MEKSİKA YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Transkript

T.C.
BAŞBAKANLIK
Dış Ticaret Müsteşarlığı
İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
MEKSİKA
YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI
AR-GE BAŞKANLIĞI
Hazırlayanlar
Esin ŞEN- Şube Müdürü/ Araştırma Dairesi
Çağatay ÖZDEN-Uzman/Tarım Dairesi
Hasan KÖSE-Uzman/Sanayi Dairesi
2008-ANKARA
Bu eserin telif hakkı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi’ne aittir. 5846 sayılı
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre İhracatı Geliştirme Etüd
Merkezinden izin alınmadan bu eserin, herhangi bir bölümü veya tamamı
iktibas edilemez, fotokopi veya diğer herhangi bir surette çoğaltılamaz,
basılamaz ve dağıtılamaz.
II
İÇİNDEKİLER
1.1. GENEL EKONOMİK DURUM, DIŞ TİCARET, TÜRKİYE ile .........................
TİCARET, DIŞ TİCARET MEVZUATI ve GÜMRÜK SİSTEMİ, PAZAR ............
HAKKINDA PRATİK BİLGİLER...............................................................................1
1.1.1. Siyasi ve İdari Yapı..........................................................................................1
1.1.2. Coğrafi Yapı.....................................................................................................4
1.1.3. Nüfus...............................................................................................................4
1.1.4. Ulaşım, Telekomünikasyon ve İnternet...........................................................5
1.1.5. Enerji...............................................................................................................7
1.1.6. Ekonomik Yapı ve Uygulanan Politikalar.......................................................8
1.1.7. Eyaletler Açısından Değerlendirme..............................................................11
1.1.8. Sektörler İtibariyle Genel Değerlendirme.....................................................11
1.2.DIŞ TİCARET.......................................................................................................17
1.2.1. Genel Değerlendirme....................................................................................17
1.2.2. Meksika’nın Uluslararası İlişkileri ve Serbest Ticaret Anlaşması Yaptığı .......
Ülkeler.....................................................................................................................22
1.3. TÜRKİYE İLE TİCARET....................................................................................25
1.3.1. Meksika’ya İhracatımız.................................................................................26
1.3.2. Meksika’dan İthalatımız................................................................................31
1.3.3. Meksika ile Türkiye Arasındaki Anlaşmalar.................................................37
1.3.4. Ticarette Karşılaşılan Sorunlar......................................................................38
1.3.5. İkili Ticari İlişkiler Açısından Genel Değerlendirme....................................38
1.4.DIŞ TİCARET MEVZUATI ve GÜMRÜK SİSTEMİ, VERGİLER
ve YATIRIM MEVZUATI....................................................................................41
1.4.1. Dış Ticaret Mevzuatı.....................................................................................41
1.4.2.İhracat Politikaları.........................................................................................43
1.4.3.İthalat Politikaları..........................................................................................46
1.4.4.Standartlar ve Etiketleme..............................................................................48
1.4.5.Kamu İhaleleri...............................................................................................49
1.4.6.Şirket Kuruluşu.............................................................................................49
1.4.7.Yabancı Sermaye Mevzuatı...........................................................................51
1.4.8.Vergi Yükümlülükleri....................................................................................56
III
1.5. PAZAR HAKKINDA PRATİK BİLGİLER.......................................................59
1.5.1.Pazar Araştırması...........................................................................................59
1.5.2.Dağıtım Kanalları..........................................................................................60
1.5.3.Reklam ve Tanıtım........................................................................................63
1.5.4.Resmi Tatiller................................................................................................64
1.5.5.Meksika Vizesi İçin Gerekli Hususlar...........................................................64
1.5.6.İş Alt Yapısı...................................................................................................66
1.5.7.İklim, Ulaşım v.b. Hususlar...........................................................................67
BÖLÜM 2. MEKSİKA TARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZAR
ARAŞTIRMASI............................................................................................................70
2.1.MEKSİKA TARIM ve GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ ÜRETİM PROFİLİ........... 71
2.2.MEKSİKA TARIM ve GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARET PROFİLİ.. 74
2.2.1. İthalat...................................................................................................74
2.2.2. İhracat..................................................................................................75
2.3.TÜRKİYE – MEKSİKA TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ PROFİLİ..............78
2.3.1. İhracatımız.......................................................................................... 78
2.3.1. İthalatımız............................................................................................80
2.4.MEKSİKA TARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZAR PROFİLİ............ 85
2.5.POTANSİYEL ARZ EDEN ÜRÜNLER................................................................ 92
2.6.ÖNEMLİ HUSUSLAR ........................................................................................... 92
BÖLÜM 3. MEKSİKA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZARI.........................................95
3.1.MEKSİKA OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ..............................................99
3.1.1. Araç Parkı ve Yoğunluğu..................................................................100
3.1.2. Araç Satışları....................................................................................101
3.1.3. Araç Üretimi ve Araç Üreticileri......................................................105
3.1.4. Yedek Parça Tedarikçileri.................................................................110
3.1.5. Meksika Oto Yedek Parça Pazarı ....................................................112
3.1.6. Türkiye-Meksika Oto Yedek Parça Dış Ticareti...............................119
3.1.7. İş/Ticari Fırsatlar..............................................................................123
3.1.8. Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları........................................................123
3.1.9. Firma Bulma.....................................................................................125
3.1.10.Standartlar........................................................................................125
3.1.11.İthalatta Etiketleme .........................................................................126
IV
3.1.12. Menşe Şahadetnamesi.....................................................................126
3.1.13. Gümrük Vergileri, Harçlar...............................................................126
3.1.14. Ödeme Şekilleri...............................................................................130
3.1.15. Nakliye............................................................................................131
3.1.16. Fuarlar.............................................................................................131
3.1.17. Yararlı Adresler................................................................................133
3.2. MEKSİKA TAKIM TEZGAHLARI SANAYİ..................................................134
3.2.1. Türkiye-Meksika Takım Tezgahları Dış Ticareti.............................139
3.2.2. İş/Ticari Fırsatlar.............................................................................140
3.2.3. Belli Başlı Takım Tezgahı Tedarikçileri..........................................140
3.2.4. Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları.......................................................141
3.2.5. Nakliye............................................................................................145
3.2.6. Gümrük Mevzuatı, Standartlar, Belgeler, Etiketleme.....................146
3.2.7. Finansman.......................................................................................150
3.2.8. Ödeme Şekilleri...............................................................................151
3.2.9. Firma Bulma....................................................................................151
3.2.10. Fuarlar.............................................................................................159
KAYNAKLAR . ..........................................................................................................160
KAYNAKÇA................................................................................................................163
Ek 1 :Yararlı Adresler.................................................................................................165
Ek 2 :Görüşme Yapılan Kurum ve Kuruluşlar........................................................168
V
ÖNSÖZ
Latin Amerika ve Karayipler bölgesinin en önemli ülkelerinden biri olan, ABD ve AB
ile özel ticari düzenlemeleri bulunan Meksika, 2030 yılında BRIC ülkeleri ile birlikte ilk beş
ülke arasında olmayı hedeflemektedir. Meksika, son dönemde ekonomisini dışa açma ve ticari
ortaklarını çeşitlendirme yönünde kararlılık göstermektedir. 2007 yıllık ihracat rakamlarımıza
göre, ihracatımızın en yüksek olduğu Latin Amerika Ülkeleri sırasıyla Brezilya (229 milyon $),
Meksika (196 milyon$) ve Panama (117 milyon $)’dır.
Meksika’nın, Ülkemizin de başlıca ticari partnerlerinden olan AB ve ABD ile ticaret
hacminin büyüklüğü göz önüne alındığında; alternatif dış pazar arayan ihracatçılarımız için,
değerlendirilmesi gereken önemli bir pazar olduğu ve işbirliğimizin geliştirilmesi gerektiği
düşünülmektedir.
2008 yılı için toplam ithalatı 305 milyar $, ihracatı 294 milyar $ olarak öngörülen
Meksika, detaylı araştırılması gereken bir pazardır. Doğru kanallarla pazara girişin önemli
olduğu düşünülmekte olup ihracatçılarımız açısından pazarı yakından tanımaları ve yerinde
incelemelerde bulunmaları büyük önem arz etmektedir.
Dış Ticaret Müsteşarlığımızca yürütülen “Kuzey ve Latin Amerika ile Ticareti Geliştirme
Stratejisi”ne paralel olarak, İGEME Yönetim Kurulu tarafından belirlenen 2008 Yılı Faaliyet
Programı çerçevesinde 09-25 Nisan 2008 tarihlerinde gerçekleştirilen Meksika Yerinde
Pazar Araştırması’nda Merkezimiz ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar ve
Değerlendirme Genel Müdürlüğü’nün uzmanlarından oluşan dört kişilik bir ekiple: Dış Ticareti
Geliştirme Kurumu-PROMEXICO, Gümrük İdaresi, Veracruz Ekonomi ve Liman Sekreteryası,
Veracruz Tarımsal İhracatı Geliştirme Kurumu, PLASTIMAGEN-Plastik İşleme Makinaları
Fuarı, CONCAMIN-Ulusal Sanayi Odaları Konfederasyonu, CONCANACO-Ulusal Ticaret,
Hizmet ve Turizm Odaları Konfederasyonu, Mexico City Ticaret Hizmetler ve Turizm Odası,
COMCE-Meksika Dış Ticaret Yatırım ve Teknoloji İş Konseyi, ANIERM-Ulusal İthalatçılar
ve İhracatçılar Birliği, Ulusal Ticaret Hizmet ve Turizm Odaları Konfederasyonu, Meksika
Tekstilciler Birliği Hazır Giyimciler Alt kolu ile Meksika Makine İthalatçıları Birliği, 15 Meksikalı
ve Türk firma, Veracruz Liman Ziyareti, Mexico City Havaalanı Gümrük Komisyoncuları ile
olmak üzere toplam 30 görüşme yapılmıştır.
Yapılan çalışma kapsamında T.C. Dışişleri Bakanlığı Amerika Genel Müdür Yardımcılığı
ve T.C. Meksika Büyükelçiliği ile Meksika’nın Ankara Büyükelçiliği ile görüşmeler yapılmış
değerli görüş ve katkılarından faydalanılmıştır.
VI
Yerinde pazar araştırması süresince ülkenin ticaret merkezi ve başkent Meksiko ile
önemli bir liman şehri olan Veracruz’da kamu ve özel sektör kuruluşları ile temaslarda
bulunulmuştur.
ABD ve Kanada ile oluşturduğu NAFTA Serbest Ticaret Bölgesi sonucu ABD ve Kanada
ürünlerinin pazara sıfır veya tercihli gümrük tarifeleri ile girmeleri, AB ile yaptığı STA- Serbest
Ticaret Anlaşmasının sonucu olarak 2003 yılından bu yana yaşanılan olumsuz ticaret sapması
nedeniyle pazardaki rekabet gücümüzü ve fırsatları tesbit açısından önem taşıdığına inandığımız
yerinde Pazar çalışması kapsamında; araştırmaya konu olan hedef sektörlere yönelik çok sayıda
yerli firma ile görüşme yapılmış, ülkemiz açısından değerlendirilebilecek fırsatlar, pazara hakim
rakip ülkeler, genel prosedürler, tüketici zevk ve öncelikleri gibi konularda kendilerinden bilgi
alınmıştır. Bunun yanında Meksika’da az sayıda bulunan tekstil ve mücevherat alanlarında iş
yapan Türk işadamları ile de görüşmeler yapılmış ticaret fırsatları ve Meksika pazarına giriş
konularındaki tecrübelerinden istifade edilmiştir.
Araştırma sonucunda hazırlanmış olan yayının ilk bölümünde Meksika’nın genel
ekonomik durumu, dış ticareti, Türkiye ile ticareti, dış ticaret ve gümrük sistemi, vergiler ve diğer
mevzuat ve pazar hakkında pratik bilgiler, doğrudan yabancı sermaye, ikinci bölümde tarım ve
gıda sanayii ürünleri, üçüncü bölümde ise sanayi ürünleri yer almaktadır. Dördüncü bölümde
pazara ve potansiyel ihraç ürünleri ve işbirliği alanlarına ilişkin genel değerlendirmelere yer
verilmiştir. Yayında ayrıca iş adamlarımıza yararlı olabilecek adresler de yer almaktadır.
Meksika’da gerçekleştirilen çalışma süresince göstermiş oldukları ilgi, sağlamış
oldukları destek ve katkılarından dolayı, Büyükelçi Ahmet Sedat BANGUOĞLU, 1. Katip
Aydan KARAMANOĞLU, 3. Katip Taylan TOKMAK ve Büyükelçilik çalışanlarına, Ankara’daki
Meksika Büyükelçiliği’ne Büyükelçi Salvador Campos ICARDO, 1. Katip Jose Eduardo
BUENROSTRO ve Ticaret Departmanından Orhun BAŞER’e, Meksika’da faaliyet gösteren
Meksikalı ve Türk firmalarına teşekkür ederiz.
Çalışmanın ilgili çevrelere faydalı olması dileğiyle saygılarımızı sunarız.
İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
VII
BÖLÜM 1
GENEL EKONOMİK DURUM, DIŞ
TİCARET, TÜRKİYE ile TİCARET, DIŞ
TİCARET MEVZUATI ve GÜMRÜK
SİSTEMİ, PAZAR HAKKINDA PRATİK
BİLGİLER
VIII
1.1.
GENEL EKONOMİK DURUM
Başlıca Sosyal ve Ekonomik Göstergeler-2008
Resmi Adı
Meksika Birleşik Devletleri
Nüfus, 2007
108,7
Resmi Dili
İspanyolca
Yönetim Biçimi
Federal Cumhuriyet
Yüzölçümü
1.964.375 m2
Başkent
Meksiko
Başlıca Şehirleri ve nüfusu (2000 yılı
nüfus sayımına göre milyon kişi)
Meksiko (17,8), Guadalajara (3,7), Monterrey (3,2)
İklim
Güneyde tropik, yükseklerde ılıman, kuzeyde kurak
iklim hakimdir.
GSYİH (milyar $)
1.039,2
Kişi başına milli gelir *(ortalama,
$)
9.409
Kişi başına milli gelir (Satınalma
Gücü Paritesi, $)*
14.202*
Enflasyon (%)
5,3
GSYİH Büyüme hızı (%)
1,9
Mal İhracatı (fob,milyar $)
294,0
Mal İthalatı (fob,milyar $)
305,9
Cari işlemler dengesi (milyar $)
-13,4
Para Birimi
Peso (MXN)
Para Birimi Paritesi (2008)
1 ABD Doları=12,45 Peso
*EIU tahmini
Kaynak: 1. EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Ekim 2008,
2. EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Forecast, Ekim 2008
3. EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Profile, 2008
1.1.1.
Siyasi ve İdari Yapı
Meksika’nın resmi adı Meksika Birleşik Devletleri olup, başkenti Meksiko Şehri’dir.
Ülke, Federal Cumhuriyet ile yönetilmektedir. 31 eyalet ve 1 Federal Bölge’den oluşan ülkede, 1810 yılında İspanyol egemenliğine son verilmiş ve 5 Şubat 1917 tarihinde ilk Meksika
Anayasası kabul edilmiştir. Anayasa yürütme, yasama ve yargı erkleri arasında güçler ayrılığı
1
ilkesine dayanır. Kişi hak ve özgürlüklerini güvence altına alan anayasada temel ekonomik ve
siyasal ilkeler de yer alır. On sekiz yaşını geçmiş bütün yurttaşlar için oy kullanma zorunluluğu
vardır.
6 yılda bir yenilenen seçimlerle ve halk oyuyla bir dönemle sınırlı olmak üzere seçilen
Başkan, bakanlar kurulu üyelerinin yanı sıra Federal Bölge valisini, başsavcıyı, yüksek rütbeli
subayları ve yüksek mahkeme yargıçlarını atama yetkisine sahiptir. Başkanın belirli ekonomik
ve mali konularda kanun hükmünde kararnameler (reglamento) çıkarma, yasaları ve eyalet
valilerini veto etme yetkisi de vardır.
128 (64+64) üyeli Senato ve 500 (300+200) üyeli Temsilciler Meclisi’nden oluşan
Meksika Parlamentosuna Milletvekilleri 3 yıllık bir dönem, Senatörler ise 6 yıllık bir dönem
için seçilmektedir. Meksika’daki son Başkanlık ve Parlamento seçimleri eş zamanlı olarak 2
Temmuz 2006 tarihinde gerçekleşmiştir. 2009 yılı ortalarında ara seçim yapılacaktır.
Meksika’nın Eyaletleri
Eyalet adı
Sıra
Nüfus (1000) Alan
(km.²)
Aguascalientes
01
1.065,416
Baja California
02
2.844,469
Baja California Sur
03
Campeche
Eyalet başkenti
5.471 Aguascalientes
Posta
Kodu
20
69.921 Mexicali
21-22
512,170
73.475 La Paz
23
04
754,730
50.812 Campeche
24
Chiapas
07
4.293,459
74.211 Tuxtla Gutiérrez
29-30
Chihuahua
08
3.241,444
244.938 Chihuahua
31-33
Coahuila
05
2.495,200
149.982 Saltillo
25-27
Colima
06
567,996
5.191 Colima
28
Federal Bölge
09
8.720,916
1.479 Meksiko
00-16
Durango
10
1.509,117
Guanajuato
11
4.893,812
30.491 Guanajuato
36-38
Guerrero
12
3.115,202
64.281 Chilpancingo (de los
Bravos)
39-41
Hidalgo
13
2.345,514
20.813 Pachuca (de Soto)
42-43
Jalisco
14
6.752,113
80.836 Guadalajara
44-48
México
15
14.007,495
21.355 Toluca (de Lerdo)
50-57
2
123.181 (Victoria de) Durango
34-35
Michoacán
16
3.966,073
Morelos
17
1.612,899
Nayarit
18
949,684
Nuevo León
19
Oaxaca
59.928 Morelia
4.950 Cuernavaca
58-61
62
26.979 Tepic
63
4.199,292
64.924 Monterrey
64-67
20
3.506,821
93.952 Oaxaca (de Juárez)
68-71
Puebla
21
5.383,133
33.902 (Heroica) Puebla (de
Zaragoza)
72-75
Querétaro
22
1.598,139
11.449 (Santiago de) Querétaro
76
Quintana Roo
23
1.135,309
50.212 (Ciudad) Chetumal
77
San Luis Potosí
24
2.410,414
63.068 San Luis Potosí
78-79
Sinaloa
25
2.608,442
58.328 Culiacán (Rosales)
80-82
Sonora
26
2.394,861
Tabasco
27
1.989,969
25.267 Villahermosa
86
Tamaulipas
28
3.024,238
79.384 Ciudad Victoria
87-89
Tlaxcala
29
1.068,207
Veracruz
30
7.110,214
71.699 Xalapa (Enríquez)
91-96
Yucatán
31
1.818,948
38.402 Mérida
97
Zacatecas
32
1.367,692
73.252 Zacatecas
98-99
182.052 Hermosillo
4.016 Tlaxcala (de Xicohténcatl)
83-85
90
Kaynak:Nüfus Bilgileri, 2005,INEGI
Yerel hükümetler, ulusal düzeyde federal organizasyona tabi olmakla birlikte idari,
yasama ve adli kuruluşlara sahiptirler. Federal yapıya rağmen, Meksika siyasi sistemi ciddi
bir Merkezileşme karakteri göstermektedir. Eyalet hükümetleri gelirleri açısından Federal
Başkente bağımlı durumdadırlar.
Ayrıca, Meksika’da toplum hayatının her kademesinde söz sahibi olan ve yönetimler
üzerinde demokratik haklar için baskı işlevi gören sivil toplum örgütleri, ülkede demokratik
hareketlerin ve hedef kitlelerinin savunucusu olma misyonuna sahiptirler. Ekonomik
ve sosyal yaşamda varlıklarını ortaya koyan bu örgütler, Meksika Cumhuriyeti İşveren
Konfederasyonu (COPARMEX Ulusal Sanayi Odaları Konfederasyonu (CONCAMIN),
Meksikalı İşçiler Konfederasyonu (CTM), Ulusal Ticaret, Hizmet ve Turizm Odaları
Konfederasyonu (CONCANACO), Dış Ticaret İş Organizasyonu Koordinatörlüğü(COECE),
Mal ve Hizmet Tedariki Sendikası Federasyonu (FESEBES),Ulusal Dönüşüm Sanayileri
Odası (CANACINTRA), Ulusal Çiftçi Konfederasyonu (CNC), Ulusal İşçi Sendikası (UNT),
Bölgesel Meksikalı İşçiler Konfederasyonu (CROM), Devrimci İşçi ve Köylü (Çiftçi)
Konfederasyonu (CROC), Roma Katolik Kilisesidir.
3
1.1.2.
Coğrafi Yapı
Meksika 1.972.550 kilometre karelik yüz ölçümüyle Latin Amerika ülkeleri arasında
Brezilya ve Arjantin’den sonra 3. büyük ülke durumundadır. Kuzeyde Amerika Birleşik
Devletleri, güneyde Guatemala ve Belize ile sınır komşusu olan Meksika’nın, Kuzey Pasifik
Okyanusu’nda ve Karayip Denizi’nde kıyısı bulunmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri ile
3.118 km olan sınır uzunluğu, Belize ile 250 km, Guatemala ile 962 km olup, kıyı uzunluğu 9.330 km.dir. Meksika, yüksek dağların, alçak sahil düzlüklerinin, yüksek platoların ve çölün
yer aldığı zengin bir topografik yapıya sahiptir.
Yüzey şekillerindeki bu olağanüstü çeşitlilik sonucu olarak ülke sekiz coğrafi bölgeye
ayrılır. ABD sınırlarından Tehuantepec’e kadar uzanan Meksika Platosu, yüksek bir merkezi
plato ile bu platoyu kuşatan parçalanmış sıradağlardan oluşur.
Ülke topraklarının %12,99’u ekilebilir topraklar olup, bunlardan %13’ünde sürekli tarım
yapılmaktadır. Topraklarının %85,7’si (2001 yılı tahmini) ise başka amaçlarla kullanılmaktadır.
1998 yılı tahminine göre, sulak toprakları 65.000 kilometrekare olan ülkenin zengin doğal
kaynakları bulunmaktadır. Bunların başlıcaları, petrol, gümüş, bakır, çinko, altın, kurşun,
doğal gaz ve kerestedir.
1.1.3.
Nüfus
2008 yılı tahminlerine göre, Meksika’nın nüfusu 108,7 milyon kişi olarak belirlenmiştir.
1970’li yıllardan 2007 yılına kadar nüfus artış hızı %3’lerden %1’e gerilemiştir. Nüfusun, %
31,6’sı 0-14 yaş arasında, %62,9’u 15-64 yaş arasında, %5,5’i 65 yaşından büyüktür. Ülkenin
yaş ortalaması 27 olup, ortalama yaşam süresi 75 yıldır. Ortalama yaşam süresi, kadınlarda
77,83, erkeklerde 72,18 yıldır.
Toplam nüfusun üçte biri 14 yaş ve altında olup bu durum eğitim ve iş gücü açısından
baskılayıcı bir unsurdur. doğum artış oranı %1,18 dir. Ülkede doğan her 1000 bebekten 21,69’u
doğumdan kısa bir süre sonra yaşamını yitirmektedir.
Ülke nüfusunun %60’ı Kızılderili-İspanyol karışımı olan Mestizo’lardan, %30’u
Kızılderililerden, %9’u beyazlardan ve %1’i diğer etnik kökenli gruplardan oluşmaktadır.
Sayıları 60’ı geçen bu gruplar aynı zamanda İspanyolca konuşamamaktadır. Nahuatl, Maya,
Zapotec ve Mixtec bu grupların başlıcalarıdır. Konuşulan diller, İspanyolca, Mayan, Nahuatl
ve diğer bölgesel yerli dillerdir. Toplam nüfusunun %92,2’si okur yazar olan Meksika’da, bu
oran kadınlarda %90,5 olup erkeklerde %94 olarak belirlenmiştir.
4
Meksika’da toplam nüfusun dörtte üçü şehirlerde yaşamaktadır. Daha iyi yaşam
koşulları için kuzeye doğru göç yaşanmakta özellikle ihracata yönelik sanayi bölgelerinde
“maquiladora”’da çalışmak veya turizm merkezi olan Cancun veya Karayip-Atlantik sahilleri
yoğun göç almaktadır.
Meksika temelde üç bölgeye ayrılmıştır:
•Kuzey: Nüfusun üçte biri, GSYİH’nın %30’una
•Merkez: Başkent Meksiko’yu da içine alan nüfusun %60’ı, GSYİH’nın %60’ı
•Güney-doğu: nüfusun %15’i, GSYİH’nın %10’una sahip bu bölgede çoğunluk yerli nüfustan oluşmaktadır. Oaxaca, Veracruz, Chiapas ve Puebla’da yoksulluk yüksek orandadır.
Meksika, NAFTA bölgesinde en geniş göç grubuna sahiptir. 26,8 milyon Meksika
orijinli insanın ABD’de yaşadığı tahmin edilmektedir. Bunların yaklaşık 6 milyonunun illegal
olarak sınırdan geçtiği tahmin edilmektedir. Sosyo-kültürel bağların yakınlığı Meksika’nın
gelişmesine katkıda bulunmuştur. Meksika sınırının güvenliği ABD ile ilişkilerinde en önemli
gündem maddesidir.
2007 yılı için tahmin edilen işgücü 44,7 milyon olup büyük çoğunluğunu genç nüfus
oluşturmaktadır. Eğitimli işgücünü artırmak için çalışmalar yapılmaktadır. Gelir dağılımı son
yıllarda iyileşmekle birlikte hala adaletsizdir. Gini katsayısı 2000 yılında 0,543 iken 2005
yılında 0,508’e düşmüştür.
1.1.4.
Ulaşım, Telekomünikasyon ve Internet
2007 yılının ortalarında Meksika hükümetince “Ulusal Altyapı Programı:2007-2012”
yürürlüğe konulmuştur. Söz konusu program; 20.000 km otoyol yapımı, karayollarının
uluslararası standartlara kavuşturulması, 1.500 kilometrelik demiryolu sisteminin
genişletilmesi, Meksiko çevresinde banliyö treni projesi başta olmak üzere, Manzanillo,
Lazaro Cardenas, Veracruz ve Tuxpan’a tren yolu ulaşımının genişletilmesi, üç yeni hava
alanı yapımı, internet ve telefon altyapısının yenilenmesini içermektedir. Hükümet internet
kullanıcı sayısını 20 milyondan 70 milyona çıkarmayı hedeflemektedir.
Meksika’da ulaşım altyapısına ilişkin verilere göre, otoyolların uzunluğu 122.677,
demiryollarının uzunluğu 26.662 kilometredir. Federal hükümet ile eyaletler arasında
koordinasyon ve planlama eksikliği nedeniyle ulaşım ağının geliştirilmesinde önceki
yıllarda yaşanan sorunların yukarıda değinilen ulusal program ile aşılması hedeflenmektedir.
5
Yurtiçindeki kargo taşımacılığının %85’i karayolu ile yapılmaktadır. Yolcu taşıma için en çok
karayolu tercih edilmektedir. Meksika’da her 1000 kişiden 149’u otomobil sahibidir. Bu sayı
Arjantin’de 142, Şili’de 98, Brezilya’da 96, Venezüella’da 81’dir. Bu sayının Meksika’da
yüksek olmasının başlıca nedenleri kişi başına düşen milli gelirin artması ve NAFTA ile
birlikte otomobil ithalatının maliyetinin düşmesidir.
Sivil havacılık sanayiinde, Latin Amerika’da, Brezilya’dan sonra ikinci büyük ülke
Meksika’dır. 25 adet uluslararası havaalanına sahip olan Meksika’da yurt içi hatlarda taşınan
yolcu sayısı 30 milyondur. Aeromexico ve Mexicana başlıca büyük şirketler olup yakın ikili
rekabet sayesinde yüksek fiyat politikası uygulayarak ve pazara girişi engelleyerek pazar
koşullarını belirlemektedirler. İç hatlar ve ABD’deki başlıca şehirlere uçuş yapılmaktadır.
2005 yılından itibaren Click Mexicana düşük fiyat politikasıyla pazara girmiş, Avolar, Azteca,
Interjet, Volaris ve VivaAerobus pazarda yeni rakipler olarak ortaya çıkmışlardır. 2007 yılında
iflas eden Azteca’ya rağmen rekabetin etkisiyle Mexicana ve Aeromexico şirketleri de maliyet
azaltmaya odaklanarak pazardaki güçlerini sürdürmektedirler. Başkent Meksiko’daki Benino
Juarez Havaalanı Latin Amerika’nın en yoğun havaalanlarından biri olup yolcu kapasitesini
20 milyondan 32 milyona çıkarmak için ikinci bir terminal inşa edilmiştir. Calderon Hükümeti
Meksiko’ya ikinci bir havaalanı yapılmasını planladığını, 60 milyon yolcu kapasitesi ile
dünyanın en yüksek kapasiteli havaalanı olacağını, 8 milyar Peso bütçe ile 2012’ye kadar
tamamlanacağını 2008 yılı başında duyurmuştur. Benzer bir plan daha önceki hükümet
tarafından 2002 yılında açıklanmış, ancak şiddet içeren protesto gösterileri nedeniyle
gerçekleştirilememiştir.
Demiryolu ağı uzunluğu 26.662 km. olan Meksika’da demiryollarının işletilmesi
devlet sermayeli Ferrocarriles Nacionales tarafından 50 yıllık imtiyazlar ile özel sektöre
devredilmektedir. Üç bölgesel demiryolu şirketi bulunmaktadır: Noreste, Pacifico-Norte ve
Suretse. Bu değişim, yeni yatırımlar ve verimlilik artışı sağlamakla birlikte kargo taşımacılığının
%10’u özellikle kuzey doğu demiryolu üzerinden gerçekleşmektedir. Büyük şehirlerde trafik
sıkışıklığının azaltılması için bir çözüm olarak görülen demiryolu taşımacılığı hükümet
tarafından teşvik edilmektedir.
Meksika 108 limana sahiptir. 1995 yılında başlayan özelleştirme çabaları ile yabancı
yatırımcıların %49 hisse sahibi olabilmeleri ve 50 yıl işletme hakkı verilmesi sağlanmıştır.
En büyük limanlar Pasifik kıyılarındaki; Manzanillo, Lazaro Cardenas ve Salina Cruz ile
Körfez kısmındaki Veracruz limanıdır. Bu limanlarda ağırlıkla otomotiv ihracat ve ithalatı
yapılmaktadır.
6
Ülke’nin diğer önemli limanları, Acapulco, Altamira, Coatzacoalcos, Ensenada,
Guaymas, La Paz, Mazatlan, Progreso, Tampico, Topolobampo, Tuxpan’dır.
Meksika, OECD ülkeleri arasında telefon ücretlerinin en yüksek olduğu ülkedir.
Fiyatların yüksek olmasının başlıca nedeni yeni teknoloji ve alt yapı yatırımlarının eksikliğidir.
1990’lı yıllarda monopol haline gelen Telekom firması Telmex-Telefonos de Mexico pazarda
dominanttır. Yapılan yasal düzenlemelerle; telekomünikasyon(haberleşme/iletişim) alanında
2002-2003 yıllarında 5,7 milyar dolar, 2005-2006 yıllarında 7,1 milyar dolar yatırım yapılmıştır.
Mobil telefon kullanım oranı yıllar itibarıyla hızla artmış; 2003 yılında her 100 kişiden 29,1’i
cep telefonu kullanırken bu sayı 2007 yılında 57 kişiye yükselmiştir.
2007 yılı itibarıyla, Meksika’da her 100 kişiden 15’i bilgisayar sahibidir. Bu oran hem Şili,
Brezilya ve Arjantin’e göre hem de OECD standartlarına göre düşük kalmaktadır. Meksika’da,
evlerinde bilgisayar kullananların oranının en yüksek olduğu şehirler sırasıyla; Başkent
Meksika: %21,5, Baja California: %15,1, Nuevo Leon: %14,5’dur. Internet kullananların
sayısı 2000 yılında 5 milyon iken 2007 yılında 23,7 milyona yükselmiştir. Internet girişi ve
e-ticaretin teşviki için çeşitli önlemler uygulanmaktadır.
Meksika’da çok sayıda günlük gazete yayınlanmaktadır. Ulusal, eyalet ve yerel
belediyelerde yayınlanan gazetelerin hepsi özel mülkiyetindir. Meksika’da gazete okuma oranı
%20’dir. Reklamların çoğu hükümet tarafından verildiği için gazetelerin tam bağımsızlığı
tartışmalıdır. En çok satan gazete 1993’de yayın hayatına başlayan “Reforma” olup onu El
Universal (1916), El Financiero (1980), La Jornado (1984)’dur. Haftalık ve aylık magazinler
de çok sayıdadır. 40 kısa ve uzun dalga radyo istasyonu ile 9 televizyon kanalı bulunmaktadır.
Television Azteca ve Televisa sektörün en dominant şirketleridir.
1.1.5.
Enerji
Enerji konusu hükümetin kontrolündedir. 1938 yılında petrol kaynaklarının
devletleştirilmesi ile politik olarak enerji hassas bir konu haline gelmiştir. 2007 sonu itibarıyla
elektrik üretim kapasitesi 51 gw’dir. Ulusal Elektrik Komisyonu-Comision Federal de
Electricidad (CFE) üretilen elektriğin ulusal düzeyde dağıtımından sorumludur. Meksiko
eyalet sermayeli Luz y Fuerze del Centro (LyFC) bir diğer önemli üretim ve dağıtım şirketidir. 1992 yılındaki özelleştirme girişimlerine rağmen özel sektör elektrik üretiminin %30’unu
karşılayabilmektedir. Asıl dominant şirketler CFE ve LyFC’dir. Elektrik reform paketi bir
önceki hükümet döneminde hazırlanmış ancak engellenmiştir. Benzer bir proje yeni hükümetin
de gündemindedir.
7
Elektrik tüketimi, GSYİH-(Gayri Safi Yurt İçi Hasıla)’nın büyüme hızından daha
hızlı artmaktadır. 1996-2006 döneminde elektrik talebi %4,3 artarken, GSYİH büyüme hızı
aynı dönemde %3,7 olarak gerçekleşmiştir. Enerji Bakanlığının tahminlerine göre 20072016 döneminde yıllık elektrik talebi artışının %4,8 olacağı tahmin edilmektedir. Yapılacak
iyileştirmelerle elektrik üretiminin 2016 yılına kadar 16,3 gw artırılması; üretim kapasitesinde
%40 artış, transmisyonda % 20, dağıtımda % 25, bakımda %10 iyileştirme planlanlanmaktadır.
Bunun için 63 milyar dolarlık yeni yatırım yapılması öngörülmektedir. Toplam elektrik
tüketiminin %30’u ithal edilmektedir.
Meksika’nın ayrıca nükleer ve jeotermal enerji kapasitesinin mevcut bulunmasına karşın
ülkedeki nehir sistemi hidroelektrik güç üretimine ilişkin gelişmeleri sınırlamaktadır.
Elektrik Enerjisi Üretimi (gwh)
Hidroelektrik
Termal
Dışardan alınan
Kömür
Nükleer
Jeotermal
Rüzgar
Toplam
2003
19.753
117.722
31.645
16.681
10.502
6.282
5
202.590
2004
25.076
102.428
45.855
17.883
9.194
6.577
6
207.019
2005
27.611
107.521
45.559
18.380
10.805
7.299
5
217.160
2006
30.305
93.308
59.428
17.931
10.866
6.685
45
223.568
2007
27.042
96.729
70.982
18.101
10.421
7.404
248
230.927
EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Profile, 2008
Elektrik üretiminde geleneksel termik ve hidro elektrik santrallerin önemi giderek
azalmakta, doğal gaz ve petrol önem kazanmaktadır. Söz konusu santrallerin elektrik
üretimindeki payı 1996 yıllarında %70 seviyesinde iken 2007’de %40’lara düşmüştür. Petroleos
Mexicanos –Pemex (devlet semayeli hidrokarbon şirketi), talebi karşılamakta yetersiz kaldığı
için işlenmiş petrol ithal edilmektedir.
1.1.6.
Ekonomik Yapı ve Uygulanan Politikalar
1980’lerin başlarında yaşadığı dönüşüm ile Meksika modern ve geleneksel sanayi ve
tarımdan oluşan ve özel sektörün öncülüğünde giderek gelişme kaydeden bir serbest piyasa
ekonomisine sahip olmuştur.
1980’li yıllardan itibaren geçirdiği dönüşümle, NAFTA’ya katılımının da etkisi ile liberal
bir ekonomiye sahip olmuştur. Ekonomide yaşanan olumlu gelişmeler ve petrolün sağladığı
8
avantajlara rağmen kişi başına düşen milli gelir (satınalma gücü açısından) Latin Amerika
ülkelerine göre yüksek, OECD ülkeleri ile karşılaştırıldığında düşük kalmaktadır.
Karşılaştırmalı Ekonomik Göstergeler, 2007
Meksika
(a)
GSYİH(Milyar $)
Kişi Başına GSYİH ($)
Kişi Başına GSYİH
($, Satın Alma Gücü
Paritesi)
Tüketici Fiyatları
Enflasyonu(%,
ortalama)
Cari işlemler
Dengesi(Milyar $)
Cari İşlemler
Dengesinin GSYİH’ya
Oranı, %
İhracat(Milyar $)
İthalat(Milyar $)
Dış Borç(Milyar $)
Dış Borç/servis
oranı,%
Brezilya(b)
ABD(b)
Kanada (b)
Çin(b)
893,4
1.287,4
13.843,0(a)
1.410,6
3.315,9
8.219
6.799
45.824
42.859
2.506
12.382
9.666
45.824
38.173
5.418
4,0
3,6 (a)
2,9
2,1
4,8
-7,4
3,5
-701,0
20,1
375,6
-0,8
0,3
-5,1
1,4
11,3
272,0
160,7
1.129,3
440,0
1.227,0
-283,2
-120,6
-1938,1
-391,6
-922,3
172,3
217,2
-a
-a
368,7
15,9
21,2
-a
-a
2,4
a;gerçekleşen, b; EIU tahmini
Ekonomi Politikaları
Calderon Hükümeti, önceki hükümetlerin de üzerinde çaba harcadığı ve ekonominin
gelişmesi için kilit öneme sahip konularda çabalarını sürdürmektedir. Başta vergiler
olmak üzere, mali disiplinin sağlanması, kamu borçlarının azaltılması, elektrik kullanım
maliyetlerinin azaltılması, ekonominin petrole bağımlılığının azaltılması, rekabet ortamının
iyileştirilmesi, emek piyasasının düzenlenmesi, sosyal güvenlik ve emeklilik konularında
gerekli düzenlemeler, işsizliğin çözümlenmesi, enerji reformu konularında politik dirençle
başa çıkması gerekmektedir. Önceki bölümlerde de ifade edildiği üzere; limanlar, demiryolları,
telekomünikasyon, elektrik, doğal gaz dağıtımı ve hava alanlarında rekabeti sağlayacak
altyapının güçlendirilmesine ilişkin önlemler alınmakta, vergi sisteminin ve iş yasalarının
modernize edilmesi için çalışmalar yapılmaktadır. Aynı zamanda enerji sektörüne ilişkin
düzenlemeler ve reform çabaları bulunmaktadır.
9
Özel sektör çalışanları ve işletme sahipleri için 1990’lı yılların ortalarında gerçekleştirilen
bireysel emeklilik ile ilgili düzenlemeler Calderon Hükümeti tarafından kamu çalışanları için
de yapılmıştır. Emeklilik yaşı 2028 yılına kadar erkek çalışanlarda 50 yaşından 60 yaşına,
kadınlarda ise 48 yaşından 58 yaşına çıkarılacaktır. Bugün için gerçekleşen ortalama emeklilik
yaşı 56 civarındadır.
ABD’de uzun zamandır kendini hissettiren ve yıkıcı sonuçları azaltmak için çeşitli
önlemler alınan durgunluk, Lehman Brothers gibi dev yatırım bankasının çöküşü ile kritik
noktaya gelmiştir. ABD’de finans sektörünü kurtarmak için alınan önlemlerle, bir yıl içinde
yeniden düzelme/toparlanma süreci aşılacaktır. Söz konusu ekonomik kriz, dünya ekonomisinde
de ciddi gelişmelere neden olmaktadır. Dünya ekonomisinde büyüme oranı 2007 için %4,8, 2008 yılı için %3,8 ve 2009 yılı için %3,2 olarak tahmin edilmektedir. Küresel krizin, Meksika
ekonomisini de etkilemekte olduğu ve ciddi sonuçları olacağı beklenmektedir. Özellikle bu
süreçte dış borç koşullarında kötüleşme, büyüme hızında yavaşlama, enflasyonun yükselmesi
ve reel hanehalkları gelirinin düşmesi, pesonun değerinde düşüş, faizlerde artış, ihracat ve
ithalatın artış hızında azalma şeklinde etkilerini gösterecektir. Kriz nedeniyle otomotiv sektörü
ve bağlantılı olarak petrol üretimi azalması beklenmektedir. Müteahhitlik sektörü, özellikle
konut sektöründe talep azalışı 2008’in ilk çeyreğinde hissedilmeye başlanmıştır. Hükümetin
önlemler paketinde yer alan kamu yatırımları önemli bir destek olarak öne çıkmaktadır. 2008
yılı Ağustos ayında %5,6’ya yükselen enflasyona rağmen 2010 yılına kadar %2-4 oranına
düşmesi hedeflenmektedir. Eylül 2008 itibarıyla, Meksika Pesosu dolar karşısında %6 değer
kaybetmiştir. ABD’den gelen talebin azalması ve iç talebin durgunluğu ekonomi için tehdit
unsurudur.
Aşağıdaki ekonomik projeksiyon rakamlarından da görüleceği üzere, GSYİH’nın büyüme
hızı yılın başında %2,3 olarak öngörülür iken keskin bir düşüşle %1,9 oranına gerilemiştir.
Döviz kurunun da 2008 sonunu 1$=12,45 Peso şeklinde tamamlaması beklenmektedir.
Enflasyonda da artış başlamıştır.
Ekonomik Projeksiyon (yüzde değişme)
2006a
2007a
2008b
2009b
2010b
Reel GSYİH büyüme oranı
4,8
3,2
1,9
0,9
3,0
Sanayi üretimi büyüme oranı
5,4
1,8
1,2
0,5
2,8
Sabit sermaye yatırımları büyüme oranı
9,9
5,6
3,6
2,6
İşsizlik oranı
3,6
3,7
3,9
4,2
10
6,5
4,0
Enflasyon (Tüketici fiyatları, ortalama)
3,6
4,0
5,3
6,2
3,6
Mal İhracatı (milyar $)
249,9
271,9
294,0
277,6
292,5
Mal İthalatı (milyar $)
256,1
281,9
305,9
290,8
308,0
-2,2
-5,5
-13,4
-14,5
-15,6
Dış Borç
160,7
179,7
181,2c
164,7
175,8
Döviz Kuru (Peso:$)
10,88
10,87
12,45
13,14
13,09
Cari İşlemler Dengesi (milyar $)
a;gerçekleşen, b; EIU tahmini c: EIU Öngörüleri
Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Temmuz 2008,
EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Ekim 2008,
Ulusal İstatistik Kurumu-INEGI’nin 2008 yılı Mart ayında tam bağımsız bir kurum
haline gelmesini sağlayan kanun imzalanmış ve Temmuz ayında yürürlüğe girmiştir. Meksika
Merkez Bankası Banxico’nun enflasyon ölçümü ile ilgili sorumluluğu, 2011 yılından itibaren
INEGI’ye geçecektir. Bu dönüşüm; şeffaflık, hesaplanabilirlik ve güvenilirlik açısından çok
önemlidir.
1.1.7. Eyaletler Açısından Değerlendirme
Ekonomik faaliyetler, başkentte yoğunlaşmıştır. GSYİH1’nın %20’sinin üretildiği
Başkentin bulunduğu Federal eyalet, ağır sanayinin merkezidir ve GSYİH’nın %10’unu
üretmektedir. Kuzey sınırındaki altı eyalet Meksika’nın imalat sanayi ve özellikle ABD’ye
ihrac edilen üretim mallarının üretildiği ve satıldığı “maquiladoras” fabrikalarının yoğunlaştığı
bir bölgedir. Jalisco, Puebla ve Guanajato refah seviyesi en yüksek imalat sanayinin geliştiği
eyaletlerdir. Veracruz, tarım ve petrol ile öne çıkmaktadır. Körfez eyaletleri özellikle Quintana
Roo turizm açısından gelişmiştir. Güney doğu eyaletleri tarımsal üretimin yoğun olduğu,
yoksul eyaletlerdir. Chiapas ve Oaxaca, Guerrero’nun bazı alanları ülkenin Pasifik kıyılarında
yer alan bölümlerinde yoksulluk oranı yüksektir. 1980’li yıllardan itibaren bölgeler arasındaki
eşitsizliği azaltmaya yönelik politikalar uygulanmaktadır. 2002 yılında kurulan, ConagoEyalet Valileri Konferansı ile valilerin Federal Hükümet ile müzakere gücünün artırılması
hedeflenmiştir. Yılda birkaç kez toplanmaktadır.
1.1.8. Sektörler İtibarıyla Genel Değerlendirme
Meksika’nın 1990-2000 yılları arasındaki GSYİH’nın büyüme hızı %3.5 ile Latin
Amerika ülkelerinin ortalamasının üstünde gerçekleşmiştir. Ülkenin 2000 yılı GSYİH’sı bir
önceki yıla göre %6.6’lık bir değişim göstermekle birlikte, 2001 yılında bu değişim eksiye,
1
Gayri safi Yurt İçi Hasıla
11
2002 ve 2003 yıllarında ise tekrar artıya yükselmiştir. Ancak, 1990-2000 yılları arasındaki
performans yakalanamamıştır.
Tarım
Tarım sektöründe küçük üreticiler uluslararası rekabetle mücadele etmektedir. Kırsal
alanda en önemli iş kaynağı olan tarımda, özellikle NAFTA ülkelerine yani ABD ve Kanada’ya
ihracat yapan üreticiler için oldukça olumlu olan koşullar diğer üreticiler için zorlu bir ortam
yaratmakta ve daha rekabetçi sektörlere kaymaya zorlamaktadır. Başlıca tarımsal ürünler:
mısır, sorgum, fasulye, kahve, meyve ve sebzeler, sığır eti, domuz ve kanatlı hayvanlar ve süt
ürünleridir. Üretimin yoğunlaştığı eyaletler; Jalisco, Nayarit, Guanajuato, Michoacan, Colin
ve Sinoala’dır. Başlıca ihraç ürünleri sebze ve meyve, kahve ve pamuktur. Organik üretimi 100
bin hektarlık bir alanda yapılmaktadır. Özellikle ABD üst gelir grubunu hedefleyen organik
gıdalar arasında öne çıkan ürünler kahve, kakao, tropikal meyvalardır. 2006 yılında Ulusal
Organik Ürünler Yasası yürürlüğe konulmuştur. Standartlar ve sertifikalandırma ile ilgili
düzenlemeleri içeren kanun ile Meksika’nın organik üretimindeki payını daha da artıracaktr.
Madencilik
Meksika, çok zengin mineral kaynaklarına sahiptir. 1990’lı yıllarda büyük ölçüde
özelleştirilen madencilik sektöründe işletme hakkı 25 yıldan 50 yıla çıkarılmıştır. Meksika,
Peru’dan sonra dünyanın en büyük gümüş üreticisidir. Chihuahua ve Zacatecas zengin gümüş
kaynaklarına sahiptir.
Petrol kaynakları açısından dünyada 5. sıradadır fakat kaynaklar hızla tükenmektedir.
2007 yılında günde 3,1 milyon varil ham petrol çıkarılmakta ve yarısı ihraç edilmektedir. Petrol yataklarının büyük bölümü Körfez kıyıları ve kuzeydoğudadır.
Meksika 14,5 trilyon m3 doğalgaz rezervine sahiptir. Kok kömürü Latin Amerika
bölgesinde Kolombiya ve Meksika’da bulunmaktadır.
Maden Üretimi (1000 ton)
2003
Altın (ton)
2004
2005
2006
2007
20,3
21,8
26,8
35,9
39,4
Gümüş
2.516,6
2.542,9
2.565,6
2.413,1
2.310,6
Kurşun
126,2
110,9
121,7
120,5
99,1
12
Bakır
303,8
352,3
373,3
327,5
323,3
Çinko
407,9
374,4
427,1
432,3
416,7
Demir
6.759,2
6.889,5
7.012,3
6.589,6
7.304,3
114,6
135,9
132,9
124,4
155,8
Kükürt
1.052,0
1.121,5
1.016,8
1.073,6
1.026,0
Karbon
8,7
14,8
12,4
11,8
9,8
Barit
287,5
306,7
268,7
199,6
240,8
Florit
756,3
842,7
875,5
936,4
923,2
Selestit
130,3
87,6
110,8
128,3
95,8
Manganez
Ham Petrol ve Doğal Gaz Üretimi
2003
2004
2005
2006
2007
Ham
Petrol(milyon
varil/gün)
3,37
3,38
3,33
3,25
3,08
Petrol rezervi
(milyar varil
16
14,8
13,7
Veri yok
Veri yok
Gaz(milyon
m3/gün
4,498
4,573
4,818
5,356
6,058
İmalat Sanayi
ABD pazarına yönelik imalat sanayi; taşıt araçları, elektrikli eşya, tekstil ve mobilyadır.
ABD-Meksika sınırında yoğunlaşan “maquiladora”lar ülke ekonomisine büyük katkıda
bulunmaktadır. Elektronik üretimi Guadalajara’da, oto yedek parçaları Saltillo- Monterrey,
televizyon üretimi Tijuana-Mexicali, tekstil üretimi ise Puebla ve Tlaxcala’dadır.
Meksika’nın en önemli sanayi sektörü otomotivdir. 20 firmanın otomobil üretimi,
1000 firmanın oto yedek parçaları üretimi söz konusudur. Emek yoğun sektörlerde Asya
ülkeleri özellikle Çin ile şiddetli rekabet mevcuttur. En büyük avantaj ABD’ye lojistik olarak
yakınlıktır.
13
Müteahhitlik Hizmetleri
Kamu yatırımları bu alanda büyük canlılık sağlamıştır. İstihdam olanakları ile GSYİH’nın
%6’sı müteahhitlik sektöründen sağlanmaktadır. Faiz oranlarında düşme konut sektörünü daha
da canlandırmıştır. 2025 yılına kadar 42,2 milyon konut yapımı projelendirilmiştir.
Finansman
1994 yılında yaşanan kriz sonrasında yapılan düzenlemelerle, yabancı sermayenin de
desteklediği güçlü bankacılık sektörü yeniden inşa edilmiştir. En büyük dört banka yabancı
sermayeli olup, BBVA-Bancomer (İspanya), Banamex (ABD-Citigroup), HBSC (İngiltere),
Banco Santander Mexicano (BSCH;İspanya)’dur. Kamu bankaları, bir başka ifade ile
“kalkınma” bankaları geleneksel olarak finans sektöründe önemini korumaktadır. Nacional
Financiera (Nafinsa, KOBİ’ler için), Banco Nacional de Obras y Servicios Publicos (Banobras,
kamu çalışmaları ve bayındırlık hizmetleri), Banco Nacional de Comercio Exterior (Bancomext,
dış ticaret) ve Sociedad Hipotecaria Federal (SHF, Ulusal Mortgage/İpotek Bankası)’dır. SHF,
düşük gelirlilerin ev sahibi olmalarını amaçlamaktadır.
Bankacılığa ilişkin düzenlemeler, Merkez Bankası, Banco de Mexico gözetiminde, Maliye Bakanlığı ve Ulusal Bankacılık ve Menkul Kıymetler Komisyonu tarafından
yapılmaktadır.
Bolsa Mexicana de Valores-BMV, Meksika Menkul Kıymetler Borsası, Latin Amerika’nın
Brezilya’dan sonra en büyük ikinci borsasıdır. 2007 yılını 29.537 ile kapatan, uluslar arası
likiditesi yüksek BMV’nin piyasa değeri 4,34 trilyon Peso yaklaşık 398 milyar dolardır. Hisse
senedi ve tahvil piyasasını belirleyen 125 firma listelenmekle birlikte, Başlıca 4 firma: America
Telecom (Mobil telefon), America Movil ve Telefonos de Mexico-Telmex (telekomünikasyon),
Grupo Bimbo (gıda) ve Wal-Mart de Mexico-Walmex (ABD’nin perakende devi)’dir.
Ancak özel krediler hala sınırlı kalmaktadır. Özellikle KOBİ’lere yönelik, özel sektöre
verilen krediler GSYİH’nın %15’i civarındadır. Tahvil piyasası da hızla büyümekle birlikte
yine de küçüktür. Aile şirketlerinin yeterince cazip olmaması, hisse senedi piyasasının da
gelişmesinde önemli bir engel oluşturmaktadır. Afores-Emekli Sandığı’nın portfolyosunun
%80’i devlet tahvillerinden oluşmaktadır.
Perakendecilik
1980’li yıllarda başlayan liberalleşme, 1994’de NAFTA süreci ile birlikte perakendecilik
14
sektörü ürün kalitesi ve çeşitlilik açısından önemli gelişmeler kaydetmiştir. Yabancı şirketler,
Meksikalı perakendecilerle şirket evliliği yaparak veya satın alarak, indirimli satış mağazaları,
hipermarket zincirleri ile pazara girmiştir.
ABD orijinli Wal-Mart, 1991 yılında Walmex olarak girdiği Meksika pazarında 1.030
şubesi ve 155.000 çalışanı ile en büyük perakendeci konumundadır. Yaşanan rekabet Meksikalı
firmaların da, uluslararası standartlarda ve kalitede hizmet sunmalarını sağlamıştır. Walmex’in
en büyük üç rakibi; Soriana, Gigante ve Comercial Mexicana satınalma ve dağıtım konusunda
2003 yılında yaptıkları ittifak ile fiyatlarını düşürerek önemli bir pazar gücü kazanmışlardır. Turizm
Turizm ülke ekonomisine önemli katkıda bulunmaktadır. Meksika doğal güzellikleri ve
kültürel zenginliği ile hem eko turizm hem de kültür turizminde önemli bir potansiyele sahiptir.
1990’lı yıllarda turizm sektörünün teşviki için hükümet etkin destek sağlamıştır. Avrupa’dan
gelen turist sayısını artırmak hedeflenmekle birlikte en çok ziyaretçi, %85’lik oran ile ABD’den
gelmektedir. 11 Eylül felaketinden sonra Kuzey Amerikalı turistler açısından daha tercih edilir
hale gelmiştir. 12 milyonu aşan ziyaretçi sayısıyla dünyada en çok turist çeken ülkeler arasında
ilk onda yer almaktadır.
Brezilya’nın dört katı daha fazla turist çeken Meksika, Latin Amerika ülkeleri arasında da
birinci sıradadır. Hükümetin “closer than ever” sloganı ile yürüttüğü kampanyalar neticesinde,
2007 yılında turizm gelirleri %6 artarak 13,5 milyar dolar olmuştur.
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Gelen Turist sayısı(1000 kişi)
21.431
21.425
21.353
21.816
22.344
22.918
Giden Turist Sayısı(1000 kişi)
14.962
15.427
15.904
16.739
17.594
18.445
Turizm Harcamaları (1000 $)
9.686
10.535
10.801
11.111
11.673
12.247
Turizm Gelirleri (1000 $)
13.585
14.911
15.435
16.184
17.131
18.204
Tüketim Harcamaları(Otel ve
Restorantlarda) (milyon $)
48.304
52.302
52.877
54.310
57.016
59.843
Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Travel and Tourism Forcast, Eylül 2008.
Yabancı Sermaye
Meksika, UNCTAD’ın yayınladığı ve çok uluslu şirketlerin 2008-2010 dönemine ilişkin
15
yatırım eğilimlerini ortaya koyan çalışmaya göre, en cazip 15 ülke sıralamasında 11. sıradadır.
Sırasıyla Çin, Hindistan, ABD, Rusya Federasyonu, Brezilya, Vietnam, Almanya, Endonezya,
Avustralya, Kanada, Meksika, İngiltere, Polonya, Güney Afrika Fransa ve Türkiye’nin
bulunduğu ilk 15 ülke yatırımcılar açısından tercih edilmektedir.
2007 yılında Meksika’ya gelen Doğrudan Yabancı Yatırım miktarı 23 milyar dolar, olup
toplam doğrudan yabancı yatırım miktarı 259 milyar dolardır. 1995-98’de NAFTA, 200002 döneminde özelleştirme nedeniyle sermaye akışında büyük artışlar kaydetmiştir. Sermaye
akışı başta üçte ikilik pay ile ABD ve Kanada, %40 pay ile AB ülkeleri (Hollanda, İspanya,
Fransa)’inden olmaktadır. Meksika’nın yurt dışına sermaye akışı ise sınırlı miktarda olup,
Cemex (çimento) ve Telmex (Telekomünikasyon) firmalarından kaynaklanan toplam 2007 yılı
sonu itibarıyla 36 milyar dolar yatırımı bulunmaktadır.
16
1.2. DIŞ TİCARET
1.2.1. Genel Değerlendirme
Meksika, Latin Amerika ülkeleri arasında dışa açıklık oranı en yüksek ülkedir. Bölgenin
toplam ihracatında %35, toplam ithalatında %40 paya sahiptir.
Meksika,1994 yılında yürürlüğe giren NAFTA çerçevesinde ABD ve Kanada ile serbest
ticaret alanı kurmuştur. Böylelikle 108 milyonu aşan ülke nüfusunun yanı sıra, NAFTA ile
birlikte ayrıca 442 milyon nüfusu kapsayan geniş bir hinterlanda da sahip olmuştur.
Dış Ticaret (1000 $, FOB-CIF))
İhracat (FOB)
İmalat Sanayii
Petrol
Tarımsal Ürünler
Madencilik
İthalat (CIF)
Ara Mallar
Sermaye malları
Tüketim malları
2003
164.766
140.633
18.602
5.035
496
170.546
128.831
20.205
21.509
2004
187.999
157.747
23.667
5.684
901
196.810
148.804
22.597
25.409
2005
214.233
175.166
31.891
6.008
1.168
221.820
164.073
26.216
31.513
2006
249.925
202.734
39.022
6.853
1.317
256.058
188.634
30.525
36.901
2007
272.044
219.690
42.886
7.732
1.737
283.233
205.465
34.700
43.069
Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Forecast, Ekim 2008
Meksika’nın, 1970-1980’li yıllarda petrol ihracatı toplam ihracatında %60 paya sahip
iken 1990’lı yıllarda imalat sanayii (maquiladoras) toplam ihracatında %70 pay alarak, ihracat
yapısını büyük ölçüde değiştirmeyi başarmıştır. Petrol fiyatlarında yaşanan önemli artışa
rağmen 2007 yılı itibarıyla imalat sanayiinin toplam ihracat kazançlarındaki payı %80’dir.
Meksika’nın İhracat ve İthalatındaki Başlıca Ülkeler
İhracat
ABD
% Pay İthalat
% Pay
82,1 ABD
49,6
Kanada
2,4 Çin
5,8
Almanya
1,3 Güney Kore
İspanya
1,5 Japonya
10,5
4,5
Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Profile, 2008
17
Meksika’nın, ABD ile dış ticaret fazlası diğer ülkelerle ise dış ticaret açığı vardır. ABD,
Meksika’nın toplam ihracatında yaklaşık %82, ithalatında %49 paya sahiptir. Meksika, NAFTA
ertesinde, ABD pazarına bağımlılığı daha da artmış olan pazarlarını çeşitlendirme gayreti
içerisindedir. Latin Amerika ve Karaip ülkeleri ile serbest ticaret anlaşmaları yoluyla ticaretini
geliştirmeye çalışmakta, MERCOSUR, Asya-Pasifik bölgesi ülkeleri ve Avrupa ile de ticari
ilişkilerini güçlendirmektedir. Meksika ekonomisinin ABD’ye olan bağımlılığını azaltmak,
dış ticarette ürün ve ülke çeşitliliğini sağlamak için yaptığı STA’lara rağmen en önemli ticari
parneri ABD’dir. Meksika’nın diğer önemli ticari partnerleri Kanada, Orta Amerika, Avrupa ve
giderek ilişkilerini artırdığı Asya ülkeleridir. Çin, Meksika’nın ithalatında önemli bir tedarik
kaynağıdır.
Dış ticarette cari dengenin en önemli destekleyici unsuru turizm gelirleri ile ABD’de
çalışan Meksikalı göçmenlerin yurda getirdiği dövizdir.
Meksika’nın İhracatındaki Başlıca Ülkeler, 2007, Milyon $
% Pay
%
Değişim
Sıra
Ülke
2005
2006
2007
2005
2006
2007
- 07/06
-
0
Toplam
214.232
249.997
272.044
100
100
100
8,82
1
ABD
183.563
211.871
223.404
85,68
84,75
82,12
5,44
2
Kanada 4.234
5.176
6.494
1,98
2,07
2,39
25,47
3
Almanya
2.289
2.973
4.105
1,07
1,19
1,51
38,09
4
İspanya
2.954
3.270
3.584
1,38
1,31
1,32
9,59
5
Kolombiya
1.548
2.132
2.943
0,72
0,85
1,08
38,05
6
Venezüella
1.289
1.783
2.333
0,6
0,71
0,86
30,83
7
Brezilya
890
1.147
2.011
0,42
0,46
0,74
75,26
8
Japonya
1.470
1.594
1.920
0,69
0,64
0,71
20,44
9
Çin
1.136
1.688
1.896
0,53
0,68
0,7
12,31
10
Hollanda
801
1.326
1.748
0,37
0,53
0,64
31,75
11
İngiltere
1.188
925
1.563
0,56
0,37
0,58
69,02
12
Aruba 1.448
1.469
1.518
0,68
0,59
0,56
3,29
13
Şili
668
905
1.170
0,31
0,36
0,43
29,34
14
Guatemala 864
935
1.152
0,4
0,37
0,42
23,12
15
Arjantin
672
952
1.130
0,31
0,38
0,42
18,68
18
16
Hindistan
561
680
1.023
0,26
0,27
0,38
50,38
17
Belçika
534
687
842
0,25
0,28
0,31
22,58
18
Dominik
Cumhuriyeti
543
650
783
0,25
0,26
0,29
20,45
19
Panama 463
568
731
0,22
0,23
0,27
28,71
20
Nikaragua 324
522
730
0,15
0,21
0,27
39,82
21
Fransa 373
556
697
0,17
0,22
0,26
25,36
22
Kosta Rika 421
522
687
0,2
0,21
0,25
31,67
23
Güney Kore
242
457
681
0,11
0,18
0,25
48,76
24
Peru 345
533
677
0,16
0,21
0,25
26,85
25
Avustralya
341
439
561
0,16
0,18
0,21
27,85
26
El Salvador 472
497
517
0,22
0,2
0,19
3,98
27
İtalya
195
267
482
0,09
0,11
0,18
80,83
28
Ekvador
309
386
448
0,14
0,16
0,17
16,06
29
Honduras 240
285
382
0,11
0,11
0,14
34,3
30
Singapur 327
254
336
0,15
0,1
0,12
32,26
31
Hong Kong 192
282
328
0,09
0,11
0,12
16,5
32
Porto Riko
297
292
292
0,14
0,12
0,11
-0,11
33
Portekiz
270
282
279
0,13
0,11
0,1
-1,06
34
Tayvan
200
441
272
0,09
0,18
0,1
-38,43
35
İsviçre
117
95
221
0,06
0,04
0,08
133,74
36
Beyan
vermeyen
ülkeler
73
75
208
0,03
0,03
0,08
178,53
37
Küba
222
194
190
0,1
0,08
0,07
-2,03
38
AB ülkeleri
2
2
179
0
0
0,07
11402,85
39
BAE
33
63
175
0,02
0,03
0,06
176,99
40
Tayland
98
118
167
0,05
0,05
0,06
41,18
42
Rusya
29
44
160
0,01
0,02
0,06
261,69
43
Güney Afrika
96
165
153
0,05
0,07
0,06
-7,47
44
İrlanda
129
109
148
0,06
0,04
0,05
34,93
45
İsrail
87
91
130
0,04
0,04
0,05
43,09
46
Danimarka
71
100
126
0,03
0,04
0,05
25,55
19
47
Kuveyt
16
20
124
0,01
0,01
0,05
511,24
48
Malezya
54
100
123
0,03
0,04
0,05
22,69
49
Jamaika
85
112
118
0,04
0,05
0,04
4,65
50
Finlandiya
69
139
107
0,03
0,06
0,04
-23,27
51
Suudi
Arabistan
89
235
105
0,04
0,09
0,04
-55,06
52
Belize 81
87
102
0,04
0,04
0,04
17,51
54
Cezayir
97
87
96
0,05
0,04
0,04
11,09
54
Uruguay 66
66
90
0,03
0,03
0,03
34,9
55
Macaristan
40
54
87
0,02
0,02
0,03
61,55
56
İsveç
53
59
81
0,03
0,02
0,03
36,19
57
Filipinler
41
58
75
0,02
0,02
0,03
29,72
58
Çek
Cumhuriyeti
29
67
65
0,01
0,03
0,02
-3,81
59
Libya 4
29
61
0
0,01
0,02
111,21
60
Mısır
44
61
61
0,02
0,02
0,02
-0,34
61
Avusturya
53
51
60
0,03
0,02
0,02
17,04
62
Trinidad &
Tobago 57
61
58
0,03
0,02
0,02
-4,08
63
Hollanda
Antilleri
11
31
54
0,01
0,01
0,02
72,5
64
Polonya
41
90
52
0,02
0,04
0,02
-42,39
65
Bolivya
37
35
48
0,02
0,01
0,02
36,23
66
Paraguay 14
27
47
0,01
0,01
0,02
72,57
67
Katar
13
38
46
0,01
0,02
0,02
21,71
68
Türkiye
43
36
44
0,02
0,02
0,02
19,89
Kaynak:World Trade Atlas
Meksika’nın İthalatındaki Başlıca Ülkeler, 2007, Milyon $
Sıra
0
1
2
20
Ülke
Toplam
ABD
Çin
2005
221.820
118.547
17.696
2006
256.130
130.383
24.438
2007
283.234
140.570
29.792
2005
100
53,44
7,98
% Pay
2006
100
50,91
9,54
2007
100
49,63
10,52
%
Değişim
- 07/06 10,58
7,81
21,91
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
Japonya
Güney Kore
Almanya
Kanada
Tayvan
Brezilya
İtalya
Malezya
İspanya
Fransa
Şili
Hollanda
İngiltere
Tayland
Singapur
Arjantin
İsviçre
Hindistan
Filipinler
Venezüella
İrlanda
İsveç
Endonezya
Avustralya
Kolombiya
Belçika
Kosta Rika
Avusturya
Suudi
Arabistan
Hong Kong Finlandiya
Trinidad &
Tobago Yeni
Zelanda
Vietnam Guatemala Rusya
İsrail
Porto Riko
(ABD)
Hollanda
Antilleri
13.078
6.496
8.670
6.169
4.066
5.214
3.498
3.658
3.325
2.565
1.754
925
1.866
1.558
2.226
1.303
1.020
959
1.323
783
774
972
654
802
675
839
883
439
15.295
10.621
9.437
7.376
4.974
5.558
4.109
4.474
3.638
2.662
2.470
1.547
2.140
1.784
1.955
1.799
1.122
1.126
1.232
980
893
966
812
897
744
805
789
528
16.360
12.616
10.699
7.975
5.899
5.582
5.561
4.773
3.833
3.101
2.594
2.466
2.301
2.106
2.087
1.610
1.247
1.208
1.199
1.009
954
913
886
812
765
761
740
639
5,9
2,93
3,91
2,78
1,83
2,35
1,58
1,65
1,5
1,16
0,79
0,42
0,84
0,7
1
0,59
0,46
0,43
0,6
0,35
0,35
0,44
0,3
0,36
0,3
0,38
0,4
0,2
5,97
4,15
3,68
2,88
1,94
2,17
1,6
1,75
1,42
1,04
0,96
0,6
0,84
0,7
0,76
0,7
0,44
0,44
0,48
0,38
0,35
0,38
0,32
0,35
0,29
0,31
0,31
0,21
5,78
4,45
3,78
2,82
2,08
1,97
1,96
1,69
1,35
1,1
0,92
0,87
0,81
0,74
0,74
0,57
0,44
0,43
0,42
0,36
0,34
0,32
0,31
0,29
0,27
0,27
0,26
0,23
6,96
18,77
13,38
8,12
18,59
0,43
35,34
6,67
5,37
16,51
5,03
59,45
7,5
18,06
6,75
-10,47
11,13
7,23
-2,75
2,98
6,81
-5,51
9,09
-9,45
2,77
-5,42
-6,17
20,96
357
304
589
0,16
0,12
0,21
94,04
552
306
614
324
561
537
0,25
0,14
0,24
0,13
0,2
0,19
-8,68
65,96
265
410
529
0,12
0,16
0,19
28,91
385
340
511
0,17
0,13
0,18
50,2
274
222
563
371
377
356
535
429
473
457
450
442
0,12
0,1
0,25
0,17
0,15
0,14
0,21
0,17
0,17
0,16
0,16
0,16
25,59
28,62
-15,94
2,95
426
454
429
0,19
0,18
0,15
-5,34
264
350
425
0,12
0,14
0,15
21,3
21
42
43
Peru Mısır
Çek
44
Cumhuriyeti
45
Uruguay 46
Portekiz
47
Danimarka
48
Türkiye
49
Macaristan
Güney
50
Afrika
Kaynak:World Trade Atlas
445
134
470
76
383
340
0,2
0,06
0,18
0,03
0,14
0,12
-18,54
343,95
244
295
339
0,11
0,12
0,12
14,81
263
305
220
241
254
262
345
271
361
315
333
325
321
318
296
0,12
0,14
0,1
0,11
0,11
0,1
0,14
0,11
0,14
0,12
0,12
0,12
0,11
0,11
0,1
27,06
-5,53
18,29
-12,08
-6,24
177
273
269
0,08
0,11
0,1
-1,56
DTÖ-Dünya Ticaret Örgütü’nün verilerine göre, Dünya mal ticareti kapsamında,
Meksika’nın ihracattaki payı 1948 yılında %1,0, 1953 yılında %0,7, 1963 yılında %0,6. 1973
yılında %0,4, 1983 yılında % 1,4, 1993 yılında %1,4, 2003 yılında %2,3, 2007 yılında %2
olarak belirlenmiştir. İthalattaki durum aynı yıllarda sırasıyla, %0,8, % 1,0, %0,8, %0,6, %0,7,
%1,8, %2,4 ve 2,1 olmuştur.
2007 yılında Latin Amerika ülkeleri arasında Meksika ithalat ve ihracat rakamlarıyla en
yüksek paya sahiptir. 2007 yılı verilerine göre, Meksika 272 milyar dolar ihracat ve 297 milyar
dolar ithalatla, dünya ülkeleri arasında mal ticaretinde %2’lik bir paya sahiptir. Meksika’nın
ihracatı bir önceki yıla göre %9 artış göstermiştir. Dünya sıralamasında, ihracatta 15. sırada
ithalatta 14. sırada yer alan Meksika’nın ithalat içindeki payı %1,9 olup, bir önceki yıla göre
%10’luk bir artış göstermiştir.
Meksika’dan ABD’ye insan göçü sorunu, ABD’nin önerisi ile Maquiladora üretim
bölgeleri kurularak önlenmiş, bu sistemden her iki ülkede yarar sağlamıştır. ABD’nin avantajı;
ülkesine olan insan göçünü durdurmak ve fason imalatla düşük maliyetli üretim malları
üreterek üçüncü dünya ülkelerinde pazar gücünü artırmak olmuştur. Meksika ise, yabancı
sermaye girişini hızlandırarak istihdam imkanı sağlamış, ekonomik sorunlarının bir kısmına
çare bulmuş ve bu üretim bölgelerinde çalışarak yetişen nitelikli insan gücüne kavuşmuştur.
1.2.2. Meksika’nın Uluslararası İlişkileri ve Serbest Ticaret Anlaşması Yaptığı Ülkeler
Meksika, dış ilişkilerinde uluslararası hukuka ve devletlerin muamele eşitliğine saygı
gösteren, ulusların egemenliğini ve bağımsızlığını dikkate alarak iç işlerine müdahale etmeyen,
anlaşmazlıklara barışçı yollardan çözüm arayan, uluslararası organizasyonlarda yer alarak
uluslararası güvenliği sağlamanın gerekliliğine inanan bir dış politika misyonuna sahiptir.
1970’li yıllara gelinceye kadar Meksika’nın dış politikası, kuzey komşusu ve bu gün
22
en büyük ticari ortağı olan Amerika Birleşik Devletleri üzerinde yoğunlaşmakta idi. Bu tarihe
kadar, uluslararası ilişkilerdeki rolü son derece sınırlı olan ülke içinde ise, toplumsal istikrarın
ve ekonomik büyümenin sağlanması öncelikli konular arasında yer almakta idi.
Ülkede 1970’lerde bulunan petrol rezervleri, Meksika’nın dünya petrol üreticileri ve
ihracatçıları arasında ön plana çıkmasını sağladı. 1973 yılında Dünyada baş gösteren enerji
krizinde ülke, Amerika Birleşik Devletleri’ne petrol tedarik eden başlıca ülke konumuna geldi.
Petrol nedeniyle ülkeye aşırı döviz girişi, Meksika’nın bölgesel gücünü arttırırken uluslararası
sahneye çıkmasına da neden oldu. Bu tarihlerde OPEC’e katılımı ret eden Meksika, 1980’li
yıllarda OLAPEC’te(Latin Amerika Petrol İhraç Eden Ülkeler Kuruluşu) yer aldı. Bu yıllar,
Meksika’nın bölgesindeki diğer ülkelerle ikili ilişkilerini geliştirdiği yıllar olmuştur.
ABD ekonomisine bağımlılığını azaltmak için dünyanın zengin ekonomileri ile
ekonomik ilişkilerini geliştirmeyi amaçlayan Meksika 44 ülke ile Serbest Ticaret Anlaşmaları
imzalamıştır. Başta AB ülkeleri ve Japonya olmak üzere; Arjantin, Bolivya, Brezilya, Şili,
Kolombiya, Kosta Rika, El Savador, Guetamala, Honduras, İsrail, Nikaragua, Uruguay ve
Venezüella ile Serbest Ticaret Anlaşmaları imzalamıştır. Hindistan, Panama, Trinidad ve
Tobago, Çin ile tarım ve ticareti artırma, çifte vergilendirmeyi önleme konularında görüşmeleri
sürdürmektedir.
Meksika’nın Serbest Ticaret Anlaşmaları Yaptığı Ülkeler
Partner Ülkeler
İmza Tarihi
Yürürlük Tarihi
NAFTA
G3 STA
Meksika-Kosta Rika
Meksika-Bolivya
Meksika-Nikaragua
Meksika-Şili
Meksika-AB
Meksika-İsrail
Meksika-Kuzey
Üçgeni
ABD, Kanada
Kolombiya
Kosta Rika
Bolivya
Nikaragua
Şili
Avrupa Birliği
İsrail
El Salvador,
Guetamala, Honduras
20 Aralık 1993
9 Ocak 1995
10 Ocak 1995
11 Ocak 1995
1 Temmuz 1998
28 Temmuz 1999
26 Haziran 2000
28 Haziran2000
14 Mart 2001
Meksika-
İzlanda, Norveç,
Lihtenştayn, İsviçre
Uruguay
Japonya
29 Haziran 2001
1 Ocak 1994
1 Ocak 1995
1 Ocak 1995
1 Ocak 1995
1 Temmuz 1998
1 Ağustos 1999
1 Temmuz 2000
1 Temmuz 2000
15 Mart 2001
El Salvador ve
Guetamala, 1 Temmuz
2001 Honduras.
1 Temmuz 2001
14 Temmuz 2004
31 Mart 2005
15 Temmuz 2004
1 Nisan 2005
Meksika-Uruguay
Meksika-Japonya
Kaynak: Legal Guide to Doing Business in Mexico
23
Serbest Ticaret Antlaşmaları, Meksika’nın ticaret hacmini genişleten, uluslararası planda
rekabet gücünü geliştiren ve uzun dönemli bir büyümeyi hedefleyen ekonomik stratejisinin
yaşamsal bir parçası konumundadır. Özellikle, Avrupa Birliği ve NAFTA ile yapılan Serbest
Ticaret Anlaşmalarının yanı sıra, Meksika’nın stratejik coğrafi yapısı da, yerli ve yabancı
yatırımcıların bu ülkede yatırım yapmalarını cazip duruma getirmektedir.
Serbest Ticaret Anlaşmaları, Meksika ekonomisine önemli katkılar sağlamıştır. 1993
yılında ticaret hacmi 117,3 milyar dolar olan Meksika’nın, 2003 yılında ticaret hacmi 336,2
milyar dolara yükselmiştir. 1993 yılında 51,9 milyar dolar olan Meksika ihracatı ise 2007
yılında 272 milyar dolara yükselerek, ülkeyi dünya ticaretinde en büyük 14. ülke, Latin
Amerika’da ise 1. ülke konumuna getirmiştir. Bugün Meksika, ticari serbestleşmenin giderek
her alanda kendini gösterdiği ve yüksek katma değerli ihracat ürünlerinin üretildiği bir stratejik
üretim merkezi durumundadır.
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), BCIE (Orta Amerika Ekonomik
Entegrasyon Bankası), BIS (Uluslararası İmar Bankası), Caricom (Karayipler Topluluğu
ve Ortak Pazarı), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CDB (Karayipler Kalkınma Bankası),
CE (Avrupa Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECLAC (Birleşmiş
Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-3, G-6,
G-11, G-15, G-19, G-24, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası
Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası
Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest
Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA
(Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal
Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve
Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası
Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu
Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası
Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı),
ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA
(Latin Amerika Entegrasyon Birliği), NAM, NEA (Nükleer Enerji Ajansı), OAS (Amerika
Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPANAL, OPCW
(Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), RG,
UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı),
UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü),
UNITAR (BM Eğitim Araştırma Enstitüsü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya
Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık
Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO
(Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
24
1.3. TÜRKİYE İLE TİCARET
Ülkemizin Meksika’nın ihracatında 68. sırada, ithalatında 48. sırada olması iki ülke
arasında karşılıklı ticaretin geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Türkiye-Meksika İkili Ticareti ($)
YIL
İTHALAT
İHRACAT
DIŞ TİCARET
DENGESİ
DIŞ TİCARET
HACMİ
1989
14.753.820
2.635.158
-12.118.662
17.388.978
1990
22.204.167
3.308.224
-18.895.943
25.512.391
1991
23.969.665
13.025.470
-10.944.195
36.995.135
1992
14.667.172
11.129.709
-3.537.463
25.796.881
1993
25.473.815
9.831.568
-15.642.247
35.305.383
1994
22.019.537
17.654.025
-4.365.512
39.673.562
1995
84.505.572
7.924.046
-76.581.526
92.429.618
1996
130.678.969
18.963.045
-111.715.924
149.642.014
1997
48.495.932
22.378.139
-26.117.793
70.874.071
1998
61.783.433
35.336.929
-26.446.504
97.120.362
1999
47.532.144
41.451.101
-6.081.043
88.983.245
2000
51.592.624
41.302.018
-10.290.606
92.894.642
2001
30.915.931
51.773.082
20.857.151
82.689.013
2002
51.991.592
76.674.470
24.682.878
128.666.062
2003
99.979.000
40.421.689
-59.557.311
140.400.689
2004
120.121.512
150.607.569
30.486.057
270.729.081
2005
196.408.797
163.671.931
-32.736.866
360.080.728
2006
261.944.232
140.778.329
-121.165.903
402.722.561
2007
352.196.654
196.750.471
-155.446.183
548.947.125
2008*
312.391.392
123.310.795
-189.080.597
435.702.187
* Ocak-Eylül verileri
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticaret Bilgi Sistemi
25
1.3.1. Meksika’ya İhracatımız
Meksika’ya ihracatımızda başlıca ürünler; petrol yağları, taşıt araçları, otomobil, kara
taşıtları aksam ve parçaları, traktörler, ev tekstili, hazır giyim, presler ve makinalar, mücevherat,
tütün, alüminyumdan yaprak şeritler, kaldırma, istifleme makinaları, dış lastiklerdir.
Meksika’ya İhracatımız (ABD$, 2007 Yılı Sıralı)
HS
Ürün Adı
2006
2007
2008*
Toplam
140.778.329
196.750.471
123.310.795
27
Mineral Yakıtlar,Mineral Yağlar ve
Müstahsalları,Mumlar
16.122.909
93.735.323
124.884
87
Motorlu Kara Taşıtları,Traktör, Bisiklet,
Motosiklet ve Diğer
59.533.084
41.971.054
60.340.598
84
Kazan;Makina ve Cihazlar, Aletler, Parçaları
9.097.501
12.550.015
12.388.873
62
Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları
723.785
5.710.167
1.095.103
63
Mensucattan Mamul Diğer Eşya, Kullanılmış
Eşya, Paçavralar
749.778
5.487.156
436.930
40
Kauçuk ve Kauçuktan Eşya
1.181.266
3.268.855
4.285.818
71
İnciler, Kıymetli Taş ve Metal Mamulleri,
Madeni Paralar
1.378.808
2.931.938
1.621.167
76
Aluminyum ve Aluminyum Eşya
2.220.015
2.783.373
2.202.835
24
Tütün ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş
Maddeler
4.457.184
2.459.736
4.258.186
61
Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları
1.825.471
2.180.673
1.951.887
58
Özel Dokunmuş Mensucat, Dantela, Duvar
Halıları, İşlemeler
2.818.149
2.167.469
1.393.701
52
Pamuk
1.452.869
2.151.265
1.877.483
54
Dokumaya Elverişli Suni ve Sentetik Lifler
2.147.934
2.063.772
1.939.785
19
Esasını Hububat, Un, Nişasta, Süt Teşkil
Eden Müstahzarlar
1.106.669
1.683.486
813.032
85
Elektrikli Makina ve Cihazlar, Aksam ve
Parçaları
1.122.339
1.659.231
1.292.009
55
Sentetik ve Suni Devamsız Lifler
1.255.638
1.652.412
1.410.345
70
Cam ve Cam Eşya
1.273.417
1.652.191
705.949
26
94
Mobilyalar, Aydınlatma, Reklam Lambaları,
Prefabrik Yapılar
18
2.097.177
1.375.068
864.641
Kakao ve Kakao Müstahzarları
325.712
931.544
697.492
39
Plastik ve Plastikten Mamul Eşya
854.828
715.387
510.197
69
Seramik Mamulleri
390.875
707.633
864.982
68
Taş, Alçı, Çimento, Amyant, Mika vb
Maddelerden Eşya
524.697
703.957
588.559
90
Optik, Fotoğraf, Sinema, Ölçü, Kontrol, Ayar
Cihazları, Tıbbi Alet.
377.337
636.513
1.015.150
73
Demir veya Çelikten Eşya
718.981
629.239
749.920
17
Şeker ve Şeker Mamulleri
282.293
567.834
35.768
60
Örme Eşya
234.438
565.840
837.241
83
Adi Metallerden Çeşitli Eşya
289.489
555.421
610.500
57
Halılar ve Diğer Dokumaya Elverişli
Maddeden Yer Kaplamaları
18.265
525.513
412.289
08
Yenilen Meyvalar, Kabuklu Yemişler,
Turunçgil ve Kavun Kabuğu
696.761
520.226
640.217
72
Demir ve Çelik
3.724.461
321.743
668.436
93
Silahlar ve Mühimmat, Bunların Aksam,
Parça ve Aksesuarları
220.042
277.951
151.513
29
Organik Kimyasal Müstahsallar
311.452
229.878
122.720
51
Yün, Kıl, At Kılı; Bunların İplik ve
Dokumaları
37.526
200.649
125.678
32
Debagat ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasa,
Boya, Macun, Sakızlar
226.311
158.316
32.515
44
Ağaç ve Ağaçtan Mamul Eşya;Odun Kömürü
389
130.373
64.280
42
Deri Eşya, Saraciye Eşyası, Seyahat Eşyası,
Bağırsaktan Eşya
10.391
123.809
904.606
38
Muhtelif Kimyasal Maddeler
24.856
89.702
189.281
95
Oyuncaklar, Oyun ve Spor Malzemeleri,
Aksam ve Parçaları
62.612
72.196
10.138
53
Dokumaya Elverişli Bitkisel Lifler, Kağıt
İpeği ve Dokumaları
24.515
69.640
35.813
82
Adi Metallerden Aletler, Bıçakçı Eşyası,
Sofra Takımları
51.381
68.099
61.686
27
89
Gemiler, Suda Yüzen Taşıt ve Araçlar
0
65.784
13.800.000
92
Müzik Aletleri; Bunların Aksam, Parça ve
Aksesuarı
17.732
58.934
2.592
48
Kağıt ve Karton; Kağıt Hamurundan Kağıt ve
Kartondan Eşya
45.836
47.755
62.429
15
Hayvansal ve Bitkisel Yağlar ve Bunların
Müstahsalları
1.202
47.502
0
81
Diğer Adi Metaller,Sermetler,Bunlardan Eşya
3.768
43.794
0
34
Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler,
Yıkama-Yağlama Madde.
58.562
34.434
129.918
49
Basılı Kitap,Gazete,Resim vb. Baskı Sanayi
Mamulu, El Yazmaları
1.219
27.604
223
43
Postlar, Kürkler,Taklit Kürkler ve Mamulleri
0
25.582
13.380
33
Uçucu Yağlar,Rezinoitler,Parfümeri,Kozmeti
kler vb.
0
20.213
267.688
96
Çeşitli Eşya
36.349
20.188
65.517
56
Vatka, Keçe, Dokunmamış Mensucat, Özel
İplik, Sicim ve Mamulleri
1.010
19.432
53.616
50
İpek
4.081
16.748
0
26
Metal Cevherleri, Cüruf ve Kül
0
9.048
104.144
98
Harp Silahları
11.861
7.487
31.505
35
Albüminoid Maddeler, Tutkallar, Enzimler vb.
1.954
6.359
0
30
Eczacılık Ürünleri
0
6.124
0
97
Sanat Eserleri, Koleksiyon Eşyası, Antikalar
250
6.060
0
59
Emdirilmiş, Sıvanmış, Kaplanmış Mensucat,
Bunlardan Teknik Eşya
25.082
2.164
765
88
Hava Taşıtları, Uzay Araçları, Aksam ve
Parçaları
20.000.000
360
5.000
91
Saatler ve Bunların Aksam ve Parçaları
388
146
0
74
Bakır ve Bakırdan Eşya
538.395
106
36.551
12
Yağlı Tohum ve Meyvalar, Sanayi Bitkileri,
Saman, Hayvan Yemi
0
0
324.067
21
Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarları
907
0
0
28
25
Tuz, Kükürt, Toprak ve Taşlar, Alçılar ve
Çimento
27.992
0
0
28
İnorganik Kimyasal Müstahsallar, Organik,
İnorganik Bileşikler
10.845
0
356
37
Fotoğrafçılıkta, Sinemacılıkta Kullanılan Eşya
17.170
0
0
64
Ayakkabılar, Getrler,Tozluklar vb. Eşya ve
Aksamı
2.121
0
80.837
Meksika’ya İhracatımızda Başlıca Ürünler (ABD$, 2007 Yılı Sıralı)
HS
Ürün Adı
2006
2007
2008
140.778.329
196.750.471
123.310.795
2710
Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden
Elde Edilen Yağlar
16.103.434
93.714.008
2.340
8703
Otomobil, Steyşın Vagonlar, Yarış Arabaları
35.823.023
22.727.878
33.895.540
8708
Kara Taşıtları İçin Aksam, Parçaları
13.385.692
6.838.304
5.680.262
8707
Kara Taşıtları İçin Karoserileri
5.261.293
6.489.044
14.983.893
8701
Traktörler
5.033.108
5.904.097
5.776.909
6302
Yatak Çarşafı, Masa Örtüleri, Tuvalet, Mutfak
Bezleri
523.764
5.437.375
199.072
6208
Kadın/Kız Çocuk İçin İç Ve Gece Giyim
Eşyası
134.773
4.850.802
175.161
8462
Metalleri Dövme, İsleme, Kesme, Sataflama
Presleri, Makineleri
1.795.513
3.515.735
3.017.183
7113
Kıymetli Metaller Ve Kaplamalarından
Mücevherci Eşyası
1.331.514
2.666.002
1.398.655
2401
Yaprak Tütün Ve Tütün Döküntüleri
4.457.184
2.459.736
4.258.186
7607
Aluminyumdan Yaprak Ve SeritlerKalınlık<0, 2mm
1.936.536
2.405.390
1.935.217
4011
Kauçuktan Yeni Dış Lastikler
395.946
2.133.703
2.754.372
8428
Kaldırma, İstifleme, Yükleme, Boşaltma
Makine Ve Cihazları
2.942.569
2.070.068
2.630.289
8483
Transmisyon Milleri, Kranklar, Yatak
Kovanları, Dişliler, Çarklar
1.089.853
1.696.224
2.359.152
29
1905
Ekmek, Pasta, Kek, Bisküvi Vs. İle Boş İlaç
Kapsülü Mühür Güllacı Vs.
1.106.669
1.683.486
813.032
5407
Sentetik İplik, Monofil, Seritlerle Dokumalar
1.666.563
1.677.812
1.704.956
5209
Pamuk Men (Dokuma %85 < Pamuklu 200g/
M2 Den Fazla)
1.159.082
1.490.783
825.217
7013
Masa, Mutfak, Tuvalet, Ev Tezyinatı Vb İçin
Cam Eşya
1.184.884
1.264.623
654.668
6109
Tişört, Fanila, Diğer İç Giyim Eşyası (Örme)
1.188.991
1.080.907
937.237
8413
Sıvılar İçin Pompalar, Sıvı Elevatörleri
701.206
1.013.437
1.039.486
9401
Oturmaya Mahsus Mobilyalar, AksamParçaları
1.782.585
987.032
614.485
5801
Kadife, Pelüs Ve Halkalı (Tırtıl Mensucat)
1.026.635
894.858
716.350
1806
Çikolata Ve Kakao İçeren Diğer Gıda
Müstahzarları
211.732
852.481
697.492
5515
Diğer Devamsız Sentetik Lifden Dokumalar
390.446
749.360
703.851
8482
Her Nevi Rulmanlar
926.304
734.517
571.336
5810
İşlemeler (Parça, Şerit, Motif Halinde)
818.359
708.346
667.858
6802
Yontulmaya, İnşaata Elverişli İşlenmiş Taşlar
(Kayagan Hariç)
524.697
703.957
542.297
4016
Vulkanize Kauçuktan Diğer Eşya
627.823
679.572
1.263.019
6911
Porselen Ve Çiniden Sofra, Mutfak Ve
Tuvalet Eşyası
332.777
623.024
846.405
1704
Kakao İçermeyen Şeker Mamulleri (Beyaz
Çıkolata Dahil)
282.293
567.834
35.768
8481
Muslukçu, Borucu Eşyası-Basınç Düşürücü,
Termostatık Valf Dahıl
73.288
567.349
469.385
5511
Suni-Sentetik Devamsız Elyaftan İplikler
(Perakende)
281.296
564.824
421.218
5804
Tüller Ve Diğer Mensucat-Parça, Şerit,
Motifler Halinde
954.445
551.784
4.275
8480
Metal Dökümü İçin Kasalar, Plakalar, Kalıp
Modelleri
6.843
524.488
12.266
5702
Dokunmuş Halılar, Yer Kaplamaları (Kilim,
Sumak, Karaman Vb)
2.551
522.536
155.791
30
9021
Ortopedik Cihazlar, Kırıklara Mahsus
Cihazlar, İşitme Cihazı Vb.
194.957
504.379
538.511
8302
Adı Metallerden Donanım, Tertibat Vb. Eşya
224.836
437.421
416.222
8474
Toprak, Taş, Metal Cevheri Vb. Ayıklama,
Eleme Vb. İçin Makineler
0
436.079
0
6205
Erkek/Erkek Çocuk İçin Gömlek
197.531
425.390
296.475
8511
Motorlar İçin Elektrikli Ateşleme Cihazları
10.252
369.176
82.820
4009
Vulkanize Edilmiş Kauçuktan Boru Ve
Hortumlar Ve Donanımları
141.155
368.281
265.269
0813
Meyve (Kurutulmuş) (0801, 0806’De Kiler
Hariç)08. Fasıldaki Sert Ve Kabukluların
544.956
332.967
393.317
5402
Sentetik Lif İpliği (Dikiş İpliği Hariç)
(Toptan)
334.122
314.225
39.167
5208
Pamuk Men (Ağırlıkça %85 Ve Fazla Pamuk
M.Kare 200gr)
169.826
308.224
258.765
7019
Cam Lifleri, Cam Yünü Ve Mamülleri-İplik,
Dokuma Vb
5.971
299.994
19.383
6110
Kazak, Süveter, Hırka, Yelek Vb. Eşya
(Örme)
192.028
293.003
401.489
6104
Kadın/Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım,
Ceket, Pantolon Vs. (Örme)
209.301
279.674
203.568
8414
Hava-Vakum Pompası, Hava/Gaz
Kompresörü, Vantilatör, Aspiratör
3.171
279.375
249.259
8418
Buzdolapları, Dondurucular, Soğutucular, Isı
Pompaları
68.218
278.850
347.414
6006
Diğer Örme Mensucat
0
263.423
631.719
8512
Kara Tasıtlarının Aydınlatma, Sinyal Vb
Tertibatı, Cıhazları
219.405
260.256
195.711
1.3.2. Meksika’dan İthalatımız
Meksika’dan ithalatımızda başlıca ürünler; otomobil, vinil klorür, elektrikli cihazlar,
tıp alet ve cihazları, otomatik bilgi işlem makineleri, traktörler, organik kimyasallar, kömür
elektrotlar, ortopedik cihazlardır.
31
Meksika’dan İthalatımız (ABD$, 2007 Yılı Sıralı)
Hs
Ürün Adı
2006
2007
2008
Toplam
261.944.232
352.196.654
312.391.392
87
Motorlu Kara Taşıtları,Traktör,
Bisiklet,Motosiklet ve Diğer
129.091.786
147.367.614
115.106.534
85
Elektrikli Makina Ve Cihazlar,Aksam Ve Parçaları
25.027.231
53.995.479
53.690.302
84
Kazan; Makina ve Cihazlar,Aletler,Parçaları
38.157.019
45.229.800
35.183.129
90
Optik,Fotoğraf,Sinema,Ölçü,
Kontrol, Ayar Cihazları,Tıbbi Alet.
12.156.930
28.282.929
22.354.243
39
Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya
1.781.437
25.854.357
15.154.890
29
Organik Kimyasal Müstahsallar
19.074.051
14.497.978
13.564.258
30
Eczacılık Ürünleri
7.954.289
8.489.452
5.242.976
32
Debagat Ve Boyacılıkta Kullanılan
Hülasa,Boya,Macun,Sakızlar
3.301.013
6.126.994
4.096.886
38
Muhtelif Kimyasal Maddeler
4.421.247
2.782.476
3.264.415
25
Tuz,Kükürt,Toprak Ve Taşlar,Alçılar Ve Çimento
1.129.189
1.945.387
4.282.390
22
Meşrubat,Alkollü İçkiler Ve Sirke
1.336.357
1.603.219
1.398.251
26
Metal Cevherleri,Cüruf Ve Kül
1.603.602
1.497.526
1.169.211
28
İnorganik Kimyasal
Müstahsallar,Organik,İnorganik Bileşikler
1.195.915
1.217.310
1.179.223
33
Uçucu Yağlar,Rezinoitler,
Parfümeri,Kozmetikler Vb
315.932
1.173.519
1.160.895
71
İnciler,Kıymetli Taş Ve Metal Mamulleri,Madeni
Paralar
1.213.873
1.129.884
879.967
40
Kauçuk Ve Kauçuktan Eşya
634.125
1.036.760
1.337.523
75
Nikel Ve Nikelden Eşya
503.582
968.586
1.167.634
62
Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları
200.025
876.393
1.395.429
12
Yağlı Tohum Ve Meyvalar,Sanayi
Bitkileri,Saman,Hayvan Yemi
693.234
736.275
841.791
09
Kahve,Çay,Paraguay Çayı Ve Baharat
532.661
674.509
293.450
23
Gıda Sanayii Kalıntı Ve Döküntüleri,Hazır Hayvan
Gıdaları
0
670.535
141.735
72
Demir Ve Çelik
1.259.528
648.102
1.902.231
96
Çeşitli Eşya
486.187
524.412
653.772
95
Oyuncaklar,Oyun Ve Spor Malzemeleri,Aksam Ve
Parçaları
227.493
492.967
155.852
69
Seramik Mamulleri
244.712
426.089
355.792
32
68
Taş,Alçı,Çimento,Amyant,Mika Vb Maddelerden
Eşya
228.403
329.116
349.784
82
Adi Metallerden Aletler,Bıçakçı Eşyası,Sofra
Takımları
380.539
322.080
235.152
56
Vatka,Keçe,Dokunmamış Mensucat,Özel
İplik,Sicim Ve Mamulleri
260.328
301.856
1.144
61
Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları
167.646
259.476
349.190
34
Sabunlar,Yüzey Aktif Organik Maddeler,YıkamaYağlama Madde.
1.049.168
246.409
296.939
70
Cam Ve Cam Eşya
441.344
214.503
198.114
37
Fotoğrafçılıkta,Sinemacılıkta Kullanılan Eşya
715.660
208.438
82.571
94
Mobilyalar,Aydınlatma,Reklam
Lambaları,Prefabrik Yapılar
2.021.941
207.351
944.135
24
Tütün Ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler
216.719
194.241
93.459
73
Demir Veya Çelikten Eşya
1.444.880
173.311
166.042
83
Adi Metallerden Çeşitli Eşya
51.394
158.626
168.526
78
Kurşun Ve Kurşundan Eşya
0
154.920
0
52
Pamuk
22.461
147.973
91.236
63
Mensucattan Mamul Diğer Eşya,Kullanılmış
Eşya,Paçavralar
54.187
121.606
222.206
43
Postlar,Kürkler,Taklit Kürkler Ve Mamulleri
0
107.663
0
20
Sebze,Meyva,Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş
Konserveleri
43.148
101.647
153.622
48
Kağıt Ve Karton;Kağıt Hamurundan Kağıt Ve
Kartondan Eşya
52.279
77.976
68.420
31
Gübreler
11.016
74.634
120.048
64
Ayakkabılar,Getrler,Tozluklar Vb Eşya Ve Aksamı
12.820
66.191
225.048
81
Diğer Adi Metaller,Sermetler,Bunlardan Eşya
6.000
50.191
8.695
49
Basılı Kitap,Gazete,Resim Vb Baskı Sanayi
Mamulu,El Yazmaları
113.308
47.813
113.142
21
Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarları
0
47.145
46.733
06
Canlı Bitkiler Ve Çiçekçilik Müstahsalları
16.260
42.643
32.650
07
Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular
1.796
33.167
2.681.683
91
Saatler Ve Bunların Aksam Ve Parçaları
11.391
32.946
5.478
54
Dokumaya Elverişli Suni Ve Sentetik Lifler
151.948
28.341
40.751
92
Müzik Aletleri;Bunların Aksam,Parça Ve
Aksesuarı
46.888
27.789
14.158
33
14
Örülmeye Elverişli Bitkisel Maddeler,Bitkisel
Müstahsallar
107.119
27.665
81.253
27
Mineral Yakıtlar,Mineral Yağlar Ve
Müstahsalları,Mumlar
8.701
18.126
25.687
51
Yün,Kıl,At Kılı;Bunların İplik Ve Dokumaları
0
14.847
204
44
Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya;Odun Kömürü
0
12.033
0
17
Şeker Ve Şeker Mamulleri
0
11.855
864.172
89
Gemiler,Suda Yüzen Taşıt Ve Araçlar
0
11.655
1.695.000
41
Ham Postlar,Deriler (Kürkler Hariç) Ve Köseleler
2.128
11.202
406.348
59
Emdirilmiş,Sıvanmış,Kaplanmış
Mensucat,Bunlardan Teknik Eşya
25.814
10.914
32.659
08
Yenilen Meyvalar,Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve
Kavun Kabuğu
9.881
9.369
264.626
15
Hayvansal Ve Bitkisel Yağlar Ve Bunların
Müstahsalları
994.134
7.891
268.291
88
Hava Taşıtları,Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları
6.615
7.658
9.293
42
Deri Eşya,Saraciye Eşyası,Seyahat
Eşyası,Bağırsaktan Eşya
9.006
5.752
873
10
Hububat
6.339
5.712
15.535.801
76
Aluminyum Ve Aluminyum Eşya
41.284
5.678
59.057
55
Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler
479.629
4.496
67.876
35
Albüminoid Maddeler,Tutkallar,Enzimler Vb
407
2.554
26.945
58
Özel Dokunmuş Mensucat,Dantela,Duvar
Halıları,İşlemeler
38.497
2.235
14.887
79
Çinko Ve Çinkodan Eşya
17.349
214
0
74
Bakır Ve Bakırdan Eşya
122.172
194
63.014
04
Süt Ve Süt Mamulleri,Kuş Ve Kümes Hay.
Yumurtaları,Bal Vb.
0
0
222.099
57
Halılar Ve Diğer Dokumaya Elverişli Maddeden
Yer Kaplamaları
8.437
0
0
65
Başlıklar Ve Aksamı
3.778
0
37.873
66
Şemsiye,Baston,Kamçı,Kırbaç Ve Bunların
Aksamı
0
0
26.286
97
Sanat Eserleri,Koleksiyon Eşyası,Antikalar
0
0
7.443
34
Hs
8703
3904
8517
9018
8471
8701
2918
8545
9021
8418
3206
8708
3003
8481
3006
8443
8536
8470
8547
3901
8525
8531
8511
2933
8473
Meksika’dan İthalatımızda Başlıca Ürünler (ABD$, 2007 Yılı Sıralı)
Ürün Adı
Toplam
Otomobili, Steysın Vagonlar, Yarış Arabaları
Vinil Klorür/Halojenli Diğer Olefin Polimerleri
(İlk Şekilde)
Telli Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar
Tıp, Cerrahi, Dişçilik, Veterinerlik Alet Ve
Cihazları
Otomatik Bilgi İşlem Makineleri, Üniteleri
Traktörler
Başka Oksijen Fonksiyonlu Grubu Olan
Karboksilik Asitler Ve Türevleri
Kömür Elektrotlar; Kömür Fırçaları; Lamba, Pil
Kömürleri Vb
Ortopedik Cihazlar, Kırıklara Mahsus Cihazlar,
İşitme Cihazı Vb.
Buzdolapları, Dondurucular, Sogutucular, Isı
Pompaları
Diğer Boyayıcı Maddeler
Kara TaşıtlArı İçin Aksam, Parçaları
Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere
Karıştırılmış İlaçlar (Dozsuz)
Muslukçu, Borucu Esyaşı-Basınç Düşürücü,
Termostatik Valf Dahil
Tarifenin Başka Yerinde Yer Almayan Eczacılık
Esyaşı Ve Müstahzarları
Matbaacılığa Mahsus Baskı Makineleri, Yardımcı
Makineler
Gerilimi 1000 Voltu Geçmeyen Elektrik Devresi
TeçhızAtı
Hesap, Muhasebe, Kaydedici Kasa, Damga Basan
Makineler
Elektrikli Makine, Cihaz, Tesisleri İzole Edici
Parçalar
Etilen Polimerleri (İlk Şekillerde)
Radyo/Televizyon Yayını İçin Verici Cihazlar;
Televizyon, Dijital, Görüntü Kaydedici
Elektrikli Ses/Görüntülü İşaret Cihazları
Motorlar İçin Elektrikli Ateşleme Cihazları
Sadece Azotlu Heterosiklik Bileşikler
Yazı, Hesap, Muhasebe, Bilgi İşlem, Büro İçin
Diğer Makine Ve Cihazların Aksamı
2006
261.944.232
112.299.774
2007
352.196.654
129.986.571
2008*
312.391.392
95.934.930
751.535
21.229.994
12.479.360
8.946.529
21.052.627
27.702.274
7.239.010
17.460.970
14.882.258
17.387.126
15.569.706
16.029.387
12.424.100
12.579.249
17.141.315
16.695.051
9.765.507
7.893.392
142.781
7.485.178
7.827.446
2.467.176
7.083.946
4.327.568
3.085.253
6.906.563
8.639.733
1.869.961
1.203.223
5.038.771
4.920.109
2.911.272
1.990.888
4.693.434
4.811.757
2.707.757
1.145.475
4.506.421
2.277.674
3.157.402
3.610.723
2.473.324
6.303.567
3.603.780
2.649.722
2.797.470
3.570.365
2.799.766
4.512.417
3.549.223
3.095
1.242.451
2.669.566
2.841.019
110.357
2.511.819
0
752.993
2.491.074
510.520
558.393
918.644
1.303.354
2.486.334
2.389.835
2.266.005
1.758.174
1.102.864
674.522
4.245
1.845.405
1.217.716
35
8544
8421
8409
2620
3806
2529
2941
8504
8542
2825
3307
8518
8537
2208
7108
7508
3808
9006
3204
2932
3903
9032
8414
2301
8540
8413
İzole Edilmiş Tel, Kablo; Diğer İzole Edilmiş
Elektrik İletkenleri; Fiber Optik K
Santrifüjle Çalışan Kurutma, Filtre, Arıtma
Cihazları
İçten Yanmalı, Pistonlu Motorların AksamParçaları
Metalleri/Metal Bileşiklerini İçeren Küller Ve
Kalıntılar
Kolofanlar, Reçine Asitleri, Türevleri, Esans Ve
Yağları
Feldispat; Lösit; Nefelin Ve Siyenit Nefelin;
Florspat
Antibiyotikler
Elektrik Transformatörleri, Statik Konvertisörler,
Endüktörler
Elektronik Entegre Devreler
Hidrazın Ve Hidroksilamin, Metal Oksit,
Hidroksit Ve Peroksitleri
Traş Müstahzarları, Vücut Deodorantları, Tuvalet
Müstahzarları
Mikrofon, Hoparlör, Kulaklık, Ses Yükseltici
Setler, Mesnetleri
Elektrik Kontrol, Dağıtım Tabloları, Mücehhez
Tablolar
Etil Alkol, Alkollü İçkiler Ve Likör-Alkol
Derecesi % 80’Den Az, Tagyır Edilmemış
Altın (Ham, Yarı İşlenmiş, Pudra Halinde)
Nıkelden Diğer Eşya
Hasarat Öldürücü, Dezenfekte Edici, Zararlıları
Yok Edici
Fotoğraf Makine Ve Cihazları, Flaş Cihazı,
Lambası
Sentetik Organik Boyayıcı Maddeler
Sadece Oksijenli Heterosiklik Bileşikler
Stiren Polimerleri (İlk Şekillerde)
Otomatik Kontrol Ve Ayar Alet Ve Cihazları
Hava-Vakum PoMpası, Hava/Gaz Kompresörü,
Vantilatör, Aspiratör
Et, Sakatat, Deniz Hayvanı Vs. (Yemeye Uygun
Olmayan) Unu, Pelleti, Kıkırdakları
Katotlu Elektronik Valfler, Tüp Ve Lambalar
Sıvılar İçin Pompalar, Sıvı Elevatörleri
36
1.030.377
1.688.263
1.326.629
1.549.313
1.593.710
1.416.780
799.877
1.498.550
820.708
1.603.602
1.497.526
1.169.211
2.884.646
1.445.706
901.198
700.390
1.411.340
3.461.126
645.998
1.396.000
556.371
991.853
1.340.450
1.088.266
943.956
1.306.972
753.017
1.140.137
1.171.881
1.085.586
309.075
1.094.945
822.181
1.089.069
1.068.501
1.314.821
719.024
1.002.704
771.272
868.788
980.644
1.061.963
1.188.834
503.582
974.143
968.586
803.527
1.167.634
1.129.095
927.764
1.952.119
43.464
748.231
72.311
1.129.131
182.621
352.130
544.403
747.258
741.980
729.199
718.486
1.015.351
92.621
713.392
798.599
247.256
673.177
890.198
0
652.492
0
1.192.165
378.748
649.792
636.969
1.159
444.322
1.3.3. Meksika ile Türkiye Arasındaki Anlaşmalar
Türkiye ile Meksika arasında, Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması 28.09.1998
tarihinde Meksika’da, Meksika’nın NAFTA’ya üyeliğinden sonra gerçekleşmiş ve 20.12.1998
tarih ve 23559 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe girmiştir. İki ülke arasında akdedilmiş olup, halen yürürlükte olan anlaşmalar
Kültürel İşbirliği Anlaşması: Meksika Dışişleri Bakanı Fernando Solana’nın 1992
yılında ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret sırasında imzalanmıştır.
Diplomatik: Pasaportlara Vize Muafiyeti Anlaşması: Meksika Dışişleri Bakanı
Solana’nın 1992 yılındaki ziyareti sırasında imzalanmıştır. Sözkonusu anlaşma uyarınca
diplomatik pasaport sahipleri turistik amaçlı ziyaretlerde üç ay süreyle karşılıklı olarak vizeden
muaf tutulmaktadır.
Siyasi İstişare Mekanizmasının Tesisine Dair Mutabakat Zaptı: Bakanlığımız eski
Müsteşarı Büyükelçi Sayın Korkmaz Haktanır’ın siyasi istişarelerde bulunmak üzere Mart
1998’de Meksika’ya yaptığı ziyaret sırasında imzalanmıştır.
Ekonomik ve Ticari İşbirliği Anlaşması: Dönemin Başbakanı Sayın Mesut Yılmaz’ın
Eylül 1998’de Meksika ziyareti sırasında imzalanmıştır. Sözkonusu anlaşma çerçevesinde
Temmuz 2001’de Karma Ekonomik Komisyon (KEK) Birinci Dönem Toplantısı Meksiko
Şehri’nde gerçekleştirilmiştir.
Sağlık İşbirliği Anlaşması: Sağlık Bakanı Sayın Osman Durmuş’un 2000 Haziran
ayında Meksika’ya yaptığı ziyaret sırasında imzalanmıştır.
Meksika’nın Tekstilciler Odası Hazır Giyim Alt Kolu Başkanı, 3-5 Kasım 2008
tarihlerinde Türkiye’ye, hazır giyim sektörüne yönelik işbirliği ve ortak yatırımlar konusunda
bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Sözkonusu organizasyon İTKİB-İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon
İhracatçı Birlikleri tarafından düzenlenmiştir.
Ayrıca, Başkent Meksiko’da şehir merkezinde yer alan El Palacio de Hierro Mağazasında
23-29 Eylül 2008 tarihlerinde, İMMİB-İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri
organizasyonunda 46 firmanın katılımıyla, ülkemiz ürünlerini tanıtıma yönelik önemli bir
etkinlik gerçekleştirilmiştir.
Meksiko Şehri Ticaret, Turizm ve Hizmetler Odası ile İTO-İstanbul Ticaret Odası
arasındaki Protokol 2007 yılının Temmuz ayında imzalanmıştır. Firmalarımızın, İTO aracılığı
ile talep duyurusu yapmaları mümkündür.
37
Meksika-Türkiye İş Konseyi de iki ülke işadamlarının yapacağı çalışmalarla ikili
ilişkilere son derece önemli katkılar sağlayacaktır. Meksika Dış Ticaret Yatırım ve Teknoloji
İş Konseyi (COMCE) ile DEİK tarafından yapılacak etkinlikler son derece önemlidir.
1.3.4. Ticarette Karşılaşılan Sorunlar
Meksika-AB(Avrupa Birliği) arasında imzalanarak Temmuz 2000’de yürürlüğe giren
STA sonrasında firmalarımızca yansıtılan çeşitli şikayetler olmuştur. Meksika ile AB arasında
yürürlüğe konan Serbest Ticaret Anlaşması nedeniyle;
•Türkiye’nin Meksika pazarında AB ürünleri ile rekabet avantajını kaybetmesine,
•Meksika ürünlerinin AB pazarındaki rekabet şartlarının tek taraflı olarak artmasına,
•Türkiye’ye AB üzerinden bu ürünlerin trafik sapması yoluyla ithal edilmesine ve bu
durumun ticarette haksız rekabete ve Türkiye’nin mali kayıplarının ortaya çıkmasına yol açtığı
görülmektedir.
Yukarıda anılan sorunların giderilmesinde ülkemiz ile Meksika arasında imzalanacak
Serbest Ticaret Anlaşmasının önemli bir rol oynayacağı açıktır.
Meksika’da dış ticarette uygulamaya konulan liberalizasyon, özelleştirme çabaları,
yabancı sermayeye tanınan olumlu koşullar, ekonomik ve ticari ilişkiler açısından pazarı cazip
hale getirmektedir.
Meksika ile ülkemiz arasındaki ticari ilişkilere bakıldığında ticaret dengesinin 2001,
2002 ve 2004 yılları hariç genellikle ülkemiz aleyhine seyrettiği görülmektedir. İki ülkenin
ürün yelpazesinin benzerlik göstermesi, hatta çakışması ürün çeşitlerimizin ihraç imkanlarını
önemli ölçüde kısıtlamaktadır. Ülkenin Türkiye’ye coğrafi uzaklığı ve ulaşım zorluğu ticarette;
maliyet, süre, pazarı tanıma gibi parametreleri olumsuz yönde etkilemektedir.
İki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin daha da artırılması, yeni işbirliği
imkanlarının yaratılması ve ticarete konu olan malların çeşitlendirilmesi gerekliliğinden yola
çıkarak iki ülke işadamlarının serbest piyasa koşullarında karşı karşıya getirilmesi, fuar, ticari
heyetler ve benzeri etkinliklerle Türk ürünlerinin Meksika piyasasında tanıtılmasına yönelik
faaliyetlere ağırlık verilmesi önem arzeden konular arasında yer almaktadır.
1.3.5. İkili Ticari İlişkiler Açısından Genel Değerlendirme
İki ülke arasındaki ilişkilerin artırılması için önemli gördüğümüz avantajları şöyle
özetleyebiliriz:
-108,7 milyon nüfus,
-1 trilyon $’ı aşan GSYİH, 10.000 $’a yaklaşan kişi başına düşen milli gelir,
-Petrol ve tüketim malları ihracatı ile 500 milyar $’ı aşan dış ticaret hacmi,
38
-Kuzey ve Orta Amerika’ya Giriş Kapısı,
-NAFTA, Maquiladora-İhracata Yönelik Sanayi Bölgeleri, PROSEC:Sektörel Teşvik Programları, PITEX- Dahilde İşleme gibi gümrüksüz ithalat kolaylıkları
- Meksika, 108 milyonu aşan ülke nüfusunun yanı sıra, NAFTA ile birlikte 442 milyon nüfusu kapsayan geniş bir hinterlanda da sahiptir,
-Dünyanın ilk 15 büyük ekonomisi arasında olan Meksika 2030 yılına BRIC ülkeleri ile birlikte ilk beş ülke arasında olmayı hedeflemektedir.
-Müteahhitlik hizmetleri, yatırım ve turizm sektörü açısından uygun ortam arz etmektedir.
-Dünya Bankasının “Doing Business” raporuna göre iş yapma kolaylığı açısından 181 ülke arasında 56. sıradadır
İki ülke arasındaki ilişkilerin artırılması için önemli gördüğümüz dezavantajları şöyle
özetleyebiliriz:
-Meksika-AB arasında imzalanarak Temmuz 2000’de yürürlüğe giren STA-Serbest Ticaret Anlaşması olmasına rağmen ülkemiz ile STA’nın olmaması,
-İş adamlarımızın vize konusunda yaşadıkları sıkıntılar,
-NAFTA nedeniyle özellikle ABD’nin en büyük ticari partner olması: ABD, Meksika’nın toplam ihracatında yaklaşık %82,1 ithalatında %49,6 paya sahiptir. ABD ürünlerinin pazara sıfır veya tercihli gümrük tarifeleri ile girmeleri pazardaki rekabet gücümüzü etkileyen en önemli faktörlerdendir.
-Ticaret Müşavirliğimizin olmayışı,
-Gümrük prosedürleri, özellikle uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele nedeniyle kontrollerin zaman alması,
-Uzaklık, bilgi eksikliği,
Ticari ilişkilerimizin artırılması için:
•Anlaşmalar ve resmi ziyaretlerin artırılması,
•İş adamları heyetleri,
•Ankara’daki Büyükelçilik ile ortak faaliyetlerde bulunulması,
•Ticari heyetler ile işadamaları arasında doğrudan temasların teşvik edilmesi büyük önem arz etmektedir.
Kuzey Amerika’ya giriş için rekabet üstünlüğümüz olan sektörlerde bu ülkeye yatırım yapılarak, bu büyük blokla ekonomik ve ticari ilişkilerimizin çok daha kapsamlı bir boyut
kazanılabileceği düşünülmektedir.
1996 yılında dünya petrol üretiminin yaklaşık %5’ine karşılık gelen miktarda petrol
üretip, bu petrolün yaklaşık % 50’sini ABD ve Kanada da dahil olmak üzere tüm Amerika
kıtasına, Batı Avrupa’ya ve Japonya’ya ihraç etmekte olan Meksika, ülke içi ve dışı petrol
ve türevlerinin taşımacılığında çevre koruması konusundaki uluslararası yaptırımlara uygun
39
hareket etmektedir. “Çevre Koruma Önlemleri” konusunda Meksika ile işbirliği olanakları
bulunmaktadır.
Meksika’dan çeşitli dönemlerde getirilen mısır ve buğday tohumluklarının Türkiye’nin
mısır ve buğday üretiminin arttırılmasına önemli katkıları olmuştur. Bu çerçevede, mısır ve
buğday tohumluğu konusunda uzman eğitimi ve materyal değişimi yapılabilir.
Ayrıca, her çeşit gemi ve deniz vasıtasının inşaası, mevcut gemilerin havuzlanması,
bakım ve onarımlarının yapılması, çelik konstrüksiyon işleri ve gemi dizel motorlarının imalatı
konularında söz konusu ülke ile işbirliği yapılmasının da, geniş bir atıl kapasiteye sahip olan
gemi inşa sanayimize pazar temini bakımından yararlı olacağı düşünülmektedir.
Meksika ile Türk sanayicilerinin ve inşaat firmalarının ilişkilerinin her alanda geliştirilmesi
mümkün görülmektedir. Gıda, tütün, tekstil, turizm, gemi inşa, otomotiv ve inşaat sektöründe
müteahhitlik hizmetleri işbirliği yapılabilecek alanlar olarak görülmektedir.
Meksika’nın Tekstilciler Odası Hazır Giyim Alt Kolu Başkanı’nın, Türkiye’ye, hazır
giyim sektörüne yönelik işbirliği ve ortak yatırımlar konusundaki ziyareti tekstil konusunda
işbirliği fırsatları sunmaktadır.
Ayrıca, Başkent Meksiko’da şehir merkezinde yer alan El Palacio de Hierro Mağazasında
2008 yılının Eylül ayı sonunda, İMMİB-İstanbul Maden ve Metal İhracatçı Birlikleri
organizasyonunda 46 firmanın katılımıyla, ülkemiz ürünlerini tanıtıma yönelik önemli bir
etkinlik gerçekleştirilmiştir. Yapılan etkinliklerin ülkemiz ürünlerinin tanıtılmasında çok
önemli katkılar sağladığı düşünülmektedir.
Bu çerçevede; DEİK tarafından çalışmaları sürdürülen, Türkiye –Meksika İş Konseyi’nin
karşılıklı ticarete önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir. Meksika Dış Ticaret Yatırım
ve Teknoloji İş Konseyi (COMCE) ile DEİK tarafından yapılacak etkinlikler son derece
önemlidir.
Meksika, ülkemiz ile Orta-Asya pazarına ulaşabilmek için işbirliğine istekli
görünmektedir. Bu amaçla Meksika’lı yatırımcıların Türkiye’de yatırımda bulunmaya
özendirilmesi uygun olacaktır. Ülkemiz ile Meksika arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki
ve Korunması Anlaşması müzakerelerine 2008 yılında başlanması planlanmaktadır. Türkiye-Meksika II. Dönem KEK Toplantısının yapılması, karşılıklı ticari ilişkilerin
artırılmasında son derece önemlidir.
40
1.4. DIŞ TİCARET MEVZUATI VE GÜMRÜK SİSTEMİ, VERGİLER VE
YATIRIM MEVZUATI
Meksika’da dış ticaret ile ilgili en önemli kurum PROMEXICO’dur. Ekonomi ile
ilgili iki bakanlık: Ekonomi ve Dışişleri Bakanlıklarıdır. Ekonomi Bakanlığına bağlı olan
BANCOMEXT ve PROMEXICO dış ticarette önemli görevler üstlenmiştir. Meksika’nın
dış ticarete ilişkin geçirdiği kurumsal dönüşümün sonucunda, PROMEXİCO-Invercion y
Comercio (Yatırım ve Ticareti Geliştirme Kurumu), İhracat Kredileri veren BANCOMEXT’i
de içine alan yeni bir kuruma dönüşmüştür.
Dışişleri Bakanlığı’na bağlı olan Büyükelçilik ve Konsolosluklar dış ticaret konularında
aktif yetkilere sahiptir.
Sanayi ve Ticaret odalarının yapılanmaları ülkemizden oldukça farklıdır: CONCANACO: Ticaret, Turizm ve Hizmet odalarının üst organıdır. Ülke genelinde 251
adet olup 600 delegasyondan oluşmaktadır.
CONCAMIN: Sanayi Odalarının üst organıdır. Ülke genelinde sektörler itibarıyla ayrılan 47 ulusal oda, sektör bazında 43 Birlik, 19 bölgesel oda ve 3 genel odadan oluşmaktadır.
Nakliye, kamu alımları, dış ticaret, gümrük, sağlık, standarlar v.b. toplam 29 çalışma grubu
olan CONCAMIN, lobi faaliyetleri açısından önemli bir yaptırım gücüne sahiptir.
CNA (Ulusal Tarım Konseyi), COPARMEX (Meksika İşverenler Sendikası), ABM
(Meksika Bankalar Birliği) CMHN (Meksika İşadamları Konseyi), AMIS (Meksika Sigorta
Kurumları Birliği), COMCE (Meksika Dış Ticaret Yatırım ve Teknoloji İş Konseyi), ANTAD
(Perakendeciler Birliği), CANACINTRA (Ulusal Dönüşüm Sanayileri Odası), AMIB (Menkul
Kıymetler Borsası), kurumsal yapının önemli parçalarıdır.
1.4.1. Dış Ticaret Mevzuatı
Meksika’nın Dış Ticaret politikası, petrol-dışı ürünlerin ihracatını artırmaya
odaklanmıştır. Kasım 2006’dan bu yana uygulanan mevzuata ilişkin detaylar aşağıda
özetlenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Ekonomi Bakanlığınca onaylanması gereken teşvik
programlarına kabul süreleri 15-20 gün arasında değişmektedir.
Mevzuata gore ülkeye mal girişinde ithalat vergisi, mal çıkışında da ihracat vergisi
ödenir. Nisan 2008’de mal bazında ayrılan gümrük kapılarının her ürün geçecek şekilde
düzenlenmesi, gümrük kapılarında kontrol süresinin daha da uzamasına neden olabileceği
düşünülmektedir. MFN tarife oranları 2001 yılında ortalama %16,5 iken 2007 yılında
%11,2 olmuştur. Tarımsal ürünlerde en çok %23 olan koruma oranları diğer ürünlerde
%9,9 civarındadır. Ham madde ve yarı işlenmiş ürünlerde negatif kademelendirme söz
konusudur.
41
İhracat ve ithalat işlemlerinde kullanılan; konşimento, menşe şahadetnamesi, ticari
fatura, gümrük beyannamesi ve koli listesi hazırlanması için gereken süre ve maliyet aşağıda
özetlenmiştir.
İhracat Prosedürleri
Belgelerin hazırlanması
İç taşımacılık ve elleçleme
Gümrük işlemleri ve teknik kontrol
Liman ve terminal elleçleme
Toplam
İthalat Prosedürleri
Belgelerin hazırlanması
Gümrük işlemleri ve teknik kontrol
Liman ve terminal elleçleme
İç taşımacılık ve elleçleme
Toplam
Süre (Gün)
10
3
2
2
17
Süre (Gün)
14
3
3
3
23
Maliyet ($)
105
948
77
172
1302
Maliyet ($)
215
233
172
1791
2411
Daha önceki bölümlerde değinildiği üzere Meksika’nın 44 ülke ile 12 Serbest Ticaret
anlaşması bulunmaktadır. Yapılan Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA)’nda hidrokarbon, benzin
ve bazı tarım ürünleri kapsam dışında tutulmuştur.
Bu anlaşmaların en önemli ve kritik noktası, malların menşeinin belgelenmesi ile ilgilidir.
Nakliyenin aktarmasız yapıldığı ülkelerde sorun olmamakla birlikte, aktarma durumunda
malın boşaltılma ve yüklenmesinin iyi koşullarda yapılması önem kazanmaktadır.
STA’ların yanı sıra gümrük vergilerinde karşılıklı indirim sağlayan tavizlere en güzel
örnek, 1980 Montevideo Anlaşmasının 5. maddesinde ALADI-Latin Amerika Entegrasyon
Topluluğu’na sağlanan preferanslardır. 4 numaralı bölge anlaşması, 2.ve 3. protokollerindeki
düzenlemelerle; Paraguay (yüzde 48), Ekvador (yüzde 40), Küba (yüzde 28), Arjantin ve Brezilya
(yüzde 20)’dir. Meksika’nın Arjantin ve Brezilya ile yaptığı ekonomik işbirliği anlaşmaları ile
özel önem taşıyan konularda tarife indirimleri %50-100 oranında sağlanmıştır.
ALADI’nın diğer üyeleri olan Venezüella, Kolombiya, Şili, Uruguay ve Bolivya ile de 4
numaralı bölge anlaşması gereği Serbest Ticaret Anlaşmaları yapılmıştır.
Ülkemizden Meksika’ya yapılan ihracatta; Menşe Şahadetnamesi bağlı bulunulan Sanayi/
Ticaret Odası’ndan alındıktan sonra illerde Valiliklere, ilçelerde Kaymakamlığa Apostil Tasdiği
42
için başvurulması gerekmektedir. Türkiye’de Apostil Tasdiği konusunda Yetkili Merci: 1. İdari
belgelerde : a. İllerde: Vali, Vali Yardımcısı, Hukuk İşleri Müdürü, b. İlçelerde: Kaymakam, 2.
Adli belgelerde: Ağır ceza mahkemeleri bulunan Adli Kurul Başkanlıkları’dır.
(Apostil Tasdiği : Yabancı resmi belgeler için diplomatik veya konsolosluk tasdik
koşulunu ortadan kaldırmak amacıyla 5 Ekim 1961 tarihli Lahey Anlaşması ile, anlaşmaya
taraf ülkeler* arasındaki resmi belge dolaşımı Apostil tasdiğini gerektirmektedir. Doğrudan
ticari veya gümrük işlemleriyle ilgili belgeler bu konvansiyonun dışındadır. Türkiye’den,
Lahey Anlaşmasına imza atmış ülkelere gidecek belgelerin Apostil tasdiklerinin yaptırılması
zorunludur.
*Lahey Konferansı’nın Tam Üyesi Ülkeler: Andora, Arjantin, Ermenistan, Avustralya,
Belize, Brunei, Bulgaristan, Kolombiya, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, El Salvador, Estonya,
Macaristan, İsrail, Kazakistan, Letonya, Liberya, Litvanya, Malavi, Malta, Marshall Adaları,
Meksika, Monako, Namibya, Yeni Zelanda, Niue, Panama, Romanya, Rusya Federasyonu,
Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Samoa, San Marino, Seyşeller, Slovakya, Güney Afrika,
Trinidad Tobago, Ukrayna, ABD, Venezuella’dır. *Lahey Konferansı’nın tam üyesi
olmamakla birlikte anlaşmaya taraf ülkeler: Avusturya, Bahamalar, Barbados, Belçika,
Bosna Hersek, Botswana, Çin -Hong Kong, Çin-Makau, Hırvatistan, Dominik, Fiji, Finlandiya,
Makedonya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Granada, İngiltere, İrlanda, İtalya, Japonya,
Lesoto, Liechtenstein, Lüksemburg, Mauritus, Hollanda, Norveç, Portekiz, Saint Vincent ve
Grenadines, Sırbistan Karadağ, Slovenya, İspanya, Surinam, Swaziland, İsveç, İsviçre, Tonga,
Türkiye’dir. )
1.4.2. İhracat Politikaları
İhracatı Teşvik kapsamında Meksika kendi ihracatçılarına hammadde ve sermaye
mallarında gümrüksüz ithalat veya geçici ithalat imkanı tanımaktadır. Ayrıca KDV iadesi de
kullanılan bir diğer teşvik aracıdır.
A.
ECEX:Dış Ticaret Firmaları iki grup altında değerlendirilmektedir: ihracatı
teşvik amaçlı, 1.) en az 5 firmadan oluşan ve sabit sermayesi yaklaşık 190.500 $ olan, 2.) en az
üç firmadan oluşan, sabit sermayesi 19.000 $ olan firmalar bu programdan yararlanmaktadır.
B.
ALTEX: İhracatları büyük olan firmalar bu programdan yararlanmaktadır.
C.
İthalat vergilerinden muafiyet sağlanmaktadır.
D.
PITEX-IMMEX: dahilde işleme rejimidir.
Gümrük tarife oranları en yüksek %20 ve en düşük % 10 oranındadır. Ancak % 0-5
arasında tarife oranının uygulandığı bazı ayrıcalıklı ürünler de mevcuttur. İthalat lisansı ise
aşamalı olarak kaldırılmakta olup büyük ölçüde uygulanmamaktadır.
43
-Maquiladoras Programı
1998 Haziran ayında yayınlanan kararname ile uygulamaya konulan bu program üzerinde
Kasım 1998, Ekim 2000, Aralık 2000, Mayıs 2003 ve Ekim 2003’de düzenlemeler yapılmıştır.
Programın beş temel amacı bulunmaktadır:
•İş sahaları yaratmak
•Meksika’nın dış ticaret dengesini iyileştirmek
•Meksika sanayiinin rekabet gücünü artırmak
•Kaliteyi geliştirmek, iş gücünün eğitilmesini sağlamak
•Teknoloji transferini teşvik etmek
Programın esası Meksika’da kurulan sanayi bölgelerinde özellikle yabancı yatırıma
dayalı olarak kurulan fabrikalarda ihracata yönelik üretim yapılmasının sağlanmasıdır. Bu
amaçla Geçici İthalat adı altında ihracata yönelik üretimde kullanılacak girdilerin gümrüksüz
olarak ülkeye girmesine imkan sağlanmakta, ayrıca belirli bir ihracat sertifikasına bağlı kalmak
kaydıyla yerli ve ithal ürünlerin tedarikine %0 KDV uygulanmaktadır.
Söz konusu program çerçevesinde Maquiladoras’ların varlıkları yabancı firma
mülkiyetinde olmakta ve çeşitli vergi kolaylıkları tanınabilmektedir.
Sağlanan bu mali teşvikler dışında Maquiladoras’lara sağlanan avantajlar arasında;
-İthalat izinlerinden muafiyet
-Üretimin birtakım Ulusal Standartlara (NOM)’lara otomatik olarak uyumlu sayılması,
-İthalatçılar siciline daha kolay kayıt imkanı,
-Hammaddeler, yedek parça ve komponentler, şişeleme ve paketleme malzemeleri,
madeni yakıt ve yağlar, imalat için makine ve ekipman, çevre koruma, araştırma, eğitim
haberleşme, idare kalitesinin artırılması için gerekli ekipman, bilgisayarlar, konteynerler gibi
makine ve ekipman ithali yetkisi,
-Geçici ithalatla gelen ürünleri ülkede bulunma süresinin aşağıda belirtildiği gibi uzun
tutulması,
Hammaddeler için
18 ay
Konteyner ve römorklar
2 yıl
Çevre koruma, araştırma, eğitim, haberleşme, idare kalitesinin artırılması için gerekli
ekipman Maquiladoras’lar faaliyette bulunduğu sürece sınırsız.
-Belirli şartlar dahilinde 1998’den itibaren başlayarak üretimin önce %75, 1999’da %80,
2000 yılında %85 ve nihai olarak 2001 yılından itibaren tamamının iç pazarda satılabilmesi
44
imkanı sunulmuştur. Her yıl mayıs ayında yıllık raporlarını onaylatmaları gerekmektedir. İç
pazara satışlarda vergi ödenmesi önemli bir konu olup, KDV ve gümrük vergilerinin ödenmesi
gerekmektedir.
STA imzalanmış ülkelerden yapılan ithalatta vergiler sıfıra inmektedir. KDV de
ödenmemektedir.
-PITEX Programı
Hemen hemen Maquiladoras’lar ile aynı amacı taşıyan bir programdır. Aralarındaki belki
de tek fark başlangıçta Maquiladoras’ların üretimlerini yurtiçinde satışına izin verilmemesine
karşın PITEX programında yer alan firmalara kısmen de olsa bu hakkın tanınmış olmasıdır.
Yukarıda da belirtildiği gibi 1998 yılından başlayarak Maquiladoras’lara da bu hakkın tanınmış
olması aralarındaki bu farkı da ortadan kaldırmıştır.
Bu programlara ilaveten, yeni ticari kanallar açabilmek için ECEX (Uluslararası Ticaret
Firmaları), FEMEX (Meksika İhracat Fuarları) uygulamaları bulunmaktadır. ALTEX (İhracat
miktarları yüksek firmaları teşvik programı), PRONEX (Yerli Tedarikçileri Teşvik progamı),
PROSEC (İhracatçı Sektörleri Teşvik Programı) önemli teşviklerdir.
-PROSEC - Geçici ithalat
31 Aralık 2000 tarihinde yapılan düzenleme ile Maquiladora firmaları ve ihracata
yönelik hizmet sektörü için Pitex programı uyarınca gümrük vergilerinden muaf tutulmaktadır.
NAFTA’nın 303. maddesinde belirtildiği üzere serbest bölgede, nihai mal üretimi için alınan
ara mallar tavizli rejimden faydalanır. Ancak menşe kazanması için gereken belli kurallar olup,
ithal edilen kısmından gümrük vergisi alınır. Gümrük vergisi alınamayan PROSEC Sektörel
Teşvik Programı ile Meksikalı üreticiler desteklenmektedir. Ekonomi Bakanlığınca belirlenen
20 sektör ve yaklaşık 16.000 gümrük tarifesinin yararlanabildiği programdan faydalanabilen
başlıca ürün grupları:
•Elektrik,
•Elektronik
•Mobilya
•Oyuncak, eğlence, atletizm malzemeleri
•Ayakkabı
•Maden ve metalurji
•Yatırım malları
•Fotoğrafçılık
•Tarımsal makinalar
45
•Kimyasallar
•Plastik ve kauçuk
•Demir ve çelik
•Otomotiv hariç taşıt araçları
•Kağıt ve karton
•Ahşap
•Deri ve kürk
•Otomotiv ve oto-yedek parçaları
•Tekstil
•Şekerlemeler, çikolata
•Kahve
•Diğer
Yukarıda anılan sektörlerde faaliyet gösteren firmalar yurtdışından geçici veya kalıcı
olarak ithal ettikleri makine ve girdiler için tarife preferanslarından/tavizlerinden faydalanırlar.
PROSEC altında faaliyet gösteren firmaların, maquiladora ve ihracata yönelik hizmet sektörü
programı altında olması zorunludur. Sonuçta her biri bir yıllık olan teşvik programı, firmaların
yıllık rapor vermeleri durumunda otomatik olarak yenilenmektedir.
“rule eight”/kural sekiz: firmaların üretimlerini sürdürebilmek için ithalatını zorunlu/
gerekli gördükleri malın ithalatında, PROSEC kapsamında desteklenen sektörler arasında
olmasa bile Ekonomi Bakanlığından izin alarak tarife indiriminden faydalanabilir.
1.4.3. İthalat Politikaları
İthalatta alınan diğer vergiler:
1.
2.
3.
Katma Değer Vergisi (VAT): “Ley del impuesto al valor agregado” genel olarak %15 olup sınırdan giren mallarda %10 civarındadır. Patentli ilaçlar, gıda, gübreler, altın, mücevherat, kitap, gazete ve sanat ürünlerinde VAT alınmaz.
Üretim ve Hizmetlerde özel vergiler-IEPS/ımpuesto especial sobre produccion y servicios: % 25-160 oranında vergilendirilen ürünler: alkollü içkiler, bira, işlenmiş tütün, sigara ve purolar, benzindir.
Yeni otomobillerden alınan vergiler-ISAN: ithalat sırasında fatura üzerinde ödenir. Böylece, satış değeri içinde vergi de yer alır.
Otomotiv sanayi: NAFTA kapsamında, Meksika 1 Ocak 2004’den itibaren otomotiv
sektörünün teşviki ve modernizasyonu kararını kaldırmıştır. Ancak 31 Aralık 2003 yılında
“otomotiv sanayinin rekabetçiliğinin desteklenmesi” kararı yürürlüğe konulmuştur.
46
İthalatta alınması gereken izinler ve ilgili kurumlar:
•Ekonomi Bakanlığı: Silah ve mühimmat
•Tarım Bakanlığı (SAGARPA):kürk ve deri, dondurulmuş et, tarımsal makineler
•Sağlık Bakanlığı (SSA) tıbbi ürünler ve ekipman, ilaçlar, besin takviyeleri ve bitkisel ilaçlar, kişisel bakım ürünleri, işlenmiş gıda, kimyasallar
•Çevre Bakanlığı (SEMARNAT):nesli tükenmekte olan türlerin yumurta, fildişi, kürk v.b. ithalatında
•CICIPLAFEST komisyonu: Zehirli ve tehlikeli mallar ithalatında özel izin alınması gerekmektedir.
Meksikalı ithalatçıların Maliye Bakanlığı’nın listesine “Pardon de Importadores”e
kayıtlı olması zorunludur.
Ticari faturanın İspanyolca olması zorunludur. İthalata ilişkin belgelerin gümrük
komisyoncuları veya deneyimli ithalatçı tarafından doldurulması gerekir.
İthalatı yasak mallar
•Yırtıcı balıklar
•Totoaba taze veya dondurulmuş
•Afyon tohum veya ezilmiş veya sıvı halde
•Marihuana ve türevleri
•Talyum sülfat
•Böcek zehiri (ısodrin veya aldrin, heptachlorine veya drinox, thalidomide, leptophos)
•Morfin
•Kaplumbağa derisi
•Ön ambalajı hazırlanmış, renkli veya siyah beyaz formatta, üzerinde çocukları
şiddete, anti sosyal davranışlara yönlendirecek türden şekil ve çizimler bulunan şekerleme ve
sakızlarv.b.
Sağlık Sertifikası: Sağlık Bakanlığından izin alınması gereken ürünler;
•alkollü ve alkolsüz içecekler, parfüm, güzellik bakım ürünleri, tütün sağlık malzemeleri
•tarım ilaçları, kimyasal gübreler ithalat ve ihracatında izin gereklidir.
İthalata ilişkin İspanyolca olarak HS bazında bilgiler: http://www.economia-snci.gob.
mx adresinde bulunabilir.
İthalat için ödenecek vergilerin yanı sıra damping önlemleri nedeniyle, referans fiyat
uygulaması olduğu da göz önüne alınmalıdır.
47
1.4.4. Standartlar ve Etiketleme
Etiketleme kuralları üründen ürüne farklılık göstermekle birlikte genel başlıklar itibarıyla
aşağıda açıklanmaya çalışılmıştır.
NOM: Meksika’nın zorunlu standartları olup ilgili bakanlık veya kurumlardan alınması
gereklidir. Sözkonusu Bakanlıklar şunlardır:
•ECONOMIA (Ekonomi Bakanlığı)
•SAGARPA (Tarım Bakanlığı)
•STPS (Çalışma Bakanlığı)
•SCT(Ulaştırma ve İletişim Bakanlığı)
•SECTUR(Turizm Bakanlığı)
•SEDESOL(Sosyal Kalkınma Bakanlığı)
•SEMARNAT(Çevre Bakanlığı)
•SENER(Enerji Bakanlığı)
Meksika’da 700’ün üzerinde teknik düzenleme (NOM) uygulanmaktadır. Başlıca önemli
standartlar:
NOM050-SCFI-1994: İspanyolca olarak etiket üzerinde bulunması gereken bilgiler:
•
•
•
•
•
•
•
Ürünün adı
Miktarı
Üreticinin adı
Üretim yeri: menşe ülkesi
Riskli durumlar varsa açıklanması
Gerekli durumlarda kullanım şekli ve garanti
Son kullanım veya tercih edilen kullanım şekli
NOM030-SCFI-1993
•
•
Muhteviyatın açıklanması, tüketicinin kaçınması gerekenler hususların belirtilmesi
Etiket bilgilerinin konumu ve bilginin miktarı
NOM-008-SCFI-2002
48
Ölçüm bilgileri uluslararası standartlarda olmalıdır: metre, kilogram, amper, Kelvin, vb.
NMX: gönüllü standartlar olup aşağıdaki standartları içermektedir;
•ANCE (Elektrikli ürünler)
•IMNC (Kalite Sistemleri)
•INNTEX (Tekstil)
•ONNCCE (İnşaat)
•NORMEX (Gıda ve Kalite Sistemleri)
•NYCE (Elektronik)
1.4.5. Kamu İhaleleri
Yapılan iyileştirmelerle kamu ihaleleleri şeffaf hale gelmiştir. E-devlet uygulamaları ile
kamu ihalelerinden haberdar olmak mümkün hale gelmiştir. TRAMITANET-Kamu İhaleleri
web sayfasında (http://www.tramitanet.gob.mx/index.html), hükümet ihaleleri hakkında online bilgi sağlanmaktadır. Meksika Dünya Ticaret Örgütü-(DTÖ)’ne üye olmasına rağmen
Kamu İhaleleri Anlaşması’nı henüz imzalamamıştır.
Büyük satınalma bütçesine sahip olan bakanlıklar ve kamu işletmeleri şunlardır:
•Ulaştırma ve İletişim Bakanlığı
•Milli Eğitim Bakanlığı
•Hazine Bakanlığı
•Sağlık Bakanlığı
•PEMEX (Devlet Sermayeli Petrol Şirketi)
•CFE-Ulusal Elektrik Enerjisi Komisyonu
•IMSS-Meksika Sosyal Güvenlik Kurumu
•ISSSTE- Çalışma Güvenliği ve Sosyal Hizmetler Enstitüsü
1.4.6. Şirket Kuruluşu
Meksika Dünya Bankasınca 178 ülke arasında iş yapma kolaylığı açısından 44. sırada
yer almaktadır.
Meksika’da iş kurabilmek için alınması gereken izinler ve maliyetleri aşağıdaki gibidir.
Anonim Şirket,
Gerekli Minimum Sermaye: 10.000 MXN Peso
Şehir: Meksiko
49
1
2
3
4
5
6
7
8
Prosedürler
Firma İsmi İçin Dışişleri Bakanlığı’na
Başvuru
Vergi Numarası Alma ve Noter Tasdiki
Ticaret Siciline Kayıt
Sosyal Güvenlik Kurumu-(IMSS)’na
Kayıt
Eyalet Vergi İdaresine Kayıt(www.
finanzas.df.gob.mx)
Ticari Sicil Kaydının İlanı
Ulusal Bilgi Sistemine(SIEM) Kayıt
İstatistik Kurumu- INEGI’ye Bildirimde
Bulunma
Süre(gün)
2
640
Maliyet (Peso)
2
17
2-5
9.000
1.402
ücretsiz
1
ücretsiz
1
1
1
ücretsiz
385 (100-670 arasında)
ücretsiz
Kaynak:World Bank, IFC, “Doing Business with Mexico”
Meksika’daki şirket şekilleri şunlardır :
Meksika Ticaret Kanununda 6 değişik firma kuruluşu mümkündür. Bunlar ülkemizde de bulunan Sociedad Anonima (S.A.-Anonim Şirket), Sociedad de Responsabilidad Limitada
(S.de R.L.-Limited Şirket), Sociead en Nombre Colectivo (Kolektif Şirket), Sociedad en
Comandita (Komandit Şirket), Sociedad en Comandita por Acciones (Hisseli Komandit) ve
sociedad Cooperative (Kooperatif) şeklinde sıralanmakta olup bunlar içinde en çok tercih
edilen Sınırlı Sorumlu şirketler ile Anonim Şirketler hakkında detaylı bilgiler aşağıda yer
almaktadır.
Anonim Şirket (Sociedad Anonima)
Yerel Kısaltma : S.A. veya S.A. de C.V. kayıtlı sermaye sistemine geçmiş ve geçmemiş
diye ayrılırlar. Kayıtlı sermayeye geçmiş olanlar mülk ve ticaret Sicili-PPC’ne kayıt değişikliği
yapmaksızın kayıtlı sermayeleri çerçevesinde olağan genel kurul toplantısı ile sermaye artırımı
yapabilirler.
50
Ortaklar-Kurucular : Asgari 2 (her biri en az 1 hisseye sahip)
Esas Mukavelede Bulunması Gerekenler :
•Firma ünvanı,
•Ana faaliyetler
•Kuruluş sermayesi tutarı, hisselerin cinsi ve nominal değeri ve her kategori için çıkarılan hisse sayısı
•Yönetici ve şirket temsile yetkili kişiler
•Firma adresi
•Kurucuların isim, adres ve uyruğu
•Firma geçerlilik süresi
•Kar ve zararların bölüşülmesi
•Firma feshi
Yönetim : Yalnızca bir idareci atanabileceği gibi asgari iki üyeli yönetim kurulu da
oluşturulabilir.
Limited Şirketler
Yerel kısaltmalar : S. De R.L. veya R.L. de C.V.
Ortaklar-Kurucular : Asgari 2, azami 50
Söz konusu 6 şirket şekli dışında adi Ortaklık-Civil Corporation (S.C.) olarak
adlandırılabilecek bir şekil daha mevcuttur. Daha çok avukatlık, danışmanlık, muhasebecilik
gibi hizmet kolları için yaygın olan Adi Ortaklıkta ortak sayısında herhangi bir kısıtlama
olmadığı gibi asgari sermaye şartı da aranmamaktadır. Ortaklar tek tek ve müteselsil olarak
tüm borçlardan sorumludurlar.
1.4.7. Yabancı Sermaye Mevzuatı
Meksika’da, Yabancı Sermaye Mevzuatı, daha önce var olan kısıtlamaları 1993 yılında
yürürlükten kaldırılmıştır. Yasa, sektörlerin hemen hemen tamamında, %100 oranında
yabancı mülkiyete izin vermektedir. Yabancı mülkiyet petrokimya ve elektrik tesisleri için
de geçerli durumdadır. Ancak Pemex tesislerinde en fazla %49’a kadar yabancı ortaklığı söz
konusu olmaktadır. Bugün Meksika’da, yabancı yatırım yasası, yabancı yatırımcılara, yerli
yatırımcılarla eşit haklar sağlamaktadır.
Ülkede, yabancı yatırımcıların karlarının kendi ülkelerine transferi serbesttir. Ancak
yabancı firmalar Ulusal Yabancı Sermaye Kayıt Bürosuna bu transferleri bildirmek ve yasal
rezerv ihtiyaçlarını karşılamak sorundadırlar. Sermayenin geri dönüşünde herhangi bir
kısıtlama bulunmamaktadır.
Tüm sektörlerde, 25 milyon $’ın altındaki yabancı yatırım müracaatları, herhangi bir
kısıtlama olmaksızın onaylanmaktadır. Ancak büyük yatırımların, Ulusal Yabancı Sermaye
Komisyonunca onaylanma zorunluluğu vardır. Onaylanma süresi 45 günü aşmamaktadır.
Yabancı yatırımların onaylanma kriterleri ise, yatırımların istihdam yaratması, işgücüne eğitim
imkanları sağlanması, ülke teknolojisine katkı ve verimlilik ile rekabet edilebilirliktir.
Yasak ya da kısıtlama olmayan alanlar dışında genel kural olarak yabancıların %49
51
oranında Meksika şirketlerine sahip olmalarında herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.
Yabancıların %49’u aşan oranlarda hisse sahipliğinde ise 2.392 milyar pezo (yaklaşık 218
milyon $)’nun üzerindeki yabancı yatırımların Milli Yabancı Sermaye Komisyonu (CNIE)’dan
izin alınması gerekmektedir.
İzin başvurusunu değerlendirmek için CNIE’ye 45 iş günü süre tanınmış olup, bu süre
içinde cevap verilmemesi durumunda yabancı yatırım otomatik olarak Kabul edilmiş sayılır
(Madde 28).
Komisyonun izin başvurularında incelemek zorunda olduğu kriterler Madde 29 ile
açıkça belirlenmiştir:
-İşgücüne ve işçilerin eğitimine etkisi,
-Teknolojik katkısı,
-Faaliyetle ilgili çevre düzenlemelerine uyumu,
-Genel olarak ülkenin üretim gücünün rekabet etme yetisine katkısı,
Bu kriterlerin dışında Komisyon Milli güvenlik nedeniyle yatırımı geri çevirme hakkına
da sahiptir (Madde 30).
NAFTA ile yabancı yatırımcıların kanun ile belirlenen sınırlı sayıda (toplam 45 alan)
sektör dışında Meksika’da faaliyette bulunabilecekleri alanlar genişletilmiştir. Buna göre
günümüzde yabancı yatırımcılar, INEGI-Devlet İstatistik, Coğrafya ve Bilişim Enstitüsü
tarafından sınıflandırılan ülkedeki mevcut işkollarının %94’üne karşılık gelen tüm sektörlerde
şirketlerin %100 hissesine sahip olarak faaliyette bulunabilmektedir (Madde 4).
Yabancı Yatırımlar Kanununun İkinci Bölümünde yabancı sermaye yatırımlarına kapalı
olan sektörler sayılmaktadır:
Madde 5: Sadece devlet tarafından yürütülebilen sektörler
-Petrol ve diğer hidrokarbonlar
-Temel petrokimyasallar
-Elektrik
-Nükleer enerji
-Radyoaktif mineraller
-Telgraf ile ilgili hizmetler
-Posta hizmetleri
-Banknot basımı
-Hava ve deniz limanlarının ve helikopter alanlarının işletmesi ve kontrolleri
-Uygulamadaki mevzuat hükümleri ile açık olarak belirlenen diğer alanlar,
52
Madde 6: Sadece Meksika vatandaşlarına ve “yabancı sermaye kapalı klozu” bulunan Meksika şirketlerine açık faaliyet alanları:
-Meksika içinde yolcu ve kurye ve paket taşımacılığı hariç tutulmak kaydıyla yük
taşımacılığı,
-Benzin ve likit petrol gazlarının perakende satışı,
-Kablosuz radyo ve televizyon hizmetleri,
-Kredi birlikleri,
-Kalkınma bankaları,
-Uygulamadaki mevzuat hükümleri ile açık olarak belirlenen bazı profesyonel ve teknik
hizmetler,
Kanunun Üçüncü Bölümünde ise bu kez ancak belirli oranlarda yabancı sermaye
yatırımlarına izin verilen faaliyet alanları sayılmakta olup sermaye kısıtlaması getirilen alanlar
aşağıda detaylı olarak incelenmektedir.
Şirketlerin faaliyetlerini düzenleyen mevzuat uygulamalarında yerli ve yabancı şirketler
arasında bir ayırım yoktur. Yabancı sermayeli bir şirket kurulup gerekli müracaat ve kaydını
yaptırdıktan sonra, Meksika şirketi hüviyetini almakta ve bir Meksika şirketine tanınan bütün
haklardan istifade edebilmektedir. Hatta yabancı sermayenin teşviki amacıyla Meksika’nın
31+1 Eyaletinin cazibe merkezi olma yolundaki çabaları sonucunda yabancı sermayeli
şirketlerin eyaletlere, işin konusu vb. çeşitli kriterlere göre değişen ölçülerde bireysel bir takım
avantajlar elde etmesi söz konusudur.
Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşunda Aranılan Şartlar
•Sermaye Payı Kısıtlaması: Madde 7- Kanunun üçüncü bölümünde sayılan bu alanlar,
1-Maksimum %10’a kadar;
-Üretim kooperatifleri,
2-Maksimum %25
-Yurtiçi hava taşımacılığı,
-Hava taksi taşımacılığı,
-Özel hava taşımacılığı,
3-Maksimum %49’a kadar;
-Finans gruplarının holdingleri,
-Her tür bankacılık işlemlerini yapabilen kuruluşlar,
-Aracı kurumlar,
-Menkul kıymet danışmanları,
-Sigorta kuruluşları,
53
-Tahvil kuruluşları,
-Döviz büfeleri,
-Fiktif antrepolar,
-Finansal kiralama kuruluşları,
-Faktoring şirketleri,
-Sınırlı amaçlı finans kuruluşları,
-Sermaye Piyasası Kanunu 12.madde ile belirtilen şirketler,
-Yatırım fonlarının kapalı uçlu hisseleri,
-Yatırım fonu yönetim şirketleri,
-Emeklilik fonu yönetim şirketleri,
-Sanayi amaçlı kullanım hariç her tür patlayıcı dağıtımı yapılmak üzere gazete basımı,
-Yalnızca Meksika sınırları dahilinde dağıtımı yapılmak üzere gazete basımı,
-Tarım, hayvancılık ve ormancılık alanlarına sahip şirketlerin “T” serisi hisseleri,
-Aquakültür (gölet balıkçılığı) hariç, taze su kanallarında, kıyılarda balıkçılık faaliyetleri,
-Entegre liman idaresi,
-İlgili kanunda yer verildiği gibi iç sularda seferlerde bulunacak gemilere verilecek liman hizmetleri,
-Turist taşımacılığı ve denize temizleme, liman inşası, korunması ve hizmetlerinde kullanılan diğer deniz taşıtları hariç, iç ve karasularında ticari gemicilik faaliyetleri,
-Hava, deniz ve demiryolu taşıtları ve ekipmanına yakıt ve yağ arzı,
-Federal Haberleşme Kanununun 11 ve 12.Maddeleri çerçevesinde lisans almış şirketler,
Madde 8: Yabancıların %49’un üzerinde pay sahibi olabilmesi CNIE’nin iznine bağlı
olduğu sektörler
•Dahili sularda denizcilik faaliyetlerinin yürütülebilmesi için verilen romörk, mavna,
demirleme gibi liman hizmetleri,
•Ana, ilk, orta, lise, yüksek eğitim alanlarında veya bunların herhangi bir
kombinasyonunda verilen eğitim hizmetleri,
•Hava limanları idaresi,
•Hukuk hizmetleri,
•Kredi enformasyon kuruluşları,
•Kredi derecelendirme kuruluşları,
•Sigorta broker’ları
•Petrol ve türevlerinin taşınması için boru hatları inşası,
•Petrol ve doğalgaz istihracı,
54
•Genel demiryolları ve kamu demiryolu taşımacılık hizmetleri inşaat ve işletilmesi,
1 Ocak 1999’dan itibaren otomotiv sanayi için yedek parça, ekipman ve aksesuar üretim
ve montaj hizmetleri (Geçici Madde:7) ile inşaat müteahhitlik hizmetleri (Geçici Madde:9)
sektörlerinde yabancılara getirilen %49 sınırlama kaldırılmış ve %100’e kadar yabancı
yatırımına imkan sağlanmıştır.
Bunun yanında “Nötr Yatırım” kavramı getirilerek yasak veya sınırlı alanlarda bile
yabancılara yatırım yapma olanağı verilmiştir. (Madde 18, 19, 20,22). Özetle söylemek
gerekirse bu kavram ile anlatılmak istenen yabancılara her tür mali hakkı sağlayan ancak
şirketle ilgili kararlarda oy kullanma hakkı vermeyen ortaklık senetleri ile şirketlerde pay
almasıdır. CNIE’nin iznine bağlı olarak bankalar tarafından oluşturulan yatırım tröstleri
kanalıyla çıkarılan ortaklık senetlerinin yabancılar tarafından alınmasından bir sınırlama
bulunmamaktadır.
•Asgari Sermaye Şartı
Aranılan asgari sermaye sınırı şirket sermayesinin yerli veya yabancı oluşuna göre değil,
kurulacak şirketin türüne göre değişiklik göstermektedir.
Yatırım Teşvikleri
Meksika’da genel olarak uygulanan teşvik politikası ile amaçlanan verimliliği ve kaliteyi
yükselterek, rekabet gücünü artırmaktır. Bu çerçevede üreticilerin içerdeki ve dışarıdaki
tedarikçiler arasından fiyat ve kalite açısından en uygununu seçmesini sağlamaktır.
Eyalet Teşvikleri
Federal düzeydeki yatırım teşvikleri yanında Meksika’nın 31 eyaletinin her biri yabancı
yatırımları bölgelerine çekmek amacıyla deyim yerindeyse birbirleri ile yarış halindedirler.
Bizzat Eyalet başkentleri Temsilciliği aracılığı ile yabancılara yatırım olanakları tanıtılmakta,
-Yatırım boyutu;
-işsizlik sorununun çözümüne, bölge gelirine katkısı,
-Yatırımın süresi,
-İhracata katkısı,
-Bölge altyapısına katkısı kriterleri başta olmak üzere çok geniş perspektifli kriterler
çerçevesinde ilave teşvikler verilmektedir. Bu teşvikler genellikle;
-Eyalet vergi ve harçlarının geçici olarak düşük oranlı alınması,
55
-Maquiladoras’lar ve PITEX gibi ihracat sanayilerinde eyalet bordro vergisinden
muafiyet,
-Ülkemizdeki Organize Sanayi Bölgelerine benzeyen Sanayi Parkları marifeti ile yabancı
yatırımcılara altyapısı ve her tür servis imkanları mevcut üretim tesislerinin düşük fiyatlarla
sunulması,
-Üretim makine ve ekipman tedarikinde muhtelif teşvikler verilmesi, hatta eyalet
kurumlarının mülkiyetindeki bazı ekipmanların yabancı yatırımcılara belirli koşullarda
tahsisi,
-Kredi sağlanmasında kolaylıklar
şeklinde olabilmektedir.
Diğer
Bunun yanında teknolojik gelişim ve araştırma geliştirme alanlarına yapılan yatırımlar
için vergisiz dönem vb. çeşitli kolaylıklar söz konusudur. Meksika hükümetinin çevre korumaya
verdiği önem çerçevesinde vahşi hayat ve denizlerdeki (sulardaki) yaşamı koruma ve/veya
araştırmak amaçlı yatırımlar kazançlarını yeniden yatırıma dönüştürdükleri ve yürürlükteki
diğer mevzuatla uyumlu oldukları taktirde kurumlar vergisinden muaf tutulmaktadırlar.
1.4.8. Vergi Yükümlülükleri
-Kurumlar Vergisi
Kurumlar Vergisi oranı %30’dur. Ancak tekrar yatırıma dönen kazançlardan alınan
kurumlar vergisi oranı bir teşvik unsuru olarak daha düşük hesaplanmaktadır.
-Kar Paylarından Alınan Vergiler
Halka açık Anonim Şirketlerde kar payı, temettü dağıtılmasında alınan vergi oranı %
51,5’e ulaşmaktadır.
-Sabit Kıymetler Vergisi
Şirketlerin net duran ve dönen varlıklarının toplam tutarının, kurumlar vergisinin toplam
tutarının aşan kısmı asgari %1.8 oranında vergilendirilmektedir.
Tarım ormancılık, kara ve havayolu yük ve yolcu taşımacılığı sektörlerinde anılan vergi
ile ilgili olarak birtakım kolaylıklar tanınmaktadır.
-Katma Değer Vergisi
KDV oranı mal ve hizmet bedelinin %15’i olarak tahsil edilmektedir. Sınırdan 20
km. içeride ve tüm Baja California eyaleti içerisinde oran %5 düşük olarak %10 şeklinde
uygulanmaktadır.
56
Aşağıda belirtilen mal ve hizmetlerin alımı-satımı KDV’den muaftır.
-Toprak
-Konut
-Kitaplar, magazinler, gazeteler, telif hakları, mağazalar tarafından satılmamak kaydıyla kullanılmış kişisel eşya, piyango biletleri, gelir vergisi ödenen her tür çekiliş
-Yerli para, döviz, altın ve gümüş ticareti
-Hisse senetleri
-Vadesi gelmemiş tahsilat belgeleri,
-Alım satımı KDV dahil olan mal için olan mevduat sertifikaları dışındaki kredi belgeleri, konut dışında emlaklar için mülkiyet hakkı veren belgeler
-Emeklilik sigorta fonları yöneticisi firmalar tarafından alınan komisyonlar,
-Resmi olarak tanınmış ve yetki verilmiş özel işletmeler tarafından verilen eğitim hizmetleri,
-Demiryolu taşımacılığı hariç karada toplu yolcu taşımacılığı,
-Yabancılar tarafından denizyolu ile yük taşımacılığı,
-Finans kuruluşları, kredi birlikleri ve factoring firmaları tarafından verilen veya alınan finansal işlemler ve iskonto edilen enstrümanlar
-Sanayileştirilmemiş canlı hayvanlar ve sebze, patentli ilaçlar gıda ürünleri,
-Karbonize edilmemiş su ve buz
-Kenevir ve hurma
-Tarım traktörleri, mekanize tarım ekipmanları
-Gübre ve pestisidler
-Hidroponik seralar,
-Çiftçi ve hayvan yetiştiricilere konuları ile ilgili verilen hizmetler,
-Mısır ve buğdayın öğütülmesi,
-Sütün pastorizasyonu,
-Pamuk ekimi,
-Sığır ve kümes hayvanları kesimi,
-Reasürans,
-Mevsimlik tarımsal makine kullanımı
-Royalty’lerden Alınan (İsim Hakkı) Gelir Vergisi
-Patent, marka, buluş sertifikalarının ve reklamların geçici olarak kullanımı %40
oranında.
-Yukarıda belirtilenlerin dışında kalanlar ve teknik yardım olarak verilenler %15 oranında
vergilendirilirler.
57
-Bordro Vergisi
İşverenler Federal düzeyde ücret bordroları üzerinden asgari %8.9 oranında yaşlılık,
ölüm, çocuk yardımı, malullük vb. gibi çeşitli başlıklar altında vergi alınmaktadır.
Meksika’da asgari ücret uygulaması söz konusudur. Ülkemizde olduğu gibi çeşitli kesim
temsilcilerinden oluşturulan Milli Asgari Ücret Komisyonu tarafından bölgelere göre değişen
asgari ücret tespit edilmekte olup, 2008 yılı için bu rakam aylık 150 $ dolayındadır. Ancak
işçilerin yıllık kardan %10 pay hakları nedeniyle uç örnekler olmakla birlikte yıllık geliri
25.000 $ civarında olabilen işçiler de vardır.
Tüm işçiler sağlık şemsiyesi altında olup işçilerin her birinin sağlık sigortasına kayıtlarının
yapılması işverenin sorumlulukları arasındadır. Sistem çerçevesinde her bir işçi için işverenin
ödediği tutar ücretin %17,5’unu bulmaktadır.
Meksika’ya özgü ilave ücretler
-Firmalar yıllık karlarından %10 oranında bir tutarı işçilere dağıtmak üzere ayırmak zorundadırlar.
-Yılbaşlarında asgari 2.5 haftalık ücrete karşılık gelen bir ikramiye ödenmektedir.
-Daha önce de belirtildiği gibi işverenler ücretin %5’i tutarındaki bir bölümü İşçilere Konut Edindirme Fonuna ödemekle yükümlüdürler.
-İşçi çıkarma durumunda işçilere çalıştıkları her yıl için 20 günlük ücreti + 3 aylık ücret tazminat olarak ödenmektedir.
Yıllar geçtikçe etkisi azaldığı belirtilmekle birlikte, Meksika’da çok güçlü bir sendika
oluşumu mevcuttur. Toplam işgücünün %30’nun sendikalar şemsiyesi altında olduğu ifade
edilmektedir. Bu oran az gibi gözükmesine karşın 25’in üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde bu
oran %80’in üzerine çıkmaktadır.
58
1.5. PAZAR HAKKINDA PRATİK BİLGİLER
108 milyonu aşan nüfusun artan tüketim harcamaları, NAFTA kapsamında geniş bir
hinterlanda sahip olması, bu ülkeyi cazip hale getirmekle birlikte önemli bir rekabeti de
beraberinde getirmektedir. Diğer taraftan nüfusun %51’inin yoksulluk sınırının altında olması
ise iç piyasa hacminin olduğundan daha düşük olduğunu göstermektedir.
Rekabet Kurumu benzeri Cofeca, 2006 yılının Haziran ayında kamu ve özel sektörde
rekabeti teşvik eden, tekelci yapıyı kırmak üzere kurulmuştur. İdari gücü olan ancak yaptırım
gücü olmayan Cofeca’nın monopol ve duopolistik yapıyı kırabilmek ve pazara giriş şartlarını
kolaylaştırıcı düzenlemeler yapması beklenmektedir.
Pazara ilişkin istatistiki bilgi edinmek, pazarı değerlendirmek ve sağlıklı analiz yapabilmek
için; Ulusal İstatistik Kurumu-INEGI’nin yaşadığı dönüşümün; şeffaflık, hesaplanabilirlik ve
güvenilirlik açısından çok önemli olduğu düşünülmektedir.
Pazara girişte:
•Alıcınızla olan ilişkinizi sağlam ve güçlü bir şekilde tesis etmelisiniz.
•Fiyata duyarlı olduklarını göz önünde bulundurmalısınız.
•Yerel ortak mutlaka gereklidir. Acenta, dağıtımcı veya temsilci ile yapacağınız
sözleşmede mutlaka tüm detayları konuşarak anlaşma sağlamalısınız. İş kurma, yatırım yapma
sürecinde yerel bir avukatla çalışmanız tavsiye edilir.
•ABD’nin yakınlık avantajını göz ardı etmeyin, ABD’de yaşayan Türk nüfus ve ABD’nin
ülkemizin de en önemli ticari partneri olması nedeniyle pazarı bu açıdan da değerlendiriniz.
•Distribütör malınızın farklı eyaletlerde de dağıtılmasını sağlayacaktır. Doğru distribütör
ve acentayı bulmak zaman ve çaba gerektirecektir. Özellikle küçük şehirlere erişimde satış
acentası daha uygun çözüm olacaktır.
•Pazarlama konusunda eğitim, numune, yedek parça vb. konularda acentanızı
desteklemeniz gerekebilir. Satış performanslarına ilişkin anlaşmaya ilave edeceğiniz koşullar
önemlidir. Satış sonrası servisin sürekliliği ve hızı sizin rakiplere kıyasla daha çok tercih
edilmenizde önemli bir avantaj sağlayacaktır.
1.5.1. Pazar Araştırması
Meksika’ya yapılacak pazar araştırması ve iş ziyaretlerinizde;
•Vize süresini hesaba katınız. Meksika, bulunduğu coğrafi konum nedeniyle ABD’ye
geçmek isteyenler için de önemli bir kapı olmasından dolayı vize alma sürecinde sıkıntılar
yaşanabilmektedir.
•Pazar araştırmasında Federal başkent Meksiko’nun hem distribütör seçiminde hem de
59
fuarlar açısından önemli bir merkez olduğunu unutmayınız. Meksiko her anlamda başkenttir.
Politikanın, kültürün, ticaretin başkenti olmasının yanı sıra dünyanın en büyük ve en eski
şehirlerinden biri olma özelliğine sahiptir. Özellikle Meksiko, Guadalajara (agri-bussines),
Monterrey (dahilde işleme-maquiladora) önemli merkezler olarak öne çıkmaktadır.
•Otel ve uçuş rezervasyonlarınızı yaptırırken, transit vize istenip istenmediğini (özellikle
İngiltere aktarmalı uçuşlarda), kontrol ediniz. Oluşabilecek gecikmeler nedeniyle aktarmalı
uçuşlarda iki uçuş arasında yeterince vakit olup olmadığını kontrol ediniz.
•Meksika’da şehirlerin büyük alanlara yayılması nedeniyle iş randevularını planlarken;
mesafeler ve trafik yoğunluğu dikkate alınmalıdır.
•Meksika’da, kaçırılma ve hırsızlığa karşı güvenliğinizle ilgili uyarılar dikkatinizi
çekecektir. Özellikle değerli mücevherat takmak, cep telefonu ve diz üstü bilgisayarı fark
edilir şekilde taşımak riskli olacaktır. Meksikalılar sizi korumaya yönelik uyarıları içtenlikle
yapacaktır. Özellikle iş randevularınızda görüşme sonrasında normal, taksimetreli taksilere göre
pahalı olan “güvenilir taksi” çağırarak sizi en emniyetli şekilde gideceğiniz yere ulaşmanızı
sağlayacaklardır.
•Meksikalı iş adamlarında ülkemize ilişkin herhangi bir ön yargı bulunmamakta olup,
ülkemiz hakkında bilgi eksikliği söz konusudur.
•Nisan 2008’de mal bazında ayrılan gümrük kapılarının her ürün geçecek şekilde
düzenlenmesi nedeniyle özellikle Meksiko hava alanı gümrüğünün güvenliğinde sorunlar
yaşanabileceği düşünülmektedir.
Başkent Meksiko’da uyuşturucu çete cinayetleri yılın ilk sekiz ayında 2.954’ü bulmuştur.
Yalnızca bir haftada 167 kişinin ölümü durumun ciddiyetini göstermektedir. Narko terör,
organize suçlar, adam kaçırma, özellikle çocuk kaçırma açısından en çok etkilenen eyaletler:
Chiuhuahua, Sinaola, Yucatan ve Meksiko’dur. Başkent Meksiko nüfus yoğunluğu ve şiddet
içeren olaylar açısından dünyada birincidir.
Meksika’da çoğu Musevi asıllı Türk vatandaşlarının kurduğu 10’dan fazla işyeri
bulunmaktadır. Bunlar tekstil, perde ve döşemelik kumaş, halı ve gömlek imalatı ve ithali,
kuyumculuk gibi alanlarda faaliyet göstermekle birlikte, daha ziyade Meksikalı firma
hüviyetindedirler.
Sahipleri, sermayeleri, idarecileri ile çalışanlarının çoğunluğu Türkiye’den gelen üç
ana firma da Meksika’da faaliyet göstermekte olup, bunlar, Meksika Şehri ve Monterrey’de
bulunan Atasay Kuyumculuk, Cancun’da bulunan Lapis Turizm ve Kuyumculuk, Türk El
Sanatları şirketi ile, Belize ve Meksika arasındaki serbest ticari bölgede bulunan Princess
Otelcilik ve Casino şirketleridir.
1.5.2. Dağıtım Kanalları
60
Meksika ‘da tek bir acenta veya dağıtımcı ile çalışmak pazarın büyüklüğü göz önüne
alındığında zorluklar içermektedir.
Dünya ticaretindeki gelişmeler ve rekabet koşulları nedeniyle, uluslararası ticaretteki
geçerli kurallar, düzenlemeler (tahkim de dahil olmak üzere) Meksika ile ticarette de
geçerlidir.
Distribütörlük sözleşmelerini uluslararası temayüllere uygun şekilde düzenlemek,
piyasayı iyi tanımak, pazarda tekel olup olmadığını bilmek büyük önem arz etmektedir.
Acenta bulmak: Acenta ile, fiyat, satış promosyonları v.b. hususlarda tam bir anlaşma
sağlamak gereklidir. Anlaşma yaparken; hukuki konularda başarılı ve deneyimli bir avukattan
yardım almak gerekmektedir. Meksika’daki mevzuatı iyi bilen bir avukat işlerinizi büyük
ölçüde kolaylaştıracak, mevcut teşviklerden yararlanmanızı sağlayacaktır.
Franchise anlaşmaları yapmak: risklerine rağmen esneklik ve dinamizm olan bir
pazardır. Meksikada Franchising pazarı her yıl %15-20 oranında büyümektedir. 2007 yılı için
bu oran %15 olarak gerçekleşmiştir. 26 Ocak 2006 tarihli yeni bir düzenleme ile (Madde 142)
franchising koşulları, anlaşmalara ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Perakendecilik
2003a
2004a
2005a
2006b
2007b
2008c
2009c
2010c
2011c
2012c
Perakende
Satışlar
(milyar
Peso)
2.178
2.391
2.579
2.785a
2.941
3.111
3.309
3.514
3.721
3.937
Perakende
Satışlar
(milyar $)
202
212
237
256a
269a
281
289
299
311
324
Perakende
Satışlarda
Miktar
Artış
Oranı%
3,9
4,8
3,7
4,2a
1,6
1,4
2,7
3,5
2,4
2,4
Perakende
Satışlarda
Değer
Artış
Oranı%
-2,8
4,9
11,7
8,0a
5,3a
4,6
2,7
3,5
4,1
4,1
A:gerçekleşen b: EIU Tahmini c: EIU Öngörü
Kaynak: EIU, Industry Forecast: Consumer Goods Mart, 2008
Elpalacio de Hierro, Liverpool, Walmart, Sears başlıca büyük zincir mağazalardır.
61
1.5.3. Reklam ve Tanıtım
Ulusal Tüketiciyi Koruma Yasası gereği, ürüne ilişkin reklamlar doğru ve güvenilir
bilgiler içermelidir. Yerli ve yabancı tüketiciler için hazırlanan ürün ambalajı üzerindeki
bilgiler İspanyolca olmalıdır. Fiyat mutlaka Meksika Pesosu cinsinden olmalıdır.
Genel Sağlık Yasası gereği; alkollü içkiler, tütün ve ilaçlarla ilgili reklamlar konusunda
sınırlamalar bulunmaktadır.
Reklam harcamalarında en büyük pay, televizyon(%73) reklamlarına aittir. Radyo(%11),
gazete(%8), magazin(%4), açık alan(%3), sinema(%1) paya sahiptir. A sınıfındaki tüketici
sayısı belirsiz olup, fiyat hassasiyeti yüksek olan D ve E sınıfındaki tüketici sayısı yaklaşık 55
milyon civarındadır.
Meksika’da 420 gazete, 1600 magazin yayınlanmaktadır. Sektörel magazinler de çok
sayıdadır. Basın aracılığıyla yapılan reklamlar oldukça pahalıdır. (Gazete reklamları tam sayfa
(özel ekler için) 2000 $ civarında olup,100 anons için radyo reklamı bedeli, Veracruz için
12.000 Peso yaklaşık 1200 $’dır.) Oldukça rekabetçi ve agresif bir tanıtım stratejisi izlemek
gereklidir.
Pazarlama faaliyetleri için gereken tanıtım, medya merkezleri, halkla ilişkiler, pazar
araştırması, satış noktaları, doğrudan satış konuları iyice değerlendirilmelidir. Billboard
tanıtımları için 100’e yakın reklam şirketi, 130 reklam ajansı, 40 pazar araştırma şirketi, 8
doğrudan postalama şirketi, 20 satış geliştirme ajansı, 8 doğrudan pazarlama şirketi faaliyet
göstermektedir.
Pazarı tanımak ve rakipleri değerlendirmek için en önemli tanıtım fırsatı’nın fuar ziyareti
ve fuar katılımı olduğu düşünülmektedir. Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca bireysel katılımı teşvik
edilen, Meksika’da düzenlenen fuarlar 2008 yılı için aşağıda listelenmektedir.
Alimentaria - International Food
and Beverage Exhibition
Haziran
Haziran
Mexico
City
Yiyecek ve İçecek,
Gıda işleme
ve Paketleme
Makinaları
CONFITEXPO - International
Candy Show
Temmuz
Temmuz
Guadalajara
Yiyecek ve İçecek
62
World of Concrete Mexico International Construction Event
focusing on Concrete & Cement
Production
Haziran
Haziran
Mexico
City
Yapı Teknolojileri
Ve Makineleri, İç
Dizayn
EXPO MERCERIA Y
MANUALIDADES
23 Mayıs
25 Mayıs
Mexico
City
Tekstil, El Sanatları
APEA - AgroPecuario de las
Americas
Kasım
Kasım
Leon
Tarım, Orman,
Bahçe ve Şarapçılık
PLASTIMAGEN - International
Plastic Industry Equipment
Exhibition
Mart
Mart
Mexico
City
Plastik ve Kauçuk
işleme
EXPO MUEBLE - Wholesale
Furniture Manufacturer’s
Tradeshow
13 Şubat
16 Şubat
Guadalajara
Mobilya, İç
Tasarım
EXPO MUEBLE - Wholesale
Furniture Manufacturer’s
Tradeshow
13 Ağustos 16 Ağustos
Guadalajara
Mobilya, İç
Tasarım
JOYA - International Jewellery,
Silversmiths & Watchcrafts
Exhibition
Nisan
Nisan
Guadalajara
Hediye, Saat ve
Mücevher
ALIMENTARIA MEXICO
3 Haziran
5 Haziran
Mexico
City
Gıda
EXPO ALIMENTARIA
Temmuz
Temmuz
Mexico
City
Gıda
EXINTEX - INTERNATIONAL
TRADE FAIR FOR HOME AND
APPAREL TEXTILE, FASHION
AND MACHINERY
Ekim
Ekim
Puebla
Ev tekstili
SAPICA - National Shoe Fair
Nisan
Nisan
Leon
Deri, Deri Ürünleri,
Ayakkabılar
ANPIC - Show of the Suppliers,
Machinery and Fashion Preview
for the Leather and Footwear
Industries
23 Şubat
6 Şubat
Leon
Deri İşleme
Makinaları,
Ayakkabı
Makinaları
GLASSMAN AMERICA
7 Mayıs
8 Mayıs
Monterrey
Cam Üretim
teknolojileri
63
EXPO MANUFACTURA International Exhibition for
Manufacturing Technology,
Automation and Robotic
4 Mart
6 Mart
Monterrey
FabrikaOtomasyon,
Denetim ve Ölçüm
Mühendisliği,
Metal İşleme,
Kaynak Teknolojisi
26 Şubat
EXPO COMM
MEXICO - International
Telecommunications,
Networking, Internet and Wireless
Technologies Exhibition and
Conference
29 Şubat
Mexico
City
Bilgi Teknolojileri,
İletişim
EXPO PACK/PROCESA
- International Packaging
Exhibition and Conference
27 Haziran
Mexico
City
Ambalaj ekipman
ve makineleri, gıda
işleme makineleri
24 Haziran
1.5.4. Resmi Tatiller
Meksika : Pazar günü ile genel ve yerel seçimlerin yapıldığı günler de genel tatildir.
Noel kutlamalarına büyük önem verilmekte olup, 15 Aralık-6 Ocak tarihlerinde çeşitli
kutlamalar yapılmaktadır.
1 Ocak
Yeni Yıl
5 Şubat
Anayasanın ilanı
21 Mart
Benito Juarez’in Doğum Günü
1 Mayıs
İşçi Bayramı
5 Mayıs
General Zaragosa’nın zaferi
16 Eylül
Bağımsızlık günü/Cumhuriyet Bayramı
12 Ekim
Kolomb günü/Amerka’nın Keşfi
20 Kasım
Devrimin yıldönümü
12 Aralık
Guadelupe Rahibesi Günü
25 Aralık
Noel tatili
1.5.5. Meksika Vizesi İçin Gerekli Hususlar
Meksika’nın Ankara Büyükelçiliği’nden temin edilen, vize uygulamasına ilişkin bilgiler
aşağıda sunulmaktadır:
64
“Meksika’ya gitmek için gerekli olan vize işlemlerini yapmaya Meksika Milli Göçmenlik
Enstitüsü (Instıtuto Nacional de Migracion) yetkilidir. Göçmenlik işlemleri, Genel Nüfus
Kanunu’nda belirtilen hüküm ve kararlarla saptanmıştır.
Bu kanunda “FM” kısaltması ile belirtilen göçmenlik izni “göçmen izin formu”(forma
migratoria) anlamına gelmektedir. Bahsi geçen kısaltmayı, göçmenlik özelliklerine göre
belirlenen bir rakam ya da başka bir harf takip eder.
Genel Nüfus Kanunu’nda üç ana göçmenlik sınıfı tanımlanmıştır:
1. Göçmen olmayan
2. Göçmen
3. Yerleşmiş
Göçmen olmayan (Non-immigrant)
Göçmen olmayan kategori, Meksika’da yerleşmek istemeyen ve geçici olarak Meksika’ya
gitmek isteyen kişilere uygulanır.
Turist Vizesi
FMT-Meksika Büyükelçiliği’nden ya da Fahri Konsolosluklarından temin edilir.
İş Amaçlı vize
Meksika’ya iş amaçlı bir gezi yapılacaksa, iş vizesi müracaatında bulunmak son derece
önemlidir. Bu vize türü, iş amacıyla gidecek kişilere bu tarz aktivitelere girebilme izni verir.
Her ne kadar gazeteciler ve seçkin ziyaretçiler için farklı izin türleri olsa da, en çok verilen
vize türleri FM3, FMN ve FMVC’dir.
FM3
FM3 bir yıl süreli olup, dört kere yenileme yapılabilir. Bu vize, direkt olarak
Meksika Milli Göçmen Enstitüsü’nden ya da belirlenmiş bazı ülkelerde bulunan Meksika
Konsolosluk’larından alınabilir. FM3 Vize harcı (bir yıl süreli çoklu girişli ticari vize ) 134
ABD $’dır.
İşadamı veya yatırımcı
Meksika’ya bir iş fırsatını değerlendirmek, bir yatırımı kontrol etmek ya da yabancı bir
firmanın Meksika’daki bağlantılarını gerçekleştirmek amacı ile giden kişilerdir. Bahsi geçen
65
yasa, yabancı işadamının Meksika’ya giriş yapabilmesi için aşağıda belirtilen bazı kanıtları
ibraz etmesini talep etmektedir. Bu kanıt, Meksikalı firmadan alınmış bir davetiye mektubu
ya da Meksikalı ve yabancı firma arasında vize başvurusu yapılacak kişi hakkında yapılmış
bir mülakat olabilir. Vize başvurusunda bulunan iş adamının maddi durumunu kanıtlayan
dokümanlar da ayrıca sunulmalıdır. Ayrıca, yatırımcılar yaptıkları yatırımın varlığını kanıtlayan
Meksika Dış Yatırım Sicil Dairesi (Registro Nacional de Inversiones Extranjeras)’den alınmış
sicil dokümanını sunmaları gerekmektedir.
Meksika Büyükelçiliği, Meksika’ya sık sık gitmeyi isteyen Türk işadamlarına FM3
başvurusunda bulunmalarını önerir. Buna karşı, eğer Meksika’ya yapılacak iş gezisi çok
acilse ve vize için gerekli olan dökümanlar eksik olsa bile, Meksika Büyükelçiliği ilgili kişiye
bir kereye mahsus olmak kaydıyla 72 saat içinde ticari vizeyi verebilir. ”
1.5.6. İş Alt Yapısı
İş randevuları öğle yemeği sırasında veya öğleden sonra, iş bitimine yakın son bir kaç
saatte tercih edilmektedir.
Para Birimi
Meksika Pesosu, MXN bankalarda döviz bozdurmak mümkündür, kur farkı söz konusu
değildir. “$” işareti tek çizgili olduğunda Peso, iki çizgili olduğunda ABD Doları anlamına
gelmektedir.
İş Saatleri
Devlet daireleri ve özel şirketler normal olarak Pazartesi’den Cuma’ya 09:00-18:00
saatleri arasında çalışır. 14:00-15:00 arasında bir saatlik yemek paydosu vardır. Öğle tatili
bazen iki saate kadar uzayabilir.
Meksika’daki mağazaların çoğu 09:00’dan 20:00’a kadar açıktır. Bazı mağazalar daha
erken kapanırsa da birçok alışveriş merkezi 22:00’ye kadar açıktır.
Uluslararası İletişim
Meksika’nın telefon kodu “52”dir.
Belli başlı şehirlerin telefon kodları:
Acapulco
Cancun
Celaya
66
74
98
461
Chihuahua
Cludad Juarez
Culiacan
Guadalajara
Hermosillo
La Paz
Loreto
Mazatlan
Merida
Mexicali
Meksiko
Monterrey
Puebla
Puerto Vallarta
San Luis Potosi
Tampico
Tijuana
Torreon
Veracruz
14
16
67
3
62
112
113
678
99
65
5
8
22
322
48
12
66
17
29
Yerel Saat
Ülkemiz ile saat farkı -8 saattir. Yani Türkiye’de saat akşam 18.00 iken Meksika’da
sabah 10.00’dur.
1.5.7. İklim, Ulaşım v.b. Hususlar
İklim
Meksika, tropik iklimden çöl iklimine kadar çeşitlilik gösteren bir iklim yapısına
sahiptir. Başkent Meksiko’da en sıcak ay Mayıs olup, minimum ve maksimum sıcaklık 12-26
˚C arasındadır. En soğuk ay Ocak olup minimum ve maksimum sıcaklık 6-19 ˚C arasındadır.
En az yağış Şubat ayında ortalama 5mm, en çok yağış Temmuz ayında ortalama 170 mm
şeklindedir. Meksiko şehrinde gündüz ve gece sıcaklığı arasında 10 ˚C’yi aşan farklılıklar
olabilmektedir. Veracruz ise Meksiko Şehrine göre daha sıcak ve nemlidir. Yağışların yoğun
olduğu, fırtına ve kasırgaların olabileceği dönemlerde Meksika’ya yapılacak seyahatlerde
dikkatli olunması tavsiye edilir.
Meksika Körfezi kıyıları ile Baja California Yarımadası tropik fırtınalar ve kasırgaların
tehdidine açık durumdadır. Ülkenin batısındaki sahil şeridi açısından en yüksek risk Temmuz
67
– Eylül aylarında olup, Ağustos –Ekim ayları da Körfeze yakın bölgeler için risklidir. Bir
başka önemli risk de; Başkent Meksiko’nun da içinde bulunduğu deprem kuşağı üzerindeki
bölgede, 20. yüzyılın başından bu yana 7 şiddetinden büyük 35 deprem yaşanmış olmasıdır.
Meksika çevre koruma standartlarını uygulayan, petrol ihrac eden ülkeler arasında
Kyoto protokolünü imzalayan ilk ülkedir. Ancak yine de çevre korumaya ilişkin harcamaları
GSYİH’nın %1’inden daha azdır.
Hava kirliliği özellikle büyük şehirlerde; başta Meksiko olmak üzere, Guadalajara ve
Ciudad Juarez’de önemli bir problemdir. Meksiko dünyanın en kalabalık şehirlerden biri
olmasının yanı sıra, hava kirliliği açısından da dünyada birinci sırada yer almaktadır. Bu
konuda çeşitli önlemler ve çalışmalar mevcut olup, temiz yakıt kullanımı, eski otomobillerin
trafiğe çıkışının sınırlandırılması gibi uygulamalar yapılmaktadır.
1950’li yıllardan bu yana ormanlık alanların %45’i yok edilmiştir. Son on yılda yaklaşık
600-800 bin hektarlık ormanlık alanın yok olmasında en büyük sorumlunun güneydoğudaki
hayvan çiftlikleri olduğu düşünülmektedir.
Genel olarak Meksika’nın yüzey şekillerindeki çeşitlilik iklim koşullarında da kendini
gösterir. Güneydeki tropik kuşakta mevsimler arasındaki sıcaklık farkı 5˚C’dır.
Yükseklik arttıkça, sıcaklık farkı da artar. Yüksekliğin 900 metrenin altında olduğu düzlük
ve tepelik “sıcak topraklar/tierra caliente” olarak tanımlanan alanlarda yıllık ortalama sıcaklık
25 ˚C’dir. Yüksekliğin 900-1800 metre arasında olduğu “ılıman topraklar/ tierra templada”da
sıcaklık 19 ˚C olup; merkezi plato ile Chiapas Yaylası’nın bulunduğu, yüksekliğin 1800-2100
metre olduğu “soğuk topraklar/tierra fria”da ise 17 ˚C’dir. 4200 metrenin üzerindeki “donmuş
topraklar/tierra fria”da sıcaklık ender olarak 10 ˚C’yi geçmektedir.
Tropik kuşağın kuzeyinde mevsimler arasındaki sıcaklık farkı daha yüksektir. Özellikle
iç kesimde aşırı sıcaklar ve soğuklar görülür. Baja California’nın orta kesiminde ve bazı çöllük
alanlarda Temmuz ve Ağustos sıcaklığı 43 ˚C’yi geçmektedir. Yüksek dağlık alanlarda ve
Mesa Del Norte’nin orta kuzey kesiminde kışın sıcaklık 0˚C’nin altına inmektedir. Yeterli
yağış alan bölgeler: Kuzey Kıyı Ovası, güneydeki bitişik dağlar, Chiapas Yaylası ve Yucatan
Yarımadası’nın güneyiyle sınırlıdır. Su kaynakları dengesiz bir şekilde dağılmıştır.
Ulaşım
Malların nakliyesinde, %75 oranında karayolu, %17,5 demiryolu, %7,5 deniz yolu tercih
edilmektedir.
68
ABD- Meksika sınırındaki “Laredo/Nuevo Laredo” gümrük noktası en çok kullanılan
sınır kapılarından biri olup, ABD-Meksika ticaretinin %40’ı bu gümrük noktasından
geçmektedir. Karayolları alt yapısı yenilenmekte olup, Meksiko-Guadalahara-Monterrey’i
birbirine bağlayan paralı yol, taşımacılık için önemli rotadır. Bu rota dışındaki yollar oldukça
kötü durumdadır.
Nakliye, lojistik hizmetler pahalıdır. Firma görüşmelerinde okyanuş aşarak gelen
malların nakliye ücreti eyaletler arası taşımadan daha ucuza geldiği ifade edilmiştir. NAFTA
ticareti ve Kuzey ve Güney Amerika arasında geçiş yolu üzerinde olması nedeniyle ulaşım alt
yapısının modernizasyonu hükümetin en önemli gündem maddelerindendir.
Altamira, Tampico, Veracruz, Progreso, Ensenada, Lazaro Cardenas, Manzanillo ve
Puerto Madero başlıca limanlardır. Çoklu taşımacılık ve kapıya teslim imkanları mevcuttur.
Şehir içi ulaşımda otel tarafından çağrılan, “güvenilir” taksiler tercih edilmelidir. Hava
alanlarında bilet alarak, çağrılan taksiyi tercih etmeniz daha uygun olacaktır. Başkent Meksiko
‘da hava alanı- şehir merkezi arasında taksi ücreti, taksimetreli taksilerde daha ucuz olmakla
birlikte güvenilir taksiyi tercih ettiğinizde taksi ücreti 450-500 Meksika Pesosu civarında
olmaktadır. Veracruz’da hava alanı- şehir merkezi arası taksi ücreti 150-200 Meksika Pesosu
civarındadır. Başkente kıyasla taksi ücretleri daha ucuzdur. Şehirlerarası seyahatte, zaman
zaman olumsuz hava koşullarının da etkisiyle, trenle seyahat en uygun alternatiflerdendir.
Ağırlık ve Ölçü Birimi
Metrik Sistem.
Elektrik
Otellerde 110 volt ve 220 voltluk prizler vardır. Ancak genel kullanım 110 volt’a
uygundur.
Din
Katoliklik ülkenin yaygın dinidir. Roma Katolik %76.5, Protestan %6.3, diğer %17.2,
hiçbiri % 3.1
69
BÖLÜM 2
MEKSİKA TARIM VE
GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ ÜRETİM
PROFİLİ
70
2.1. MEKSİKA TARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ ÜRETİM PROFİLİ
Meksika, 1917 yılında yürürlüğe giren Anayasa’sı ile önemli bir tarımsal reform
gerçekleştirmiş olup, bu reformla tarım arazileri “ejido” olarak tanımlanan sistem çerçevesinde
köylü ve küçük çiftçilere tahsis edilmiştir. Bu durum, tarımı halen ülkenin en fazla işgücü
çalıştıran sektörü olmasının temelini oluşturmuştur. Bugün ülkenin aktif işgücünün % 18’i,
devlet tarafından çeşitli yollarla desteklenen mısır ve buğday gibi temel tarım ürünlerinin
üretimiyle uğraşmaktadır. Ancak, tarımın Meksika GSMH’si içerisindeki yeri yıllar itibariyle azalma içerisinde
olduğu görülmektedir. Ülke tarımının 1970 yılındaki GSMH içerisindeki payı % 25 iken, 1980
yılında % 7,0, 2006 yılında ise % 3,9 olarak kaydedilmiştir. Meksika’nın tarımsal üretimde en rekabetçi olduğu ürün, sanıldığının aksine Tortilla gibi
ülkenin temel ve en önemli gıda tüketim ürününün ham maddesi olan mısır değil, bahçe bitkileri,
tropik meyveler ve sebzelerdir. NAFTA görüşmeleri esnasında, Meksikalı üreticilerin 2/3’ünün
artan tarımsal mekanizasyon ve serbestleştirici politikaların etkisiyle mısır üretiminden, bahçe
bitkileri, taze meyveler, sert kabuklu meyveler, sebzeler, kahve ve şeker kamışı gibi diğer
emek yoğun ürünlere kayacağı tahmin edilmiştir. Ancak, NAFTA anlaşması ile öngörüldüğü
gibi bir yönelim olduğu açık olmasına rağmen, bu geçişin mısır üretiminden vazgeçmiş ve
sayıları 600 bin olarak tahmin edilen çiftçilerin tümünü kapsayabildiğini söylemek zordur.
Meksika, verdiği devlet desteklerinin de etkisiyle 20,5 milyon ton seviyesindeki üretimi ile
bugün halen dünyanın 4.büyük mısır üreticisi ülke konumunu korumaktadır. Ülke genelinde patates üretimine ayrılan alanın 1980’den beri çok fazla değişmediği
ancak üretimin 1961 yılına kıyasla üç katına çıktığı kaydedilmiştir. Meksika’nın 2007 yılı
içerisinde patates üretimi 1,73 milyon ton olup,ülke genelinde kişi başına düşen tüketim 17kg/
yıl gibi düşük bir düzeydedir. Ülkede patates üretimine ayrılan alanların diğer temel tarımsal
ürünlere ayrılan alanlardan daha büyük olduğu görülmektedir. Ülkede patates üretiminin, ev
tüketimi yerine daha çok sanayi üretimini amaçlayan bir yapısı vardır.
Meksika’da yaklaşık olarak 160 bin küçük ve orta ölçekli çiftçi, 15 farklı eyalette şeker
kamışı üretimi yapmaktadır. Meksika şeker sanayinin yüksek üretim maliyetleri ve yatırım
eksikliği gibi sıkıntılarının olduğu ve ülke genelinde üretimin tüketimden daha fazla olduğu
belirtilmektedir.
71
Meksika Tarım ve Hayvancılık Üretimi (2005)
Sıra
Ürün
Üretim Değeri (ABD
Doları)*
Üretim (Ton)
1.
Sığır Eti
3.371.296
1.630.000
2.
İnek Sütü
2.625.826
9.873.755
3.
Tavuk Eti
2.590.059
2.220.520
4.
Mısır
2.382.100
20.500.000
5.
Yumurta
1.655.355
1.906.476
6.
Domuz Eti
1.056.782
1.043.580
7.
Şeker Kamışı
937.277
45.126.500
8.
Sorgum
768.537
6.300.000
9.
Portakal
697.654
3.969.810
10.
Avokado
668.586
1.040.390
11.
Yeşil Biber
639.662
1.853.610
12.
Kuru Fasulye
609.994
1.400.160
13.
Domates
508.956
2.148.130
14.
Limon
476.826
1.824.890
15.
Buğday
467.940
3.000.000
16.
Mango
365.968
1.503.010
17.
Muz
288.812
2.026.610
18.
Soğan
255.280
1.130.660
19.
Yeşil Kahve
254.148
310.861
20.
Patates
251.634
1.734.810
Kaynak:www.fao.org
*Üretim değeri 1999-2001 uluslararası fiyatlar baz alınarak hesaplanmıştır
Meksika bir çok tarımsal ürünün üretiminde Dünyada en üst sıralarda yer almaktadır.
Bunlar arasında, avokado, at eti, limon, soğan ve aspir tohumu üretiminde dünyanın en
önemli üreticisi konumunu halen sürdürmektedir. Meksika, özellikle kuru fasulye ve nohut
üretimi ile zaman zaman dünya piyasalarında ülkemize doğrudan rakip olabilmektedir.
72
Meksika’nın Üretimini Yaptığı ve Dünya Sıralamasında Başta Gelen Ürünleri
ÜRÜN
MEKSİKA’NIN
DÜNYA
SIRALAMASI
ÜRÜN
MEKSİKA’NIN
DÜNYA
SIRALAMASI
Avokado
1
Çalı Fasulyesi
3
At Eti
1
Anason
4
Limon
1
Mısır
4
Soğan
1
Sorgum
4
Aspir Tohumu
1
Vanilya
4
Yeşil Biber
2
Asparagus
5
Sert Kabuklular
2
Kuru Fasulye
5
Papaya
2
Nohut
5
Greyfurt
3
Yeşil Kahve
5
Tavuk Eti
3
Mango
5
Kaynak:www.fao.org
73
2.2. MEKSİKA TARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ DIŞ TİCARET PROFİLİ
2.2.1. İthalat
Meksika toplam 18,9 Milyar Dolarlık tarım ve gıda sanayi ürünleri ithalatı ile dünya
sıralamasında 12. , Latin Amerika ülkeleri arasında ise 1. sırada yer alan, önemli bir pazar
konumundadır. ABD ürünleri, 2007 yılında Meksika’nın ithalatından aldığı % 71,8’lik payıyla,
pazarda mutlak bir üstünlüğe sahiptir. Diğer önemli tedarikçi ülkeler sırasıyla Kanada, Şili,
Yeni Zelanda, Çin, Arjantin ve İspanya olarak kaydedilmiştir. Ortak dil ve tarih geçmişi olan
İspanyollar Avrupa kıtasında Meksika ile ticarette söz sahibidirler.
Meksika’nın Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İthalatında En Önemli Tedarikçi Ülkeler
ÜLKE
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2005
Toplam
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2006
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2007
Pay %
2007
13.918.943
15.655.209
18.952.532
100
9.839.845
11.205.427
13.600.331
71,8
Kanada
963.532
1.166.388
1.395.844
7,4
Şili
506.087
531.720
602.140
3,2
Yeni Zelanda
328.679
287.055
432.738
2,3
Çin
186.081
239.311
283.749
1,5
Arjantin
198.786
185.584
240.244
1,3
İspanya
199.813
220.513
232.564
1,2
Hollanda
119.773
124.059
163.026
0,9
Uruguay
126.475
92.087
155.754
0,8
Fransa
111.597
115.755
147.186
0,8
ABD
Diğer
8,8
Kaynak:www.trademap.org
Meksika’ya ulaşan AB orijinli tarım ve gıda sanayi ürünleri için Veracruz limanı
kullanılmakta olup, tarım ürünleri açısından ithalatçı/dağıtıcı firmaların merkezi ülkenin
başkenti Mexico City’dir.
74
Ülkenin en önemli ithal kalemleri mısır, soya fasulyesi, kırmızı et, buğday, süt ve süt
kreması ürünleridir. Ülkeye ithal edilen mısır ve soya fasulyesinin neredeyse tamamı ABD
orijinlidir.
Meksika’nın Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İthalatında En Önemli Kalemler
Sıra
Ürün
Toplam İthalatı
Tarımsal Ürünler İthalatı
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2005
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2006
İthalat Değeri
(Milyon Dolar)
2007
221.818.976
256.085.920
283.210.848
13.918.945
15.655.204
18.952.532
1.
Mısır
714.053
1.138.368
1.554.319
2.
Soya Fasulyesi
949.967
926.093
1.176.992
3.
Kırmızı Et
820.134
930.989
1.026.485
4.
Buğday
612.760
691.113
856.164
5.
Süt ve Süt Kremi
506.673
393.949
683.513
6.
Beyaz Et
532.851
598.727
665.732
7.
Hazır Gıdalar, diğer
469.589
600.485
601.674
8.
Pirinç Dışındaki
Hububatlar
345.738
438.876
564.418
9.
Domuz Eti
515.204
533.541
509.359
10.
Kolza tohumu
289.063
345.141
479.878
2.2.2. İhracat
Meksika sahip olduğu yüksek tarımsal üretim kapasitesi ve özellikle yabancı yatırımların
etkisiyle gelişmiş gıda ve içecek sanayi ile 2007 yılında toplam 15,1 Milyar Dolar değerinde
tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracat rakamına ulaşmıştır. Bu rakam 2003 yılına göre yaklaşık
% 65’lik bir artışı ve bir önceki seneye göre ise % 10,2’lik bir artışı ifade etmektedir. Ülke
ihracatında görülen bu artışın en büyük sebebi hiç kuşkusuz Japonya’dan AB’ye, Afrika’nın
birçok ülkesinden Uzakdoğu ülkelerine kadar 40’ın üzerinde ülke ve bölge ile gerçekleştirdiği
Serbest Ticaret Anlaşmaları’dır. 75
Meksika’nın tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatında en önemli pazarı sınır komşusu
ve dünyanın en önemli gıda pazarı olan ABD’dir. ABD’nin payı yıllar itibariyle % 75-80
arasında değişmektedir. Ülke ihracatının yöneldiği en önemli diğer pazarlar sırasıyla Kanada,
Japonya, Guatemala, İspanya ve Almanya’dır.
Meksika’nın Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İhracatında En Önemli Pazarlar
İhracat
Değeri
(Milyon
Dolar)2007
İhracat Değeri
(Milyon Dolar)
2005
İhracat Değeri
(Milyon Dolar)
2006
11.680.264
13.725.650
15.111.917
100
9.725.334
11.286.009
11.922.181
78,9
Kanada
169.681
348.326
536.789
3,6
Japonya
389.522
421.821
505.330
3,3
Guatemala
106.384
110.927
147.044
1,0
İspanya
76.340
83.034
131.243
0,9
Almanya
74.981
88.738
115.722
0,8
El Salvador
69.880
72.066
110.696
0,7
İtalya
25.187
61.802
105.986
0,7
Venezüella
57.552
91.274
103.118
0,7
İngiltere
87.769
92.256
102.379
0,7
ÜLKE
Toplam
ABD
Diğer
Pay
%
2007
7,7
Alkollü ürünler, özellikle de bira ve tekila, Meksika’nın dünya pazarlarında tanınan ve
en çok ihraç ettiği ürünlerdir. Ülkenin diğer önemli ihraç kalemleri sırasıyla sebzeler, domates,
muhtelif likörler ve tropik meyvelerdir.
76
Meksika’nın Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İhracatında En Önemli Kalemleri
Sıra
Ürün
Toplam İhracatı
Tarımsal Ürünler İhracatı
İhracat Değeri
(Milyon
Dolar)
2005
İhracat
Değeri
(Milyon
Dolar)
2006
İhracat Değeri
(Milyon
Dolar)
2007
214.207.312
249.960.544
271.990.176
11.680.267
13.725.643
15.111.917
1.
Biralar
1.507.274
1.822.743
1.788.897
2.
Taze ve soğutulmuş sebzeler
1.106.157
1.161.542
1.246.141
3.
Domates
881.471
1.119.341
1.219.875
4.
Likör ve diğer alkollü içecekler
684.611
736.311
812.511
5.
Hurma, incir, ananas, mango,
avokado ve guavalar
470.029
445.820
762.880
6.
Canlı hayvan
516.617
654.956
480.117
7.
Kakao içermeyen şekerli mamuller
382.559
428.778
451.300
8.
Taze ve soğutulmuş salatalık
284.498
380.719
447.304
9.
Kabuklu deniz ürünleri
367.238
374.697
447.017
10.
Ekmek, bisküvi ve diğer unlu
mamuller
274.336
357.394
392.448
77
2.3. TÜRKİYE – MEKSİKA TARIM ÜRÜNLERİ TİCARETİ PROFİLİ
2.3.1. İhracatımız
Türkiye ve Meksika arasındaki tarım ve gıda sanayi ürünleri ticaretinin yaklaşık 30
milyon Dolarlık bir hacimle göreceli olarak düşük düzeyde seyretmekte olduğu görülmektedir.
2007 yılı içerisinde Türkiye’den Meksika’ya gerçekleştirilen tarım ve gıda sanayi ürünleri
toplam ihracatı 6,7 milyon Dolardır ve bu rakam bir önceki yıla göre % 8,8’lik bir artışı
işaret etmektedir. Tütün, gofretler, kuru kayısı, pamuk tohumu, çikolatalı veya çikolatasız
şekerli mamuller ile fındık, ihracatımızda sırasıyla en başta gelen ürünler olarak ön plana
çıkmaktadırlar.
Türkiye’nin Meksika’ya Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İhracatı*
SIRA
1
2
3
4
5
6
7
8
9
78
ÜRÜN İSMİ
TÜTÜN; GÜNEŞTE
KURUTULMUŞ ŞARK
TİPİ OLANLAR (SAPLI,
DAMARLI)
GOFRET VE WAFFLE
(ÇİKOLATA/KAKAO İÇEREN,
AMBALAJLI=<85 GR)
KAYISI (ZERDALİ DAHİL)
KURUTULMUŞ
PAMUK TOHUMU
(TOHUMLUK)
GIDA MÜSTAHZARLARI;
KAKAO/ÇİKOLATA İÇEREN
(DOLDURULMAMIŞ) DİĞER
DİĞER ÇİKOLATA VE
ÇİKOLATA MAMÜLLERİ
(DOLDURULMAMIŞ)
FINDIK (KABUKSUZ)
WAFFLE VE GOFRETLER
(ÇİKOLATA/KAKAO İÇEREN,
DİĞER)
DİĞER ÇİKOLATA VE
ÇİKOLATA MAMÜLLERİ
(DOLDURULMUŞ)
2007
DEĞER
MİKTAR
(ABD
(KG)
DOLAR)
2008**
MİKTAR DEĞER (ABD
(KG)
DOLAR)
444.780
2.443.454
949.620
4.258.186
424.631
1.007.464
217.650
630.878
141.006
332.967
112.640
393.317
0
0
160.000
324.067
23.587
178.909
63.350
304.228
179.894
480.687
95.356
254.034
14.000
73.038
42.000
246.900
177.056
537.997
59.239
148.807
9.207
74.256
5.280
63.374
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
TARİFENİN BAŞKA
YERİNDE BULUNMAYAN
DİĞER GIDA MÜSTAHZ.
TATLI BİSKÜVİLER
(GOFRETLER ÇİKOLATA/
KAKAO İÇEREN,
AMBALAJLI=<85 GR)
CİKLET; DİĞER,
SAKKAROZ ORANI =>%
60, ŞEKER KAPLANMIŞ/
KAPLANMAMIŞ
ÇİKOLATA (DİĞERLERİ)
AKİDE ŞEKERİ
JÖLELİ ŞEKERLER
İNCİRLER (KURUTULMUŞ)
ZEYTİNYAĞI; SAF DİĞER
(AĞIRLIK;1 KG.’A KADAR,
AMBALAJLI)
ZEYTİNYAĞI; DİĞER
(AGIRLIK;1 KG.’A KADAR,
AMBALAJLI)
ZEYTINYAĞI; DİĞER
(AGIRLIK;1-5 KG.’A KADAR,
AMBALAJLI)
DİĞER ŞEKERCİLİK
MAMÜLLERİ; SAKIZLI,
JÖLELİ
LOKUMLAR; DİĞER
KAKAO TOZU (İLAVE
ŞEKER/DİĞER
TATLANDIRICI MADDELER
İÇERMEYEN)
GIDA MÜSTAHZARLARI;
DOLDURULMUŞ, DİLİM/
ÇUBUK HALİNDE
TÜTÜN DÖKÜNTÜLERİ;
KIRIK (GÖZ BÜYÜKLÜGÜ 8;
3 MM. ARASINDAKI ELEKTE
KALANLAR)
TOPLAM
0
0
5.818
58.176
84.290
138.025
20.854
33.347
0
0
10.497
32.406
34.416
71.952
48.430
45.000
92.493
330.720
117.418
114.221
3.978
600
60
0
17.680
3.180
182
0
4.761
21.456
0
0
5.504
21.954
0
0
1.092
4.092
0
0
48.438
119.504
0
0
12
192
0
0
56.000
79.063
0
0
7.224
26.136
0
0
30.720
16.282
0
0
1.852.000
6.210.328
1.746.942
6.768.762
Kaynak:Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
*Sıralama 2008 yılı değer bazında yapılmıştır
**Ocak-Eylül ayları arası
79
2.3.2. İthalatımız
Ülkemizin, Meksika’dan 2008 (Ocak - Eylül) yılında gerçekleştirdiği toplam tarım ve
gıda sanayi ürünleri ithalatı 22,9 milyon Dolar olup, bir önceki yıla göre ithalatımız 4,5 katlık
bir artış kaydetmiştir. Bu artışın ana sebebi bu ülkeden aynı yıl içerisinde ithal ettiğimiz 15,5
milyon Dolarlık makarnalık buğdaydır. Tarım ve gıda sanayi ürünleri grubunda 2008 (Ocak Eylül) yılında ülkemizin Meksika’dan en önemli ithal kalemleri sırasıyla buğday, nohut, alkollü
içkiler (Tekila ve bira), sakızlı şekerler, balık yağları ve tabii bal olarak kaydedilmiştir.
Türkiye’nin Meksika’dan Tarım ve Gıda Sanayi Ürünleri İthalatı*
2008**
2007
SIRA
ÜRÜN İSMİ
1
BUĞDAY; MAKARNALIK
(DURUM; DİĞER)
2
MİKTAR
(KG)
DEĞER
(ABD
DOLAR)
MİKTAR
(KG)
DEĞER
(ABD
DOLAR)
0
0
27.006.480
15.528.726
NOHUT; KABUKSUZ (KURU)
DİĞER
44.000
33.167
2.465.780
2.681.683
3
TEKİLA, MUHTEVA=<2 LT.
99.410
946.138
97.001
1.061.963
4
SAKIZLI ŞEKERLER
0
0
69.433
801.472
5
SUSAM TOHUMU (SOYULMUŞ)
0
0
137.975
460.548
6
BİRA (MALTTAN) ŞİŞEDE
(MUHTEVASI 10 LİTRE < OLAN
KAPLARDA)
440.416
622.575
221.951
336.288
7
DİĞER BALIK YAĞLARI VE
FRAKSİYONLARI
0
0
202.355
252.988
8
TABİİ BAL; SÜZME
0
0
63.168
222.099
9
DİĞER KEKİK (EZİLMEMİŞ,
ÖGÜTÜLMEMİŞ)
141.114
488.571
64.481
221.056
10
DOMATES TOHUMU
14
101.943
21
174.011
11
HIYAR TOHUMU
100
158.836
114
161.177
80
12
HAYVAN GIDASI OLARAK
KULLANILAN DİĞER
MÜSTAHZARLAR
13
5.000
18.043
18.400
141.735
MUZ; PLANTAİN (TAZE)
0
0
259.039
140.150
14
DİĞER TURUNÇGİL SULARI
(BRIXS = 20 - 67, 100 KG İÇİN
KIYMETİ 30 EURO’DAN
FAZLA, S
0
0
37.440
101.062
15
TÜTÜN; AÇIK HAVADA
KURUTUL. BURLEY TİPİ
(SAPLI/SAPSIZ, DAMARSIZ)
35.460
194.241
14.400
82.399
16
ÖZELLİKLE FIRÇA VE
SÜPÜRGE İMALİNDE
KULLANILAN TÜRDEKİ
BİTKİSEL MADDELER
3.700
16.095
15.086
81.253
17
AKİDE ŞEKERİ
0
0
11.232
59.652
18
YENİBAHAR; CAPSICUM
VE PİMENTA CİNSİ
(KURUTULMUŞ/EZİLMEMİŞ/
ÖGÜTÜLMEMİŞ)
84.900
147.263
34.954
56.393
19
DİĞER MEYVELER (İLAVE
ALKOLSÜZ, İLAVE ŞEKERLİ,
AMBALAJ =<1 KG)
13.122
84.711
7.290
52.560
20
KARPUZ TOHUMU
183
98.421
67
45.395
21
AREK CEVİZİ, KOLA CEVİZİ
VE PEKAN CEVİZİ
0
0
4.001
41.007
22
DİĞER TAZE TURUNÇGİLLER
0
0
11.096
24.409
23
TROPİKAL MEYVELER VE
SERT KABUKLU TROPİKAL
MEYVELER (İLAVE ŞEKER
İÇERMEYEN)
0
0
4.608
24.024
24
DİĞER CANSIZ MAYALAR
6.000
27.100
5.000
22.150
25
ODA BİTKİLERİNİN
KÖKLENDİRİLMİŞ ÇELİKLERİ
(KAKTÜSLER HARİÇ)
0
0
920
17.846
81
26
TATLI LİMON (TAZE/
KURUTULMUŞ)
27
MUZ; DİĞER (TAZE)
28
DİĞER AÇIK HAVA BİTKİLERİ
29
MAYALAR; DİĞER (CANLI)
30
9.112
9.369
14.868
17.503
0
0
32.652
17.343
19.960
42.643
18.144
14.804
990
11.206
990
12.422
DOMATES KETÇAPI VE DİĞER
DOMATES SOSLARI
1.770
2.922
5.664
12.161
31
KARANFİL (BÜTÜN
HALİNDEKİ MEYVE, TANE VE
SAPLARI)
54.600
27.300
22.450
11.225
32
DİĞER TÜTÜN DÖKÜNTÜLERİ
0
0
17.280
11.060
33
SUSAM YAĞI VE
FRAKSİYONLARI (DİĞER,
SINAİ AMAÇLI)
0
0
2.293
10.143
34
MISIR (DİĞER)
0
0
1.100
5.233
35
BİTKİSEL MUMLAR
(DİĞERLERİ
1.000
7.420
500
3.581
36
MALTO DEKSTRİN VE MALTO
DEKSTRİN ŞURUBU; DİĞER
0
0
318
3.048
37
YENİBAHAR; CAPSICUM
VE PIMENTA CİNSİ
(KURUTULMUŞ/EZİLMİŞ/
ÖĞÜTÜLMÜŞ)
17.500
11.375
4.800
2.400
38
KAHVE (KAFEİNİ ALINMAMIŞ,
KAVRULMAMIŞ)
0
0
681
2.376
39
BALMUMU; DİĞER
0
0
150
1.579
40
BUĞDAY; EKMEKLİK,
TOHUMLUK
206
2.644
50
1.182
41
MISIR (TEK MELEZ)
34
665
100
540
42
BİBER TOHUMU
12
19.014
1
451
43
KARNABAHAR TOHUMU
20
40.642
1
209
82
44
AHUDUDU (TAZE)
0
0
30
190
45
BUĞDAY; MAKARNALIK
(DURUM; TOHUMLUK)
110
1.595
1
120
46
DİĞER ARPA (TOHUMLUK)
20
246
0
0
47
BUĞDAY VE ÇAVDAR MELEZİ
47
562
0
0
48
SUSAM TOHUMU (HAM)
146.500
301.949
0
0
49
DİĞER SEBZE TOHUMLARI
10
11.590
0
0
50
KAVUN TOHUMU
8
3.880
0
0
51
TARİFENİN BAŞKA YERİNDE
YER ALMAYAN DİĞER
BİTKİSEL ÜRÜNLER
2.750
11.570
0
0
52
BİTKİSEL MUMLAR (HAM)
50
471
0
0
53
FRUKTOZ, FRUKTOZ ŞURUBU
(KURU HALDE AĞIRLIK
%50’DEN FAZLA FRUKTOZ
İÇEREN)
2.145
11.855
0
0
54
CAPSICUM CİNSİ BİBER
(TATLI/DOLMALIK BİBERLER
HARİÇ) SİRKELİ, KONSERVE
EDİLMİŞ
5.880
9.335
0
0
55
FASULYE (KABUKSUZ)
SIRKESİZ, KONSERVE EDİLMİŞ
(DONDURULMAMIŞ)
5.400
7.601
0
0
56
HARISSA SOSU
3.000
5.917
0
0
57
KARIŞTIRILMIŞ VİSKİ; İSKOÇ,
MUHTEVASI 2 LİTREYİ <
KAPLARDA OLANLAR
4.927
34.506
0
0
58
BALIK UNU
503.300
652.492
0
0
TOPLAM
1.652.770
4.165.873
30.874.365
22.919.616
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
*Sıralama 2008 yılı değer bazında yapılmıştır
**Ocak-Eylül ayları arası
83
Türkiye-Meksika arasındaki tarım ve gıda sanayi ürünleri ticaretinin bu derece düşük
hacimde seyretmesinin ana sebebi olarak öncelikle coğrafi uzaklık ve karşılıklı pazar olarak
odaklanma yetersizliği gösterilebilir. Bilindiği gibi, Türkiye’nin bu ürün grubunda en önemli
pazarı AB olduğu gibi, Meksika’nın da ABD’dir. Her iki ülke ihracatçı-ithalatçı firmalarının da
söz konusu bu pazarlara odaklanmış olmaları, karşılıklı olarak ticaretimizin düşük kalmasına
sebep olmuştur. Ayrıca, coğrafi uzaklık beraberinde nakliye masraflarının yükselmesine ve
özellikle yaş meyve ve sebze gibi kolay bozulabilir ürün gruplarında riskin artmasına sebep
olmaktadır.
Düşük ticaret hacminin bir diğer nedeni, Türkiye ve Meksika’nın benzer üretim ve
ihracat ürün portföylerine sahip olmalarıdır. Her iki ülkede, dünya piyasalarında önemli birer
tarımsal üretici konumundadır.
Ayrıca, Meksika devletinin başta AB olmak üzere dünyanın bir çok ülkesiyle
gerçekleştirmiş olduğu, ancak Türkiye ile henüz gerçekleştirmediği bir çok Serbest Ticaret
Anlaşması yürürlüktedir. Bu durumda, Türk tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatçı firmalarımız
Meksika pazarında kendilerine uygulanan yüksek gümrük tarifeleri karşısında, başta AB’li
ihracatçılar karşısında dezavantajlı bir konuma girmekte ve açık bir ticaret sapması meydana
gelmektedir. Bu açıdan, Türkiye’nin Meksika ile gelecekte imzalayacağı bir Serbest Ticaret
Anlaşması’nın, iki ülke arasındaki tarım ve gıda sanayi ürünleri ticaretinin önemli ölçüde
artıracağı tahmin edilmektedir.
84
2.4. MEKSİKA TARIM VE GIDA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZAR PROFİLİ
Meksika’da gıda üreten firmalar ekonomideki durgunluğun etkilerini yoğun olarak
hissetmektedirler. Dünya genelinde elektrik ve petrol fiyatlarındaki artışlar ile hammadde ve
bileşenlerin fiyatlarındaki yükselişler üretim maliyetlerini önemli ölçüde etkilemekte olduğu
görülmektedir. Mısır ve soya’nın ülkede yaygın olarak bio-yakıt üretiminde kullanılması
hayvancılık sektöründe yem fiyatlarının artışını tetiklemiştir. Paketli, ambalajlı gıda ürünleri
üreten firmalar bu maliyet artışlarını tüketiciye yansıtamamanın sıkıntısı içerisindedirler.
Meksika’nın en büyük gıda ürünleri üreticisi firmaları olan Grupo Bimbo, Sigma
Alimentos, Kellogg de México, Grupo Gamesa, Nestlé México ve Danone de México,
uygun koşullarda hammadde bulamama sorununu yaptıkları uzun dönemli anlaşmalarla
aşmışlardır. Ancak küçük ve orta ölçekli gıda firmaları için söz konusu bu sorun halen devam
etmektedir. Sektör firmaları, ürettikleri ürünlerin formülasyonunu sıkıntı çekeceklerini tahmin
ettikleri hammaddelerden, daha kolay bulabileceklerini tahmin ettikleri hammaddeler lehine
değiştirmenin yollarını aramaktadırlar.
Ülke genelinde tüketici harcamalarının daralması, daha fazla sayıda Meksikalının markalı
ürünlere göre daha ekonomik olan fason ürünlere yönelmeleri sonucunu doğurmaktadır. Meksika hükümeti, ülke perakendecilerinin güçlü organizasyonu olan ANTAD
(Asociación Nacional de Tiendas de Autoservicio y Departamentales) ve CONMEXICO
gibi üreticiler ülkede fiyat istikrarının sağlanması ve temel ürünlerin mevcudiyetinin temini
yönünde beraber çalışmalar yapmaktadırlar. Örneğin ANTAD üyesi perakendeci firmalar yılın
ilk aylarında tortillas’ların fiyatlarının düşük tutulması için anlaşmaya varmışlardır.
Ülke genelinde 2006 yılında kaydedilen yüksek tüketim harcamaları, daha fazla sayıda
buzdolabı ve mikrodalga fırının evlere girmesine sebep olmuştur. Meksika İstatistik Enstitüsü
(Instituto Nacional de Geografía, Estadística e Informática – INEGI) rakamlarına göre, Meksika’da buzdolabı sahibi hane halkının sayısı 2000 yılında % 68,5 iken, bu rakamın 2005
yılında % 79’a çıktığı tahmin edilmektedir. Bu artış, yukarıda bahsedilen ülke ekonomisindeki
genel durgunluğa rağmen gittikçe daha fazla sayıda Meksikalı ailenin daha iyi koşullarda
gıda depolama ve hızla ısıtma imkanına sahip olduğuna işaret etmektedir. Bu gelişme ülke
genelinde ambalajlı dondurulmuş ürünleri üreten Sigma Alimentos ve mikrodalgaya uygun
ambalajlı hazır yemeklerin üreticisi olan Cia Arrocera Covadonga gibi firmalara satışlarını
artırma yönünde önemli şanslar tanımaktadır. Bu durumun aynı zamanda, ülkeye ihracat
yapmak isteyen tüm ambalajlı ürün ihracatçısı deniz aşırı ülkeler içinde potansiyel oluşturduğu
belirtilmektedir.
85
Meksika gıda pazarını yönlendiren diğer önemli gelişmeler; yüksek tüketim potansiyeli
barındıran genç yetişkinlerin toplam gıda tüketiminde artan payları, daha fazla sayıda
Meksikalının daha sağlıklı, çevreye saygılı ve sosyal sorumluluk anlayışına sahip firmaları
tercih etmesi, daha fazla insanın kolay hazırlanır hazır tüketilebilecek ürünleri tercih etmesi
ve evde yemek yapma alışkanlığının azalması olarak sıralanabilir.
Meksika gıda pazarı, sadece ambalajlanmış gıda ürünleri dikkate alındığında, 2007 yılın
da yaklaşık 55 milyar Dolarlık bir hacime sahip olup, pazarın bir önceki seneye göre % 6,4’lük
bir büyüme gösterdiği görülmektedir.
Meksika pazarında 2006-2007 yılları gıda ürünlerinin satış hacimleri dikkate alındığında,
kayda değer en önemli gelişme hazır yemekler ve yemek yerine geçebilecek gıda ürünlerinin
satışlarında görülen önemli artışlardır. Ayrıca, tatlı ve çerez ürünleri de söz konusu pazarda
yükselen satış hacimleri ile dikkat çekmektedirler.
Meksika’da Gıda Ürünlerinin Yıllar İtibariyle Satış Değeri (Milyon dolar)
Ürün Grubu
Şekerli Mamüller 2003
2004
2005
2006
% Değişim
(2002-2007)
2007
3.149
3.363
3.607
3.865
4.029
28,0
13.258
14.060
15.138
16.181
17.439
31,5
528
552
596
631
655
24,1
Süt ve Süt Ürünleri 7.366
7.954
8.419
8.880
9.300
26,3
Hazır Yemekler 3.149
3.363
3.607
3.865
4.029
28,0
68
72
84
94
104
52,9
Çorbalar 106
119
133
147
144
35,9
Makarnalar 282
294
314
329
340
20,5
Erişteler 345
408
488
575
637
84,4
Konserve Gıdalar 926
1.019
1.145
1.164
1.254
35,5
Unlu Mamüller Dondurma Yemek Yerine Geçen
Ürünler 86
Dondurulmuş İşlenmiş
Gıdalar Kurutulmuş İşlenmiş
Gıdalar Soğutulmuş İşlenmiş
Gıdalar 317
358
404
457
492
55,3
1.211
1.329
1.519
1.656
1.793
48,0
512
581
673
734
831
62,3
Katı ve Sıvı Yağlar 1.479
1.578
1.538
1.504
1.471
-0,5
Soslar süslemeler ve
Karışımlar 1.267
1.340
1.483
1.629
1.795
41,7
Bebek Mamaları 497
509
544
573
602
21,1
Sürülebilir Ürünler 124
134
155
166
175
40,5
Çerezler 106
119
133
147
144
35,9
Kaynak: Euromonitor
Meksika’da Gıda Ürünlerinin Yıllar İtibariyle Satış Hacmi (Miktar)
ÜRÜN
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Şekerli Mamüller (Bin Ton) 376
390
442
463
477
483
Unlu Mamüller (Bin Ton) 5.861
5.935
6.020
6.172
6.338
6.460
Dondurma (Milyon Litre) 147
154
161
168
176
183
Tatlı ve Çerezlik Ürünler (Bin Ton) 264
283
311
328
347
360
6
6
6
7
7
8
Hazır Yemekler (Bin Ton) 11
16
20
23
26
28
Çorbalar (Bin Ton) 23
24
26
28
29
31
249
251
259
269
277
281
63
71
85
105
121
125
339
363
396
416
419
423
84
91
99
108
117
120
Kurutulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) 782
830
887
906
908
926
Soğutulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) 96
105
116
125
130
135
1.106
1.119
1.127
1.091
1.098
1.100
698
748
792
835
883
911
Yemek Yerine Geçen Ürünler (Bin Ton) Makarnalar (Bin Ton) Erişteler (Bin Ton) Konserve Gıdalar (Bin Ton) Dondurulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) Katı ve Sıvı Yağlar (Bin Ton) Soslar, süslemeler ve Karışımlar (Bin Ton) 87
ÜRÜN
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Bebek Mamaları (Bin Ton) 81
81
83
84
84
85
Sürülebilir Ürünler (Bin Ton) 28
30
31
34
35
36
Kaynak: Euromonitor
Meksika Gıda Pazarındaki Firmaların Marka Pazar Payları 2003-2006
Perakende Payı% FİRMA
2003
2004
2005
2006
Alpura Ganaderos Productores de Leche Pura SA
de CV
2.69
2.65
2.57
2.49
Bimbo Panificación Bimbo SA de CV
2.37
2.26
2.47
2.46
Lala Industrial Lala SA de CV, Grupo
2.70
2.66
2.51
2.46
Tia Rosa Panificación Bimbo SA de CV
1.09
1.08
1.17
1.19
La Costeña Conservas La Costeña SA de CV
0.72
0.73
0.78
1.05
Los Volcanes Industrial Lala SA de CV, Grupo
-
0.94
0.97
0.98
Maruchan Toyo Suisan Kaisha Ltd
0.74
0.81
0.90
0.98
Sabritas Sabritas SA de CV
0.99
1.01
1.01
0.97
La Esmeralda Derivados de Leche La Esmeralda SA de
CV
0.83
0.88
0.91
0.89
Gansitos Productos Marinela SA de CV
0.57
0.61
0.64
0.69
Noche Buena Sigma Alimentos SA de CV
-
0.61
0.63
0.67
Trident Cadbury Adams Mexico S De RL De CV
0.56
0.60
0.59
0.63
Nido Nestlé México SA de CV
0.57
0.60
0.58
0.60
Yakult Yakult SA de CV
0.60
0.62
0.60
0.59
McCormick Herdez SA de CV, Grupo
0.47
0.44
0.43
0.59
Leche Liconsa Liconsa SA de CV
0.68
0.65
0.60
0.59
Carnation Nestlé México SA de CV
0.55
0.54
0.48
0.56
Yoplait Sigma Alimentos Lacteos SA de CV
0.62
0.54
0.54
0.54
123 Fábrica de Jabón La Corona SA de CV
0.78
0.69
0.59
0.52
Marinela Productos Marinela SA de CV
0.36
0.38
0.41
0.49
Ruffles Sabritas SA de CV
0.52
0.51
0.49
0.48
Boreal Industrial Lala SA de CV, Grupo
-
0.59
0.53
0.48
Herdez Herdez SA de CV, Grupo
0.56
0.48
0.48
0.46
88
Perakende Payı% FİRMA
2003
2004
2005
2006
Sello Rojo Lechera Guadalajara SA de CV
0.49
0.48
0.47
0.45
Cheetos Sabritas SA de CV
0.47
0.50
0.45
0.45
Nan Nestlé México SA de CV
0.45
0.43
0.43
0.44
El Torito Sigma Alimentos SA de CV
-
0.43
0.45
0.42
Chocorroles Productos Marinela SA de CV
0.32
0.35
0.36
0.39
Doritos Sabritas SA de CV
0.41
0.39
0.38
0.38
Svelty Nestlé México SA de CV
0.40
0.36
0.35
0.38
Los Volcanes Evaporadora Mexicana SA de CV
0.89
-
-
-
Noche Buena Lácteos Finos Mexicanos SA de CV
0.81
-
-
-
Boreal Evaporadora Mexicana SA de CV
0.65
-
-
-
El Torito Fonterra Co-operative Group
0.40
-
-
-
Artisanal 27.51
26.74
26.35
26.11
Fason Üretim
1.48
1.57
1.61
1.99
Diğerleri 46.78
47.86
48.28
47.65
Toplam 100.00 100.00 100.00 100.00
Kaynak: Euromonitor
Meksika perakende sektörü, özellikle yabancı sermayenin etkisiyle çok hızlı bir gelişim
göstermektedir. Ülke geneline faaliyette bulunan Wal-Mart de México, Mi Bodega markası
altında, ve Controladora Comercial Mexicana, Al Precio markası ile “indirimli mağaza” ve
“convenience store” sentezi bir perakende modeli oluşturmuşlardır. Yaş meyve ve sebze
satışları bu markaların yaklaşık % 90’nını oluşturmaktadır. Yukarıda adı geçen büyük perakende
firmalarının bu modelle ülkenin küçük şehirlerinde ve kırsal alanda önemli satış hacimlerine
ulaştıkları belirtilmektedir.
Meksikalı tüketiciler gıda ürünleri alışverişlerini en fazla süpermarket ve hipermarketlerden
yapmaktadırlar. Ancak, ülke geneline yayılmış indirim mağazaları da fiyatlarının uygunluğu
sebebiyle yoğunluklu olarak tercih edilmektedirler.
Meksika Pazarında Gıda Ürünlerinin Son Tüketiciye Dağıtım Kanalları 2002/2007
% Parekende Hacmi
2002
2007
Süpermarketler/Hipermarketler 30,25
31,60
Bağımsız Gıda Mağazaları 27,90
24,80
89
% Parekende Hacmi
2002
2007
Tüketici Ürünleri Mağazaları (Convenience stores) 4,32
6,24
- Standard 3,59
5,06
- Petrol/gaz servis istasyonları 0,73
1,18
-
0,01
İndirim Mağazaları 23,62
25,91
Diğerleri 13,90
11,44
Toplam 100,00
100,00
İnternet Satışları Kaynak: Euromonitor
Euromonitor tarafından yapılan değerlendirmeye göre, Meksika gıda ürünleri pazar
hacminin 2012 senesinde yaklaşık % 18’lik bir büyüme ile 63 milyar Dolar seviyesine
ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Meksika Gıda Pazarında Bazı Gıda Ürünlerinin Geleceğe Yönelik Satış Tahmini
(Miktar / 2007-2012)
Ürün Grubu
2007
2008
2009
2010
2011
2012
483
489
496
500
504
507
Unlu Mamuller (Bin Ton) 6.460
6.541
6.610
6.698
6.774
6.841
Dondurma (Milyon Litre) 183
189
196
203
211
218
Tatlı ve Çerezlik Ürünler (Bin Ton) 360
374
386
398
412
426
8
8
9
9
10
11
Hazır Yemekler (Bin Ton) 28
28
30
30
32
32
Çorbalar (Bin Ton) 31
32
33
35
36
38
Makarnalar (Bin Ton) 281
286
290
294
299
303
Erişteler (Bin Ton) 125
128
131
133
135
136
Konserve Gıdalar (Bin Ton) 423
428
433
437
440
445
Dondurulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) 120
123
126
129
133
136
Kurutulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) 926
945
964
981
999
1.017
Şekerli Mamuller (Bin Ton) Yemek Yerine Geçen Ürünler (Bin Ton) 90
Ürün Grubu
2007
2008
2009
2010
2011
2012
135
140
144
148
152
156
1.100
1.108
1.115
1.120
1.122
1.127
911
945
977
1.008
1.039
1.074
Bebek Mamaları (Bin Ton) 85
85
86
86
87
88
Sürülebilir Ürünler (Bin Ton) 36
36
37
37
38
38
Soğutulmuş İşlenmiş Gıdalar (Bin Ton) Katı ve Sıvı Yağlar (Bin Ton) Soslar, süslemeler ve Karışımlar (Bin Ton) Kaynak: Euromonitor
Meksika Gıda Pazarında Bazı Gıda Ürünlerinin Satış Tahmini (Değer/Meksika Doları
(Milyon)/2008-2012)
Ürün Grubu
2008
2009
2010
2011
2012
Şekerli Mamuller 53.288
54.697
55.957
56.965
57.975
231.824
238.823
245.464
251.792
257.680
8.810
9.200
9.611
10.042
10.499
124.694
129.549
135.317
141.660
148.879
30.375
31.766
33.156
34.604
36.019
Çerezlik Çubuklar 3.510
3.844
4.184
4.534
4.899
Yemek Yerine Geçen Ürünler
1.469
1.616
1.766
1.934
2.084
Hazır Yemekler 2.147
2.311
2.405
2.589
2.690
Çorbalar 1.982
2.102
2.242
2.399
2.562
Makarnalar 4.505
4.624
4.733
4.850
4.968
Erişteler 8.522
8.809
9.027
9.206
9.330
16.632
16.962
17.316
17.833
18.387
6.574
6.840
7.131
7.445
7.767
23.894
24.742
25.522
26.309
27.091
Unlu Mamuller Dondurma Süt ve Süt Ürünleri Tatlı ve Çerezlik Ürünler Konserve Gıdalar Dondurulmuş İşlenmiş Gıdalar Kurutulmuş İşlenmiş Gıdalar 91
Ürün Grubu
2008
Soğutulmuş İşlenmiş Gıdalar 11.284
Katı ve Sıvı Yağlar Soslar, süslemeler ve Karışımlar 2009
2010
2011
2012
11.911
12.468
13.086
13.618
18.465
18.109
17.739
17.454
17.271
24.384
25.706
27.134
28.653
30.322
Bebek Mamaları 8.069
8.392
8.717
9.043
9.372
Sürülebilir Ürünler 2.319
2.379
2.433
2.484
2.544
Çerezler 236.892
244.401
251.540
258.373
264.868
Beslenme Amaçlı Ürünler 245.931
253.975
262.803
272.140
282.354
Ambalajlı Gıda Ürünleri 565.618
584.566
603.946
623.872
644.442
Kaynak: Euromonitor
2.5. POTANSİYEL ARZ EDEN ÜRÜNLER
Meksika’da gerçekleştirilen pazar araştırması süresince yapılan görüşmeler ve ziyaretler
neticesinde; fındık ve işlenmiş fındık mamülleri, kuru kayısı, üzüm ve incir, başta kiraz ve
şeftali olmak üzere konserve meyve ve sebzeler, dondurulmuş gıdalar, başta mercimek ve
nohut olmak üzere bakliyat ürünleri, zeytinyağ, şekerli ve çikolatalı ürünler, baharatlar,
makarna ve bisküviler Türkiye’den Meksika’ya ihraç edilebilecek potansiyel tarım ve gıda
sanayi ürünleri olarak belirlenmiştir.
2.6. ÖNEMLİ HUSUSLAR
•Meksika’nın başta NAFTA ve AB ile imzalamış olduğu serbest ticaret anlaşmaları
ülkemiz tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatında aleyhimize olacak şekilde önemli bir ticaret
sapmasına sebep olmaktadır. Bu sapmanın en önemli unsurlarından birisi ülkemiz menşeli
ürünlere Meksika’nın uygulamakta olduğu yüksek vergi oranlarıdır. Bu durum özellikle
ülkemizle rakip ürün ihraç portföyüne sahip Yunanistan, İtalya ve İspanya gibi Akdeniz’e
kıyısı bulunan ülkelere önemli maliyet avantajları sağlayabilmektedir.
92
Meksika’nın Ülkemiz ve Yunanistan’a Uyguladığı Gümrük Tarife Oranları
ÜRÜN
TÜRKİYE’YE
UYGULANAN ORAN
YUNANİSTAN’A
UYGULANAN ORAN
Bisküvi ve gofretler
10.00% + 360.00 $/Ton
10.00% + 360.00 $/Ton
Kuru kayısı
20
2,4
Kuru incir
20
0
Fındık
0
0
Zeytinyağı
20
4
Kaynak: Market Access Database (www.mkaccdb.eu.int)
•Türkiye limanlarından çıkan tarım ve gıda sanayi ürünlerinin doğrudan Meksika’ya
ulaşımı olmayıp, gemiler genellikle İtalya, İspanya ve Hollanda limanlarına uğradıktan sonra
Meksika’nın Veracruz limanına ulaşmaktadırlar. Yaklaşık 30-35 gün süren İstanbul’dan
Veracruz’a nakliyesi esansında farklı konteynırlar için talep edilen nakliye masrafları aşağıda
verilmiştir.
•
20’DC= 2.057 Dolar
•
40’DC= 3.350 Dolar
•
İstanbul liman masrafı: 350 Dolar / Konteynır
•Ülkemizin ve ülkemiz ürünlerinin Meksika pazarındaki gerek tüketiciler, gerekse
ithalatçı firmalar nezdinde önemli bir bilinirliği olmadığı tespit edilmiştir. Bu durumu, ülkemiz
ürünlerinin satışı açısından hem bir avantaj, hem de bir dezavantaj olarak değerlendirmek
mümkündür. 93
BÖLÜM 3
MEKSİKA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZARI
94
MEKSİKA SANAYİ ÜRÜNLERİ PAZARI
Meksika, serbest ticaret anlaşmalarıyla kurduğu ticari ilişkiler ağının yanı sıra doğru mali
ve para politikalarının eseri ekonomisi sayesinde son 25-30 yıldan bu yana önemli gelişmeler
kaydetmiştir. Meksika, ekonomisindeki iyileşmeler neticesi, 2007 yılı verilerine göre yaklaşık
900 milyar $ Gayri Safi Milli Hasıla’ya (GSMH) ve orta üstü gelir grubuna2 sahip bir ülke
konumuna gelmiştir.
Meksika’daki ekonomik gelişmeler özellikle NAFTA’nın3 (1994 yılında) yürürlüğe
girmesiyle ABD ekonomisi ile önemli oranda bütünleşmiştir. Bu bütünleşme iki ekonominin
sanayisi arasındaki güçlü bağlantılar ile de desteklenmektedir. Bu bütünleşme ve bağlantı
nedeniyle ABD’deki her olumlu/olumsuz gelişme Meksika ekonomisini/sanayisini
etkilemektedir. ABD ile aşırı bütünleşmenin faydaları yanı sıra zararları da olmaktadır. ABD
ekonomisindeki herhangi bir durgunluk doğrudan Meksika imalat sanayisini etkilemektedir.
2008 yılında ABD ekonomisinde yaşanan finansal krizin sonuçları, sonraki yıllarda Meksika
ekonomisindeki gelişmeleri dolayısıyla Meksika imalat sanayisini kuşkusuz olumsuz
etkileyecektir. Son yıllarda bu durumun farkına vararak ihraç pazarları ile ekonomik/ticari
ilişkilerinde çeşitliliğe yönelen Meksika, dış ticaret yapısında farklılaşmaya gidebilmek için
(dış ticarette ABD’ye olan bağımlılığını azaltmak ve başta AB ülkeleri, Japonya ve Güney Kore
olmak üzere diğer ülkelerle olan ticari ilişkilerini artırmak için) yaklaşık 50’ye yakın ülke ile
serbest ticaret anlaşmaları imzalamıştır. Bu durumu, görüşülen PROMEXICO4 yetkilisi de AB
ile imzaladıkları serbest ticaret anlaşmasından daha fazla istifade edebilmek için İspanya başta
olmak üzere AB ülkelerinde düzenlenen fuarlara önem vermeye başladıklarını, AB ülkelerine
üst düzey ve çok sayıda firma katılımı sağlayarak ticaret heyetleri düzenlediklerini ifade
etmiştir. Meksika’nın son yıllardaki bu politika değişikliği ile Avrupa kıtasına yönelmesi, AB
ülkelerinin komşusu ve ihracatının %60’nı AB ülkeleri ile yapan Türkiye için (Türk sanayicisi
için) büyük bir şanstır.
1980’li yıllarda başlayan ticaretteki serbestleşmenin sonucu düşük işçilik maliyetlerinden
istifade ederek ABD pazarını hedefleyen yabancı yatırımcıların Meksika’da fabrika açmaları,
maquiladora5 sanayisinin hızlı gelişimine sebep olmuştur. Bu gelişmeler, NAFTA’nın yürürlüğe
girmesiyle 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren daha da hızlanmıştır. Maquiladora
sanayisi araçlardan elektrikli ürünlere, tekstilden mobilyaya muhtelif birçok sektörde üretim
2
2007 yılı verilerine göre Meksika’da Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 8,220 US $’dır.
NAFTA; North American Free Trade Agreement – Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması
4
PROMEXICO (Meksika Yatırım ve Ticareti Geliştirme Kuruluşu), www.promexico.gob.mx
5
Maquiladora fabrikaları, ABD’den Meksika’ya gümrüksüz olarak ithal ettikleri hammadde ve ekipmanı işledikten/montajını yaptıktan sonra genellikle ABD pazarına ihraç etmektedir. Bir başka ifadeyle, Maquiladora,
Meksika’nın ABD sınırına yakın bölgelerde faaliyet gösteren ihracata yönelik sanayidir. 1964 yılından bu yana
faaliyet gösteren maquiladora fabrikaları aynı zamanda Meksika’ya teknoloji transferinde önemli rol oynamaktadırlar.
3
95
yapmaktadır. Maquiladora sanayisi, EIU (2008) verilerine göre 2007 yılı Meksika’nın toplam
ihracatının %80.7’si imalat sanayi ürünleridir.6 Bu ihracatın %44.7’sini maquiladora sanayisi
gerçekleştirmiştir. 2007 yılı Meksika’nın toplam ithalatının %72.9’u ara mallardır.7 Bu ithalatın
%34.2’sini maquiladora sanayisi gerçekleştirmiştir.
Son yıllarda otomotiv sanayi, Meksika ekonomisine önemli katkıları olan ve bu katkısını
gün geçtikçe artıran Meksika’nın en önemli imalat sanayidir. Otomotiv ana ve yan sanayi,
elektronik ve tekstil sektörleri Meksika imalat sanayinin %75’ini oluşturmaktadır. İmalat
sanayinin 1/3’ünü makine ve ekipman, 1/4’ünü gıda, içecekler ve tütün sektörleri, 1/5’ini
petrokimya, kauçuk ve plastik sektörleri oluşturmaktadır.
İmalat sanayindeki gelişmelere paralel olarak Meksika’daki özelleştirmeler sayesinde
başta telekomünikasyon ve bankacılık olmak üzere hizmet sektörlerinde de büyük çaplı
gelişmeler olmuştur.
Meksika yerinde pazar araştırması çerçevesinde yapılan çalışmalar sanayi ürünleri
açısından değerlendirildiğinde, bahse konu çalışma için önceden yapılan masa başı çalışmasının
sonucu olan Meksika ithalatında önemli paylara sahip ve Türkiye’nin ihracatında
potansiyel arz eden Meksika’da öncelikle incelenmesi için tespiti yapılan sektörlerden
otomotiv yan sanayi ve takım tezgahları sektörlerinin Meksika’ya ihracatımızı artırmada
isabetli seçimler olduğu Meksika’da yapılan çalışmalar neticesinde bir kez daha tespit
edilmiş, Türk ihraç/sanayi ürünlerinin pazar potansiyeli yerinde belirlenmiştir. Yukarıda
da bahsedildiği üzere Meksika otomotiv sanayi hızlı bir şekilde gelişmektedir. Gelişen
otomotiv sanayisine paralel olarak oto yedek parça sektörü ile araç ve oto yedek parça üretimi
için gerekli takım tezgahları sektörleri de aynı oranda önemini artırmaktadır.
Meksika’da pazar araştırmasına konu olan otomotiv yan sanayi ve takım tezgahları
sektörlerine yönelik çok sayıda ilgili kamu ya da özel sektör kuruluşunun yanı sıra yerli
firmalar ile de görüşme yapılmış, sektörlerde pazarların durumu, pazarlara hakim rakip ülkeler,
sektörlere uygulanan genel mevzuat, lojistik imkanları, nakliye giderleri, mallarla ilgili tüketici
öncelikleri gibi konularda kendilerinden bilgi alınmıştır. Bunun yanında Meksika’da tekstil ve
mücevherat sektörlerinde iş yapan Türk işadamları ile de görüşmeler yapılmış, bu firmaların
sektörleri ile ilgili ticaret fırsatları ve Meksika pazarına giriş konularındaki tecrübelerinden
istifade edilmiştir.
Meksika pazarına tedarik sağlayan yabancı ya da Türk firmalardan görüşülenler
Meksika pazarının büyüklüğü, Meksika pazarındaki fırsatlar konusunda memnuniyetlerini
ifade etmişlerdir.
Meksika’nın toplam ihracatının %80.7’si imalat sanayi ürünleri, %15.8’i petrol, %2.8’i tarım ürünleridir.
Meksika’nın toplam ithalatının %72.9’u ara malları, %14.8’i tüketim ürünleri, %12.8’i sermaye (yatırım) mallarıdır. 6
7
96
Diğer yandan Meksika pazarının büyüklüğünü ve bu pazardaki fırsatları keşfeden
ülkelerden bir anlamda bu pazardaki rakiplerimizden özellikle Çin ve Hindistan’ın ticari heyet ve
tanıtım faaliyetlerini sıklaştırdığını hem Mexico City Ticaret Odası8 yetkilisi hem de COMCE9
yetkilisi ifade etmiştir. Bu ülkelerin yanı sıra Pakistan, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti’nden de
heyetlerin geldiğini ifade edilmiştir. Ayrıca, COMCE yetkilisi Çin’den gelen heyetlerin oto
yedek parça ile elektronik sektörlerine daha fazla ilgi gösterdiklerinden bahsetmiştir.
Meksika’da Türkiye ve Türk sanayi ürünleri konusunda olumlu ya da olumsuz bir
önyargının bulunmadığı ancak Türkiye’nin ve Türk sanayi ürünlerinin çok tanınmamasının
ticaretin gelişmesine önemli bir engel teşkil ettiği gözlemlenmiştir. Bu bilgi, sanayi ile ilgili
kamu ve özel sektör kuruluşlarının yanı sıra sanayi alanında faaliyet gösteren firmalar ile yapılan
görüşmelerden de çıkan bir sonuçtur. Bu durum, Türk makinelerini tanıyarak, Türk makinelerini
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin (başta İtalya ve İspanya olmak üzere) makineleri ile
karşılaştırıldığına kalite-fiyat uyumu açısından çok daha iyi olduğunu belirledikten sonra
ithalatının büyük bir kısmını/tedarik kaynaklarını AB üyesi ülkelerden Türkiye’ye kaydıran
yıllık 80 milyon dolarlık satış hacmine sahip takım tezgahları ithalatı/dağıtımı alanında
faaliyette bulunan Meksikalı bir firmanın ifadelerinden de net olarak anlaşılmıştır. Yine,
tekstil sektöründe faaliyette bulunan bir Meksikalı firma da “ticaret yapılacak ülke” deyince
Meksikalıların aklına ABD, Batı Avrupa ülkeleri, Çin ve Hindistan’ın geldiğini Türkiye’nin
Meksikalıların ticaret yapacakları bir ülke olarak akıllarına gelmediğini ifade etmiştir.
Dünya piyasalarında artan petrol fiyatları, petrol ihracatçısı bir ülke olan Meksika’da
fon/para birikmesine yol açmıştır. Biriken bu para ile Meksika hükümeti 2006-2012 yılları
arasını kapsayan 300 milyar dolarlık altyapı/üstyapı programına başlamıştır. Bu program ile
Meksika’yı Singapur gibi bir fırsatlar ülkesine dönüştürmek isteyen Meksika hükümeti yeni
limanlar, lojistik merkezleri, otobanlar, demiryolları, su şebekeleri gibi yeni altyapı/üstyapı
yatırımları yapmak istemektedir. Ayrıca, özellikle zengin ülke (ABD gibi) halklarına yönelik
“ikinci ev” için de Meksika hükümeti yeni yaşam alanları inşa etmeyi planlamaktadır. Zengin
ülke emeklileri için Meksika’yı cazip kılmak için otelden hastaneye, golf sahalarına kadar her
şeye bu yeni yaşam alanlarında yer vermektedirler. Yeni yapılan/yapılacak bu altyapı/üstyapı
yatırımları için büyük çaplı müteahhitlik hizmetleri, inşaat malzemeleri, iş ve inşaat makine
ve ekipmanına da ciddi talep olmaktadır/olacaktır.
Türkiye ile Meksika arasındaki uzaklık, karşılıklı işbirliğini azaltsa da görüşülen
firmalardan edinilen izlenime göre sanayi ürünlerinin Türkiye ile Meksika arasındaki nakliyesi
açısından çok ciddi bir engel olarak düşünülmemektedir. Türkiye’den Meksika’ya bir konteynır
makinenin veya oto yedek parçanın nakliyesi 20-25 gün sürmekte ve navlun bedeli ürünlerin
özelliklerine göre 2-5 bin dolar arasında değişmektedir.
8
9
Mexico CityTicaret Odası, www.camaradecomercio.com.mx
COMCE (Meksika Dış Ticaret, Yatırım ve Teknoloji İş Konseyi), www.comce.org.mx
97
Ürün nakliyesinde tek sorun doğrudan Meksika limanına ürünlerin gitmemesi, özellikle
İtalya olmak üzere Avrupa ülkeleri limanlarında ürün aktarmasının (transshipment) olmasıdır.
Dolayısıyla, ürün tesliminde aktarmadan kaynaklı süre uzaması olmaktadır.
Meksika’da sanayi ürünleri açısından ithalatçı/dağıtıcı firmaların merkezi, ticaretin,
finansın ve siyasetin de merkezi olan başkent Mexico City’dir.10 Avrupa, Türkiye, Ortadoğu
ülkeleri ve Hindistan’dan gelen sanayi ürünlerinin uğrak yeri olan liman şehri Veracruz’da
sanayi ürünleri açısından ticari faaliyetler fazla değildir.11 Veracruz Ulusal Turizm, Ticaret
ve Hizmetler Odası’nda 12 görüşülen yetkililerden biri Meksika ile ticaret yapmak isteyen
yabancı firmanın doğrudan Mexico City’ye gelerek pazar araştırması yapmasını tavsiye
etmiştir. Makine ve oto yedek sektörlerindeki büyük ithalatçı/dağıtıcı firmaların merkezleri
Mexico City’dedir ve diğer şehirlerde ya ofisleri ya da bu büyük toptancı firmalarla çalışan
küçük firmalar vardır.
Meksika dağıtım ağında işine ve sektörüne hakim dağıtıcı bir firma ile çalışmak
özellikle Türkiye’nin ve Türk ürünlerinin tanınmadığı bu pazarda önem arz etmektedir.
Zira, Meksika pazarında iyi tanınan bir dağıtıcı firmaya duyulan güven, firmanın pazara arz
ettiği ürünler için de referans olmaktadır. Görüşülen dağıtıcı firmalar pazara arz edilecek yeni
ürünlerde müşterileri kendilerinin ikna etmelerinin daha kolay olduğunu belirtmişlerdir.
Meksika’nın 2000 yılında Avrupa Birliği ile imzaladığı serbest ticaret anlaşmasının
Türkiye ile imzalanmamış olması Meksika’ya yapılan ihracatta vergi yükünün Avrupalı ülkelere
nisbeten artmasına ve bu yüzden özellikle tekstil başta olmak üzere (makine ve oto yedek
sektörleri de dahil) birçok sanayi ürününde pazar sapmalarının oluşmasına sebep olmuştur. Bu
nedenle, daha önceden Türkiye ile çalışan bazı Meksikalı firmalar vergi yükünden kurtulmak
için tedarik kaynaklarını AB ülkelerine kaydırmışlardır. Örneğin, daha önceden Meksika’ya
Türkiye’den akrilik elyaf ve halı ithal eden tekstil sektöründe faaliyette bulunan bir Meksikalı
firma, Meksika, AB ile serbest ticaret anlaşması yapınca Türk halıları %30 pahalı geldiğinden
halıda tedarik kaynaklarını Avrupa’ya, iplikte Hindistan’a yönlendirmiştir.
Meksikalı firmaların ifadelerine göre gümrük vergisi, navlun ve gümrük işlem masrafları
ithal edilen ürünün toplam bedelinin %7 ila 10’u arasında değişmektedir. Meksika pazarında
hedef sektörlerden takım tezgahları ve oto yedek parça sektörlerinde Meksika’nın uyguladığı
gümrük vergisi oranları %0 ila 20 arasında değişmektedir. Bu gümrük vergisi oranları
düşünüldüğünde, dünyada artan rekabete paralel düşen kar marjları nedeniyle serbest ticaret
anlaşmasının önemi ortaya çıkmaktadır.
10
Türkiye’den göç ederek Meksika’da 25 yıldır mücevherat sektöründe faaliyette bulunan (Türkiye’den aynı
zamanda kumaş ithalatı da yapan) Meksikalı bir firmanın ifadesine göre ticaret ve pazar açısından Meksika’daki
ilk üç eyalet sırasıyla Mexico City, Guadalajara ve Monterrey’dir.
11
Veracruz sanayisi, petrol işleme, şeker üretimi ve demir çelik boru üretimine dayanmaktadır. Veracruz ekonomisinde liman lojistiğinin önemi limandaki yeni geliştirme yatırımları ile daha da artmaktadır.
12
Veracruz Ulusal Turizm, Ticaret ve Hizmetler Odası, www.canacoveracruz.com.mx
98
Serbest ticaret anlaşmasının bir diğer önemi de Amerikan firmalarının şikâyetlerinden
anlaşılmaktadır. Meksika, AB ile serbest ticaret anlaşması imzalayınca ABD’li birçok firma
(makine ve oto yedek sektörü dahil) avantajlarını dolayısıyla Meksika’daki pazarlarını
kaybettiklerini ifade etmektedirler.
Sanayi ürünleri özellikle de makine ihracatında Meksika ile Türkiye arasındaki ticarette
en önemli olarak gözüken sorunlardan biri de Meksika’ya sanayi ürünleri ihraç eden Türk
firmalarımızca da malum olan ve Meksika’ya gitmeden önce Meksika’ya ihracat yapan Türk
firmalarına yapılan anket çalışmasında da şikayet konusu olan Meksika vizesi problemidir.
Konu, Meksika vatandaşlarının Türkiye vizesini iki gün içerisinde alabilmelerine rağmen,
Türkiye’de Meksika vizesi alma süresinin ise üç aya kadar uzayabildiği ve bu durumun Türk
işadamları için bir engel oluşturduğudur. Ticaretimizdeki bu önemli sorunu Türkiye’den
büyük miktarlarda makine ithalatı yapan bir Meksikalı firma da teyit etmiştir. Türkiye’den
ithal ettiği makinelerin kullanım/teknik eğitimini vermek üzere Meksika’ya davet edilen
Türk işadamlarının/eğitimcilerinin vizelerini geç almalarından kaynaklanan problemlerin
yaşandığından bahsetmiştir. Ayrıca bu ciddi sorun, Meksika’da ofis açarak bu pazara
girmeye çalışan mücevherat sektöründe faaliyette bulunan bir Türk firması tarafından da dile
getirilmiştir.
Meksika sanayi ve Meksika’daki görüşmelerden izlenimlere yukarıda kısaca değindikten
sonra bu çalışmanın esas konularından olan, Türkiye’nin Meksika’ya ihracatında potansiyel
arz eden, Meksika ithalatında önemli paylara sahip ve Meksika’da yerinde pazar araştırması
yapılan Meksika otomotiv yan sanayi ve takım tezgahları sektörleri daha detaylı olarak
incelenecektir.
3.1. MEKSİKA OTOMOTİV ANA VE YAN SANAYİ
Türk ihraç/sanayi ürünleri açısından incelenen ve hızla gelişen Meksika otomotiv
sanayisine paralel gelişen ve büyüyen Meksika oto yan sanayisinde de Türk firmalarının
tanınması halinde pazar payı elde edebilecekleri düşünülmektedir.
Meksika, Latin Amerika’da en büyük ikinci, dünyada ise 10’uncu büyük otomotiv
pazarına sahiptir. Gelişmiş (doymuş) ülke pazarları ile kıyaslandığında doymamış Meksika
otomotiv pazarı önemli potansiyelleri barındırmaktadır.
Otomotiv sanayi, üretim, istihdam, yatırım ve ihracat açısından Meksika’daki en önemli
sanayilerden biridir. Meksika ihracatının %15’i, Meksika’ya gelen yabancı yatırımların %5’i
otomotiv sanayi kaynaklıdır. 500 bin kişiye istihdam sağlayan bu sanayi Meksika’nın en
önemli döviz kaynağıdır. Otomotiv sanayi, ABD pazarına yakınlığı nedeniyle kuzey eyaletleri
ile Mexico City çevresindeki merkez eyaletlerde yoğunlaşmıştır.
99
2004 yılında Meksika’da araç satışları, cazip kredi programları ve istikrarlı ekonomik
şartlar nedeniyle 1 milyon adeti geçmiş olup araç satışlarının 2007 yılında 1.2 milyon olarak
gerçekleşmesi tahmin edilmektedir. Meksika’da en büyük imalat sanayi olan otomotiv
sanayinde araç satışlarını teşvik edici bir rol oynaması beklenen gelişmiş/yeni model
araçların piyasaya sunulması ile araç pazarının 2007- 2009 yılları arasında düşük oranlarda
da (%1-2) olsa büyümesi beklenmektedir. Son yıllarda, otomotiv sanayindeki bu gelişmelere
rağmen Meksika’da kişi başına düşen araç sayısı azdır. Meksika’da, kişi başına düşen araç
sayısındaki azlığın en önemli sebebi, araçlardan bakımı ve tamiri ile azami istifade edilmesi
ve kullanılmasıdır. Bu yüzdendir ki, Meksika’da ortalama araç yaşı 12’dir. Bu ortalama yaş,
dünyadaki en yüksek ortalamalardan biridir ve yakın gelecekte de bu ortalamanın Meksika
için düşmesi beklenmemektedir.
Meksika otomotiv sanayi Meksika’da pazarı hızla büyüyen sektörlerden biridir. Meksika
Otomotiv Sanayileri Derneği (AIMA) 2007 yılı verilerine göre Meksika Gayri Safi Milli
Hasıla’sının yaklaşık %5’ini 26 milyar $ dolar ile otomotiv sanayi oluştururken %2.5’ini 12
milyar $ dolar ile oto yan sanayi oluşturmaktadır. Oto aksesuar sektörü de 1.1 milyar dolar
pazarı ile oto yan sanayinin %10’unu oluşturmaktadır.
Hem yeni araçların piyasaya sunulması hem de mevcut araçların tamir/bakım ile kullanım
devamlılığının sağlanması nedeniyle Meksika araç parkı sürekli büyümekte dolayısıyla oto
yan sanayi ürünlerine olan talep artmaktadır. Otomotiv sanayindeki bu gelişme bu sanayi ile
ilgili kamu/özel sektör kuruluşları ve oto yan sanayi alanında faaliyette bulunan firmalarca
da müşahede edilmektedir. Özellikle oto yan sanayindeki ithalatçı/dağıtıcı firmalar oto yan
sanayi pazarındaki bu gelişmelerden memnun kalmakta dolayısıyla kendilerine sunulan farklı
tedarik kaynakları ile görüşmek ve bu kaynaklara yönelmek istemektedirler.
Zira, görüşmelerde Türkiye’nin otomotiv ana ve yan sanayilerindeki başarıları
aktarıldığında ve oto yan sanayi ile ilgili Merkezimizce hazırlanan broşür çalışması Meksikalı
firmalara verildiğinde firmaların ciddi ilgileri de gözlemlenen bir diğer husus olmuştur.
Meksika oto yedek parça sektöründe; orijinal ekipmanda ABD, Almanya ve Japonya’nın, oto
yan sanayi ve aksesuarlarında ABD, Almanya ve Japonya’nın yanı sıra Brezilya, Kanada,
İspanya ve Çin’in pazardaki varlıkları dikkat çekmektedir. Orijinal ekipman pazarında ABD,
Almanya ve Japonya’nın üstünlüğü, Meksika’da önemli üretim üsleri olan Chrysler, Ford
Motor Company, General Motors, Nissan, Volkswagen markaların Meksika otomotiv sanayi
üretimindeki varlıklarından da kolaylıkla anlaşılmaktadır.
3.1.1. Araç Parkı ve Yoğunluğu
Global Insight, 2005 yılı verilerine göre, Meksika’da kişi başına düşen araç sayısı, her
1000 kişiye ortalama 72’dir.13 2005-2007 yılları arasında araç satışlarındaki artış nedeniyle
13
EIU verilerine göre Meksika’da kişi başına düşen binek otomobil sayısı 2005 yılında 146, 2006 yılında 149,
2007 yılında ise 152’dir.
100
bu rakam artmıştır. Her ne kadar bu rakamdaki artış önemli oranlarda ve kişi başına düşen
araç sayısı açısından Meksika bölge ülke standartları14 üstünde de olsa gelişmiş ülkelerle15
kıyaslandığında kişi başına düşen araç sayısı Meksika’da azdır. Meksika’da, kişi başına düşen
araç sayısındaki azlığın en önemli sebebi, araçlardan bakımı ve tamiri ile azami istifade edilmesi
ve kullanılmasıdır. Bu yüzdendir ki, Meksika’da ortalama araç yaşı 12’dir. Bu ortalama yaş,
dünyadaki en yüksek ortalamalardan biridir ve yakın gelecekte de bu ortalamanın Meksika
için düşmesi beklenmemektedir.
Aşağıdaki tabloda Meksika araç parkı ve Meksika’da kişi başına düşen araç sayısı ile
ilgili veriler vardır.
Meksika Araç Parkı
2001
2002
2003
2004
2005
Nüfus (milyon)
99.25
101.04
102.82
104.44
106.12
Binek Otomobil Parkı (milyon)
6.24
6.59
6.90
7.18
7.60
Ticari Araç Parkı (milyon)
3.48
3.73
4.06
4.27
4.45
63
65
67
69
72
35
37
39
41
42
Binek Otomobil Yoğunluğu
(Kişi başına düşen’ 000)
Ticari Araç Yoğunluğu
(Kişi başına düşen’ 000)
Kaynak: Global Insight
2005 yılı verilerine göre 12 milyon adetlik Meksika araç parkının %60’ını Chrysler,
Ford ve General Motors gibi Amerikan markaları iken %38’i Nissan, Toyota, Seat, Renault,
Peugeot ve Volkswagen markalarıdır. Araç parkının %2’sini ise pahalı (lüks) markalar (Lincoln,
Cadillac, Jaguar, vb.) oluşturmaktadır.
3.1.2. Araç Satışları
1994 yılında imzalanan NAFTA ile beraber Meksika araç pazarı model ve tip bakımından
zenginleşmeye başlamıştır. NAFTA’nın yürürlüğü girmesiyle Meksika pazarında ABD ve
Kanada’dan ithal edilen araç modellerinin de etkisiyle araç satışları hızlanmıştır. Aşağıdaki
tablodan da görüldüğü üzere araç tedarikinde, NAFTA’nın ve coğrafi yakınlığın da etkisiyle
tip bazında ve genel toplamda en büyük tedarikçi ülke ABD’dir.
2007 yılında bölge ülkelerinden Arjantin’de her 1000 kişiye 149, Şili’de her 1000 kişiye 109, Brezilya’da her
1000 kişiye 100, Venezüella’da ise her 1000 kişiye 88 araç düşmektedir.
15
Gelişmiş ülkelerde her 1000 kişiye 500 ila 550 arasında araç düşmektedir.
14
101
Meksika’nın Otomotiv Ana Sanayi İthalatı (Değer: milyon ABD Doları)
GTİP1 ÜRÜN ADI
8701
8702
2005
Traktör
183,969
Otobüs-MinibüsMidibüs
8705
2007
2007 Yılında İthalat Yapılan
Başlıca Ülkeler ve % Payları
180,727
ABD (85,5), Brezilya (3), Kanada
384,309 (2,7), İtalya (2,5), Türkiye (0,02)
Japonya (51,5), ABD (34),
83,465 Almanya (8), Kanada (5,4)
87,197
Binek otomobil
ABD (45,5), Japonya
(15,5), Brezilya (9,7), Kanada
(9), Almanya (7,3), G.Kore (3,6),
7.840,180 9.265,260 9.438,720 İspanya (2,6), Türkiye (0,19)
Kamyonkamyonet
ABD (61), Arjantin (9,4), Japonya
(8,5), Kanada (6,5), Brezilya
2.341,230 2.667,130 3.285,290 (6,5), Almanya (2,5), G.Kore (2)
8703
8704
87,072
2006
Özel Amaçlı
Motorlu Taşıtlar
67,141
98,168
ABD (59,5), Kanada (15,5),
Almanya (14), İtalya (2,5),
144,004 Portekiz (2,3), Fransa (2,2)
Kaynak: World Trade Atlas (www.gtis.com/wta.htm)
2004 yılına gelindiğinde Meksika’da araç satışları, cazip kredi programları ve istikrarlı
ekonomik şartlar nedeniyle yıllık 1 milyon adeti geçmiştir. Her ne kadar Meksika potansiyel
araç alıcıları açısından daha zengin olsa da, araç satışları açısından (doymuş pazarlar da olsa)
kuzey komşuları Kanada ve ABD gibi araç satışlarında ciddi artışlar yoktur.
Meksika’da en büyük imalat sanayi olan otomotiv sanayi, en büyük pazarı olan ABD’de
2006 yılında yaşanan ekonomik gerilemeden olumsuz etkilenmiştir. Kısa vadede, gelişmiş
yeni model araçların piyasaya sunulmasının araç satışlarını teşvik edici bir rol oynaması
ve araç pazarının 2007- 2009 yılları arasında düşük oranlarda da (%1-2) olsa büyümesi
beklenmektedir.
Meksika Araç Satışları (Adet)
2002
2003
2004
Binek Otomobil
706,034
680,248
728,366
700,927
663,412
675,252
Hafif Ticari Araç
271,913
289,498
361,299
425,032
463,093
468,967
Ağır Ticari Araç
19,976
19,402
22,465
31,178
37,786
34,179
997,923
989,148
1,112,130
1,157,137
1,164,291
1,178,398
TOPLAM
* Tahmini
102
2005
2006
2007 (*)
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında binek otomobil satış verileri vardır. 2006
yılı verilerine göre, Nissan, Volkswagen ve Chevrolet, Meksika’daki toplam binek otomobil
satışının % 60’ını gerçekleştirmiştir.
Binek Otomobil Satışları (Marka Bazında, Adet)
2002
2003
Nissan
164,77
VW
148,57
Chevrolet
144,34
Ford
79,938
Dodge
48,697
Toyota
3,753
Honda
22,079
SEAT
24,274
Pontiac
6,644
Renault
13,109
2004
159,17
158,15
137,92
74,009
35,622
6,214
18,277
21,662
2,93
16,052
2005
166,85
164,09
146,86
64,376
48,931
8,697
16,345
22,394
8,872
21,074
162,48
139,82
133,52
71,723
46,949
12,776
21,254
20,577
12,211
19,868
2006
147,66
125,61
124,25
57,151
49,769
25,713
25,127
19,69
18,788
16,804
2006 Pazar Payı,
%
22.3
18.9
18.7
8.6
7.5
3.9l
3.8
3.0
2.8
2.5
Aşağıdaki tabloda Meksika’da segment bazında binek otomobil ve hafif ticari
araç satış verileri vardır. 2006 yılı verilerine göre en fazla satış B ile C1 segmentlerinde
gerçekleşmiştir.
Binek Otomobil ve Hafif Ticari Araç Satışları (Segment Bazında, Adet)
A
B
C1
C2
D1
D2
E1
E2
CDV
HVAN
MPV-B
MPV-C
MPV-D
MVAN
47,515
291,66
33,513
329,47
45,159
353,31
43,388
326,93
35,686
271,21
2006 Pazar Payı,
%
3.2
24.1
224,09
54,307
60,716
22,056
4,446
1,232
0
9,964
0
9,012
35,984
9,418
184,87
55,779
54,422
16,515
4,212
1,053
779
10,113
4,653
7,301
32,423
10,929
183,59
66,57
55,252
17,567
5,52
908
2,792
8,523
7,33
6,447
34,307
9,347
185,66
65,419
53,044
19,933
5,719
771
4,608
9,192
6,536
6,261
40,463
14,623
189,33
73,712
51,056
26,798
5,411
782
5,877
7,304
7,604
6,982
38,939
18,618
16.8
6.5
4.5
2.4
0.5
0.1
0.5
0.6
0.7
0.6
3.5
1.7
2002
2003
2004
2005
2006
103
PUP-B
5,282
PUP-C
41,315
PUP-D
94,639
SUV-B
0
SUV-C
35,422
SUV-D
14,587
SUV-E
16,262
5,194
37,611
90,152
10,514
46,634
18,096
15,49
8,16
43,799
108,12
22,785
67,803
19,471
22,892
12,35
48,946
123,1
27,185
82,069
23,318
26,414
15,558
60,281
128,88
31,341
91,296
27,886
31,901
1.4
5.4
11.4
2.8
8.1
2.5
2.8
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında hafif ticari araç satış verileri vardır. 2006
yılı verilerine göre, Ford ve Chevrolet, Meksika’daki toplam hafif ticari araç satışının %45’ini
gerçekleştirmiştir. Nissan’ın 2002-2006 yılları arasında satışlarındaki artış dikkat çekicidir.
Hafif Ticari Araç Satışları (Marka Bazında, Adet)
2002
2003
2004
2005
2006 Pazar Payı,
%
2006
Ford
74,815
77,116
109,41
115,23
116,34
25.1
Chevrolet
74,288
71,459
76,237
94,032
90,401
19.5
Nissan
46,482
54,636
67,933
72,434
80,637
17.4
Toyota
83
3,628
15,179
22,542
34,366
7.4
Dodge
21,199
17,096
17,719
24,018
29,583
6.4
Honda
8,351
10,739
13,322
17,403
22,344
4.8
Jeep
11,379
14,536
17,722
20,117
20,123
4.3
Chrysler
15,349
16,405
16,424
18,91
19,386
4.2
0
2,456
6,323
9,483
10,188
2.2
VW
11,184
11,074
6,362
9,264
9,287
2.0
Mitsubishi
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında ağır ticari araç satış verileri vardır. 2006
yılı verilerine göre, Kenworth ve International Meksika’daki toplam ağır ticari araç satışının
%50’sini gerçekleştirmiştir.
Ağır Ticari Araç Satışları (Marka Bazında, Adet)
Kenworth
International
104
2002
2003
2004
2005
2006
2006 Pazar Payı, %
5,51
5,391
6,067
8,051
10,425
27.6
4,415
3,564
4,227
6,121
8,499
22.5
Mercedes-Benz
3,238
3,867
4,256
5,269
6,104
16.2
GMC
2,082
2,371
2,83
5,756
4,582
12.1
Ford
3,272
3,05
3,396
3,891
4,562
12.1
Volvo
819
748
987
830
1,02
2.7
0
0
33
541
830
2.2
VW
Isuzu
Sterling
0
0
0
101
824
2.2
520
215
345
406
613
1.6
0
42
100
71
222
0.6
Freightliner
3.1.3. Araç Üretimi ve Araç Üreticileri
Aşağıdaki tablolardan da görüldüğü üzere Meksika’da otomotiv üretiminde 20022004 yılları arasında yaşanan daralmadan sonra 2005 yılı otomotiv üretim rakamları, bu
daralma eğiliminin bitişini temsil etmektedir. 2005 yılında Ford, Hermosillo fabrikasını
yeniden yapılandırarak Ford Fusion, Mercury Milan ve Lincoln Zephyr modelleri üretimini
gerçekleştirmektedir. General Motors (GM), 2005 yılında Ramos Arizpe fabrikasında
HHR modeli üretimine başlamış ve 2006 yılında da GMT 900 SUV modelinden daha fazla
üretmiştir. 2006 yılında Nissan Meksika’daki üretimi Sentra modelinin yanına Versa modelini
de eklemiştir. Üretimdeki bu gelişmelere rağmen Meksika üretiminin en büyük ihraç pazarı
Amerika’daki ekonomik yavaşlama, 2007 yılı Meksika üretiminin 2006 yılına göre gerilemesine
sebep olmuştur. Meksika otomotiv üretiminin %30’unun iç pazara, %70’inin ihracata yönelik
olması nedeniyle dış pazardaki olumlu/olumsuz gelişmeler Meksika üretimini büyük çaplı
etkilemektedir.
Meksika Araç Üretimi (Adet)
2002
2003
2004
2005
Binek Otomobil
962,298
776,021
782,449
845,215
1,095,937
1,103,767
Ağır Ticari Araç
41,641
44,679
56,943
73,034
81,350
66,992
Hafif Ticari Araç
788,929
749,017
706,076
759,019
858,946
795,391
1,792,868
1,569,717
1,545,468
1,677,268
2,036,233
1,966,150
TOPLAM
2006
2007 (*)
* Tahmini
2007 yılında Meksika otomotiv ihracatının en önemli pazarı, Meksika ihracatındaki
%80’lik payı ile ABD’dir. ABD’yi %6,5 pay ile Almanya ve %3,5 pay ile Kanada izlemektedir. ABD’nin Meksika otomotiv ihracatındaki payı düşerken diğer yandan Meksika’nın ABD araç
ithalatındaki payı sürekli artmaktadır. Bu bir anlamda, ABD’deki araç üretiminin Meksika’ya
(güneye) kayması anlamına da gelmektedir. Bu durumu görüşülen PROMEXICO yetkilisi
105
de teyit etmiş ve özellikle Nissan’ın maliyetler nedeniyle ABD’deki üretimini Meksika’ya
kaydırdığı ifade etmiştir.
Aşağıdaki tabloda, otomotiv üretiminin %70’i ihracata yönelik olan Meksika’nın
yıllar itibariyle otomotiv ana sanayi ihracatı ve 2007 yılı itibariyle ihracat pazarlarının payı
verilmektedir.
Meksika’nın Otomotiv Ana Sanayi İhracatı (Değer: milyon ABD Doları)
GTİP2 ÜRÜN ADI
8701
Traktör
8702
Otobüs-MinibüsMidibüs
8703
Binek otomobil
8704
Kamyon-kamyonet
2005
2006
1.203,391
1.405,686
4,840
2,935
13.404,388
17.407,486
7.135,333
8.510,648
Özel Amaçlı
8705
Motorlu Taşıtlar
11,282
34,439
2007
2007 Yılında İthalat Yapılan
Başlıca Ülkeler ve % Payları
ABD (34), Kolombiya (33),
1.312,872 Venezüella (18), Türkiye (0,16)
Venezüella (49,7), Kosta Rika
4,568 (18,3), ABD (12,5)
ABD (70), Almanya
18.684,439 (14), Kanada (4,5), Brezilya (3,2)
ABD (92), Venezüella (2,5),
8.969,620 Kolombiya (1,8), Kanada (1,6)
ABD (50,5), Venezüella
25,075 (19,5), Belize (13,75)
1970 ve 1980’lerde Meksika otomotiv sanayinin dış ticarete kapalı bir yapısı vardı. İç
pazar yüksek gümrük vergileri ile dış rekabetten korunuyordu. Bu nedenden ötürü Meksika
pazarında daha iyi rekabet etmek için uluslararası otomotiv üreticileri Meksika’da fabrika
açmışlardır. Chrysler, Ford, General Motors ve Volkswagen Meksika’da fabrika kuran ilk
firmalardır.
1994 yılında NAFTA anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle Meksika’daki ucuz işgücü,
Meksika’nın ABD’ye yakınlığı gibi nedenlerden ötürü ABD ve Kanada pazarını hedefleyen
araç üreticileri için Meksika ideal bir üretim merkezi olmuştur. Ayrıca, Meksika otomotiv
üretiminde Amerikan firmalarının baskınlığı artmış ve Meksika-ABD üretimi bütünleşmiştir.
2000’li yıllarda Meksika’nın AB ve Japonya ile imzaladığı serbest ticaret anlaşmaları ile başta
ABD pazarı olmak üzere Latin Amerika pazarlarını hedefleyen AB ve Japon araç üreticileri de
Meksika otomotiv üretimindeki varlıklarını artırmışlardır.
Günümüzde Meksika’daki büyük araç üreticileri DaimlerChrysler (DCX), Ford, General
Motors (GM), Honda, Renault-Nissan, Volkswagen (VW) ve Toyota’dır.
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında binek otomobil üretim verileri vardır. 2007
verilerine göre, Nissan ve Volkswagen (VW) Meksika’daki toplam binek otomobil üretiminin
yaklaşık %70’ini gerçekleştirmiştir.
106
Binek Otomobil Üretimi (Marka Bazında, Adet)
2005
2006
2007 (*)
Pazar
Payı, %
2002
2003
2004
2007 (*)
Nissan
298,613
259,806
277,010
306,734
347,850
406,572
36.8
VW
332,876
287,253
225,342
299,565
346,883
351,742
31.9
Ford
150,969
85,472
69,556
72,302
210,382
175,290
15.9
Chevrolet
118,170
81,441
91,119
68,685
60,873
60,686
5.5
Mercury
0
0
0
12,579
40,234
37,457
3.4
Lincoln
0
0
0
9,902
42,548
32,772
3.0
Chrysler
0
0
36,994
14,599
13,111
15,302
1.4
Honda
24,962
21,624
21,824
23,538
24,235
14,641
1.3
Renault
12,141
15,414
11,042
13,543
9,821
9,305
0.8
BMW
1,046
Pontiac
23,521
* Tahmini
308
0
0
0
0
0.0
24,703
49,562
23,768
0
0
0.0
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında hafif ticari araç üretim verileri vardır.
2007 verilerine göre, Chevrolet ve Dodge, Meksika’daki toplam hafif ticari araç üretiminin
yaklaşık % 60’ını gerçekleştirmiştir.
Hafif Ticari Araç Üretimi (Marka Bazında, Adet)
2002
2003
2004
2005
2006
Chevrolet
198,992
201,260
199,818
240,800
370,806
2007 (*)
Pazar Payı, %
301,572
37.9
Dodge
202,833
171,069
185,173
186,792
153,869
166,340
20.9
Chrysler
173,657
137,461
119,637
143,046
146,625
114,946
14.5
Saturn
0
0
0
0
0
64,862
8.2
Toyota
0
0
238
23,670
34,465
48,121
6.0
Nissan
30,337
32,096
36,502
42,445
50,768
41,277
5.2
Ford
21,949
46,262
21,213
28,634
37,064
26,625
3.3
0
0
0
0
0
15,234
1.9
Cadillac
15,937
26,911
29,344
17,971
11,750
9,567
1.2
GMC
31,546
29,665
29,573
16,153
0
6,847
0.9
Buick
77,403
77,330
66,061
59,503
53,599
0
0.0
Pontiac
36,275
* Tahmini
26,963
18,517
5
0
0
0.0
Honda
2007 (*)
107
Aşağıdaki tabloda Meksika’da marka bazında ağır ticari araç üretim verileri vardır.
2007 verilerine göre, International, Meksika’daki toplam ağır ticari araç üretiminin %50’sini
gerçekleştirmiştir.
Ağır Ticari Araç Üretimi (Marka Bazında, Adet)
2002
2003
2004
2005
2006
International
12,121
17,077
24,367
29,504
36,065
33,645
50.2
Mercedes-Benz
10,769
12,316
18,114
21,551
23,916
15,278
22.8
Kenworth
6,940
7,363
9,546
10,474
12,946
9,670
14.4
Ford
9,333
4,871
2,690
3,789
4,829
4,201
6.3
General Motors
2,392
3,029
2,017
6,941
2,742
3,171
4.7
0
0
41
607
754
922
1.4
86
23
168
168
98
105
0.2
VW
Scania
2007 (*)
2007 (*)
Pazar Payı, %
Büyük araç üreticileri Meksika’yı ABD’ye ve diğer bölge ülkelerine ihracatta üretim
üssü olma önemini koruyan bir ülke olarak değerlendirmekte ve bu ülkede üretim için yeni
yatırım planları yapmaktadırlar. Örneğin Volkswagen için Meksika küresel önemi olan bir
üretim üssü ve (Çin dışında) Volkswagen’in New Beetle ve Jetta modelleri için tek üretim
merkezidir.
Meksika’nın üretim merkezi olmasında tedrici olarak gümrük vergilerini indirmesinin
de etkisi olmuştur. Bu indirimler, Renault ve Toyota gibi birçok Avrupalı ve Asyalı üreticiyi
Meksika pazarına çekmiştir. Ayrıca, Meksika pazarında hatırı sayılır yer edinen ve pazara
yerleşmiş birçok otomotiv şirketi de tüketicilere daha farklı seçenek sunmak için farklı
modelleri de ithal etmeye başlamışlardır.
DaimlerChrysler (DCX), 2006 yılında Saltillo fabrikasında 153,896 adet Ram modeli
üretirken Toluca fabrikasında 159,739 adet PT Cruiser modeli üretmiştir. DCX Saltillo’da
2007 yılında 530-milyon ABD dolarlık yatırım yaparak yıllık 440,000 adetlik V6 motor
üretim tesisi yapımına başlamış ve yıllık tesisin 2009 yılında bitmesi planlanmaktadır. DCX
hâlihazırda Ramos Arizpe fabrikasında V8 motorların yanı sıra 4 silindirli motorlar üretimi
yapmaktadır.
Ford, 2006 yılında Cuautitlan fabrikasında 44,364 adet, Hermosillo fabrikasında
292,696 adetlik üretim gerçekleştirmiştir. FORD’un Meksika’da ürettiği modeller F-serisi,
Ikon, Super-Duty Focus, Fusion (NA), Milan, MKZ ve Focus’dur. Ford, Kuzey Amerika
pazarları Kanada ve ABD için B-segment araç üretimi için Meksika’da yeni yatırımlar yapmayı
planlamaktadır.
108
General Motors (GM), 2006 yılında Ramos Arizpe fabrikasında 248,909 adet, Silao
fabrikasında 233,839 adet, Toluca fabrikasında 22,908 adet üretim yapmıştır. General
Motors’un Meksika’da ürettiği modeller Vue, C2, HHR, Avalanche, Escalade ESV, Escalade
EXT N/K, Silverado, Suburban, Yukon XL ve Silverado’dır. GM, 2008 ve sonrası yıllar için
Ramos Arizpe fabrikasında yüksek teknoloji ürünü yeni araçlar üretmeyi planlamaktadır. GM,
Meksika’daki bu yatırım planlarını alırken Meksika otomotiv sanayinin yeni motor ve hibrid
araçlar gibi yeni teknolojilerdeki büyüme potansiyelini dikkate almaktadır. Ayıca GM, San
Luis Potosi’de Meksika pazarı için küçük binek otomobil üretimi de yapmayı planlamaktadır.
GM’nin Silao fabrikasında ciddi büyütme çalışmaları yapılmakta ve bu fabrikada şanzıman
(aktarma organı) üretimi de yapılacaktır.
Honda, 2006 yılında Guadalajara fabrikasında Meksika ve Latin Amerika pazarı için
24,948 adet Accord modeli üretmiştir. Honda, Guadalajara fabrikasında 2008 yılında 50,000
adet CR-V CUV (Geçiş Segmenti Aracı) üretmeyi planlamaktadır.16 Honda, Guadalajara
fabrikasına ek 8 milyon $ yatırım yaparak bu fabrikada sadece CR-V modeli üretimi yapmayı,
her yıl ortalama 25 bin adet ürettiği Accord modeli üretimini de Honda’nın ABD’deki Ohio
fabrikasında kaydırmayı planlamaktadır.
Renault-Nissan, 2006 yılında Aguascalientes fabrikasında 237,312 adet, Cuernavaca
fabrikasında 169,391 adet üretim yapmıştır. Renault-Nissan’ın Meksika’da ürettiği modeller
Platina, Sentra, Clio, Versa/Tiida, Chasis, Pickup, Sentra, Tsuru/Sentra ve Versa/Tiida’dır.
Nissan mini otomobili Versa/Tiida’ya olan talebi karşılamak için Meksika’daki üretimini
artırmaktadır. Nissan Cuernavaca fabrikasına 30 milyon Amerikan dolarlık yatırım yaparak
2006 yılında göre bu modeldeki üretim adedini %30 artırarak 2007 yılında 164 bin adet olarak
gerçekleştirmiştir. Ayrıca Nissan, Versa C-segment modelini ABD’den gelen talebi karşılamak
için Meksika’da ikinci bir fabrika açmıştır.
Toyota, 2006 yılında Tijuana fabrikasında 34,465 adet Tacoma modeli üretmiştir. Bu
rakam da Toyota’nın yıllık üretim planı olan 30 bin adeti geçmiştir. Tacoma üretiminin çoğu
ABD’ye ihraç edilse de Toyota Meksika’da bu modelin satış rakamlarını üretimini artırarak
yükseltmektedir. Toyota’nın 2004 yılında açtığı Tijuana fabrikası nedeniyle ThyssenKrupp
Budd firması gibi Toyota’nın tedarikçileri Meksika’ya yatırım yapmaya başlamışlardır.
Volkswagen (VW), 2006 yılında Puebla fabrikasında 346,694 adet üretim yapmıştır.
VW’nin Meksika’da ürettiği modeller Bora, Jetta, N/K, New Betle ve Cabrio’dur. VW ‘nin
Meksika’da ürettiği araçlar Avrupa ya da Asya’daki üretimleri ile karşılaştırıldığında daha
rekabetçi olduğundan VW, Meksika’daki üretimini artırmaktadır. VW, Puebla fabrikasındaki
üretiminin % 70’ini ihraç etmektedir. Puebla fabrikası, VW’nin dünyada New Beetle modelini
ürettiği tek ve yeni Jetta modelinin Çin dışında ürettiği tek merkezdir.
16
CUVs; Crossover Utility Vehicles – Geçiş Segmenti Aracı
109
3.1.4. Yedek Parça Tedarikçileri
Meksika’da belli başlı oto yedek parça ve aksesuar üreticisi 1,000 firma vardır. Bu
firmalardan orijinal ekipman/yedek parça (OEM) üreticileri büyük firmalar ise Delphi,
Grupo Desc, Lear, Denso, JATCO, BASF, Michelin ve Visteon/ACH’dır. Oto yedek parça
sektöründeki yerel üretimin %40’ı yabancı yatırımdır.
Meksika’daki yedek parça tedarikçileri büyük araç üreticilerinin fabrikalarının
yanlarına yeni üretim tesislerini kurmaktadırlar. Ford ve Toyota, ABD’ye ihraç ettikleri
araçların üretimi için gerekli yedek parça tedariki yapan firmalar için tedarikçi yerleşkeleri
kurmuşlardır. Örneğin, Ford’un Hermosillo fabrikasının yanında 35 adet oto yedek parça
tedarikçisinin fabrikası vardır ve Tijuana fabrikasının yanına da birçok tedarikçi fabrikalar
kurmaktadır. Birçok tedarikçinin böyle bir yol izlemesinin nedenleri, ABD’de yaptıkları
üretimin maliyetlerinin artması (dolayısıyla tedarik yaptıkları firmaların verdikleri fiyatları
karşılayamamaları) ve Çin’deki küçük ya da orta ölçekli yedek parça üreticisinin Çin’deki
üretimlerini Meksika’ya kaydırmak istememeleridir. Diğer yandan, Meksika’daki bazı
yedek parça üreticileri de Meksika yedek parça sektöründeki artan rekabet nedeniyle üretim
maliyetlerini düşürmek için Honduras ve Nikarauga gibi Latin Amerika ülkelerine üretimlerini
kaydırmaktadırlar.
Meksika’daki büyük oto yedek parça üreticisi firmalar incelendiğinde;
Delphi, elektronik ve elektrikli aksam, güvenlik ve termal aksam üretmektedir ve başlıca
müşterileri General Motors (GM), Ford, DaimlerChrysler (DCX), Toyota, Nissan’dır. Delphi,
2005 yılında diğer üretim alanlarına yoğunlaşmak için Meksika’daki akü üretim işini Johnson
Controls firmasına satmıştır.
Grupo Desc, aktarma organları, vites mafsalları, pikap yatakları, piston, çelik cant,
dingil, dişli takımı, şaft ve salmastra üretmektedir ve başlıca müşterileri GM, Ford, Volkswagen
(VW), Dana, Renault-Nissan, DCX, ZF-Meritor, Kenworth, BMW, International, Getrag, Aston
Martin, John Deere and Freightliner’dır.
Lear, iç parçalar/sistemler (koltuk, kapı gibi) üretmektedir ve başlıca müşterileri General
Motors (GM) ve DaimlerChrysler (DCX)’dır. Lear, Ramos Arizpe fabrikasında General Motors
(GM) ve DaimlerChrysler (DCX) firmalarının yerel üretimleri için tedarik yapmaktadır. Lear,
DCX ve GM ile imzaladığı 5 yıllık anlaşma karşılığı DCX’e 150 bin, GM’ye 100 bin yedek
parça üretmektedir.
Denso, klima ve soğutma parçaları üretmektedir ve başlıca müşterileri Toyota, General
110
Motors (GM), Ford ve DaimlerChrysler (DCX)’dır. Denso’nun Nuevo Leon fabrikası büyük
oranda ABD pazarına çalışmaktadır. Denso’nun Çin’de üretim tesisi olmasına rağmen ABD
pazarı için Meksika’daki üretimini pazarına yakınlığından dolayı tercih etmekte ve Çin’den
ABD pazarına ürün tedariki yapmamaktadır.
JATCO, aktarma organları üretmektedir ve başlıca müşterileri Nissan ve DaimlerChrysler
(DCX)’dır. JATCO, Aguascalientes fabrikasındaki yıllık üretim adedini 300 binden 2009 yılı
itibariyle 800 bine çıkarmayı planlamaktadır.
BASF, astar (boyama, cilalama gibi) üretmektedir ve başlıca müşterisi Volkswagen
(VW)’dır. BASF 2004 yılında VW ile 5 yıllık anlaşma imzalamıştır ve bu anlaşma ile BASF
VW’nin Puebla fabrikasındaki tüm araç üretiminin boyama işlemini gerçekleştirmektedir.
Michelin, lastik üretmektedir. Meksika’daki Queretaro fabrikasındaki üretiminin
tamamını yerel talebi karşılamak için yapmaktadır.
Visteon/ACH, klima sistemleri, emniyet modülleri, araç içi eğlence sistemleri, boru,
direksiyon sistemleri, enstrüman paneli ile oto aydınlatma ürünleri üretmektedir ve başlıca
müşterileri General Motors (GM), Ford ve DaimlerChrysler (DCX)’dır.
Yukarıdaki büyük firmalar harici Meksika pazarına tedarik sağlayan diğer oto yedek
parça markaları şunlardır;
Markalar
Afisa
Corteco
Interfil
Planet Lucio
Tremec
Anco
Dai
K&N Performance
Filters
Power Products TRW
Atlas
Dana
KEM
Prestone
USK
Autoxray
Devcon
Kever
Sealco
Vel-Con
Bazooka
Dirona
LUK
Sony
Viper
Bocar
Federal Magul Lusac
Sparco
Wagner
Boge
FleetPride
Marangoni
Spicer
World American Parts
CarTek
Fondmetal
Meritor
Tectran
Yokohama
Carusi
FP Diesel
Monroe
Timken
Castrol
Fram
Moog
Tomco Ti Inc.
Champion
Fritec
Moresa
Toyo
Clifford
Gates
Pirelli
Tp Victor
111
3.1.5. Meksika Oto Yedek Parça Pazarı
Meksika oto yedek parça sektöründe, Türk ihracatçıları için büyük ve çok çeşitli ticari
fırsatlar vardır. Meksika’daki büyük çaplı araç üretimi ve büyüyen oto yan sanayi pazarı, oto
yedek parça sektörü için birçok fırsatı barındırmakta ve bu sektör için gelecek vaad etmektedir.
2006 yılı itibariyle Latin Amerika’nın en büyük ikinci otomotiv pazarına sahip ve dünyanın
en büyük 11’inci otomobil üreticisi olan Meksika’nın 2011 yılında otomobil üretiminde ilk beş
ülke içerisinde yer alması öngörülmektedir. Bu da üretim için gerekli yedek parça talebinin
artması anlamına gelmektedir. Meksikalı yedek parça ithalatçıları/tedarikçileri özellikle son
zamanlarda daha karmaşık (sofistike), diğer bir ifadeyle daha teknolojik ve lüks yedek parça
ürünlerine olan taleplerini artırmaktadırlar. Basit, sıradan ve üretimi kolay olan oto yedek
ürünlerinde Çin gibi ucuz üretim yapan ülke ürünleri ile Meksika pazarı doyduğundan bu tip
ürünlerle bu pazarda rekabet etmek yerine daha karmaşık (sofistike) ve yeni model ürünlerle
büyük bir potansiyeli barındıran Meksika pazarına girmek Türk ihracatçılarına bu pazarda
başarıyı getirmektedir/getirecektir.
Ulusal Oto Yedek Parça Sanayicileri (INA), 2007 verilerine göre Meksika’nın toplam
oto yedek parça pazarı, 30 milyar $ yerel üretim ve 25 milyar $ ithalat hacmi ile toplam 55
milyar dolardır.17
Oto yan sanayi pazarı dikkate alındığında Meksika yerel oto yedek parça üretimi toplam
talebin %25’ini ancak karşılayabilmektedir. Meksika, özellikle motor ve fren aksamı ile motor
yağları üretiminde güçlüdür.
Meksika’da son yıllarda farklı tip ve marka araç sayısındaki üretim ve satış artışı
aşağıdaki tablodan da görüldüğü üzere oto yedek parça sektöründe 2005 yılında 20.6 milyar
dolar olan ithalat talebini 2007 yılında 25 milyar dolara yükseltmiştir. Meksika oto yedek
parça ithalat hacmi her yıl ortalama %10 civarında artmaktadır.
World Trade Atlas verilerine göre Meksika oto yedek parça ithalatında dikkat çeken
bir nokta da ithalatın miktar artış yüzdesinin değer artış yüzdesinden daha fazla olmasıdır.
Bu bilgiden pazarın miktar açısından daha hızlı büyüdüğünü çıkarabiliriz. Bu da bir anlamda
Meksika’da oto yedek parça ürünlerinin ucuzladığı anlamına gelmektedir.
World Trade Atlas verilerine göre, Meksika’nın oto yedek parka ihracatı 2005 yılında 18,3 milyar $, 2006
yılında 20,4 milyar $, 2007 yılında ise 22,4 milyar $ olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılında Meksika oto yedek
parça ihracatında en büyük bay % 89 ile ABD’nindir. ABD’yi %3,3 ile Kanada izlemektedir.
17
112
Meksika’nın Ülkeler İtibariyle Oto Yedek Parça İthalatı (Değer: milyon ABD Doları)
ABD
2005
2006
13.693,070
2007
14.384,510 15.165,430
2005 Payı,
%
2006 Payı,
%
2007 Payı,
%
66,4
63,1
60,7
Almanya
1.813,840
2.002,120
2.267,230
8,8
8,8
9,1
Japonya 1.359,860
1.875,510
1.946,860
6,6
8,2
7,8
Çin
457,374
748,670
1.051,950
2,2
3,3
4,2
Brezilya
803,563
874,187
930,127
3,9
3,8
3,7
Kanada 633,762
780,384
853,733
3,1
3,4
3,4
G.Kore
225,827
315,314
326,856
1,1
1,4
1,3
Türkiye
31,285
26,794
29,982
0,2
0,1
0,1
Diğerleri
1.591,250
1.789,650
2.394,810
7,7
7,9
9,6
TOPLAM
20.609,820
22.797,138 24.966,974
100,00
100,00
100,00
Yukarıdaki tablo ve aşağıdaki grafikten de görüldüğü üzere yakınlığı ve serbest ticaret
anlaşmasının (NAFTA) sağladığı avantaj ile oto yedek parça sektöründe Meksika’nın
ithalatındaki payı, 2005–2007 yılları arasında azalsa da en büyük tedarikçisi ABD’dir. Diğer
yandan bu durum, Meksika pazarının diğer ülkelere de açılmaya başladığının bir göstergesi
olarak kabul edilebilir. ABD’nin 2007 yılındaki %60’lık payını, %9 ile Almanya, %8 ile
Japonya ve %4 ile Çin takip etmektedir. Türkiye, %0.1 payıyla Meksika oto yedek parça
ithalatında 24. sırada yer almaktadır. Çin’in ucuz oto yedek ürünlerdeki mukayeseli üstünlüğü
ve ABD ile Kanada’nın NAFTA’dan kaynaklanan avantajlı ticari ilişkilerine rağmen yıllık
ortalama 25 milyar dolarlık ithalat yapan Meksika oto yedek parça pazarında önemli fırsatlar
söz konusudur.
113
70
60
50
40
30
20
10
0
2005 P ayı, %
2006 P ayı, %
Ç
i
B n
re
zi
ly
a
K
an
ad
a
G
.K
or
e
Tü
rk
iy
e
D
iğ
er
le
ri
A
lm
an
y
Ja a
po
ny
a
2007 P ayı, %
A
BD
Pay,%
Mek s ik a Oto Y edek P a rç a İtha la tında Y ılla r
İtiba riy le Ü lk e P a y la rı
Ülke le r
Meksika, üretilen araçların büyük bölümünün NAFTA üyesi ülkelere ihraç edildiği
önemli bir araç üretim merkezidir. NAFTA’nın kurallarından biri de herhangi bir NAFTA
üyesi ülkede üretilen bir araç, bir başka NAFTA üyesi ülkeye gümrük vergisinden muaf olarak
ihraç edilecekse o aracın üretiminde NAFTA üyesi ülkelerden tedarik edilen yedek parçaların
katkı oranının nihai üründe en az %62.5 olması gerekmektedir. Bu oranı yakalamak isteyen
Meksika’daki araç üreticisi firmalar, ABD ve Kanada menşeli oto yedek parça ürünlerini tercih
etmektedirler ya da Meksika’da üretim yapan oto yedek parça üreticilerine yönelmektedirler.
Bu nedenden dolayı Meksika’ya oto yedek parça tedarikinde ABD’li firmalar avantajlıdır
ve ABD’nin Meksika’nın ithalatındaki payı yüksektir. Yine bir oto yedek parça’nın NAFTA
üyesi ülkelerde gümrük vergilerinden muaf olarak pazara arz edilebilmesi için NAFTA üyesi
ülkelerin yerel katkı oranının %60 olması gerekmektedir.
Talep edilen oto yedek parçanın çeşidini Meksika’da üretilen aracın modeli
belirlemektedir. Bu bilgi, Meksika’da üretilen araçlar için yedek parça tedarikinde önemli
olsa da aynı zamanda yedek parçada oto yan sanayi satışları için de önem arz etmekte, fikir
vermektedir. Meksika’daki araç satış rakamları ve araç parkı dikkate alındığında bu araçların
oto yedek parçaya ihtiyaçları olmaktadır/olacaktır.
Meksika’nın, büyüyen ekonomisi ve ABD pazarı ile devam eden bütünleşmesi sayesinde
Meksika oto yedek parça sektörü de büyümektedir. 2002-2006 yılları arasında GSMH’si %6.5
büyüyen Meksika’da bu dönemde bu büyümeye rağmen enflasyonda aşırı artışlar olmamış,
makul enflasyon oranları görülmüştür. Meksika toplam nüfusunun %40’ı 20 yaşın, %60’ı
da 30 yaşın altındadır. Bu sosyo-ekonomik faktörlerin birleşimi sonucu büyüyen bir tüketici
tabanı oluşmakta ve bu tüketici tabanı yükselen gelirleriyle çeşitli oto yedek parçayı satın
alacak güce sahip olmaktadır.
114
Araç satışları olduğu müddetçe araçların tamir ve bakımı için standart oto yedek
ürünlerine talep olacaktır. Teknolojisi daha fazla gelişmiş ve katma değeri yüksek oto yedek
ürünlerine olan talep de Meksika ekonomisi güçlenmeye devam ettikçe artacaktır. Ekonomik
gelişmeye paralel olarak tüketici tercihleri de farklılaşmakta, kaliteli ve pahalı yedek parçalara
olan talep artmaktadır. Aşağıdaki tablodan da görüldüğü üzere pahalı ve lüks sayılabilecek
(örneğin, klimalar) oto yedek parça ithalatında son yıllarda diğer ürünlere göre daha fazla artış
söz konusudur.
Özellikle pazarı büyüyen oto yedek parça ürünleri incelendiğinde;
Aşağıdaki tablodan da görüldüğü üzere motor aksam ve parçalarında Meksika’nın
yaklaşık 5 milyar dolarlık ithalatı vardır. Bu ithalatın %60’ı ABD kaynaklıdır. Motor aksam
ve parçaları, araç satışları olduğu müddetçe sürekli ihtiyaç duyulan ve her zaman pazarı olan
bir sektördür. Tüketiciler araçları satın aldıkça bu parçalar oto yedek parça sektörünün en
önemli unsuru olarak kalacaktır. En önemli ithalatın olduğu bu kalemde her yıl artan bir pazar
dolayısıyla ithalat hacmi vardır.
Meksika, 2007 yılında karmaşık (sofistike) oto yedek parça için örnek gösterilebilen
fren sistemleri ve bunların aksam parçalarından 540 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirmiş ve
bu ithalatın yarısını ABD’den yapmıştır.
Yıldan yıla az da olsa ithalat talebi artan rulmanların 2007 yılı Meksika ithalat hacmi
640 milyon dolardır.
Taşıt araçları için kullanılan klimaların 2005 yılı ithalatı 34 milyon dolar, 2006 yılı ithalatı
57 milyon dolar ve 2007 yılında 118 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Lüks sayılabilecek
bir ürün olan klimalar, ekonomik büyüme ve artan milli gelire paralel olarak talebi son yıllarda
yüksek oranlarda artan bir ürün olarak göze çarpmaktadır.
Meksika’nın 2007 lastik ithalatı bir önceki yıla oranla %11 artışla 1.6 milyar dolar
olarak gerçekleşmiştir. Lastik ithalatına paralel artan jant ithalat pazarı da 100 milyon dolara
ulaşmıştır.
Oto yedek parça ithalatında 2007 yılında ithalatı 465 milyon dolara yükselerek önemli
bir artış gösteren ve teknik özellikleri geliştikçe pazarı artan süspansiyon sistemlerinde de
önemli pazar fırsatları vardır.
115
Meksika’nın Oto Yedek Parça İthalatı (Değer: milyon ABD Doları)
GTİP
ÜRÜN ADI
2005
2006
2007
2007 Yılında İthalat
Yapılan Başlıca Ülkeler ve
% Payları
ABD (48), Brezilya (10,5),
Çin (10), Kanada (4),
Almanya (3,5), Japonya
(3,5), Türkiye (0,14)
4011
Kauçuktan havalı
yeni dış lastikler
4012
Kullanılmış
yenilenmiş dış
lastikler, dolgu lastik,
sırt, flaps
29,039
39,337
55,032
4013
Kauçuktan iç
lastikler
19,046
21,398
23,003
4016.99
Araçlar için
kauçuk maddeler
(sertleştirilmemiş
vulkanize kauçuktan)
6813
Fren balataları,
yastıkları: esası
amyant, minerallerselüloz olan
sürtünme parçaları
(monte edilmemiş)
33,292
32,037
32,609
7007.11
Taşıtlarda kullanılan
sertleştirilmiş
emniyet camları
39,522
35,135
41,276
ABD (83), Almanya (3),
Brezilya (2,5), Çin (2),
Türkiye (0,17)
7007.21
Taşıtlarda kullanılan
lamine edilmiş
emniyet camları
36,441
40,886
42,293
ABD (59), Finlandiya
(8), Çin (5,5), İtalya (5,5),
Brezilya (4,5), Almanya
(3), Türkiye (0,11)
7009.10
Taşıtlar için dikiz
aynaları
81,368
91,992
100,860
ABD (74), Tayvan (7),
Brezilya (5,5), Almanya
(5), Çin (2), Türkiye (0,43)
8407
Alternatif-rotatif
kıvılcım ateşlemeli,
içten yanmalı
motorlar
8408
Dizel, yarı dizel
motorlar; hava
basıncı ile ateşlenen,
pistonlu
116
1.217,541
452,887
974,898
2.036,453
1.476,161
451,518
1.500,380
1.748,646
1.635,107
458,871
1.300,701
1.713,771
ABD (44), Japonya (13),
Brezilya (12), Çin (6),
Türkiye (0,02)
Çin (49), Hindistan (24),
Tayland (11), G.Kore (7,5),
ABD (3,5)
ABD (61), Çin (8), Japonya
(7,5), Almanya (5,5)
ABD (58), Brezilya (19),
Çin (6,5), Almanya (6),
Japonya (3,5)
Kanada (6), Japonya (5),
Avusturya (4)
Brezilya (7), Venezüella
(3,5)
ABD (63), Japonya (9,5),
Almanya (9), Avustralya
(5,5), Brezilya (4), Türkiye
(0,6)
8409
İçten yanmalı,
pistonlu motorların
aksam ve parçaları
8413.30
İçten yanmalı
pistonlu motorlar
yakıt, yağ/soğutma
pompaları
269,616
305,838
307,106
8415.20
Taşıt araçları için
klimalar
34,100
56,950
118,131
İspanya (5), Çek Cum. (4)
8421.23
İçten yanmalı
motorlar için yağyakıt filtreleri
88,448
110,244
125,651
ABD (67), Almanya (8), Çin
(4), Tayvan (3,5), Türkiye
(0,19)
8421.31
İçten yanmalı
motorlar için hava
filtreleri
65,396
72,408
73,378
Japonya (7), Kanada (5),
Çin (3), Türkiye (0,11)
8482
Rulmanlar
522,405
592,293
641,507
ABD (47), Japonya (10,5),
Almanya (9), Çin (9),
Fransa (3), Türkiye (0,12)
8483
Transmisyon milleri,
kranklar, yatak
1.289,266
kovanları, dişliler,
çarklar
8484
Metal tabakalı
contalar
159,918
(metaloplastik), conta
takım ve gruplar
166,614
184,169
8507
Elektrik
akümülatörleri,
separatörleri
647,430
756,087
718,887
8511
Motorlar için
elektrikli ateşleme
cihazları
675,595
780,911
906,338
ABD (57,5), Almanya
(7), Çin (7), G.Kore (6),
Japonya (6), Türkiye (0,12)
8512
Kara taşıtlarının
aydınlatma, sinyal
468,297
vb. tertibati, cihazları
485,797
588,543
Çin (10), Tayvan (5),
Türkiye (0,06)
8706
Motorlu kara
taşıtlarının motorla
donatılmış şasileri
78,120
56,653
44,386
İsveç (65), Almanya (16),
ABD (10), Fransa (5),
Brezilya (4)
8707
Motorlu kara
taşıtlarının
karoserileri
127,378
124,864
117,904
Brezilya (55), ABD (36),
Türkiye (4), Almanya (2),
Kanada (1,5)
1.717,473
1.807,771
1.438,487
2.012,897
1.453,362
Japonya (4), Çin (4),
Türkiye (0,19)
ABD (56), Almanya (10,5),
Kanada (4), Türkiye (0,19)
Japonya (5), Tayvan (3,5),
Türkiye (0,02)
Çin (30), Japonya (26,5),
ABD (26), G.Kore (7,5)
117
8708.10
8708.21
Tamponlar ve
bunların aksamparçaları
Emniyet kemerleri
8708.29
8701-8705
pozisyonlarındaki
taşıtların diğer
aksam-parçaları
8708.30
Frenler ve servo frenler ve bunların
aksam ve parçaları
8708.40
Vites kutuları
8708.50
Diferansiyelli hareket
ettirici akslar
8708.70
112,867
120,750
186,956
41,505
75,456
53,858
ABD (76), Tayvan (5),
Kanada (5), Brezilya (4,5)
Türkiye (0,12)
Japonya (5,5), Kanada (5),
Türkiye (0,10)
2.820,562
2.575,993
3.169,265
0,000
0,000
543,207
1.464,743 1.191,950
371,917
430,029
999,319
ABD (44), Japonya (21),
Şili (12), Almanya (7),
Türkiye (0,07)
Tekerlekler-bunların
aksam, parçaaksesuarları
348,404
356,870
371,575
ABD (63,5), Çin (9),
Almanya (5,5), Brezilya (4),
Türkiye (0,06)
8708.80
Süspansiyon
amortisörleri
114,400
172,694
465,133
8708.91
Radyatörler
132,743 217,387
203,189
ABD (60), Brezilya (12),
Almanya (7), Çin (5,5),
8708.92
Eksoz susturucuboruları
90,487
91,707
133,501
Japonya (2), Çin (1,5),
Türkiye (0,01)
8708.93
Debriyajlar-bunların
aksam-parçaları
137,470
169,965
224,150
ABD (54), Kanada (10),
Japonya (7), Almanya (7),
Brezilya (5,5), Türkiye
(0,04)
8708.94
Direksiyon simitleri,
direksiyon kolonları,
direksiyon kutuları
368,235
466,891
631,537
ABD (59,5), Almanya (14), Japonya (13,5), Brezilya
(3,5), Çin (2), Türkiye (0,13)
8708.95
Hava Yastıkları
0,000
0,000
280,616
ABD (75), Kanada (14),
Japonya (5,5), Almanya
(2,5) 8708.99
Kara taşıtlarının
diğer aksam-parçaları
3.684,801 4.397,698
3.652,109 118
1.258,767 ABD (50), Almanya (13),
ABD (59,5), Almanya (14), Japonya (13,5), Brezilya
(3,5), Çin (2), Türkiye (0,13)
9104
Taşıtların alet
tabloları için saatler
ve benzerleri
5,235 6,893
3,742 Almanya (39), ABD (38), Çin (15), Türkiye (0,07)
9401.20
Motorlu taşıtlardaki
türde oturmaya
mahsus mobilyalar
58,500
57,657
61,086
ABD (90), Brezilya (2,5),
İspanya (2), Türkiye (0,17)
TOPLAM
20.609,820
22.797,138
24.966,974
ABD (61), Almanya (9), Japonya (8), Çin (4,2), Brezilya (3,8), Kanada
(3,5), Türkiye (0,12)
Meksika’da araç parkının eski olması nedeniyle çoğu araç sahibi araçlarının tamir ve
bakımı için oto aksesuar da satın almaktadır. Orta ve alt gelir grubu tüketiciler de bir övünme
(hava atma) için araçlarına ek farlar, sis farları, siyah camlar, aynalar, cila, ses sistemleri,
fantezi kapılar, vites topuzları, koltuk kaplamaları gibi oto aksesuarlarını takmaktadırlar.
Hırsızlığa karşı araç alarm cihazları da talebi yüksek olan bir üründür.
Oto aksesuarlarını Meksika’da büyük hipermarketlerin raflarında bulmak mümkündür.
Bu hipermarketlerde en çok satılan aksesuarlar, spor lastikler ve jantlar, alarm cihazları, açılır
tavanlar, kamyon ve pikap aksesuarlarıdır.
Oto aksesuar ürünlerinde Çin’in pazar payını hızla artırdığından bahseden Meksikalı
bir oto yedek parça dağıtıcısı firma; bunu Çin’e gönderilen örnek ürünün çabuk ve kolay
üretilebilmesinin yanı sıra akla gelen her ürünün ya Çin’de bulunabilmesine ya da Çin’de
üretilebilmesine de bağlamaktadır. 3.1.6. Türkiye-Meksika Oto Yedek Parça Dış Ticareti
Türkiye ile Meksika arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler her iki ülkenin nüfus, üretim,
dış ticaret rakamları göz önüne alındığında istenilen düzeyde değildir. İki ülke arasındaki oto
yedek parça dış ticaret hacmi 2007 yılı verilerine göre 30 milyon dolar seviyesindedir.
World Trade Atlas18 verilerine göre, 2007 yılında toplam ithalatı 282 milyar dolar, oto
yedek parça ithalatı da 25 milyar dolar olan Meksika’ya Türkiye 2005 yılında 31,3 milyon
dolar, 2006 yılında 26,8 milyon dolar, 2007 yılında ise Meksika’nın toplam oto yedek parça
ithalatının %0,12’sine tekabül eden 29,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. Bu verilere
göre, Türkiye’nin Meksika’ya 2007 yılında yaptığı toplam 317,5 milyon dolarlık ihracatın
%6’sını oto yedek parça ihracatı oluşturmaktadır. 18
www.gtis.com/wta.htm
119
World Trade Atlas verilerine göre, Meksika’nın Türkiye’ye oto yedek parça ihracatı 2005
yılında 0,8 milyon dolar, 2006 yılında 0,6 milyon dolar, 2007 yılında ise Meksika’nın toplam
oto yedek parça ihracatının %0,01’ine tekabül eden 1,36 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
Diğer yandan aşağıdaki tablolardan da görüldüğü üzere Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi
Sistemi 19 verilerine göre, Türkiye’nin Meksika’ya 2005 yılında 29 milyon dolar olan oto
yedek parça ihracatı, 2006 yılında 22,2 milyon dolara, 2007 yılında ise yaklaşık 20 milyon
dolara gerilemiştir. Türkiye’nin 2007 yılında Meksika’ya yaptığı toplam 196,7 milyon dolarlık
ihracatın %10’unu oto yedek parça ihracatı oluşturmaktadır.
Oto yedek parça sektöründe Türkiye’nin Meksika’ya en önemli ihracat kalemleri
motorlu kara taşıtlarının karoserileri, lastikler, kara taşıtlarının diğer aksam ve parçaları ile
transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler ve çarklar oluşturmaktadır.
Türkiye’nin Meksika’ya Oto Yedek Parça İhracatı (Değer: ABD Doları)
GTİP
4011
4012
4013
4016.99
6813
7007.11
7007.21
7009.10
8407
8408
8409
8413.30
8415.20
8421.23
8421.31
8482
8483
8484
19
ÜRÜN ADI
Kauçuktan havalı yeni dış lastikler
Kullanılmış yenilenmiş dış lastikler, dolgu lastik, sırt,
flaps
Kauçuktan iç lastikler
Araçlar için kauçuk maddeler (sertleştirilmemiş
vulkanize kauçuktan)
Fren balataları, yastıkları: esası amyant, minerallerselüloz olan sürtünme parçaları (monte edilmemiş)
Taşıtlarda kullanılan sertleştirilmiş emniyet camları
Taşıtlarda kullanılan lamine edilmiş emniyet camları
Taşıtlar için dikiz aynaları
Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı
motorlar
Dizel, yarı dizel motorlar-hava basıncı ile ateşlenen,
pistonlu
İçten yanmalı, pistonlu motorların aksam ve parçaları
İçten yanmalı pistonlu motorlar yakıt, yağ/soğutma
pompaları
Taşıt araçları için klimalar
İçten yanmalı motorlar için yağ-yakıt filtreleri
İçten yanmalı motorlar için hava filtreleri
Rulmanlar
Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler,
çarklar
Metal tabakalı contalar (metaloplastik), conta takım ve
gruplar
http://bilgi.dtm.gov.tr
120
2005
289.554
2006
395.946
2007
2.133.703
0
0
0
0
127
0
200.792
615.777
678.339
0
169
0
0
0
0
0
339
0
0
0
21.580
0
0
0
0
0
0
59.973
49.054
129.310
28.697
11.275
28.224
0
2.290
14.024
716.803
0
3.609
2.405
926.304
0
34.929
4.767
734.517
1.368.321
1.089.853
1.696.224
3.338
4.919
12.482
8507
8511
8512
8706
8707
8708.10
8708.21
Elektrik akümülatörleri, separatörleri
Motorlar için elektrikli ateşleme cihazları
Kara taşıtlarının aydınlatma, sinyal vb. tertibati,
cihazları
Motorlu kara taşıtlarının motorla donatılmış şasileri
Motorlu kara taşıtlarının karoserileri
Tamponlar ve bunların aksam-parçaları
Emniyet kemerleri
0
6.584
2.068
10.252
1.162
369.176
286.542
219.405
260.256
0
4.173.965
3.454
0
5.261.293
9.297
0
6.489.044
0
0
0
0
10.625.917
4.449.770
33.947
11.027
2.279.325
3.277
13.888
189.939
0
1.975
118.680
0
13.501
6.579
46.379
0
1.067
133.866
109.447
173.138
0
0
388
254.247
22.238.967
0
2.002.977
146
336.313
19.808.172
8701-8705 pozisyonlarındaki taşıtların diğer aksam19.753.440
parçaları
Frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve
8708.30
175.678
parçaları
8708.40 Vites kutuları
2.004.138
8708.50 Diferansiyelli hareket ettirici akslar
4.341
8708.70 Tekerlekler-bunların aksam, parça-aksesuarları
98.213
8708.80 Süspansiyon amortisörleri
109.485
8708.91 Radyatörler
0
8708.92 Eksoz susturucu-boruları
0
8708.93 Debriyajlar-bunların aksam-parçaları
3.675
Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları, direksiyon
67.783
8708.94
kutuları
8708.95 Hava Yastıkları
0
8708.99 Kara taşıtlarının diğer aksam-parçaları
0
9104
Taşıtların alet tabloları için saatler ve benzerleri
539
9401.20 Motorlu taşıtlardaki türde oturmaya mahsus mobilyalar
195.423
TOPLAM
29.583.535
Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (http://bilgi.dtm.gov.tr)
8708.29
Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi 20 verilerine göre, Türkiye’nin Meksika’dan oto
yedek parça ithalatı 2005 yılında 4,2 milyon dolar, 2006 yılında 7,5 milyon dolar, 2007 yılında
ise 11,8 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2007 yılında Meksika’dan yaptığı
toplam 352,2 milyon dolarlık ithalatın %3,4’ünü oto yedek parça ithalatı oluşturmaktadır.
Türkiye’nin Meksika’dan Oto Yedek Parça İthalatı (Değer: ABD Doları)
GTİP
4011
4012
4013
4016.99
6813
7007.11
ÜRÜN ADI
Kullanılmış yenilenmiş dış lastikler, dolgu lastik, sırt, flaps
Araçlar için kauçuk maddeler (sertleştirilmemiş vulkanize
kauçuktan)
Fren balataları, yastıkları: esası amyant, mineraller-selüloz
olan sürtünme parçaları (monte edilmemiş)
2005
2.400
30.702
0
2006
13.310
183.600
0
2007
92.525
305.918
0
10.731
16.690
3.405
135.170
90.912
54.046
36.522
63.536
81.443
20
121
7007.21
7009.10
8407
8408
8409
8413.30
8415.20
8421.23
8421.31
8482
8483
8484
8507
8511
8512
8706
8707
8708.10
8708.21
8708.29
8708.30
8708.40
8708.50
8708.70
8708.80
8708.91
8708.92
8708.93
8708.94
8708.95
8708.99
9104
9401.20
Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı
motorlar
Dizel, yarı dizel motorlar-hava basıncı ile ateşlenen,
pistonlu
İçten yanmalı pistonlu motorlar yakıt, yağ/soğutma
pompaları
Rulmanlar
Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler,
çarklar
Metal tabakalı contalar (metaloplastik), conta takım ve
gruplar
Kara taşıtlarının aydınlatma, sinyal vb. tertibati, cihazları
Emniyet kemerleri
8701-8705 pozisyonlarındaki taşıtların diğer aksamparçaları
Frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları
Vites kutuları
Diferansiyelli hareket ettirici akslar
Tekerlekler-bunların aksam, parça-aksesuarları
Süspansiyon amortisörleri
Radyatörler
Eksoz susturucu-boruları
Debriyajlar-bunların aksam-parçaları
Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları, direksiyon
kutuları
Hava yastıkları
Kara taşıtlarının diğer aksam-parçaları
Motorlu taşıtlardaki türde oturmaya mahsus mobilyalar
TOPLAM
122
4.666
261
16.609
4.180
41.202
1.644
178.532
531.943
22.404
860.136
890.962
290.730
484.040
799.877
1.498.550
132.578
349.161
321.707
0
820.390
27.004
15.639
0
988.373
119.874
40.859
0
696.543
175.594
44.812
222.304
243.474
523.927
26.776
60.347
83.062
7.616
56.070
494.786
0
1.794
29.230
5.363
16.226
918.644
888.144
0
18.900
174.659
13.673
15.883
2.389.835
177.513
0
31.144
324.084
18.997
293.205
584.130
3.983.508
127.855
56.226
5.585
16.840
6.315
26.799
1.365
49.500
110.189
106.793
25.686
93.026
19.649
23.984
7.106
40.529
143.865
13.488
33.960
98.529
35.186
38.961
20.519
40.141
9.929
2.928
10.483
0
0
0
0
4.176.329
871
44.583
0
113.805
0
0
3.700
0
7.462.544 11.771.996
3.1.7. İş/Ticari Fırsatlar
- Yeni tip araçlar için oto yedek parça talebi artmaktadır. Mevcut pazar eğilimlerine göre
ithal araçların pazar payı artmaya devam edecektir.
Orijinal ekipman (OEM) pazarının %20’sini daha önceden Meksika pazarında olmayan
orijinal oto yedek parçalar oluşturmaktadır. Toyota, Suzuki ve Renault gibi firmalar orijinal
ekipman (OEM) pazarında büyümeyi planlamaktadırlar.
Yeni tip ve modeller için gerekli oto yedek parça ve aksesuar pazarında büyüme
artmaktadır. Mevcut pazarda bu yeni tip araçlar için gerekli oto yedek parçalarında nisbi bir
kıtlık söz konusudur. Bu yedek parçaların müşterileri bazı durumlarda uzun süre beklemek
zorunda kalmaktadırlar.
- İthalatı yapılan geleneksel tip araçlar için de oto yedek parça talebi canlıdır.
Geleneksel tip araçların ithalat talebi dolayısıyla bu araçlar için oto yedek parçaların
talebi de artmaktadır. Bu tip araçların da yedek parçalarını ve aksesuarlarını bulmak hala
zordur.
- Spor amaçlı araçlar (SUV) için de oto yedek parça talebi artmaktadır.
Spor amaçlı araçlar (SUV’lar), Meksika’da hippilerin kullandığı araçlardır ve talebi
sürekli artmaktadır. Bu araçlar için gerekli oto yedek parça özellikle de aksesuarlar da önemli
iş fırsatları vardır.
3.1.8. Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları
Oto yedek parça sektöründe Meksika pazarına girişte izlenecek en iyi yol hangi müşteriyi
hedeflediğinizi belirlemenizdir. Hedef müşteriniz, birçok oto yedek parçaya ihtiyaç duyan araç
üreticileri mi, oto yan sanayi için tedarikçi bir firma mı, yoksa oto yedek parça dağıtıcıları
mı olmalıdır? Her üç durumda da Meksika’da yerleşik bir dağıtıcı, ortak ya da mümessiliniz
olmalıdır. Meksika’daki araç üreticileri, özellikle iş ilişkisinin ilk safhalarında teknik destek
ve ürün garantisi istemektedirler.
Yeni bazı tip ve marka araçların yedek parça tedarikinin belli başlı bayiler kontrolünde
olduğu da Meksika pazarındaki bir diğer gerçektir. Bu nedenle bazı yedek parçalar için
müşteriler aylarca beklemek durumunda kalmaktadırlar.
123
Meksika’da oto yedek parça ve aksesuarlar, “Refaccionaries” adı verilen toptancılar ve
perakendecilerin yanı sıra aksesuar mağazaları kanalıyla pazara sunulmaktadır.
Meksika’da oto yedek parça satışı yapan yaklaşık 32 bin adet firma ve 1,375 adet yetkili
oto dağıtıcısı vardır. Bu firmaların %7’si büyük firma olarak değerlendirilebilir. Yapılan toplam
oto yedek satışların %60’ı bu büyük firmalar tarafından gerçekleştirilmektedir.
Meksika genelindeki bu 30 binden fazla oto yedek parça dağıtıcısı, yaklaşık 1,400
yeni araç satıcısı ve bazı otomotiv ürünleri satan büyük mağazalar dağıtım kanallarını son
kullanıcıya doğrudan ulaşacak şekilde oluşturmuşlardır.
Meksika’da her ne kadar müşteri piramidinin altı çok geniş olsa da oto yedek parçalar
temelde 4 farklı ticari yöntem ile pazara arz edilmektedir.
- Oto yedek parçalar yetkili bayiler ya da dağıtıcılar kanalıyla arz edilmektedir.
Meksika’da 1,300 adet yetkili oto yedek parça bayisi vardır. Bu bayilerin %20’si Mexico
City’de yerleşiktir.
- Bazı yedek parça bayileri sadece belli markaların ya da sadece belli bir modelin
parçalarını satmaktadırlar.
- Oto yedek parça bayileri belli parçalar üzerine de yoğunlaşmaktadırlar. Muffler
Mağazaları gibi birçok model ve marka için sadece bir parçanın satışını yapan bayiler vardır.
- Genel yedek parça bayileri birçok farklı model ve marka için (filtre, buji gibi) temel/
standart yedek parçaların satışını yapmaktadırlar.
Yedek parça bayilerinin çoğu aile şirketleridir. Oto yedek ve aksesuarı satan ülke çapında
yaygın zincir mağazalar yok denecek kadar azdır.
Meksika’da bir diğer grup da tamir/bakım dükkanlarıdır. Yaklaşık 20 bin adet orta ve
büyük ölçekli bağımsız oto tamir dükkanı ve bir o kadar da küçük ölçekli tamir dükkanları
mevcuttur. Bu tamir dükkanları oto yedek parça ihtiyaçlarını “Refaccionaries” adı verilen
perakendecilerden almaktadırlar. Refaccionaria California ve Refaccionaria Rogelio ülkedeki
en büyük iki toptancıdır.
Meksika’daki oto yedek parça ve aksesuar üreticileri yetkili bayilerine 30 ila 60
gün vadeli satış yaparken yetkili bayilerde küçük perakende mağazalarına 30 gün vadeli
satış yapmaktadırlar. Tamir dükkanları ve halk bu satış yerlerinden peşin olarak alım
yapmaktadırlar.
124
3.1.9. Firma Bulma
Meksika’da büyük oto yedek parça toptancılarının ve dağıtıcılarının çatı kuruluşu olan
Ulusal Oto Yedek Parça Toptancıları Birliği’nin (ANAMAPA) web sayfasının Directorio
Automotriz (http://www.portalautomotriz.com/directorio/) bölümünden bu birlik üyesi oto
yedek parçası ithalatçı/dağıtıcı firmalara ücretsiz olarak ulaşılabilir. Ayrıca bu web sayfasından
her bir üyenin hangi tür oto yedek parça ithalatı/dağıtıcılığı yaptığı bilgisine de ulaşılabilir.
Meksika’da oto yedek parça üreticilerinin çatı kuruluşu olan Oto Yedek Parça
Sanayicileri’nin (INA) web sayfasından (www.ina.com.mx) bu birlik üyesi oto yedek parça
üreticileri ile belli başlı oto yedek parça ithalatçıları ve dağıtıcılarının irtibat bilgilerine ücret
karşılığı ulaşılabilir.
Meksika’da lastik toptancılarının ve dağıtıcılarının çatı kuruluşu olan Ulusal Otomobil
Lastik Dağıtıcıları Birliği’nin (ANDELLAC) web sayfasından (www.andellac.com.mx) bu
birlik üyesi lastik ithalatçıları ve dağıtıcılarının irtibat bilgilerine ulaşılabilir.
Ayrıca, Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından21 (www.economia-snci.gob.mx/sic_
sistemas/siavi/arma_siavi.php) Empresas (Empresas que exportan o importan un producto a
nivel subpartida -6 dígitos) bölümünden 6’lı GTİP bazında Meksika’nın ithalatçı firma irtibat
bilgilerine ulaşılabilir.
Diğer yandan, İGEME’ye başvuran firmalara Merkezimizin üye olduğu KOMPASS (www.kompass.com) veri tabanından (her bir farklı ürün için) Meksika’daki oto yedek parça
ithalatçı/dağıtıcı firma irtibat bilgileri gönderilebilmektedir.
3.1.10. Standartlar
Meksika’nın ithal ettiği ürünler NOM22 standartlarına uygun olmalıdır. Örneğin oto
lastikleri için NOM standardı: NOM 086-SCFI-1995 ve NOM 016-SCT-1994’tür. Bu
standartlar araçlarda kullanılan lastiklerin yeterli güvenliğe haiz olduğunun göstergesidir.
Emniyet kemerleri ve hava yastıkları (air bag) için NOM standartı NOM 086-SCFI-1995’tir.
Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından
(www.economia-snci.gob.mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php) Meksika’nın uyguladığı gümrük vergisi oranlarına, Meksika’nın ithalat – ihracat verilerine, 6’lı GTİP bazında Meksika’nın ithalatçı firma irtibat bilgilerine
ulaşılabilir.
22
Normas Oficiales Mexicanas – Meksika Resmi Standartları
21
125
3.1.11. İthalatta Etiketleme
Meksika pazarına arz edilen her oto yedek parça ve aksesuarın İspanyolca etiketi olmalıdır.
Bu düzenleme, sadece paketlenerek ithal edilen oto yedek parçalar için uygulanmaktadır. Diğer
bir ifadeyle, ithal araba içinde gelen oto yedek parçalar için bu düzenleme geçerli değildir.
İspanyolca olarak hazırlanan etiket, asgari aşağıdaki bilgileri içermelidir;
-
-
-
-
-
-
-
Yerli üreticinin ya da ithalatçının ismi ve adresi
Ticari Marka
Ürünün içindeki hammaddeler
(Mümkünse) Ürünün Ebatları (Ebatlar metrik sisteme göre belirtilmelidir.)
Ürünün kullanım ve bakım talimatları
Menşe ülkesi
(Ürün görünmeyecek şekilde paketlendiğinde) Ürün Açıklaması
3.1.12. Menşe Şahadetnamesi
Meksika, ithalatta menşe şahadetnamesi istemektedir. Bu belge zorunludur.
Meksika’nın ithalatta istediği bir diğer önemli belge de “pedimento de importacion” yani
ithalat dilekçesidir. Bu belgeye, İspanyolca bir ticari fatura, konşimento, gerekli durumlarda
ederinden aşağı faturalandırılmış mallar için ek gümrük ödeme taahhüdünü (garantisini)
belirten belgeler ile Meksika ürün güvenliği ve standart mevzuatıyla uyumluluğunu gösteren
belgeler eklenmelidir.
Meksika gümrük mevzuatı gümrük belgelerinin hazırlanması/ibrazı konusunda sıkıdır. Meksika gümrük işlemlerinde belgelerde yapılan hatalar nedeniyle para cezaları uygulanmakta
ve kaçak mallara el konulmaktadır.
Meksika’da her ne kadar bir gümrük acentesi ile çalışmak mecburiyeti olmasa da
Meksika gümrük işlemlerindeki sıkı tedbirler nedeniyle ihracatçılarımız güvenilir, tecrübeli
ve işine hakim Meksikalı gümrük acenteleri ile çalışmaları hususunda Meksikalı ithalatçılarını
(gerekirse) uyarmalıdır.
3.1.13. Gümrük Vergileri, Harçlar
Oto yedek parça ürünlerinde Meksika’nın Türkiye’ye uyguladığı gümrük vergileri %0
ila %20 arasında değişmektedir. Meksika’nın oto yedek parça ürünlerinde uyguladığı gümrük
vergileri ortalaması %12.5’tir. Meksika pazarındaki rakipler değerlendirildiğinde Meksika,
serbest ticaret anlaşması imzaladığı ABD, Kanada, AB üyesi ülkeler ve birçok Güney Amerika
126
ülkesine gümrük vergisi uygulamamaktadır. Serbest ticaret anlaşması imzalamadığı ülkelerden
sadece Çin’e mahsus bazı ürünler için telafi vergileri uygulamaktadır.
Meksika uyguladığı gümrük vergilerine ek olarak %0.8 oranında gümrük işlem ücreti
uygulamaktadır. Bu gümrük işlem ücretini NAFTA (ABD, Kanada) ülkelerinden gelen ürünler
için uygulamamaktadır. Meksika ayrıca oto yedek parçaları için %15 oranında Katma Değer
Vergisi (KDV) uygulamaktadır.
Market Access Database23 verilerine göre Meksika’nın GTİP bazında oto yedek parça
ürünlerine uyguladığı gümrük vergisi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Daha alt detay GTİP kodları
için Meksika’nın uyguladığı gümrük verilerine bahse konu veri tabanının web sayfasından
(http://mkaccdb.eu.int) ulaşılabilir.
Meksika’nın Oto Yedek Parça Ürünlerinde Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları, %
GTİP
ÜRÜN ADI
4011
G.V. Oranı
4011.10 Otomobil dış lastiği; yeni
% 20
4011.20 Otobüs-kamyon dış lastiği; yeni
% 20
4011.30 Uçak dış lastiği; yeni
4011.40 Motosiklet dış lastiği;yeni
4011.50 Bisiklet dış lastiği; yeni
4011.61 Tarım-orman taşıtları için özel taban desenli Dış lastik
%7
% 20
%0
% 7- 20
4011.62
Yapı ve sanayi taşıtları için zikzag vb. özel taban desenli dış lastik (Jant
< 61 cm)
% 7- 20
4011.63
Yapı ve sanayi taşıtları için zikzag vb. özel taban desenli dış lastik (Jant
> 61cm)
% 0- 7- 20
4011.69 Diğer taşıtlar için, zikzag vb. özel taban desenli dış lastik
% 20
4011.92 Tarım ve orman taşıtları ve makinelerinde kullanılan türde dış lastikler
% 0- 20
4011.93 Yapı ve sanayi taşıtları için diğer dış lastik (jant < 61cm)
% 0- 20
4011.94 Yapı ve sanayi taşıtları için diğer dış lastik (jant > 61cm)
% 0- 20
4011.99 Diğer dış lastikler; yeni
% 0-7- 20
Market Access Database (http://mkaccdb.eu.int)- APPLIED TARIFFS.
Ayrıca, Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından
(www.economia-snci.gob.mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php) Meksika’nın uyguladığı gümrük vergisi oranlarına ulaşılabilir.
23
127
4012
Kullanılmış yenilenmiş dış lastikler, dolgu lastik, sırt, flaps
4013
4013.10 Otomobillerde, otobüs ve kamyonlarda kullanılan iç lastikler
4013.90 Diğer iç lastikler
% 20
% 20
% 7- 20
4016.99
Araçlar için kauçuk maddeler (sertleştirilmemiş vulkanize kauçuktan)
6813
Fren balataları, yastıkları: esası amyant, mineraller-selüloz olan
sürtünme parçaları (monte edilmemiş)
% 7-10
7007.11
% 7-20
7007.21
% 7-20
7009.10
8407
Alternatif-rotatif kıvılcım ateşlemeli, içten yanmalı motorlar
8408
% 20
8407.10 Hava taşıtlarının motorları
%7
8407.21 Deniz taşıtlarının motorları: dıştan takmalı
%7
8407.29 Deniz taşıtlarının motorları: diğer
% 7-10
8407.31 Kara taşıtları için motorlar: silindir hacmi=<50cm3
% 7-10
8407.32 Kara taşıtları için motorlar: 50cm3<silindir hacmi= <250cm3
% 7-10
8407.33 Kara taşıtları için motorlar: 250cm3<silindir hacmi= <1000cm3
% 7-10
8407.34 Kara taşıtları için motorlar: silindir hacmi>1000cm3
% 7-10
8407.90 Diğer amaçlı pistonlu, içten yanmalı motorlar
% 7-10
Dizel, yarı dizel motorlar-hava basıncı ile ateşlenen, pistonlu
8408.10 Deniz taşıtları için motorlar: dizel, yarı dizel
8408.20 Kara taşıtları için dizel, yarı dizel motorlar
8408.90 Diğer maksatlar için dizel, yarı dizel motorlar
8409
% 7-10-15
% 7-10
%7
% 7-10
8409.10 Hava taşıtlarının motor aksam-parçaları
%7
8409.91 Kıvılcımla içten yanmalı pistonlu motorların aksamı, parçaları
% 7-10
8409.99 Dizel-yarı dizel motorların aksam-parçaları
% 7-10
8413.30
İçten yanmalı pistonlu motorlar yakıt, yağ/soğutma pompaları
8415.20
% 10
8421.23
% 10
8421.31
8482
Rulmanlar
8483
Transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler, çarklar
128
% 7-10
% 7- 10
% 0-7-10
8483.10 Transmisyon milleri (kam mil-krank saft dahil), kranklar
8483.20 Yatak kovanları (rulmanlı olanlar)
% 7-10
% 10
8483.30 Yatak kovanları (rulmansız olanlar); mil yatakları
% 7-10
8483.40 Dişliler, Dişli Sistemleri, Bilyalı Vidalar, Dişli Kutuları
% 7-10
8483.50 Volanlar-kasnaklar (kasnak blokları dahil)
% 7-10
8483.60 Kavramalar-kaplinler (birleştirme, irtibat cihazları)
8483.90 Transmisyon mili, krank, kovan,dişli kutuları vb. parçaları
8484
% 7-15-20
%7
Metal tabakalı contalar (metaloplastik), conta takım ve gruplar
8484.10 İki ya da daha fazla metal tabakalı contalar
8484.20 Mekanik salmastralar
8484.90 Diğer conta, poset, zarf-benzeri takım-grupları
8507
% 10
%7
% 7-10
8507.10 Pistonlu motorlar için kurşun asitli starter akümülatörler
% 7- 20
8507.20 Kurşun asitli diğer akümülatörler
% 0-7- 20
8507.30 Nikel-kadmiyumlu akümülatörler
%0
8507.40 Nikel-demirli akümülatörler
%0
8507.80 Diğer elektrik akümülatörleri
%0
8507.90 Elektrik akümülatörlerinin aksam-parçaları
%0
8511
8511.10 Ateşleme bujileri
8511.20 Ateşleme manyetoları; dinamo manyetoları; manyetik volanlar
% 7- 10
% 0-7- 10
8511.30 Distribütörler; ateşleme bobinleri
% 7- 10
8511.40 Marş motorları
% 7- 10
8511.50 Diğer jeneratörler (alternatörler ve şarj dinamoları
% 7- 10
8511.80 Diğer tertibat ve cihazlar
8511.90 Motorlar için elektrikli ateşleme cihazlarının aksam-parçaları
8512
% 7-10-15-20
% 7- 10
Kara taşıtlarının aydınlatma, sinyal vb. tertibatı, cihazları
8512.10
Bisikletlerde kullanılan türden aydınlatma veya gözle görülebilen işaret
cihazları
8512.20 Diğer aydınlatma veya gözle görülebilen işaret cihazları
% 10
% 7- 10
8512.30 Sesli işaret cihazları
% 10
8512.40 Cam siliciler, buzlanma veya buğulanmayı önleyici tertibat
% 10
129
8512.90
Kara taşıtlarının aydınlatma, sinyal vb. tertibatının, cihazlarının aksamparçaları
% 7- 10
8706
%7-50
8707
% 7-10
8708.10
% 7-10
8708.21
Emniyet kemerleri
8708.29
8701-8705 pozisyonlarındaki taşıtların diğer aksam-parçaları
% 7-10
8708.30
Frenler ve servo - frenler ve bunların aksam ve parçaları
% 7-10
8708.40
Vites kutuları
% 0-7-10
8708.50
Diferansiyelli hareket ettirici akslar
% 0-7-10
8708.70
Tekerlekler-bunların aksam, parça-aksesuarları
% 7-10
8708.80
Süspansiyon amortisörleri
% 7-10
8708.91
Radyatörler
% 7-10
8708.92
Eksoz susturucu-boruları
% 7-10
8708.93
Debriyajlar-bunların aksam-parçaları
% 7-10
8708.94
Direksiyon simitleri, direksiyon kolonları, direksiyon kutuları
% 7-10
8708.95
Hava yastıkları
8708.99
Kara taşıtlarının diğer aksam-parçaları
% 7-10
9104
% 7-10
9401.20
Motorlu taşıtlardaki türde oturmaya mahsus mobilyalar
Kaynak: Market Access Database (http://mkaccdb.eu.int)
% 10
%7
%7
3.1.14. Ödeme Şekilleri
Meksika’ya ihracat yapan firmaların akreditif (L.C.) ödeme şeklini kullanmalarında
fayda vardır. Çünkü bu ödeme şekli hem ihracatçıya ve hem ithalatçıya güvence sağlamaktadır.
Meksika pazar araştırması süresinde görüşme yapılan Meksikalı firmalar da akreditif
işlemlerinde problem olmadığını Meksika ile yapılacak ticarette Türk firmalarının akreditif
kullanmalarını tavsiye etmişlerdir. Ancak, akreditif işlemlerinde aracı bankalar %100’e
varan oranlarda (nakit, vb.) teminat istediklerinden Meksikalı çoğu ithalatçı firma bu teminatı
karşılayamadığından akreditif ödeme şekli ile çalışma konusunda isteksiz davranmaktadırlar.
Zaten teminat verebilmek çoğu Meksikalı KOBİ için de neredeyse imkânsızdır. Bu nedenledir
ki, akreditif ödeme şekli nakit ödemeyle aynı algılanmaktadır. Birçok küçük ve orta ölçekli
Meksikalı dağıtıcının firmanın, ithal ettiği ürünleri satıp parasını biriktirene kadar, yurt
dışındaki tedarikçisine ödeyeceği nakit parası yoktur.
130
Meksika’daki ticari bankalar ve BANCOMEXT akreditif açmaktadırlar. Ayrıca
BANCOMEXT24 Meksikalı ithalatçıları (akreditifli) ödeme şekilleri konusunda da
eğitmektedir.
Meksikalı firmalar, dış ticaret faaliyetlerinde asıl olarak ticari bankaların finansman
araçlarını kullanmaktadırlar. Meksikalı firmalar, yabancı tedarikçilerle dış ticaret işlemlerinde
en çok gayri kabülü rücu (geri çevrilmeyen) akreditifi kullanmaktadırlar.
3.1.15. Nakliye
Türkiye’den Meksika’ya bir konteynır oto yedek parçanın nakliyesi 20-25 gün sürmekte
ve navlun bedeli ürünlerin özelliklerine göre 2-3 bin dolar arasında değişmektedir. Miktar fazla
oldukça navlun o oranda düşük olmaktadır. Ürün nakliyesinde tek sorun doğrudan Meksika
limanına ürünlerin gitmemesi, özellikle İtalya olmak üzere Avrupa ülkeleri limanlarında ürün
aktarmasının (transshipment) olmasıdır. Dolayısıyla, ürün tesliminde aktarmadan kaynaklı
süre uzaması olmaktadır.
Meksikalı firmalar, Türkiye’den ve AB ülkelerinden gelen ürünler için Atlantik Okyanusu
kıyısındaki Veracruz limanını kullanmaktadırlar. Veracruz-Mecixo City arası bir konteynırın
nakliyesi ortalama 1.200 dolardır. Bazı durumlarda Türkiye’den giden ürünler ABD üzerinden
Meksika pazarına arz edilmektedir.
Meksika’ya Çin’den gelen ürünler Pasifik Okyanusu kıyısındaki limanlardan gelmektedir.
Çin’den gelen ürünlerin nakliyesi 20-25 gün sürerken Hindistan’dan gelen ürünlerin nakliyesi
28-30 gün arasında değişmektedir. Çin’den 20 ft bir konteynırın Meksika’ya nakliyesi 2 bin
dolar iken 40 ft bir konteynırın nakliyesi 3 bin dolardır. AB ülkelerinden Veracruz limanına
ürünlerin nakliyesi 15-20 gün sürmektedir.
Meksika limanlarına gelen ürünlerin iç bölgelerdeki depolara nakliyesi eyaletlerin
limanlara uzaklığına göre 3 ila 7 gün arasında sürmektedir.
3.1.16. Fuarlar
Oto yedek parça sektöründe Meksika’da düzenlenen belli başlı fuarlar/kongreler
aşağıdadır.25 Bahsekonu fuarlar/kongreler ile ilgili detay bilgilere fuarların/kongrelerin web
sayfalarından ulaşılabilir.
BANCOMEXT; Banco Nacional de Comercio Exterior - Dış Ticaret Milli Bankası
Bu fuarların yanı sıra Meksikalı firmalar, ABD’deki oto yedek parça sektörü ile ilgili ihtisas fuarlarını da yakından takip ettiklerini ifade etmişlerdir.
24
25
131
PAACE Automechanika
(Latin Amerika’nın en önemli otomobil fuarlarından biridir)
Centro Banamex, Mexico City
www.paaceautomechanika.com
CIAM Congreso de la Industria Automotriz en Mexico
(otomotiv sanayi ile ilgili uluslararası kongre)
www.ciiam.com
Expo Foro
(otobüsler için oto yedek parça ve ekipman fuarı)
www.canapat.org.mx
Expo Internacional RUJAC
(oto yedek parça fuarı)
Expo Guadalajara, Guadalajara, Mexico
www.rujac.com.mx
Expo Proveedores del Transporte Monterrey
(oto yedek parça ve aksesuar fuarı)
Cintermex, Monterrey, Mexico
International Tuning Show – Expo Mecanica
Cintermex, Monterrey, Mexico
www.mecaniconorte.com
Paace Automechanika Mexico
www.messefrankfurt.com
The Fast and the Furious Tour
(otomotiv fuarı)
Cintermex,Monterrey, Mexico
www.solomon.org.mx
Expo Transporte ANPACT
(oto yedek parça seötöründeki son gelişmeler ile ilgili fuar)
Expo Puebla, Puebla, Mexico
www.messefrankfurt.com
Mexico Car Show
(otomotiv, oto yedek parça ve aksesuar fuarı)
Expo Guadalajara, Guadalajara, Mexico
www.mexicocarshow.com
132
3.1.17. Yararlı Adresler
AMDA26- Meksika Otomobil Dağıtıcıları Birliği
(Yeni araç bayilerinin çatı kuruluşu. Meksika’daki yeni araç bayilerinin listesine bu
kuruluştan ulaşılabilir.)
Mexico, D.F.
www.amda.org.mx
AMIA27 - Meksika Otomobil Üreticileri Birliği
(Meksika araç üretimi ile ilgili aylık istatistiklere bu birlikten ulaşılabilir.)
Mexico, D.F.
www.amia.com.mx
ANPACT – Ulusal Otobüs ve Kamyon Üreticileri Birliği
Mexico, D.F.
www.anpact.com.mx
INA28 – Oto Yedek Parça Sanayicileri
(Bu birlik Meksika oto yedek parça üreticilerinin çatı kuruluşudur. Oto yedek parça
üreticilerinin büyük bir bölümü ile belli başlı oto yedek parça ithalatçılarını ve dağıtıcılarını
temsil etmektedir)
Mexico, D.F.
www.ina.com.mx
ANAMAPA29- Ulusal Oto Yedek Parça Toptancıları Birliği
(Büyük oto yedek parça toptancılarının ve dağıtıcılarının çatı kuruluşudur. Web
sayfasından Directorio Automotriz bölümünden ürünler itibariyle üye firma listesine ulaşmak
mümkündür.)
Mexico, D.F.
www.portalautomotriz.com
ANDELLAC30 – Ulusal Otomobil Lastik Dağıtıcıları Birliği
Mexico, D.F.
www.andellac.com.mx
AMDA - Asociacion Mexicana de Distribuidores de Automoviles
AMIA - Asociacion Mexicana de la Industria Automotriz
28
INA- Industria Nacional de Autopartes
29
ANAMAPA - Asociacion Nacional de Mayoristas de Partes Automotrices
30
ANDELLAC- Asociacion Nacional de Distribuidores de Llantas y Plantas
26
27
133
3.2. MEKSİKA TAKIM TEZGAHLARI SANAYİ
Makine sektörünün tüm alt gruplarında (özellikle takım tezgahları, iş ve inşaat
makineleri, tekstil makineleri) büyük ticari fırsatların olduğu Meksika’da, hedef sektörlerden
biri olarak belirlenen takım tezgahları sektöründe31 Türk firmalarının pazara yeni giriş yaptığı,
fiyat ve kalite yönünden tercih edildiği ve Meksika’da üretimin olmadığı bu sektörde Türk
firmaları için büyük fırsatların var olduğu saptanmıştır.
Meksika Gayri Safi Milli Hâsılası’nın %25’ini Meksika imalat sanayi oluşturmaktadır.
Son yıllarda Meksika imalat sanayinin alt sektörlerinden en önemli büyüme gösterenlerden
metal-mekanik sanayi, %15 oranında büyürken temel metal sanayi %12 oranında
büyümüştür. Meksika imalat sanayi’nin diğer tüm alt sektörlerinde büyüme, %5 ila %8
arasında değişmektedir. Bu büyüme, metal mamul ürün ihracatına da yansımıştır. Bu ihracat
artışının 2/3’si otomotiv ve ev aletleri sektörleri kaynaklıdır. Bu sektörlerdeki ihracat
artışının merkezinde takım tezgahları sektörü vardır ve bu ihracat artışının devamı metal
işleme ekipmanı ithalatının sürekliliği ile mümkündür. Zaten, Meksika’da takım tezgahları
ithalatının en büyük pazarları otomotiv ve ev aletleri sektörleridir. Özellikle otomotiv sanayi,
Gayri Safi Milli Hasıla’daki payı, istihdama katkısı ve döviz kaynağı olmasıyla Meksika
ekonomisinin en önemli stratejik sektörlerinden biridir.32
Meksika’da takım tezgahları üretimi olmadığından Meksika tüm takım tezgahları
ihtiyacını ithalat yolu ile tedarik etmektedir. Meksika’nın dış ticaret verilerinde az da olsa
görülen takım tezgahları ihracat rakamları önceden Meksika’ya ithal edilerek daha sonra
başka bir ülkeye gönderilen takım tezgahlarından ibarettir.
Aşağıdaki tablodan görüldüğü üzere Meksika takım tezgâh tezgahları ithalat pazarı
2005 – 2007 yılları arasında ortalama %20 oranında büyümüş ve 2007 yılı ithalat hacmi 2.2
milyar dolara yükselmiştir. Meksika’nın NAFTA ile yaptığı güçlü ekonomik bütünleşme
ve diğer bölge ülkeleri ile serbest ticaret anlaşmaları yoluyla artan ticari ilişkileri ile bu
büyümenin ileriki yıllarda artarak devam etmesi beklenmektedir.
Takım tezgahları sektörü ürünleri; (Armonize Sistem esas alınarak) 8456’dan 8466’ya kadar olan GTİP’ler
kapsamındaki makinelerdir.
32
Meksika otomotiv sanayindeki gelişmeler raporun Meksika Otomotiv Ana ve Yan Sanayi bölümünde detaylı
olarak incelenmiştir.
31
134
Meksika’nın Takım Tezgahları İthalatı (Değer: milyon ABD Doları)
GTİP3
ÜRÜN ADI
2007 Yılında İthalat Yapılan Başlıca
Ülkeler ve % Payları
2005
2006
2007
ABD (36), Almanya (16,5), Japonya
73,639 (16,4), İsviçre (8), Çin (7,7), İtalya
(4,4)
84.56
Maddenin aşındırılarak
işlenmesine mahsus
makineler
61,171
92,429
84.57
Metal işlemeye mahsus
işleme merkezleri,
istasyonlu tezgahlar
306,041
175,862
299,999
Japonya (46), Almanya (28,5), ABD
(14), G. Kore (6)
84.58
Metallerin işlenmesine
mahsus torna tezgahları
119,399
138,085
164,342
Japonya (37), ABD (24,5), Almanya
(8), İspanya (5,5), Çin (5), Tayvan (5)
84.59
Metalleri talaş kaldırarak
işleyen makineli aletler
57,353
85,606
ABD (51,5), Japonya (24), İtalya
140,577 (5,5), Almanya (5), Çin (4), Türkiye
(0,02)
84.60
Çapak, pürüz temizleme,
bileme, taşlama vb. için
makineler
83,195
94,759
126,370
ABD (39), Japonya (22), Almanya
(14,5), İsviçre (6,5), İtalya (6)
84.61
Planya, vargel, zıvana, dişli
çark vb. tezgahlar
58,763
72,226
114,168
Almanya (39), ABD (29,5), İtalya (7),
84.62
Metalleri dövme, işleme,
kesme presleri
384,293
417,58
ABD (43), İtalya (8,5), İspanya (8),
547,607 Japonya (7,5), Almanya (6,5), Çin
(6), Kanada (4,5), Türkiye (0,5)
84.63
Metal, sinterleşmiş metal,
karbür, sermetleri talaşsız
işleme makineleri
57,116
77,558
ABD (24), İtalya (20), Almanya
91,874 (10,5), Kanada (10,5), İspanya (9,5),
İsviçre (8), Türkiye (0,01)
84.64
Taş, seramik, beton,
çimento, soğuk cam işleyen
makineli aletler
24,718
31,341
İtalya (35,5), ABD (21,5), Çin (18,5),
30,295 Almanya (7), Fransa (6,5), Türkiye
(0,02)
84.65
Ağaç, mantar, kemik, sert
kauçuk işleme makineleri
91,141
101,664
84.66
Makinelerin (takım
tezgahları) aksam ve
parçaları
361,292
403,846
96,157
ABD (37), İtalya (21), Çin (10),
Almanya (9), Tayvan (8)
ABD (50), Almanya (17), Japonya
491,156 (6,5), Çin (5), G.Kore (4), Türkiye
(0,01)
ABD (37,2), Japonya
1.604,480 1.690,960 2.176,180 (16,5), Almanya (14,7), İtalya (6,8),
Çin (5), İspanya (3,8)
TOPLAM
Takım tezgahları sektöründe Meksika pazarında önemli paylara sahip diğer bir ifadeyle
başlıca rakiplerimiz olan ülkelerin ABD, Japonya, AB ülkeleri (özellikle, Almanya, İtalya,
İspanya) ve yeni yeni Çin olduğu tespit edilmiştir. Aşağıdaki tablo ve grafikten de anlaşıldığı
135
üzere, 2007 verilerine göre ABD’nin Meksika’nın ithalatındaki %37’lik payını, ABD’ye
rağmen bu pazardaki varlıklarını koruyan Japonya %16,5, Almanya %14,6, İtalya %6,8 ve
Çin %4,9 ile izlemektedir. Bu bilgi, Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği
(AMDM33) ile yapılan görüşmede Birliğin yetkilisinin ifadesinden de -“Meksika takım
tezgahları ithalatının %40’ı ABD, % 30’u AB’den gerçekleşmektedir”- anlaşılmaktadır. Sadece
takım tezgahları sektörü değil makinenin diğer sektörlerinde de pazara hakim ülkelerin ABD
ve AB (Batı Avrupa) ülkeleri olduğu da Meksika’daki çalışmalarda gözlemlenmiştir. Pazar
araştırması programı çerçevesinde ziyaret edilen uluslararası büyük bir fuar olan “Plastimagen
Mexico 2008/ Plastik Makineleri Fuarı”34 ndaki katılımcı firmalar incelendiğinde bu makine
fuarı için de en çok dikkat çeken hususun yüksek oranda makine ithalatçısı olan Meksika
pazarına başta ABD ve AB üyesi ülkelerin firmaları olmak üzere Çinli firmaların da büyük ilgi
gösterdiğidir.
Meksika’nın Ülkeler İtibariyle Takım Tezgahları İthalatı (Değer: bin ABD Doları)
2005
2006
2007
2005 Payı,
%
2006 Payı,
%
2007 Payı,
%
ABD
563,968
684,217
809,163
35,15
40,46
37,18
Japonya
248,742
224,856
358,698
15,50
13,30
16,48
Almanya
306,098
211,372
319,320
19,08
12,50
14,67
İtalya
115,902
102,792
148,701
7,22
6,08
6,83
Çin
55,291
65,234
106,777
3,45
3,86
4,91
İspanya
62,113
69,383
83,616
3,87
4,10
3,84
G. Kore
27,198
42,232
64,592
1,70
2,50
2,97
Tayvan
27,304
45,164
55,801
1,70
2,67
2,56
Kanada
30,355
41,363
48,787
1,89
2,45
2,24
Türkiye
0,802
2,184
1,656
0,05
0,13
0,08
166.709
202.158
179.072
11,39
11,95
8,24
1.604,482
1.690,955
2.176,183
100,00
100,00
100,00
Diğerleri
TOPLAM
AMDM- Asociación Mexicana de Distribuidores de Maquinaria, www.amdm.org.mx
Detaylı bilgi için bakınız, www.plastimagen.com.mx
33
34
136
50
40
30
20
10
0
2005 P ayı, %
2006 P ayı, %
A
Ja
Ç
İ s in
pa
n
G ya
.K
or
Ta e
yv
K an
an
ad
Tü a
rk
i
D ye
iğ
er
le
ri
2007 P ayı, %
BD
po
A nya
lm
an
ya
İta
ly
a
Pay,%
Mek s ik a T a k ım T ez ga hla rı İtha la tında Y ılla r
İtiba riy le Ü lk e P a y la rı
Ülke le r
Meksika’ya takım tezgahları tedariki yapan ülkelerden gelişmiş ülkelerin pazardaki
payları ve ürün kaliteleri Meksikalı görüşülen firmaların ifadelerinden de net olarak
anlaşılmaktadır. Örneğin, görüşülen Meksikalı takım tezgahları dağıtıcısı firma takım
tezgahlarında Almanya’dan gelen makinelerinin kalitesini ve pahalılığını ifade etmek için
büyük otomobil devlerine (Chrysler gibi) olan Alman takım tezgahı üreticilerinin tedariklerini
örnek vermiştir. Meksikalı bir başka takım tezgahları dağıtıcısı firma da Çin ve Hindistan’ın
da yavaş yavaş Meksika pazarına girmeye başladığını ancak bu ülkelerden gelen makinelerin
kalitesinin iyi olmadığını, bu ülkelerden makine ithalatı yaptığında makinelerin bazı parçalarını
değiştirerek müşterilerine sattığını ifade etmiştir. Türkiye’den takım tezgahları ithalatı yapan
Meksikalı firmalar, Türk makinelerinin kalite-fiyat uyumu açısından Meksika pazarı için
uygun olduğunu ifade etmişlerdir.
Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği’nce (AMDM) 2007 yılında yapılan bir çalışmada, Meksika takım tezgahları parkının %51’nin yeni ya da eski makine
olduğu hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Bilgiye ulaşılan %49’luk parkın yaklaşık %85’in
yeni olduğu geri kalan parkın eski makine olduğu tespiti yapılmıştır. Bu çalışmanın sonucundan
son yıllarda Meksika imalat sanayindeki hızlı gelişmenin bir yansıması olarak bir yatırım
malı olan takım tezgahlarının talebindeki hızlı artışın Meksika takım tezgahları parkının yaş
ortalamasını azalttığı anlaşılmaktadır.
Meksika’da takım tezgahlarına olan artan talebin arkasındaki temel neden üretilen sanayi
mallarının ihracatındaki artıştır. İhracattaki artışın devamı için Meksika sanayisinde de üretim
artışının da sürekliliği gerekmektedir. Bu sürekliliği sağlamak ancak yeni yatırımlarla olmakta
dolayısıyla yeni yatırımlar için makine ve ekipmana olan talep de artmaktadır. Özellikle son
yıllarda önemli gelişmeler kaydeden otomotiv, ev aletleri ve elektrikli ekipman ve bileşenler
sanayilerinde yapılan yeni yatırımlar için takım tezgahlarına olan talep de artmaktadır.
137
Meksika Hükümeti sermaye mallarının (makine, teçhizat gibi) ithalatını kolaylaştırarak
mamul mallarının ihracatını teşvik etmektedir. Dolayısıyla bu hükümet politikasının sonucu
takım tezgahları ithalatı teşvik edilmiş ve bu makinelere olan talep artmıştır.
Meksika takım tezgahları ithalatında en önemli kalemler, yıllık ithalat artış oranları da
fazla olan metal işlemeye mahsus işleme merkezleri ve istasyonlu tezgahlar (GTİP: 8457) ile
Türkiye’nin takım tezgahları ihracatında da önemli bir paya sahip metalleri dövme, işleme ve
kesme presleridir (GTİP: 8462). Bu durumun bir sonucu da Meksika’nın metal mamul mal
ihracatı Meksika’nın toplam ihracatı içinde muntazam bir artış sergilemektedir. Metal mamul
mal ihracat artışın üçte ikilik (2/3) kısmı otomotiv ve ev aletleri sanayileri kaynaklıdır.
Metalleri dövme, işleme ve kesme preslerinin en çok kullanıldığı alanlardan biri de kalıp
üretim sektörüdür. Meksika’da kalıp sanayii en az bir araç ya da bir ev aletleri üreticisinin var
olduğu Monterrey, Puebla, Toluca, Saltillo, Chihuahua, Hermosillo, Aguascalientes, San Luis
Potosi ve Cuernavaca gibi önemli şehirlerde gelişmiştir. Meksika’da çok sayıda kalıp üreticisi
vardır. Ne kadar üretici firma olduğuna dair resmi bir istatistik yoktur ama CANACINTRA
(Meksika Ulusal Üreticiler Birliği) verilerine göre sayıları 600 ila 1200 adet arasında tahmin
edilen irili ufaklı kalıp üreticisi firma vardır. Bu firmalara Meksika’nın en büyük 10 şehri
yanı sıra diğer şehirlerinde de rastlamak mümkündür. Çoğunluğu Amerikan firmaları olan
bazı kalıp üreticisi firmalar da, maquiladora35 fabrikaları için üretim yapmak ya da Amerikalı
üretici firmalara tedarik sağlamak için Amerika-Meksika sınırında veya sınıra yakın yerlerde
konuşlanmışlardır.
Kalıp sanayiinde, nihai kullanıcılar için daha düşük/makul fiyatlarla tedarik sağlayan ve
büyük üretici firmalara karşı iyi rekabet de yapabilen küçük işletmeler hakimdir. Sabit giderleri
yüksek ve kalite kontrol harcamaları fazla olan büyük üreticilerle karşılaştırıldıklarında fazla
harcamaları ve giderleri olmayan küçük işletmeler Meksika kalıp sanayisinde daha avantajlı
durumdadırlar. CNC36 makineleri ile kalıp üretimi yapan bu küçük işletmelerde çalışan sayısı
1 ila 10 kişi arasında değişmektedir.
35
Maquiladora fabrikaları, ABD’den Meksika’ya gümrüksüz olarak ithal ettikleri hammadde ve ekipmanı işledikten/montajını yaptıktan sonra genellikle ABD pazarına ihraç etmektedir. Bir başka ifadeyle, Maquiladora,
Meksika’nın ABD sınırına yakın bölgelerde faaliyet gösteren ihracata yönelik sanayidir. 1964 yılından bu yana
faaliyet gösteren maquiladora fabrikaları aynı zamanda Meksika’ya teknoloji transferinde önemli rol oynamaktadırlar.
36
CNC; Computer Numerical Control = Bilgisayarlı Sayısal Denetim
138
3.2.1. Türkiye-Meksika Takım Tezgahları Dış Ticareti
Türkiye ile Meksika arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler, her iki ülkenin nüfus, üretim,
dış ticaret rakamları göz önüne alındığında istenilen düzeyde değildir. İki ülke arasındaki takım
tezgahları dış ticaret hacmi 2007 yılı verilerine göre 4 milyon dolar seviyesindedir.
World Trade Atlas37 verilerine göre, 2007 yılında toplam ithalatı 282 milyar dolar, takım
tezgahları ithalatı da 2,2 milyar dolar olan Meksika’ya Türkiye, 2005 yılında 0,8 milyon
dolar, 2006 yılında 2,2 milyon dolar, 2007 yılında ise Meksika’nın toplam takım tezgahları
ithalatının % 0,08’sine tekabül eden 1,7 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiştir. Bu verilere
göre, Türkiye’nin Meksika’ya 2007 yılında yaptığı toplam 317,5 milyon dolarlık ihracatın %
0,5’ini takım tezgahları ihracatı oluşturmaktadır. Diğer yandan aşağıdaki tablolardan da görüldüğü üzere Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi
Sistemi 38 verilerine göre, Türkiye’nin Meksika’ya 2005 yılında 1,2 milyon dolar olan takım
tezgahları ihracatı, 2006 yılında 2 milyon dolar, 2007 yılında ise yaklaşık 4 milyon dolar
olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2007 yılında Meksika’ya yaptığı toplam 196,7 milyon
dolarlık ihracatın % 2’sini takım tezgahları ihracatı oluşturmaktadır.
Meksika pazarına giren takım tezgahları sektöründeki güçlü firmalarımız Durmazlar ve
Dirinler Türk makine sektörünün Latin Amerika’daki ilk öncüleri olmuşlardır.
Takım tezgahları sektöründe Türkiye’nin Meksika’ya en önemli ihracat kalemi 3,5
milyon dolar ile metalleri dövme, işleme ve kesme presleridir.
Türkiye’nin Meksika’ya Takım Tezgahları İhracatı (Değer: ABD Doları)
GTİP
84.60
84.61
84.62
84.64
84.65
84.66
ÜRÜN ADI
Çapak, pürüz temizleme, bileme, taşlama vb. için makineler
Planya, vargel, zıvana, dişli çark vb. tezgahlar
Metalleri dövme, işleme, kesme presleri
Taş, seramik, beton, çimento, soğuk cam işleyen makineli aletler
Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk işleme makineleri
(84.56-84.65)’deki makinelerin aksam ve parçaları
TOPLAM
37
38
2005
2006
2007
56.911
24.402
41.836
9.881
24.921
58.136
934.433 1.795.513 3.515.735
0
0
2.521
156.878
239.691
159.346
21.771
14.904
35.267
1.179.874 2.099.431 3.812.841
www.gtis.com/wta.htm
139
Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi verilerine göre, Türkiye’nin Meksika’dan takım
tezgahları ithalatı, 2007 yılında ise yaklaşık 12 bin dolar olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin Meksika’dan Takım Tezgahları İthalatı (Değer: ABD Doları)
GTİP
ÜRÜN ADI
84.64
84.66
(84.56-84.65)’deki makinelerin aksam ve parçaları
TOPLAM
2005
0
740
740
2006
1.731
5.036
6.767
2007
1.955
10.021
11.976
3.2.2. İş/Ticari Fırsatlar
Türk takım tezgahları üreticileri için Meksika pazarında ciddi fırsatlar söz konusudur.
Meksika’da takım tezgahları sektörünün en önemli pazarları, elektrik ve elektronik donanım
sanayi yanı sıra otomotiv, ev aletleri, havacılık ve tarım alet ve makineleri gibi imalat
sanayileridir. Özellikle otomotiv sanayisindeki gelişmelere paralel olarak Meksika’nın takım
tezgahları ithalatında önemli artışlar beklenmektedir. Zira, orijinal oto yedek parça (OEM)
üreticileri ile oto yan sanayi ürünleri üreten Meksikalı firmalar takım tezgahlarının en önemli
alıcılarıdır.
Türk üretici/ihracatçıları için Meksika pazarında satış potansiyeli yüksek aynı zamanda
Meksika ithalatının yarısına tekabül eden takım tezgahları, metalleri dövme, işleme ve kesme
presleri (GTİP: 8462), metal işlemeye mahsus işleme merkezleri ve istasyonlu tezgahlar (GTİP:
8457) ile çapak, pürüz temizleme, bileme, taşlama vb. için makinelerdir (GTİP: 8460). Ayrıca,
Meksika takım tezgahları sektör ithalatının yaklaşık ¼’ünü oluşturan takım tezgahları yedek
parçalarına olan talep de Meksika’da artan takım tezgahı sayısına paralel olarak artmaktadır.
3.2.3. Belli Başlı Takım Tezgahı Tedarikçileri
Meksika’daki menşe ülkesi itibariyle belli başlı takım tezgahı tedarikçileri39 ve markaları
şunlardır;
ABD:
Cincinnati, Hardinge, Haas, Fadal, Mazak (ABD şubesi)
Almanya: Hermle, Honsberg-Masco, MVM, Junker Maschinen, EMAG, DMG, Deckel
Japonya:
Hamai, Hitachi-Seiki, Kitamura, Mori-Seiki, Okuma, Mitsubishi, Toyota
Güney Kore:Daewoo, Hyundai
İspanya : ZAYER, PINACHIO
İsviçre:
DIXI-SIP, Charmilles
Tayvan:
LEADWELL
Tedarikçilerin (markaların) pazar payları ile ilgili net bilgiler olmamasına rağmen önceki bölümlerde verilen
ülkelerin pazar paylarından ülke markalarının toplam pazar payı ile ilgili bilgiye ulaşılabilir.
39
140
Bu firmaların yanı sıra diğer tedarikçi firmalar; Durmazlar, Dirinler, Fanuc Robodrill,
Makında, Mori Seri, Nishida, Chevalier, Mil Tronics, Oloffsou, Chiron, Enshu, Smtcl, Atrum
P., Baoji, Burr Oak, Cadillac, Citizen, Canc Alma, Dyana, Emco Maier Gmbh, Fptsi, Ergomat,
Fa Weillerfeler, Gildemeister, Heller’dir.
Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği (AMDM), Meksika pazarında
başarılı olan tedarikçilerin Meksikalı firmaların taleplerini hızlı yanıtlamasına, hızlı tamir/
bakım servisi vermelerine ve (uzun vadeli satışlar ile ) ödeme kolaylığı sağlamalarına
bağlamaktadır.
3.2.4. Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları
Meksika takım tezgahları pazarı üç parçaya bölünebilir;
a) Takım tezgahları tedarikini doğrudan Meksika’ya yakın ABD eyaletlerindeki dağıtıcı
firmalardan satın alarak sağlayan Meksika-ABD sınır şehirlerinde yerleşik olan Meksikalı
alıcı firmalar,
b) Çoğunlukla Monterrey’deki bir takım tezgahları dağıtıcısından tedarik yapan
Meksika’nın kuzey bölgesindeki şehirlerde yerleşik olan Meksikalı alıcı firmalar,
c) Mexico City’deki dağıtıcı bir firmadan takım tezgahları tedariki yapan Meksika’nın
merkezindeki şehirlerde yerleşik olan Meksikalı alıcı firmalar,
Takım tezgahlarını en çok talep eden otomotiv ve ev aletleri sanayilerinin kümelendiği
bölgeler/şehirler şunlardır;
Küme 1- Mexico City’nin etki alanında kalan bölgedir. Bu alan, Mexico City’nin 300
km’lik çevresindeki alandır. Bu bölgedeki belli başlı eyaletler, Mexico City, Puebla, Morelos
ve Tlaxcala’dır. Volkswagen, Nissan, Daimler-Chrysler, Volvo, BMW, Ford, MASA ve MABE
gibi büyük otomotiv şirketleri bu bölgede yerleşiktir.
Küme 2- Orta Meksika (Bölgesi). Aguascalientes, San Luis Potosí, Guanajuato, Jalisco
ve Queretaro eyaletlerini içine alır. General Motors, Nissan, Honda, Scania, MABE, LG
şirketleri bu bölgede yerleşiktir.
Küme 3- Kuzey Meksika (Bölgesi). Sonora, Chihuahua, Coahuila ve Nuevo Leon
eyaletlerini içine alır. General Motors, Ford, Kenworth, Navistar, Daimler-Chrysler, CINSA
şirketleri bu bölgede yerleşiktir.
141
Her ne kadar bir küme olarak adlandırılamasa da Tijuana, Mexicali ve Tecate eyaletlerinin
Baja California şehirleri, Toyota, Kenworth, LG, DAEWOO, SANYO, SONY ve Panasonic
firmalarına ev sahipliği yapmaktadır.
Bu kümelerde yerleşik olan şirketler genelde takım tezgahlarını tedarikini Meksika’ya
yakın ABD eyaletlerindeki dağıtıcı firmalardan tedarik etmektedirler. Bu kümelerin dışında
kalan ve diğer önemli potansiyel takım tezgahları alıcıları sayılanlar ise maquiladora
fabrikalarıdır.
Maquiladora fabrikalara işlenmek ya da montajı yapılmak üzere gelen hammadde,
ekipman, makine, bileşen ve aletin gümrüksüz olarak ithalatı yapılmaktadır. Önceleri sadece
Meksika-ABD sınırındaki eyaletlerde (bu fabrikaların hala %85’i Meksika-ABD sınırındadır)
bu tip fabrikalara rastlamak mümkün iken günümüzde ilgili Meksika mevzuatına uymak
kaydıyla Meksika’nın herhangi bir eyaletinde rastlamak mümkün olmaktadır. Mevcut verilere
göre 1 milyondan fazla kişiye istihdam sağlayan 3.300 adet maquiladora vardır. Maquiladora
fabrikaları, Meksika toplam mamul ihracatının %48’ini yapmaktadır.
Meksikalılara göre, son yıllarda maquiladora sanayisindeki değişim ve gelişmeler
Meksika takım tezgahları satışlarını artıracaktır. 2000’li yıllar itibariyle maquiladora sanayisi,
(iç pazar satış rakamları ihracat rakamlarından az olmak kaydıyla) ürünlerini iç pazara da
satmaya başlamıştır. Meksika Ulusal Maquiladora İhracat Sanayii Konseyi’ne (CNIME)40
göre, maquiladora fabrikaları üretimlerinin nadiren %40’ından fazlasını Meksika pazarına
sunmaktadırlar.41 İç pazara ürün arzı ile gelen iç pazarla bütünleşme, maquiladora fabrikalarını
daha teknolojik ve otomatikleşmiş üretim yöntemlerine de yönlendirmektedir.
Bahsekonu değişim ve gelişmeler yalnızca maquiladora sanayisinde değildir.
Maquiladora sanayisi yanı sıra, birçok önemli Meksikalı ihracatçı şirket de, eski üretim
yöntemlerini bırakarak yeni makine ve teçhizat ithalatı ile yeni üretim yöntemlerine
geçmektedirler. Böylece üretim ve çalışan verimliliklerini dolayısıyla ürün kalitelerini
artırmak istemektedirler. Zaten, gittikçe artan küresel rekabet de Meksika şirketlerini üretim
yöntemlerini daha modernize hale getirmeye zorlamaktadır. Ayrıca modernizasyon, özel
üretimleri için yeni makine tasarımını da içermektedir. Üretimini mükemmelleştirerek rekabet
gücünü artırmak isteyen Meksikalı firmalar takım tezgahları tedarikçileriyle birlikte yeni
mühendislik çalışmaları da yapmaktadırlar. Bu da yeni bir takım tezgahına talep ya da eski
makinenin teknolojisinin yeni parçalar ile yenilenmesi demektir.
Meksika için pazara giriş stratejisi belirlenirken, ihracatçılarımız, aile şirketlerinin
40
41
CNIME - Consejo Nacional de la Industria Maquiladora de Exportacion
Maquiladora fabrikalarında üretilerek iç pazara sunulan ürünler için gümrük vergileri ve KDV ödenmektedir.
142
Meksika pazarında hakim olduğunun bilincinde hareket etmelidirler. Meksika sanayisinde
faaliyette bulunan firmaların sadece %2’si 250’den fazla çalışana sahiptir. Firmaların %90’dan
fazlası ise 10 ila 15 arasında işçi istihdam etmektedir. Ayrıca, ihracatçılarımızın Meksika’nın coğrafi ve sosyo-ekonomik çeşitliliğini göz ardı
etmemeleri gerekir. İhracatçılarımız, Meksika’nın küçük işletmelerine ve muhtelif bölgelerine
nasıl ulaşılacağı ve hedef alınacağını en iyi şekilde belirlemelidir. Kataloglar, broşürler,
kitapçıklar, posterler ve teknik kılavuzlar pazara girişte başarısı kanıtlanmış satış araçlarıdır.
Satış ve tanıtım araçlarının/malzemelerinin İspanyolca olması Meksika pazarı için olmazsa
olmaz (minimum) bir ihtiyaçtır.
Meksika genelinde belli başlı illerde takım tezgahları dağıtıcısı firmalar olsa da çoğu
dağıtıcı ve acente firma Mexico City bölgesindedir. Aynı zamanda büyük dağıtıcı firmaların,
kuzeyde Monterrey, batıda Guadalajara olmak üzere, Meksika’nın diğer iki büyük şehrinde
satış ofisleri vardır. Ancak, genel olarak Mexico City’de faaliyette bulunan iş adamlarının
Meksika’nın kuzey eyaletlerde iş yapmayı tercih etmedikleri gibi, kuzeyde yerleşik firmalarda
Mexico City ve çevresinde iş yapmayı tercih etmezler. Bu yüzden, Meksika pazarının tamamını
hedefleyen ihracatçılarımızın daha etkili olabilmeleri için (farklı bölgelerde) birden fazla
dağıtıcı/acente ile çalışmalarında fayda vardır.
Meksika pazarında yerel bir dağıtıcı, acente veya temsilcilikle çalışmak yabancı
tedarikçilerin lehinedir. Yerel bir dağıtıcı ile çalışmanın avantajı, pazar geliştirme maliyetlerinin
dağıtıcı firma tarafından üstlenilmesidir. Eğer ürününüzü doğrudan dağıtıcı bir firmaya
satarsanız, dağıtıcı firma bu ürünü bir başkasına sattığında ödenmeme durumu (ademi tediye)
söz konusu olursa bu maliyetleri de dolaylı olarak dağıtıcı firma üstlenmiş olacaktır. Ancak
birçok Meksikalı dağıtıcı firma, daha çok bir acente gibi davranıp ürünü doğrudan ihracatçı
adına tüketiciye satar ve bu satıştan komisyon almayı tercih eder. Bazı durumlarda, Meksikalı
firmalar dağıtıcılar üzerinden ürün satın almaktan ziyade doğrudan üretici firmadan (dağıtıcı
firmanın kar payını ödemeyerek daha ucuza) satın almak istemektedirler. Meksika’nın kuzey
bölgelerinde faaliyette bulunan maquiladora fabrikaları Mexico City’deki bir takım tezgahları
dağıtıcısından makine satın almak yerine Meksika’ya yakın ABD eyaletlerindeki dağıtıcılardan
(daha ucuza geldiğinden) satın almayı tercih ederler.
Meksikalı takım tezgahları müşterileri, standart kaliteli, uluslar arası standartlara uygun
ürün tedarikine, verimliliğe, düşük üretim maliyetlerine, zamanında teslimata ve satış sonrası
hizmete önem vermektedirler.
Çoğu zaman Meksikalı firmaların takım tezgahları tedarikçisini seçme kararlarını
satış sonrası verilen servis hizmeti etkilemektedir. Özellikle Türk ihraç ürünlerinin pazarda
tutunabilmesi, daha iyi rekabet edebilmesi ve daha fazla pazar payı elde edebilmesi için
143
yerel olarak satış sonrası servis vermeleri önem arz etmektedir. Meksika’da Japon takım
tezgahı tedarikçisi firmalar müşterisinin satış sonrası servis talebini 48 saat içerisinde
karşılayabilmektedir. Bu hızlı hizmet sayesinde Japon menşeli takım tezgahları tedarikçileri
avantaj sağlamaktadır.
Japonya’nın pazardaki varlığının satış sonrası hizmetlerine verdiği önemin yanı sıra
pazardaki en büyük rakibi ABD’nin Meksika’ya yakınlığından kaynaklı nakliye avantajları
ve NAFTA’dan kaynaklı gümrük muafiyeti avantajlarının rekabeti önemli oranda etkileyecek
durumda olmamasıdır. Japonya da Meksika ile serbest ticaret anlaşması imzalamıştır.
Zaten, otomotiv sanayinde kullanılan birçok takım tezgahının ithalatında gümrük vergisi
uygulanmamaktadır. Meksika Hükümetinin sermaye mallarının ithalatını kolaylaştırarak
mamul mallarının ihracatını teşvik etmesi de bir sermaye malı olan takım tezgahları için
gümrük vergisi oranını bir anlamda önemsiz kılmaktadır. Meksika’nın başta AB ülkeleri ve
diğer ülkeler ile yaptığı serbest ticaret anlaşmaları gümrük vergisi oranlarını bir avantaj olarak
kullanan ABD’nin rekabet gücünü azaltırken bu pazarda satış sonrası servis hizmetleri, ödeme
kolaylıkları, finansman gibi rekabet gücünü artırıcı diğer faktörler önem kazanmaktadır.
İhracatçılarımız rekabet stratejilerini bu faktörleri dikkate alarak yapmalıdırlar.
Takım tezgahları promosyonu ve reklamı, sanayideki potansiyel nihai kullanıcılara
Meksika’daki dağıtıcıların satış temsilcileri tarafından yapılır. Dağıtıcılar, pazarlamasını
yaptıkları takım tezgahlarından bazılarını showroomlarında ve katıldıkları sanayi
fuarlarında teşhir etmektedirler. Belli başlı takım tezgahları ithalatçıları ve dağıtıcıları
genelde showroomlarında, maliyetlerden dolayı sadece 2 ila 5 tip arasında takım tezgahı
bulundurmaktadırlar.
Birçok dağıtıcı firma Mexico City’de yerleşiktir ve buradan tüm ülke sathına hizmet
vermeye çalışmaktadırlar. Bu hizmetler kapsamında, teknik destek, bakım hizmeti, yedek
parça ve makineyi kullanan ustalara/teknisyenlere eğitim vardır. Büyük dağıtıcı firmalar, bu
hizmetlerini daha kolay verebilmek için kuzeyde Monterrey ve batıda Guadalajara olmak
üzere, Meksika’nın diğer iki büyük şehrinde şube açmışlardır.
Meksika sanayisindeki işletmelerin %90’ı küçük ve orta ölçekli (KOBİ) olduğundan
Türk takım tezgahları tedarikçileri, sektöre ve işine hakim, fazla büyük olmayan birkaç tane
bölgesel dağıtıcı firma ile çalışarak bu pazarda başarıyı yakalayabilirler. Bu tür bölgesel
dağıtıcı firmalar, birçok ürün tedariki yapan ve birçok tedarikçi ile çalışan büyük firmalara
nazaran daha hızlı satış sonrası hizmet verebilmektedirler.
144
Meksika’nın takım tezgahları ithalat yaptığı ülkelerden Japonya ve Almanya’dan
ithal edilenlerin pazar payı artışlarının bir sebebi de, bu ülkelerin markası olan otomobil
şirketlerinin Meksika’da kurdukları fabrikaları için kendi ülke menşeli takım tezgahlarını
tercih etmeleridir. Otomobil firmalarının kendi ülke menşeli takım tezgahlarının tercih
etmelerinde kuşkusuz yatırım yaptıkları ülkeye gelerek kendilerini izleyen ve o ülkede satış
ofisleri açan takım tezgahları üreticilerinin uyguladıkları bu izleme stratejisinin de payı vardır.
Almanya’dan Volkswagen’in, Japonya’dan Nissan ve Toyota’nın Meksika’daki yatırımları
dikkat çekmektedir.42
İthal takım tezgahlarının Meksikalı dağıtıcıları, diğer ithalatçılara ve dağıtıcılara daha
düşük fiyattan satışları engellemek için yabancı tedarikçilerden tek temsilcilik yetkisi almak
istemektedirler. Satış sonrası servis hizmeti sunan yabancı tedarikçilerle çalışmayı ve yeni
bir makine üretildiği zaman yabancı tedarikçiden hemen bilgi almayı talep etmektedirler.
Ayrıca, yapılan dağıtıcı ya da acente sözleşmelerinde fiyat konusunda yer almasına önem
vermektedirler.
Dağıtıcı ya da acenteler, takım tezgahları tedarikçileri ile iyi iletişim kurmak istemektedir.
İyi iletişim kurmanın olmazsa olmazlarından biri de zamanında teslimat gibi amillere önem
vererek müşteri memnuniyetini kazanmaktır.
Meksika’ya takım tezgahları nakliyesi ABD’den kamyonlar ve trenler ile yapılırken
Türkiye, AB ülkeleri gibi denizaşırı ülkelerden deniz yoluyla yapılmaktadır. Havayolu
taşımacılığı genellikle takım tezgahları yedek parçalarının tedarikinde kullanılmaktadır.
Meksika’ya ihracat yapmak ve Meksika takım tezgahları pazarında yer edinmek isteyen
Türk firmaları ihtisas fuarlarına katılmak, yeni teknolojiler ve yeniliklerden müşterileri
haberdar etmek için seminerler düzenlemek, Meksika’da bu sektörü ve Meksika pazarını iyi
tanıyan bir dağıtıcı ile anlaşmak gerekirse ortaklık kurmak ya da bir şube açmak gibi diğer
pazarlama araçlarını da etkin olarak kullanmalıdırlar.
3.2.5. Nakliye
Türkiye’den Meksika’ya bir konteynır makinenin nakliyesi 20-25 gün sürmekte ve
navlun bedeli ürünlerin özelliklerine göre 5-6 bin dolar arasında değişmektedir. Miktar fazla
oldukça navlun o oranda düşük olmaktadır. Ürün nakliyesinde tek sorun doğrudan Meksika
limanına ürünlerin gitmemesi, özellikle İtalya olmak üzere Avrupa ülkeleri limanlarında ürün
aktarmasının (transshipment) olmasıdır. Dolayısıyla, ürün tesliminde aktarmadan kaynaklı
süre uzaması olmaktadır.
Meksikalı firmalar, Türkiye’den ve AB ülkelerinden gelen ürünler için Atlantik Okyanusu
kıyısındaki Veracruz limanını kullanmaktadırlar. Veracruz-Mexico City arası bir konteynırın
Meksika’daki otomobil markaların yaptığı yatırımlar ile ilgili detaylı bilgiye raporun “Meksika Otomotiv Ana
ve Yan Sanayi” bölümünden erişebilirsiniz.
42
145
nakliyesi ortalama 1.200 dolardır. Bazı durumlarda Türkiye’den giden ürünler ABD üzerinden
Meksika pazarına arz edilmektedir.
Meksika’ya Çin’den gelen ürünler Pasifik Okyanusu kıyısındaki limanlardan gelmektedir.
Çin’den gelen ürünlerin nakliyesi 20-25 gün sürerken Hindistan’dan gelen ürünlerin nakliyesi
28-30 gün arasında değişmektedir. AB ülkelerinden Veracruz limanına ürünlerin nakliyesi 1520 gün sürmektedir.
Meksika limanlarına gelen ürünlerin iç bölgelerdeki depolara nakliyesi eyaletlerin
limanlara uzaklığına göre 3 ila 7 gün arasında sürmektedir.
3.2.6. Gümrük Mevzuatı, Standartlar, Belgeler, Etiketleme
ABD, Kanada, AB ülkeleri, Norveç, İsviçre, İzlanda, Liechtenstein, Guatemala, El
Salvador ve Honduras, Kolombiya, Venezüella, Şili, Costa Rica, Uruguay, Bolivya, Nikaragua
ve İsrail dahil 47 ülke ile Meksika arasında serbest ticaret anlaşması olduğundan bu ülkelerden
gelen takım tezgahları için gümrük muafiyeti söz konusu iken Meksika’nın henüz serbest ticaret
anlaşması olmadığı (Türkiye dahil) ülkelere de %0 ila 20 arasında değişen oranlarda gümrük
vergisi uygulamaktadır. Meksika ayrıca dış ticarette ABD’ye olan bağımlılığını azaltmak için
diğer ülkeler ile serbest ticaret anlaşmalarını artırmaya çalışmaktadır.
Market Access Database43 verilerine göre Meksika’nın GTİP bazında takım tezgahlarına
uyguladığı gümrük vergisi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Daha alt detay GTİP kodları için
Meksika’nın uyguladığı gümrük verilerine bahse konu veri tabanı web sayfasından (http://
mkaccdb.eu.int) ulaşılabilir.
Meksika’nın Takım Tezgahları İthalatında Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları, %
GTİP
ÜRÜN ADI
84.56
G.V. Oranı
Maddenin aşındırılarak işlenmesine mahsus makineler
8456.10
Lazerle, fotonla veya diğer ışın yöntemleri ile çalışanlar
8456.20
Ultrasonik yöntemi ile çalışanlar
8456.30
Elektro -erozyon yöntemi ile çalışanlar
%0
8456.90
Diğerleri
%0
84.57
%0
% 0-7
Metal işlemeye mahsus işleme merkezleri, istasyonlu tezgahlar
8457.10
İşleme merkezleri
%7
Market Access Database (http://mkaccdb.eu.int)- APPLIED TARIFFS.
Ayrıca, Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından
(www.economia-snci.gob.mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php) Meksika’nın uyguladığı gümrük vergisi oranlarına ulaşılabilir.
43
146
8457.20
Tek istasyonlu tezgahlar
8457.30
Çok istasyonlu transfer tezgahları
84.58
%7
% 0-7-20
Metallerin işlenmesine mahsus torna tezgahları
8458.11
Numerik kontrollü yatay torna tezgahları
% 0-7-20
8458.19
Diğer yatay torna tezgahları
% 0-7-20
8458.91
Numerik kontrollü diğer torna tezgahları
%0
8458.99
Diğer metal işleyen torna tezgahları
%7
84.59
Metalleri talaş kaldırarak işleyen makinalı aletler
8459.10
Kızaklı işlem üniteleri
%0
8459.21
Numerik kontrollü diğer delme tezgahları
%0
8459.29
Diğer numerik kontrollü olanlar
8459.31
Numerik kontrollü rayba -freze tezgahları
%0
8459.39
Diğer numerik kontrollü rayba -freze tezgahları
%0
8459.40
Diğer rayba tezgahları
8459.51
Numerik kontrollü konsol tipi freze tezgahları
8459.61
Numerik kontrollü diğer freze tezgahları
%0
8459.69
Diğer freze makinaları: metal işlerken talaş kaldıran
%0
8459.70
Diğer diş açma veya vida yuvası açma tezgahları
84.60
% 0-10
% 0- 20
% 20
% 0-7
Çapak, pürüz temizleme, bileme, taşlama vb. için makineler
8460.11
Numerik kontrollü düz yüzey taşlama tezgahları
%0
8460.19
Diğer Kontrollu Düz Yüzey Taşlama Tezgahları: 0,01mm Ayarlı
%0
8460.21
Diğer taşlama tezgahları
% 0-10
8460.29
Numerik Kontrollu Olmayan Yüzey Taşlama Tezgahı: 0,01mm Ayarlı
% 0-10
8460.31
Numerik kontrollü bileme tezgahları
% 0-10
8460.39
Numerik kontrollü olmayan bileme tezgahları
8460.40
Honlama veya lepleme tezgahları
8460.90
Metal temizleme,bileme,cilalama vb işler için diğer makinalar
84.61
%0
% 0-7
%0 -7-10
Planya, vargel, zıvana, dişli çark vb. tezgahlar
8461.20
Vargel ve yiv açma tezgahları
%0
8461.30
Broş tezgahları
8461.40
Dişli açma, dişli taşlama veya dişli tamamlama tezgahları
8461.50
Testere tezgahları ve dilme tezgahları
%0 -7-20
8461.90
Sinterli metal karbur,sermetler, diğer metal tezgahları
%0 -7-20
% 0-7
%0
147
84.62
Metalleri dövme, işleme, kesme presleri
8462.10
Dövme/kalıpta dövme tezgahları-çekiçleri
8462.21
Numerik kontrollu kavisleme,katlama,düzeltme/yassılas.tezgahları
% 0-7-20
8462.29
Diğer rulo haline getirme, kavislendirme, katlama, makineleri
% 0-7-20
8462.31
Numerik kontrollu makas tipi kesme makinaları
% 0-20
8462.39
Diğer Makas tipi kesme makinaları (presler dahil):diğer
% 0-20
8462.41
Numerik Kontrollu Zımbalı kesme, taslak çıkarma makineleri
8462.49
Diğer Zımbalı kesme, taslak çıkarma makineleri
8462.91
Hidrolik presler
% 0-7-20
8462.99
Metal karburleri, metalleri işlemeye mahsus diğer pres ve makineler
% 0-7-20
84.63
% 0-20
%0
% 0-20
Metal, sinterleşmiş metal, karbür, sermetleri talaşsız işleme makineleri
8463.10
Çubuk, boru, profil, tel vb. Çekme tezgahları
%0
8463.20
Vida, civata dişlerini açma makineleri
%0
8463.30
Tel işlemeye mahsus makineler
8463.90
Sert metal, alaşımları talaşsız işleyen diğer makineli aletler
%0
84.64
%0
84.65
Ağaç, mantar, kemik, sert kauçuk işleme makineleri
8465.10
Alet değiştirmeden çeşitli makine işlemleri yapan makineler
8465.91
Ağaç, mantar, kemik,vb işleyen testere makineleri
% 0-10
8465.92
Ağaç, mantar, kemik, vb. İçin rendeleme, freze,kalıplama makineleri
% 0-10
8465.93
Kemik, plastik vb. Sert maddeleri zımparalama, parlatma makinesi
% 0-10
8465.94
Ağaç, kemik, sert kauçuk, plastik bükme/birleştirme makineleri
% 0-10
8465.95
Ağaç, kemik,sert kaucuk, plastik vb. Delme/zıvanalama makineleri
% 0-20
8465.96
Ağaç, kemik, sert kauçuk vb. Yarma, dilme/yapraklama makineleri
%0
8465.99
Ağaç, kemik, sert plastik vb. İşleyen diğer makineler
84.66
%0
% 0-10
Makinelerin aksam ve parçaları
8466.10
Alet tutucuları-otomatik açılan pafta kafaları
8466.20
İşlenecek parçaları tutucular
8466.30
Makinelere ait taksim edici tertibat-diğer özel tertibat
8466.91
Taş, seramik, beton vb. İşleyen makinelerin aksam-parçaları
%7
8466.92
Ağaç, mantar,kemik vb. İşleyen makinelerin aksam-parçaları
%7
8466.93
84.56-84.61 deki makinelere ait aksam-parçalar
% 7-20
8466.94
84.62-84.63 deki makinelere ait aksam-parçalar
%7
Kaynak: Market Access Database (http://mkaccdb.eu.int)
148
% 0-7
% 0-7-10-20
% 0-7
% 7-10-20
Meksika’nın takım tezgahları ithalatında herhangi bir (tarife dışı) engel yoktur. Ancak,
Meksika gümrük mevzuatı gümrük belgelerinin hazırlanması/ibrazı konusunda sıkıdır. Meksika gümrük işlemlerinde belgelerde yapılan hatalar nedeniyle para cezaları uygulanmakta ve
kaçak mallara el konulmaktadır.
Gereken temel belgeler şunlardır;
1- İthalat dilekçesi (pedimento de importacion)
2- Menşe Şahadetnamesi
3- Ticari Fatura
4- Konşimento
Meksika’nın ithalatta istediği önemli bir belge de “pedimento de importacion” yani
ithalat dilekçesidir. Bu belgeye, İspanyolca bir ticari fatura, konşimento, gerekli durumlarda
ederinden aşağı faturalandırılmış mallar için ek gümrük ödeme taahhüdünü (garantisini)
belirten belgeler ile Meksika ürün güvenliği ve standart mevzuatıyla uyumluluğunu gösteren
belgeler eklenmelidir.
Meksika, ithalatta menşe şahadetnamesi istemektedir. Bu belge zorunludur. Menşe
Şahadetnamesi asgari ihracatçının (üreticinin) ismi, GTİP No (Gümrük Tarife İstatistik
Pozisyonu), ürünlerin tanımı ile ticari faturanın numarasını içermelidir.
İhracatçılarımızın paketleme ve etiketleme ile ilgili konularda da dikkat edilmelidir.
Meksika pazarına arz edilen makinelerin İspanyolca etiketi olmalıdır. İspanyolca olarak
hazırlanan etiket, asgari yerli üreticinin ya da ithalatçının ismi ve adresini, ticari markasını,
ürünün içindeki hammadde bilgilerini, (mümkünse) ürünün ebatlarını (metrik sisteme göre),
ürünün kullanım ve bakım talimatlarını, menşe ülkesini belirtmelidir.
“NOM-EM–144-SEMARNAT” Meksika standardına göre sağlık nedenlerinden dolayı,
tahta konteynır veya tahta kutu içinde ya da tahta ile paketlenen ithal edilen tüm ürünler
Meksika’ya girişte denetlenebilir veya buharla dezenfekte edilebilir.
Meksika’nın ithal ettiği takım tezgahları ilgili NOM44 standartlarına uygun olmalıdır.
Meksika gümrük mevzuatı gümrük belgelerinin hazırlanması/ibrazı konusunda sıkıdır. 44
Normas Oficiales Mexicanas – Meksika Resmi Standartları
149
Meksika gümrük işlemlerinde belgelerde yapılan hatalar nedeniyle para cezaları
uygulanmakta ve kaçak mallara el konulmaktadır.
Meksika’nın serbest ticaret anlaşması imzaladığı ülkelerden (örneğin ABD) gelen
takım tezgahları ile Meksika’nın serbest ticaret anlaşması imzalamadığı ülkelerden (örneğin,
Türkiye) gelen aynı takım tezgahı için Meksika pazarına arzındaki birim maliyet çalışması
aşağıdadır;
ABD’li İhracatçı
Türk İhracatçı
Ürün Taban Fiyatı
$ 100,00
$ 100,00
Nakliye (%8 ve %10 tahmini)
8,00
10,00
4
Sigorta (C&F’ nin % 1,5’i)
1,62
1,65
CIF5 Fiyat
109,62
111,65
Ad Valorem6 Gümrük Vergisi (%7 Türkiye için)
0
7,81
KDV7-Katma Değer Vergisi (%15)
16,44
17,92
Toplam
$ 126,06
$ 137,38
Liman Giderleri (Boşaltım, depolama, vb.; CIF Fiyatın %6’sı)
6,57
6,69
8
Banka Giderleri (FOB fiyatın % 2’si)
2,00
2,00
GENEL TOPLAM
$ 134,63
$ 146,07
* Birim maliyet çalışmasında Gümrük Vergisi Oranı %7 olarak hesaplanmıştır. Gümrük Vergisi oranları
değiştikçe Türk ihracatçısı için genel toplam artmaktadır/azalmaktadır.
3.2.7. Finansman
Meksika’da krediler sınırlı ve pahalıdır. Faiz oranları yıllık % 20 civarındadır.
Meksika’daki şirketlerin sadece %36’sı bankalardan ticari kredi kullanabilmektedir. Bu
yüzden, Meksikalı müşterilerin çoğu, üreticiden ve/veya dağıtıcıdan 60 veya 90 gün vadeli
satış yapmalarını istemektedirler. Kredi maliyetleri ve finansman zorluğu nedeniyle ürünler
çoğu zaman müşteri talep ettikçe ithal edilmektedir. Ayrıca, ürün stoku yapabilen dağıtıcı
sayısı çok azdır.
Meksika’da özellikle sayısal (nümerik) kontrollü gibi pahalı takım tezgahlarının
pazarlaması yapılırken finansman daha da önemli olmaktadır. Türkiye’den önemli miktarda
takım tezgahları ithalatı yapan Meksikalı firma Kanadalı takım tezgahı tedarikçi firmalarla
kredi konusunda rekabet etmekte zorlandığını ifade etmiştir. Bir yatırım aracı olan takım
150
tezgahlarında ABD, Japonya, Almanya gibi büyük rakiplerinin finansman imkanlarını sonuna
kadar kullanarak hakim olduğu bu pazarda, yeni pazar payı elde etmek ya da mevcut pazar
payını elinde tutmak için Türk firmalar da satışlarında vadeli satış opsiyonları dahil cazip
ve uygun finansman planları/kolaylıkları sunmalıdır.45 Bu noktada, özellikle takım tezgahları
ihracatçılarımızın Meksika pazarı için Türk Eximbank’ın (www.eximbank.gov.tr) finansman
araçlarından faydalanmaları önem arz etmektedir.
3.2.8. Ödeme Şekilleri
Meksika’ya ihracat yapan firmaların akreditif (L.C.) ödeme şeklini kullanmalarında
fayda vardır. Çünkü bu ödeme şekli hem ihracatçıya ve hem ithalatçıya güvence sağlamaktadır.
Meksika pazar araştırması süresinde görüşme yapılan Meksikalı firmalar da akreditif
işlemlerinde problem olmadığını Meksika ile yapılacak ticarette Türk firmalarının akreditif
kullanmalarını tavsiye etmişlerdir. Ancak, akreditif işlemlerinde aracı bankalar %100’e
varan oranlarda (nakit, vb.) teminat istediklerinden Meksikalı çoğu ithalatçı firma bu teminatı
karşılayamadığından akreditif ödeme şekli ile çalışma konusunda isteksiz davranmaktadırlar.
Zaten teminat verebilmek çoğu Meksikalı KOBİ için de neredeyse imkânsızdır. Bu nedenledir
ki, akreditif ödeme şekli nakit ödemeyle aynı algılanmaktadır. Birçok küçük ve orta ölçekli
Meksikalı dağıtıcının firmanın, ithal ettiği ürünleri satıp parasını biriktirene kadar, yurt
dışındaki tedarikçisine ödeyeceği nakit parası yoktur.
Meksika’daki ticari bankalar ve BANCOMEXT akreditif açmaktadır. Ayrıca
BANCOMEXT46 Meksikalı ithalatçıları (akreditifli) ödeme şekilleri konusunda da
eğitmektedir.
Meksikalı firmalar, dış ticaret faaliyetlerinde asıl olarak ticari bankaların finansman
araçlarını kullanmaktadırlar. Meksikalı firmalar, yabancı tedarikçilerle dış ticaret işlemlerinde
en çok gayri kabülü rücu (geri çevrilmeyen) akreditifi kullanmaktadırlar.
3.2.9. Firma Bulma
Meksika Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği’nin web sayfasından
(www.amdm.org.mx) bu birliğe üye takım tezgahları ithalatçı/dağıtıcı firmalara ulaşılabilir.
Ayrıca bu web sayfasından her bir üyenin hangi tür makine ithalatı/dağıtıcılığı yaptığı bilgisine
de ulaşılabilir. Bahsekonu web sayfasından alınan mevcut bilgilere göre Meksika’da takım
tezgahları ithalatı/dağıtıcılığı yapan firma bilgileri aşağıda verilmektedir;
Birçok ABD’li bankanın Meksika’da ofisinin olması ABD’li firmalara finansman konusunda kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca, birçok Meksikalı firma da bu bankaların müşterisidir.
46
BANCOMEXT; Banco Nacional de Comercio Exterior - Dış Ticaret Ulusal Bankası
45
151
3G HERRAMIENTAS ESP.,S.A.DE C.V.
ESPINOSA NO. 1035 OTE,
COL. CENTRO
64000 MONTERREY, N.L.
Tel: 01 81 83 40 00 56 / 01 81 83 42 22 34
Faks: 01 81 83 43 08 45
E-posta: [email protected]
ALPIN DE MÉXICO S. A. DE C.V.
SENDA DEL ROCIO 36
MILENIO III , 76060
QUERÉTARO, ESTADO QUERÉTARO
Tel: 442-198 1196
Faks: 442- 2948084
AMERO PRECISION MACHINARY,SA.
DE C.V
BLDV. MANUEL AVILA CAMACHO 6A
DESP. 505
EL PARQUE, 53398
NUACALPAN, MÉXICO, D.F.
Tel: 55- 85011100
Faks: 55- 85013300
Web: www.amero-precision.com
CARL ZEISS DE MEXICO, S.A. DE C.V.
AV. MIGUEL ANGEL DE QUEVEDO NO.
496
COL. SANTA CATALINA
04010 MEXICO, D.F.
Tel: 59 99 02 00
Faks. 59 99 02 42
Web: ww.zeiss.com.mx/imt
152
CINCINNATI SAMAT, S.A. DE C.V.
DR. FRANCISCO P. MIRANDA, EDIF.
C-4, DEPTO. 33
UNIDAD LOMAS DE PLATEROS
01480 ALVARO OBREGON, MÉXICO,
D.F.
Tel: (55) 5397 6059 (55) 5398 8600
Faks: (55) 5398 3817
E-Mail: [email protected]
Web: www.samatmx.com
COMMAI DE MONTERREY, S.A. DE
C.V.
PLAN DE GUADALUPE NO. 1714-C
COL. FRANCISCO I. MADERO
Tel: 01 81 84 79 44 31 / 37 / 39
Faks: 01 81 80 40 22 94
Web: www.commai.com
DECKEL MAHO GILDEMEISTER
MEXICO
BLVD. DIAZ ORDAZ NO. 124
COL. SANTA MARIA
Tel: 01 81 83 78 29 00 / 01
Faks: 0181 83 78 66 52
Web: www.dmgmexico.com
DOALL MEXICANA, S.A. DE C.V.
AV. RUIZ CORTINEZ NO. 2904
COL. MODERNA
Tel: 01 (81) 83 55 55 31
Faks: 01 (81) 83 55 14 73
Web: www.doall.com
EXSYS TOOL, INC.
1164 CORPORATE LAKE BLVD.
33576 SAN ANTONIO FLORIDA
Tel: 01 81 81 03 62 19
Faks: 01 81 81 03 62 19
Web: www.exsys-tool.com
FABRICA DE MAQUINAS Y ACCES. S.
A. D
CALLE C, NO. 18
PARQUE INDUSTRIAL PUEBLA 2000
72226, PUEBLA
Tel: 222 2828893
Faks: 222 2828893
Web: www.famasa.com
GADEN S.A. DE C. V.
Federico Dávalos No. 144
San Juan Tlihuaca
02400, México, D.F.
Tel: 55 53184146
GRINDING TECHNOLOGIES, S.A. DE
C.V.
CANTERA NO. 59-31
COL. SANTA URSULA XITLA
14420 MEXICO, D.F.
Tel/ Faks: 56 55 99 81 E-posta: german.gordillo@walter-grinders.
com
GRUPO IMPORTADOR DE EQUIPOS Y
METALES, S.A. DE C.V.
CALLE MARIA NO. 44 BIS, COL.
NATIVITAS
03500 BENITO JUAREZ, MEXICO, D.F.
Tel: (55) 5590 3996
Faks: (55) 91804282
E-mail: direccion.general@grupoidemet.
com.mx
Web: www.grupoidemet.com.mx
GRUPO DISMA-MEX, S.A. DE C.V.
CALZ. MEXICO TACUBA NO. 880
Col.TORRES BLANCA
11280 MIGUEL HIDALGO, MÉXICO, D.F.
Tel: (55) 55 27 22 08 / 21 52
Faks: (55) 5669 1411
Web: www.dismamex.com.mx
GUSS & ROCH, S.A. DE C.V.
SALOMON # 336, Col. LIBERTAD
02050 MÉXICO, D.F.
Tel: 5352 2710
Faks: 5561 5943
Web: www.guss-roch.com.mx
HARDINGE, INC.
FRAY NICOLAS DE ZAMORA NO. 66 INT.
25
COL. EL PUEBLITO
76900 CORREGIDORA, QRO.
Tel: 01 442 225 90 88 / 44 225 90 88
Web: www.hardinge.com
HELLER MACHINE TOOLS DE
MEXICO
CORTAZAR NO. 102 LOC. 3 Y 5
COL. HIDALGO, 37329 LEON GTO.
Tel: 01 477 470 35 15
Faks: 01 477 470 35 16
HERRAMENTAL MONTERREY, S.A.
MADERO PTE. 2701
COL. CENTRO
TEL. 01 81 83 89 56 01
FA. 01 81 83 89 56 18
153
HERRAMIENTA Y MAQUINARIA DE
MONTERREY, S.A. DE C.V.
JUAN CANTÚ GARCÍA 601
Col.GARZA CANTÚ
66480 SAN NICOLÁS DE LOS GARZA,
N.L.
Tels: 01 (81) 81 31 31 99
Faks: 01 (81) 83 51 41 76
Web: www.hemaq.com.mx
INGENIERIA, TECNOLOGIA Y
MAQUINARIA
RUBEN DARIO 843-B
COL. PRADOS PROVIDENCIA
44680 GUADALAJARA, JAL.
Tel: 01 33 11 99 01 01
Faks: 01 33 36 40 29 96
Web: www.intermaq.com.mx
KOBO STYLE, S.A. DE C.V.
HEXAGON METROLOGY, S. DE R. L. AV. PARQUE LIRA #60
DANIEL GARZA, MIGUEL HIDALGO
DE C.V.
11840, MÉXICO, D.F.
ING. JUAN CARLOS PADILLA
Tel: (55) 5271 4521 (55) 5277 1830
BLVD. ISIDORO SEPULVEDA NO. 600-2
Faks: (55) 5271 4521 (55)
COL. REGIO PARQUE INDUSTRIAL
66000 Apodaca N.L.
Tel: (0181) 13 67 08 00
Faks: (0181) 13 67 08 01
Web: www.brownandsharpe.com
HI-TEC DE MEXICO, S.A. DE C.V.
ANTONIO MANUEL RIVERA No. 10
Col. CENTRO INDUSTRIAL
TLALNEPANTLA
54030 TLALNEPANTLA, EDO. DE
MEXICO.
Tel: (55) 5390 4361 / 1442
Faks: (55) 5390 8888
Web: www.hitec.com.mx
HI-PRO MANUFACTURA
INTELIGENTE INTEGRAL, S.A. DE
C.V.
AV. MORONES PRIETO NO. 2807 PTE.
TORRE GIA, DESP. 823
COL. LOMAS DE SAN FRANCISCO
Tel: 01 81 83 99 00 88
Web: www.hi-pro.com.mx
154
KORCUT, S.A. DE C.V.
AV. CHAPULTEPEC NO. 1801-L16
COL. BUENOS AIRES
Tel: 01 81 83 58 97 27
Faks: 01 81 83 58 54 64
LMT BOHLERIT S. A. DE C. V.
AV. ACUEDUCTO NO. 15
PARQUE INDUSTRIAL BERNARDO
QUINTANA , 76246,
EL MARQUEZ, QUERÉTARO
Tel: 442-2215706
Faks: 442-221555
Web: www.lmt-tools.com
LEÓN WEILL, S.A.
Av. COYOACÁN 1153
Col. DEL VALLE
03210 BENITO JUAREZ MEXICO, D.F.
Tel: (55) 5488 3600
Faks: (55) 5575 4116 / 6148
Web: www.leonweill.com.mx
MAQUINARIA INDUSTRIAL
CABRERA, S.A.
AV. PRESIDENTE JUÁREZ No. 93-A
Col. SAN JERÓNIMO TEPETLACALCO
MEXICO.
Tel: (55) 5362 4502 (55) 5398 5183
Faks: (55) 5362 4502
MASTER STEEL & SERVICE,
S.A. DE C.V.
MIXTECAS NO. 14
COL. ACUEDUCTO DE TENAYUCA
54150 TLALNEPANTLA, EDO. MEX.
Tel: 53 88 36 71 / 044 55 54 12 76 10 Faks: 53 67 59 00
Web: www.masterindustrial.net
MAQUINARIA INDUSTRIAL MISA,
S.A. DE C.V.
13 DE SEPTIEMBRE No. 4
Col. TACUBAYA
11870 MIGUEL HIDALGO MÉXICO, D.F.
Tel: (55) 5271 5882 / 7076
Faks: (55) 5272 3991
Web: www.misanova.com.mx
MAZAK MEXICO, S.A. DE C.V.
AV. SPECTRUM NO. 100
COL. PARQUE INDUSTRIAL FINSA
66600 APODACA, N.L.
Tel: 01 81 82 21 09 10 AL 19
Faks: 01 81 82 21 09 19
Web: www.mazakusa.com
MAQUITEC MÁQUINAS Y EQUIPOS
TÉCNICOS, S.A. DE C.V.
PROTACIO TAGLE No. 79
Col. SAN MIGUEL CHAPULTEPEC
11850 MIGUEL HIDALGO MEXICO, D.F.
Tel: (55) 5277 5545
Faks: (55) 5277 5589
Web: www.maquitec.com.mx
MAQUITOS, S.A. DE C.V.
CALLE ATOMO NO. 22
COL. FRACC. PARQUE INDUSTRIAL
NAUCALPAN, 53480 EDO. MEX.
Tel: 53 00 57 48 / 53 00 55 04
Web: www.maquitos.com
MERCADO MACHINERY INT. INC.
1340 21st Street,
Rockford, IL 61108 USA
Tel: (815) 226-3183
Faks: (815) 226-3185
E-posta: [email protected],
Web: www.mercadomachinery.com
ORGATEC, S.A. DE C.V.
Ingenieros Militares No. 38
Col. Lomas de Sotelo
53390 Naucalpan, Edo. Mex.
Tel. 55 80 32 48
Faks: 55 80 08 38
Web: www.preci.com.mx
155
PRESOTEC, S.A. DE C.V.
GRAL. ANAYA 1221 PTE.
Col. INDUSTRIAL
Tels: 01 (81) 83 75 42 20 / 42 22
Faks: 01 (81) 83 75 46 77
Web: www.presotec.com
PROCA MAQUINARIA Y SERVICIOS
DE MÉXICO, S. A. DE C. V.
BENITO DÍAZ DE GAMORRA NO. 37
CUIDAD SATÉLITE NAUCALPAN, 53100
NAUCALPAN, MÉXICO, D.F.
Tel: 55622241 55724487
Faks: 55622241
PROTECNIC DE MEXICO, S.A. DE C.V.
CALLE NOVENA ORIENTE NO. 34
COL. JARDINES DE NUEVO MEXICO
45200 ZAPOPAN , JAL.
Tel: 01 33 36 24 93 83 / 01 33 38 34 44 36
Faks: 01 33 36 24 92 56
Web: www.protecnic.com.mx
PROVEEDORA METALMECÁNICA,
S.A.
DR. GUSTAVO BAZ 281-B
Col. FRACC. INDUSTRIAL SAN
NICOLÁS
MEXICO.
Tels: (55) 5310 8246 / 8465
Faks: (55) 5310 6678
Web: www.prometal.com.mx
156
REPRESENTACIONES Y
DISTRIBUCIONES FAL, S.A. DE C.V.
INDUSTRIA NACIONAL NO. 3
COL. FRACC. ALCE BLANCO
Tel: 55 76 61 42
Faks: 53 59 37 07
Web: www.fal.com.mx
SCHUNK INTEC, S.A. DE C.V.
AV. LUIS VEGA Y MONROY NO. 332
FRACC. PLAZAS DEL SOL
76099 QUERETARO, QRO.
Tel: 01 442 223 65 25 con 10 líneas
Faks: 01 442 223 76 65
Web: www.mx.schunk.com
SIEMENS, S.A. DE C.V.
PONIENTE 116 No. 590
Col. INDUSTRIAL VALLEJO
02300 AZCAPOTZALCO MEXICO, D.F.
Tel: (55) 5328 2000
Faks: (55) 5328 2058 / 2192
Web: www.ad.siemens.de
SIMSA DE MÉXICO, S.A. DE C.V.
ABASOLO NORTE NO. 3485
COL. FRACC. ALPES
25270 SALTILLO, COAH.
Tel: 01 844 416 62 53
Faks: 01 844 416 57 00
Web: www.simsainc.com
SISMA LASER SYSTEMS, S.A. DE C.V.
BOLIVAR NO. 31 DESP. 314
COL. CENTRO
06000 CUAUHTEMOC MEXICO, D.F.
Tel: 55 12 24 77
Faks: 55 12 43 07
Web: www.sisma.com
TEKNOMAQ, S.A. DE C.V.
PASEO DE LAS NACIONES No. 30
Col. LOMAS VERDES IV SECCIÓN
53120 NAUCALPAN DE JUÁREZ,
EDO. DE MEXICO.
Tel: (55) 5344 0901
Faks: (55) 5344 0780
Web: www.teknomaq.com.mx
TECNOLOGIA EN EQUIPOS DE
CORTE, S.A.
GENERAL ANAYA 108 PTE
COL. 15 DE MAYO
Tel: 0181 8372 3400
TECNOPRESS COMERCIALIZADORA,
S. DE
AV. MEXICO NO. 38
COL. LAS AMERICAS
53040 NAUCALPAN, EDO. MEX.
Tels: (55) 5363 2758
Faks: (55) 5363 6939
Web: www.tecnopress.com.mx
TRADERMAX, S.A. DE C.V.
PLAN DE AYUTLA 1720 OTE
COL. TERMINAL
Tel: 01 (81) 8374 6446
Faks: 01( 81) 8375 4045
TRUMPF DE MÉXICO, S. DE R.L.
DE C.V.
BLVD. APODACA NO. 2001
COL. APODACA TECHNOLOGY PARK
66600 APODACA, N.L.
Tel: 01 81 81 31 21 00
Web: www.us.trumpf.com
VARE, S.A. DE C.V.
ALFONSO CEBALLOS No. 20
Col. MOCTEZUMA
15500
VENUSTIANO
CARRANZA
MEXICO, D.F.
Tel: (55) 5762 0454 / 1446
Faks: (55) 5784 7175
Web: www.vare.com.mx
ZAYERMEX, S.A. DE C.V.
BLVD. VENUSTIANO CARRANZA 4120
L- 6
COL. VILLA OLIMPICA
C.P. 25230 SALTILLO, COAH.
Tel. 01 844 41 51 090
Faks. 01 844 415 12 55
Cel. 044 84 44 19 23 89
157
Ayrıca, Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından47 (www.economia-snci.gob.
mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php) Empresas (Empresas que exportan o importan un
producto a nivel subpartida -6 dígitos) bölümünden 6’lı GTİP bazında Meksika’nın ithalatçı
firma irtibat bilgilerine ulaşılabilir.
Diğer yandan, İGEME’ye başvuran firmalara Merkezimizin üye olduğu KOMPASS (www.kompass.com) veri tabanından (her bir farklı ürün için) Meksika’daki takım tezgahları
ithalatçı/dağıtıcı firma irtibat bilgileri gönderilebilmektedir.
3.2.10 Fuarlar
Takım tezgahları sektöründe Meksika’da düzenlenen belli başlı fuarlar/kongreler
aşağıdadır. Bahse konu fuarlar/kongreler ile ilgili detay bilgilere fuarların/kongrelerin web
sayfalarından ulaşılabilir.
TECMA
(TECMA, takım tezgahları teknolojileri ve ekipmanında Meksika’daki en büyük ihtisas
fuarıdır. 1991 yılından beri Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği’nce (www.
amdm.org.mx) düzenlenen bu fuarın 10-13 Mart 2009 tarihlerinde 12’incisi düzenlenecektir.)
Expo Santa FE, Mexico City
www.tecma.org.mx
Expo Manufactura
(Expomanufactura, Meksika’nın en önemli imalat teknolojisi fuarıdır. Birçok imalat
sanayisi bu fuarda temsil edilmektedir. Bu sanayiler; takım tezgahları, metal işleme, aletler,
otomasyon ve montaj teknolojileri, bilgisayar yazılımları, elektrikli üretim, kaynak ekipmanı,
vb.)
Cintermex, Monterrey
www.expomanufactura.com.mx
Meksika Ekonomi Bakanlığı web sayfasından
(www.economia-snci.gob.mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php) Meksika’nın uyguladığı gümrük vergisi oranlarına, Meksika’nın ithalat – ihracat verilerine, 6’lı GTİP bazında Meksika’nın ithalatçı firma irtibat bilgilerine
ulaşılabilir.
47
158
SEKTÖRLERE İLİŞKİN KAYNAKLAR
AMDA (2008), Meksika Otomobil Dağıtıcıları Birliği, (www.amda.org.mx)
AMDM (2008), Meksika Takım Tezgâhları ve İş Makineleri Dağıtıcıları Birliği, (www.amdm.org.mx)
AMIA (2008), Meksika Otomobil Üreticileri Birliği, (www.amia.com.mx)
ANAMAPA (2008), Meksika Ulusal Oto Yedek Parça Toptancıları Birliği,
(www.portalautomotriz.com)
ANDELLAC (2008), Meksika Ulusal Otomobil Lastik Dağıtıcıları Birliği,
(www.andellac.com.mx)
ANIERM (2008), Meksika Ulusal İthalatçılar İhracatçılar Birliği,
(www.anierm.org.mx)
ANPACT (2008), Meksika Ulusal Otobüs ve Kamyon Üreticileri Birliği,
(www.anpact.com.mx)
APIVER (2008), Veracruz Liman İdaresi, (www.apiver.com)
BANCOMEXT (2008), Meksika Dış Ticaret Ulusal Bankası, (www.bancomext.com)
Brid, Juan Carlos Moreno (1996), Mexico’s Auto Industry After NAFTA: A
Successful Experience in Restructuring?, (kellogg.nd.edu/publications/workingpapers/
WPS/232.pdf)
Business Monitor International Ltd. (2007), Mexico Freight Transport Report Q1
2008, London, November, (www.businessmonitor.com)
Business Monitor International Ltd. (2008a), Mexico Auto’s Report Q1 2008,
London, January, (www.businessmonitor.com)
Business Monitor International Ltd. (2008b), The Business Forecast Report Q2
2008, London, January, (www.businessmonitor.com)
Camara de Comercio (2008), Meksiko Şehri Ticaret Odası,
(www.camaradecomercio.com.mx)
159
CANACINTRA (2008), Meksika Ulusal Üreticiler Birliği, (www.canacintra.org.mx)
CanacoVeracruz (2008), Veracruz Ulusal Turizm, Ticaret ve Hizmetler Odası,
(www.canacoveracruz.com.mx)
CNIME (2008), Meksika Ulusal Maquiladora İhracat Sanayii Konseyi, (www.cnime.org.mx)
CNIV (2008), Meksika Konfeksiyon Sanayicileri Odası, (www.cniv.org.mx)
COMCE (2008), Meksika Dış Ticaret, Yatırım ve Teknoloji İş Konseyi,
(www.comce.org.mx)
CONCAMIN (2008), Meksika Ulusal Sanayi Odaları Konfederasyonu,
(www.concamin.org.mx)
CONCANACO-SERVYTUR (2008), Meksika Ulusal Ticaret, Hizmet ve Turizm
Odaları Konfederasyonu, (www.concanaco.com.mx)
Desmosses, Arturo (2006), Machine Tools in Mexico, The U.S. Commercial
Service, March, (http://www.stat-usa.gov/mrd.nsf/vwNoteIDLookup/
NT002353A6/$File/X_4134173.PDF?OpenElement)
Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (2008), Türkiye Dış Ticaret İstatistikleri,
(http://bilgi.dtm.gov.tr)
Economist Intelligence Unit (EIU), (2008a), Mexico Country Profile 2008, (www.eiu.com)
Economist Intelligence Unit (EIU), (2008b), Mexico Country Forecast September
2008, (www.eiu.com)
Economist Intelligence Unit (EIU), (2008c), Mexico Industry Forecast: Automotive
March 2008, (www.eiu.com)
Enríquez, David (ed.) (2007), Mexico: Business Opportunities and Legal Framework,
Goodrich, Riquelme y Asociados, Mexico D.F.
Forcada, Daniel (2007), Auto Parts and Accessories in Western Mexico , The
U.S. Commercial Service, (http://www.stat-usa.gov/mrd.nsf/vwNoteIDLookup/
NT00217342/$File/X_9761298.PDF?OpenElement)
160
Global Insight (2008), Mexico Automotive Report, (www.globalinsight.com)
Herrera, Alicia (2007), Mexico: Importing used vehicles, The U.S. Commercial
Service, (http://www.stat-usa.gov/mrd.nsf/vwNoteIDLookup/NT00226802/$File/
X_8762853.PDF?OpenElement)
INA (2008), Meksika Oto Yedek Parça Sanayicileri, (www.ina.com.mx)
Keratry, Ernesto de (2006), The Automotive Industry in Mexico 2006, The U.S.
Commercial Service, November, (http://www.stat-usa.gov/mrd.nsf/vwNoteIDLookup/
NT002390BE/$File/X_1260057.PDF?OpenElement)
Keratry, Ernesto de (2007a), Overview of CNC Machinery And Laser Cutting
Equipment in Mexico, The U.S. Commercial Service, November, (www.export.gov)
Keratry, Ernesto de (2007b), Automotive Accessories in Mexico, The U.S.
Commercial Service, August, (www.export.gov)
Keratry, Ernesto de (2008), Automotive Manufacturing Industry in Mexico, The U.S.
Commercial Service in Monterrey, Mexico,
(http://www.buyusa.gov/mexico/en/automotive_manufacturing.html#_section1)
KOMPASS (2008), B2B Firma Veri Tabanı, (www.kompass.com)
Market Access Database (2008), Pazara Giriş Veritabanı (Gümrük Vergileri, vb.),
(http://mkaccdb.eu.int)
Martinez, Monica ve Hess, Patrick (2007), Mexico: Auto Parts & Supplies Industry,
The U.S. Commercial Service, September, (www.export.gov)
Meksika Ekonomi Bakanlığı,
(www.economia-snci.gob.mx/sic_sistemas/siavi/arma_siavi.php)
PROMEXICO (2008), Yatırım ve Ticareti Geliştirme Kurumu,
(www.promexico.gob.mx)
SIEM (2008), Meksika İş Bilgi Sistemleri (www.siem.gob.mx/portalsiem)
TradeMap (2008), Uluslararası Ticaret İstatistikleri, (http://www.trademap.org)
World Trade Atlas (2008), Uluslararası Ticaret İstatistikleri, (www.gtis.com/wta.htm)
Zayas, Alicia (2007), Mexico: The Automobile Industry in Jalisco, The U.S.
Commercial Service, August, (www.export.gov)
Euro monitor, www.euromonitor.com
AB Pazara Giriş Veri Tabanı, www.mkaccdb.eu.int
161
KAYNAKÇA

Meksika Ülke Notu, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Anlaşmalar Genel Müdürlüğü

Meksika Ülke Profili, İstanbul Ticaret Odası Yayını, Yayın No: 1997-19

T. C. Meksiko Büyükelçiliği, Meksika Ülke Raporu, 2006.

EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Temmuz 2008

EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Eylül 2008

EIU- Economist Intelligence Unit, Mexico, Country Report, Ekim 2008


EIU-Country Risk Service, Mexico, Ekim 2008

EIU-Industry Forecast-Consumer Goods, Mart 2008

Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticaret Bilgi Sistemi kayıtları

Doing Business in Mexico, The World Bank, 2008.

Doing Business with Latin America, Second Edition 1998, Adam Jolly (Consultant
Editor), Kogan Page Ltd.

Doing Business in Emerging Markets: Entry and Negotiation Strategies, S. Tamer
Çvuşgil, Pervez N. Ghauri, M. R. Agarwal, Sage Publications, 2002.

Legal Guide to Doing Business in Mexico, Von Wobeser y Sierra S.C.,2008.

Latin Amerika ve Karayipler, T.C. Dışişleri Bakanlığı, Amerikalar Genel Müdür
Yardımcılığı,Mart 2002

Latin American Business Cultures, Robert Crane, Carlos Rizowy, Pearson Prentice Hall,
2005.

Marketing in the Emerging Markets of Latin America, Marin Marinov, Palgrave
Macmillan, 2005.

Mexico Business Opportunities and Legal Framework, Goodrich, Riquelme y Asociados,
3rd Edition, 2007.

Mexico-Trade Policy Rewiev, WT/TPR/195/Rev.1, 2 Mayıs,2008.

Sorularla Meksika Yabancı Sermaye Mevzuatı, İstanbul Ticaret odası, Yayın No: 199983

The Global Etiquette Guide to Mexico and Latin America, Dean Foster, Berlitz
International, Cross-Cultural Division Worldwide, 2002.

The Guide to Mexico for Business, American Chamber Mexico, 2000.

T.C. Dışişleri Bakanlığı Web Sayfası (http://www.mfa.gov.tr)

Trade Map, ITC.

Winning Startegies fort he New Latin Markets, Fernando ROBLES, Fronçoise Simon,
Jery Haar, Financial Times, Prentice Hall, 2003.

World Trade Atlas, http://www.gtis.com

U.S. Commercial Service : Your Global Business Partner -www.buyusa.gov
162
FAYDALI LİNKLER
http://www.e-mexico.gob.mx/wb2/eMex/Home (Meksika e-devlet sitesi)
http://www.bancomext.com/Bancomext/aplicaciones/businesscenter/mexicanExporters.jsp
http://www.comertia.com/eng/directorio-empresas.php
http://mercantil.com
http://www.expopanel.com/wlinks.asp
http://www.economia.gob.mx (Ekonomi Bakanlığı)
http://www.sre.gob.mx/english/ (Dışişleri Bakanlığı)
http://www.aduanas.sat.gob.mx (Gümrük İdaresi)
www.finanzas.df.gob.mx (Vergi daresi)
http://www.secofi-sniim.gob.mx/nuevo/ , gümrük uygulamaları
http://www.siem.gob.mx/siem2008/portal/consultas/ligas.asp?Tem=1, kayıtlı firmalar
http://www.inegi.gob.mx/inegi/default.aspx
http://www.economia-snci.gob.mx/
www.latin-focus.com
www.sice.oas.org
www.dtm.gov.tr
www.mexico.org.tr
http://www.doingbusiness.org/ExploreTopics/StartingBusiness/Details.aspx?economyid=127
The world Factbook( https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.
html)
http://www.macmap.org/Country.Analysis.Results.TOP200.aspx
En Büyük Alışveriş Zincirleri
http://www.elpalaciodehierro.com.mx
http://www.liverpool.com.mx
http://www.walmart.com.mx
http://www.sears.com.mx
163
EK 1 : YARARLI ADRESLER
T.C. Meksiko Büyükelçiliği
Adres: Embajada de Turquia Monte Libano 885 Lomas de Chapultepec
11000 Mexico D.F.
Tel: 52 82 54 46/4277/5043
Faks: 5282 4894
Meksika Büyükelçiliği
Adres: Kırkpınar Sokak No: 18/6 06540,Çankaya, Ankara, Türkiye
Tel: 0.312.442 30 33
Faks:0.312.442 02 21
Web: http://www.mexico.org.tr/03_turco.asp
İstanbul Fahri Konsolosluğu
Adres: Teşvikiye Cad. No:107/2 Teşvikiye-İstanbul, Türkiye
Tel: 0.212.227 35 00
Faks:0.212.227 35 04
İzmir Fahri Konsolosluğu
Adres: Cumhuriyet Bulvarı, Mayıs İş Merkezi,123/603
35210 İzmir, Türkiye
Tel: 0. 232 327 32 63
Faks:0. 232 327 32 67
PROMEXICO-Invercion y Comercio (Yatırım ve Ticareti Geliştirme Kurumu)
Adres: Camino a Santa Teresa 1679, Col. Jardines del Pedregal,
Del. Alvaro Obregon, Mexico D.F. 01900
Tel: 52 (55) 5447 7000/5449 9000 ext.6406
Faks: 52 (55) 5449 9074
Web: http://www.promexico.gob.mx/
Associacion Nacional de Importadores y Exportadores de la Republica
Mexicana-ANIERM (Ulusal İthalatçılar İhracatçılar Birliği)
Adres: Monterrey No:130, 06700 Mexico D.F.
Tel: (55) 5584 9522, 5564 9218
Faks: (55) 5584 5317
Web: http://www.anierm.org.mx
164
Confederacion de Camaras Industriales de Los Estados Unidos MexicanosCONCAMIN(Ulusal Sanayi Odaları Konfederasyonu)
Adres: M. Ma. Contreras 133-P.B., Colonia Cuauhtemoc, Delegacion Cuauhtemoc 06500, Mexico D.F.
Tel: (55) 5140 7854
Faks: (55) 5140 7831
Web: http://www.concamin.org.mx
Camara de Comercio Servicios y Turismo Ciudad de Mexico (Meksiko Şehri
Ticaret Odası)
Adres: Paseo de la Reforma No.42, Col. Centro Deleg. Cuauhtemoc
06048 Mexico D.F.
Tel: (55) 5592 0371, 3685 2222
Faks: (55) 3685 2224
Web: http://www.camaradecomercio.com.mx
Mexican Business Council for Foreign Trade, Investment and Technology
–COMCE(Meksika Dış Ticaret, yatırım ve Teknoloji İş Konseyi)
Adres: Lancaster No:15, Pıso 2-3, Col.Juarez, 06600, Mexico D.F.
Tel: (55) 5231 7106
Faks: (55) 5231 7109
Web: http://www.comce.org.mx
Confederación de Cámaras Nacionales de Comercio, Servicios y TurismoCONCANACO (Ulusal Ticaret, Hizmet ve Turizm Odaları Konfederasyonu)
Adres: Balderas 144-2 piso, 06079 Mexico D.F.
Tel: (55) 5722 9315
Faks: (55) 5722 9300 ext.9414
Web: http://www.concanaco.com.mx
Camara Nacional de Comercio Servicios y Turismo de Veracruz (Veracruz Ulusal
Turizm, Ticaret ve Hizmetler Odası)
Adres: Av. Allende No:1389 Col. Centro C.P. 91700 Veracruz, Ver.Mexico
Tel: (229) 989 0270
E-Posta: presedencia @ canacoveracruz.com.mx
Web: http://www.canacoveracruz.com.mx
165
Association de Agentes Aduanales del Aeropuerto de Mexico A.C. (Mexico City
Havalanı Gümrük Komisyoncuları Birliği)
Adres: Av. 602 Sın, Edificio de la Aduana del Aeropuerto 1er. Piso, Zona
Federal,15620 Mexico D.F.
Tel: (55) 5628 1500
Faks: (55) 5628 1506
E-Posta: secretario@ aadam.com.mx
Administrador Central de Asuntos Internacionales Administracion General de
Aduanas (Gümrük İdaresi)
Adres: Av. Hidalgo 77 Modulo IV P.B. Col. Guerrero 06300 Mexico D.F.
Tel: 52 (55) 5802 12 26
Fax: 52 (55) 5802 0759
Web: http://www.aduanas.gob.mx
Secretaria de Desorollo Economico y Portuario- Veracruz Ekonomi ve Liman
Sekreteryası
Adres: Torre Animas, Desp.1406, Blvd. Cristobal Colon No:5 Fracc Jardines de las
Animas, C.P. 91190, Xalapa, Ver. Mexico
Tel: (228) 841 8504, 841 8504
Faks: (228) 812 7208
Ulusal Yabancı Sermaye Komisyonu
(Comision Nacional de Inversiones Extranjeras)
Adres: Insurgentes Sur 1940, piso 8, Col. Florida, México, Distrito Federal C.P. 01030,
Tel
: (52) 29 61 00, (Dahili: 33422, 33408)
Fax
: (52) 29 65 07
166
EK-2 GÖRÜŞME YAPILAN KURUM VE KURULUŞLAR
10 Nisan 2008, Perşembe
11:00
Büyükelçiliğimizi Ziyaret
Adres: Embajada de Turquia Monte Libano 885 Lomas de Chapultepec
11000 Mexico D.F.
Tel: 52 82 54 46/4277/5043
Faks: 5282 4894
Görüşülen Kişi: Büyükelçi Ahmet S. BANGUOĞLU, 1. Sekreter Aydan
KARAMANOĞLU, 2. Sekreter Taylan TOKMAK
14:00
Fuar Ziyareti
“PLASTIMAGEN MEXİCO”/“International Plastic Industry Equipment
Exhibition”
15:00
GTRPET MACHINES CO. LTD. (Makine)
Adres: 10 Mead Avenue, Unit B Cos Cob, Connecticut 06807 U.S.A
Tel: +1 203 661 1229
Fax: +1 203 625 8297
Web: www.gtrpet.com
Görüşülen Kişiler: Dr. Ing. Ajmal Khan, Başkan
11 Nisan 2008, Cuma
09:00
PROMEXICO-Invercion y Comercio (Yatırım ve Ticareti Geliştirme
Kurumu)
Adres: Camino a Santa Teresa 1679, Col. Jardines del Pedregal,
Del. Alvaro Obregon, Mexico D.F. 01900
Tel: 52 (55) 5447 7000/5449 9000 ext.6406
Faks: 52 (55) 5449 9074
Web: http://www.promexico.gob.mx/
Görüşülen Kişi: Neil Davila Pena, Asya-Pasifik ve Orta Doğu Bölge
Müdürü, Ing. Fernando Gustavo Krasovsky Santamarina, Yatırımlarla
İlgili Dış İlişkiler Müdürü
167
13:00
Panamericana Abarrotera S.A. de C.V. (Gıda)
Adres: Lago Athabasca 164-c Col, Huichapan Tacuba Mexico D.F. C.P.
11290
Tel: (55) 5399 5390
Faks: (55) 5399 1476
Görüşülen Kişi: Lic. Guillermo Tellez C.
16:00
LEVI’S y LEVI’S (Mücevherat)
Adres: Madero No:55 Desp:310-311 Colonia Centro C.P. 06000 Mexico,
D.F.
Tel: +52 55 5521 8820 – 5510 3209 - 5521 1697
Fax: +52 55 5512 0308
Görüşülen Kişiler: Emel Levi & Avram Levi, Firma Sahipleri
13 Nisan 2008, Pazar
11:00
EASTEXPORT ENTERPRISES (H.K.) LTD. (Hazır Giyim)
Adres: 9th Flor, S.B. Commercial Building , 478 Nathan Road, Kowloon,
K.C.P.O Box 72206 Hong Kong
Tel: (852) 23855073
Fax: (852) 27801255
Görüşülen Kişiler: A.C. Kumar, Firma Sahibi
14 Nisan 2008, Pazartesi
11:00
168
Camara de Comercio Servicios y Turismo Ciudad de Mexico (Meksiko
Şehri Ticaret Odası)
Adres: Paseo de la Reforma No.42, Col. Centro Deleg. Cuauhtemoc
06048 Mexico D.F.
Tel: (55) 5592 0371, 3685 2222
Faks: (55) 3685 2224
Web: http://www.camaradecomercio.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Roman Vidal Tamayo, Uluslararası Ticaret
Müdürü
12:30
Associacion Mexicana de Distribuidores de Maquinaria, A.C. – AMDM
(Makina Dağıtımcıları Birliği)
Adres: Fransisco Petrarca No:232, Col. Chapultepec Morales C.P. 11570
Miguel Hidalgo Mexico D.F.
Tel: (55) 5531 6976
Faks: (55) 5531 6858
Web: http://www.amdm.org.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Mariana Tello Hernandez, Yönetici Asistanı 16:00
Associacion Nacional de Importadores y Exportadores de la Republica
Mexicana-ANIERM (Ulusal İthalatçılar İhracatçılar Birliği)
Adres: Monterrey No:130, 06700 Mexico D.F.
Tel: (55) 5584 9522, 5564 9218
Faks: (55) 5584 5317
Web: http://www.anierm.org.mx
Görüşülen Kişiler: Dr. Arturo Lan Arredondo, Başkan Yardımcısı, Lic.
Juan Jose Mercado Chacon, Teknik Müdür
18:00
CITOSA- CIA INDUSTRIAL TEXTIL DE OCOYOAC, S.A. DE C.V.
(Tekstil, Halı)
Adres: Km. 1 Carret. Amomolulco Ocoyoac, Edo de Mexico, C.P. 52740
LADA NACIONAL (01-728)
Tel: (52-728) 287-6361, 287-6363, 2875699
Fax: 287-6362
E-mail: [email protected]
Görüşülen Kişiler: Isak Haras & Yusuf Haras, Firma Sahipleri
Söz konusu görüşme Sn. Büyükelçimizin Rezidansında yapılmıştır.
15 Nisan 2008, Salı
11:00
Mexican Apparel Industry Chamber (Tekstil Sanayicileri Odası)
Adres: Tolsa No:54 Colonia Centro Zip. 06040, Mexico D.F.
Tel: (55) 5588 7822
Faks: (55) 5578 6210
Web: http://www.cniv.org.mx
Görüşülen Kişiler: Georgina Chavez Diaz de Leon, Genel Müdür, Rosa
Maria Alanis Ortega, Uluslararası İlişkiler Koordinatörü, Eduardo Plata
Herrera, Dış Ticaret Sorumlusu
169
13:00
Confederacion de Camaras Industriales de Los Estados Unidos
Mexicanos-CONCAMIN(Ulusal Sanayi Odaları Konfederasyonu)
Adres: M. Ma. Contreras 133-P.B., Colonia Cuauhtemoc, Delegacion
Cuauhtemoc 06500, Mexico D.F.
Tel: (55) 5140 7854
Faks: (55) 5140 7831
Web: http://www.concamin.org.mx
Görüşülen Kişiler: Ing. Guillermo Miller Suarez, Başkan, Sabrina Diaz
Romero Valencia, Uluslararası Rekabet ve Dış Ticaret Müdürü , Carlos
Alberto Avitia, Genel Müdür Yardımcısı
16:00
INDUSTRIALIZADORA DANAMEX, S.A. DE C.V. (Makine ve Oto
yedek)
Adres: Dr. Vértiz No. 272 Col. Doctores México 06720 Mexico
Tel : +52 55 5588 1550 ‎
Phone : +52 55 5588 1551
Phone : +52 55 5761 2627
Phone : +52 55 5761 6940 ‎
Fax : +52 55 5761 2852 ‎
Web: www.danamex.com.mx
Görüşülen Kişiler: Ole Mayntzhusen Smidt, Firma Sahibi
16:30
Mexican Business Council for Foreign Trade, Investment and
Technology –COMCE(Meksika Dış Ticaret, yatırım ve Teknoloji İş
Konseyi)
Adres: Lancaster No:15, Pıso 2-3, Col.Juarez, 06600, Mexico D.F.
Tel: (55) 5231 7106
Faks: (55) 5231 7109
Web: http://www.comce.org.mx
Görüşülen Kişiler: Pilar Pinerio, Avrupa Müdürü
170
19:00
Confederación de Cámaras Nacionales de Comercio, Servicios y
Turismo- CONCANACO (Ulusal Ticaret, Hizmet ve Turizm Odaları
Konfederasyonu)
Adres: Balderas 144-2 piso, 06079 Mexico D.F.
Tel: (55) 5722 9315
Faks: (55) 5722 9300 ext.9414
Web: http://www.concanaco.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Eduardo Garcia Villasenor, Genel Müdür, Sandra
B. Tapia Melgarejo, Dış İlişkiler Müdürü
16 Nisan 2008, Çarşamba
09:00
AUTO REFACCIONES FRANCO, S.A. DE C.V (Oto yedek)
Adres: Dr. Vertiz 331 Col. Doctores 06720 Mexico D.F.
Tel: 5519–6060, 5519-5303
Fax: 5519–4405
E-mail: [email protected]
Görüşülen Kişiler: L.A.E Tomas Franco J, Firma Sahibi
10:00
GRUPO DISMA-MEX S.A. DE C.V. (Makine)
Adres: Calzada Mexico Tacuba No: 880, Col. Torre Blanca
Tel: +52 55 5527 2208, 5527 2555
Fax: +52 55 5527 2555
E-posta: [email protected] [email protected]: www.dismamex.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Juan Lopez Nucamendi, Ticaret Müdürü
10:00
Association de Agentes Aduanales del Aeropuerto de Mexico A.C.
(Mexico City Havalanı Gümrük Komisyoncuları Birliği)
Adres: Av. 602 Sın, Edificio de la Aduana del Aeropuerto 1er. Piso, Zona
Federal,15620 Mexico D.F.
Tel: (55) 5628 1500
Faks: (55) 5628 1506
E-Posta: secretario@ aadam.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Guillermo Gonzalez Uribe, Genel Müdür , A.A.
Lic L. Georgina Arellano Villamil, Başkan Yardımcısı, A.A. Ing. Jorge
Felix Tena Betancourt Başkan yardımcısı, A.A. Lic. Ruperto Flores y
Fernandez, Sekreter,
171
12:00
DISTRIBUCIONES SAGAJI S.A. DE C.V. (Oto yedek)
Adres: Anáhuac No: 120 Col. El Mirador México 04950 Mexico
Tel : +52 55 5594 9088 ‎
Fax : +52 55 5603 1209 ‎
Web: http://www.sagaji.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Loth Garcia, Satış Müdürü
16:00
WORLD WIDE AUTO PARTS, S.A. DE C.V. (Oto yedek)
Adres: Av. Ceylan No. 639 Col. Industrial Vallejo C.P. 02300 México
Tel : +52 55 5587 5725 ‎
Fax : +52 55 5587 7979 ‎
E-posta: [email protected] - [email protected]
Web: http://www.wwapsa.com
Görüşülen Kişiler: Lic. Guillermo Espinosa, Genel Müdür
19:00
Administrador Central de Asuntos Internacionales Administracion
General de Aduanas (Gümrük İdaresi)
Adres: Av. Hidalgo 77 Modulo IV P.B. Col. Guerrero 06300 Mexico D.F.
Tel: 52 (55) 5802 12 26
Fax: 52 (55) 5802 0759
Web: http://www.aduanas.gob.mx
Görüşülen Kişiler:Lic. Jesus Alberto Fernandez Wilburn
17 Nisan 2008, Perşembe
10:00
Oro Atasay Mexico S.A. de C.V.
Adres: Francisco Madero No:69 Loc:301 Colonia Centro C.P.
06000 Mexico, D.F.
Tel: (55) 5512 1206, 5518 0138
Fax: (55) 5518 0139
Web: http://www.atasay.com
Görüşülen Kişiler: H. Savaş Yelken, Genel Müdür, Zeynep Yelken
Veracruz’a hareket
172
18 Nisan 2008, Cuma
10.00
Camara Nacional de Comercio Servicios y Turismo de Veracruz
(Veracruz Ulusal Turizm, Ticaret ve Hizmetler Odası)
(15 firma)
Adres: Av. Allende No:1389 Col. Centro C.P. 91700 Veracruz, Ver.
Mexico
Tel: (229) 989 0270
E-Posta: presedencia @ canacoveracruz.com.mx
Web: http://www.canacoveracruz.com.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Oscar Lara H., Francisco Gutierrez F., Hector
M. Morales Texon (Cryztal Joyeria), R. Antonio Perez Gushiken (Joyas
Christian),…
11.00
JC- JOYAS CHRISTIAN (Mücevherat)
Adres: Centro Comercial Las Americas Av. Las Americas s/n Local 26
Zona R Ylang, Ylang, Boca Del Rio, Veracruz, Ver.
Tel : (229) 9212934
Görüşülen Kişiler: R. Antonio Perez Gushiken, Firma Sahibi
21 Nisan 2008, Pazartesi
10.00
Vanilla Trade Corp
C/Tiburon 1352-3
Fracc. Costa de Oro, Boca del Rio
92499 Veracruz
Mexico
Tel: +52-229-1303630
Veracruz, MEKSİKA
173
11:00
Consultor Internacional de la Comision Veracruzana de Comercializacion
Agropecuaria-Coveca (Tarımsal İhracatı geliştirme Kurumu)
Adres: Blvd. M. Avila Camacho 201 Colonia Flores Magon Veracruz,
Ver. C.P. 91900 Mexico
Tel: 01 (229) 923 18 70
Fax: 01 (229) 931 10 33
Web: http://www.coveca.gob.mx
Görüşülen Kişiler: Lic. Sabrina Zarate Saenz
19:00
Veracruz Ekonomi ve Liman Sekreteryası- Secretaria de Desorollo
Economico y Portuario
Adres: Torre Animas, Desp.1406, Blvd. Cristobal Colon No:5 Fracc
Jardines de las Animas, C.P. 91190, Xalapa, Ver. Mexico
Tel: (228) 841 8504, 841 8504
Faks: (228) 812 7208
Görüşülen Kişiler: Dr. Carlos Garcia Mendez, Ekonomi Sekreteri, Lic.
Jose Ignacio Moran Niembro, Ticaret Müdürü, Ing. Gilberto Lopez
Gonzalez, Merkez Temsilcisi
22 Nisan 2008, Salı
10:00
Liman Ziyareti
Administracion Porturia Integral de Veracruz, S.A. de C.V.
Adres: Av. Marina Mercante 210 4 Piso, Col Centro, Veracruz, Ver.
Mexico C.P. 91700
Tel: (229) 923 2170 Ext.4009
Fax: (229) 923 2170 Ext.1411, (229) 932 7118
E-Posta:[email protected]
Görüşülen Kişiler:Lic. Octavio Gracia Temoltzin, Tanıtım Koordinatörü
Empacadora del Golfo de Mexico SA de CV (Faro)
Av. Framboyanes # 1393 Cd. Ind. Bruno Pagliai Veracruz, MEKSİKA
Tel: 52 229 98 106 14 Faks: 52 229 93 95 858
174
16:00
AYSSA CASA VENTA (Gıda, İnşaat Malzemeleri, Hırdavat)
Bravo#1103 entre juan Soto y Cortes
Tel: (229) 931 2885 Ext.162
Fax: (229) 931 2885 Ext.119
E-Posta:[email protected]
Görüşülen Kişiler:Geli Venta Juarez, Firma Sahibi, L.E. Jose Redondo
Venta (genel), J. Andoni Basterrechea (operasyon)
175
176

MEKSİKA YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI

Transkript

Benzer belgeler

UNAM Üni. bünyesinde kurulan Meksika

İspaniklerin Mülk`ün Tapusundaki Hak

Gelişen ülke paralarındaki düşüş bir fırsat Franklin Templeton

mayalar dıyarında

MEKSİKA GÜNEY AMERİKA MEKSİKA

NEREDE KALMALI? En İyiler

Gezi 56 g - Sağlik Ve insan Dergisi