andy warhol - Hekimce Bakış

Hekimce Bakış 73
BİR RESİM BİNBİR SÖYLENCE
AÇIK KALP MASAJIYLA
EKLENEN
19 YIL
ANDY WARHOL
Andy Warhol 1928 - 1987
“Everyone will be famous for 15 minutes.”
P
Dr. Yelda Ertürk
op art akımının en önemli
temsilcilerinden kabul edilen
Andy Warhol, seri üretimin,
seri üretim nesnelerinin sıkça
kullanıldığı bir sanat türünü
kullanır. Sanatçı, resimlerini
afiş tekniği ile çoğaltmıştır. Bu
radikallik aslında bir tepkidir
ve çağın toplumsal olaylarıyla
bir bütünlük içindedir.
Soyut dışavurumculuğun
benmerkezciliğine ve romantizmine
bir tepki olarak, kitle kültürünün
dejenerasyonunu imleyen “Pop
Sanat” 1950’li ve 60’lı yıllarda
yükseldi. Şehir hayatının getirdiği
ümitsizlikte kaybolan insan,
popüler kültürün, hızlı tüketimin
esiri oldu. Pop sanat, popüler
kültürün insana dayattığı tüm
alışkanlıklara gönderme yapar.
Seri üretim zinciri kimseyi ayırt
etmeden içine alır, öğütür, yeniden
yapılandırır. Ama bu yeniden
yapılışta insana kalan yeni bir
özellik yoktur; tek tipleştirme ve
bundan doğan anlamsızlık vardır.
Tekrar tekrar yapılan bu üretim
anlamın içini boşaltır. Artık üretilen
her şeyin anlamı yok edilmiş, ruhu
kalıplara dökülmüştür.
Andy Warhol’un ailesi, 30’lu
yıllarda Pennsylvania eyaletinin
Pittsburgh kentine yerleşen
Polonyalı göçmenlerden biriydi.
Göç etmelerinin bazı nedenleri
tarımla uğraşmanın zorluğu ve genç
erkekler için zorunlu askerlikten
kurtulmaktı. Andy’nin iki kardeşi
vardı. Hastalıklı, fakir ve zor bir
çocukluk geçirmişti.
Annesi Julia Warhola, sanatçının
özel bir kişilik olduğunu küçük
yaşta fark etti ve onu sanata
yöneltti. Andy, Carnegie Teknoloji
Enstitüsü Sanat ve Tasarım
Bölümü’nden 1949 yılında mezun
oldu. Okulu bitirir bitirmez
New York’a taşındı. Glamour,
74 Aralık 2013
Harper’s Bazaar gibi ünlü moda
dergilerinde çizimler yaparak
kariyerine başladı. New York’un
atmosferi bir eşcinsel olan Andy
Warhol için önemliydi. İsim
yapmıştı ve etrafında dansçılar,
sanatçılar ve tasarımcılar vardı.
1956 yılında dünya turuna çıktı.
Japonya, Kamboçya, Hindistan,
Mısır ve İtalya’yı gördü. Gazete,
dergi, ilan, karikatür bandı ve
popüler kültüre ait görüntüleri
alıp, büyüttü, ortaya Coca-Cola
(1960), Telephone (1960) ve
Campell’s konserve kutuları
(1960-62) gibi eserleri çıktı.
1962’de ticari kalıpları, fotoğraf
karelerini konu alarak, serigrafi
tekniğini ilk kez tuvale uyguladı.
Elvis Presley, Elizabeth
Taylor ve Marilyn
Monroe resimleri
Amerikan pop
sanatının simgeleri
haline geldi.
Andy Warhol stüdyosunu 1963
yılında, Manhattan’ın Doğu
Yakası’nın ortasına taşıdı. Warhol
ile 1960’lı yıllarda çalışmış
olan, fotoğrafçı ve sanatçı Billy
Name, yeni stüdyonun bütün
duvarlarını gümüş rengine
boyadı. Buraya kısaca “Fabrika”
(Factory) diyorlardı. Andy Warhol
burada, büyük resimlerin yanı
sıra heykeller, Gerard Malanga
ve diğer asistanlarıyla birlikte
filmler de yaptı. New York’a o
yıllarda gelen herkes fabrikayı
ziyaret etmek istiyordu.
Buradaki özgürlük, aşırılık ve
yaratıcılık, “sanatçının stüdyosu
tavan arasındaki oda olur” gibi
geleneksel bir düşüncenin
değişmesini sağladı.
1960’larda sipariş üzerine
portreler yapmaya başladı.
Portresini yaptığı kişiler
arasında, uluslararası camianın
çok tanınmış isimleri, sanat ve
eğlence dünyasından insanların
yanı sıra kraliyet ailesi
üyeleri bile vardı. Portrelerin
yapılmasını isteyenler
fabrikaya geliyor, Andy onların
birçok fotoğrafını çekiyordu.
Bu fotoğraflar büyütülüyor
ve tuval üzerine serigrafi
yapılıyordu. Ayrıca etkilendiği
diğer sanatçıların eserlerini de
serigrafilere ekledi. Bunun güzel
örneklerinden biride Edward
Munch ve onun resimlerinin
serigrafileridir. Şu sıralar Ankara
Cermodern’de bu birleşimin
ürünlerini izlememiz mümkün.
Hekimce Bakış 75
Silver Car Crash
Bana bu yazıyı yazdıran sebep
ise 14 Kasım 2013 Perşembe
günü Andy Warhol’un “Silver
Car Crash -Gümüş Araba Kazası”
isimli çalışması 105 milyon
dolara satılması oldu. New
York’ta düzenlenen müzayede
satılan eserde, bir kazanın
ardından otomobilden sarkan
ceset görülüyor. Çalışmanın,
sanatçının bugüne kadar en
pahalıya satılan eseri olduğu
belirtiliyor. Warhol’un bir önceki
rekoru, 2007’de düzenlenen bir
müzayedede 71,7 milyon dolara
satılan ‘Green Car Crash’ (Yeşil
Araba Kazası) adlı eserine aitti.
Warhol’un felaket ve araba
kazaları resimleri onun ölüm ve
yaralanma olgusu üzerine çok
düşündüğünün göstergeleridir.
Warhol, 3 Haziran 1968 yılında,
bir filminde oynattığı feminist
yazar Valeri Jean Solanas
tarafından, vurulup yaralanana
kadar çılgın bir hayat sürdü.
Valerie Solanas 3 Haziran
1968’de Warhol’u göğsünden
vurarak öldürmeye çalıştı.
Okuması için verdiği bir yazısıyla
Warhol’un ilgilenmemesi üzerine
onu vurmuştu. Doktorun uzun
uğraşı ve açık kalp masajıyla
hayata döndürülen Warhol, iki ay
sonra ayağa kalkabildi. 22 Şubat
1987 yılında ölümüne kadar
nerdeyse 20 yıl bu doktorun
çabası ile hayatına eklendi.
Andy Warhol 20. yy’ın en önemli
sanatçılarından, en önemli
pop ikonlarından biridir. Her
yaptığı olay olmuş, her söylediği
manşetlerde yer almış, çılgın
yaşantısını da sanatının bir
parçası yapmıştır. Sinemacı,
koleksiyoncu, müzeci, fotoğrafçı,
grafik tasarımcı ve belgeselci onu
tanımlayan sıfatlardan sadece
birkaçıdır. Kendi deyimiyle de
aynı zamanda sanat pazarlayan
bir iş adamı ve fabrikatördü.
Sanatında Amerika’yı
yansıttığını her fırsatta dile
getiriyordu. Tekrarlardan
hoşlanıyordu. Bunu sıkıcı
bulmuyordu. Çünkü tekrarlar
anlamın boşalmasını sağlıyordu.
Andy Warhol’a ölümünden önce
mezar taşına ne yazılmasını
istediği sorulmuştu. O
“FIGMENT”ı önerdi. Sanatçı hayal
ya da uydurma anlamına gelen bu
kelimeyi söylerken, geceleri New
York diskoteklerinin, sinema
kulüplerinin müdavimi olan,
moda gösterileri ve medyayı
yakından takip eden “Andy’nin;
Andrew Warhola’nın yarattığı
benzersiz ve yapay kişilik”
olduğunu söylemeye çalışıyordu.