Musiki Muallim Mektebi`nden Günümüze Öğretmen Yetiştiren

MUS K MUALL M MEKTEB ’NDEN GÜNÜMÜZE
Ö RETMEN YET T REN KURUMLARDA P YANO E T M *
†
Prof. Gül Çimen
*1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze
Müzik Ö retmeni Yeti tirme Sempozyumu Bildirisi
SDÜ, 7-10 Nisan 2004, Isparta
Giri
Bu bildiride Musiki Muallim Mektebi’nden (MMM) günümüze müzik ö retmeni yeti tiren kurumların
ö retim programlarında piyano e itimine ders saati ve içerik olarak yer verilme durumları,
programlarda görev alan piyano e itimcilerinin kayna ı, piyano e itiminin son durumu ele alınacak ve
konuya ili kin öneriler sunulmu tur.
Müzik ö retmeni yeti tiren kurumlar sırasıyla Musiki Muallim Mektebi, E itim Enstitüsü Müzik
Bölümleri, Yüksek Ö retmen Okulu Müzik Bölümleri, E itim Fakülteleri Müzik Bölümleri ve E itim
Fakülteleri Güzel Sanatlar E itimi Bölümlerinin Müzik E itimi Anabilim Dalları olarak be gurupta ele
alınabilir.
Musiki Muallim Mektebi
1924 yılında, Ankara’da ortaö retime müzik ö retmeni yeti tirmek amacıyla orta dereceli bir okul
olarak kurulmu tur. 1925’de yayınlanan MMM Talimatnamesi’nde keman, piyano, flüt ve viyolonsel
olmak üzere dört çalgıdan birinin zorunlu oldu u belirtilmekte ve piyano e itimine ait ba ka bir bilgi
bulunmamaktadır. Aynı okulun 1931’de de i en talimatnamesinde, ö retmenlik yapabilmek için her
ö rencinin keman ö renmeye mecbur oldu u, ayrıca kendisine yetenek ve fiziksel durumuna göre
ikinci bir çalgının da ö retilebilece i ifade edilmektedir (Uçan, 1982,195). Bu programda piyano
e itimine ili kin bilgi bulunmamaktadır. Okulun 1931 yılı, piyano dalı mezunlarından besteci ve e itimci
Faik Canselen ve Prof. Nimet Karatekin ile yapılan sözlü görü me sonucunda, MMM’nde piyanonun
önem verilen bir çalgı oldu u ve piyano e itiminin kesintisiz sürdürüldü ü anla ılmaktadır.
MMM’nin ilk ö retmenleri 1924’de stanbul’dan Ankara’ya nakledilen ve “Riyaset-i Cumhur Musiki
Heyeti” adını alan Muzıka-i Humayın’da görev yapmakta olan müzisyenlerdi. Okulun ilk piyano
e itimcisi olan hsan Künçer, Muzıka-i Humayun’dan yeti mi bir müzisyen olup aynı zamanda muzıka
okulunun müdürlü ünü ve
efli ini de yürütmekteydi. 1925 ve 1928 yıllarında, devlet tarafından
sanatçı-e itimci olarak yeti tirilmek üzere
Avrupa’ya gönderilen ö rencilerden, Fransa’da piyano ve
bestecilik e itimi alan Ulvi Cemal Erkin 1930’da; Almanya’da piyano ve piyano pedagojisi ö renimini
tamamlamı olan Ferhunde Remzi (Erkin) 1931’de, MMM’ne piyano ö retmeni olarak atandılar. 1936
yılında, Paul Hindemith’in önerisi ile, Almanya’dan Prof. Eduard Zuckmayer Musiki Muallim Mektebine
ö retmen olarak getirtildi. Aynı yıl MMM içerisinde Ankara Devlet Konservatuarı açıldı ve iki kurum iki
yıl süreyle aynı binada e itim ö retime devam etti. Bu dönemde Ferhunde Erkin, Ulvi Cemal Erkin ve
Eduard Zuckmayer iki okulda da piyano ö retmeni olarak görev aldılar.
†
GÜ.GSEB. MÖABD Ö retim Üyesi
Gazi Terbiye Enstitüsü Müzik ubesi (Gazi E itim Enstitüsü Müzik Bölümü)
MMM’nin “fiziki yapı-kullanım ve i leyi
olarak zamanla daha çok ve giderek yalnızca sanatçı
yeti tiren bir kuruma dönü türülmesi üzerine, müzik ö retmeni yeti tirme i i, 1937-1938 e itim yılında
Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü’nde açılan Müzik
ba lamı tır”(Uçan,1994, s.40). Gazi Terbiye Enstitüsü Müzik
ubesi’nde sürdürülmeye
ubesi 1941 yılı müfredat programında,
esas çalgı piyano dersi üç yıl, haftada bir saat olarak yer almaktadır. Ayrıca derslerde ö retmenin her
ö renci ile birer saat ayrı ayrı me gul olaca ı ve ö rencinin ders dı ında haftada en az 20 saat
çalgısına çalı aca ı açıklaması yer almaktadır. (1944’de ders dı ı çalı ma 24 saate çıkarılmı tır.)
Yardımcı çalgı piyano dersi ilk yıl haftada yarım saat, ikinci yıldan itibaren bir saat olmak üzere
okutulmaktadır.
1941 programında üç yıllık piyano e itimi sürecinde ö rencilere kazandırılması öngörülen beceriler
(hedefler) ile birlikte kullanılacak ö retim materyallerine de yer verilmektedir. Birinci sınıfta, Beringer ve
benzeri bir piyano programını bitirme, majör ve minör gamlara ba lama, basit parçaları de ifre
edebilme; ikinci sınıfta teknik çalı malar ve etütlere devam etme, polifonik tarzda kolay eserleri
çalabilme, kolay sonatinler çalabilme, piyanoya uyarlanan okul ve halk arkılarına ve korolara e lik
edebilme ve de ifre; üçüncü sınıfta Czerny 30 etüt veya aynı düzeyde etütleri çalabilme, Bach küçük
prelüd, füg ve inventionları, kolay sonatları çalmı olma ve orta güçlükteki liedlere e lik edebilme.
Yardımcı çalgı piyano için “yardımcı sazı piyano olan talebeler ikinci sınıf seviyesine kadar
yeti tirilecektir” ibaresi bulunmaktadır. Bunlara ek olarak ö renciye piyano ö retim metotları ve piyano
e itimi hakkında genel bilgi verilmesi art ko ulmu tur.
Gazi E itim Enstitüsü Müzik Bölümü’nün 1970 programında, esas çalgı piyano üç yıl, haftada 1 saat,
yardımcı çalgı piyano ise iki yıl, haftada 1 saat olarak görünmektedir. Bu programda da 20 saatlik
haftalık ders dı ı çalı ması zorunlu tutulmaktadır. Piyano ö retim programının hedefleri a a ı yukarı
1941 programının hedeflerinin aynısıdır. Tek fark yeni programda piyanonun armoni derslerinde
kullanılmasının dü ünülmü
olmasıdır. Programda ö rencilere kazandırılması öngörülen beceriler,
daha çok ö retim etkinli ini belirtir biçimde ifade edilmi tir. Program özet olarak, 1. sınıfta dizilere
ba lanması, küçük parçalar, kolay okul arkılarının de ifresi, armoni dersinde görülen kadansların
çalınması; 2.sınıfta arpejlere ba lanması, kolay polifonik eserler, sonatinler, de ifre ve armoni
derslerindeki kadansların çalınması; 3.sınıfta arpejler ve diziler, Czerny 30 ve e düzeyde etütlerin
çalınması eklindedir.
Yüksek Ö retmen Okulu Müzik Bölümleri
Gazi E itim Enstitüsü Müzik Bölümü 1969 yılına kadar Türkiye’de müzik ö retmeni yeti tiren tek
kurum olarak görev yapmı tır. 1969’da
stanbul Atatürk E itim Enstitüsü, 1973’te zmir Buca E itim
Enstitüsü ve 1981de Bursa E itim Enstitüsünün açılmasıyla müzik ö retmeni yeti tiren kurum sayısı
dörde ula mı tır. 1978’de e itim enstitüleri “Yüksek Ö retmen Okulu” adını almı ve ö retim süresi
dört yıla çıkmı tır. “Bu kurumlarda müzik ö retmeni yeti tirmede, nitelikleri birbirinden az çok farklı
çe itli programlar uygulanmı , çe itli yakla ımlar izlenmi tir”(Uçan, 1994, s.41) Gazi Yüksek Ö retmen
Okulu’nda 1978-1982 yılları arasında uygulanmı olan dört yıllık 1978 programı bu döneme bir örnek
olu turabilir. Bu programda, Ana Dal Piyano E itimi sekiz yarı yıl, haftada 2 saat (1 saat teorik, 1 saat
kuramsal) , Temel Piyano E itimi altı yarı yıl, haftada 1 saat okutulmaktadır. Ana dal piyano dersinin,
düzeye ve ö retmen durumuna göre 1 saatte 2-4 ö renci ile; temel piyano dersinin ise düzeye göre 36 ki ilik gruplarla yapılması öngörülmektedir. Programda Ana Dal Piyano E itimi ve Temel Piyano
E itimi derslerinin tanımları ayrı olarak yapılmı ; “Beceriler yarıyıllara da ıtılarak ifade edilmi ve konu
ba lı ı eklinde verilmi tir. Önceki programlardan farklı olarak birinci yılda öncelikle piyano tekni inin
yerle tirilmesi üzerinde durulmu tur” (Tufan, 1987,16) Örnek olarak a a ıda 1. ve 2. yarıyıl ana dal
piyano e itimi ders tanımları verilmi tir:
Ana Dal Piyano E itimi I-II
1. Yarıyıl: Ana dal olarak piyano e itiminin ve piyano çalmanın niteli i: Piyano çalmaya uygun
el, vücut, davranı ve konumlarının kavranılması, bunların birer alı kanlık haline getirilmesi. Sol ve Fa
anahtarlarında yazılmı kolay tartımlı parçaları do ru çalabilme. El konumu de i meden, iki elin aynı
anda koordineli olarak bütün parmaklarını sıra sesler içinde kullanabilme.
2. Yarıyıl: Piyano çalma niteli ine uygun davranı ları de i en ve geni konumlarda uygulama:
1-2-3, 1-2-3-4 parmak numaraları ile çalınabilen dizileri iki el ayrı ayrı yada ters yönde uygulayabilme.
Legato(ba lı) çalma tekni ini verilen parça ve diziler üzerinde uygulayabilme.
E itim Fakültesi Müzik E itimi Bölümleri
Müzik ö retmeni yeti tirme, 1982 yılında çıkarılan 2547 sayılı Yüksek Ö retim Yasası ile
üniversitelerin e itim fakültelerine devredilmi tir. Böylece müzik ö retmeni yeti tirme yakla ık altmı
yıllık gelenekselle mi bir yapıdan, üniversiter bir yapıya dönü mü , lisans, yüksek lisans, sanatta
yeterlik ve doktora gibi daha üst düzeylerde e itim ile ara tırma-geli tirme ve akademik olanaklara
kavu mu tur. (Özen, 1998, s.14 )
Bu dönemde müzik e itimi bölümleri lisans programlarında YÖK kanunu ve ilgili yönetmelikler
uyarınca üniversite senatosunun kararıyla de i iklik yapma olana ına sahip olmu lar ve bu nedenle
birbirlerinden farklı programlar uygulamı lardır. Örne in Gazi E itim Fakültesi Müzik E itimi
Bölümünde (GÜGEF) üç ana bilim/ana sanat dalından (Çalgı E itimi, Ses E itimi ve Müzik Kuramları
E itimi Ana Sanat Dalları) olu an bir lisans programı 1998 yılına kadar uygulanmı tır. Bu programa
göre Çalgı E itimi Ana Sanat Dalı içinde “alan çalgısı” piyano 4 yıl, haftada 2 saat okutulmaktadır. Ses
E itimi ve Müzik kuramları Ana Sanat Dallarında piyano 4 yıl, haftada 1 saat; Çalgı E itimi Ana Sanat
Dalında (alan çalgısı piyano dı ındaki çalgılar) ise 3 yıl, haftada 1 saat olarak yer verilmektedir.
Bu programda Çalgı E itimi Ana Sanat Dalı içinde verilen piyano e itiminin Çalgı E itimi lkeleri, Çalgı
Bakım Onarım Bilgisi gibi alana yönelik derslerle de desteklendi i görülmektedir.
1992’de Türkiye’de sayısı sekizi bulan müzik e itimi bölümlerinden yedisinde yapılan bir ara tırmaya
göre Ana Dal/ Ana Çalgı Piyano dersi 6 bölümde 4 yıl süreyle haftada 2 saat okutulmaktadır. Bir
bölümde ise programda ana çalgı piyano dersi bulunmamakla birlikte, piyano 4 yıllık zorunlu ders
olarak yer almaktadır. Üç bölümde ana çalgısı piyano olan ö renciler için zorunlu “Piyano E lik” dersi
bulunmaktadır. Temel Piyano/ Yardımcı Çalgı dersinin süresi de bölümlere göre 1 ile 4 yıl arasında
de i mektedir. (Evyapan ,1993, s.25 -49)
Temel Piyano dersinin 5 müzik e itimi bölümünde 1 ve 2 yıl süreyle okutulması dikkat çekmektedir.
Bu
durumdan,
ö retmenlik
mesle inde
piyanoyu
i levsel
olarak
kullanabilme
becerilerinin
kazandırılabilmesi için 1-2 yıllık sürenin yetersiz oldu u ve 3. 4. yıllarda çalgıdan uzakla ma nedeniyle
edinilen becerilerin unutulması gibi sorunlar çıkabilece i anla ılmaktadır.
E itim Fakültesi Güzel Sanatlar Bölümü Müzik E itimi Anabilim Dalları
1998’den itibaren uygulanmakta olan Müzik Ö retmenli i Lisans programı’na göre Piyano I., II. ve III.
Sınıflarda her iki yarı yılda, haftada 2 saat okutulan bir derstir. Altı yarıyıl için yapılan ders tanımı öyle
ifade edilmektedir: “Piyano E itimi ve Ö retimi, müzik ö retmenli i programının temelini olu turur.
A amalı olarak, teknik alı tırma ve etütleri, Türk ve dünya bestecilerinin eserlerinden örnekleri , e itim
müzi i örneklerini, piyano literatürünü ve okul müzi inde ö renme ve ö retme tekniklerini kapsar.
”(1998 Programı, s.78).
Bir çok yönden eksik ve yetersiz oldu u görülen 1998 programında di er derslere oranla piyanoya
yeterince önem verildi i söylenebilir. Ancak, programda ana çalgı olarak piyano dersinin bulunmaması
çok önemli bir eksikliktir. Bununla birlikte, 1970’ten itibaren farklı programlar izleyen müzik e itimi
bölümlerinin, ortak bir müzik ö retmenli i programına sahip olmaları yeni yapılanmanın olumlu
yönlerinden birisi olarak dü ünülebilir.
Müzik Ö retmeni Yeti tiren Kurumlarda Piyano E itimcisi Kaynakları
Burada, öncelikle yıllarca Türkiye’de
müzik ö retmeni yeti tiren en eski ve tek kurum olması
bakımından Gazi E itim Enstitüsü (GEE) Müzik Bölümünde görev alan piyano ö retmenlerinin ve
sahip oldukları niteliklerin belirtilmesi, piyano ö retmeni yeti tirme/ sa lama yollarının ele alınması
uygun görülmektedir.
GEE döneminde piyano e itimi, bölüm efi ve piyano zümre ba kanı olan Prof. Eduard Zuckmayer
tarafından yönlendirilmi tir.
lk yıllarda Zuckmayer’in uygun gördü ü mezunlar sınavsız olarak
ö retmen kadrosuna tayin edilmi tir.Daha sonra yine Zucmayer’in giri imleri ile piyano ö retmeni
yeti tirmek üzere yurt dı ına ö renci gönderilmi tir. GEE’de asistanlık sistemi 1955’te yönetmeli e
ba lanmı ve kurum içinde yeti tirilmek üzere sınavla asistan alma olana ı sa lanmı tır.
1938-1978 yılları arasında GEE Müzik Bölümünde kadrolu olarak görev yapan piyano ö retmenleri
Suavi Serdaro lu, Nurhan Büyükgönenç,
Süleyman Sırrı Güner, Erdo an Özdemir ve Hilal
Apaydın’(Dicle)dır. GEE Müzik bölümünde ço u zaman Zuckmayer’in yanı sıra, yıllarca kadrolu tek
piyano ö retmeni olarak çalı an Nurhan Büyükgönenç 1955’de
GEE Müzik
ubesi’ne piyano asistanı olarak atanmı , daha sonra
burslu olarak spanya’ya
gönderilmi tir. Madrid Konservatuarını bitirerek yurda dönen Büyükgönenç 1979’da vefat edene kadar
GEE’de çalı mı ve çok sayıda ö renci yeti tirmi tir. Özdemir ve Güner de asistanlık ve Avrupa’da
e itim yoluyla yeti en ve 1975’li yıllarda GEE’ye dönen piyano ö retmenleridir. (E. Özdemir yakla ık
iki yıl sonra tekrar Almanya’ya dönmü tür.) Devlet Konservatuarı mezunu olan ve ABD’de yüksek
ö renimini bitiren Hilal Apaydın ise, Ö retmenler Kurulu Kararı ile piyano ö retmeni olarak GEE’ne
atanmı tır.
Kuruma piyano ö retmeni sa lamak amacıyla piyano ö retmeni olarak yeti tirilmek üzere yurt dı ına
ö renime gönderilen mezun ö rencilerden Mahmut Sarı döndü ünde Buca E itim Fakültesine
atanmı ; Muammer Tomris, Mustafa Özhan, Tuncer Erdem, Soner Sertçetin ise geri dönmemi lerdir.
GEE Müzik Bölümünde piyano e itimi, hiçbir zaman yeterli sayıda kadrolu piyano ö retmeni
bulunmadı ı için, kuruldu u tarihten itibaren Devlet Konservatuarı ö retmenlerinin destekleri ile
yürütülmü tür. Ferhunde Erkin, Ulvi Cemal Erkin, Bülent Arel, Leyla Atak, Fuat Turkay, Metin Ö üt,
Tulga Çetiz kurumda uzun süre görev alan Devlet konservatuarı ö retmenlerdir. Brigitte Weiss
yabancı uyruklu sözle meli piyano ö retmeni olarak çalı mı tır.
1970’li yıllarda iki e itim enstitüsünün açılmasıyla artan piyano ö retmeni ihtiyacını sa lamak üzere
MEB tarafından kendini yeti tirmi
müzik ö retmenleri arasından sınavla ö retmen alma yoluna
gidilmi tir. GEE’de 1974 ve 1978’de, Gazi Orta Ö retmen Okulu döneminde 1982’de
asistanlık
sınavları açılarak çok sayıda piyano asistanı alınmı tır.
Musiki Muallimden ba layarak konservatuardaki görevine ek olarak
Müzik E itimi Bölümündeki
piyano derslerini sürdüren piyanist ve e itimci Ferhunde Erkin 1980’li yıllara kadar halen ço u piyano
e itimi alanında ö retim üyesi olarak Türkiye’nin çe itli üniversitelerinde görev yapmakta olan piyano
asistanlarının (Merhum Nurhan BüyükGönenç, Mansur Özen, Abdullah Uz, Hakkı Kıvrak, Nevhiz
Ercan, Gül Çimen, Selmin Tufan, pek Kıvrak) yeti tirilmesinde de önemli bir görev üstlenmi tir.
E itim Enstitüsü dönemindeki asistanlık sistemi daha çok usta-çırak usulünce yürütülmesi ve bir
ö retim programına ba lı olmaması açısından ele tirilebilir. Bununla birlikte , “asistanın çalgısını 3 yıl
gibi uzun bir süre çalı arak alanında geli ebilmesi olana ını sa lamak; aynı zamanda piyano dersi
verebilmesi, yönetimsel etkinliklere katılabilmesi olana ını sa lamak gibi olumlu yanları vardır.”(Uz,
2002, s.151)
E itim Fakültesine ba lı müzik e itimi Anabilim Dallarına piyano ö retim elemanı alımı fakültelerin
açtı ı sınavlarla yapılmaktadır. Ço u fakülte yüksek lisans/ doktora yapmı veya yapmakta olmayı
öngörmektedir. Lisans Üstü programları olmayan bazı üniversitelerdeki lisans mezunu ara tırma
görevlileri de YÖK kanunun 35. maddesi ile Gazi
programlara gönderilmi lerdir.
ve Marmara Üniversitelerinde lisans üstü
GÜ, E itim Bilimleri Enstitüsü Yüksek lisans ve doktora programına devam eden ara tırma
görevlilerinin yüksek lisansta 2, doktorada 1 yarıyıl olan piyano dersleri sona erdikten sonra piyano
çalı malarını sürdüremedikleri; daha çok kuramsal derslerin gerektirdi i ara tırma, tez çalı ması ve
yabancı dil üzerine yo unla makta oldukları görülmektedir. Yüksek lisansta Piyano Ö retim lke ve
Yöntemleri,
Piyano Pedagojisi , Piyano Repertuarı vb. alana yönelik dersler her dönem
açılmamaktadır. Doktora programında ise bu tür dersler zaten bulunmamaktadır. Bu nedenle, sadece
3 yarı yıl piyano dersi alarak ve tez vb. nedenlerle bir-iki yıl çalgıya ara vererek bir ara tırma
görevlisinin piyano e itimcisi olarak hakkıyla yeti tirildi i söylenememektedir.
E itim Fakültesi Müzik Bölümü/ Müzik E itimi Anabilim Dalı döneminde de MEB veya YÖK bursuyla
yurt dı ında lisan üstü e itim amacıyla az sayıda da olsa ö renci gönderilmekte ve bu yolla piyano
e itimcisi yeti tirilmektedir. GEE döneminden itibaren yurt dı ına ö renime gönderilen bir çok
ö rencinin geri dönmedi i veya yurda gelip tekrar geri döndü ü dikkate alındı ında bu yöntemin
soruna çözüm sa lamakta çok yetersiz kaldı ı anla ılmaktadır.
1990’da Sovyetler Birli i’nin da ılmasıyla kurulan Türk Cumhuriyetlerinden, özellikle Azerbaycan’dan
çok sayıda sanatçı Türkiye’ye yerle mi ve bazı müzik e itimi bölümlerinde piyano e itimcisi olarak
görev almı lardır. Piyano e itimcisi bulmakta sıkıntı çeken bazı müzik e itimi bölümleri,
yabancı
ö retim elemanı getirtme yolunu seçmektedir.
Müzik E itimi Ana Bilim Dallarında Piyano E itiminin Günümüzdeki Ko ulları
21 Müzik Ö retmenli i Anabilim Dalında görevli Piyano ö retim elemanları ve fiziksel ko ullar
hakkında son durumu belirlemek için 21 Müzik E itimi Anabilim Dalı bölüm ba kanı ve piyano ö retim
elemanlarından bilgi alınmı tır.
GSEM MÖ ABD
Bolu A BÜ EF
Erzurum AÜ KKEF
Erzincan AÜ EEF
Balıkesir BÜ NEF
Sivas CU EF
Çanakkale 18 MÜ.
EF
zmir DEÜ BEF
Ankara GÜGEF
Piyano Ö retim Elemanı Sayısı
Yeterli sayıda Bran ında uzman 6 ö r.elemanı, ve 2
ar .gör.
2 sözle meli yabancı uzman ö r.grv. ve 1 ar .gör.
Ö retim elemanı ihtiyacı var.
Bran dı ı kadrolu 2 ö r.grv ve ücretli 1 ö r.grv.
iddetle piyano e itimcisi gerekiyor.
Alanı piyano olan 1 ö r.gör (master), 1 ar gör. imdilik
yeterli. ihtiyaç var.
Esas bran ı piyano olmayan 3 ö r.görevlisi.Acilen
htiyaç var.
3 piyano ö r.görevlisi, 35.madde ile doktora yapan 1
ar .gör.
6 kadrolu eleman, 4’ü bran elemanı, 3 dı ardan
ücretli ö r.gör. htiyaç var.
8 kadrolu elemandan 7’si bran uzmanı, 6 ücretli ö r.
grv. htiyaç var.
Piyanoların ve
Çalı ma Odalarının
Durumu
Oldukça yeterli
Piyano
sayısı
yetersiz.
Piyano
ve
di er
ko ullar yeterli.
Yeterli
Yeterli
Yeterli
Piyano sayısı kısmen
yeterli
65 piyanun 20’isi çok
harap
durumda.
Kısmen yeterli.
anlıurfa HÜ FEF
Malatya Ü EF
Trabzon KTÜ FEF
Bran dı ı kadrolu 3 ö r.elemanı. 1 ar .gör. 35.madde
ile master yapıyor. htiyaç var.
Kadrolu 1piyano ö r.üy. ve 2 okutman.2 bran dı ı
okutman.En az 4 ö retim görevlisine ihtiyac var.
1sözle meli yab.uyruklu ö r.üyesi,3 kadrolu ö r.grv.
1ar gör.35.mad.doktora programında
stanbul MÜ AEF
1sözle meli yab.ö r.gör.,10 kad ö r.elemanı 1 ücretli
yab.ö r.gör. ( Tümü alanın uzmanı)
Mu la MÜ EF.
1kadrolu yrd.doç,, 1’i orta ö retimden di eri master
ö rencisi 2 ücretli eleman. Acilen ihtiyaç var.
Bran dı ıkadrolu1ö r.grv.ve1ar .gör.35.mad.doktorada
3 piyano ar .gör.
Kadrolu 3 ö r.gör.2 ücretli ö r.gör. ( 1 yab.uzman, 1
orta ö retimden ). htiyaç var
Bran ı piyano kadrolu 1 ö r.grv.1 okutman 1 bran dı ı
okutman. 2 ö retim görevlisine ihtiyaç var.
4 Piyano Ö r.Grv. ,Bran dı ı 1 ö r.gör.
Kadrolu 5 piyano ö r. Elemanı.Bran dı ı 3 ücretli
ö r.gör. Ö retim elemanına ihtiyaç var.
Ni de NÜ EF
Samsun 19 Mayıs
Ü. EF.
Tokat GOPÜ EF
Denizli PÜ EF
Konya SÜ EF
Isparta SDÜ BEF
Kadrolu 2 piyano ö r.gör.ve 1 ar .gör. Ö retim
görevlisi ihtiyacı var.
Bursa UÜ EF
Alanı piyano olan kadrolu 3 ö r.gör.,2 okutman,1
ar .gör. ve 4 sözle meli yabancı ö r.gör.
1kadrolu piyano ö r.grv.,2 söz.yab bran
dı ı
ö r.grv.35.mad.masterde 1 ar .gör. htiyaç var.
Van 100. Yıl Ü. EF
Tamamen yetersiz.
Piyano sayısı yeterli.
Di er ko ullar iyi.
Piyano sayısı çok
yetersiz.
Piyano ve çalı ma
odası
Yetersiz.
Piyano sayısı orta
düzeyde
Yeterli
Yeterli
Piyano sayısı yeterli
ve di er ko ullar iyi.
Piyano sayısı yeterli
Piyano
sayısı
yetersiz
ve
fiziki
ko ullar iyi de il.
Piyano ve çalı ma
odası sayısı yetersiz
.
Piyano ve çalı ma
odası yetersiz .
Piyano ve çalı ma
odası yeterli.
Alınan bilgiler de erlendirildi inde 21 Müzik Ö retmenli i Anabilim Dalı’ndan 14’ünde piyano alanında
uzmanla mı ö retim elemanına ihtiyaç duyuldu u görülmektedir. 4 Müzik E itimi Anabilim Dalında
piyano alanında ö retim elemanı hiç bulunmamaktadır. 14 müzik e itimi anabilim dalında yeterli
sayıda bran elemanı olmadı ı için, alan dı ı kadrolu veya ücretli elemanları görevlendirilmektedir.
Eleman azlı ı nedeniyle dersler bazı anabilim dallarında 1 saatte üç ö renci, 2 saatte üç ö renci ile
yapılmakta ve
ö retim elemanları açı ı kapatabilmek için a ırı ders yükü almaya mecbur
kalmaktadırlar.
8 Müzik e itimi anabilim dalında piyano ve çalı ma odası sayısının ihtiyacı kar ılayamayacak kadar
yetersiz oldu u, di er fiziksel ko ulların da iyi durumda olmadı ı ortaya çıkmı tır.
Programda haftada 2 saat olan ders ço u müzik e itimi anabilim dallarında 2 ö renci ile 2 saat
okutulmakta, böylece bir ö renci haftada iki kez yakla ık 25 dakika yani toplam 1 saat ders almakta 1
saat de ders izlemektedir.Bazılarında ise 1 saatte 1 ö renci ile ders yapılmaktadır.Programdaki haliyle
Müzik e itimi Anabilim Dallarında alınan bilgilere göre piyano e itiminde ba lıca u sorunlar ortaya
çıkmaktadır:
a- Uzman piyano e itimcisi gereksinimi,
b- Piyano sayısının yetersiz olması,
c- Mevcut piyanoların bir kısmının çok eski, bakımsız ve akortsuz olması,
d- Çalı ma odası ve di er fiziksel ko ulların yetersizli i,
e- Güzel sanatlar lisesinden farklı düzeylerde, yetersiz alt yapı ve hatalı teknikle gelen
ö renciler,
f- bir ders saatinde iki ö renci ile haftada iki kez yapılan derslerin verimli olmaması.
Sonuç ve Öneriler
Sonuç olarak, MMM’nden günümüze, müzik ö retmeni yeti tiren tüm kurumlarda piyano e itimine
daima yer ve önem verildi i görülmektedir. Farklı programlarda piyano dersi içeriklerinde a a ı yukarı
aynı hedefler yer almaktadır. Piyano e itimcisi yeti tirme ve sa lama i i yurt dı ına ö renci gönderme,
kurumda asistan yeti tirme, ara tırma görevlisi alma, yurt dı ından eleman getirtme, yabancı uyruklu
elemanlardan yararlanma eklinde yürütülmü tür.
Günümüzde piyano e itiminin hangi ko ullarda yürütüldü üne bakıldı ında mevcut anabilim dallarının
yarısından ço unda piyano e itimcisine ihtiyaç duyuldu u, üçte birinde
yeterli sayıda piyano
bulunmadı ı ve dörtte birinde ise di er fiziksel ko ulların (bina ve çalı ma odaları) yetersiz oldu u
anla ılmaktadır. Bu verilerden ço u bölümde piyano e itimi ve ö retimi için gerekli temel ko ulların
sa lanamadı ı anla ılmaktadır.
Öneriler
Müzik E itimi Anabilim Dalları yeterli sayıda piyano ö retim elemanı alarak derslerin do ru ellerde
yürütülmesini sa lamalıdır. Böylece kurumlardaki elemanların da a ırı ders yükünden kurtulmaları ve
akademik çalı malara zaman ayırmaları sa lanmı olacaktır. Bran dı ı ve bazı ücretli elemanların,
alanda yetkin olmamaları ve sık sık de i meleri nedeniyle, piyano e itimini olumsuz yönde
etkileyece i unutulmamalıdır.
Müzik ö retmenli i lisans programı piyano e itimi açısından tamamen yeterli de ildir. Programda ana
çalgı piyano dersine de yer verilmeli ve piyano e itimini destekleyecek “Çalgı Ö retim lke ve
Yöntemleri, piyanoda E lik, Piyano Bakım Onarım” gibi dersler konulmalıdır.
1998 öncesi GÜGEF’te uygulanan üç ana sanat dalından (Çalgı E itimi, Ses E itimi, Müzik kuramları
E itimi Ana Sanat Dalları) olu an
lisans programındaki gibi, belli bir alanda uzmanla manın
ba lamasına ve lisansüstü programlarda da sürdürülmesine olanak sa layan, aynı zamanda e itim
fakültelerine ve Anadolu Güzel Sanatlar Liselerine çalgı e itimcisi yeti tirme bakımından sa lam bir
zemin hazırlayan yeni bir müzik ö retmenli i lisans programı hazırlanmalıdır.
Müzik e itimi anabilim dallarına ve onların temelini olu turan AGSL Müzik Bölümlerine piyano
e itimcisi bulmakta sıkıntı çekilmektedir. Piyano ö retimi her iki kurumda da mutlaka uzman ö retim
elemanları tarafından yürütülmelidir. Bu amaçla, piyano e itimine yönelecek olan ö rencilere yüksek
lisans ve doktora programlarında piyano ö retim yöntemleri, piyano edebiyatı, piyano ile e lik vb.
alana yönelik kuramsal dersler konulmalıdır. Kuramsal dersler piyano ö retmenli i uygulaması ile
desteklenmelidir. Ayrıca piyano ile e lik (korrepetition) ve oda müzi i gibi performansa yönelik derslere
yer verilmelidir. Lisans üstü e itim sürecinde ana çalgı piyano derslerinin süreklili i sa lanmalı ve
ö rencinin çalgısından uzak kalması engellenmelidir.
Piyano sayısı yetersiz olan anabilim dalları bu sorunu çözmek için çaba göstermelidir. Yeterli sayıda
olanlarda ise eski piyanolar onarılmalı, piyano bakımı ve akordu ihmal edilmemelidir. Di er fiziksel
ko ulların iyile tirilmesine çalı ılmalıdır.
AGSL Müzik Bölümlerinden gelen ö rencilerde kar ıla ılan sorunlar ve o kurumlarda verilen e itim
hakkında Milli E itim Bakanlı ınca bir sempozyum düzenlenmelidir.
Ana bilim dallarında düzenlenecek piyano e itimi konulu sempozyum, panel, seminer gibi etkinlikler
yoluyla alana ili kin sorunların tartı ılmasına ve anabilim dalları arasında etkile im sa lanmasına
olanak sa lanmalıdır.
KAYNAKLAR
Evyapan, A. (1993) “E itim Fakülteleri Müzik E itimi Bölümlerinde E itsel Piyano Da arında
Bulunması Gereken Teknik Metotların ncelenmesi”, nönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
yayınlanmamı yüksek lisans tezi, s, 25-49,
Malatya.
Kutluk, Ö. (2001). “Türkiye’deki Müzik Ö retmeni Yeti tiren Kurumlarda Piyano E itimi”, GÜ Fen
Bilimleri Enstitüsü , yayınlanmamı doktora tezi, Ankara.
MEB Tebli ler Dergisi (1944), 9, 410, s.125, Ankara.
MEB Tebli ler Dergisi (1970), 33,1609, Ankara.
Özen, M. (1998). “Gazi Üniversitesi Gazi E itim Fakültesi Müzik Bölümü Ö rencilerinin
Piyanoyu Müzik Ö retmenli inin Gerekleri Do rultusunda Kullanma Becerileri”, Gazi
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamı doktora tezi, s, 14, Ankara.
Tufan, E. (1987). “Müzik Ö retmeni Yeti tiren Yüksek Ö retim Kurumlarındaki Ana Çalgı Piyano
E itiminin Programlar yönünden ncelenmesi” GÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamı
yüksek
lisans tezi, Ankara.
Uçan, A. (1982). “Gazi Yüksek Ö retmen okulu Müzik Bölümü Müzik alanı Birinci Yıl
programının De erlendirilmesi.” Ça rı Matbaası, s.195-197, Ankara.
Uçan, A. (1994). “Müzik E itimi”. Müzik Ansiklopedisi Yayınları, s.40-41, Ankara.
Uz, A. ( 2002). “21. Yüzyıl Ba ında Türkiye’de Müzik Sempozyumu”. Sevda Cenap And Vakfı
Yayını, s.147-159, , Ankara.
Yayla, F. (2003). “Cumhuriyet Dönemi Müzik Ö retmeni Yeti tirme Sürecinin ncelenmesi”, GÜ
E itim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamı doktora tezi, 2003, Ankara.
-------Müzik Ö retmenli i Lisans Programı, s.77, 78. www.yok.gov.tr/egitim/ogretmen