yayın ilkeleri

YAZILI BASIN
YAYIN İLKELERİ
ortak değerlerimiz
5
Doğan Yayın Grubu:
ortak değerlerimiz
Doğan Yayın Grubu, küresel düzeyde, her türlü mecradan, 7
gün 24 saat boyunca, her formda ve birçok farklı dilde özel
haber, içerik ve hizmet sunan; gündemi belirleyen, okuru ve
izleyicisiyle diyaloğa giren ve hayatlarına değer katan lider
bir medya kuruluşudur.
“Ortak Değerler”imiz, yayıncının ve çalışanların en önemli
ortak varlığı, yayın ilkelerimizin temelidir.
Ortak değerlerimiz, aynı zamanda, okur ve izleyicimizle
aramızdaki sözleşmenin de esasını oluşturur.
Bizi tercih eden okur ve izleyicimize, mümkün olan en iyi
kalitede, meslek etik ilkelerine uygun, yaratıcı, zaman zaman
kalıp ve gelenekleri kıran, ama her zaman izleyicilerimize ve
okurlarımıza saygılı bir yayıncılık faaliyeti vaad ediyoruz.
Çalışanlarımız ve yöneticilerimiz, mesleki çalışmalarını
her türlü çıkar ve nüfuz ilişkisinin dışında tutar; Grubun,
kurumunun ve şahsının itibarını sarsacak türden bir faaliyet
ve organizasyon içinde olamaz, bağımsızlığına gölge
düşürecek çıkar çatışması durumlarından uzak durur.
b) Bağımsızlığımızın en temel unsurlarından biri, Doğan
Yayın Grubunun faaliyetlerinin ekonomik gerçekler ve
basiretli yönetim ilkeleri üzerine inşa edilmesidir. Ekonomik
değer yaratmayan faaliyetlerde bulunamayız. Çünkü
ekonomik olmayan bir faaliyet, başka bir kaynağa bağımlılık
demektir.
c) Yayınlarımızda yer alan, ilân, reklâm, sponsorluk gibi ticari
unsurları, bu nitelikleri hiçbir tereddüde yer bırakmayacak
şekilde ayrıştırıyor ve belirtiyoruz. Yayının ana unsurlarından
olmadığı sürece şirketler ile ticarî ürünlerin isim ve markasını
kullanmamaya özen gösteriyoruz. İlân-reklâm kaynaklarından
herhangi bir telkin, tavsiye ile yayın yapmıyoruz.
3. Doğruluk ve gerçeklik
1. Güven
Genel tavırlarımızla toplumun, yayınlarımızla okurlarımızın
ve izleyicilerimizin güvenini kazanmak en önemli
değerimizdir. Doğan Yayın Grubunun bugününün ve yarınının
temeli bu güven duygusudur.
2. Bağımsızlık
a) Toplumun ve izleyicimizin güven duygusunun temelinde,
Doğan Yayın Grubunun yönetimi ve çalışanlarıyla
bağımsızlığı yatar.
a) Yayınlarımızın temel işlevi, gerçekleri bozmadan,
abartmadan, sansürlemeden, hiçbir baskı veya çıkar
grubunun etkisi altında kalmadan, objektif bir biçimde
kamuoyuna iletmektir.
b) Hiç bir zaman yayıncılık hızı, doğruluğun; abartma
veya basitleştirme, gerçeğin çok yönlülüğünün önüne
geçmemelidir. Bilmediğimizi açıkça kabul etmeli ve
spekülasyona neden olmamaya çalışmalıyız.
c) İzleyicimizi ve okurumuzu, bilerek, kasten yanıltmamak;
bilgi ve özen eksikliğimizden kaynaklanan yanıltmaları en aza
indirmek ve en kısa zamanda düzeltmek hedefimizdir.
5
4. Tarafsızlık, çoğulculuk, hakkaniyet
a) Yayınlarımız, gerçeğin farklı boyutlarını yansıtacak şekilde
çoğulcu, gerçeğin farklı yönlerini temsil eden düşünceler ve
toplumsal aktörler karşısında ise tarafsız olmalıdır.
Tarafsızlık ve çoğulculuk, yayınlarımızın tümü dikkate
alındığında, ve makul bir süre içinde, toplumda varolan
belli başlı bütün görüşlerin, hiç biri gözardı edilmeden ve
hakketikleri oranda yansıtılması demektir.
b) Bir düşünceyi, tutumu, davranışı savunan ya da karşı
çıkan görüşleri ve kanıtları değerlendirirken açık görüşlü ve
önyargısız olmayı hedefliyoruz.
Farklı görüş, düşünce, tutum ve davranışlar karşısında
hakkaniyetle davranmalıyız. Kendimizi, farklı olanın yerine
koyabilmeli, ve hakkaniyetle davranıp davranmadığımızı
böyle ölçmeliyiz.
5. Toplum değerlerine uyum
a) Çok sesli bir ülkede, hızla değişen bir toplumda yaşıyoruz.
Bu toplumun, düşünce, inanç ve tutum-davranış zenginliğini,
yayıncılığımızı besleyen bir kaynak olarak görüyoruz. Bu
farklılık ve zenginliği birarada tutan demokratik ve laik
sistemimize, Anayasa’mıza ve yasalara saygılıyız.
b) Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı; temel
insan haklarına aykırı; şiddeti, zorbalığı, kini ve düşmanlığı
kışkırtıcı; bireyler, topluluklar ve uluslar arasında nefret ve
düşmanlığı körükleyici, dini inanç ve duyguları rencide edici
yayınlardan kaçınıyoruz.
c) Şiddet olgusu ve suç olaylarını konu alan her türlü yayında,
insanları ve özellikle çocukları etkileyebilecek, özendirici
veya yöntem öğretici olabilecek ayrıntılara, şiddeti yücelten
dil ve anlatım unsurlarına yer vermiyoruz.
d) Terör olgusunu konu alan yayınlarımızda, halkın haber
alma hakkı ile terörün propagandasını yapmama ilkesini
birlikte gözetiyoruz. Terör eylemlerinin sonuçlarını ölçüsüz
ve oransız şekilde büyütmemeye, etnik ayrımcılığa yol
açmayacak bir dil kullanmaya özen gösteriyoruz.
e) Yayınlarımızda dünyanın ve insan hayatının her halini
gösteriyoruz. Bunun zaman zaman rahatsız edici, yadırgatıcı
olabileceğini biliyoruz. Bunu yaparken, insanlara -özellikle de
çocuklar, özürlüler, azınlıklar gibi özen gösterilmeye ihtiyaç
duyan gruplara- bilinçli zarar vermemeye; ve toplumun
değerlerini, gereksiz, ölçüsüz ve gerekçesiz şekilde rencide
etmemeye özen gösteriyoruz.
f) Yayınlarımızda, doğrudan haber unsuru olmadığı sürece,
insanları ırkı, milleti, toplumsal sınıfı, dili, dini inanç veya
inançsızlığı, meslek grubu ve fiziki veya zihni engelleri ile
tanımlamaktan; bu özellikleriyle alay, küçümseme, aşağılama
konusu yapmaktan kaçınıyoruz.
g) Bir grup ya da kişiyi, muhtelif sıfat, değerlendirme ve
yöntemlerle ‘ötekileştirilip’ nefret öznesi haline getirilmiyoruz.
Nefret suçlarını çağrıştıracak ifadelere kesinlikle yer vermiyoruz.
h) Kişi ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde küçük
düşüren, aşağılayan lakap ve yakıştırmalar kullanmıyoruz.
i) İzleyicimizin, çocuklarının korunması için özel bir
beklentileri olduğunun bilincindeyiz. Yayınlarımızda yer alan
ya da yayınlarımızın konusu olan çocuk ve ergenlerin fizik ve
duygusal olarak korunması için özel çaba gösteriyoruz.
7
6. Kişilik hakları
ve özel hayatın korunması
a) Yayınlarımızda kişilerin özel yaşamına saygılıyız. Kişilerin
özel yaşantısını, haberleşmesini, yazışmalarını, belgelerini;
mahremiyet ilkesinin gereklerini gözardı etmemizi gerektirecek
bir kamu yararı olmadıkça açıklamıyoruz.
b) Kişinin yaşam şekli, tavır ve davranışlarını; özel yaşamının,
kamu yararı olmaksızın açık edilmesi için bahane olarak
kullanmıyoruz.
c) Özel yaşamın dokunulmazlığını ihlâl eden gizli görüntü ve
ses kayıtlarını, haberleşme özgürlüğünü ihlal eden her türlü
kaydı, yasal yolla elde edilmiş veya olsa bile, kamu yararını
gerektiren haller dışında yayınlamıyoruz.
izleyicilerin görüşlerinin, şikayetlerinin takip edilebilmesini
sağlayacak yapısal önlemler alır ve mekanizmalar
oluştururlar.
8. Kurumsal saygınlık
a) Toplumun saygısını kazanmak istiyorsak, önce biz kendi
kurumlarımıza ve çalışma arkadaşlarımıza saygı duymalıyız.
b) Doğan Yayın Grubunun her düzeydeki çalışanı, kurumun
ve çalışma arkadaşlarının saygınlığına gölge düşürecek,
Grup çatısı altındaki şirketlerin ticari itibarını zedeleyecek
davranışlardan kaçınmaya özen gösterir.
d) Somut bilgi ve belge bulunmadıkça kimseyi yasaların suç
saydığı eylemlerle itham etmemeye, yasal soruşturmalarda,
kişi ve kurumları peşinen suçlu ilan etmemeye, iddiaya ve
savunmaya dengeli yer vermeye, soruşturmanın olumsuz
etkilenmemesine, okur ve izleyicimizin yönlendirilmemesine
özen gösteriyoruz.
7. Şeffaflık ve hesap verebilirlik
a) Başta yayınlarımız olmak üzere, her türlü faaliyetimiz
için okur ve izleyicilerimize hesap vermekle yükümlüyüz.
Eğer varsa hatalarımızı açıkça kabul edip, en hızlı şekilde
düzeltmek önceliğimizdir. Kişiler hakkında yanlış, kişilik
haklarını zedeleyen yayınlardan kaynaklanan cevap ve
düzeltme hakkına saygılıyız.
b) Doğan Yayın Grubu bünyesindeki bütün yayın kuruluşları,
yayın hatalarının tekrar etmesini engelleyecek, okur ve
9
YAZILI BASIN
YAYIN İLKELERİ
13
Yazılı Basın
yayın ilkeleri
1. Gazetecilikte temel işlev, gerçekleri bulup
bozmadan, abartmadan, sansürlemeden, hiçbir
baskı veya çıkar grubunun etkisi altında kalmadan,
objektif bir biçimde kamuoyuna iletmektir.
2. Gazeteci, mesleki çalışmalarını her türlü çıkar ve
nüfuz ilişkisinin dışında tutar; gazetenin ya da
gazetecinin itibarını sarsacak türden bir faaliyet
ve organizasyon içinde olamaz, herhangi bir
profesyonel spor kulübünde ve herhangi bir siyasi
partide aktif görev alamaz.
a) Gazete ve dergilerin çalışanları, seçim öncesinde oylarının
rengini açıklayarak okuru yönlendiremez, gazeteyi siyasi
açıdan bağlayacak tavır takınamaz.
b) Dışarıdan katkıda bulunanlar, yazdıkları konularda maddi
çıkar ya da aidiyet ilişkisi içinde bulundukları kişi ya da
kuruluşlar hakkında okuru bilgilendirir.
3. Ekonomi ve finans bölümlerinde çalışanlar ve
bu alanda yorum yapan köşe yazarları, hisse
senedi sahibi olamazlar ve borsalarda dolaylı
yahut dolaysız hisse senedi alıp satamazlar.
Hiçbir gazete ve dergi çalışanı, bir ticari
kuruluşun danışma veya yönetim kurulunda
görev alamaz.
4. Yayına konu edilen veya edilmesi düşünülen kişi
ve kurumlardan meslek etik ve geleneklerine
aykırı hiçbir hediye, maddi çıkar ve ayrıcalık kabul
edilmez.
5. Gazete ve dergi çalışanlarının yayın amaçlı
gezilerinin giderlerini karşılar. Davetle yapılacak
gezilerde ise, gezilere gidilmesi ilgili birim
yöneticisinin iznine bağlıdır. Davetle katılınan
gezinin haber yapılması halinde, yayında, gezinin
davet olduğu mutlaka belirtilir.
6. Doğrudan haberin unsuru olmadığı sürece
hiç kimse cinsel kimliği, dili, dinî inancı veya
inançsızlığı, ırkı, milliyeti, meslek grubu, toplumsal
sınıfı ve fizikî engelleri ile tanımlanamaz; bunlara
ilişkin olarak küçümsenip aşağılanamaz.
7. Gazete ve dergil çalışanları, kadın ve çocuk
hakları konusunda taraftır. Kadına ve çocuğa karşı
ayrımcılığa neden olacak, ruhsal ve bedensel
açıdan örseleyecek veya rencide edecek haberlere
yer verilmez. Kadına ve çocuğa karşı şiddeti
önlemeyi amaçlayan yayınlar yapılır.
8. Düşünce, vicdan ve ifade özgürlüğünü sınırlayıcı;
demokrasi ve insan haklarına aykırı, şiddeti, kini ve
düşmanlığı kışkırtıcı; dinî duyguları rencide edici
yayın yapılamaz.
9. Kişi ve kuruluşları, eleştiri sınırlarının ötesinde
küçük düşüren, aşağılayan lakap ve yakıştırmalar
kullanılamaz.
10. Polis ve savcılık soruşturmaları ile ilgili haberlerde,
kişilerin peşinen suçlu ilan edilmemesi ve
soruşturmanın olumsuz etkilenmemesi esas alınır,
13
okurun, doğru ve eksiksiz biçimde bilgilendirilmesi
amaçlanır. Ancak yönlendirme gibi bir gaye
güdülmez. Suçlayan makamların üslubu kesinlikle
kullanılmaz. Yargı süreci devam eden davalarda
ise iddialar ile savunmalar adil ve dengeli biçimde
yayınlanır.
11. Herhangi bir haber, mevcut bütün imkânlarla
araştırılıp ve bundan ne sonuç alındığı belirtilerek
veya doğruluğundan emin olunarak yayınlanır.
12. Hiç kimse, somut bilgi ve belge bulunmadıkça
yasaların suç saydığı eylemlerle suçlanamaz.
13. İlgilinin rızası veya kamu yararının gerektirdiği
durumlar dışında kişilerin özel yaşamı hiçbir
şekilde yayına konu edilemez. Özel yaşamın
dokunulmazlığını ihlâl eden gizli görüntü kayıtları
ve telefon dinlemeleri yasal yolla elde edilmiş
olsa bile kamu yararını gerektiren haller dışında
yayınlanamaz.
14. Gizli kamera kullanmak, gizli veya izinsiz ses kaydı
yapmak, elektronik postaları izlemek, bilgisayara
ve özel mülke izinsiz girmek de dâhil olmak üzere,
ilgilinin kişilik haklarına saldırı sayılabilecek
yöntemlerle haber üretilemez.
15. Şüpheli, sanık ve hükümlülerin akrabaları
ile yakınlarının, habere konu olayla ilgileri
bulunmadıkça rumuz ile de olsa isimleri verilemez.
16. Saklı kalması kaydıyla verilen bilgiler, kamu yararı
ciddi biçimde gerektirmedikçe yayınlanamaz.
Ambargo kaydına uyulur.
17. Kamuoyunu yanıltmayı amaçladığı haller hariç,
haber kaynağının gizliliğine azami saygı ve titizlik
gösterilir.
18. Haberlerin araştırılması, hazırlanması ve
yayınlanmasıyla ilgili süreçlerde adil olunması,
gerçeğe bağlı kalınarak haberin özünün
bozulmaması, haberin içeriğiyle örtüşmeyen
başlıklar kullanılmaması şarttır.
a) Yayımlanan haberde suçlanan tarafın görüşüne mutlaka
yer verilir. Eğer ilgili yanıt vermiyorsa veya kendisine
ulaşılamıyorsa bu durum haberde belirtilir.
b) Demeç ya da alıntılarda kişinin yanlış anlaşılmasına ya da
gülünç duruma düşürülmesine neden olacak özetleme ve
değişiklik yapılamaz. Alıntılarda kaynak ve tarih açık olarak
belirtilir.
c) Kamuoyu araştırmalarıyla ilgili bütün haberlerde, yapan
kuruluşun adı, kimin talebi ve finansmanı ile yapıldığı,
tarihi, görüşülen kişi sayısı ve araştırma yöntemi açık olarak
belirtilir.
19. Şiddet ve zorbalığı özendirici veya kışkırtıcı,
bireyler, topluluklar ve uluslar arasında nefret
ve düşmanlığı körükleyici yayın yapılamaz. Bir
grup ya da kişi, muhtelif sıfat, değerlendirme ve
yöntemlerle ‘ötekileştirilip’ nefret öznesi haline
getirilemez. Nefret suçlarını çağrıştıracak ifadelere
kesinlikle yer verilemez.
a) Polis ve yargı haberlerinde, meydana gelen şiddetin kanlı
ayrıntılarla ve pornografik bir dille anlatımından kaçınılır.
Çocukları cinsel açıdan olumsuz etkileyecek yayın yapılmaz.
15
b) Kamusal kimliği olmayan kişilerin fotoğraf ve
görüntüleri, haber değeri ve kamu yararı söz konusu
olmadığı müddetçe, izinsiz çekilemez ve yayınlanamaz.
Yayınlanan fotoğraf ve görüntülerin, arşiv, animasyon,
canlandırma gibi nitelikleri mutlaka belirtilir.
c) Cesetleri yakın plan gösteren, kan ve şiddet unsurları
içeren fotoğraf ve görüntüler kullanılamaz.
d) İntihar haberlerinde yönteme ilişkin özendirici ve
öğretici ayrıntılara yer verilmez.
20. Terör haberleri verilirken, halkın haber alma hakkı
ile terörün propagandasını yapmama ilkesi birlikte
gözetilir. Barış gazeteciliği ve insani kaygılar esas
alınır.
a) Terör eylemlerinin kanlı sonuçları sansasyonel biçimde
büyütülmez. Etnik ayrımcılığa yol açmayacak bir dil
kullanılır.
b) Bütün olaylarda olduğu gibi terör nedeniyle yaşamını
yitirenlerin isimleri de aileleri öğrenmeden önce kesinlikle
yayımlanamaz. Cenaze haberleri insanî acıları artırmayacak
ve yeni duygusal travmalar yaratmayacak soğukkanlılık
içinde verilir.
21. İlan ve reklam niteliğindeki yayınların bu nitelikleri
hiçbir tereddüde yer bırakmayacak şekilde
belirtilir. Haber veya yazının unsurlarından
olmadığı sürece şirketler ile ticarî ürünlerin isim ve
markası kullanılamaz. İlân - reklâm kaynaklarından
herhangi bir telkin, tavsiye ile haber yapılmaz.
22. Cevap ve düzeltme hakkına saygı gösterilir ve
gereği yapılır.
a) Gazete ve dergi çalışanları, yayın hatalarının tekrarını
önleyici mekanizmalar oluşturur. İnternet sitelerinde de
düzeltme hakkına özen gösterilir ve yargı kararları, aynı
sayfada görünür şekilde yayınlanır.
23. Doğan Yayın Grubu Ortak Değerleri, bütün
dijital platformlarında yapılan yayıncılığa, gazete
ve dergilerin sosyal medyadaki faaliyetlerine
ve yayınlarına dışarıdan katkıda bulunanları da
kapsar.
24. Gazete ve dergi çalışanları, sosyal medyada da
mesleki ve kurumsal kimliklerini unutmamalı,
kurumun itibarını zedeleyecek ve saygınlıklarına
gölge düşürecek davranışlardan kaçınmalıdır.
Yetkilendirilmedikçe çalıştığı kurum adına
açıklama yapmamalı, iç işleyişe ilişkin bilgileri
paylaşmamalıdır.
25. Gazete ve dergi çalışanları dürüstlük, doğruluk
başta olmak üzere geleneksel mesleki kurallar ve
etik ilkeleri dijital mecrada da dikkat etmelidir.
Grup çalışanları, milliyet, ırk, cinsiyet, dil,
din, mezhep, sınıf ve inanç ayrımcılığı, savaş
kışkırtıcılığı yapmamalı, şiddet ve nefreti
körüklememeli; bu yönde içerik yaymamalıdır.
26. Gazete ve dergi çalışanları, sosyal paylaşım
ağlarında da kendisiyle ilgili yanıltıcı bilgi
vermeme yükümlülüğünü göz ardı etmemeli,
şeffaf olmalıdır. Kişisel hesap açarken takma isimle
takipçilerini ve sosyal ağını yanıltmamalı, adını ve
fotoğrafını kullanmalı, çalıştığı yayın kuruluşunu
ve görevini belirtmelidir.
17
27. Gazete ve dergi çalışanları, elde ettiği haber,
bilgi, fotoğraf ve görüntü gibi içerikleri sadece
çalışanı oldukları yayın kuruluşuna verir. Bütün bu
içerik, ancak çalışanı oldukları yayın kuruluşunda
yayımlandıktan sonra ya da yöneticisinin izniyle
sosyal medyada paylaşılabilir. Ancak manipülasyon
yapılmamalı, kişi ya da kurumlar, teyit edilmemiş
bilgilerle zan altında bırakılmamalıdır.
28. Gazete ve dergi çalışanları haber, tweet, blog ve
iletilerinde reklam, halkla ilişkiler ve propaganda
yapmamalı; ilan-reklam kaynaklarından telkin
alarak ve maddi çıkar sağlayarak yazmamalıdır.
Gazetecinin yeni medya ortamında yazdıkları,
reklam ve ilanlarla iç içe sunulmamalı; gazetecilik
ürünlerinde yanıltıcı etiketler konulmamalıdır.
29. Gazete ve dergi çalışanları sosyal medyayı haber
alma aracı olarak da kullanabilir. Dijital mecradan
öğrenilen her bilgi, her zaman olduğu gibi
doğrulatılmaya muhtaçtır. Dijital alandan edinilen
bilginin kaynağı da kontrol edilmeli; yayım için
onay alınmalı; haber yazılırken o site, hesap, blog
ya da tweetin adresi de verilmelidir.
yanıtlarken hakaret, aşağılama, alay ve suçlama
içeren dil kullanmamalı, özel hayatlara müdahale
etmemeli, eleştirilere karşı yapıcı ve anlayışlı
olmalıdır.
32. Kaynağı Doğan Holding kuruluşu olan bir haber,
video, fotoğraf, yazı, yorum vb. içerik öncelikle
Doğan Holding kuruluşu linki kaynak gösterilerek
paylaşılır.
33. Gazete ve dergi çalışanları, sosyal medyada
paylaşılacak bir içerik ya da alınacak bir aksiyon
konusunda tereddütte kalırsa, bölüm müdürlerine
ya da sosyal medya editörlüğüne danışır.
34. Gizlilik, güvenlik ve rekabet açısından risk
oluşturabilecek detaylar, ofis bilgileri ve toplantı
içerikleri sosyal medyada işaretlenemez ve
paylaşılamaz.
30. Gazete ve dergi çalışanları paylaştığı bağlantılar,
yönlendirdiği iletiler ve yanıtladığı tweetlerin
doğruluğunu kontrol etmek; kaynak göstermek
ve yanlış olduğunu öğrenmesi halinde izleyen bir
mesajla düzeltmekle yükümlüdür.
31. Gazete ve dergi çalışanları, dijital mecrada
yazdıklarını üçüncü kişilerin bağlamından
kopararak başkalarına iletilebileceğinin bilincinde
olmalıdır. Gazeteci, okur ve takipçilerini
19