Basın Bülteni - Eskişehir Yunus Emre International Sufi Music Festival

Transkript

ESK‹fiEH‹R YUNUS EMRE
ULUSLARARASI TASAVVUF MÜZ‹KLER‹ FEST‹VAL‹
INTERNATIONAL SUFI MUSIC FESTIVAL
02-07 May›s / May 2011
Uluslararas›
Eskiflehir
Yunus Emre
Kültür ve Sanat
Haftası
Etkinlikleri
www.yunusemre.gov.tr
www.yunusemrefest.com
‹nsanl›k tarihinin ilk ça¤lar›ndan bu güne binlerce kültürü ba¤r›nda yaflatan, büyük
mutasavv›f velî Yûnus Emre’nin flehri Eskiflehir’de “Uluslararas› Eskiflehir Yunus
Emre Kültür ve Sanat Haftas› Etkinlikleri” çerçevesinde bu y›l ilki düzenlenen
“Eskiflehir Yunus Emre Uluslararas› Tasavvuf Müzikleri Festivali”, 2-7 May›s 2011
tarihleri aras›nda, Eskiflehir Osman Gazi Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi
salonlar›nda gerçekleflecek, halka aç›k Festival konserleri, ücretsiz olarak
izlenebilecek.
XIII. yüzy›lda Anadolu’da yaflayan Hac› Bektafl-› Velî, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî
ve Yûnus Emre, Türk tasavvuf düflünce ve anlay›fl›n›n Anadolu co¤rafyas›nda ayr›
renkler bulmas›n› sa¤lam›fllard›r.
Festival, dünya tasavvuf müziklerini tan›tmay›, tasavvufî hayat›n farkl›
co¤rafyalardaki yerel kültürlerle karfl›l›kl› etkileflimleri sayesinde ulaflt›¤› benzersiz
çeflitlili¤i vurgulamay› ve müzi¤in etkili gücü sayesinde Müslüman halklar ve
medeniyetler aras›ndaki diyalogu en üst seviyede sa¤lamay› amaçlamaktad›r.
Festivalin ilk y›l program› haz›rlan›rken bir müzikal form ve uygulama olarak zikir
gelene¤inin temel özellikleri sergilenmek istenmifl ve tasavvufî anlay›flta kad›nlar›n
önemine vurgu yap›lmaya çal›fl›lm›flt›r.
Eskiflehir Yunus Emre Uluslararas› Tasavvuf Müzikleri Festivali’nin dünyan›n önemli
festivalleri aras›na girmesi için yo¤un çaba gösterilmektedir.
Eskiflehir Yunus Emre Uluslararas› Tasavvuf Müzikleri Festivali
Düzenleme Kurulu
Mehmet K›l›çlar (Vali, Eskiflehir Yunus Emre Kültür, Sanat ve Turizm Vakf› Baflkan›)
Nurullah Naci Kalkanc› (Vali Yard›mc›s›)
Soner fienel (Mahmudiye Kaymakam›, Eskiflehir Yunus Emre Kültür, Sanat ve
Turizm Vakf› Müdürü)
Ali Osman Gül (‹l Kültür ve Turizm Müdürü)
Dr. Timuçin Çeviko¤lu (Kültür Bakanl›¤› Sanatç›s›, Festival Sanat Yönetmeni)
Eskiflehir Yunus Emre Uluslararas› Tasavvuf Müzikleri Festivali
Haz›rl›k Komitesi
Festivalin Sanat Yönetmeni Dr. Timuçin Çeviko¤lu’nun yard›mc›l›klar›n›
Feridun Gündefl ve Burak Kaynarca üstlenmifllerdir. Teknik uygulamalar› ise
Muammer Ero¤lu, ‹smet Filizfidano¤lu ve Halil ‹brahim Günefl yürütmektedir.
2 May›s 2011 Pazartesi
02-07 May›s / May 2011
Gnawa Âyini
Maâlem Hamid el Kasri
FAS
Eski zamanlarda baflta Moritanya olmak üzere Kuzey Afrika’n›n tümünde yerleflik bir
etnik grubun ad› olan “Gnawa”, bugün yerel halk›n ba¤l› oldu¤u tasavvufî ak›mlar›
adland›rmak için kullan›lmaktad›r. Arap-Bedevî geleneklerinin özgün bir bileflimi olmakla
beraber Afrika etkisini de yo¤un bir flekilde hissettiren bu ak›mlar, bugün baflta Fas ve
Cezayir olmak üzere Kuzey Afrika’n›n tümünde yayg›n bir flekilde yaflamaktad›r.
Gnawa müzik ve dans›n›n ‹slâm öncesi dönemin animist geleneklerinden esinlendi¤i
söylenebilir. Müzik ve dans, bu inan›fllara mensup Afrika toplumlar›nda hastal›klar›
iyilefltirmek ve bir vecd hâli yaratarak ruhlarla irtibata geçmek için yap›lan törenlerle
benzerlik içindedir. “Derdeba” ad› da verilen Gnawa Âyinleri, insan rûhunu hemen
sar›veren, h›zl› ve heyecanl› ritimleri ve bu ritimlere uygun akrobatik danslar› içerir.
Uluslararas›
Eskiflehir Yunus Emre
Kültür ve Sanat Haftası
Etkinlikleri
Gnawa Âyinleri, “maâlem” ünvân› tafl›yan ustalar taraf›ndan idare edilir. Maâlemler, dînî
müzikleri yerel dillerde “hajhuj”, “guimbri” ya da “tidinit” ad› verilen telli bir saz eflli¤inde
sesleriyle icrâ ederler. Âyine kat›lan di¤erleri ise davullar ve “krakeb” ad› verilen zillerle,
maâleme efllik ederek söylediklerini tekrarlarlar.
Köklü bir Gnawa ailesinin mensûbu olarak Fas’›n kuzeyindeki Ksar El-Kebir’de do¤an
Maâlem Hamid El Kasri, bu müzi¤in günümüzdeki en önemli temsilcilerinden biridir.
Dünyan›n birçok ülkesinde Gnawa müzi¤ini sergileyen sanatç›, ayn› zamanda guimbri
saz›n›n önde gelen icrâc›lar›ndand›r.
Hamid El Kasri ve 8 seçkin icrâc›n›n yer ald›¤› topluluk, renkli giysileri, h›zl› ritimleri ve
heyecanl› akrobatik danslar› ile tüm dünyada ilgiyle izlenen ve be¤eni toplayan “derdeba”
sûfî gelene¤ini sahneye tafl›yor.
3 May›s 2011 Sal›
02-07 May›s / May 2011
Deba
Deba
Mayotte, Afrika aç›klar›nda Mozambik ile Madagaskar aras›nda küçük bir adad›r.
K›ta Afrikas› üzerinden gelen sûfî ak›mlar›n etkisiyle ‹slâmlaflm›fl olan Mayotte’nin
dînî ve günlük hayat›nda, sûfî gelenekleri oldukça önemli bir yer tutar.
MAYOTTE
Bu geleneklerin en önemlilerinden biri olan “deba”, sadece kad›nlar›n ifltirak etti¤i
dînî bir toplant› ve bu toplant›da yap›lan Afrika müzik ve danslar›ndan esinlenmifl
bir tür zikirdir. Baflta Ramazan ay› olmak üzere di¤er baz› önemli günlerde, içeri¤i
günün anlam›na uygun olarak de¤ifliklik gösteren bu zikir, ayn› zamanda inan›fl
ve gelene¤in kuflaklar aras›nda iletimini sa¤layan, kad›nlar›n bir araya geldi¤i
önemli bir sosyal yap›d›r.
Uluslararas›
Etkinlikleri
Deba, Afrika halklar›na özgü melodi, ritim ve danslar eflli¤inde okunan Kur’ân-›
Kerîm’e dayal› Arapça metinler ve çeflitli menkîbelerden oluflur. Parlak renkli yerel
k›yafetler içindeki han›mlar›n yer de¤ifltirmeden, nârin hareketlerle ritme efllik
ettikleri danslar›, zerâfet ve uyumun mükemmel bir bileflimi olarak göze çarpar.
Sadece bendir ve zillerin kullan›ld›¤›, insan rûhunu saran müzikleri ile deba,
kendine özgü, orijinal ve ilgi çekici bir kültürel de¤erdir.
Mayotte adas›ndan gelen 13 han›mdan oluflan ve ayn› ad› tafl›yan topluluk, köklü
“deba” gelene¤ini sahneye tafl›yor.
4 May›s 2011 Çarflamba
02-07 May›s / May 2011
Qawwali
Mehr Ali &
Sher Ali Qawwal
PAK‹STAN
X. yüzy›lda Çifltî (Chishti) derviflleri aras›nda ortaya ç›kan ve günümüze kadar
de¤iflim göstererek gelen Kavvalî (Qawwali), dînî mesajlar› müzik yard›m› ile
nakletmeyi ve bir çeflit rûhî coflkunluk, yani vecd hâli meydana getirerek
dinleyenleri Yüce Yarat›c›’ya yaklaflt›rmay› amaçlar. Büyük mutasavv›f velîlerin
fliirleri ile Hint müzik gelene¤inin bir bileflimi olan bu müzi¤in tüm dünyada
tan›nmas›n› sa¤layan ünlü sanatç› merhûm Nusrat Fateh Ali Khan (Nusret Fatih
Ali Han)’d›r. Festivale kat›lan kavvalî toplulu¤unun bafl›nda bulunan Mehr Ali
(Mer Ali) ve Sher Ali (fier Ali) kardefllerin müzikal flecereleri Nusrat Fateh Ali
Khan’a dayan›r.
10 kifliden oluflan “Mehr Ali & Sher Ali Qawwal” Toplulu¤u, harmonyumlar ve
tabla eflli¤inde insan sesleriyle icrâ edilen bu bafl döndürücü müzi¤i geleneksel
tarzda icrâ eden ender topluluklardand›r.
Uluslararas›
Etkinlikleri
5 May›s 2011 Perflembe
02-07 May›s / May 2011
Sûfî Müzik
ve Danslar›
Sanggar Seni Seulaweuet
ENDONEZYA
Uluslararas›
Etkinlikleri
Dünyan›n en genifl Müslüman nüfusunu bar›nd›ran Endonezya, inanç
bak›m›ndan büyük çeflitlilik ve zenginli¤e sahiptir. Sûfî ak›mlar›n
etkisiyle yay›lan ‹slâm, Sumatra (Sumatera) ve özellikle Açe (Aceh)’de
yo¤unlukla yaflanmaktad›r.
Bölgede yaflayan sûfîlerin törenlerinde yayg›n olarak icrâ edilen “Tari
Rapa’i Geleng”, “Tari Saman”, “Tari Seudati” gibi danslar, müzikçi ve
dansç›lar›n her birinin ayr› ayr› icrâ ettikleri parçalar›n bir bütünü
oluflturmas› gibi özellikleriyle bölgedeki ‹slâm d›fl› di¤er geleneklerle
benzerlikler gösterir. Ayr›ca gittikçe h›zlanan ritimleri ve topluca
tekrarlanan sözlü bölümleri, di¤er zikirlerle ortak noktalar olarak
göze çarpar. Rapa’i Geleng, bölgede “rapa’i” ad› verilen bendirlerle
yap›l›r. Tari Saman “Bin eller” dans›nda ise tek s›ra hâlinde dizilen
dervifller, ilâhîleri ellerini bedenlerine vurmak suretiyle oluflturduklar›
ritimler eflli¤inde okurlar. Bu esnada ellerin havada çizdi¤i kavisler,
âhenkli ve etkileyici görüntüler oluflturur.
Festivale Endonezya’dan kat›lacak olan Said Rahmat yönetimindeki
18 kifliden oluflan Sanggar Seni Seulaweuet, dünyan›n henüz tan›maya
bafllad›¤› bu orijinal kültürü sahneye tafl›yor.
6 May›s 2011 Cuma
02-07 May›s / May 2011
‹ran Klâsik
Tasavvuf Müzi¤i
Mohammad Reza Lotfi
& Shayda Ensemble
‹RAN
‹ran Klâsik Müzi¤i’nin esas›, belki de en iyi mistik fliir gelene¤inde bulunabilir. Tarih
boyunca bölge sakinleri felsefî ve sanatsal anlay›fllar›n› fliir ve müzik arac›l›¤› ile ifâde
etmifllerdir. ‹ran Klâsik Müzi¤i’nin makâm sistemi “dastgâh” ve ezgi hazînesi “redif”,
fliirdeki ölçüler temel al›narak, fliire efllik etmek ve fliirdeki uhrevî dünyaya ›fl›k tutmak
için gelifltirilmifltir. Haftan›n yedi gününü hat›rlatan yedi dastgâh›n her biri, bu müzi¤in
insanlar›n günlük hayatlar›yla olan yak›nl›¤›n› gösterir. Adlar› ise tarihî süreklili¤in bir
iflâretidir (fiûr, Mâhûr, Humâyûn, Navâ, Segâh, Çahârgâh ve Râst-Pençgâh). Sonuç olarak
bu sistem, anlat›lan hikâyelerde kullan›lan sanatsal dilin, kelime da¤arc›¤›n› ve dilbilgisini
teflkîl eder. Ayn› zamanda bu hikâyeler ço¤u kez ‹ranî esteti¤in temelini oluflturur.
E¤er gazel naz›m flekli, ‹ran fliir gelene¤inin en parlak mücevheri ise, redife dayal› ezgiler
de gazelin esrâr›n› en iyi flekilde ortaya ç›karan müzik çeflididir. Klâsik müzikteki anlat›m
tarzlar›, kendi dünyas›n› tan›mlamak için ço¤u kez mecâzî anlat›mlar ve gizemli sözlere
baflvuran flairin mesaj›n› en iyi flekilde iletmek üzere gelifltirilmifltir. Melodik cümlelerin
eflit olmayan uzunluklar› ve usûlleri, fliirde kullan›lan vezin esas al›narak tasarlanm›flt›r.
‹crâ esnâs›nda, müzik önce bir hiçlikte bafllay›p yavafl yavafl ›fl›¤a ve ayd›nl›¤a do¤ru
yönelir. Müzi¤i ve efllik etti¤i fliirleri dinlerken bir gizem dünyas› gözler önüne serilir.
Kuzeydo¤u ‹ran’›n Gorgan flehrinde do¤an Mohammad Reza Lotfi (Muhammed R›za Lütfi),
erken yafllarda müzi¤e bafllam›fl, Abdollah Davami (Abdullah Devâmî), Said Hormozi (Said
Hurmûzî), Ali Akbar Shahnazi (Ali Ekber fiehnâzî) ve Nour Ali Boroumand (Nûr Ali
Burûmend) gibi ‹ran’›n birçok ünlü müzisyeninden dersler alarak redif, tar ve setar
ö¤renmifltir. Lotfi, ‹ran Klâsik Müzi¤i’nin hemen tüm sazlar›n› en üst düzeyde icrâ etmekte,
bilhassa tar ve setar›n en büyük icrâc›lar›ndan biri olarak gösterilmektedir.
Uluslararas›
Etkinlikleri
Gelene¤e ba¤l›l›¤› ve bu konudaki titizli¤i ile tan›nan Lotfi, mezuniyetinden sonra bir
süre Tahran Konservatuar›’nda bölüm baflkanl›¤› yapm›fl ve gelene¤in devam›n› sa¤lamak
amac›yla birçok ö¤renci yetifltirmifltir.
80’li y›llarda ‹ran’dan ayr›larak ‹talya ve ABD’de çal›flmalar›n› sürdüren Lotfi, daha sonra
yeniden ‹ran’a dönmüfltür. Lotfi, Mohammad Reza Shajarian (Muhammed R›za fieceryan),
Shahram Nazeri (fiehram Nazerî), Hossein Alizadeh (Hüseyin Alizâde) ve merhûm Parviz
Meshkatian (Perviz Meflkâtiyan) ile baraber ‹ran Klâsik Müzi¤i’nin son dönemdeki en
büyük üstâdlar›ndan biri olarak kabûl edilir.
Mohammad Reza Lotfi, Festival’e 9 seçkin han›m sanatç›dan oluflan kendi kurdu¤u
Shayda Ensemble ile kat›lacak.
7 May›s 2011 Cumartesi
02-07 May›s / May 2011
Yûnus Emre ‹lâhîleri
ve Semâ Âyini
Konya Türk Tasavvuf
Müzi¤i Toplulu¤u
Yusuf Kayya
TÜRK‹YE
Uluslararas›
Etkinlikleri
Dr. Timuçin Çeviko¤lu
Festival Sanat Yönetmeni
+90 539 859 9696
[email protected]
Türk Tasavvuf Müzi¤i, repertuarlardaki eser say›s› bak›m›ndan baflta Yûnus Emre olmak
üzere Niyâzî-i M›srî, Azîz Mahmûd Hüdâyî ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî gibi büyük
mutasavv›f velîlerin manzûm sözleriyle bestelenmifl eserlerden oluflur. Bu eserlerin
beste formu olarak en yayg›n olanlar› çeflitli amaçlarla bestelenen ‹lâhî’ler, en hacimli
olanlar› ise semâya efllik amac›yla bestelenen Mevlevî Âyinleri’dir.
Semâ, sözcük olarak “iflitmek” anlam›ndad›r. Mevlevîler aras›nda ise, mûsikî na¤melerini
dinlerken vecde gelip hareket etmek, kendinden geçip dönmek anlam›na gelir. Sembolik
olarak kâinât›n oluflumunu, insan›n âlemde diriliflini, Yüce Yarat›c›’ya olan aflk ile harekete
geçiflini ve kullu¤unun idrâkine vararak, “‹nsan-› Kâmil” yani “Olgunlaflm›fl ‹nsan” olmaya
yöneliflini anlat›r. Semâ ayakta, sessizce ve dönerek yap›lan bir zikirdir. Semâzenler her
dönüflte içlerinden sessizce “Allah” diyerek zikrederler.
Kültür ve Turizm Bakanl›¤›’n›n 1990 y›l›nda kurdu¤u Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i Toplulu¤u,
bu müzi¤in tek resmî toplulu¤udur. Topluluk, Konya’da düzenlenen Hz. Mevlânâ’y› Anma
Haftas›’ndaki programlar› d›fl›nda, Mevlânâ Kültür Merkezi’nde gerçeklefltirdi¤i periyodik
konserlerde Tasavvuf Müzi¤i örnekleri sunmakta ve Semâ Âyini icrâ etmektedir. Ayr›ca
yurtiçi ve d›fl›nda yapt›¤› say›s›z programlarla Türk Tasavvuf Müzi¤i gelene¤ini
tan›tmaktad›r.
Toplulu¤un yönetmeni Yusuf Kayya Kütahya’da do¤mufl, erken yafllardan itibaren
gelene¤in günümüzdeki son temsilcilerinden neyzen Ahmed Yakubo¤lu’dan ney meflk
etmifltir. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co¤rafya Fakültesi Arap Dili ve Edebiyat›
Bölümü’nden mezun olduktan sonra TRT’ye girmifl, Ankara Radyosu’nda neyzen ve Müzik
Dairesi’nde uzman olarak görev yapm›flt›r. 1990 y›l›nda Kültür ve Turizm Bakanl›¤› Konya
Türk Tasavvuf Müzi¤i Toplulu¤u’na neyzen olarak nakleden Kayya, 2004 y›l›ndan beri
topluluk genel yönetmenli¤i görevini yürütmektedir.
Türkiye’nin en önemli müzik icrâ kurumlar›ndan biri olan Konya Türk Tasavvuf Müzi¤i
Toplulu¤u iki bölümden oluflacak program›n›n birinci bölümünde Yûnus Emre Hz.’nin
sözleriyle bestelenmifl eserlerden örnekler sunacak, ikinci bölümde ise Semâ Âyini icrâ
edecektir.

Basın Bülteni - Eskişehir Yunus Emre International Sufi Music Festival

Transkript

Benzer belgeler

ttb`nin sayg›nl›¤›! ve birinci basamak hekimli¤i

Kültür Ve Sanat

The Holy See