Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Prosedürü YÖN-PR-13

S.B.
DIġKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA
HASTANESĠ
STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON PROSEDÜRÜ
Doküman No:YÖN-PR-13
Yayın Tarihi:01.04.2013
Revizyon No:00
Revizyon Tarihi:00
Sayfa No: 1 / 4
1. AMAÇ
Hastane genelindeki sterilizasyon/dezenfeksiyon uygulamaları için sterilizasyon yöntemlerini,
dezenfektan seçimi ve dezenfektanların kullanım ilkelerini belirlemektir.
2. KAPSAM
Hastanede uygulanan tüm sterilizasyon/dezenfeksiyon iĢlemlerini kapsar.
3. SORUMLULAR
Hastanede sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamaları yapan tüm hekim, hemĢire ve yardımcı sağlık
çalıĢanlarını kapsar
4. TANIMLAR
Antisepsi: Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya
üremelerinin engellenmesidir.
Antiseptik: Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin
engellenmesi için kullanılan kimyasal ürünlerdir.
Asepsi: Mikroorganizmaların korunmuĢ bir alana ulaĢmalarının önlenmesi ve bunun devamlılığının
sağlanması asepsi, bu amaçla yapılan iĢlemlerin tamamı aseptik teknik olarak adlandırılır.
Temizlik: Kir ve organik atıkların fiziksel olarak uzaklaĢtırılmasıdır.
Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon ya da sterilizasyon öncesinde fiziksel ve/veya kimyasal yöntemlerle
bir yüzey veya malzemeden organik maddelerin ve patojenlerin uzaklaĢtırılarak, güvenli hale getirilmesi
iĢlemidir.
Sterilizasyon: Herhangi bir maddenin ya da cismin üzerinde bulunan tüm mikroorganizmaların, sporlar
da dahil olmak üzere yok edilmesi iĢlemidir.
Dezenfeksiyon: Cansız maddeler ve yüzeyler üzerinde bulunan mikroorganizmaların (bakteri sporları
hariç) yok edilmesi veya üremelerinin durdurulması iĢlemidir. Bakteri sporları ve mikobakterileri
etkileme seviyelerine göre yüksek, orta ve düĢük düzey dezenfeksiyon olarak üç kategoride
değerlendirilir.
Yüksek düzey dezenfeksiyon: Sporisit özelliği olan kimyasallarla 5-20 dakika süreyle uygulanan ve bazı
bakteri sporları dıĢında tüm mikroorganizmaları inaktive eden dezenfeksiyon Ģeklidir.
Orta düzey dezenfeksiyon: Bakteri sporlarına etki göstermeyen, fakat mikobakteri ve diğer
mikroorganizmalara etkili olan dezenfeksiyon Ģeklidir.
S.B.
DIġKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA
HASTANESĠ
STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON PROSEDÜRÜ
Doküman No:YÖN-PR-13
Yayın Tarihi:01.04.2013
Revizyon No:00
Revizyon Tarihi:00
Sayfa No: 2 / 4
Düşük düzey dezenfeksiyon: Bakteri sporu, mikobakteri ve zarfsız virüslere etkisiz olan, ancak bir kısım
vejetatif mikroorganizmalar ve zarflı büyük virüslere etkili olan dezenfeksiyon Ģeklidir.
Germisit: Mikroorganizmaları tahrip eden herhangi bir madde (dezenfektan, antiseptik, sanitizer) olarak
tanımlanır.
Dezenfektan: Cansız ortamda mikroorganizmaları inaktive etmek için kullanılan maddelerdir.
Sanitizer: BaĢlıca gıda ve içeceklerle ilgili malzemelerde kullanılan dezenfektanlardır.
5. UYGULAMA
5.1.Temel ilkeler
5.1.1. Tüm sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamaları sırasında YÖN-PR-14 (El Hijyeni Prosedürü)’e
uygun olarak el hijyeni sağlanmalıdır.
5.1.2. Tüm sterilizasyon ve dezenfeksiyon uygulamaları sırasında “KiĢisel Koruyucu Ekipman Kullanımı
Talimatı”(YÖN-TL-07)na uygun olarak kiĢisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.
5.1.3. Sterilizasyon ünitesine steril edilmek üzere gönderilecek olan tüm malzemeler “Cerrahi aletlerin ön
yıkama ve paketleme talimatı”(ENF-TL-32)na uygun olarak dekontamine edilmeli ve paketlenmelidir.
5.1.4. Paketlenen malzemeler “Malzeme teslim formu”(STE-FR-01) ile sterilizasyon ünitesine teslim
edilmelidir.
5.1.5. Kritik, yarı kritik ve kritik olmayan tıbbi araç gereçler için sterilizasyon dezenfeksiyon önerileri
için Spaulding sınıflandırması esas alınmalıdır (Tablo 1 ve Tablo 2).
5.1.6. Sterilizasyon ünitesince teslim alınan malzemeler “Malzemelerin sterilizasyon yöntem
listesi”(STE-LS-01)ne göre sterilize edilmelidir.
5.1.7. Steril edilen malzemeler uygun yöntemle depolanmalıdır.
5.1.8. Skopik aletlerin sterilizasyon ve
talimatı”(ENF-TL-27)na göre yapılmalıdır.
dezenfeksiyonu,
“Skopik cihazların
dezenfeksiyonu
5.2. Steril malzemenin depolanması
5.2.1. Steril malzemeler, görevli personel dıĢında kiĢilerin girmediği, toz ve haĢereden korunmuĢ,
doğrudan güneĢ ıĢığı almayan bir bölümde korunmalıdır.
5.2.2. Steril malzemeler deposunun ortam sıcaklığı 18-22 ºC ve nem oranı %35-60 olmalıdır.
5.2.3. Uygun malzeme ve yöntemle paketlenmemiĢ, ıslanmıĢ, paket bütünlüğü bozulmuĢ, üzerinde
sterilizasyona iliĢkin bilgi bulunmayan, uygun koĢullarda bekletildiğinden emin olunamayan
S.B.
DIġKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA
HASTANESĠ
STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON PROSEDÜRÜ
Doküman No:YÖN-PR-13
Yayın Tarihi:01.04.2013
Revizyon No:00
Revizyon Tarihi:00
Sayfa No: 3 / 4
malzemeler steril kabul edilmemelidir.
5.2.4. Otoklavdan çıktığı anda nemli olan, ıslak ve kirli yüzeylerle temas eden ya da yere düĢen paketler
tekrar paketlenerek steril edilmelidir.
5.2.5. Steril malzeme rafları yerden 20-30 cm yukarıda ve tavandan 15 cm aĢağıda, hava sirkülasyonu için
duvardan 5 cm önde olmalıdır.
5.2.6. Steril malzemeler ıslanma riskine karĢı lavabo altında depolanmamalıdır.
5.2.7. Steril olarak kullanılması planlanan her malzeme bir kontrol numarası ile kayda alınmalı ve bu
kayıt numarasında malzemenin hangi sterilizatörde steril edildiği, sterilizasyon tarihi, çevrim sayısı
belirtilmelidir.
5.2.8. Depo kullanımında ilk giren malzeme ilk çıkar ilkesi uygulanmalıdır.
5.2.9. Son kullanma tarihi geçen steril malzemeler kullanılmamalı, yeniden sterilizasyon iĢlemi
uygulanmalıdır.
5.2.10. Tek kullanımlık olmayan steril malzemelerin son kullanma tarihinin geçmesi halinde malzeme
paketlenip yeniden steril edilmelidir.
5.2.11. Tek kullanımlık olan steril malzemelerin son kullanma tarihinin geçmesi halinde ise kesinlikle
yeniden steril edilerek kullanılmamalıdır.
5.2.12. Uygun depolama koĢullarının sağlandığı durumlarda polipropilen tyveck poĢet ile paketlenen
malzemeler en fazla 1 yıl, sterilizasyon poĢetleriyle paketlenen malzemeler en fazla 6 ay, çift kat tekstil
ile paketlenmiĢ malzemeler en fazla 30 gün, çift kat wrap ile paketlenmiĢ malzemeler en fazla 30 gün
saklanmalıdır.
6. İLGİLİ DÖKÜMAN
Sterilizasyon dezenfeksiyon rehberi-2011
Skopik cihazların dezenfeksiyonu talimatı ENF-TL-27
Malzemelerin sterilizasyon yöntem listesi STE-LS-01
Malzeme teslim formu STE-FR-01
Cerrahi aletlerin ön yıkama ve paketleme talimatı(ENF-TL-32
KiĢisel Koruyucu Ekipman Kullanımı Talimatı YÖN-TL-07
El hijyeni prosedürü YÖN-PR-14
S.B.
DIġKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞĠTĠM VE ARAġTIRMA
HASTANESĠ
STERİLİZASYON VE DEZENFEKSİYON PROSEDÜRÜ
Doküman No:YÖN-PR-13
Yayın Tarihi:01.04.2013
Revizyon No:00
Revizyon Tarihi:00
Sayfa No: 4 / 4
Tablo 1: Spaulding Sınıflaması
SINIFLAMA
TANIM
ÖNERİ
Kritik araç gereçler
Steril dokulara temas eden veya vasküler
sisteme giren araç gereçler (cerrahi aletler, STERĠL OLMALIDIR
kardiak kateterler, bazı endoskoplar,
protezler vb.)
Yarı kritik araç gereçler
Mukoza ve bütünlüğü bozulmuĢ deri ile
temas eden araç gereçler (solunum
STERĠLĠZASYON VEYA YÜKSEK
ekipmanları, gastroenterolojik
DÜZEY DEZENFEKSĠYON
endoskoplar, larengeskoplar, bronkoskoplar, GEREKTĠRĠR
vb.)
Kritik olmayan araç gereçler
Vücut bütünlüğü bozulmamıĢ, sağlam
deri ile temas eden araç gereçler
(tansiyon aleti kılıfı, steteskop, vb.)
ORTA VEYA DÜġÜK
DEZENFEKSĠYON VEYA SADECE
SU ĠLE BASĠT TEMĠZLĠK
ÖNERĠLĠR
Tablo 2: Aletlerin sınıflandırılması ve sterilizasyon / dezenfeksiyon önerileri
SINIFLAMA
TANIM
ÖNERİ
Cerrahi aletler, kardiyak - Sterilizasyon
kateterler, protezler
- Tek kullanımlık olarak üretilen tıbbi malzemelerin
Kritik aletler
kullanım kılavuzuna aykırı olarak kesinlikle birden fazla
kullanımı yoluna gidilmemelidir.
Yarı kritik aletler
Kritik olmayan aletler
Steril boĢluklarda
kullanılan skoplar
- Sterilizasyon
- Yüksek düzey dezenfeksiyon
Trakeostomi kanülü,
hava yolu araçları,
nemlendiriciler anestezi
solunum devreleri,
laringoskop bladeleri,
ambular
Hidroterapi tankları
- Yüksek düzey dezenfeksiyon
- Ambular ve laringoskop handle için hızlı yüzey
dezenfektanı kullanılabilir.
Tonometreler
- Hızlı yüzey dezenfektanı
Tansiyon aleti manĢonu,
EKG kablo ve probları,
tutucuları, steteskop vb.
- Orta düzey dezenfeksiyon
- Hızlı yüzey dezenfektanı
- Orta düzey dezenfeksiyon