depolama rehberi

TÜRKİYE KİMYA SANAYİCİLERİ
DERNEĞİ
Ambalajlanmış
Tehlikeli Ürünleri Karışık
Depolama Rehberi
Düzenleyen : Mustafa Bağan, Genel Sekreter
Değirmen Sok., Şaşmaz Sitesi No: 19, Duranbey Apt. K.3 D.9, Kozyatağı /34742
İstanbul
Tel : 0216 416 76 44 – 416 94 39, Fax: 0216 416 92 18
e-mail : [email protected] , www.tksd.org.tr
ÖNSÖZ
Sayın Okuyucu,
Kimyasal maddeler elleçlenirken, maddelerin yapısal tehlikeleri nedeniyle son derece
dikkatli olunmalı ve mevcut kurallara harfiyen uyulmalıdır. Kimyasal maddelerin
yapısal tehlikeleri yanı sıra birbirleriyle uyumsuzlukları da söz konusudur. Bu
uyumsuzluklar nedeniyle bazen çok şiddetli reaksiyonlar ve kazalar meydana
gelebilir. Dolayısıyla ambalajlanmış kimyasal maddelerin bir arada karışık olarak
depolanması da son derece dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Ülkemizde henüz, ambalajlanmış kimyasal maddelerin bir arada depolanmasını
yönlendiren bir kural ya da yöntem yoktur.
Derneğimizce koordine edilen ve 1993 Yılından beri Türkiye’de uygulanan Üçlü
Sorumluluk uygulamasının temel uygulama kurallarından birisi de “dağıtım ve
depolama” kuralıdır.
Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği olarak, diğer alanlarda olduğu gibi en uygun ve
pratik yöntemleri bulmak amacıyla bu alanda da dernek bünyesinde çalışmalar
yapılmıştır. Yapılan araştırmalarda “Alman Kimya Sanayicileri Federasyonu – Verband
Der Chemischen Industrie e.VCI.” tarafından hazırlanmış rehberin geniş bir uygulama
alanı olduğundan bu rehberin dilimize uyarlanmasına karar verilmiştir.
Uygulamanın aslına sadık kalmak amacıyla rehberin içinde referans olarak verilen
Almanya’ya ait mevzuat olduğu gibi alınmış ancak ülkemizdeki benzer mevzuata
uyarlanması ve Alman mevzuatı hakkında , sadece verilen referanslara ait
açıklamalar yapılmıştır. Bu tür uyarlama ve açıklamalar için { } numaraları kullanılmıştır.
Kimya sanayi diğer birçok imalat sanayine kimyasal girdiler vermektedir. Kimyasal
madde kullanan, kimya sanayi dışındaki kuruluşların da depolama işlemlerinde son
derece dikkatli olmaları gerekmektedir. Dolayısıyla bu rehberin kimyasal madde
üreten veya kullanan tüm kuruluşlar için bu alanda yol gösterici olacağını
düşünmekteyiz.
Saygılarımızla,
1
1
İÇİNDEKİLER
1- Giriş............................................................................................................................................3
2- Depolama Sınıfları ..................................................................................................................3
2.1 Depolama Sınıflarını Oluşturma Gerekçeleri ....................................................................3
2.2 Depolama Sınıflarının Tespiti ...............................................................................................4
2.3 Sınıflandırma Akım Şeması..................................................................................................6
2.4 Depolama Sınıflarının Tanımı.............................................................................................11
2.5 Depolama Sınıflarının Çizelge Halinde Özeti .................................................................17
3. Ürünleri Karışık Depolama Kuralları.....................................................................................18
3.1 Genel Kurallar......................................................................................................................18
3.2 Karışık Depolama Tablosu .................................................................................................19
3.3 5 Ton Üzerindeki Depolamalarda Küçük Miktarlar İçin Özel Koşullar........................20
3.4 5 Ton’a Kadar Olan Küçük Depolar İçin Özel Koşullar ................................................20
AÇIKLAMALAR ...........................................................................................................................25
2
2
1- Giriş
Kimyasal maddelerin karışık depolanma stratejisi tüketici, dağıtıcı ve kullanıcı için
güvenli depolamayı sağlayacak bir araç olarak, uluslararası Responsible Care-Üçlü
Sorumluluk girişiminin bir parçası olan Alman Responsible Care programına uygun
olarak hazırlanmıştır.
Strateji, kimyasalların karışık depolanmasına ait kuralları içermektedir. Kimyasal
maddelerin depolanmasına ait Alman kanunlarına, tüzüklerine ve teknik kurallarına
dayanmaktadır. Çalışma yapılırken öneriler, yayınlar ile dernek ve firmaların yazılı
görüşleri dikkate alınmıştır
Bu strateji özellikle, ambalajlı veya taşınabilir kaplarda depolanacak kimyasal
madde, müstahzar ve diğer materyallere (bundan sonra ürün olarak anılacaktır)
uygulanır.
Bu rehber aşağıdakilere uygulanmaz:
Sabit kaplar, tank çiftlikleri,
Dökme mal depoları
Ara malların geçici depolama alanları
2- Depolama Sınıfları
Depolama güvenliği için depolanacak tüm ürünler, tehlike karakteristiklerine göre
depolama sınıflarına ayrılmalıdırlar. Bunu yaparken özel yangın ve patlama önlemleri
gerektiren tehlike özellikleri öncelikli olarak ele alınır (ör. Patlayıcılık, çok kolay
alevlenirlik, kolay alevlenirlik, alevlenirlik veya oksitleyicilik). Ayrıca çok toksik, toksik ve
aşındırıcı (korozif) özellikler de tehlikeli ürünlerin depolanmasında dikkate alınmalıdır.
Tahriş edicilik, zararlı ve çevre için tehlikeli karakteristikler karışık depolama kuralı ile
alakalı olmadığından ayrı depolamaya neden olmazlar.
Yüzey sularını korumaya yönelik kimyasalların su tehlike sınıfı da {1} dikkate
alınmamaktadır. Bu rehberde belirlenen kurallara ilave olarak su kaynak yönetimi
yasası §§ 19 g-h ‘daki kurallar ayrı güvenlik önlemleri gerektirdiğinden bu kurallara da
uyulmalıdır {2} (ör. Engelleme, depolama alanı toprak yapısı ).
Depolama sınıfları depolamayı kontrol aracı olarak kullanılabilir. Planlama (depolama
odalarının sayı ve boyutları ve teknik güvenlik ekipmanları) ve depo operasyonlarını
(stok transferinin kontrolü) kapsar.
2.1 Depolama Sınıflarını Oluşturma Gerekçeleri
Aşağıdaki gerekçeler depolamada sınıflara ayrılma nedenlerini oluşturmaktadır:
•
Taşımacılık operasyonuna göre uyarlanmış tehlike mal sınıflandırma sistemi
(ADR/RID),
yerine göre azımsanmayacak miktardaki materyalin
depolamadaki tehlike potansiyelini ortaya koymamaktadır. Birçok
bakımdan depolama mevzuatındaki mevcut ürün gruplamasına karşı
gelmemektedir (ör. P.N. 21-55 °C olan toksik veya zararlı ürünler tehlike sınıf
3
3
6.1’de sınıflanırken aynı zamanda alevlenir sıvılar tüzüğünde {3} sınıf A II
olarak sınıflandırılmaktadır).
Bundan başka tehlikeli mallar sınıflandırma sistemi {4} tüm ürünleri
kapsamamaktadır.
•
•
Tehlikeli mallar tüzüğü {4} sınıflandırma açısından depolama sınıflarına tam
olarak karşılık gelmemekte ve tüm ürünleri kapsamamaktadır. Ürünleri
yaratacakları özel tehlikeye göre tanımlamaktadır. Fiziksel, kimyasal, toksik
ve ekotoksik özelliklere eşit önem vermektedir.
Depolamada kapsamlı bir strateji için dikkate alınması gereken alevlenir
katılar ve sıvılar ve alevlenmeyen ürünler, taşımacılık ve tehlikeli mallar
mevzuatında yer almamaktadır.
2.2 Depolama Sınıflarının Tespiti
Depolama sınıfları, tehlikeli malların sınıflandırılması {4}, taşımacılık mevzuatı (ADR/RID)
ve diğer mevzuata dayanmaktadır.
Bir ürünün sınıflandırılması mevcut verilere göre yapılmaktadır. Bu verilerin kaynağı
tehlikeli mallar veya taşımacılıktaki etiket mevzuatı ve güvenlik bilgi formudur. Tehlikeli
olmayan bir üründe tedarikçinin sağlamış olduğu bilgiler veya tecrübelerle elde
edilen bilgiler kullanılabilir.
Eğer tedarikçi depolama sınıfı hakkında bilgi sağlamazsa, sınıflandırma aşağıdaki
kurallara veya sınıflandırma akım şemasına göre yapılır (bölüm 2.3’e bakın)
Bir ürünün depolama sınıfı, benzer bir ürünün sınıflandırmasına uygunsa bu ürün için
benzer güvenlik önlemleri gerekir.
Bir ürünü bir depolama sınıfına yerleştirebilmek için aşağıdaki kurallar uygulanır: her
ürün sadece bir depolama sınıfına aittir, bu da bölüm 2.3’te verilen sınıflandırma akım
şemasına göre yapılır. Bu akım şeması aşağıdaki prensipleri takip eder:
•
•
•
Patlayıcı, radyoaktif ve bulaşıcı maddeler özel depolama mevzuatına tabidir
dolayısıyla her sınıf ayrı ayrı depolanır (istisnalar hariç). Dolayısıyla akım
şemasının başında gelirler.
Ürünlerin fiziksel ve kimyasal tehlikeleri toksikolojik tehlikelerinden önce gelir.
Tehlike karakteristiği olmayan ürünler ikinci planda ele alınırlar.
Önem sırası aşağıdaki gibidir (parantez içinde tehlike sınıfları verilmektedir)
• Bulaşıcı maddeler (6.2)
• Radyoaktif maddeler (7)
• Patlayıcı maddeler (1)
• Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış ve çözündürülmüş gazlar ve basınçlı küçük gaz
ambalajları (2 A ve 2B)
• Kendiliğinden yanabilir maddeler (4.2)
• Su ile temas halinde alevlenir gaz oluşturan maddeler (4.3)
• Organik peroksitler (5.2)
• Oksitleyici maddeler (5.1 A,5.1B ve 5.1 C)
• Alevlenir katılar (4.1 A ve 4.1 B)
4
4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Alevlenir sıvılar (3 A)
Alevlenir sıvılar (3 B)
Yanıcı toksik maddeler (6.1 A)
Yanıcı olmayan toksik maddeler (6.1 B)
Yanıcı aşındırıcı (korozif) maddeler ( 8 A)
Yanıcı olmayan aşındırıcı (korozif) maddeler ( 8 B)
Yanıcı sıvılar, eğer 3 A veya 3 B’de yer alamıyorlarsa (10)
Yanıcı katılar (11)
Yanıcı olmayan sıvılar (12)
Yanıcı olmayan katılar (13)
Eğer ürünler “Yanıcı olmayan aşındırıcı (korozif)”, “Yanıcı olmayan sıvılar” veya
“Yanıcı olmayan katılar” olarak sınıflandırıldıysa ancak ambalajları yangının
yayılmasına neden oluyorsa, bu ürünler sınıf 8 A, 10 veya 11 altında
sınıflandırılmadır. Burada sınıflandırma eşyaya (ambalaj) bağlı olarak anlamına
yapılmaktadır.
Ambalajlama, depolamaya yarayan araç, ambalaj, ambalaj formu ve ürüne
sağlanan ambalaj anlamına gelmektedir. Yangının yayılmasına neden olmayan
ambalaj, yanıcı olmayan veya zorlukla tutuşan ve sabit ısı kaynağı karşısında
düşük hızla yanan ambalaj anlamına gelmektedir. Örnekler: metal kutular ve
fıçılar, cam şişeler, metal sandıklar, plastik kaplardaki inorganik asitler ve alkali
çözeltileri.
Depolama sınıfı “S” (katı) veya “L”(sıvı) harflerini de içerebilir.
5
5
2.3 Sınıflandırma Akım Şeması
6
6
7
7
8
8
9
10
2.4 Depolama Sınıflarının Tanımı
Depolama sınıflarının tanımları, bölüm 2.2 ve 2.3’de kullanılan sınıflandırma
taşımacılık (ADR) ve tehlikeli mallar mevzuatı {4} , teknik mevzuat ve genel ürün
özelliklerine dayanarak yapılmaktadır.
Depolama Sınıf 1: Patlayıcı maddeler
Alman Patlayıcı Kanunu ve taşımacılıktaki Sınıf 1 RID/ADR kriterleri kullanılmaktadır.
Alman Federal Cumhuriyeti kanununda § 1 paragraf 1,2 ve 3, nos 1 ve 2 listelenen
maddeler ve nesneler bu uygulama ile aynıdır.
2.ci Patlayıcılarla ilgili Alman Kanununa göre bu ürünler depolama sınıfı 1.1 ila 1.4
olarak sınıflandırılır.
Daha önce sınıflandırılmamış ürünler “Federal Institute for Materials Research and
Testing – BAM” tarafından patlayıcıların depolanması direktifi 010’a dayanarak
sınıflandırılmıştır.
Tehlikeli mallar mevzuatı {4} bu alanda net olmadığından sınıflandırma için
kullanılmamıştır.
Depolama Sınıfı 2 A: Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış ve çözündürülmüş gazlar
50 °C’de buhar basıncı 300 kPa (3 bar) üzerinde olan veya 20 °C’de ve Standard
basınç 101.3 kPa’da tamamen gaz olan ürünler.
RID/ADR Sınıf 2’de listelenen ürünleri içermekte ve diğer özel sınıflara ait olan
gazları (ör. Hidrojen florür Sınıf 8)’da içermektedir. RID/ADR Sınıf 2 No:5’te {5}
listelenen ürünleri içermemektedir.
Ayrıca TRG 100 kapsamında olan (ör. Hidrojen siyanür) gazlar da depolama sınıfı
2’de yer almaktadır.
Depolama Sınıfı 2 B : Basınç altındaki küçük kaplar (aerosol kapları)
EC/94/1 Direktifine göre, aeresoller ve kapları, metal, cam veya plastikten yapılmış
olup bir kere kullanılan, sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış veya çözündürülmüş gazları sıvı,
macun veya toz halinde maddelerle birlikte içeren, püskürtücü ekipmana sahip
olan ve katı veya sıvı haldeki partikülleri gaz içinde askıda köpük, sıvı halinde
püskürtme amaçlı olarak tanımlanmaktadır. Bu ürünler RID/ADR Sınıf 2 No. 5’te yer
almaktadır.
Depolama Sınıfı 3 A: Alevlenir Sıvılar
50 °C’de buhar basıncı en fazla 300 kPa (3 bar) olan sıvıları içermekte olup
özellikleri:
•
Parlama Noktası (P.N.) 55 °C’ye kadar olanlar, örneğin Almanya’nın
alevlenir sıvılar tüzüğündeki [3] Sınıf A I, AII ve B maddeleri içermektedir.
11
11
•
•
•
P.N. 21 °C ve 55 °C arasında olan ve TRbF003’e göre su ile karışabilen
maddeler,
Tehlikeli mallar tüzüğüne göre R10,11 ve 12 olarak etiketlenmişler.
P.N. olmayan ancak tutuşma aralığı olan dolayısıyla patlamaya karşı
korunması gereken maddeler.
Not:
1- Alevlenir sıvı tüzüğü {3} kapsamında olmayan viskoz alevlenir sıvılar, P.N.
uyarınca doğrudan depolama sınıf 3’te yer almazlar. Depolama sınıfı 3
A veya 10 için vizkoziteye bağlı olarak madde bazında ve yangını
yayma ve patlayıcı atmosfer oluşturma kriterleri de göz önüne olarak
sınıflandırma yapılmalıdır.
2- R 10,11 ve 12 risk ibareleri olan sıvılar, ilave kriterlere göre depolama sınıfı
4.2 veya 4.3 olarak da sınıflandırılabilirler.
Depolama Sınıfı 3 B : Alevlenir Sıvılar
50 °C’de buhar basıncı en fazla 300 kPa (3 bar) olan, su ile karışmayan ve P.N. 55
°C ila 100°C arasında olan sıvılar.
Almanya’da bu sıvılar, alevlenir sıvılar tüzüğüne {3} göre tehlike sınıfı A III’te yer
almaktadır.
Su ile karışılabilirlik TRbF 003 ’de (TRbF 003 - Einstufung brennbarer FlüssigkeitenYanıcı sıvıların sınıflandırılması) listelenen metodlarla belirlenebilir (Not: su ile
karışabilen ve P.N. > 55 °C olan sıvılar depolama sınıfı 10’da yer alırlar).
Depolama Sınıfı 4.1 A ve 4.1 B : Alevlenir katılar
RID/ADR’ye göre kısa bir süre tutuşturma kaynağı ile temasa geçip tutuşan ve
tutuşma kaynağı uzaklaştırıldıktan sonra yanmaya yüksek hızla devam eden aynı
zamanda kendiliğinden dekompoze olan maddeler bu depolama sınıfına aittir.
Depolama Sınıfı 4.1 A
Almanya’daki patlayıcılar kanunu § 1 paragraf 1 no:3’e girenler (muhtelif patlayıcı
maddeler) 2.ci patlayıcı maddeler kanununa göre depolama sınıfı I ila III’te yer alırlar.
Daha önce sınıflandırılmamış ürünler “Federal Institute for Materials Research and
Testing – BAM” tarafından patlayıcıların depolanması direktifi 011’e dayanarak
sınıflandırılmıştır. Organik peroksitler depolama sınıfı 5.2’de yer alırlar.
Bu alanda RID/ADR ve tehlikeli mallar tüzüğü {3} çok net olmadığından bu
sınıflandırmada kullanılmamaktadır.
Depolama Sınıfı 4.1 B
Bu depolama sınıfı tehlikeli mallar tüzüğüne göre R11 olarak sınıflandırılmış ve (eğer
taşımacılığa göre sınıflandırılmışsa) RID/ADR Sınıf 4.1 ürünlerini içerir ancak patlayıcı
kanununa göre muhtelif patlayıcı maddeleri içermez.
12
12
RID/ADR Sınıf 4.1’e ait olup R11 olarak etiketlenmemiş ürünler özel olarak
incelenmelidir (ör. Kükürt, naftalin, paraformaldehit).
Daha önce sınıflandırılmamış maddeler 92/69/EEC veya VDI 2263’te {6} (oda
sıcaklığında yanma numarası 6) veya taşımacılık tüzüğünde (ADR/RID)) verilen
metodlarla depolama sınıfı 4.1 B olarak sınıflandırılabilir.
Depolama Sınıfı 4.2 : Kendiliğinden yanabilen maddeler
Normal sıcaklıkta havada, enerji desteği olmadan ısınan ve tutuşan, R17 olarak
etiketlenen veya taşımacılık tüzüğünde (ADR/RID) sınıf 4.2’de yer alan maddeler.
Bu sınıf havada kendiliğinden tutuşan ve büyük kütlelerde kendiliğinden yavaşça
ısınarak ısı biriktirip tutuşan ürünleri kapsar.
Daha önce sınıflandırılmamış maddeler 92/69/EEC {6} sayılı Direktifin appendix’inde
yer alan A 13 metoduna göre depolama sınıfı 4.2 olarak sınıflandırılabilirler.
Depolama Sınıfı 4.3: Su ile temas halinde alevlenir gaz oluşturan maddeler
Su ile veya havanın nemi ile temas halinde tehlikeli seviyede kolay alevlenir gaz
oluşturan ürünler.
Bu depolama sınıfı tehlikeli mallar tüzüğüne göre R 15 olarak
taşımacılığa göre 4.3 sınıfında olan ürünleri kapsar.
etiketlenen veya
Depolama Sınıfı 5.1 A, 5.1 B ve 5.1 C : Oksitleyici maddeler
Oksitleyici ürünler, oksitleyici potansiyeli ile yanıcı maddelerin yanmasına sebep olan
veya yanıcı maddeler ile teması halinde onların tutuşmasına neden olan ürünlerdir.
Bu depolama sınıfı, TRGS 515’e {7} göre grup 1 ila 3 olarak sınıflandırılan ürünleri
içermektedir. RID/ADR’ye göre sınıflandırma, kolektif (NOS v.s.) malların net
sınıflandırması için gereklidir.
İlave olarak amonyum nitrat ve amonyum nitrat içeren müstahzarlar bu sınıfa ait
ürünlerdir. Bu ürünler TRGS 511’in {8} grup A ila C’si olarak sınıflandırılırlar.
Depolama Sınıfı 5.1 A
TRGS 515’in {7} grup 1’inde listelenen maddeler.
Depolama Sınıfı 5.1 B
TRGS 515’in {7} grup 2’ ve 3.ünde listelenen maddeler.
Depolama Sınıfı 5.1 C
TRGS 511’in {8} grup A ila C’sinde listelenen maddeler. TRGS 511 grup D maddeleri
depolama sınıfı 12’ye aittir.
13
13
Depolama Sınıfı 5.2 : Organik peroksitler
Peroksit bağı olan maddeler ve organik peroksit içeriği en az % 5 olan müstahzarlar.
Bu depolama sınıfına ait ürünler VBG 58’in ekinde veya RID/ADR Sınıf 5.2 ‘de
listelenmiştir.
VBG 58’de “Organik Peroksitler” tehlike grubu OP I ila OP IV (ADR/RID) olarak
sınıflandırılmıştır. R7,8 veya 9 olarak etiketlenmiş organik peroksitler bu depolama
sınıfına aittir. Bu depolama sınıfının bazı ürünleri aynı zamanda 2.ci patlayıcı
kanununun depolama sınıfı I ila III’e de aittir.
Depolama Sınıfı 6.1 A ve 6.1 B : Toksik maddeler
Bu depolama sınıfı “T+” ve “T” tehlike etiketine sahip ürünleri içermektedir. Bunlar R23
ila 28 ve R39 veya R48 olarak etiketlenmiş çok toksik, toksik, R 45,46,49,60 veya 61
olarak etiketlenmiş kanserojen, mutajen ve üreme için toksik ürünlerdir.
Depolama Sınıfı 6.1 A : Yanıcı toksik maddeler
Aşağıda verilen çok toksik ve toksik maddeler bu sınıfa aittir:
•
•
•
•
Su ile karışan alevlenir sıvı P.N. > 55 °C
Su ile karışmayan alevlenir sıvılar P.N. > 100°C
Alevlenir toksik madde içeren sulu çözeltiler
Yanma numaraları 2,3,4,5 olan katılar
Depolama Sınıfı 6.1 B: Yanıcı olmayan toksik maddeler
Aşağıdaki çok toksik ve toksik maddeler bu sınıfa aittir :
•
•
Yanıcı olmayan sıvılar, yanıcı toksik madde içeren sulu müstahzarlar hariç
Yanma numarası 1 olan katılar
Depolama Sınıf 6.2: Bulaşıcı maddeler
İnsan veya hayvanlarda hastalığa yol açtığı bilinen yaşayabilir mikroorganizma
içeren bulaşıcı maddeler.
Yaşayabilir canlı mikroorganizmalar bakteri, virüs, parazit, rickettsias fungi ve
recombined, hybrid veya mutated mikroorganizmaları içerir.
Taşımacılık tüzüğünün (ADR/RID) sınıf 6.2’sinde yer alan maddeleri içerir. Federal
Almanya’da bulaşıcı maddeler mevzuatı Federal Epidemik Kanunu ve kaza önleme
tüzüğünde yer alır (UVV BG 102).
Depolama Sınıfı 7: Radyoaktif maddeler
Bu depolama sınıfı, radyasyondan korunma tüzüğü § 4’e göre elleçlenmesi izne veya
bildirime tabi olan maddeleri içermektedir.
14
14
Depolama Sınıfı 8 A ve 8 B: Aşındırıcı (korozif) maddeler
Bu depolama sınıfı, tehlikeli mallar tüzüğüne {4} göre “C” sembolü ve R 35 veya R34
ile etiketlenmiş ürünleri içermektedir. RID/ADR’ye göre sınıf 8 olarak belirlenmiş ürünleri
de içermektedir. RID/ADR’ye göre sınıf 8 olarak belirlenmiş bir ürün doğrudan
depolama sınıfında yer almayabilir çünkü parlama noktasına göre depolama sınıf 3 A
veya 3 B sınıfında yer alabilir.
Bu depolama sınıfı yanıcı veya yanıcı olmayan iki alt sınıfa ayrılır:
Depolama Sınıfı 8 A: Yanıcı aşındırıcı maddeler
Aşağıdaki aşındırıcı ürünler bu sınıfa aittir:
• Su ile karışan yanıcı sıvılar P.N. > 55°C
• Su ile karışmayan maddeler P.N. > 100°C
• Yanma numarası 2,3,4 ve 5 olan katılar
Depolama Sınıfı 8 B: Yanıcı olmayan aşındırıcı maddeler
Aşağıdaki aşındırıcı ürünler bu sınıfa aittir:
•
•
Yanıcı olmayan sıvılar
Yanıcı olmayan katılar (yanma numarası 1)
Depolama Sınıfı 9 : (Kullanılmıyor)
Depolama Sınıfı 10 : Sınıf 3 A ve 3 B’de sınıflandırılmayan yanıcı sıvılar
50 °C’de buhar basıncı en fazla 300 kPa (3 bar) olan sıvılar;
• Su ile karışan sıvılar ve P.N. > 55°C
• Su ile karışmayan maddeler ve P.N. > 100°C
Depolama sınıfı 3 A’daki notta belirtilen viskoz alevlenir sıvılara dikkat edilmelidir.
92/69/EEC Direktifinin {6} ekindeki metot A 9’a göre parlama noktası belirlenebilir.
Bunlar RID/ADR Sınıf 6.1 (c – P.G.III), Xn, Xi veya N olarak sınıflandırılmış veya tehlikeli
olmayan malları içerebilir.
Depolama Sınıfı 11 : Yanıcı katılar
Yanıcılar için kriter VDI 2263 {6} Appendix I’e göre yanma numaraları 2,3,4 ve 5 (oda
sıcaklığında) olarak sınıflandırılmışlardır.
Bunlar RID/ADR Sınıf 6.1 (c – P.G.III), Xn, Xi veya N olarak sınıflandırılmış veya tehlikeli
olmayan yanıcı olan malları içerebilir.
Depolama Sınıfı 12 : Yanıcı olmayan sıvılar
Yanıcı olmayan veya tutuşmaya çok az eğilimli olan ve ambalajları yanma tehlikesi
olmayan ürünler.
15
15
Bunlar RID/ADR Sınıf 6.1 (c – P.G.III), Xn, Xi veya N olarak sınıflandırılmış veya tehlikeli
olmayan malları içerebilir.
Depolama Sınıfı 13 : Yanıcı olmayan katılar
Yanıcı olmayan veya tutuşmaya çok az eğilimli olan ve ambalajları yanma tehlikesi
olmayan ürünler.
Bunlar RID/ADR Sınıf 6.1 (c – P.G.III), Xn, Xi veya N olarak sınıflandırılmış veya tehlikeli
olmayan malları içerebilir.
16
16
2.5 Depolama Sınıflarının Çizelge Halinde Özeti
Taşımacılık
Depolam
a Sınıfı
1
Tanımlama
Patlayıcı madde
2A
Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış veya
çözündürülmüş gazlar
2B
Basınç altında küçük gaz kapları
(aerosol kapları)
3A
Alevlenir sıvılar
3B
Alevlenir sıvılar
4.1 A
RID/ADR'ye göre
sınıflandırma
1
Tehlike sınıfı
Patlayıcı
R
R1, R2, R3
2, No 5 hariç
2, No 5
Çok kolay
3 ( ≥ 55 C° P.N. ≤ 61 C° alevlenir
Kolay alevlenir
olanlar hariç)
Alevlenir
R12
R11
R10
Patlayıcı
R2, R3
Kolay alevlenir
R11
4.2
Kolay alevlenir
R17
Su ile temas halinde alevlenir gaz
oluşturan maddeler
4.3
Kolay alevlenir
R15
Oksitleyici maddeler
5.1
Oksitleyici
R8, R9
Organik peroksitler
5.2
Oksitleyici
R7, R8, R9
çok toksik
R26 - R28
toksik
R23 - R25
Alevlenir katılar
4.1
4.2
Kendiliğinden yanabilen maddeler
4.3
4.1 B
TMMY*'ye göre sınıflandırma
5.1 A
5.1 B
5.1 C
5.2
6.1 A
Yanıcı toksik madde
T+/T, R39
6.1 P.G. I, II
T, R48
kanserojen
6.1 B
6.2
7
Yanıcı olmayan toksik madde
Bulaşıcı maddeler
Radyoaktif maddeler
8A
Yanıcı aşındırıcı (korozif) maddeler
8B
Yanıcı olmayan aşındırıcı
maddeler**
9
R45, R49
üreme için toksik R60, R61
mutajen
R46
6.2
7
8
Aşındırıcı
R34-R35
Kullanılmıyor
10
Yanıcı sıvılar (3 A veya 3 B
olmadıkları takdirde)
11
Yanıcı katılar
12
Yanıcı olmayan sıvılar**
13
Yanıcı olmayan katılar
* Tehlikeli maddelerin ve müstahzarların sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi hakkında yönetmelik
** Eğer ambalaj yangının yayılmasına neden oluyorsa bu ürünler 8 A, 10 veya 11 olarak sınıflandırılmalıdır.
17
17
3. Ürünleri Karışık Depolama Kuralları
3.1 Genel Kurallar
Tablo 3.2’de karışık depolamada, her bir depolama sınıfı için birlikte depolamaya izin
verilenler, izin verilmeyenler (ayrı depolama gerekmekte) ve bazı kısıtlamalar altında
(aynı depolama alanında ayrı yerde-segregasyon) bir arada depolanabilenler
şeklinde bilgi verilmektedir.
Tablo Almanya’daki mevzuat ve VCI’ın öneri açıklamalarına göre düzenlenmiştir.
Ürünlerin aynı veya farklı depolama sınıfına göre bir arada depolanabilmelerine,
sadece bazı koşullar yerine getirildiği takdirde (ör. Hepsi için aynı yangın söndürücü,
aynı sıcaklık koşulları gibi) izin verilmektedir.
Ayrı depolama
Ayrı depolama, ayrı depolama alanlarında bulundurmak anlamına gelmektedir. Bir
depolama alanı :
•
Binalarda odaların birbirlerinden yangına dayanıklı (en az F 90) duvar ve tavan
ile ayrılmış,
• Açık ortamda birbirlerinden gerekli mesafede (ör. TRGS 514 No.3.3.3 {9})
bulunan veya yangına dayanıklı duvar ile ayrılmış
olarak tanımlanmaktadır.
Farklı depolama sınıflarına ait ürünlerin birbirileriyle teması halinde artabilecek riskleri
önlemek amacıyla ayrı depolama gerekebilir.
DIN 12925 Bölüm 1’e göre aynı odada ürünlerin güvenlik dolaplarında ayrı
depolanması halinde normal olarak ayrı depolama gerekleri yerine getirilmiş sayılır
(Bak. TRGS 514 No.3.2.9 {9})
Segregasyon
Aynı depolama alanında ürünlerin birbirlerinden mesafeli veya aralarında bir engelle
(ör. Duvar, depolama sınıfı 12 veya 13’e ait yanıcı olmayan ürünler) ayrı depolanması
anlamına gelmektedir.
Prensip olarak aynı sınıfa ait ürünler bir arada depolanabilirler. Bu konuda istisnai
haller çok özel koşullarda örneğin Alman patlayıcı depolama mevzuatı 300, TRG 280,
VBG 58 (organik peroksitler), TRbF110, TRGS 511’de {8} yer almaktadır.
Aynı alanda segregasyon uygulaması gerekebilir, örneğin aynı veya farklı depolama
sınıfına ait bazı ürünler farklı yapısal özellikler içerebilir, bunlar bir arada depolama
tablosuna göre (3.2) karışık depolanabilirler.
Ürünlere ait bilgiler aşağıdaki kaynaklardan bulunabilir:
•
•
Tehlikeli mallar mevzuatına {4} göre etiketlerinde bulunan Risk ibareleri (R) ve
Güvenlik ibareleri (S) ,
Güvenlik Bilgi Formları
18
18
19
12
13
Yanma tehlikesi
olmayan sıvı maddeler
Yanma tehlikesi
olmayan katı maddeler
-
8A
8B
5
5
18
-
10
-
-
-
4
-
17
-
2A
6
6
6
6
4
4
2
18
2
10
-
-
-
1
1
-
4
-
2B
3
9
9
18
11
-
-
-
-
1
17
-
-
3A
18
11
7
4
4
-
12
1
-
-
3B
12
12
12
12
12
12
-
-
14
-
12
-
12
17
-
-
18
8
11
13
4
4
4
12
-
-
4.1 A 4.1 B
Birlikte depolanabilen mallar
Bazı koşullara altında birlikte depolanabilen mallar
Birlikte depolanamayan mallar
-
-
-
-
6.1 B
6.2
7
10
11
-
-
5.1 A
5.1 B
5.1 C
5.2
6.1 A
-
-
-
4.3
4.1 B
4.2
2B
3A
3B
4.1 A
-
2A
1
17
1
LGK
3A ve 3B'de yer
alamayan yanıcı sıvılar
Yanıcı katı maddeler
Yanıcı toksik maddeler
Yanıcı olmayan toksik
maddeler
Bulaşıcı maddeler
Radyoaktif maddeler
Aşındırıcı (korozif)
maddeler
Organik peroksitler
Su ile temasta alevlenir
gaz yayan maddeler
Oksitleyici (yakıcı)
maddeler
Kendiliğinden tutuşan
maddeler
Basınçlı gaz amblajları
Alevlenir sıvılar
Alevlenir sıvılar
Alevlenir katılar
Patlayıcı maddeler
Sıkıştırılmış,
sıvılaştırılmış ve
çözündürülmüş
maddeler
Depolama sınıfı
Tablo 3.2
3.2 Karışık Depolama Tablosu
4
4
4
4
18
-
-
4
4
-
-
-
4.2
4
4
4
4
4
18
-
-
4
4
4
-
-
-
4.3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
11
11
11
15
18
15
10
-
-
11
-
11
11
-
-
-
10
10
10
10
10
10
18
-
10
17
-
-
-
10
-
10
-
5.1 A 5.1 B 5.1 C
16
16
16
16
-
-
-
17
-
13
-
7
14
-
-
5.2
3
18
15
-
-
8
-
-
2
-
-
3
18
15
-
-
-
-
2
-
-
-
6.1 A 6.1 B
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
6.2
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
-
7
18
11
10
-
4
4
12
4
9
5
-
8A
18
10
-
4
4
12
4
9
-
8B
18
11
10
16
4
4
12
6
-
-
10
3
18
3
11
10
16
4
4
12
6
3
5
-
11
18
10
16
-
4
12
6
-
12
18
10
16
-
12
6
-
13
Karışık depolama tablosundaki istisnalar
Tablo 3.2’ye göre karışık depolama için aşağıdaki istisnalar uygulanır:
•
5 ton üzerindeki depolama alanında küçük miktarların depolanması için ilave
kurallar,
• 5 ton’a kadar depolamalarda özel kurallar (bak. Bölüm 3.4)
Bu koşullarda karışık depolamanın riski arttırmadığı varsayılmaktadır.
3.3 5 Ton Üzerindeki Depolamalarda Küçük Miktarlar İçin Özel Koşullar
5 ton üzerindeki depo alanları için bu kurallar geçerlidir. Normalde birlikte
depolanmaları yasak olan belli sınıflara dahil ürünlerin, küçük miktarlarda olmaları
durumunda diğer sınıflara ait büyük miktardaki maddeler ile birlikte depolanmalarını
mümkün kılar.
Aşağıdaki bölümde büyük olan miktar “A” ile, küçük miktar ise “B” ile gösterilmiştir.
B küçük miktarları bölüm 3.5’te gösterilmiştir. Bölüm 3.5’te gösterilmeyen depolama
sınıfları 5 ton’a kadar birlikte depolanabilirler. Küçük miktardaki B’nin, büyük
miktardaki A ile birlikte depolanabilmesi için aşağıdaki kurallar uygulandığı takdirde
herhangi bir risk artışına neden olmayacaktır.
a) Depolama sınıfı 1, 2A, 4.1 A, 4.2, 4.3, 5.1 A, 5.1 C, 5.2, 6.2 ve 7 olan “A” miktarı için,
istisna bulunmamaktadır, bir başka deyişle tablo 3.2 geçerlidir.
b) “A” miktarı diğer depolama sınıflarında ise, yani 2 B, 3 A, 3 B, 4.1 B, 5.1 B, 6.1 A, 6.1
B, 8 A, 8 B, 10, 11, 12 ve 13 içinde ise bölüm 3.5’te verilen B-miktarı bu depolama
bölümünde depolanabilir. Kaza anında bu maddelerin birbiri ile etkileşmemelerine
dikkat edilmelidir. Bu en az 3 m’lik bir emniyet mesafesi ile sağlanabilir. 12. ve 13.
depolama sınıfına ait ürünler engel olarak buralarda depolanabilir.
c) B-miktarı, güvenlik önlemlerinin (örn: yangın - patlama korunma) yeterli olması
durumunda aşılabilir.
3.4 5 Ton’a Kadar Olan Küçük Depolar İçin Özel Koşullar
Tablo 3.2’de yer alan ve depolama sınıfları 1, 2 A, 4.1 A, 4.2, 5.1 A, 6.2 ve 7 için geçerli
olan birlikte depolamaya ait kısıtlama ve yasaklamalar uygulanacaktır.
Diğer yasaklama ve kısıtlamaların dışında 5 ton’a kadar olan depolamalarda
aşağıdaki kurallar uygulanır
a) Belli sınıflara ait ürünler, bölüm 3.5’te yer alan B miktarına kadar, küçük depolara
yerleştirilebilir. Depolama sınıfı 3 B, 8, 10, 11, 12 ve 13’e dahil ürünler kapasite sınırına
kadar depolanabilirler.
b) Kaza anında ürünlerin birbirleri ile reaksiyona girmeleri veya kendiliğinden
tutuşmaları engellenmelidir (örn: mesafe, güvenlik dolapları, segregasyon
önlemleri). Depolama sınıfı 12 ve 13 olan ürünler, burada güvenlik engeli olarak
kullanılabilirler.
c) Depolama sınıf 3 A için izin verilen miktarlar, güvenlik önlemlerinin uygun olunması
durumunda aşılabilirler. (örn: yangın ve patlamadan koruma).
20
20
3.5 Tablo : “Küçük depo ve küçük miktarlar için özel koşullar”
Depolama Sınıfı
Depolama sınıfı
1
Tanımlama
Küçük Miktar B
Patlayıcı madde
0
2A
Sıkıştırılmış, sıvılaştırılmış veya
çözündürülmüş gazlar
0
2B
Basınçlı gaz kapları (aeresol
ambalajları)
500 tane
3A
Alevlenir sıvı maddeler
100 l VbF-Sınıf A I, B* ve
200 l VbF-Sınıf A II {3}
4.1 A
Alevlenir katı maddeler
0
4.1 B
200 kg
4.2
Kendiliğinden yanabilen maddeler
4.3
Su ile temasta alevlenir gazlar
oluşturan maddeler
5.1 A
Oksitleyici maddeler
0
200 kg
0
5.1 B
200 kg
5.1 C
100 kg
5.2
6.1 A
6.1 B
6.2
7
Organik peroksitler
Toksik
maddeler
100kg**
Çok toksik
50 kg
Toksik ve çok toksik
200 kg
Bulaşıcı maddeler
0
Radyoaktif maddeler
0
* Explosion-proof önlemleri gerekmez! Explosion-proof depolama sistemi mevcut
değilse
en fazla 20 l’ ye müsaade edilmektedir.
** VBG 58 “Organik Peroksitler” § 1 paragraf 3
21
21
Kısaltmalar
BZ
Brennzahl (Combustion number)
Yanma sayısı
ChemG
Chemikaliengesetz (Chemicals law)
Kimyasallar kanunu
Flp.
Flammpunkt (Flash point)
Parlama Noktası
GefStoffV Gefahrstoffverordnung (Dangerous
goods
regulations)
Tehlikeli Mallar Yönetmeliği
GGVE
Gefahrgutverordnung Eisenbahn
(Hazardous
goods regulations - rail)
Demiryolları Tehl.Mallar.Yön.
GGVS
Gefahrgutverordnung Straße
(Hazardous
goods regulations - road)
Karayolu Tehl.Mallar.Yön.
IMDG
International Maritime Dangerous
Goods Code
IMDG Kodu
LGK
Lagerklasse (Storage class)
Depolama Sınıfı
OP
Organic peroxides
Organik peroksitler
PG
SprengV
Packing Group
Sprengstoffverordnung (Explosives
regulations)
Ambalaj Grubu
Pat.Madde Yön.
TRbF
Technische Regeln für brennbare
Flüssigkeiten
(Technical rules for flammable liquids)
Alevlenir sıvılar için Teknik
Kurallar
TRG
Technische Regeln für Druckgase
(Technical
rules for compressed gases)
Technische Regeln für Gefahrstoffe
(Technical
rules for dangerous goods)
Unfallverhütungsvorschrift (Accident
prevention regulations)
Verordnung über brennbare
Flüssigkeiten
(Regulations on flammable liquids)
Verein Deutscher Ingenieure
(Association of
German Engineers)
Basınçlı Gazlar için Teknik
Kurallar
TRGS
UVV
VbF
VDI
Tehlikeli mallar için teknik
kurallar
Kaza Önleme Kuralları
Alevlenir Sıvılar Yön.
Alman Kim.Müh.Derneği
22
22
3.2 Karışık Depolama Tablosu Açıklamaları
1. Alevlenir sıvıların basınçlı gaz ambalajları ile birlikte depolanması ancak TRbF 110
Nr. 6.122 (7) {7} ve TRG 300 Nr. 6.2.3 {11} (şartlarına uyulduğu takdirde
mümkündür.
2. Basınçlı gaz ambalajları TRG 300'e {11} uyan şartlara ve miktar sınırlandırması ile
çok toksik ve toksik maddeler ile birlikte depolanabilir. (TRGS 514 Nr. 3.2.5 {9} ).
Toksik ve çok toksik gazlar DIN12 925 Kısım 1'e uyan emniyet dolaplarında
depolanırlarsa, o zaman (TRGS 514 Nr. 3.2.9 {9}) sınırlandırılması gerekmez.
3. Hızlı yangın oluşumuna ve yayılmasına sebep olan ambalaj malzemesi gibi
maddeler, toksik maddelerle ve alevlenir sıvılarla birlikte depolanmamalıdır. (TRGS
514 Nr. 3.2.3 {9} ve TRbF 110 Nr.6.122) {10}
4. Herhangi bir kaza durumunda birbirini etkilemeyen ürünler bir arada
depolanabilir. Bu segregasyonla sağlanabilir, örn: duvarlarla ayırma, büyük
mesafeler bırakma, emniyet dolaplarında muhafaza (örn: TrbF 110 Nr.6.121 (5)
{10}, özel depolama tüzüğü TRG 300 Nr. 6.2.3 dikkate alınmalıdır).
5. 50'den fazla basınçlı gaz tüpü içermeyen ve bu tüplerden, alevlenir, oksitleyici
veya çok toksik gazları ihtiva eden tüplerin sayısı 25’i geçmezse yanıcı maddeler
(alevlenir sıvılar hariç) ile birlikte aynı sahada depolanabilirler. Ancak basınçlı gaz
tüpleri için depolama sahası en az 2 m yüksekliğinde yangına dayanıklı
maddeden yapılmış bir duvar ve duvarla yanıcı maddenin arasında en az 5 m bir
mesafe olmalıdır. (TRG 280 Nr.5.2.6 {12} )
6. Eğer toplam depolama miktarına sınıf 2B için güvenlik koşulları uygulanırsa karışık
depolamaya müsaade edilir (TRG 300 {11})
7. VBG 58 “Organik Peroksitler” uyarınca ve belli şartlar altında (Parlama noktası > 61
0C) birlikte depolama yapılabilir.
8. Alevlenir toksik maddeler, 4.1.B' depolama sınıfındaki maddelerle TRGS 514 Nr.
3.2.7 'e {9} göre birlikte depolanabilirler.
9. İzine tabi alevlenir sıvılar, kırılabilen kaplarda (cam) muhafaza edilen aşındırıcı
maddeler ile birlikte depolanmamalıdır. Eğer bu maddeler kaza halinde
birbirileriyle reaksiyona girmeyecek şekilde ayrılmışlarsa bu durum geçerli değildir.
(TRbF 110 Nr. 6.121(5)).
10. TRGS 511 6.1.2.1‘e {8} uygun şartlar sağlanırsa karışık depolama yapılabilir. Özel
depolama tüzüğü TRG 300 Nr. 6.2.3'e {11} göre hareket edilmelidir.
11. TRbF 110 Nr. 6.122 {10}, TRGS 515 Nr. 3.3.3 ve 3.3.4 {7} kurallarına uyuluyorsa karışık
depolama yapılabilir.
12. Patlayıcılar tüzüğüne göre I-III grubunda yer alan ürünler, eğer depolama alanı
dışında da yeterli güvenlik mesafesi alınmış ise diğer materyellerle birlikte
depolanabilir
23
23
13. Depolama sınıfı 5.2'ye giren maddeler OP-Grubu IV'de yer alıyorlarsa diğer kolay
alevlenir katı maddelerle (VBG 58- Organik peroksitler paragraf 26 4.kısım) karışık
depolanabilirler.
14. Ağır metal katkı maddeleri içermiyorsa, itici yakıt ve katalizörlerle (radical initiators)
birlikte depolanabilir. (Patlayıcı 300 Nr. 5 (6), VBG 58- Organik peroksitler).
15. TRGS 515 Nr. 3.3.3 {7} ve TRGS 514 Nr.3.2.8'e {9} uygun şekilde 2. ve 3. grup’a ait
oksitleyici maddeler, çok toksik ve toksik maddelerle birlikte depolanabilir.
16. Organik peroksitlerin diğer maddelerle birlikte depolanmaları halinde dikkat
edilecek hususlar, maddelerin güvenlik bakımından aralarında gerekli
mesafelerde depolanması ve bir tehlike halinde deponun çevresine zarar verip
tehlikeyi yükseltip yükseltmediğidir. (26 VBG 58- Organik peroksitler paragraf 26
4.kısım).
17. Özel, yasal depolama kuralları dikkate alınmalıdır. ( örneğin Patlayıcı 300, TRG 280,
TRbF 110 Nr.6.1.2.1 (4), VBG 58, TRGS 511 {8}).
18. Radyoaktif maddelerin depolanması, radyasyondan korunma yönetmeliği prgrf.
74’ te, ilgili yerleştirme izinleri prgrf. 3’te ve DIN 25422 “Radyoaktif maddelerin
saklanması”’na uygun şekilde yapılacaktır. Radyasyondan koruma yetkilisi, özel
durumlarda elleçleme izinleri doğrultusunda hareket edecektir.
24
24
AÇIKLAMALAR
{1}
WGK (Wassergefährdungsklassen): Almanya’nın su için tehlike sınıflandırması
“Türkiye: Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin
Kontrolü Yönetmeliği (76/464/ AB)”
{2}
WHG (Wasserhaus-haltgesetsez) – Su yönetimi kuralı
{3}
VbF-Gefahrklasse: Verordnung über brennbare Flüssigkeiten
“Türkiye: Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”
A sınıfı yanıcı sıvılar: Alev alma noktası 100 ºC'ın üzerinde olmayan ve suda
çözünme açısından B sınıfının özelliklerini göstermeyen sıvılardır. Bu sıvılar 3
tehlike sınıfına ayrılır.
a) AI : Alev alma noktası 21 ºC den küçük olan sıvılar (benzin gibi),
b) AII: Alev alma noktası 21 ºC ile 55 ºC arasında olan sıvılar (gaz yağı
gibi),
c) AIII: Alev alma noktası 55 ºC ile 100 ºC arasında olan sıvılar (motorin,
fuel oil gibi).
B sınıfı yanıcı sıvılar: Alev alma noktası 21 ºC'ın altında olan, 15 ºC'de suda
çözünen veya yanıcı kısımları 15 ºC'de suda çözünen sıvılardır.
Kendiliğinden alev alma noktasının üzerinde ısıtılan AIII sınıfı sıvılar AI sınıfı
olarak kabul edilirler.
{4}
Gefahrgutklassifizierungssytem – 67/548/EEC, 99/45/EEC –
“Türkiye:
Tehlikeli
maddelerin
ve
müstahzarların
ambalajlanması ve etiketlenmesi hakkında yönetmelik”
sınıflandırılması,
{5}
ADR Sınıf 2, No:5
1950 AEROSOLS
2037 RECEPTACLES, SMALL CONTAINING GAS (GAS CARTRIDGES) without a
release device, non-refillable
{6}
VDI 2263 Toz yangınları ve toz patlamaları,
(67/548/EEC’nin Annex V’i – test metodları)
{7}
TRGS 515: Yangına neden olan ambalajlanmış ve taşınabilen ürünlerin
depolanması
92/69/EEC
Direktifi
3.3.3 Grup 2 ve Grup 3’e ait maddeler:
• Kolay alevlenir ve alevlenir sıvı
• Kolay alevlenir katı
• Çok toksik veya toksik maddeler olabilir.
1- 1 ton’a kadar kısıtlama olmadan bir arada depolanabilirler.
2- 1-20 ton’a kadar aşağıdaki koşullarda bir arada depolanabilirler
•
•
Otomatik yangın alarmı bulunan binalar,
Saat başı yangın kontrolü yapılıp raporlanması (ör. Telefon, yangın
25
25
•
alarm kutusu, telsizle gibi) veya otomatik alarm sisteminin tercih
edildiği kanıtlanan yerler
Otomatik yangın söndürücü sistemi olmayıp ve yeterli yangın
müdahalesinin olduğu yerler
3.3.4 Grup 2’deki yangına neden olan maddeler aşağıdaki ürünlerle bir
arada depolanabilirler:
•
•
Parlama noktası > 55 °C olan yanıcı yağlar, bitkisel yağlar, boyalar,
laklar
Katı yakıtlar, bitümen, kağıt, tekstil, organik kimyasallar, ilaçlar,yiyecek
maddeleri, saman, plastik, hayvan yemi, metal tozları
1- 1 ton’a kadar kısıtlama olmadan bir arada depolanabilirler.
2- 1 ton üzerindekiler paragraf 3.3.3’teki koşullarda bir
depolanabilirler.
arada
8 . Müdahale ve ilk yardım
Yeterli ve uygun miktarda müdahale mekanizmaları kolayca ulaşılabilir
olmalı, özellikle kaçış, acil duşlar, göz duşu bulundurulmalıdır.
Ekler – Tehlike grupları
Grup 1: Çok reaktif yangına neden olan ürünler
UN No.
1445 Bariumchlorat
1447 Bariumperchlorat
1449 Bariumperoxid
1450 Bromate, anorganisch, n. a. g.
1452 Calciumchlorat
1453 Calciumchlorit
1455 Calciumperchlorat
1461 Chlorate, anorganisch, n. a. g.
1462 Chlorite, anorganisch, n. a. g.
………….
Grup 2: Orta derecede etki ile yangına neden olan ürünler
UN No.
1438 Aluminiumnitrat
1446 Bariumnitrat
1448 Bariumpermanganat
1454 Calciumnitrat
1456 Calciumpermanganat
1457 Calciumperoxid
1458 Chlorat und Borat, Mischungen
………….
26
Grup 3: Düşük derecede etki ile yangına neden olan ürünler
UN No.
1451 Cäsiumnitrat
1465 Didymiumnitrat
1466 Eisennitrat
1474 Magnesiumnitrat
1477 Nitrate, anorganisch, n. a. g.
………….
Grup 4: 5.1 olarak sınıflandırılmış ve çok düşük etkiyle yangına neden olan
ürünler
UN No.
1511 Üre hidrojen peroksit
- Sodyum karbonat peroksihidrat
2984 Hidrojen peroksit en az % 8’lik sulu çözeltisi ancak % 20’den az
-Potasyum momoperoksisülfat
Not:
Amonyak ve amonyum nitratlar TRGS 511’e göre değerlendirilir.
{8}
TRGS 511: Amonyum Nitrat ürünleri için Teknik mevzuat
TRGS 511, Amonyum nitrat ve amonyum nitrat ürünlerinin depolanması ve
elleçlenmesi için geçerlidir.
2 (1) Amonyum nitrat ürünleri paragraf 6’da verilen uygulamalar için A, B, C,
D ve E gruplarına ayrılırlar.
6.1.2 Tehlikeli depolamaya ve kirlenmeye karşı önlemler
(1) Alevlenir ürünlerden ve amonyum nitrat ile reaksiyon verecek ürünlerden
ayrı depolanmalıdır (bak. Tablo 1)
(2) Depoda aşağıdaki ürünler bulunmamalıdır:
- Kolay alevlenir veya çok kolay alevlenir tehlikeli ürün,
- Yanıcı sıvılar
- Yağlar, boya, tiner,
- Ambalajlanmamış toz veya granül halinde ürünler
- Korozif, toksik veya çok toksik ürünler,
- Organik peroksitler,
- Yangına neden olan maddeler (TRGS 515)
- Yangının hızla yayılmasına katkıda bulunan kağıt, karton, tekstil, odun v.s.
gibi maddeler
27
Tablo I – Amonyum nitrat ve ürünlerinin depolanması
Grup
A
Örnekler
B
C
%
28
azotlu
NK veya NPK gübreleri, Kalkammonsalpeter % % 26
amonyum
tuzları
ve azotlu Ammonsulfatsalpeter Di
ve Monoamonyum fsofat
nitratları içeren
Amonyum
nitrat
Aşağıdakilerden ayrı depolanmalıdırlar
Reaktif alkalin ürünler ör.
Kostik çözeltileri, sönmemiş kireç, çimento
Reaktif asit ürünler
tüm asitler
sentetik gübre
giren ürünler
ile
reaksiyona Kloratlar, kloritler, hipoklorit, nitritler, klorlu yabani ot
ilaçları
Alevlenir ürünler
Kömür tozu, kükürt, yağ, yakıt, tahıl, toz yün, metal
tozları
Birlikte depolanabilenler
diğerleri, sentetik gübre
reaksiyona girmeyen ürünler
{9}
ile Amonyum sülfat, üre, potas sentetik gübresi,
kalsiyum karbonat, magnezyum sülfat, PK gübresi
TRGS 514 : Çok toksik veya toksik maddeleri içeren taşınabilir ambalajlı
ürünlerin depolanması
3.2.3 – Yangının hızla yayılmasına katkıda bulunan kağıt, karton, tekstil, odun
v.s. gibi maddeler depoda bulundurulmamalıdır.
3.2.5 – Farklı yangın söndürücülere ihtiyaç gösteren ürünler bir arada
depolanmamalıdır.
3.2.7 (1) Çok toksik veya toksik olup alevlenir de olan ürünler bir arada ve
kolay yanabilir ürünlerle bir arada depolanmamalıdır.
100 ton’a kadar aşağıdaki kurallara uyulmalıdır:
1. 10 ton’a kadar karışık depolama
• Kısıtlama yok
2. 10 ton’dan fazla karışık depolama eğer
• Otomatik yangın alarmı bulunan binalar,
• Saat başı yangın kontrolü yapılıp raporlanması (ör. Telefon, yangın
alarm kutusu, telsizle gibi) veya otomatik alarm sisteminin tercih
edildiği kanıtlanan yerler
3. 20 ton’dan fazla karışık depolama
• Eğer itfaiyenin alarmdan sonra 10 dakika içinde ulaşacağı yerde ise
28
4. 50 tondan fazla 100 ton’a kadar karışık depolama
• Otomatik yangın söndürücü sistemi olmayıp ve yeterli yangın
müdahalesinin olduğu yerler
(2) Paragraf 1,2,3,4’deki koşullar eğer tam otomatik yangın söndürme
sistemi varsa aranmayabilir.
3.2.8 (1) TRGS 515’e göre yangına neden olan grup 2 ve grup 3 ile çok toksik
veya toksik maddeler, alevlenir dahi olsalar aşağıdaki koşullarda 20 ton’a
kadar bir arada depolanabilirler:
1.Toplam 1 ton karışık depolama
• Kısıtlama yok
2. 1 ton ila 20 ton arası karışık depolama
• Eğer binada otomatik yangın alarm sistemi varsa veya
• Saat başı yangın kontrolü yapılıp raporlanması (ör. Telefon, yangın
alarm kutusu, telsizle gibi) veya otomatik alarm sisteminin tercih
edildiği kanıtlanan yerler
• Otomatik yangın sistemi ve yeterli itfaiye müdahale gücü varsa
(2) TRGS 515’e göre ilave kurallar gerekebilir.
3.2.9 (1) Yukarıda verilen (2) ve (3) no’lu paragraflardaki koşullar, eğer çok
toksik veya toksik maddeler güvenlik kabinlerinde depolanırsa aranmazlar.
(2) Kabinlerin yangına dayanıklılığı ve bu depolamaya uygunluğu akredite
bir kurum tarafından kanıtlanmalıdır.
3.3.3. (1) Bir depoda ayrı uçlarda yangın duvarı (en az 90 dakika yangına
dayanıklı) veya yanmayan benzer engellerle ayrılmış ya da paragraf (3)’te
verilen mesafelere uygun olarak depolanabilir.
(2) paragraf (1)’de verilen duvar en az deponun yüksekliğinde olmalı ve 1
metre geçmeli, deponun tabanında da en az 0,5 m derinliğe inmelidir.
(3) Eğer depoda duvar ile ayrım yoksa diğer teknik kuralların (ör. TRbF 110
ve/veya 210) istekleri de göz önünde bulundurularak aşağıdaki koşullara
uyulmalıdır:
•
•
•
•
4 metrelik bir depo yüksekliğinde alevlenir ürünlerle aralarında,
yanmaz ürünlerin en az 200 l’lik yanmaz ambalajlarıyla 5 metrelik
mesafe oluşturulmalıdır.
Otomatik alarm sistemine 5 metre mesafede ve itfaiye olmalı
Otomatik yangın söndürme sistemine 5 metre mesafede olmalı
Diğer tüm koşullarda 10 metre mesafe olmalı
29
{10}
TRbF 110: Technische Regeln für brennbare Flüssigkeiten - Yanabilir sıvılar
için teknik kurallar
Bu sıvılar AI, AII, AIII ve B olarak sınıflandırılmaktadırlar.
“Türkiye : Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”
Bildirme ve müsaade mecburiyeti
Madde 116 - AIII sınıfı sıvılar dışında olup, depolama yerine göre
depolanan miktarı Tablo 7'de verilen değerleri aşan yanıcı sıvı depoları için
bildirim zorunluluğu vardır. Miktarlar Tablo 7'de verilen değerlerin üst sınırını
aştığında, veya depolanan yerler farklı olduğunda ayrıca itfaiye
teşkilatından müsaade alması zorunludur
Tablo 7 : Depolama yerine göre depolanan miktar
Depolama Yeri
Miktarı (1) AI
A II ve B
20-60
100-300
20-200
40-600
Zemin seviyesi altında ve
Üstündeki depo hacimleri
Açıkta kurulu depolar
AI, AII veya B sınıfı sıvıların doldurulduğu kapalı hacimlerde, saatte 200
litreden fazla dolum yapılıyor ise ve 1000 litre den fazla yanıcı sıvı
bulunduruyorsa, itfaiye teşkilatından müsaade alınması zorunludur.
AII ve B sınıfı sıvılar, AI sınıfı sıvılarla beraber depolanıyorsa, 5 litre AII
veya B sınıfı sıvı 1 litre AI sınıfı sıvıya eşdeğer olarak alınacaktır ve toplam
miktar buna göre hesaplanacaktır.
Tablo 7'nin kullanılmasında, söz konusu yanıcı sıvı AI sınıfı olup, kendinden
tutuşma sıcaklığı 125 ºC'ın altında ise tabloda verilen miktarlar 1/5 oranında
tutulur.
6.1.2.2 (1) Depolama alanı başka bir şey için kullanılmayacaktır ve
(2) Sabit tanklar ve hareketli konteynerler ayrı sıralarda bulunmak kaydı ile
depolama alanında bulunabilirler. Arada geçişler için yeterli mesafe
olmalıdır.
(3) Depolama alanında kolayca yanabilen kağıt, karton v.s. gibi maddeler
bulunmamalıdır.
(5) Yangına neden olan maddeler (GGSV, Kl 5.1 – ADR Sınıf 5.1) bu depoda
bulundurulmamalıdır.
30
30
(6) Paragraf (5)’te verilen kurallara aşağıdaki koşullarda uyulmayabilir:
TRGS 515’teki yangına neden olan maddeler 3.3.3 no’lu paragraf koşullarına
uyulduğu takdirde;
1.Toplam 1 ton karışık depolama
• Kısıtlama yok
2. 1 ton ila 20 ton arası karışık depolama
• Eğer binada otomatik yangın alarm sistemi varsa veya
• Otomatik yangın sistemi olmayıp yeterli itfaiye varsa veya
• Otomatik yangın sistemi varsa
(7) Depoda basınçlı gazlar da depolanabilir şayet depo yapısı TRG 300’e
uygunsa.
{11}
TRG
300
Besondere
Anforderungen
an
Druckgasbehälter
Druckgaspackungen - Basınç altında ambalajlanmış gazlar için özel
koşullar
{12}
TRG 280 - Betreiben von Druckgasbehältern – Basınç altındaki gazların
depolanması elleçlenmesi için kurallar
31