54-59 ¥ 10-‡ocuklarda Hastane - Hastane Infeksiyonlari Dergisi

54-59 ¥ 10-‡ocuklarda Hastane - Hastane Infeksiyonlari Dergisi

Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 54-59
tan
H as
e
f
İn
ek
si
yonları
Pediatrik Nozokomiyal ‹nfeksiyonlar
Korunma
Dr. Emin Sami ARISOY*
* Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi,
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Kocaeli.
nfeksiyon denetimi (kontrol), çocuk hekimli¤inin ayr›lmaz bir parças›d›r. Denetimde temel
amaç, infeksiyonun önlenmesi ve korunmad›r.
Hastane infeksiyonlar› (H‹) aç›s›ndan, önleme ve
korunmaya iliflkin uygulamalar, hastanedeki herkesi kapsamak durumundad›r. Önlemler, hekim,
hemflire, teknisyen, di¤er çal›flan kesimleri, hasta, ö¤renci, refakatçi, ziyaretçi ve hastaneyle
ba¤lant›l› bütün baflka kiflileri de kapsad›¤›nda
amac›na ulaflabilir (Tablo 1) (1).
‹
ÇOCUKLARDA HASTANE
‹NFEKS‹YONLARININ DENET‹M‹:
TEMEL YAKLAfiIMLAR
El Temizli¤i (Hijyeni)
El, infeksiyon etkeni bulafl›m›nda bafll›ca arac›d›r. El temizli¤i, infeksiyondan korunmada ve
H‹’nin önlenmesinde temel yaklafl›md›r (2). El
temizli¤i, su ve -s›v› veya kal›p- sabunla el y›kama, antiseptik sabun veya alkol temelli antiseptik çözeltilerle (susuz ve sabunsuz) el antisepsisi yoluyla sa¤lanabilir.
Deri floras›n› kal›c› ve geçici ögeler oluflturur
(3). “Kolonizasyon direnci” de sa¤layan kal›c› flora derin yerleflimlidir, koagülaz-negatif stafilo54
koklar (KNS) gibi daha düflük virülansl› etkenlerden oluflur, el y›kamadan çok etkilenmez. Geçici
floray›, özellikle, hastalardan ele bulaflan Staphylococcus aureus, gram-negatif çomaklar gibi etkenler oluflturur. H‹’de geçici flora daha önemlidir
ve el y›kamayla çok seyrelir (1-3).
El temizli¤i aç›s›ndan, öncelikle ellerin kirlenmesi önlenmelidir. Bu amaçla, do¤rudan elle
dokunmak yerine bir arac› kullanma ya da eldiven giyme ak›lc› yaklafl›mlard›r (3). Bu ba¤lamda,
elin d›flk›yla do¤rudan iliflkisinin kesilmesi çok
önemlidir. Hastalar, sa¤l›k çal›flanlar›, hastane
çal›flanlar›, refakatçiler ve “hastane halk›”n›n di¤er bireylerine, d›flk›lama ertesinde do¤rudan
elle temizlenme yerine, d›flk›ya el de¤meden,
su ve ka¤›tla temizlenmenin, tuvalet ç›k›fl›nda
da, yaln›zca suyla de¤il, mutlaka sabun kullanarak ve acele etmeden el y›kaman›n önemi ö¤retilmelidir. El kirlenmiflse, ele bulaflm›fl her tür
yabanc› madde, kan ve beden s›v›s› bir an önce
y›kanmal›d›r.
El y›kama H‹ denetiminde en önemli yaklafl›md›r. Eller, güne bafllarken, hastayla her fiziksel iliflki öncesi ve sonras›nda, hastalar ve hastaneye ait her türlü giysi, araç-gereç ve donan›ma
dokunma ertesinde, tuvalet ç›k›fl›nda, yemek
öncesinde, elin çevreyle yinelenen fiziksel iliflkisi ertesinde, elde görünür kirlenme varl›¤›nda ve
gün sonunda mutlaka y›kanmal›d›r (4).
El y›kama s›kl›kla unutulur veya göz ard› edilir. Yo¤un bak›m birimi ve muayene odas› araflt›rmalar›, hekimlerin yar›s›ndan az›n›n muayene
Korunma
Ar›soy ES.
Tablo 1. Hastane ‹nfeksiyonlar›n›n Denetiminde Temel ‹lkeler.
• El y›kama
• “Hastane halk›”n›n; hastaneyle ba¤lant›l› bütün kifli ve kümelerin e¤itimi
• Hastane infeksiyonlar›n›n denetimi için örgütlenme ve kay›t dizgesi oluflturulmas›
• ‹nfeksiyon sürveyans›; sonuçlar›n aral›kl› geribildirimi ve tart›fl›lmas›
• Hastaneye özel sorunlar›n belirlenmesi ve izlemi
• Risk etmenlerinin en aza indirilmesi
• Hastane çal›flanlar›n›n afl›lanmas› ve hastal›klar›n›n yönetimi; bulafl›m›n azalt›lmas›
• Standart önlemlerin uygulanmas›
• Uygun dezenfeksiyon ve sterilizasyon yöntemlerinin uygulanmas›
• Giriflimlerde aseptik yaklafl›ma özen gösterilmesi
• Kateter bak›m› önlemlerinin özenle uygulanmas›
• Uygun izolasyon, gerekirse kümeleme (kohort)
• Refakatçi ve ziyaretçilere yönelik önlemler
• Ak›lc› antibiyotik kullan›m› (1. Gerekli mi? 2. Uygun antibiyotik, uygun doz, uygun süre)
• Hastalar›n uygun beslenmesi
öncesi ve sonras›nda el y›kad›¤›n›, hemflirelerin
el y›kama oran›n›n hekimlerden daha iyi oldu¤unu göstermektedir (2,5).
Baz› sabunlar elde kolonizasyonu azaltmada
daha etkindir. Ancak sabunla el y›kaman›n etkinli¤i, sabun çeflidine iliflkin tart›flmalar› önemsiz k›lar (1,3). Çal›flma ortam›nda, çeflmeler el y›kamay›
cayd›rmayacak yerleflimde, musluklar çal›fl›r durumda olmal›, sabun yoklu¤u kesinlikle yaflanmamal›, el y›kama her f›rsatta özendirilmelidir.
Eldiven giyilmesi el temizli¤ine yard›mc›d›r.
Ancak eldiven giyilse bile el y›kama en temel
önlemdir. Eldiven, el nem ve s›cakl›¤›n›, floran›n
ço¤al›m›n› artt›r›r. Eldivendeki küçük delik ve
y›rt›klar fark edilmeyebilir. Y›kama eldivenin etkenlerden ar›nmas›n› sa¤lamaz. Bu nedenle, her
bir hasta için yeni bir çift eldiven giyilmeli, eller
eldiven ç›kar›ld›ktan sonra da y›kanmal›d›r
(1,3,6). Eldiven giymenin her yere özensizce dokunma hakk› vermedi¤i, bu durumda, infeksiyon
etkenlerinin bulafl›m›na arac›l›kta, elin yerini eldivenin alaca¤› unutulmamal›d›r (7).
El y›kama süreci, çal›flma ortam›na göre de¤iflir. Ameliyat öncesinde, hekim ve hemflireler, 10
dakikal›k bir “cerrahi f›rçalama” uygular. Yumuflak bir f›rça ve bir t›rnak bak›m› (manikür) çubu¤uyla t›rnaklar temizlenir, eller ve kollar dirse¤e
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 1
kadar f›rçalan›r. Birçok çocuk ve yenido¤an yo¤un bak›m biriminde, özellikle birime girmeden
önce, daha k›sa süreli benzeri bir f›rçalama uygulanmaktad›r (1,7).
El y›karken, eldeki görünür kirlenme suyla giderildikten sonra, avuç içi, parmak aralar›, parmak ve t›rnak yüzeyleri, el s›rt›, acele etmeden,
ovuflturularak, ortalama 30 saniye sabunlan›p
durulanmal›, ertesinde -tek kullan›ml›k- ka¤›t
havluyla veya havada kurutulmal›d›r (3). Hasta
aralar›nda, 15 saniyelik el y›kama geçici floran›n
giderilmesi için yeterli olmaktad›r, ancak geçici
florada belirgin azalma 30 saniyede sa¤lanmaktad›r (1,3).
Hasta say›s›n›n çok, muayene ve giriflimlerin
s›k ve yo¤un oldu¤u ortamlarda, örne¤in; yo¤un
bak›m birimlerinde el y›kama gereksinimi s›klafl›r. Böylesi ortamlarda, zaman darl›¤› ve artm›fl
ifl yükü, el temizli¤i önlemlerine uyulmas›n›
azaltabilir. Bu durumda, ellerin f›rsat oldukça y›kanmas›na ek olarak, aralarda, alkol temelli s›v›
ya da jel çözeltilerle eller ovuflturularak, susuz
ve sabunsuz el temizli¤i sa¤lanabilir. El y›kamaya bir seçenek de¤il, tamamlay›c› olarak de¤erlendirilmesi gereken bu yöntem, hemen ulafl›labilir -hatta uygulay›c›n›n cebinde- olabilmesi,
uygulamada daha k›sa süre gerektirmesi, el y›ka55
Ar›soy ES.
maya göre daha az tahrifl edici olmas›, geçici floraya daha etkili olmas›ndan ötürü, -özellikle hastaca yo¤un birimlerde- giderek daha çok uygulanmakta, cankurtaran gibi susuz ortamlarda ise
tek seçenek olmaktad›r (1,3,6)
T›rnak, Saç, Giysi ve Tak›larla ‹lgili Ek
“Bedensel” Önlemler
Çocuk hastane ve ko¤ufllar›nda, özellikle çocuk ve yenido¤an yo¤un bak›m birimlerinde,
sa¤l›k çal›flanlar›n›n t›rnaklar›n›n uzun olmas› ve
yapay t›rnak takmas› H‹ olas›l›¤›n› artt›r›r (8,9).
T›rnak yata¤›ndaki etken deriflimi, elin di¤er bölgelerine göre 100-1000 kat daha çoktur (10). T›rnak çevresindeki kolonizasyonu azaltmada, alkol
temelli çözeltilerin antimikrobiyal sabundan daha etkin, ancak yapay t›rnaklarda daha zay›f etkili oldu¤u gösterilmifltir (9).
Saç, sakal, b›y›k, tak› ve giysilerin de infeksiyon bulafl›m›nda arac› olabildi¤i aç›kt›r. Bu nedenle, özellikle yo¤un bak›m birimlerinde, giysi
kollar›n›n dirsekten yukar›ya katlanm›fl olmas›,
saat, bilezik ve yüzüklerin ç›kar›lmas›, saçlar›n
hastaya dokunmayacak biçimde toplanmas›
önemlidir (1).
Aseptik Yöntem
Deri ve mukoza bütünlü¤ünü bozan durumlarda aseptik yöntem uygulanmal›d›r. Uygulama
iflleme ba¤l›d›r. Kan al›m› için damara girilecekse, alkolle silmek ve alan›n kurumas›n› beklemek yeterlidir (1). Kateter yerlefltirilmesi ve cerrahi ifllemlerde iyot bileflikleri kullan›l›r. Alan›n
povidon-iyot ve tentürdiyot ile silinmesi deri
floras›n› etkisiz k›lar. Tentürdiyot, etkenleri karfl›laflmada öldürür, povidon-iyodun etkimesinde, etkin iyodun a盤a ç›kmas› için alan›n kurumas› gerekir.
A¤›z ve solunum yolu salg›lar› emmeçle çekilirken, floraya karfl› aseptik bir yöntem uygulanmaz. Ancak alt solunum yolunda kullan›lacak
emme borular› (sonda) steril ve tek kullan›ml›k
olmal›d›r. A¤›z salg›s› emme borular› ve di¤er
gereçler, temizlenerek birçok kez kullan›labilir.
Ayr› Tutma (‹zolasyon)
Bulafl›c› hastal›¤› olan veya oldu¤u düflünülen çocuklar di¤erlerinden ayr›lmal›, bulaflt›r›c›l›k süresince ayr› tutulmal›d›r. Ayn› infeksiyonu
olan çocuklar genellikle kümelenir. Ayr› tutma
süresi etkene ve hastan›n ba¤›fl›ksal (immün)
durumuna göre de¤iflir.
56
Korunma
“Centers for Disease Control and Prevention
(CDC)” taraf›ndan tan›mlanan standart önlemler
bütün hastalar için uygulanmal›d›r (Tablo 2)
(1,6,7).
Bulafl›m temelli ayr› tutma önlemleri, etkenlerin bir hastadan di¤erine bulafl›m›n› önlemek
için tasarlan›r. Bulafl›m, hava yolu, damlac›k ve
iliflkiyle olabilir. Ço¤u hastal›k etkeni iliflkiyle
bulafl›r.
Hava yoluyla bulafl›m, fiziksel bir arac› olmadan bir odadan di¤erine gerçekleflir. Yaln›zca
birkaç hastal›k etkeni, örne¤in; su çiçe¤i, grip,
verem etkenleri gerçekten hava yoluyla bulafl›r.
Bu hastal›klar söz konusuysa, oda havas› hastane
d›fl›na yönlendirilmeli, bu odalarda negatif bas›nç ve saatte 6-12 kez hava de¤iflimi sa¤lanmal›, hava yeniden kullan›lacaksa HEPA süzgeçlerinden geçirilmelidir (1,6). Verem olas›l›¤›nda
sa¤l›k çal›flanlar› maske kullanmal›d›r.
Damlac›k bulafl›m›, yak›n iliflki ortam›nda
hastalarca saç›lan damlac›klarda hastal›k etkenleri varl›¤›nda oluflur. Bu nedenle, yak›n hasta
iliflkisinde maske kullan›m› önemlidir.
‹liflki yoluyla bulafl›m, bulafl›m›n en s›k karfl›lafl›lan yoludur, hastal›k etkenleri do¤rudan ya
da dolayl› iliflkiyle bulafl›r.
Tek odada ayr› tutma en uygunudur, ancak
olanak yoksa kümeleme yoluna gidilebilir. Tek
oda yoksa, damlac›k ya da iliflki yoluyla bulafl›ma karfl›, ko¤uflta perdeyle ayr› tutmadan yararlan›labilir. Bu yöntem hava yoluyla bulafl›ma etkin de¤ildir.
Antibiyotikler
Ak›lc› antibiyotik kullan›m› infeksiyon denetiminde önemli bir etmendir. Antibiyotikler,
infeksiyonu tedavi etmek, bulaflt›r›c›l›¤› azaltmak, etkenlerin edinilmesini önlemek, floran›n
infeksiyon oran›n› azaltmak amac›yla kullan›l›r.
Antibiyotiklerin afl›r› veya yanl›fl kullan›m› dirençli etkenlerin ortaya ç›k›fl›n› kolaylaflt›r›r.
Antibiyotik tedavisi hastal›k etkenini ortadan
kald›rabilir, ancak normal flora da de¤iflir ya da
yok olur. Normal flora, yeni bakterilerce kolonizasyondan korunmada önemlidir. Bu durumda,
antibiyotik alanlar, normal floran›n ortadan kalkmas›, daha virülan veya dirençli yeni bir floran›n
kolonizasyonu riski alt›ndad›r.
Farkl› antibiyotiklerin normal floraya farkl› etkisi vard›r. Genifllemifl yelpazeli sefalosporinler,
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 1
Korunma
Ar›soy ES.
Tablo 2. Bütün Hastalar ‹çin Uygulanmas› Gereken Standart Önlemler.
Engel önlemleri (deri ve mukoza iliflkisine karfl›)
• Kan ve beden s›v›lar›, mukoza, bütünlü¤ü bozulmufl deri, kan ve beden s›v›lar›yla kirlenmifl eflya ve
yüzeylere dokunma öncesinde eldiven giyilmelidir.
• Kan al›rken ve bütün damarsal ifllemlerde eldiven giyilmelidir.
• Kan ve beden s›v›lar›n›n s›çrama olas›l›¤› bulunan ifllemlerde maske ve gözlük tak›lmal›d›r.
• Kan ve beden s›v›lar›n›n s›çrama olas›l›¤› bulunan ifllemlerde önlük giyilmelidir.
El y›kama
• Kan ve beden s›v›lar›n›n s›çramas› durumunda eller ve di¤er beden yüzeyleri hemen ve iyice y›kanmal›d›r.
• Eldivenler ç›kar›ld›ktan sonra eller y›kanmal›d›r.
Kesici araç-gerecin ifllemi
• ‹¤neler, kullan›m ertesinde yeniden k›n›na geçirilmemeli, bükülmemeli, k›r›lmamal›, fl›r›ngadan
elle ç›kar›lmamal›d›r.
• ‹¤ne ve di¤er kesici gereçler, delinmeye dayan›kl›, bu gereçler için ayr›lm›fl at›k kutular›na at›lmal›d›r.
• At›k kutular›, uygulama alan›nda en uygun yerleflimde bulundurulmal›d›r.
• Yeniden kullan›labilen kesici araçlar, delinmeye dayan›kl› kutularda saklanmal› ve tafl›nmal›d›r.
Yeniden canland›rma donan›m›
• Yeniden canland›rma araç-gereci, gereksinim olabilecek ortamlarda kullan›ma haz›r durumda
bulundurulmal›d›r.
• A¤›zdan a¤›za solutmadan kaç›n›lmal›d›r.
S›z›nt›l› yaras› (eksüdatif lezyon) olan sa¤l›k çal›flanlar›
• S›z›nt›l› yaras› olan sa¤l›k çal›flanlar› do¤rudan hasta bak›m›ndan geri durmal›d›r.
Gebe sa¤l›k çal›flanlar›
• Gebe sa¤l›k çal›flanlar› bu önlemleri bilmeli ve uymal›d›r.
floran›n bozulmas›nda özellikle etkindir; safrayla
at›l›mlar›, aerobik ve daha az oranda da anaerobik floran›n do¤rudan etkilenmesine yol açar. Bir
doz sefoksitin veya seftriakson kullan›m›ndan
sonra, aerobik gram-negatif ba¤›rsak floras›nda
belirgin azalma olur (1). Bu durum, mantarlar ve
enterokok, stafilokok gibi gram-pozitif bakterilerin afl›r› ço¤al›m›na yol açar.
Profilaktik antibiyotik tedavisi, ameliyat iliflkili infeksiyonlar›n önlenmesinde yararl›d›r. Kirli
ameliyatlarda önemli, temiz ameliyatlarda oldukça önemli oldu¤u kan›tlanm›flt›r. Antibiyoti¤in uygulanma zaman› önemlidir. Cerrahi ifllem
s›ras›nda uygun doku düzeylerini sa¤lamak için,
ilaçlar deri kesisinden 30 dakika önce uygulanmal›, ameliyat uzarsa doz yinelenmelidir (1,6).
Ameliyattan sonra antibiyotik tedavisinin sürdüHastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 1
rülmesinin yarar›na iliflkin veri azl›¤›n›n yan› s›ra,
uzam›fl uygulaman›n floraya zararl› etkisine iliflkin çok veri vard›r. Benzer biçimde, antibiyotik
kesiden çok önce verilmemelidir, çünkü floray›
ameliyattan önce de¤ifltirir. Ameliyat s›ras›nda
bafllanan antibiyoti¤in gö¤üs tüpü ve drenler
kald›¤› sürece kullan›m› yararl› de¤ildir; bu uygulamadan vazgeçilmelidir (1)
Çevresel Sorunlar
‹nfeksiyon etkenlerinin bulafl›m›nda çevrenin
rolü genellikle abart›l›r. H‹’lerin ço¤u iç kaynakl›
flora veya sa¤l›k çal›flan› ve ziyaretçilerin elleriyle
aktar›lan etkenlerden kaynaklan›r (1,6). Bazen hava yoluyla bulafl›m oluflabilir. Ameliyathaneler,
ayr› tutma odalar› ve bürolarda her saat için kaç
kez hava de¤iflimi gerekti¤i konusunda standart-
57
Ar›soy ES.
Korunma
lar vard›r. Muayene odalar› ve hasta ko¤ufllar›nda,
k›zam›k ve su çiçe¤i olan hastalar için ayr› hava
ak›m› olan alanlar ayr›lmal›d›r.
nelik toplumsal yasal düzenlemeler, infeksiyon
tehlikesinden çok toplumdaki infeksiyon korkusundan kaynaklan›r.
Boks gömlekleri: Etken bulafl›m›nda çamafl›rlar›n arac›l›¤› konusunda az say›da kan›t vard›r
(1). Çamafl›rlardaki etkenler mukozalara bulaflarak hastal›¤a neden olabilir. Boks gömlekleri s›kl›kla giysileri örtmek için giyilir, ancak etkenlerin
ziyaretçi ve sa¤l›k çal›flanlar›n›n giysilerinden
hastalara geçti¤ine iliflkin kan›t yoktur. Ayr›ca,
gömlek giymenin el y›kama s›kl›¤›n› artt›rmad›¤›
gösterilmifltir (3). Bu durumda, yo¤un bak›m birimine giriflte boks gömle¤i giyilmesi, el y›kaman›n artt›r›lmas›nda yararl› olmamaktad›r. Gömlekler, standart önlemler ve iliflki ayr› tutmas›
için bazen gereken gereçler olarak hasta bak›m
alanlar›nda haz›rda bulundurulmal›d›r.
T›psal at›klar›n ifllemi önemlidir. Bulafl›k at›klar, insanlar›n ulaflamayaca¤› biçimde ortadan
kald›r›lmal›d›r. Laboratuvar at›klar›, at›lmadan
önce genellikle dezenfekte edilir veya steril duruma getirilir. Kullan›lm›fl kesici veya i¤ne gibi
delici cisimler delinmeye dayan›kl› kutulara at›lmal›d›r. Kullan›lm›fl i¤neler kaplar›na yeniden
geçirilmemelidir. Bu ifllem mutlaka gerekiyorsa,
i¤ne düz bir yüzeye konulmal›, sonra kap i¤neye
do¤ru getirilmelidir. Eldiven i¤ne batmas›n› engellemez, ancak dokuya giren kan veya s›v› miktar›n› azalt›r; kan yoluyla geçen etkenlerin bulafl›m›n› azaltabilir (1,6,7).
T›bbi araç-gereç: Hastaya dokunan araç-gereç kullan›m aralar›nda yeterince temizlenmelidir. Temizleme çeflidi araç-gerecin kullan›m›na
göre de¤iflir. Dinleme ayg›t›, kullan›m aras›nda
alkol veya su ve sabunla silinmelidir. Ölçüm ka¤›t
veya tek kullan›ml›k mezurayla yap›lmal›, plastik
ve metal mezuralar hasta aralar›nda silinmelidir.
Her hasta için ayr› ›s› ölçer kullan›lmal›, ›s› ölçer
kullan›m ertesinde silinmeli, özellikle rektal ölçüm ertesinde ›s› ölçerin temizlenip silinmesine
ve ›s› ölçer k›n›n›n kirlenmemesine özen gösterilmelidir. Benzer biçimde oksijen ölçer, EKG, EEG,
radyografi, sonografi ayg›t ve donan›mlar›n›n hasta salg›lar›yla bulaflmas› önlenmelidir.
T›bbi ayg›t ve araç-gereçler, her kullan›m öncesi ve sonras›nda hastan›n salg›lar› ve kullan›c›
taraf›ndan bulafl›ma u¤rama olas›l›¤› aç›s›ndan
incelenmeli ve silinmelidir. Donan›m›n silinmesinde su ve sabun etkindir. Kan bulafl›m› içinse
çamafl›r suyu ve alkol kullan›lmal›d›r. A¤›z gibi
beden boflluklar›na giren araçlar›n temizlenmesinde daha üst düzeyde dezenfeksiyon uygulanmal›d›r. Doku ya da damarlara giren donan›m
kullan›m öncesinde steril duruma getirilmelidir.
Dezenfeksiyon ve sterilizasyon kurallar› hastanelerde yaz›l› duruma getirilmeli, uygulamalar›
özenle izlenmelidir.
T›psal at›k: At›klar›n hastal›k bulaflt›rmas›
için yutulmas›, enjekte edilmesi, mukoza veya
bütünlü¤ü bozulmufl deriye de¤mesi gerekir.
Evsel ve toplumsal at›klarla infeksiyon olas›l›¤›
oldukça azd›r. Bununla birlikte, bütün at›klar›n,
özellikle t›psal at›klar›n özenle ortadan kald›r›lmas› gerekir. At›klar›n ortadan kald›r›lmas›na yö58
Oyuncaklar: Oyuncaklar hastal›k etkenlerinin
aktar›m›na arac›l›k edebilir. Bir oyuncak, bir hastan›n a¤z›ndan sonra di¤erinin a¤z›na dokundu¤unda etkenleri aktarabilir. Ayn› biçimde, bir üst
solunum yolu infeksiyonunda virüs, çocu¤un elleri, oyuncak, bir baflka çocu¤un elleri, a¤z›, burnu, gözleri yoluyla yeni kona¤›na bulaflacakt›r.
Bu nedenle, farkl› çocuklar›n oynamas› ertesinde
oyuncaklar y›kanmal›d›r. Oyuncaklar›n hastal›k
arac›l›¤›na iliflkin az say›da çal›flma vard›r, ancak
arac›l›klar›n› düflünmek ak›lc›d›r. Bu nedenle,
hasta ortamlar›nda küçük oyuncaklar yerine büyük oyuncaklar ve akvaryum, yaz› tahtas›, boyama kitab› gibi ilgi çekici donan›m›n bulundurulmas› daha uygundur.
Hastane çal›flanlar›n›n ba¤›fl›klanmas›: Hastane çal›flanlar›n›n difteri, tetanoz, k›zam›k, k›zam›kç›k, kabakulak, çocuk felci, hepatit A, hepatit
B, grip ve su çiçe¤ine karfl› ba¤›fl›k olmalar›, hastalar›n ve kendilerinin sa¤l›¤› aç›s›ndan önemlidir (7).
H‹, her bir infeksiyon için, hastanede yat›fl süresini ortalama 10-15 gün artt›r›r; morbidite,
ölüm oran› ve yat›fl giderlerini belirgin ölçüde
etkiler. H‹, özellikle, immün sorun ve organ yetmezli¤i olan hastalarda önemli bir ölüm nedenidir (1,6). El temizli¤ine iliflkin önlemler, hastane
kaynakl› infeksiyonlar›n önlenmesine yönelik en
önemli yaklafl›md›r (11).
H‹’nin önlenmesi ve korunmaya iliflkin temel
yaklafl›m ve önlemlere uymamak, önemli bir hekim ve hekimlik kusuru oluflturur. Ama, bilinir ki;
“Hekimlerin kusurlar› çabuk kaybolur. Çünkü,
hekimler kusurlar›n› gömerler…”
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 1
Korunma
KAYNAKLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Fischer MC. Nosocomial infections and infection
control. In: Jenson HB, Baltimore RS (eds). Pediatric Infectious Diseases. 2nd ed. Philadelphia: Saunders, 2002:1221-45.
Centers for Disease Control and Prevention. Guideline for hand hygiene in health-care settings.
Recommendations of the Healthcare Infection
Control Practices Advisory Committee and the
HICPAC/SHEA/APIC/IDSA Hand Hygiene Task
Force. MMWR 2002;51:1-45.
Rotter ML. Hand washing and hand disinfection.
In: Mayhall CG (ed). Hospital Epidemiology and
Infection Control. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott, 2004:1727-46.
Centers for Disease Control. Guideline for hand
washing and hospital environmental control. Infect Control 1986;7:280-3.
Meengs MR, Giles BK, Chisholm CD, Cordel WH,
Nelson DR. Handwashing frequency in an emergency department. J Emerg Nurs 1994;20:183-7.
Huskins WC, Goldmann DA. Prevention and control of nosocomial infections in health care facilities that serve children. In: Feigin RD, Cherry JD,
Demler GJ, Kaplan SL (eds). Textbook of Pediatric Infectious Diseases. 5th ed. Philadelphia: Saunders, 2004:2925-41.
Donowitz LG. Pediatric infection control. In: Long
SS, Pickering LK, Prober CG (eds). Principles and
Practice of Pediatric Infectious Diseases. New
York: Churchill Livingstone, 2003:17-27.
Hastane ‹nfeksiyonlar› Dergisi 2005; 9: 1
Ar›soy ES.
8.
Moolenear RL, Crutcher JM, San Joaquin VH, et al.
A prolonged outbreak of Pseudomonas aeruginosa in
a neonatal intensive care unit: did staff fingernails play a role in disease transmission? Infect
Control Hosp Epidemiol 2000;21:80-5.
9. McNeil SA, Foster CL, Hedderwick SA, Kauffman
CA. Effect of hand cleansing with antimicrobial soap or alcohol based gel on microbial colonization
of artificial fingernails worn by health care workers. Clin Infect Dis 2001;32:367-72.
10. McKinley KJ, Larson EL, Leyden JJ. Composition
and density of microflora in the subungual space
of the hand. J Clin Microbiol 1988;26:950-3.
11. Lam BBC, Lee J, Lau YL. Hand hygiene practices
in a neonatal intensive care unit: A multimodal intervention and impact on nosocomial infection.
Pediatrics 2004;114:565-71.
YAZIfiMA ADRES‹
Prof. Dr. Emin Sami ARISOY
Kocaeli Üniversitesi T›p Fakültesi
Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›
KOCAEL‹
59