353 PDF - Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı

353 PDF - Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı

Türk Gençliği
Sevgili Okuyucular,
30 Nisan Cumartesi günü Vakfımız Gençlik Kolları Süleymaniye Kürsüsü’nde “Türk Gençliği ve
Milli Meseleler” başlığı altında üniversite olaylarını değerlendirdiler. Gençlerimizi dinledikçe, onların
bakış açılarını ve yorumlarını gördükçe kendileriyle bir kez daha gurur duyduk. Yine Nisan ayı içinde Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Türk Dünyası
Topluluğunun vakfımızı Türk Dünyasının en etkin
sivil toplum kuruluşu ödülüne layık görmesi vesileyle yaptığımız ziyarette de Türk Dünyası sevdalısı
gençlerimizle görüşme, tanışma, beraber vakit geçirme imkanını bulduk.
Böyle gençlerimizin varlığını gördükçe Hocamızın eserlerinin yaşadığını ve yaşayacağını görmekte
ve hocamızın şu sözlerini hatırlamaktayız: “Bizim
gençlerden başka tutunacak hiçbir dalımız yoktur.”
Sevgili Okuyucular,
On gün arayla çok önemli iki bayramı kutladık.
İlk kutladığımız 23 Nisan egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu, 3 Mayıs ise bu egemen milletin Türk Milleti olduğunu bizlere işaret etmektedir.
Maalesef sömürgecilerin oyunlarına alet olmamızın sonucu bugün millilikten ne kadar uzaklaştığımız, teslimiyetçi politikaların esiri olduğumuz ve bu
bayramların gereklerini yerine getirmeye ne kadar
ihtiyaç duyduğumuz ortadadır.
Bugün için yeniden başarmamız gereken ise egemenliğin ve dolayısıyla yönetimin kayıtsız şartsız
Türklere ait olduğu gerçeğinin tekrar hayata geçirilmesinden ibarettir.
Tanrı Türkü Korusun.
Közhan Yazgan
İnsanın kalemi, Türkiye’nin ve Irak’ın içinde bulunduğu şartların dışına çıkmıyor. Görüldü ki insanlık,
Allah’ın yarattığı en kâmil yaratıklar olarak, hakka, adalete, insafa hâlâ kavuşamadı.
Güçlünün, hem ülke içinde, hem ülkeler arasında, bizatihi kendisinin hakkı, adaleti ve hatta insanlığı
temsil ettiği; kurulmuş düzenlerin, yapılmış anlaşmaların, konulmuş kaidelerin, mevcut kanunların, kendisine yaramadığı sürece, hiçbir mana ifade etmediği çok iyi anlaşılmıştır.
Bu durumda, Birleşmiş Milletlerden, Avrupa Birliği’nden, ABD’den, şu veya bu milletlerarası kuruluştan, özellikle Türkiye için, âdil, insaflı, objektif, namuslu bir karar beklemek boştur.
Kendi göbeğimizi kendimizin kesmesi gerekmektedir.
Bunun için de siyasî, askerî, teknolojik, iktisadî ve her açıdan kendimize çeki düzen vermemiz şarttır.
Amerika-İngiliz ortaklığının Irak’a başlattığı vahşi ve korkunç saldırı, insan haklarının da, insanlık
idealinin de, bir hiç olduğunu göstermiştir. Globalleşme, küreselleşme, liberalleşme söylemleri hep sömürmenin, soymanın kılıfı olarak kullanılacaktır.
Tanrı Türk’ü Korusun.
Prof. Dr. Turan Yazgan
Levent, 27 Mart 2003
TARİH MAYIS 2016
1
İÇİNDEKİLER
1
Sevgili Okuyucular
Türk Gençliği
Közhan Yazgan
Türk Dünyası İle İlgili
Çalışmalarımız
Eski Türk Tarihinin Mekânı
Üzerine / 2 Bozkır
Yrd. Doç. Dr. Kürşat Yıldırım
19
Kurucu Başkan
Prof. Dr. Turan Yazgan
Teknik Yönetim ve Tasarım
Emel Gökay
Sahibi
Közhan Yazgan
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
adına
Tasarım - Fotoğraf İşleme
Gökhan Kaya
Sayı / Cilt
353 / 59
Kapak Konusu
İstanbul’un Fethi
2
11
Kapak Fotoğrafı
Mustafa Aydemir
Harbiye Askeri Müzesi
Genel Yayın Yöneticisi
Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış
TARİH MAYIS 2016
TDAV
Terör ve Şiddet Sonrası
Güneydoğu İçin Kalkınma
Önerileri /1
Prof. Dr. Orhan Türkdoğan
TÜRK DÜNYASI
TARİH KÜLTÜR DERGİSİ
Türk Dünyası Araştırmaları
Vakfı’nın Aylık Yayın Organıdır.
Yerel Aylık Süreli ve Hakemli Yayındır. Her Ayın 1’inde çıkar.
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Saadet Pınar Yıldırım
4
Kapak Tasarımı
Emel Gökay
Güncel Fotoğraflar
M. Kemal Sallı
İdare Merkezi
Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
Kemalpaşa Mah. Bukalidede
Sok. Nu: 4 Saraçhane
34134 Fatih - İstanbul
İletişim
Gülşah Kaya
Telefon
: (0212) 511 10 06
Belgegeçer : (0212) 520 53 63
e-posta
: [email protected]
Etnik Tuzağın Perde Arkası
Prof. Dr. Mustafa E. Erkal
26
Tataristan Özerk Türk
Cumhuriyeti / 2
İdil Bulgar Türk Devleti Antik
Kentine Yolculuk
Prof. Dr. Orhan Gedikli
33
Halk Bilimi Bağlamında
Kırgız Mutfak Kültüründe
‘Supara’ Kavramı
Dr. Shurubu Kayhan
Dr. Mustafa Aksoy
38
Türkçülüğün Pratik ve
Fikrî Olarak Gelişimi
Dr. Muhsin Kadıoğlu
42
İnternet Adresi
www.turan.org.tr
Fiyatı
Sayısı 7,5 TL
Abonelik Bedeli
Yurtiçi : 90 TL
Öğrenciler için : 75 TL Yurtdışı: 80 USD veya 65 Euro
Banka Hesap Numaraları
Vakıfbank İstanbul Fatih Şb:
TR76 0001 5001 5800 7287 8397 25
İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR09 0006 4000 0011 0021 1928 92
Posta Çeki Hesap Numarası
İstanbul Aksaray PTT Şubesi
141720
Posta Adresi
34134 Aksaray - Fatih İstanbul
İnternet üzerinden bütün
yayınlarımızı kredi kartıyla
satın alabilirsiniz.
Basıldığı Yer
Aktif Matbaa ve Reklam Hiz. San.
Tic. Ltd. Şti.
Halkalı Cad. No: 245
Sefaköy / İstanbul
Telefon: (0212) 698 93 54
Dergimiz Milli Eğitim
Bakanlığı Talim - Terbiye
Kurulu’nca eğitim ve öğretim
açısından öğretmenlere tavsiye
edilmiştir. (8 Mart 1995 tarih
ve B.08.0.TTK.0.0
1.04/611.7/0946 nolu karar)
Türk Dil Bayramının 739. Yılı
Prof. Dr. M. Metin Karaörs
46
Unutulan Tarih / Değiştirilen Adlar - 44
Kurtuluşa Giden Yol:
19 Mayıs 1919
Yrd. Doç. Dr. Gökmen Kılıçoğlu
48
Gelincik | Kara Su | Krasnodar
Prof. Dr. Minehanım Tekleli
51
Türk Eczacılar Birliği
Kuruluşu 60. Yıl (1956-2016)
Prof. Dr. Bayhan Çubukçu
Şehadetinin 65. Yıldönümü Münasebetiyle
Moğol Kaynaklarında:
Osman Batur
Punsagin Şagdarsurın
Tercüme: Hızırbek Gayretullah
53
İstanbul’un Tarihi ve Fethi
Padişah III. Osman’ın, III. Mustafa’nın
ve III. Selim’in Konstantiniye Yerine
İstanbul İçin İslambol Denilmesine
İlişkin Fermanları
Necdet Bayraktaroğlu
Karadeniz’de Bir Türk Şehri
Büyük Türk Bilgini
Yusuf Has Hacib’in
Kutadgu Bilig Eserinde
İleri Sürdüğü Adalet Anlayışı
Prof. Dr. S. Mahmut Kaşgarlı
Ata Terzibaşı’nın Ardından
Dr. Cüneyt Mengü
Yayın Kurulu ve
Hakem Heyeti
Temsilcilerimiz
Prof. Dr. Orhan Türkdoğan
Prof. Dr. Nevzat Atlığ
Prof. Dr. Mustafa Erkal
Prof. Dr. Ramazan Taşdurmaz
Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu
Prof. Dr. Necdet Öztürk
Prof. Dr. İlhan Şahin
Prof. Dr. Feridun Emecen
Prof. Dr. Metin Karaörs
Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı
Prof. Dr. Salih Aynural
Prof. Dr. Recai Coşkun
Prof. Dr. İsmail Yakıt
Prof. Dr. Metin Özkul
Prof. Dr. Musa Taşdelen
Prof. Dr. Mümin Ertürk
Doç. Dr. Şükran Akgül
Yrd. Doç. Dr. Ergünöz Akçora
Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış
Ergünöz Akçora
Bingöl
0505 382 78 49
Belgegeçer: 0426 215 08 77
Yavuz Gürler
Ankara
0532 471 95 88
Prof. Dr. Mithat Kerim Arslan
Trabzon
0532 616 85 22
57
59
61
64
Mazlum Deniz
Gebze / Kocaeli
0533 367 18 24
Yüksel Yüksel
Maslak / İstanbul
0505 374 84 04
Yrd. Doç. Dr. Murat Çelikdemir
Gaziantep
0505 624 56 70
0532 726 99 70
TÜRDAV
Bağcılar
(0212) 446 08 08
Ali Osman Yayla
DNA Haber
Almanya / Duisburg
0163 311 60 38
Isis Ltd. Şti.
Beylerbeyi / İstanbul
Yazmacı Emine Sok.
No: 4/A
Çağatay Koçar
Adana
0505 926 50 84
İdeal Kültür Yayıncılık
Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti.
İstanbul
(0212) 528 85 41
Leges Yazılım Yayıncılık
Ticaret Limited Şirketi
İstanbul
(0212) 547 60 80
Sinan Yurtkulu
İstanbul
0535 658 82 01
Ali Yıldız
Sinop
0505 372 78 55
TARİH MAYIS 2016
3
FAALİYETLERİMİZ
Türk Dünyası İle
İlgili Çalışmalarımız
Fotoğraf: 1
İKTİSAT VE GİRİŞİMCİLİK
ÜNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI KIRGIZ-TÜRK
PROF. DR. TURAN YAZGAN
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
Celalabad / KIRGIZİSTAN
* İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi Tanıtım Günleri kapsamında
“Açık Eşikler” etkinliği düzenlendi. Üniversitemiz bünyesindeki
Enstütü ve Fakültelerin tanıtıldığı
Açık Eşik gününde, fakültelerimizde öğrenim görmeye istekli öğrencileri bilgilendirdik.
Konuk lise öğrencileri için düzenlenen mini konser programında, Türk Dünyası Araştırmaları ve
Kültür Merkezi bünyesinde faaliyet
gösteren folklor ekiplerinin dans
Fotoğraf: 2
gösterileri büyük beğeni topladı.
(Fotoğraf: 1-2)
* Aksamadan devam etmekte
olan eğitim öğretim faaliyetlerimizin
yanısıra devam eden akademik etkinliklerimiz çerçevesinde, üniversitemiz bünyesinde düzenlenen “Sosyal
ve Ekonomik Problemlere Gençlerin
Bakış Açısı” konulu uluslararası öğrenci sempozyumuna Kırgızistan’ın
çeşitli üniversitelerinden, Kazakistan’dan ve Hindistan’dan öğrenciler
katıldı. Sempozyumun gerçekleşmesinde emeği geçen hocalarımızı
ve öğrencilerimizi tebrik ediyoruz.
(Fotoğraf: 3)
* 2016-2017 eğitim öğretim
dönemine yeni öğrenci kabulleri
Fotoğraf: 3
4
TARİH MAYIS 2016
çerçevesinde Celalabat ve çevre
bölgelerdeki okullar ziyaret edilerek enstitümüz ve fakültelerimizin
tanıtımı ve kabul sınavları yapıldı.
Sınavda başarılı olan öğrenciler
fakültemizde okumaya hak kazanacaklardır.
* Rektörümüz Kantörö Şaripoviç Toktomamatov, Oş Eyaleti Ak
Sakalları tarafından “Yurt Atası”
seçildi. Ödülü, Üniversite Senato
Salonu’nda Oş’tan gelen heyet tarafından takdim edildi. (Fotoğraf: 4)
Rektörümüz Şaripoviç, Erkin-Too
gazetesi tarafından da yılın rektörü
seçilmiştir. Kıymetli rektörümüzü
kutluyor, sağlık ve başarı dileklerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf 5)
Fotoğraf: 4
Fotoğraf: 5
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 7
Fotoğraf: 6
AZERBAYCAN DEVLET
İKTİSAT ÜNİVERSİTESİ
TÜRK DÜNYASI BAKÜ İŞLETME
FAKÜLTESİ
Bakü / AZERBAYCAN
* Fakültemizde eğitim öğretim
dekanımız Sayın Ferruh Tuzcuoğlu
idaresindeki kıymetli hocalarımızın
üstün gayretleri ile devam etmektedir. Yapılan vize sınavlarını başarı
ile tamamlayan öğrencilerimiz finallere hazırlanmaya başladılar.
* Kıymetli
hocalarımızdan
Doç. Dr. Geray Musaoğlu, Maliye
Fakültesi’ne dekan olarak atanmıştır. Hocamızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyoruz. (Fotoğraf: 6)
Dekanımız Sayın Doç. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu başkanlığında yapılan bölüm toplantısında, kıymetli
hocamız Doç. Dr. Fariz Ahmadoğlu
beş yıl süreli Bölüm Başkanlığına
oy çokluğu ile seçildi. Kıymetli hocamızı tebrik ediyor, başarılarının
devamını diliyoruz. (Fotoğraf: 7)
* Gazi Üniversitesi Turizm
Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Yeşiltaş, turizmin dünyada ve
Türkiye’de gelişimi, turizm teşvik
kanunları, sürdürülebilir turizm,
siyasal faktörlerin turizme etkisi,
Azerbaycan’ın turizm potansiyeli
konularına açıklık getiren soru cevaplı bir konferans verdi. Öğrencilerimizin için büyük katkısı olan
bu konferans dolayısıyla kıymetli
hocamıza teşekkürlerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf: 8)
hitlerimiz için, tüm öğrencilerimizin ve öğretmenlerimizin katılımı
ile Bayrak Meydanı’na (yaklaşık
on kilometre) yürüyüş düzenledik.
(Fotoğraf: 9)
TÜRK DÜNYASI
BAKÜ ATATÜRK LİSESİ
Lisemizde eğitim öğretim başarılı bir şekilde devam ediyor.
* Can Azerbaycanımızın kahraman ordusu 02-05 Nisan tarihleri arasında İşgalci Ermenistan’a
karşı taarruza geçti. Taarruz sonunda çok önemli stratejik noktalar Azerbaycan’ın eline geçti. 93
Şehit, sadece topraklarımızın bir
kısmını geri almadı. Azerbaycan
Türkü’nün tekrar ayağa kalkmasını, tekrar birbiriyle kenetlenmesini
sağladı. 2 Nisan 2016 tarihinden
sonra, Azerbaycan’da “Hiçbir Şey
Eskisi Gibi Olmayacak.” 4. sınıf öğrencilerimizden Tayfun ve
Onur’un babası Tebriz Musazade
de bu taarruzda şehadet şerbetini
içti. Şehidimize Allah’tan rahmet
diliyor, Tayfun ve Onur’u emanetimiz kabul ediyoruz. Türk Dünyası
Bakü Atatürk Lisesi olarak, tüm şe-
Fotoğraf: 8
Fotoğraf: 10
* 15 Nisan 2016 günü lisemizin
konferans salonunda velimiz olan
Şehit Pilot Albay Tebriz Musazade
ve tüm şehitlerimiz için düzenlenen
Program şehitlerimiz için saygı duruşu ve Azerbaycan/Türkiye milli
marşlarının okunması ile başladı.
(Fotoğraf: 10)
Şehidimizin ailesi, silah arkadaşları, Azerbaycan Hava Kuvvvetleri Komutan Yardımcısı Albay
Elşad Penahoğlu, Azerbaycan Hava
Kuvvetleri Komutan Danışmanı
Alb. İbrahim Baytekin, Pilot Yüz-
Fotoğraf: 9
TARİH MAYIS 2016
5
FAALİYETLERİMİZ
Alb. Elşad Penahov
Alb. İbrahim Baytekin
başı Rövşen Verdioğlu, Pilot Yüzbaşı Ziya Alioğlu, şehidimizin yol
arkadaşı Mehdi Devecioğlu, Türk
Dünyası İşletme Fakültesi dekanımız Doç. Dr. Ferruh Tuzcuoğlu,
Öğr. Gör. Neriman Hanahmedoğlu,
basın mensupları, öğretmenlerimiz,
öğrencilerimiz ve velilerimizin katılımı ile gerçekleşen programda
yakınları şehidimizle ilgili anılarını
anlattılar. Öğrencilerimizden Leman Sadıkzade Silahlan, Zeynep
Memmed Asker Eşi Olmak, Nuray
Alisoy Ben Bir Şehit Öğluyum şiirlerini okudular (Fotoğraf:11).
* 31 Mart 1918 günü, Ermeniler
Bakü, Şamahı, Guba, Kürdemir, Salyan ve Lenkeran şehirlerinde büyük
soykırımlar yapmıştır. Bir gün içerisinde Bakü’de 12 bin (bazı kaynaklara göre bu sayı 25.00), Şamahı’da
7 bin Türk öldürülmüş ve bu katliamlar Nuri Paşa komutasındaki Kafkasya İslam Ordusu’nun duruma el
koyduğu Eylül ayına kadar bütün hızıyla devam etmiştir. Bu katliamlar
sırasında toplam 50 bin Azerbaycan
Türkü öldürülmüş, Kafkasya İslam
Ordusu ise 1.100 asker ve 30 subay
şehit vermiştir. 31 Mart, Azerbaycan
Türkleri’nin Soykırım Günü olarak
anılmaktadır. Bu vesileyle düzenlemiş olduğumuz proğramda, tarih
öğretmenimiz Elmas Hesanlı “Ta-
Pilot Yzb. Ziya Aliyev
rih Boyunca Ermeni Zulmü” başlığı birlikte katıldık. Folklor ekibimiz
altında bir konferans verdi. Müdü- milli kıyafetleriyle Azerbaycan Halk
oyunlarından örnekler sundu
rümüz; Ali Devrim kapanış ko(Fotoğraf: 12). Öğrencilenuşmasında; “Ermeni zulmü
rimizden Seyyid Muhamve katliamlarını hiçbir zamed Aslan’ın okuduğu
man unutmayalım, tek bir
“Azerbaycan Bayrağına”
karış toprağımızın düşşiiri coşku yarattı (Fotoğman elinde kalmaması
raf: 13). Etkinlikte okul
için mücadele edelim. Bu
müdürümüz Ali Devrim,
mücadele sadece askeri
katılımcılara “Ben Turan
alanda yapılan mücadele
Yazgan” kitabı ile Türk Dündeğildir. Her Türk işini en
iyi yaparsa mücadeleye kat- Fotoğraf: 13 yası Tarih ve Kültür Dergisi’ni
tanıtarak hediye etti (Fotoğraf:
kı sunmuş olur, bu görev siz
14).
gençlerindir.” dedi.
* Türk Konseyi ile ortaklaşa
* 22 Nisan Günü Zorge Parkında,
Azerbaycan Medeniyet ve Turizm olarak düzenlediğimiz “Türk DünBakanlığı, Azerbaycan Tahsil Na- yasında Gelecek Perspektifleri”
zırlığı, Yunus Emre Enstitüsü gibi konulu konferansa Milli İlimler
birçok kamu ve özel kuruluşların Enstitüsü’nden Prof. Ahmet Gaşedesteklediği, birçok yazar ve sanat- moğlu, Prof. Dr. Dünyamalı Velioğlu,
çının katıldığı “Okuma Günü-Ge- Tarih Enstitüsü’nden Prof. Dr. Hacı
lin Beraber Okuyalım” etkinliğine Hasanoğlu, İktisat Enstitüsü’nden
lisemiz öğretmen ve öğrencileriyle Prof. Dr. Agil Eyvazoğlu, Yunus
Emre Enstitüsü Müdürü İbrahim Yıldırım, Tömer Müdürü İdris Göbetoğlu, Çağdaş Gelişme Birliği Başkanı
Mübariz Göğüşlü, Gençlik Temsilcisi Asım Velioğlu başta olmak üzere,
seçkin bir davetli topluluğu katıldı
(Fotoğraf: 15).
* Lisemizin sosyal faaliyetleri Azerbaycan basınında geniş yer
Fotoğraf: 14
buldu. Olaylar gazetesinin köşe ya-
Fotoğraf: 11
Fotoğraf: 12
6
TARİH MAYIS 2016
Mehdi Devecioğlu
FAALİYETLERİMİZ
Prof. Dr.
Ahmet Gaşemoğlu
Prof. Dr.
Dünyamalı Velioğlu
Prof. Dr.
Agil Eyvazoğlu
Mübariz Göğüşlü
Fotoğraf: 15
zarlarından Süleyman İsmailbeyli
“Türk Dünyası’nın Sevdalısı Turan
Yazgan’ın Emaneti Türk Dünyası
Bakü Atatürk Lisesi” adlı makalesiyle lisemizin eğitim ve kültür faaliyetlerini okuyucularına aktardı.
Yeni Azerbaycan Gazetesi ise, “Türk
Dünyası Bakü Atatürk Lisesi’nde şehitlerimiz yadedildi” başlıklı bir haber yayınladı. Ayrıca pek çok internet
sitesi faaliyetlerimize geniş yer verdi
TURAN KÜLTÜR MERKEZİ
SÜLEYMANİYE KÜRSÜSÜ
* Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü 2015-2016 dönemi
faaliyetlerimize, 2 Nisan 2016 Cumartesi günü 14.00’te, Azerbaycanlı
akademisyen, yazar dostumuz Prof.
Dr. Minehanım Tekleli’nin verdiği
“Türk Medeniyetinin Rus Kültürüne Etkileri” başlıklı konferansımızla devam ettik. Türk Asıllı Ruslar,
Unutulan Tarih-Değiştirilen Adlar,
Rus Dilinde Türk Sözleri, İstilalar,
Muharebeler, Türk Şehirlerinin Talihi, Garbdan Şarka gibi konumuz
bağlamında birçok eserin de sahibi
olan Minehanım Tekleli; bir sohbet
havası içinde verdiği konferansında, Türklerin binlerce yıllık tarihleri
boyunca egemen oldukları ve belli
bir zamandan sonra Ruslarla iç içe,
yan yana yaşadıkları coğrafyada
Rusların dilleri, davranış şekilleri,
giyim-kuşamları, askerlik sistemle-
Fotoğraf: 16
ri, mimarileri, yaşadıkları şehir adları ve benzeri alanlarda, yüzyıllara
yayılmış kalıcı etkiler bıraktıklarını
birçok örnekleriyle ortaya koydu
(Fotoğraf: 16).
* 9 Nisan 2016 Cumartesi günü
Gence Hanlığı’nın son hükümdarı Cevat Han soyundan bir aydın;
Kerim Mehmetzade, “Türkçülüğün
İlk Fikir Önderlerinin Buluşma
Noktası” konulu bir konuşma yaptı. Kerim Mehmetzade konuşmasına Türklerin tarihi kayıtlara girdiği
M.Ö. yıllardan başlayarak yerleşip
göçtükleri yerler ve oluşturdukları
kültürler hakkında bazı görüşler ile-
Fotoğraf: 17
Asım Velioğlu
İbrahim Yıldırım
ri sürüp değerlendirmeler yaparak
başladı (Fotoğraf: 17). Mehmetzade, Türk coğrafyasının ortasında
yer alan ve İskitlerden Azerbaycan
Cumhuriyetine kadar birçok Türk
boyuna ve devletine vatan olmuş
Azerbaycan’ın tarihimizde özel bir
konumu ve önemi olduğunu söyledi.
Kaçar Türklerinin bir kolu olan
Ziyadoğullar’ın Gence’de 700 yıldır var olduğunu büyük babası Cevat Han’ın, Gence Hanlığı bölgesini
ihya ettiğini, 1804 Ocak ayı başlarında bölgeyi istila eden Ruslara karşı
kahramanca direnerek şehit oluşunu
duygulu sözlerle dile getirerek ilerleyen dönemde İstanbul’a gelen dedesi Hacıbaba Mehmetzade’nin, 19.
yüzyılın sonlarından itibaren sahibi
olduğu Yıldız Han Türkçülüğün önderleri İsmail Gaspıralı, Hasanbey
Zerdabi, Ahmet Ağaoğlu, Yusuf Akçura, Yusufbeyli Nesib ve daha birçok Türkçünün daimi bir uğrak yeri
haline geldiğini, Osmanlı hafiyelerinin takibinde bulunan Hüseyinzade
Ali Bey’in iki yıl boyunca dedesi tarafından Yıldız Han’da saklandığını
ve ailenin Türkçülük Tarihine hizmetlerinin büyük olduğunu anlattı.
Konuşmasını annesinin amcası Fethali Han Hoylu’nun Azerbaycan’ın
bağımsız cumhuriyet olma yolundaki
mücadelesini; 28 Mayıs 1918’de ilk
millî Azerbaycan hükûmetini kurması, daha sonra kurduğu iki hükûmet
ve 1920’de Tiflis’te Ermeni çetecileri
tarafından şehit edilişini anlatarak tamamladı.
* Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsümüzde, 16 Nisan
2016 Cumartesi günü 14.00’te, Prof.
Dr. Gülçin Çandarlıoğlu, Prof. Dr.
Sultan Mahmut Kaşgarlı ve Dr. Yusuf Gedikli’nin konuşmacı oldukları
TARİH MAYIS 2016
7
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 21
“1000. Yılında Türk Bilgesi Bala- Bilig hakkında yazılması istenen,
sagunlu Yusuf ve Kutadgu Bilig” 2007’de tamamladığı ve adı geçen
konulu konferans düzenledik. Otu- kurumun bürokrasine takılıp hâlâ
rumu yöneten Prof. Dr. Gülçin Çan- basılamayan kitabına dikkat çekedarlıoğlu (fotoğraf: 18), Balasagun- rek başladı. Yusuf Gedikli, daha
lu Yusuf’u, onun yaşadığı coğrafya sonra bu konferansın kendisine çizve tarih bağlamında değerlendirerek diği çerçevedeki bütün imkânları
anlattı. Çandarlıoğlu, Balasagunlu kullanarak Balasagun, Yusuf Has
Yusuf’un hayatı hakkında yeterli Hacip, Kutadgu Bilig adlarının anbilgiye sahip olmadığımızı, onun lamlarını; Kutadgu Bilig’in eldeki
hakkındaki bilgileri, daha çok yaz- mevcut Herat, Fergana ve Mısır
nüshalarının mahiyetini; hakdığı âbide eseri Kutadgu Bilig’deki
kında yabancı ve Türk bibazı bahisler ve esere sonradan
lim adamları tarafından
ilave edilen bilgilerden öğyapılmış çalışmaları,
rendiğimizi belirtti.
eserin türü, ölçüsü,
Çandarlıoğlu,
bir
dil ve üslubunu, Türk
Doğu Türkistan gezisinde
kültürü, dili, edebiyaziyaret ettiği Kaşgar’daki
tı, tarihi, coğrafyası,
Balasagunlu Yusuf türbetoplumbilimi, halkbilimi
siyle ilgili görüntüler sunarak konuşmasını tamamladı.
Fotoğraf: 18 ve benzeri birçok bağlamlarda, zaman zaman sayısal
İkinci konuşmacımız Prof. Dr.
Sultan Mahmut Kaşgarlı (Fotoğraf: veriler sunarak doyurucu bir şekilde
19), Balasagunlu Yusuf’u “Kutad- değerlendirdi.
Atalarımızın
bıraktığı
gu Bilig’deki Adalet Anlayışı”
birçok eser hakkındaki
bağlamında
değerlendirdi
çalışmalardaki öncüve eserin ortak amacını
lüğü yabancılara bıüç noktada belirtmenin
rakma eğilimimizin
mümkün olduğunu söyleKutadgu Bilig’de de
yen Kaşgarlı; bunlardan
kendini gösterdiğini
birincisinin devleti ekonobelirten Gedikli, elimizmik olarak çeşitli tedbirlerdeki
nüshanın Viyana’ya
le güçlendirmek, ikincisinin
Fotoğraf: 19
kaptırılması bir yana, hakkınekonomik gelişmeye paralel olarak devletin askerî gücünü artırmak, da ilk çalışmanın yabancılar tarafınüçüncüsünün akla uygun, adaletli dan 1825’te yapıldığını, Türkiye’de
ise ilk makalenin 1915’te, üsyasalar çıkararak bu kanunlara
telik çeviri olarak yayımdevlet başkanından sivillelandığını söyledi. Gere kadar herkesin uyması
dikli, Kutadgu Bilig
sağlamak olduğunu behakkında Türkiye’delirtti.
ki en ciddi ve kalıcı
Son konuşmacımız,
çalışmaların
Kazan
Dr. Yusuf Gedikli (Foasıllı Türk bilgini Reşit
toğraf: 20), konuşmasına
Fotoğraf: 20
Rahmeti Arat tarafından
TDK tarafından kendisinyapıldığının da altını çizdi.
den Balasagunlu Yusuf-Kutadgu
8
TARİH MAYIS 2016
Fotoğraf: 22
Konferans dinleyicilerimizin konu
bağlamında, soru, katkı ve temennileriyle sona erdi.
ZIYARETÇILERIMIZ
* Genel Başkanımız Közhan
Yazgan başkanlığındaki heyetimizle 30 Mart 2016 Çarşamba günü
İkitelli Organize Sanayi Bölgesi /
İOSB Başkan Vekilliği görevine seçilen Şaban Gülbahar’ı makamında
ziyaret ettik (Fotoğraf: 21).
* Vakfımız aracılığıyla, Mersin Belediyesi tarafından düzenlenen “14. Karacaoğlan Şiir
Akşamları”na katılmak üzere gelen
dostlarımız; Altaylı sanatçı İrina
Kenzina, Azerbaycanlı Akademisyen - şair Doç. Dr. Kubra Kuliyeva
ve Tebrizli halk dansları hocası ve
ressam Sebila Hıyabani’yi vakfımızda konuk ettik (Fotoğraf: 22).
Fotoğraf: 23
* Doksanlı yılların başında Şehzade Mehmet Medresesi’nde faaliyet yürüttüğümüz Kaşgarlı Mahmut
Dil Merkezimizdeki kursumuza
katılan o zamanki Kosova-Prizren
Türk Öğretmenler Birliği Başkan
Yardımcısı Fevzi Karamuço ve oğlu
Barış Karamuço vakfımızı ziyaret
ederek fikir alışverişinde bulundular
(Fotoğraf: 23).
* 23 Nisan Ulusal Egemenlik
ve Çocuk Bayramı münasebetiyle, Gençlik Kolları mensuplarımızdan Çağlayan Tunca’nın Vakıf
merkezinde tertip ettiği kutlamaya,
FAALİYETLERİMİZ
Fotoğraf: 24
hem şiir dillendirdi hem gönüllerini birleştirdi hem de birbirini daha
yakından tanıma imkanı buldu.
Dünyanın dört bir yanında nereye
giderseniz gidin mutlaka bir Türkle
karşılaşıyorsunuz. Ama yılların birbirinden kopardığı aynı kökten aynı
soydan aynı kültürden gelen insanların maalesef anlaşmakta zorluk
çektiği bir dönemi yaşıyoruz. Ama
bu etkinlik ben öyle inanıyorum ki
14 yılda, insanların birbirini daha
yakından tanımasında, tercümansız
14. ULUSLARARASI
bir şekilde anlaşabilmesinde çok
KARACAOĞLAN
büyük altlık oluşturdu.” dedi.
ŞIIR AKŞAMLARI
Programa
vakfımızın
Mersin
Büyükşehir
da desteği ile Altay CumBelediyesi ve Tarsus
huriyeti’nden meşhur gırtBelediyesi
tarafından
lak sanatçısı İrina Kenzidüzenlenen 14. Uluslana, Çuvaşistan’dan Albina
rarası Karacaoğlan Şiir
Yuratu,
Kırgızistan’dan AbAkşamları’na Vakıf Genel
Fotoğraf:
26
dıvali
Alimbekov,
AzerbayBaşkanımız Közhan Yazgan
can’dan
Kubra
Kuliyeva,
onur konuğu olarak programın açılış konuşmasını yaptı (Fo- Macaristan’dan Jozsef Sziranski,
Doğu Türkistan’ı temsilen Nurala
toğraf: 26).
Uluslararası Karacaoğlan Şiir Göktürk, Güney Azerbaycan’dan
akşamlarının ilk gününde yörenin Sabila Hiyabani, Suriye Türkmenleşairleri ve aşıkları sahne aldı. Etkin- ri adına Murtaza Karaali katıldılar.
liğe Mersin Büyükşehir Belediye (Fotoğraf: 27)
Türk Dünyasının çeşitli bölgeBaşkanı Burhanettin Kocamaz, Tarsus Belediye Başkanı Şevket Can, lerinden gelen Türklerin burada
Türk Dünyasından ozanlar ve çok birbirleriyle yeniden kaynaşması,
sayıda konuğun yanısıra vatandaşlar bütünleşmesi ve bir kez daha karkatıldı. Sayın Burhanettin Kocamaz deş olduklarının farkına varmasına
konuşmasında “Allah’a binlerce vesile başta Mersin Belediye Başkaşükrediyorum ki bu etkinlikler ve- nımız Sayın Kocamaz, Tarsus Belesilesiyle Türk Dünyası bu mekanda diye Başkanımız Sayın Şevket Can,
Suriye’den göçmek zorunda kalan
Türk kardeşlerimizin çocukları,
anneleri; vakıf çalışanlarımız ve
Gençlik Kollarımız katıldılar. Çocuklarımızı çeşitli oyuncaklarla sevindirdik. (Fotoğraf: 24)
* 30 Nisan 2016 Cumartesi günü
Vakfımızı ziyaret eden, dostumuz
Kazakistan Çimkent Miras Üniversitesi kurucu Rektörü Prof. Dr.
Bolat Mirzaliyev’le hasret giderdik.
(Fotoğraf: 25)
Fotoğraf: 27
Fotoğraf: 25
büyüğümüz Kudret Ünal olmak üzere, emeği geçenleri bir kez daha kutluyor, teşekkürlerimizi sunuyoruz.
MUĞLA ÜNIVERSITESI
TÜRK DÜNYASI TOPLULUĞU
TÜRK DÜNYASI HIZMET
ÖDÜLLERI
Muğla Üniversitesi Türk Dünyası Topluluğu Türk Dünyası Hizmet
Ödülleri Ödül Töreni”ne vakfımızı
temsilen Genel Başkanımız Közhan
Yazgan Bey katılarak Kulup tarafından vakfımıza verilmesi uygun görülen “Türk Dünyası STK Ödülü”nü
aldı. Programda ayrıca, Türk Dünyası Tarih Ödülü’ne Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Türk Dünyası Mimarlık Ödülü’ne Prof. Dr. Ahmet Vefik
Alp, Türk Dünyası Müzik Ödülü’ne
Anahanım Tağıyeva (Azerin), Türk
Dünyası Kültür Ödülü’ne Doç.
Dr. Mustafa Aksoy, Türk Dünyası
Türk Dili ve Edebiyatı Ödülü’ne,
A. Yağmur Tunalı, Türk Dünyası
Topluluğu Özel Ödülü’ne Tenzile
Rüstemhanlı
ve
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
Özel Ödülü’ne Selim Öztürk layık
görüldü. Proğrama
emeği geçenlere
teşekkür
ediyor,
ödül sahiplerini bir
kez daha kutluyoruz (Fotoğraf: 28Fotoğraf: 28
29).
Fotoğraf: 29
TARİH MAYIS 2016
9
FAALİYETLERİMİZ
TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI VAKFI
GENÇLİK KOLLARI
TDAV Gençlik Kollarımızın Pazar Kahvaltıları’nda Türk
Dünyası’nın sorunlarına değinen
sunumları tamamlanmış olup,
Nisan ayının son kahvaltısında,
Emin Çapa’nın “Dünyada Tarihi Kırılma” başlıklı konuşması
izlenmiş ve ülkemizin ekonomik
durumu, dünya ülkelerinin yükselişi üzerine fikir alışverişinde bulunulmuştur.
3. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Akademisi’nin Sosyoloji Bölümü’nde Prof. Dr. Veysel
Prof. Dr. Veysel Bozkurt
Prof. Dr. Mehmet Dalkılıç
Prof. Dr. Abdülkadir İlgen
Prof. Dr. Mustafa Ertürk ve TDAV Gençlik Kolları
10
TARİH MAYIS 2016
Bünyamin Aksungur
ve Müzik Kolu
mıza engin bilgilerinden istifade
Bozkurt hocamız “Enimkanı sunan kıymetli hocadüstriyel Dönüşüm ve
larımıza bir kez daha teşekKüreselleşmenin İnkür ediyoruz.
sani Yüzü”, İlahiyat
* Gençlik Kollarımız
Bölümü’nde Prof.
bünyesinde
oluşturulan
Dr. Mehmet DalMüzik Kolu, koro çakılıç hocamız “Külışmalarına Bünyamin
reselleşme ÇerçeAksungur Hocamızın öndervesinde Mezheplerin
liğinde devam ediyor. Kısa
Stratejik Boyutu ve
Dr. Fethi Karamus
zamanda yoğun bir tempo
Maturidilik” ve Prof.
ile hazırlanan koromuz iki mini
Dr. Mustafa Ertürk hocamız
konserin hazırlığı içindeler.
“Küreselleşme ÇerçeKısa zamanda gençlerimizin
vesinde Mezheplerin
en iyi şekilde yetişmesi
Stratejik Boyutu ve
için
yoğun çaba sarfeden
Kavramlar”, İkkıymetli hocamız Bünyatisat Bölümü’nde
min Aksungur’a teşekkür
Prof. Dr. Ahmed
ediyor, koromuz mensupGüner Sayar holarına başarılar diliyoruz.
camız
“Osmanlı
* Gençlerimiz 10 AraDevlet Sistemi ve EkoProf. Dr.
lık Dünya İnsan Hakları
nomi” ve Prof. Dr.
Ahmed Güner Sayar
Günü münasebetiyle Kırım
Abdülkadir İlgen hoTürkleri Derneği’nin dücamız “Gaspıralı’nın
İzinde Türk Dünyası’nı Yeniden zenlemiş olduğu “İnsan Hakları
Düşünmek” Hukuk Bölümü’nde Yürüyüşüne” katılarak, Rusya’nın
Dr. Fethi Karamus hocamız Kırım ve Suriye Türkmenleri üze“Uluslararası Antlaşmaların İç rindeki haksız ve acımasız poliHukuktaki Yeri ve Bağlayıcılığı” tikalarını haykıran soydaşlarımıkonularını işlediler. Hiçbir şekilde za destek olmak suretiyle, Türk
mesafe gözetmeksizin, çoğu za- Dünyası’nın birlik ve beraberliman İstanbul dışından gelerek 15 ğine olan inancımızı bir kez daha
kişiden oluşan eğitim gurupları- gösterdik.