avrupa yatırım bankası

AVRUPA YATIRIM
BANKASI
EUROPEAN INVESTMENT BANK
(EIB)
MUSTAFA ÇALIŞKAN
AVRUPA YATIRIM
BANKASI




AYB Nedir?
AYB, 1958 yılında Roma Antlaşması ile Avrupa Birliğinin
dengeli büyümesine katkıda bulunacak yatırım projelerini
finanse etmek ve kredi sağlamak üzere kurulmuştur. AYB, AB
içinde bağımsız, tüzel bir kişiliğe ve mali özerkliğe sahip bir
kuruluştur.
Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa Yatırım Fonu'nun en büyük
ortağıdır ve onun yönetiminde bulunmaktadır. 1994’te kurulan
fonun amacı küçük ve orta ölçekli şirketlere finansman
sağlamaktır.
Merkezi Lüksemburg’dadır. AB’nin uzun vadeli krediler veren
mali kuruluşu niteliğini taşımaktadır. Yatırım ve kalkınma
bankası olması nedeniyle, banka mevduat toplayamaz ve cari
hesaplar bulunduramaz. Kâr amacı gütmeyen banka, Avrupa
Birliği'nin bütçesinden para almaz.


AYB mali yapısı ile dünyanın önde gelen uluslararası finans
kuruluşları arasında yer almaktadır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI






Bankanın idari organları ve yapısı
Guvernörler Kurulu
Yönetim Kurulu
Yönetim Komitesi
Denetim Komitesi
Bankanın Yapısı
AVRUPA YATIRIM BANKASI




GUVERNÖRLER KURULU
Guvernörler Kurulu, Banka’nın hissedarları olarak üye
devletleri temsil eder ve 27 üyeden oluşur.Banka’nın en üst
düzey karar alma organı olarak Kurul, kredi politikasıyla
ilgili genel ilkeleri belirler, yıllık raporu, yıllık bilançoyu ve
kar-zarar hesaplarını onaylar, sermaye artırımlarına karar
verir, diğer karar alma organları üyelerini atar.Ayrıca,
banka Denetim Komitesi üyeleri de Kurul tarafından atanır.
Başkanlık, Yıllık olarak alfabetik sıraya göre atanır.
YÖNETİM KURULU
Yönetim Kurulu 25 asil ve 13 yedek üyeden oluşur.Üyeler,
genellikle Maliye, Ekonomi veya Hazine Bakanlıklarından
olmak üzere kıdemli devlet memurları ile kamu ve özel
sektör bankaları memurlarından oluşur.Yenilenebilir beş
yıllık dönem için üye ülkeler tarafından bağımsızlık ve
yeterlilikleri şüphe götürmeyen kişiler arasından seçilip
aday gösterilir ve Guvernörler Kurulu tarafından atanır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI






YÖNETİM KOMİTESİ
Yönetim komitesi, bir başkan ve yedi yardımcısından oluşur.
Komite üyeleri, yenilenebilir altı yıllık dönemler için Yönetim
Kurulu’nun teklifi ile Guvernörler Kurulu tarafından
atanır.Yönetim Komitesi,Banka’nın günlük işlerinin
yürütülmesinden sorumludur.
DENETİM KOMİTESİ
Denetim Komitesi’nin üç üyesi vardır ve Guvernörler Kurulu
tarafından yenilenebilir üç yıllık dönemler için
atanırlar.Banka faaliyetlerinin tam olarak yerine getirilip
getirilmediğini araştırır ve mali defterlerinin usulüne uygun
bir şekilde tutulup tutulmadığını denetlerler.
BANKA’NIN YAPISI
Avrupa Yatırım Bankası personeli, Yönetim Komitesi’nin
yetkisi altından Banka faaliyetlerini yürütür ve Banka
Tarafından direkt olarak görevlendirilir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI


ÜYE OLMAYAN ÜLKELERLE İLGİLİ FAALİYETLER
AYB, Avrupa Birliğinin işbirliği anlaşmalarının
olduğu 150 den fazla ,komşu ülkelerin yanı sıra
Afrika-Karayip, Pasifik ülkeleri, Güney Afrika,
Asya ve Latin Amerika ülkelerinden ekonomik
gelişmeyi sağlayacak yatırımlara kaynak
sağlanmaktadır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI


BANKA’NIN GELİŞİMİ
AYB 1958 yılında kurulduğunda 1 milyar euro
olarak taahhüt edilen sermayesi, 1999 yılında
100 Milyar Euro olmuştur. Üye ülkelerin sermaye
dağılımındaki payları ekonomik büyüklüklere göre
belirlenmektedir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI



BANKA’NIN AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU İLE İLİŞKİLERİ
Avrupa Komisyonu, Avrupa Yatırım Bankası Yönetim
Kurulu’nda kurumsal düzeyde bir asil ve bir yedek üye
tarafından temsil esilir.Bu üyeler, Avrupa Yatırım
Bankası’nın ekonomik ilişkiler ve bölgesel politikalar
konularında en yakın ilişkiye sahip olduğu Komisyonerler
arasından seçilir.
Banka, kredi almak amacıyla başvurusu yapılan her proje
için Komisyon’un görüşünü almak zorundadır. Komisyon ile
Banka arasında görüş farklılıkları olması durumunda
kredinin verilip verilmemesi hususundaki son karar Yönetim
Kurulu tarafından alınır. Kredi başvuruları, genellikle
doğrudan Banka’ya yapılmaktadır ancak Komisyon veya bir
üye ülke hükümeti kanalıyla da yapılabilir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI



AYB ‘nin Öncelikli Kredi Şartları Nelerdir?
AYB kredilerinin yüzde 90’ı Avrupa Birliği ülkelerinde
kullanılmaktadır.
Trans-Avrupa ulaşım ve telekomünikasyon ağlarının
geliştirilmesine, çevrenin korunmasına, enerji kaynaklarının
devamlılığının sağlanmasına, endüstri ve küçük
işletmelerin uluslararası düzeyde rekabet gücünün
artırılmasına yönelik projelere finansman sağlamaktadır.
Kredilendirilecek projelerin 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda ve
çevre korumaya ilişkin AB mevzuatında (Türkiye ve AB
arasında kararlaştırılmış istisnalar saklı kalmak kaydıyla)
belirtilen çevre mevzuatı kriterlerini karşılıyor olması
gerekmektedir. Ayrıca Avrupa Yatırım Bankası tarafından
istenebilecek çevre ile ilgili diğer kriterlerin kredinin her
aşamasında gündeme gelebileceğinin bilinmesi
gerekmektedir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI






AYB Kredilerinden Kimler Faydalanabilir?
Avrupa Birliğinin entegrasyonunu sağlayan kamu ve özel sektör kuruluşları AYB’nin
sağladığı kredi imkanlarından faydalanabilmektedir.
Kredi notu “A+” düzeyinde olan veya en az “BBB” kredi derecesine sahip bir mali
kurum tarafından garanti edilen özel sektör kuruluşları AYB kredilerinden
faydalanabilmektedir.
AYB teminat koşulunu yerine getirebilmek için proje sahibi Türk özel sektör
kuruluşlarının yabancı banka kredisine, kredi notu yüksek yabancı ortak/yabancı
yatırım (projenin, kredi notu “A+” ve üzerinde olan bir yabancı ortağı varsa bu
ortak tarafından sağlanacak teminat da AYB tarafından kabul edilecektir) veya
büyük ölçekli projeye sahip olması gerekmektedir. AYB kimi zaman projenin
kendisini garanti olarak kabul etse de bu sıklıkla görülen bir durum değildir.
Türkiye'deki Toyota Fabrikası'na sağlanan yardım, kredi notu yüksek yabancı ortak
için örnek gösterilebilir.
Desteklenecek projelerin sınır-ötesi niteliğine sahip olması tercih edilmekte ve kredi
oranı genel olarak projenin toplam yatırım maliyetinin yüzde 50’sini aşmamaktadır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI
AYB’nin Kredi Avantajları Nelerdir?

AYB finansmanının faydaları:
• Kar gütmeyen bir kuruluş olması nedeniyle, pazardaki
kredi faiz oranlarına kıyasla uygun değerlerde finans
elde edilir.
• Yüklü meblağlar uzun vadeli kredilerle verilmektedir,
• AYB, projenin finansmanında başka kredi kuruluşu yada
bankaların projeye katılımında etken olmaktadır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI



AYB’den Doğrudan Yararlanılan (25 milyon
EURO’yu geçen krediler) BİREYSEL KREDİLER:
Bireysel krediler, yatırım maliyeti 25 milyon
Euro’dan fazla olan projeler için verilen kredilerdir.
Bu krediler için doğrudan AYB’ye başvurmak
gerekmektedir. AYB kredileri genel olarak bir
projenin % 50’sini kapsamaktadır; ancak AYB kredi
açtığı kuruluşa yatırımın geri kalan bölümü için aynı
derecede ucuz olmasa da en iyi koşullarda kredi
bulunmasına destek olmaktadır.
Kredi vadeleri sanayi projeleri için 10–15 yıl, altyapı
projeleri için ise 15–20 yıldır. Faiz oranları kredi
vadesine göre sabit olmakta ya da 4–10 yılda bir
yenilenebilmektedir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI

BİREYSEL KREDİLER
• Kredilerin geri ödenmesi yıllık ya da altı aylık
sermaye ve faiz ödemesi şeklinde
gerçekleşmektedir.
• Sermaye geri ödemesi projenin süresine göre
belirlenen ve beş yıla kadar çıkabilen bir
dönemden (grace period) sonra başlamaktadır.
Bu dönemde yalnızca faiz ödemeleri
yapılmaktadır. Libor oranında faiz uygulaması
gerçekleştirdiği ve 0,1 gibi bir masraf aldığı için
AYB kredilerinin kullanımı avantajlıdır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI




AYB’den Aracı Bankalar Kanalıyla Yararlanılan (25 milyon
Euro’nun altında olan) KÜRESEL KREDİLER:
Küresel krediler, yatırım miktarı 400.000 Euro ile 25 milyon
Euro arasında olan küçük ve orta ölçekli projelere AYB’nin aracı
kurum olarak belirlediği bankalar veya mali kuruluşlar tarafından
verilen kredilerdir. AYB’nin işbirliği yaptığı bankalar bu kredileri
genellikle KOBİ’lere ve yerel yönetimlere vermektedir.
Projelerin değerlendirilmesi ve kredi koşullarının belirlenmesi
aracı bankalar tarafından gerçekleştirilir.
Küresel krediler kapsamındaki AYB fonları, Türkiye’deki beş
ortak banka aracılığıyla sanayi, hizmet ve turizm sektöründe
faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli özel sektör
projelerine aktarılmaktadır.
Türkiye’deki beş ortak bankanın arasında, AYB’nin uzun bir
dönemden bu yana ortaklık ilişkisi içinde olduğu Türkiye Sınai
Kalkınma Bankası (TSKB) ile Türkiye Vakıflar Bankası
(Vakıfbank)’ın yanı sıra, üç “yeni” ortak banka, bir başka deyişle
Türkiye Kalkınma Bankası (TKB), Türkiye Halk Bankası ve TC
Ziraat Bankası da bulunuyor.
AVRUPA YATIRIM BANKASI

KÜRESEL KREDİLER
• TSKB Aracılığı ile Krediler

AYB Kredisi
•
•
•
•

İmalat Sanayi
Tarıma Dayalı Sanayi
Turizm
Hizmet Sektörü
AYB Çevre Kredisi
• Endüstriyel Kirliliği Azaltmaya Yönelik Yatırımların
Finansmanı

Küçük İşletmeler Aracılık Kredisi
• İmalat Sanayi
• Turizm
• Hizmet Sektörü
AVRUPA YATIRIM BANKASI





KÜRESEL KREDİLER
Bireysel kredilerde olduğu gibi küresel kredilerde de yatırım maliyetinin en fazla
%50’si karşılanmaktadır. Kredi vadeleri 5–12 yıl arasındadır (Türkiye’de son
dönemde kullandırılan kredilerde vadeler genelde 7 yıl olmuştur).
Faiz oranları aracı bankalar tarafından belirlenmekte olup Türkiye’de finanse
edilen projelerde genelde yıllık %4.5 ile 7 oranında faiz uygulanmaktadır.
Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa-Akdeniz Yatırım ve Ortaklık İmkânı (Facility for
Euro-Mediterranean Investment and Partnership -FEMIP) ve Akdeniz Ortaklığı
kredi paketleri aracılığıyla Akdeniz Bölgesindeki Ortak Ülkeler (Mediterranean
Partner Countries-MPC) ile işbirliğini pekiştirmiştir. Sağlanan daha fazla
miktarda mali kaynaklar ile FEMIP, Avrupa Yatırım Bankası’nın bölgeye sağladığı
yıllık kredi miktarını giderek 1.5 milyar Euro’dan 2 milyar Euro’ya yükseltmesine
olanak sağlamaktadır.
FEMIP, MPC ekonomilerinin liberalizasyonunu sağlamak ve 2010 yılında
gerçekleştirilecek AB-MPC Gümrük Birliği sürecinde söz konusu ülkelerin
potansiyelini artırmak amacıyla, özel sektör projelerine mali destek temin
etmeye öncelik tanımaktadır ve finansmanın oranını yüzde 33’e çıkarmayı
hedeflemektedir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI

Avrupa Yatırım Bankası KOBİ tanımı:
• Çalışan sayısı 500 kişiden az olan ve net sabit
kıymeti 75 milyon $ altında olan işletmeler KOBİ
olarak tanınır.
Ayrıca, eğer işletmenin bulunduğu ilin GSMH'sı
Türkiye ortalamasının altında ise, ilde bulunan tüm
işletmeler AYB kredilerinden faydalanabilir.
• İşletmenin 1/3 hissesinden fazlası KOBİ tanımına
girmeyen büyük bir firmaya ait olmalı.
AVRUPA YATIRIM BANKASI
AYB Kredisine Başvuru Prosedürü Nedir?




Başvuru sahibi, finans talebinde bulunacağı
projeyi açıklayan bir telefon görüşmesi veya eposta aracılığı ile bankaya başvuruda
bulunabilir.Avrupa Birliği Hedefleri çerçevesinde
başvuru incelenecektir.
AYB yetkililerinin ilk incelemesinin ardından
projenin teknik, ekonomik ve finansal değeri
değerlendirilmektedir.
AYB’nin yılda 10 kez toplanan yönetim kurulu,
projenin kredi alıp alamayacağı kararını
vermektedir.
Banka tarafından verilen bir kredi ömrü boyunca
banka görevlileri tarafından izlenmektedir.
AVRUPA YATIRIM BANKASI

AYB’nin Türkiye’ye Sağladığı Kredi Olanakları Nelerdir?
• AYB, Türkiye’ye katılım öncesi kredi kolaylığı (preaccession facility) ile doğrudan yararlanılan krediler
kapsamında,
• Toplam 250 milyon Euro’luk küresel kredi aracılığıyla, uzun
vadeli kredi sağlama hedefini sürdürürken, Türkiye’deki banka
ortaklık ağını da yaygınlaştırarak ülke çapında faaliyet gösteren
KOBİ’lere daha geniş bir biçimde ulaşmak istemektedir.
• Avrupa Yatırım Bankası, bugüne kadar Türkiye’de, aralarında
otomotiv sektörünü ilgilendiren iki Doğrudan Yabancı Yatırım
projesinin de bulunduğu, ülke ekonomisi için kilit öneme haiz
projelere 2.5 milyar Euro destek sağlamıştır.
AVRUPA YATIRIM BANKASI

AYB’nin 2000-2006 tarihleri arasında Türkiye’ye açık olan Mali Yardımları:
•
AYB, 2000–2003 döneminde Türkiye dahil 13 aday ülkeye altyapılarının AB
standartlarına uyumlu hale getirilmesi, rekabet gücünün arttırılması, taşımacılık,
enerji, telekomünikasyon, çevre konularındaki Trans-Avrupa şebekelerinin aday
ülkeleri kapsayacak şekilde genişletilmesi amacıyla 8,5 milyar Euro tutarında bir
bütçe ayırmıştır. Bu bütçeden Türkiye’ye düşen pay yılda yaklaşık 200–300
milyon Euro arasında olmuştur.
(2000-2006) Avrupa Birliği Yatırım Bankası Türkiye Mali Yardımları*
BÜTÇE
MİKTAR
(Milyon
Euro)
KREDİ
AYB'NİN YENİ
KREDİ
MEKANİZMAS
I
450
Komisyon 3 yıllık bir dönemde Gümrük Birliğinin
güçlendirilmesi ve derinleştirilmesi için € 450 milyonluk bir
kredi paketi önerdi. Teklif, Aralık 2000'de onaylandı.
AYB'NİN
KATILIM
ÖNCESİ
OLANAKLARI
8.5
Türkiye'nin (proje tekliflerinin niteliğine göre) bütün aday
ülkeleri kapsayan 3.5 yıl için 8.5 milyar Euro toplamındaki AYB
katılım öncesi krediler fırsatından yararlanması mümkün
olacaktır.
*http://www.abhaber.com/belgeler/blg_00054.asp
AVRUPA YATIRIM BANKASI













AYB’DEN SAĞLANAN KREDİLERDEN FAYDALANAN ÖZEL
SEKTÖR KURULUŞLARI
Örnek Olarak;
ADEL A.Ş
AEG ETİ A.Ş
CONTASAN A.Ş
DEVA HOLDİNG A.Ş
EMİSTAS A.Ş
FAKO İLAÇLARI A.Ş
KALEPORSOLEN ELEKTROTEKNİK SANAYİ A.Ş
PAŞABAHÇE CAM A.Ş
PINAR SÜT A.Ş
TEKFEN ENDÜSTRİ A.Ş
YILDIRIM TARIM MAKİNALARI A.Ş
AVRUPA YATIRIM BANKASI

AYB’DEN SAĞLANAN KREDİLERDEN FAYDALANAN KAMU KURUMLARI
ÖRNEK OLARAK ;

İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

MARMARAY PROJESİ

ESKİŞEHİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

HAFİF RAYLI SİSTEM PROJESİ

ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

KANALİZASYON ŞEBEKESİ VE ATIK SU İŞLEME İNSAATI

ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

KANALİZASYON ŞEBEKESİ İNSAATI

AVRUPA YATIRIM BANKASI

AYB Temas Noktası:
European Investment Bank
100, boulevard Konrad
Adenauer
L-2950 Luxembourg
Tel: +(352) 43 79 1
Fax: +(352) 43 77 04
E-mail: [email protected]
Web Sitesi: www.eib.org
AVRUPA YATIRIM BANKASI
AYB ‘nin Türkiye’deki başvuru
adresleri:
Alain Terraillon
Türkiye AYB Temsilcisi
İstanbul ofisi
+90-212 3197604
+90-533 9604960
[email protected]
TEŞEKKÜRLER

MUSTAFA ÇALIŞKAN