinin yaptırılması halinde ücret, bu bölüm yaklaşık maliyetinin tüm yapı yaklaşık
maliyetine oranı ile bulunur.
5.1.2 Ancak, yapının tümünün yaptırılmasından vazgeçilip bir bölümünün gerçekleştirilmesinin istenmesi halinde, buna ait PİD
ücretleri bu bölüm yaklaşık maliyetine göre bulunur.
5.1.3 Yapının bölümlerine ait PİD hizmeti ayrı yıllarda yaptırılırsa ücret, sözleşme yılındaki birim maliyete göre hesaplanır.
5.1.4 Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılması caiz olmayan ve aynı ihtiyaç programı içinde gösterilen ayrı yapıların
yaklaşık maliyetleri toplamı tek maliyet olarak kabul edilir ve ücretler bu toplam maliyet üzerinden hesaplanır:
- Derslik, lâboratuvar, idare odaları, toplantı ve jimnastik salonundan oluşan okul binaları,
- Yatakhane, revir ve lojmanlardan oluşan yurt binaları,
2
- Okul, yurt, lojmanlar, enerji santralı ve atölye gibi parçalardan oluşan yatılı okullar,
- Hasta odası, ameliyathane, poliklinik vb. parçalardan oluşan hastane binaları gibi.
5.1.5 Fonksiyonları bakımından birbirlerinden ayrılmaları ve böylece ayrı yapılar halinde projelendirilmesi gereken veya idare
tarafından böyle projelendirilmesi istenen yapı gruplarındaki Mimarlık ve Mühendislik ücretleri, her yapının kendi yaklaşık maliyeti
üzerinden hesaplanır:
- Çeşitli fakülteler, yurtlar, lojmanlar ve diğer yardımcı tesisleriyle Üniversite kampüsleri,
- İdare, imalâthane, ambar, lojman ve reviri ile sanayi tesisleri gibi,
5.1.6 Fonksiyonları bakımından birbirinden ayrı olan çeşitli ihtiyaç programlarının tek yapı kitlesi içinde projelendirilmeleri halinde
Mimarlık ve Mühendislik ücretleri, tüm yaklaşık maliyetin % 30 arttırılmasıyla elde edilecek miktar üzerinden hesaplanır:
- Çarşı-Sinema-Büro,
- Çarşı-Apartman-Otel-Hamam-Garaj vb. gibi,
5.1.7 Mevcut bir yapının değiştirilmesi ve/veya büyütülmesiyle ilgili her hizmet dalına ait ücret, o hizmetin etkilediği yapı
bölümünün bu Şartnameye göre bulunacak maliyetine % 30 eklenmek suretiyle hesaplanır. 5.4. maddesindeki hizmet bunun
dışındadır.
5.1.8 (Değişik fıkra: 93/4828 - 8.10.1993) İdare, PİD hizmetlerinin yapılması sonunda, bu hizmetler için sözleşme yılı birim fiyatları
ile yapılan keşfin yaklaşık maliyeti aşmamasını isteyebilir.
5.2. MESLEKĠ KONTROLLUK
(Değişik fıkra: 93/4828 - 8.10.1993) Mesleki kontroluk hizmetlerine ait Mimarlık ve Mühendislik hizmet dallarının ücretlerine esas
olacak miktarlar, ihale edilen yapım işinin, mesleki kontrolluk hizmetlerinin başladığı yıl fiyatları ile hesaplanan birinci keşif
tutarının birim maliyete oranı ve sözkonusu hizmet dalının sınıfı esas alınarak, ekli ücret cetvelinden bulunacak PİD oranlarının %
60'ı birinci keşif tutarı ile çarpılarak bulunur.
5.2.1 Yapının ihale edilen bir bölümüne ait mesleki kontrol ücreti, mesleki kontrolluk hizmetlerinin başladığı yıl fiyatları ile
hesaplanan bu bölüm ilk keşif tutarının tüm yapı keşif tutarına oranı ile bulunacak miktar üzerinden hesaplanır.
5.3 HĠZMET DALLARINA GÖRE UYGULANACAK KATSAYILAR
Mimarlık ve Mühendislik hizmet dallarının ücretleri, 5.1 ve 5.2 maddeleri uyarınca bulunan miktarların aşağıdaki katsayılar ile
çarpılması sonucu elde edilir.
"Bina"larda bütün sınıflarda katsayılar şöyledir:
Hizmet Dalı :
Katsayı :
--------------------------------------Mimarlık
% 100
İnşaat Mühendisliği
% 75
Makina Mühendisliği
% 50
Elektrik Mühendisliği
% 38,5
----------------Toplam:
% 263,5
5.3.1 Dört hizmet dalının katsayıları toplamı % 350'yi geçmemek üzere,
a) Birinci sınıfta "Bina"lardan gayri yapılarda hizmet dallarına uygulanacak katsayılar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından
tespit edilir.
b) Beşinci sınıfta Mimarlık dışındaki hizmet dallarına uygulanacak katsayılar, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından arttırılabilir.
5.3.2 Bir yapıdaki makine ve elektrik mühendisliği hizmetlerinin ayrıca yaptırılması halinde (Madde 4.1), bu hizmet dallarına ait
katsayılar % 100 olarak alınır.
5.4 RÖLÖVELER
Mevcut bir yapının rölövesinin yapılması için, aynı yapının bu Şartname hükümlerine göre hesaplanacak proje ve ihale dosyası
düzenleme hizmetleri ücretinin % 10'u ödenir.
AYNI PROJENĠN BĠRDEN FAZLA YAPIDA UYGULANMASI
Madde 6- Aynı projenin birden fazla yapıda uygulanması halinde mesleki hizmetlerin ücretleri aşağıdaki gibi hesaplanır:
6.1 PROJE VE ĠHALE DOSYASI DÜZENLEME HĠZMETĠ (PĠD)
Aynı projenin birden çok yapıda uygulanması halinde; ilk uygulama için bu şartnameye göre hesaplanan PİD ücreti aynen ödenir.
2. uygulamada bu ücretin % 15'i
3. uygulamada bu ücretin % 10'u
4. ve sonra gelen bütün uygulamaların herbiri için bu ücretin %5'i telif hakkı olarak ödenir.
Bu ödemelerin toplamı; ilk uygulama dahil, PİD hizmeti ücretinin iki katını aşamaz.
Aynı projenin uygulanacağı alanlarda vaziyet plânlarının düzenlenmesi ücreti, yukarıda belirtilen ödemelerin içindedir.
6.1.1 Ancak, herhangi bir uygulamada, yukarıda sayılanların dışındaki bir hizmetin ücreti, şartnameye göre ayrıca hesaplanır ve iki
kat tavan şartına bakılmadan ödenir.
3
6.2 MESLEKĠ KONTROL HĠZMETĠ
Aynı projenin, aynı yerde ve aynı kontrol sözleşmesi içinde birden çok sayıda uygulanması halinde, bu şartnameye göre bulunacak
kontrol ücreti;
İlk uygulamada aynen
2. uygulamada bu ücretin % 40'ı,
3. uygulamada bu ücretin % 30'u,
4. uygulamada bu ücretin % 20'si,
5. ve sonra gelen bütün uygulamalar için % 10'u, ödenir.
Bu ödemelerin toplamı, ilk uygulama dahil, kontrol hizmeti ücretinin dört katını aşamaz.
6.2.1. Kontrolun değişik yer ve/veya zamanlarda yapılması halinde, her uygulamada uygulamanın başladığı yıl fiyatları ile
hesaplanan ücret aynen ödenir.
ÜCRETLERĠN KAPSAMI
Madde 7- Bu Şartname hükümlerine göre bulunacak ücretler; Mimar/Mühendis tarafından bir uzman niteliği ile san'at ve teknik
kurallarına, idarenin ilkelerine bağlı kalarak, sorunun çözüme götürülmesini sağlayacak ve İdareyi tatmin edecek biçimde yapılacak
mesleki hizmete ait emek ile, Mimar/Mühendisin bu işteki harcamalarının karşılığıdır.
7.1 Tarihi eserler ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca çok özel olarak nitelenen yapılardaki değiştirme, büyütme, restorasyon ve
rölöve işlerine ait hizmetlerin ücretleri bu şartname kapsamına girmez. Bu hizmetlerin ücretleri, sarfı gereken emek ve genel
harcamalar karşılığı olarak ayrıca tesbit edilir ve ödenir.
7.2 Klasik literatüre girmeyen, özel uzmanlık ve tecrübeyi gerektiren, yeni alternatif ve çözümlerin ortaya çıkacağı veya çok geniş bir
araştırmayı gerektiren konulardaki Mimarlık ve Mühendislik hizmetleri için Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca ayrıca tesbit edilecek
ücret ödenir.
7.3 Endüstriyel yapılarda bina bünyesi ve tesisat dışındaki imal ve üretime ait makina ve teçhizatın Mühendislik hizmetleri bu
şartname kapsamının dışındadır.
7.4 Altyapı ve çevre düzenlemesine ait PİD hizmetlerinin ücreti bu hizmetler için sarfı gereken emek ve genel harcamalar gözönünde
tutularak takdiren ve ayrıca ödenir.
7.5 Proje hizmetinin bitiminde idarece maket yapılması istenirse, bu ücret de takdiren ve ayrıca ödenir.
SINIFLAR
Madde 8- Yapılar, gerektirdikleri san'at ve teknik, emek ve araştırmanın çokluğu ve güçlüğüne göre sınıflara ayrılmışlardır.
İstenecek hizmetin hangi sınıfa sokulacağı bu şartnamede gösterilmiştir.
Tanımlamalara ve örneklere rağmen tereddüde düşüldüğü takdirde o hizmetin hangi sınıfa gireceği Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca
tesbit edilir.
III ESAS HÜKÜMLER
MĠMARLIK HĠZMETLERĠ:
Madde 9- Mimarlık hizmetlerinin bölümleri aşağıda sıralanmıştır.
9.1 PROJE DÜZENLEME HĠZMETLERĠ
9.1.1 Ön Proje:
Belli bir yapının;
- Kesin ihtiyaç programı,
- Öngörülen maliyet tavanı,
- Arsa verileri,
- (varsa) proje yarışmasındaki jüri tavsiyesine, uygun çözüm getiren projesidir.
Ön projede vaziyet planı ile kat ve çatı planları, kesit, görünüşler ve Mimari rapor bulunur.
İdarece başka bir ölçekte istenmedikçe, ön proje 1/200 ölçekte düzenlenir.
9.1.2 Kesin Proje:
Belli bir yapının onanmış ön projesine göre bu safha için gerekli gelişmeleri de kapsayan, tüm yapı elemanlarının ölçülendirilip
inşaat sistem ve gereçlerinin belirtildiği projedir.
Kesin projede vaziyet planı ile kat ve çatı planları, kesitler, görünüşler ve detay listesi bulunur. İdarece başka bir ölçekte
istenmedikçe, kesin proje genellikle 1/100 ölçekte düzenlenir.
9.1.3 Uygulama Projesi:
Belli bir yapıya ait onanmış kesin projeye göre;
- Bu safha için gerekli gelişmeleri,
- Detaylara uygun ölçüde mimari elemanları,
- Statik ve tesisatın inşaatı etkileyen ölçülerini,
- Detay referanslarını ve gereç açıklamalarını, kapsayan ve inşaatın her safhasında büro ve şantiyede kullanılabilecek nitelikte
hazırlanmış olan projelerdir.
Uygulama projesinde kat ve çatı planları ile kesit ve görünüşler bulunur.
İdarece kabul edilecek bazı özel hallerde 1/100 ölçekte çizilebilen uygulama projesi genellikle 1/50 ölçekte düzenlenir.
9.1.4 Detaylar:
Yapı uygulama projesinin; Kesin proje safhasında düzenlenip idarece onanmış olan detay listesindeki eleman ve mahallerin, listede
belirtilen ölçeklerde tüm sistem ve nokta detaylarını kapsayan ve 1/20, 1/10, 1/5 ve 1/1 ölçeklerinde düzenlenen bölümüdür.
4
9.1.5 Proje Orjinallerinin Ġdareye Teslimi:
Projelerin idarece onanması sırasında yapılan değişikliklerinde işlendiği proje orjinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orjinal projeler,
Alüminyum kutu muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
9.2 ĠHALE DOSYASI DÜZENLENMESĠ
9.2.1 Birinci keşfe esas olacak metrajın yapılması;
9.2.2 Analizi bulunmayan işlerin fiyat analizlerinin düzenlenmesi;
9.2.3 Birim fiyat listesi ve özel fenni şartnamenin düzenlenmesi;
9.2.4 Keşif özetinin yapılması;
9.2.5 İdarece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme şartnamesi ve sözleşme tasarısının düzenlenmesi; işlerini kapsar.
9.3 PROJELER VE KOPYALARI
Proje düzenlenmesinin her safhasında Mimar idareye Orjinalle birlikte üç kopya proje ve dosya verecektir. Gerektiğinde istenecek
fazla kopyaların parası ayrıca ödenir.
9.4 YAPININ MĠMARLIK MESLEKĠ KONTROL HĠZMETLERĠ
İhaleden sonra inşaat müteahhidine yer tesliminde hazır bulunmak, inşa ve tesis işlerinin devamınca Mimari kontrolu yapmak,
uygulama sırasında gerekecek değiştirme ve detay resimlerini hazırlamak, metraj, ataşman ve hakediş raporlarını imzalamak, geçici
kabulde bulunmak ve bitmiş inşaatın 1/50 ölçekli "yapıldı-as built" projesini üç kopyesi ile idareye vermektir.
SINIFLAR
Madde 10- Mimarlık hizmetleri aşağıda gösterilen beş ayrı sınıfta ele alınmıştır.
10.1 BĠRĠNCĠ SINIF
Ağıl, ahır, samanlık gibi çok basit tarım binaları, basit barakalar ve diğer yardımcı binalar ile daha ziyade Mühendislik hizmetlerine
yardımcı olarak çalışmayı gerektiren istinad duvarları, sahil tahkimatı, trafo ve benzeri yapılardaki Mimarlık hizmetleri;
10.2 ĠKĠNCĠ SINIF
Basit yapıların Mimarlık hizmetleri (basit tek konutlar, basit tarım, ticaret ve endüstri hizmet binaları, kule ve basit garajlar ve
benzerleri);
10.3 ÜÇÜNCÜ SINIF
Sanat, teknik ve ekonomi yönlerinden orta derecede araştırmayı gerektiren Mimarlık hizmetleri (tarım ve endüstri yapıları, basit otel
ve moteller, lokanta ve dükkanlar, okul ve basit spor tesisleri, küçük kitaplık ve benzeri kültür tesisleri, normal idare binaları, küçük
sağlık tesisleri, küçük postahaneler, ticari bürolar, basit apartmanlar ve benzerleri);
10.4 DÖRDÜNCÜ SINIF
Sanat, teknik ve ekonomi yönlerinden önemli araştırmayı gerektiren yapıların Mimarlık hizmetleri (yüksek nitelikte konut ve
apartmanlar, otel ve moteller, kaplıca ve şifa evleri, işhanları, stadyum ve spor salonları, hastaneler, büyük kütüphaneler ve kültür
yapıları, özelliği olan büyük okul yapıları, üniversiteler, büyük mağazalar, banka ve borsa binaları, büyük postahaneler, radyo,
televizyon ve benzeri yapılar);
10.5 BEġĠNCĠ SINIF
Çok önemli sanat yapıları ile dördüncü sınıfta belirtilen yapıların sanat ve araştırma yönünden çok önemli olanlarının mimarlık
hizmetleri.
İç mimari ve dekorasyon hizmetleri de bu sınıfta mütalaa edilir. Ancak ücret, dekorasyon yaklaşık maliyetine göre 5. sınıftan
hesaplanan miktarın % 50 fazlası ile ödenir. Bu ücretin hesaplanmasındaki yaklaşık maliyet, mümkünse 3. maddeye göre, değilse
usulüne göre bulunur. (bu hizmetler; iç hacimlerin dekorasyonu, döşeme ve möbleler, ışıklandırma, sergileme, tören ve bayram
dekorasyonları, reklam tesisleri, kara, deniz ve hava taşıt araçlarının döşenmesi ve benzerleridir.)
MĠMARLIK HĠZMETLERĠ BÖLÜMLERĠNĠN KARġILIKLARI
Madde 11- Mimarlık PİD hizmetlerinin, bu şartnamede bulunan ücret toplamı, hizmetin bölümleri için aşağıda gösterilen oranlarla
ödenir:
Ön proje
(9.1.1)
% 15
Kesin proje
(9.1.2)
% 20
Uygulama projesi
(9.1.3)
% 30
Detaylar
(9.1.4)
% 20
Orjinallerin teslimi
(9.1.5)
% 5
İhale dosyası
(9.2 )
% 10
-------------Toplam
%100
ĠNġAAT MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ
Madde 12- İnşaat mühendisliği hizmetlerinin bölümleri aşağıda sıralanmıştır;
12.1.1 Öneri Raporu:
Yapıya ait strüktürü belirten, etüd, şema ve açıklamaları, seçilen sistemlerin emniyet, ekonomi, ve benzeri faktörler yönünden
karşılaştırılmalarını kapsayan rapordur.
12.1.2 Ön Proje:
İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslar dahilinde yapının statik ön projesinin hazırlanması, yapı tesislerinin genel hatlarla
belirtilmesi, yaklaşık metraj ve maliyet hesaplarının hazırlanması, gerekli hallerde fenni izahname düzenlenmesi hizmetleridir.
Onanmış ön projesine göre yapının statik hesaplarını, betonarme, çelik ve ahşap hesaplarını kapsayan 1/50 ölçekli projedir.
5
12.1.4 Detaylar:
Uygulama projesinin tatbiki için gerekli ölçekte kiriş, kolon, bağlantı ve ek yerleri ile kalıp ve iskele gibi yardımcı inşaat elemanları
ve benzeri yerlerin detay resimlerinin yapılması, demir listelerinin hazırlanması bölümüdür.
Projelerin idarece onanması sırasında yapılan değişikliklerinde işlendiği proje orjinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orjinal projeler,
alüminyum kutu muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
12.2 ĠHALE DOSYASI DÜZENLEME HĠZMETLERĠ
12.2.2 Analizi bulunmayan işlerin fiyat analizlerinin düzenlen- mesi;
12.2.3 Birim fiyat listesinin ve özel fenni şartnamenin düzenlen- mesi;
12.2.5 İdarece istenirse, mevzuata uygun olarak eksiltme şartnamesi ve sözleşme tasarısının
hazırlanması;
işlerini kapsar.
Proje düzenlemesinin her safhasında, mühendis idareye orjinalle birlikte üç kopye proje ve dosya verecektir. Gerektiğinde istenecek
fazla kopyelerin parası ayrıca ödenir.
12.4 ĠNġAAT MÜHENDĠSLĠĞĠ MESLEKĠ KONTROL HĠZMETLERĠ
Yer tesliminde hazır bulunmak, inşa ve tesis işlerinin devamınca teknik kontrolu yapmak, uygulama sırasında gerekecek değiştirme
ve detay resimlerini hazırlamak, metraj, attaşman ve hakediş raporlarını imzalamak, geçici kabulde bulunmak ve bitmiş inşaatın 1/50
ölçekli "yapıldı-as built" projesini üç kopyesi ile idareye vermektir.
SINIFLAR
Madde 13- İnşaat mühendisliği hizmetleri aşağıda gösterilen 5 ayrı sınıfta ele alınmıştır.
Tek katlı yığma yapılar, oturtma çatılar vb.;
Çok katlı yığma yapılar, yığma karkas karışımı yapılar, tek katlı ve kiriş max. hesap açıklığı 4.00 m.den küçük betonarme yapılar,
açıklıkları 15 m.ye kadar izostatik ahşap çatılar, yükseklikleri 6 m.ye kadar kargir veya betonarme istinat duvarları, nüfusu 10.000
den az köy, kasaba ve sitelere ait içme suyu, kanalizasyon, drenaj tesisleri, yollar, basit yeraltı su ve akaryakıt depoları vb.;
Üç katlı (üç kat dahil) veya kiriş max. hesap açıklığı 10 m.ye kadar olan betonarme yapılar, tek katlı ve kiriş max. hesap açıklığı 5
m.den küçük çelik yapılar, açıklıkları 20 m.ye kadar ahşap çatılar, yükseklikleri 6 m.den fazla olan kargir ve betonarme istinat
duvarları vb.;
Altı katlı (altı kat dahil) veya kiriş max. hesap açıklığı 25 m.ye kadar olan betonarme yapılar, üç katlı (üç kat dahil) veya kiriş max.
hesap açıklığı 15 m.ye kadar olan çelik yapılar, kazık temeller vb.;
Altı kattan fazla veya kiriş max. açıklığı 25 m.yi geçen betonarme karkas yapılar, üç kattan fazla veya kiriş max. hesap açıklığı 15
m.yi geçen çelik yapılar, uzay kafes sistemleri, basit kabuk çatılar, öngerilmeli yapılar vb.
ĠNġAAT MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ BÖLÜMLERĠNĠN KARġILIKLARI
Madde 14- İnşaat mühendisliği (PİD) hizmetlerinin bu şartnamede bulunan ücret toplamı, hizmetin bölümleri için aşağıda gösterilen
oranlarla ödenir:
- Öneri raporu
(12.1.1)
% 10
- Ön proje
(12.1.2)
% 20
- Uygulama projesi
(12.1.3)
% 35
- Detaylar
(12.1.4)
% 20
- Orjinallerin teslimi (12.1.5)
% 5
- İhale dosyası
(12.2. )
% 10
--------Toplam
%100
MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ
Madde 15- Makine mühendisliği hizmetleri; bina ile ilgili:
- Bina dışı rögara kadar soğuk su, pis su şebekeleri ve tesisatını, W.C. ve yıkama yerlerini,
- Mutfak, havagazı ve ısıtma tesislerini, sıcak su şebekesi ve tesisatı ile çamaşırlık boyler ve santralları,
- Su depoları ve hidroforları,
- Su tasfiye tesisatı, havalandırma, vantilasyon, büyük mutfak ve çamaşırlıkları,
- Kilimatazasyon tesisatı, merkezi özel tesisat ile sterilizasyon, dezenfeksiyon ve diğer hastahane tesislerini ve çeşitli mekanik
tesisleri; içine alır.
Bu hizmetlerin bölümleri aşağıda gösterilmiştir.
Muhtelif çözüm şekillerini ve tesisat çeşitlerini, işletme ve amortisman masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite
6
hesaplarına dayanan ekonomik ve teknik etüdleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki, şema ve hesaplarla
belirten rapordur.
15.1.2 Ön Proje:
Öneri raporunda kabul edilen tesisatın, boru ve kanallarının geçiş yerlerini, yaklaşık boru ve kanat ölçülerini gösteren, makina ve
cihazların yerleşme şekillerini belirten; ayrıca proje ve hesaplara esas olacak verilerin tesbit edildiği hesap tarzlarının da teklif
edildiği 1/100 ölçekli projedir.
Onaylı ön projeye göre tesisatın uygulama safhası için gerekli bütün hesaplarla birlikte, dönem ve çalışan parça veya ünitelerin
titreşim, ses emme ve genleşme hesaplarını ve giderilme tedbirlerini, kapasite ve güç ölçülerini de içine alan, tesislerin bütünü ile
yerleşme ve kolon şemalarını kapsayan, uygulamanın tamamına yararlı kolon projedir.
İdarece kabul edilen özel hallerde 1/100 ölçekte çizilebilen uygulama projesi genellikle 1/50 ölçekte düzenlenir.
15.1.4 Detaylar:
Tesisatın yoğun olduğu hacimlerin 1/20 (gerekirse 1/10) ölçekli, plan, kesit ve görünüşleri ile, tecrit detayları, kanal kesitleri, boru
askı ve genleşme detayları ve benzeri kısımların uygulama için gerekli (ve 1/10, 1/5, 1/2, 1/1, gibi uygun ölçekli) detay projeleri ile,
özel imalat için daha detaylı imalat resimleridir.
Projelerin idarece onanması sırasında yapılan değişikliklerin de işlendiği proje orjinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orjinal
projeler, Alüminyum kutu muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
15.2.2 Birim fiyatı bulunmayan işlerin fiyat analizlerinin düzenlenmesi;
15.2.3 Birim fiyat listesinin ve özel fenni şartnamenin hazırlanması;
Proje düzenlenmesinin her safhasında, makina mühendisi idareye orjinalle birlikte üç kopye proje ve dosya verecektir. Gerektiğinde
istenecek fazla kopyelerin parası ayrıca ödenir.
15.4 MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ MESLEKĠ KONTROL HĠZMETLERĠ
Mesleki kontrol konusu olan işlerin devamınca teknik kontrolunu yapmak, uygulama sırasında gerekecek değiştirme ve detay
resimlerini hazırlamak, geçici kabulde bulunmak, iş bittikten sonra 1/50 ölçekli "yapıldı-as built" projesini üç kopyesi ile idareye
vermektir.
SINIFLAR
Madde 16- Makine mühendisliği hizmetleri (bir arada ele alınan en komplike tesisin sınıfı diğerine de teşmil edilmek üzere) aşağıda
gösterilen beş sınıfta değerlendirilir.
Tesisat veya bazı tür tesisler müstakil yapılıyor ise, hangi bina türüne ait olduğu tesbit edilerek o binanın sınıfı uygulanır. Bu
uygulamada madde 15'teki sıralama gözönünde tutulur.
- Ahır, kümes, samanlık gibi basit tarım yapıları,
- Köy okulları,
- Sağlık Ocakları,
- Karakol, meteoroloji istasyonu gibi küçük idare binaları, ve benzerlerinin normal tesisat işleri;
- Meskenler,
- Okullar,
- Dispanserler,
- İdare binaları ve benzerlerinin normal tesisat işleri;
Teknik ve ekonomi yönünden orta derecede inceleme gerektiren tesisat çeşitleri ile donatılacak;
- Yurtlar, moteller,
- Yatılı okullar, halk eğitim merkezleri, toplantı salonları, kültür ve spor tesisleri,
- 100 yatağa kadar (100 yatak dahil) hastaneler,
- Elçilik binaları, büyük idare binaları, büro binaları,
- Hacminin % 20'sine kadar klimatize edilecek yapılar, ve benzerlerinin tesisat işleri;
Teknik ve ekonomik yönlerinden önemli etüd ve araştırma gerektiren tesisat çeşitleri ile donatılacak:
- Büyük binalar, bina grupları ile siteler gibi kompleksler, büyük oteller,
- Üniversite kampüsleri, tiyatro binaları ve sinemalar,
- 300 yatağa kadar (300 yatak dahil) hastaneler, laboratuvarlar,
- Arşivler, terminal binaları,
- Sanayi tesisleri, mezbahalar ve soğuk depolar,
- Yeraltı geçitleri,
- Hacminin % 50'sine kadar klimatize edilecek yapılar, ve benzerlerinin tesisat işleri;
Teknik ve ekonomik yönünden özel ihtisasa dayanan etüd ve araştırma gerektiren tesisat çeşitleri ile donatılacak;
7
- Yüksek basınçlı özel ısıtma şebekesi ve bir veya birkaç ısı santralı bulunan büyük kampüsler veya siteler gibi komplekslerin
bölgesel ısıtma tesisleri,
- Komple sahne tesisleri olan tiyatro ve opera gibi büyük yapılar,
- 300 yataktan büyük hastaneler,
- Çok çeşitli özel tesisatı da bulunan anıt yapılar, ve benzerlerinin tesisat işleri.
MAKĠNE MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ BÖLÜMLERĠNĠN KARġILIKLARI
Madde 17- Makine mühendisliği (PİD) hizmetlerinin bu şartnameden bulunan ücret toplamı, hizmetin bölümleri için aşağıda
gösterilen oranlarla ödenir:
- Öneri Raporu
(15.1.1)
% 7
- Ön Proje
(15.1.2)
% 18
- Uygulama Projesi
(15.1.3)
% 50
- Detaylar
(15.1.4)
% 10
- Orjinallerin Teslimi
(15.1.5)
% 5
- İhale Dosyası
(15.2. )
% 10
---------Toplam
%100
ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ:
Madde 18- Elektrik mühendisliği hizmetleri, bina ile ilgili:
- Normal aydınlatma ve priz tesisatını, zil tesisatı ve benzerlerini,
- Anten, basit donanma, sinyal, alarm ve ihbar, merkezi saat, paratoner tesisatını, telefon şebekelerini ve santrallarını,
- Asansörleri, kuvvet tesisatını, dış ışıklandırma ve donanma tesislerini, bahçe ve çevre aydınlatmasını, yedek elektrojen gruplarını,
trafo postalarını, besleme hatlarını,
- Yürüyen merdivenleri, 2m/sn. ve daha yüksek hızlı ve kombine asansörleri, sanayi kuvvet tesislerini, otomatik kumanda ve kontrol
tesislerini, emniyet, özel ihbar ve kayıt tesislerini spor sahaları ile büyük meydanların aydınlatma tesislerini, skor tesislerini,
- Değişken renkli ışıklandırma tesisatını, programlı elektro akustik tesisatı, her nevi elektronik kumanda, kayıt ve yayın tesislerini,
sinyalizasyon, beslenme şebekeleri ve benzeri özel tesisleri, içine alır.
Muhtelik çözüm şekilleri ve tesisat çeşitlerini, işletme ve amortisman masrafları nazara alınarak yapılacak mukayese ve rantabilite
hesaplarına dayanan ekonomik ve teknik etüdleri, tesislerin prensip ve sistemleri üzerindeki önerileri, kroki, şema ve hesaplarla
belirten rapordur.
18.1.2 Ön Proje:
İdarece onaylanan öneri raporundaki esaslara göre tesislerin ana hat ve kolonlarının geçtiği yerleri tabloların aparey ve kumanda
noktalarının yerlerini, cins ve özelliklerini, santral ve cihazların yerleştirilişlerini, ayrıca proje ve hesaplara esas olacak verileri tesbit
eden hesap tarzlarını belirten 1/100 ölçekli projedir.
Onanmış ön projesine göre tesislerin uygulama safhası için gerekli bütün bilgileri, hesapları veren ve genellikle 1/50 (İdarece kabul
edilecek özel hallerde 1/100) ölçekli olan, tesislerin bütününün şemalarını ihtiva eden, uygulamanın tamamına yararlı projedir.
18.1.4 Detaylar:
Santral, kumanda ve tablo ünitelerinin bulunduğu mahallerin, yerleştirmelerin ve özel bağlantıların, tesbit ve askı sistemlerinin 1/20
(gerekirse 1/10) ölçekli plan kesit ve görünüşleri ile, gerekli detayların uygulama için (1/10, 1/5, 1/2 gibi) uygun ölçekli detay
projeleri, özel imalât için ayrıntılı imalât resimleridir.
Projelerin idarece onanması sırasında yapılan değişikliklerin de işlendiği proje orjinallerinin idareye teslimi işlemidir. Orjinal
projeler, Alüminyum kutu muhafazalar içinde idareye teslim edilir.
18.2.2 Birim fiyatı bulunmayan işlerin fiyat analizlerinin düzenlenmesi;
18.2.3 Birim fiyat listesinin ve özel fenni şartnamenin hazırlanması;
18.3 PROJELER VE KOPYALAR
Proje düzenlenmesinin her safhasında elektrik mühendisi idareye orjinalle birlikte üç kopye proje ve dosya verecektir. Gerektiğinde
istenecek fazla kopyelerin parası ayrıca ödenir.
18.4 ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ KONTROL HĠZMETLERĠ
Mesleki kontrol konusu olan işlerin devamınca teknik kontrolünü yapmak, uygulama sırasında gerekecek değiştirme ve detay
resimlerini hazırlamak, geçici kabulde bulunmak ve iş bittikten sonra 1/50 ölçekli "yapıldı-as built" projesini üç kopyası ile idareye
vermektir.
8
SINIFLAR
Madde 19- Elektrik mühendisliği hizmetleri (bir arada ele alınanlardan en komplike tesisin sınıfı diğerlerine de uygulanmak üzere)
aşağıda gösterilen beş sınıfta değerlendirilir.
- Ahır ve kümes gibi basit tarım binaları, basit evler,
- Köy okulları,
- Sağlık ocakları,
- Karakollar, ve benzerlerinin normal aydınlatma ve priz tesisatı, zil ve diğer basit zayıf akım tesisatı;
- Yukarıdaki yapılar için 1 KW ve daha alçak gerilimli elektrik bağlantıları ve benzerleri,
- Apartman ve yüksek nitelikte konutlar,
- Okullar
- Dispanserler,
- Orta derecede idare binaları, ve benzerlerinin birinci sınıfta belirtilen tesisatı ve buna ek olarak; anten basit donanma ve dış
ışıklandırma, sinyal, alârm ihbar, merkezi saat tesisatı, telefon şebeke ve santralı, paratoner tesisatı,
Yukarıda belirtilen yapılar için elektrik bağlantıları, 6,6 KW'a kadar dağıtım şebekeleri ve trafo postaları ve benzerleri;
- Yurtlar, küçük otel ve moteller,
- Yatılı okullar, eğitim merkezleri, kültür tesisleri, toplantı salonları,
- İdare ve büro binaları, elçilikler,
- Mezbahalar, soğuk hava depoları, terminaller,
- 100 yatağa kadar (100 yatak dahil) hastaneler, ve benzerlerinin yukarıdaki sınıflarda belirtilen tesisatı ve bunlara ek olarak, kuvvet
tesisatı, elektro-akustik tesisat;
- Sözü edilen yapılar için elektrik bağlantıları, dış ışıklandırma ve donanma tesisatı, bahçe ve çevre aydınlatması, asansörler, yedek
elektrojen grupları; 200 KW'a kadar trafo postaları, motor, jeneratör ve benzerleri bulunan açık veya kapalı sanayi tesisleri, 35 KW'a
kadar yüksek gerilim şebekeleri, trafo postaları ve benzerleri;
Teknik ve ekonomi yönünden araştırma ve etüd gerektiren tesisat çeşitleri ile donatılacak:
- Büyük binalar, bina grupları ve siteler gibi kompleksler, oteller,
- Üniversite kampüsleri, tiyatro binaları ve sinemalar,
- 300 yatağa kadar (300 yatak dahil) hastaneler, lâboratuvarlar,
- Terminal binaları,
- Yürür merdivenli yeraltı geçitleri, ve benzerlerinin üçüncü sınıfta belirtilen tesisatına ilâve olarak; emniyet tesisatı, özel ihbar ve
kayıt tesisleri, tam elektro-akustik tesisat, otomatik kontrol ve kumanda tesisleri, hastahanelerin teşhis ve tedavi tesisatı ile özel
hastahane tesisatı, şebeke bağlantıları;
Spor sahalarının, büyük meydanların aydınlatma tesisatı, skor tesisleri, 2 m/sn ve daha sür'atli ve kombine asansörler, yürür
merdivenler, 1000 KW'ya kadar trafo postaları, jenaratör, motor ve benzerlerini ihtiva eden açık veya kapalı sanayi tesisleri, 35
KW'un üstünde olan yüksek gerilim şebekeleri ve trafo postaları ve benzerleri;
Teknik ve ekonomi yönünden önemli etüd ve araştırma gerektiren ve özel ihtisas isteyen tesisat çeşitleri ile donatılacak;
- Çok çeşitli özel tesisatı da ihtiva eden anıt niteliğinde büyük yapılar,
- Komple sahne tesisatı bulunan tiyatro ve opera gibi büyük yapılar,
- 300 yataktan büyük hastaneler,
- Radyo ve televizyon binaları ile vericileri ve röle istasyonları,
- Büyük sanayi tesisleri, ve benzerlerinin dördüncü sınıfta belirtilen tesisatı; değişken renkli ışıklandırma, programlı elektro-akustik
her nevi elektronik kumanda, kayıt ve neşir tesisatı ve benzerleri, 1000 KW'ın üstündeki güçte enerji santralleri,
ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ HĠZMETLERĠ BÖLÜMLERĠNĠN KARġILIKLARI
Madde 20- Elektrik mühendisliği (PİD) hizmetlerinin şartnamede bulunan ücret toplamı, hizmetin bölümleri için aşağıda gösterilen
oranlarla ödenir.
- Öneri Raporu
(18.1.1)
% 7
- Ön Proje
(18.1.2)
% 20
- Uygulama Projesi
(18.1.3)
% 50
- Detaylar
(18.1.4)
% 8
- Orjinallerin Teslimi
(18.1.5)
% 5
- İhale Dosyası
(18.2. )
% 10
---------Toplam
%100
IV. SON HÜKÜMLER
BĠNALARDAN GAYRĠ YAPILAR:
Madde 21- Binalardan gayri yapıların proje ve mesleki kontrolluk hizmetlerinin bedellerinin tayini esasları bu şartnameye ek olarak
çıkarılacak bir şartname ile tespit edilir.
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRMA:
Madde 22- 1974 yılında Bakanlık Onayı ile yürürlüğe girmiş olan ve halen yürürlükte bulunan " Mimarlık ve Mühendislik
Hizmetleri Şartnamesi" yürürlükten kaldırılmıştır.
9
YÜRÜRLÜK :
Madde 23- 832 Sayılı Kanunun 105'inci maddesi gereğince Sayıştay'ın 7 Haziran 1985 gün ve 150742/399 sayı ile görüşü de
alınarak hazırlanan bu Şartname yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRÜTME:
Madde 24- Bu Şartname hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
EK: PROJE VE İHALE DOSYASI DÜZENLENMESİ (PİD) İÇİN ÜCRET
ORANLARI CETVELİ
(Mesleki Kontrolluk Hizmetleri İçin Oranların % 60'ı Alınır)
YYM/BM
Birinci
İkinci
Üçüncü
Dördüncü
Beşinci
(M²)*
Sınıf(%)
Sınıf(%)
Sınıf(%)
Sınıf(%)
Sınıf(%)
----------------------- --------- ------------------500
3.92
4.48
5.04
5.60
6.16
1.000
3.02
3.58
4.14
4.70
5.26
2.500
2.42
2.84
3.27
3.70
4.12
5.000
2.00
2.31
2.62
2.93
3.24
7.500
1.80
2.07
2.32
2.59
2.84
10.000
1.69
1.91
2.15
2.38
2.61
12.500
1.57
1.79
2.00
2.21
2.42
15.000
1.49
1.68
1.87
2.07
2.27
17.500
1.41
1.58
1.76
1.94
2.12
20.000
1.34
1.51
1.67
1.84
2.00
22.500
1.28
1.43
1.57
1.73
1.88
25.000
1.22
1.35
1.50
1.64
1.79
27.500
1.16
1.29
1.42
1.55
1.68
30.000
1.10
1.22
1.35
1.47
1.61
32.500
1.05
1.18
1.31
1.44
1.57
35.000
1.01
1.14
1.26
1.39
1.51
37.500
0.98
1.10
1.22
1.34
1.46
40.000
0.95
1.07
1.18
1.30
1.41
42.500
0.92
1.04
1.15
1.26
1.37
45.000
0.89
1.01
1.11
1.23
1.33
47.500
0.87
0.98
1.08
1.19
1.30
50.000
0.85
0.96
1.05
1.16
1.26
52.500
0.83
0.93
1.03
1.14
1.23
55.000
0.81
0.91
1.00
1.11
1.20
57.500
0.79
0.89
0.98
1.09
1.18
60.000
0.77
0.87
0.96
1.06
1.15
62.500
0.76
0.85
0.94
1.04
1.13
65.000
0.74
0.84
0.93
1.02
1.11
67.500
0.73
0.82
0.91
1.00
1.09
70.000
0.72
0.81
0.89
0.98
1.07
72.500
0.70
0.79
0.88
0.97
1.05
75.000
0.69
0.78
0.86
0.95
1.03
77.500
0.68
0.77
0.85
0.93
1.02
80.000
0.67
0.75
0.83
0.92
1.00
80.000 den
fazlası
için
0.67
0.75
0.83
0.92
1.00
Ara değerler enterpolasyonla bulunur.
NOT: Deprem bölgelerinde inşa edilecek yapıların
hesabında yapı sınıfı bir üst derecede alınacaktır.
inşaat
mühendisliği(PİD)
ücreti
Yapı 5. sınıf ise inşaat mühendisliği (PİD) ücreti %10 arttırılacaktır.
(*) YYM: Yapı Yaklaşık Maliyeti, TL/m²
BM : Birim Maliyet, TL.
10

TMMOB Mimarlar Odası Mimarlık Hizmetleri Şartnamesi

Transkript

Benzer belgeler

İÇ MİMAR

Teşekkürler, iyi günler, günaydın. Benim ilgi alanım genellikle

buradan - Arkimeet

3. mimarlık öyküleri yarışması koşulluğu

MediaKit - KONSEPT PROJELER

Mimari ve Kutsallık Üzerine

röportaj metnini formatında görmek için tıklayınız.

dekorasyon - Dara Kırmızıtoprak

9 Nisan 1588: Mimar Sinan zorla Türk yapılabildi mi? | Marksist.org