PDF - 3e Electrotech

HAZ‹RAN 2011 > SAYI: 204
ED‹TÖRDEN
Bileflim Yay›nc›l›k, Fuarc›l›k ve Tan›t›m Hizmetleri San. ve Tic. A.fi. ad›na
‹MT‹YAZ SAH‹B‹ ve YÖNET‹M KURULU BAfiKANI
Mustafa ÜSTÜN
Bileflim ‹fl Merkezi, Sanayi Mah. Sultan Selim Cad. fiahinler Sok. No: 10 34416 Ka€›thane / ‹STANBUL
Günümüzün h›zla de¤iflen rekabet ortam›nda ayakta
kalabilmek için flirketlerin ürünlerini, hizmetlerini ve
üretim yöntemlerini sürekli olarak de¤ifltirmeleri ve
yenilemeleri gerekiyor. Bu de¤ifltirme ve yenileme
ifllemi "inovasyon" olarak adland›r›l›yor ve
Türkiye’deki üreticilerin gündemine de son birkaç
y›ld›r ciddi bir flekilde girmifl durumda.
‹novasyon, yeni veya iyilefltirilmifl ürün, hizmet veya
üretim yöntemi gelifltirmek ve bunu ticari gelir elde
edecek hale getirmek için yürütülen tüm süreçleri
kapsar. ‹novasyon süreklili¤i olan bir faaliyettir. Bu
nedenle, ortaya at›lan, gelifltirilerek ifller hale getirilen
ve sonuçta firmaya rekabet gücü kazand›racak flekilde
pazarlanan bu fikirlerin ve sonuçlar›n›n tekrar tekrar
de¤erlendirilmesi ve yeni getiriler için
yayg›nlaflt›r›larak kullan›lmas› gerekir. Bu sayede
do¤acak yeni fikirlerse yeni inovasyon faaliyetlerini
do¤urur.
‹novasyon, ya radikal fikirler sonucu daha önce
denenmemifl ve gelifltirilmifl ürün veya üretim
yöntemlerinin ortaya ç›kar›ld›¤› büyük at›l›mlarla
oluflur (ki buna radikal inovasyon denir) ya da ad›m
ad›m yap›lan, bir dizi gelifltirme ve iyilefltirme
faaliyetini içeren çal›flmalar›n›n bir sonucu olarak
ortaya ç›kar (bu ise art›msal inovasyon olarak
tan›mlan›yor).
‹novasyon, bir flirketin daha yüksek kâr marj›
kazanmas›na neden olsa da bunun ne kadar sürece¤ini
tahmin etmek imkans›zd›r. Günümüzde geliflen
teknolojinin, de¤iflen müflteri isteklerinin, bilgiye ve
teknolojiye kolayl›kla eriflen rakiplerin inovasyonu
taklit etme becerilerinin h›zlar›n› düflünürseniz, tek bir
inovasyonla elde edilen rekabet avantaj›n›n ne kadar
k›sa sürebilece¤ini tahmin edebilirsiniz. Bu nedenle,
sürekli olarak inovasyon yapmak gerekir.
Haziran say›m›zda inovasyonun yo¤un olarak yap›ld›¤›
iki sektörü inceledik. “Mercek” bölümümüzde “motor”
üreticilerini, “Dosya” bölümümüzde ise “ayd›nlatma ve
aksesuarlar›” sektörünü masaya yat›rd›k. Sektörlerin
durumlar›na ve gelece¤ine dönük öngörüleriyle birlikte
sektör firmalar›n›n faaliyetleri ve üretimleri hakk›nda
sizlere doyurucu bilgiler vermeye çal›flt›k.
Her ay oldu¤u gibi elektrik, elektronik ve enerji
sektörlerinden haberler, röportaj ve teknik makaleleri
de yine sayfalar›m›zda bulabileceksiniz.
Haluk Kürflad KOPUZLU
GENEL MÜDÜR
N. Nezih KAZANKAYA
YAYIN KURULU
YAZI ‹fiLER‹ MÜDÜRÜ
ED‹TÖR
GÖRSEL YÖNETMEN
SAYFA TASARIMI
FOTO⁄RAF ED‹TÖRÜ
GRUP SATIfi MÜDÜRÜ
REKLAM KOORD‹NATÖRÜ
SATIfi DESTEK
ÜRET‹M D‹REKTÖRÜ
Haluk Kürflad KOPUZLU, H. Ediz RONA,
Erhan DEM‹RTEL, ‹pek PORTAKAL,
Devrim BOZKURT, Ali BAYCANLAR
Haluk Kürflad KOPUZLU (Sorumlu)
[email protected]
Bileflim ‹fl Merkezi, Sanayi Mahallesi
Sultan Selim Cad. fiahinler Sok. No: 10
34416 Ka€›thane / ‹STANBUL
Kerem KURUL
[email protected]
Feyza YAPULU
[email protected]
Ertan ‹RG‹N
[email protected]
Garo M‹LOfiYAN
[email protected]
Hacer YILMAZER KALAFATLAR
[email protected]
Yasemin ‹fiCAN
[email protected]
Serap Yetginer
[email protected]
Y›lmaz BAYKUT [email protected]
ÜRET‹M AS‹STANI
Görkem DO⁄AN [email protected]
B‹LG‹ ‹fiLEM
Erdal AYTEK‹N [email protected]
WEB / E-DERG‹
ABONE SERV‹S‹
MERKEZ YÖNET‹M ADRES‹
ANKARA fiUBE
GÜNEY VE GÜNEYDO⁄U
ANADOLU BÖLGE
TEMS‹LC‹L‹⁄‹
BASKI
YAYIN TÜRÜ
BASKI TAR‹H‹
Bertu¤ KODAMANO⁄LU [email protected]
Feride USTA [email protected]
(212) 324 44 43 - dahili 165
Bileflim ‹fl Merkezi Sanayi Mahallesi
Sultan Selim Cad. fiahinler Sok. No:10
34416 Ka€›thane / ‹STANBUL
Tel: (0212) 324 44 43(Pbx)
Faks: (0212) 284 36 05
E-posta: [email protected]
Web: www.bilesim.com.tr
Ayflim KOfiAR KARSU
Tel: (0312) 447 53 21-02
Faks: (0312) 437 20 96
E-posta: [email protected]
Sami DEM‹RKIRAN
Tel: (0322) 359 81 85 (Pbx)
Faks: (0322) 359 36 39
E-posta: [email protected]
Özgün Ofset
Tel: (0212) 280 0009
Yerel Süreli Yay›n
13.06.2011
AKADEM‹K HAKEM KURULU
Prof. Dr. Adnan KAYPMAZ (‹TÜ)
Prof. Dr. Bülent EKER (NKÜ)
Prof. Dr. ‹lhami ÇET‹N
Prof. Dr. Koray TUNÇALP (MÜ)
Prof. Dr. Nurdan GÜZELBEYO⁄LU (‹TÜ)
Prof. Dr. Semra ÖZTÜRK (KÜ)
Prof. Dr. Vural ALTIN (TÜB‹TAK)
Doç. Dr. ‹smail H. ALTAfi (KTÜ)
Doç. Dr. Özcan KALENDERL‹ (‹TÜ)
Yrd. Doç. Dr. Caner AKÜNER (MÜ)
Yrd. Doç. Dr. Reflit ERÇET‹N (MÜ)
Yük. Müh. ‹sa ‹L‹SU
SEKTÖREL DANIfiMA KURULU
Ahmet B‹RLEfiT‹R‹C‹ (GERSAN)
Alparslan OK (EAE)
Arif KÜNAR (EDSM ENERJ‹)
Bülent B‹BER (KLAS KABLO)
Bülent G‹RAY (BOSCH REXROTH)
Cahit ATAY (SIEMENS)
Cahit DURMAZ (V‹KO)
Cevdet fiENKAL (SCHNEIDER ELEKTR‹K)
D. Remzi SAL‹ (SERVO KONTROL)
Ediz ÖZDEM‹R (ABB)
Ertan ÖZDEM‹R (ABB)
Fikret SOKOLLU (SEW EURODRIVE)
Gökhan AKMAN (AMPER ELEKTR‹K)
Hakk› LUfi (ÜNAL KARDEfi)
Halim ÖZMEN (SEM‹KRON)
Hüseyin DEN‹Z (NETES)
Hüseyin Mehmet A⁄ACAN (EL‹MSAN)
‹smail AVCI (KOJEN)
Kamuran Suat ALTILAR (ALKA A.fi.)
Kaya TÜTENG‹L (SIEMENS)
Mahir AYDIN (ONTARIO POWER
GENERATION)
Müzekka DAMGACIO⁄LU (DAMEKS)
Mustafa NURDO⁄AN (FEDERAL ELEKTR‹K)
Nurhan GAZER (TEMPA PANO)
Olgun PAJ‹K (KALE PAZARLAMA)
Osman fiAH‹N (SCHNEIDER ELEKTR‹K)
Sabri GÜNAYDIN (HB TEKN‹K)
Sedat DUMAN (ELEKTR‹K ÜRET‹M A.fi.)
Selim YÜREKTEN (ENPAY)
Sevinç TONGÜN (TONGÜN)
fiahin SEV‹NÇ (ABB)
Tahsin ARMA⁄AN (ARMA⁄AN
MÜHEND‹SL‹K)
Temel KARAMEHMETO⁄LU (SEW
EURODRIVE)
Tolga Murat ÖZDEM‹R (KONTEK)
U¤ur YERTUT (YESTAfi)
Yetkin SANER (EGDAfi)
© Tüm yay›n haklar› B‹LEfi‹M YAYINCILIK A.fi.’ye ait olup yaz›lar iktibas edilemez.
® Tüm reklamlar›n sorumlulu¤u firmalara, yaz›lardaki ve söyleflilerdeki görüfller sahiplerine aittir.
‹Ç‹NDEK‹LER
8
14
Editörden
Gündem
Elektrik
Pano
54
Tip Testli Panolar›n Türkiye’de Üretilmesi
‹hracat› Art›r›r
(Federal Elektrik)
UPS
58
Çevre Dostu Kesintisiz Güç Kaynaklar›
(Enel Enerji)
Elektronik
130 Elektrik Sayaçlar› ve Söz Konusu
Cihazlardan Beklenenler
(Makel fiirketler Grubu)
138 DigRF Testlerinde Karmafl›kl›¤a Çözüm
(Netes Mühendislik)
148 6. Nesil CSTBT™ Kullan›lm›fl 6’l› Modül
Performans›, dV/dt ile ‹letime Girme
Kay›plar› Aras›ndaki ‹liflki
(Düzenleme ve Çeviri:
Mustafa Cem ÖZKILIÇ /
[email protected])
Enerji
Kablo
62
Çeflitli Alanlarda Kullan›lan Kablo ve
Borular
(AS S›nai Ürünler Sanayi)
156 Fotovoltaik
Uygulamalar›na
Özel Ürünler
(ABB)
Enerji Kalitesi
68
74
Elektromanyetik Radyasyondan Korunmak
(Protel Türkiye)
Enerji Kalitesi ve Süreklili¤i ‹çin OG Da¤›t›m
Sistemlerinin Yönetimi
(Schneider Electric)
156
20 MERCEK: Motor
12
22
Motor Sat›n Al›rken Yüksek Verimlilik
Faktörünün Önemi ve Dikkat Edilecek
Konular
(Cemil ÜNAL, Empo Afi)
26
AG Siemens AC Motorlar›nda Teknik
Modifikasyon ‹mkan ve Çeflitlilikleri
(Alkan DEM‹RC‹O⁄LU, Siemens)
34
Movigear® Mekatronik Kontrol Sistemi ile
Enerji Verimlili¤inde Yeni Bir Konsept
(Sew-Eurodrive)
44
AC ‹ndüksiyon Motorlar›nda Frekans
Konvertörü Kullan›m›
(Ahmet ERECEK, Elsan Elektrik)
52
De¤iflim ve Yenilikler
(Bonfiglioli Türkiye)
166
84
DOSYA
Ayd›nlatma ve
Aksesuarlar›
86
Viko / Zeynep AKKAYA
fiirket ‹çi E¤itime Önem Veriyoruz
94
166 Yenilenebilir Enerji Sistemleri ‹çin
Optimize Edilmifl Yüksek Güç
Dönüfltürücüleri: Semistack
(Çeviri: Halim ÖZMEN, Semikron)
174 Elektromobilite Uygulamalar›
(Wago)
180 Solar Elektronik Sistemler
(Fronius International GmbH)
186 Haberler
194 ‹hale K›lavuzu
204 Ürünler
208 Reklam ‹ndeksi
Philips Ayd›nlatma Türkiye / Ülkem KIRIMLI
Verimli Ayd›nlatma Kaliteli Sistem Bileflenleriyle
Sa¤lan›r
102 EL-B‹ Elektrik Uluslar aras› / H. Alp ALPTUGAY
Toplam Sat›fl›m›z›n Yüzde 70’ini Yurtd›fl›na
Yap›yoruz
106 Modüler Ürün Serisi
(Makel fiirketler Grubu)
110 Ayd›nlatmada Çok Amaçl› Kontrol
(Elekon Enerji Sistemleri)
114 Tüm Mekanlarda Power LED Hakimiyeti
(Jupiter)
118 Loft - Torium AVM Yeni Konsept Ma¤azas›
Uygulamas›
(Aysel GÜZEL, Zübeyde OKUR /
Lamp 83 Ayd›nlatma)
122 Anahtar-Priz Serileri ve Ev Otomasyonu
Çözümleri
(Schneider Electric)
126 LED Reflektör Ampul Serisi
(Megaman)
174
128 ILED Yeni Nesil Mutfak ve Dolap ‹çi Ayd›nlatma
Armatürü
(‹lker Elektronik)
13
GÜNDEM
Elektrikte 29 A¤ustos'a kadar ek süre
Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›
(Ö‹B), elektrik da¤›t›m
ihalelerinde en yüksek teklifi
veren ve ek süre talep eden
firmalara, 29 A¤ustos'a kadar
süre verdi. Firmalar, ek süreden
faydalanabilmek için, ihalede
teklif ettikleri bedelin yüzde 2'si
oran›nda ek geçici teminat›, 30
Haziran tarihine kadar
yat›racak. Ö‹B'den yap›lan
yaz›l› aç›klamada, elektrik da¤›t›m ihalelerini kazanan
teklif sahiplerinin Özellefltirme Yüksek Kurulunun
onay›n› takiben yaz›l› olarak sözleflmeye davet
edildi¤ini ve kendilerine Hisse Sat›fl Sözleflmesi
imzalanmas› için, 31 May›s 2011 tarihi mesai bitimine
kadar süre verildi¤i hat›rlat›ld›. Aç›klamada, teklif
sahiplerine ek süre talep etmeleri halinde, ‹darece
belirlenecek ek geçici teminat›n teslim edilmesi
kayd›yla, ek süre verilebilece¤inin bildirildi¤i de ifade
edildi. 31 May›s 2011 mesai bitimi itibariyle Park
Holding A.fi. (Akdeniz EDAfi için) hariç, di¤er teklif
sahiplerinin yaz›l› olarak ek süre talebinde bulundu¤u
kaydedilen aç›klamaya, flöyle
devam edildi:
"Ek süre talebinde bulunan
teklif sahiplerine, ihalede teklif
ettikleri bedelin yüzde 2'si
oran›nda ek geçici teminat›n
30 Haziran 2011 tarihi mesai
bitimine kadar ‹daremize
teslim edilmesi flart›yla, 29
A¤ustos 2011 tarihi mesai
bitimine kadar ek süre
verilmifltir. Söz konusu ek geçici teminatlar›n 30
Haziran 2011 tarihi mesai bitimine kadar ‹daremize
teslim edilmemesi halinde, teklif sahiplerinin geçici
teminatlar› irat kaydedilecek ve Özellefltirme Yüksek
Kurulu Karar›nda yer alan bir sonraki Teklif Sahibi
sözleflmeye davet edilecektir." Enerjisa sözleflmeye
davet edilecek. Ö‹B aç›klamas›na göre, Akdeniz
Elektrik Da¤›t›m A.fi'nin devri için verilen, süresi dolan
ve ek süre talebinde de bulunmayan Park Holding
A.fi'nin ise geçici teminat› irat kaydedilecek ve ikinci
s›rada yer alan teklif sahibi olan Enerjisa Elektrik
Da¤›t›m A.fi. sözleflmeye davet edilecek.
“‹hracatç› E¤ilim Araflt›rmas›” sonuçlar› aç›kland›
Türkiye ‹hracatç›lar Meclisi (T‹M) Baflkan› Mehmet Büyükekfli, ‹hracatç›
E¤ilim Anketi sonuçlar›na göre y›l sonuna kadar 200 bin kiflilik
istihdam art›fl› beklentileri bulundu¤unu belirtti. Büyükekfli, ‹hracatç›
E¤ilim Araflt›rmas› 1. çeyrek sonuçlar›n›n aç›kland›¤› bas›n
toplant›s›nda, ankete 531 firman›n kat›ld›¤›n›, ilk çeyrekte üretimin
artt›¤›n› söyleyenlerin oran›n›n yüzde 54,2, ihracat›n›n artt›¤›n›
söyleyenlerin oran›n›n yüzde 56,3, kapasite kullan›m oran›n›n artt›¤›n›
söyleyenlerin oran›n›n da yüzde 48,8 oldu¤unu söyledi. Y›l›n
ikinci çeyre¤inde ise firmalar›n yüzde 47,7’sinin üretimin,
yüzde 51,2'sinin ihracat›n, yüzde 41,9’unun da kapasite
kullan›m oran›n›n artaca¤›n› bekledi¤ini ifade eden
Büyükekfli, "Kötü beklenti yok. Mevcut trendlerin ayn›
flekilde devam edece¤ini görüyoruz" dedi. Mehmet
Büyükekfli, ikinci çeyrekte ‹hracatta ilk 500 firman›n
ikinci 500 firmaya göre daha mütevazi oldu¤unu,
ikinci 500 firman›n daha yüksek üretim ve ihracat
art›fl› beklediklerini kaydetti. Ankete göre y›l›n ilk
çeyre¤inde, elektrik tüketiminin yüzde 56, do¤algaz
tüketiminin yüzde 35.2 artt›¤›n› söyleyen Büyükekfli,
y›l›n ilk çeyre¤inde ihracatç› firmalar›n kulland›klar› ham
maddelerin yüzde 65'ini yerli girdilerin oluflturdu¤unu belirtti.
14
GÜNDEM
KOB‹’lerde “yenilikçi kültür” artmal›
Sanayi ve Ticaret Bakan› Nihat Ergün, "Temel
amac›m›z, ülkemizin teknoloji, Ar-Ge, markalaflma ve
tasar›m kabiliyetini art›rmakt›r" dedi.
Bakan Ergün, Kocaeli Sanayi Odas›'ndaki (KSO)
"Hezarfen Teknoloji ve Tasar›m Gelifltirme Projesi"nin
aç›l›fl toplant›s›nda konufltu. "fiimdi yeni fleyler
yapmak laz›m" slogan›yla bafllat›lan projeyle
KOB‹'lerde yenilikçi kültürü art›rmay› ve üretilen
yeniliklerin korunmas›n› amaçlad›klar›n› dile getiren
Ergün, "Hezarfen Projesiyle KOB‹'lerimizin ulusal ve
uluslararas› pazarlarda fikri ve s›nai mülkiyet araçlar›n›
etkin bir flekilde kullanmalar›n›, yeni ürün, teknoloji
ve projeler gelifltirmelerini, teknoloji trendlerini ve
rakiplerini takip edebilmelerini sa¤lamay›
hedefliyoruz. Tüm bunlar›n yan› s›ra projenin,
KOB‹'lerin tasar›m ihtiyaçlar›n›n belirlenmesi ve
tasar›mc›lar ile buluflmalar›n›n sa¤lanmas› gibi çok
önemli bir hedefi daha bulunuyor" diye konufltu.
Hezarfen Projesi'nin ilk uygulamas›n› Ankara OST‹M
Organize Sanayi Bölgesi'nde gerçeklefltirdiklerini
an›msatan Ergün, uygulamada baflar›l› sonuçlar elde
edince, projeyi ülke genelinde yaymaya karar
verdiklerini, bu kapsamda projeyi Ankara Sincan 1.
Organize Sanayi Bölgesi'nde, Konya'da ve
Gaziantep'te de hayata geçirdiklerini bildirdi.
Hezarfen Projesi'ni, KOB‹'lerin ihtiyaçlar›
do¤rultusunda gelifltirmeye devam edeceklerini
vurgulayan Ergün, projeyi KOB‹'ler aç›s›ndan daha
etkin bir hale getirmek amac›yla projeye Ar-Ge ve ÜrGe mühendislikleri, yeni ifl ve proje gelifltirme gibi
konularda e¤itim programlar› dahil ettiklerini belirtti.
‹hracat yap›lan sektör ve pazarlar çeflitleniyor
Türkiye Ekonomi Politikalar› Araflt›rma Vakf›
(TEPAV), Türkiye'nin ihracatta sektör ve ülke
baz›nda çeflitlili¤ini artt›rd›¤›n› bildirdi.
TEPAV Kamu Politikalar› E¤itim ve Araflt›rma
Enstitüsü Direktörü Doçent Doktor Ümit Özlale ile
Araflt›rmac› Hüseyin Ekrem Cunedio¤lu taraf›ndan
haz›rlanan, "Türkiye'nin ‹hracat Performans› 2,
Sektörel Bazda Çeflitlilik, Rekabetçilik ve
Adaptasyon" bafll›kl› politika notu yay›mland›.
16
Notta, en çok ihracat yap›lan ilk 10 sektörün
toplam ihracattaki pay›na bak›ld›¤›nda zaman
içerisinde ürün baz›nda artan bir çeflitlenmenin
oldu¤u belirtilerek, "66 sektör içinde en ihracatç› ilk
10 sektörün toplam ihracattaki pay› 1996'da yüzde
73.8 iken, 2010'da yüzde 65.6 seviyesindedir"
denildi. Sektörel çeflitlili¤in de¤iflimini gözlemlemek
için kullan›labilecek di¤er bir yöntemin de efl de¤er
sektör say›s›na bakmak oldu¤u belirtilen notta,
eflde¤er sektör say›s›n›n, ihracat üzerinde küçük
etkisi olan sektörleri d›flar›da tutarak, toplam ihracat
üzerinde eflde¤er katk›ya sahip ana sektörlerin
say›s›n› verdi¤i ve 2000'de 11 olan eflde¤er sektör
say›s›n›n, 2009'da 18'e yükseldi¤inin görüldü¤ü
kaydedildi.
TEPAV'›n de¤erlendirmesinde, sektörel çeflitlilik
artarken, bir yandan da pazar çeflitlenmesine
gidildi¤i aç›kland›. ‹hracat yap›lan 206 ülke
aras›ndan 14'ü 2000 y›l›nda eflde¤er öneme
sahipken, 2009 y›l›nda bu say›n›n 29'a yükseldi¤i
belirtilen çal›flmada, "Özetle, Türkiye'nin sektör ve
ihracat yap›lan ülke baz›nda olumlu bir çeflitlemeye
gitti¤i aç›kt›r" ifadelerine yer verildi.
GÜNDEM
KOB‹’lerin “birleflmesi” için formül aran›yor
Sermaye Piyasas› Kurulu (SPK) Baflkan› Vedat Akgiray, birden fazla KOB‹'yi portföy mant›¤› alt›nda paketleyip
“flemsiye çat›” alt›nda bir araya getirecek formül gelifltirmeye çal›flt›klar›n› belirterek, “5’er milyon lira
büyüklü¤ünde 20 tane KOB‹ bir araya gelse 100 milyon lira oluyor. 100 milyon liraya yabanc› yat›r›mc› da yerli
yat›r›mc› da gelir” dedi. KOB‹’nin gücünün s›n›rl› oldu¤unu, küçük firman›n ba¤›ms›z
denetçiye 5-10 bin lira veremeyece¤ini ifade eden Akgiray, imkanlar›n s›n›rl› olmas›
nedeniyle çok küçük bir flirketin kendilerini dinleyip “bende halka aç›laca¤›m”
diye ortaya at›lmas›n›n çok zor oldu¤unu vurgulad›. SPK Baflkan›, KOB‹’lerin
halka arz› konusunda Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›’n›n deste¤iyle çal›flmalar
yap›ld›¤›n›, KOB‹ say›lan firmalar›n baz› maliyetlerini bakanl›¤›n bir flekilde
üstlendi¤ini, SPK, ‹MKB, MKK ücretlerinin onda 1 seviyesine indirildi¤ini,
KOSGEB deste¤inin de oldu¤unu anlatt›. Bu çal›flmalar›n d›fl›nda, birden fazla
KOB‹’yi portföy mant›¤› alt›nda paketleyip bir flemsiye çat› alt›nda bir araya
getirecek formül gelifltirmeye çal›flt›klar›n› anlatan Akgiray, bir baflka soru üzerine,
söz konusu modelde farkl› sektörlerin de bir araya gelebilece¤ini, firman›n kendi
tüzel ba¤›ms›z varl›¤›n›n devam edece¤ini ancak, söz konusu firmalar›n
muhasebecisi, denetçisi, kargo firmas›n›n belki de bir araya gelip ortak masrafa
girerek birim maliyeti azaltabileceklerini anlatt›. Bunun dünyada örnekleri olup
olmad›¤› üzerine primitif bir benzerinin Polonya’da oldu¤unu, ancak
gelifltirecekleri modelin orijinal, Türkiye’nin koflullar›na daha uygun bir fley
olmas›n› istediklerini söyledi.
Do¤rudan yabanc› yat›r›m› yüzde 154 artt›
Türkiye’ye uluslararas› do¤rudan yat›r›m girifli 2011
y›l›n›n ilk çeyre¤inde geçen y›l›n ayn› ay›na göre
yüzde 154,4 artarak, 3 milyar 953 milyon dolara
ç›kt›. Hazine Müsteflarl›¤›, Mart ay› Uluslararas›
Do¤rudan Yat›r›m Verileri sonuçlar›na göre; OcakMart döneminde uluslararas› do¤rudan sermaye
geçen y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 233,2
artarak, 1 milyar 48 milyon dolardan 3 milyar 492
milyon dolara yükseldi. Net sermaye bu
dönemde yüzde 256,7 art›flla 995 milyon
dolardan 3 milyar 549 milyon dolar
düzeyine ç›kt›. Uluslararas› do¤rudan
yat›r›m giriflleri kaleminde yer alan
sermaye girifli yüzde 432,5 art›flla 2011 y›l›
Ocak-Mart döneminde 5 milyar 314
milyon dolar de¤erinde gerçekleflti. An›lan
dönemde net gayrimenkul ise yüzde 8,9
azal›flla 461 milyon dolar oldu. Net uluslararas›
do¤rudan yat›r›m girifli Mart ay›nda ise 2 milyar 792
milyon dolar düzeyinde gerçekleflirken, uluslararas›
do¤rudan sermaye 2 milyar 615 milyon dolar oldu.
Mart ay›nda net sermaye 2 milyar 593 milyon dolar
düzeyine yükselirken, uluslararas› do¤rudan yat›r›m
18
giriflleri kaleminde yer alan sermaye girifli 4 milyar
354 milyon dolara ulaflt›. Ocak-Mart döneminde 5
milyar 314 milyon dolar olan uluslararas› do¤rudan
yat›r›m giriflinin 4 milyar 242 milyon dolara mali
arac› kurulufllar›n faaliyetlerinden, 448 milyon dolar›
elektrik, gaz ve su sektöründen, 189 milyon dolar›
imalat sanayinden kaynakland›. Bu dönemde,
gayrimenkul kiralama ve ifl faaliyetleri 92 milyon
dolarl›k yat›r›m çekerken, inflaat
sektörüne 115 milyon dolarl›k
uluslararas› do¤rudan yat›r›m girifli
oldu.
M ER CEK
Elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüfltüren elektrik motorlar›, biri sabit
(stator) ve di¤eri kendi çevresinde dönen (rotor ya da endüvi) adl› iki ana
parçadan olufluyor. Söz konusu ana parçalar, elektrik ak›m›n› ileten parçalar
(örne¤in: sarg›lar), manyetik ak›y› ileten parçalar ve konstrüksiyon parçalar›
(örne¤in: vidalar, yataklar) gibi k›s›mlara ayr›l›yor.
Bu cihazlar›n endüstrideki enerji tüketiminin büyük bölümünden sorumlu
oluflu, motor verimlilik s›n›flar›n›n önemini daha da art›r›yor.
Dayan›kl›l›¤› art›rmak, daha kompakt ve verimli ürünler gelifltirmek için
ciddi çal›flmalar›n yürütüldü¤ü motor sektöründeki en son geliflmeleri
“Mercek” sayfalar›m›zda bulabileceksiniz.
20
Empo
Siemens
Sew-Eurodrive
Elsan
Bonfiglioli
21
M ER CEK
Motor Sat›n Al›rken Yüksek
Verimlilik Faktörünün Önemi
ve Dikkat Edilecek Konular
Cemil ÜNAL, Elektrik ve Elektronik Müh.
Empo Afi
Motor fiyatlar›, enerji
verimlili¤i ile do¤ru orant›l›
olarak art›yor. Enerji
verimli bir motoru uygun
fiyata sat›n alabilmek için
baz› püf noktalar› bilmek
gerekiyor.
Motor sat›n al›rken verimlilik
önemli bir faktördür. Bu yaz›n›n
amac›, en verimli motoru en düflük fiyatla sat›n alman›n yollar›n› s›ralamakt›r. Metin, afla¤›daki
sorular›n yan›tlar›n› içermektedir.
1. Motor verimlili¤i neden
önemlidir?
2. Yüksek verimli motor nedir?
3. Motorlar› karfl›laflt›r›rken hangi verimlilik de¤erleri dikkate
al›nmal›d›r?
4. Ne zaman yüksek verimli bir
motor al›nmal›d›r?
5. Yüksek verimli motor ne zaman tasarrufludur?
6. Yanm›fl bir motor sard›r›lmal›
m›?
7. Motor verimlili¤ini yükseltme
program›na nas›l bafllanmal›?
8. Motor fiyatlar› ve verimlilik
de¤erlerini nas›l elde edilir?
1. Motor Verimlili¤i Neden
Önemlidir?
Türkiye’de kullan›lan elektrik
enerjisinin yaklafl›k yüzde 40’›
elektrik motorlar› taraf›ndan tüketilmektedir. Elektrik motorlar›-
22
n›n verimlili¤ini art›rmak; enerji
tasarrufu sa¤lar, iflletim giderlerini düflürür ve Türkiye’nin prodüktivitesini art›r›r. Enerji verimlili¤i, yeni bir motor al›rken veya
mevcut motoru sard›r›rken en
temel faktörlerden biri olmal›d›r.
Örne¤in; 0.17 TL/kWh’l›k bir
elektrik birim fiyat› ile 15 kW’l›k
günde 10 saat çal›flan bir motorun y›lda 7 bin 650 TL’lik bir
elektrik tüketimi vard›r. Bu, motorun kendi fiyat›n›n yaklafl›k 10
kat› kadard›r.
2. Yüksek Verimli Motor
Nedir?
Motor verimlili¤i demek; motorun mekanik ç›k›fl›ndaki gücün,
çekilen elektriksel güce oran›d›r.
‹yilefltirilmifl tasar›m, kaliteli malzeme ve iyilefltirilmifl üretim teknikleri sayesinde üretilen yüksek
verimli elektrik motorlar›, stan-
‹yilefltirilmifl tasar›m,
kaliteli malzeme ve
iyilefltirilmifl üretim
teknikleri sayesinde
üretilen yüksek verimli
elektrik motorlar›, standart
motorlara göre harcanan
her birim elektrikten daha
fazla mekanik güç üretir.
dart motorlara göre harcanan
her birim elektrikten daha fazla
mekanik güç üretir. Yüksek verimli motorlar›n baflka faydalar›
da bulunmaktad›r. Yüksek verimli motorlar, daha iyi üretim
teknikleri ile imal edildikleri ve
daha kaliteli malzemeler kullan›ld›¤› için genelde daha yüksek
servis faktörüne, daha uzun izolasyon ve rulman ömrüne, daha
düflük ›s› emisyonuna, daha az
titreflime sahiptir. Bunlar da motorun güvenirli¤ini art›r›c› unsurlard›r.
3. Motorlar› Karfl›laflt›r›rken
Hangi Verimlilik De¤erleri
Dikkate Al›nmal›d›r?
Motorlar›n verimlili¤ini karfl›laflt›r›rken nominal verimlilik de¤erlerini dikkate almak en do¤ru
sonucu verir.
4. Ne Zaman Yüksek Verimli
Bir Motor Al›nmal›d›r?
Afla¤›daki durumlarda yüksek
verimli motor almak söz konusu
olmal›d›r;
• Her türlü yeni kurulumlar için
• Kompresör, HVAC ekipmanlar›, ve pompa al›mlar›nda
• Proseslerde ve ekipmanlarda
büyük çapl› yenilemeler yap›ld›¤›nda
• Eski standart verimlilikte motorlar yand›¤›nda
• Yeterinden fazla güçte ve oldu¤undan az yüklenen motorlarda
• Önleyici bak›m ve enerji tasarruf programlar› çerçevesinde
Yüksek verimli bir motorun yapt›¤› tasarruf, her spesifik durum
için birkaç faktöre ba¤l›d›r. Bunlar; motor fiyat›, verimlilik oran›,
y›ll›k kullan›m süresi, enerji fiyatlar›, montaj süresi, firman›n geri
ödeme kriterleri ve firman›z›n
kaynak aktarabilme kapasitesidir. Sat›l alacak firman›n motor
de¤ifltirme maliyetinin bir k›sm›n› karfl›lay›p karfl›layamayaca¤›n›n kontrol edilmesi gerekir. 5.
sorumuzun amac› yüksek verimli motorlar›n tasarruf oranlar› konusunda bilgi vermektedir.
5. Yüksek Verimli Bir Motor
Ne Zaman Tasarrufludur?
Yüksek verimli bir motorun fiyat
fark›, genellikle k›sa bir süre içerisinde enerji tasarrufu olarak
23
geri ödenmektedir. Tabloda baz› motorlar›n y›ll›k tasarruf miktarlar› belirtilmifltir.
Güç (kW)
1,1
3
5,5
11
22
75
Y›ll›k enerji
tasarrufu
167 TL
270 TL
348 TL
499 TL
746 TL
1379 TL
Tablo: Tek bir çal›flma noktas›nda ki
y›ll›k kazanç ( 0,17 TL/kWh 8000
çal›flma saati, tam yükte)
Geri ödeme süresinde daha kesin sonuçlar almak için motor
üreticilerinin yapm›fl oldu¤u ve
motor fiyatlar›n› da içeren tablolara bakmak daha do¤ru olur.
Y›ll›k enerji tasarrufunu hesaplamak için afla¤›daki formül kullan›labilir.
Tasarruf = güç x Y x saat x M x
( 100/Vst – 100/Vyv)
Güç: Motor gücü (kW olarak)
Y: Yük oran› (yüzde olarak)
Saat: Y›ll›k çal›flma saati
M: Elektrik birim maliyeti
(TL/kWh olarak)
Vst: Standart motorun verimlili¤i
(yüzde olarak)
Vyv: Yüksek verimli (EFF1) motorun verimlili¤i (yüzde olarak)
6. Yanm›fl bir Motor
Sard›rmal› M›?
Yanm›fl motorlar› sard›r›lmak yerine yüksek verimli motorlarla
24
de¤ifltirilmesi genellikle enerji
tasarrufu sa¤lar ve güvenirli¤i art›r›r. 30 kW’›n üzerindeki sar›lan
motorlarda genellikle verimlilik
1 puan 30 kW’›n alt›ndakilerde
de 2 puan düfler. Genellikle 30
kW’›n alt›ndaki motorlar› sard›rmak yerine yenisiyle de¤ifltirmek daha tasarrufludur.
7. Motor Verimlili¤i
Yükseltme Program›na Nas›l
Bafllanmal›?
Kullan›c›, motorlar›n›n envanterini ç›karmal›d›r. Motorlar›n etiket bilgileri toplanmal› ve buna
sahadaki ölçümleri (gerilim,
ak›m, güç faktörü, çal›flma h›z›)
eklenmelidir. Tipik seçim kriterleri flunlard›r:
- EFF2 veya EFF 3 motorlar
- Özel olmayan motorlar
- 1.1 – 90 kW aras› motorlar
- En az y›ll›k 2 bin saat çal›flan
motorlar
- Sabit güçte çal›flan motorlar
- Eski ve sar›lm›fl motorlar
- Kolayca sökülebilecek motorlar
- Etiketi okunabilen motorlar
Bu bilgilerden sonra motorlar,
afla¤›daki kriterlere göre s›n›fland›r›lmal›d›r;
a. Derhal de¤ifltirilecekler: Bunlar sürekli çal›flan motorlard›r
(y›ll›k 8 bin saat civar›). De¤ifltirilmeleri çok tasarruf sa¤lar.
b. Bozulunca de¤ifltirilecekler:
Bu motorlar için motor sat›c›lar›
ile görüflülüp bu güçteki EFF1 tipi motorun temin süresi araflt›r›lmal› ve yedeklenmelidir.
c. Mevcut durumda kalmas›nda sak›nca olmayanlar: Bunlar
genellikle y›ll›k bin saatten az
çal›flan motorlard›r.
8. Motor Fiyatlar› ve
Verimlilik De¤erlerini Nas›l
Elde Edilir?
Empo Afi, Türk ve yabanc› çeflitli motor üreticilerinin ürünlerini
satmaktad›r. Bu motorlarla ilgili
fiyat ve di¤er tüm teknik bilgiler,
firman›n elemanlar›ndan temin
edilebilir. Ayr›ca Empo’nun internet sitesinden her türlü teknik
bilgiye ve EFF1 – EFF2 motor
karfl›laflt›rmalar›na
ulaflmak
mümkündür.
Kaynaklar
Motor Challenge Program
EuroDEEM
SEEEM
M ER CEK
AG Siemens AC Motorlar›nda
Teknik Modifikasyon ‹mkan ve
Çeflitlilikleri
Elektrik Yük.Müh. Alkan DEM‹RC‹O⁄LU, Otomasyon ve H›z Kontrol Sistemleri Ürün Sorumlusu
Siemens San ve Tic Afi
Bu yaz›da alçak gerilim
Siemens AC motorlar› ile
ilgili teknik modifikasyon
çeflitlilikleri ele al›nacakt›r.
Standart alçak gerilim AC
motorlar› ile ilgili sanayinin
çeflitli kollar›ndaki farkl›
uygulama talepleri
do¤rultusunda AC
motorlar›na ne gibi teknik
ilaveler yapabilece¤imizi ve
bu konu kapsam›ndaki
Siemens AC motorlar›n›n
imalat ve yap›sal özellikleri
de¤erlendirilecektir.
Elektrik motorlar›n›n farkl› uygulamalar ›fl›¤›nda gerek elektriksel gerekse de mekaniksel
anlamda standart donan›mlar›
üzerine gerek ilk imalat aflamas›nda gerekse de sonradan olmak üzere (imalat aflamas› hariç) teknik ilaveler yap›lmas›
mümkün olabilmektedir. Uygulaman›n talep etti¤i teknik anlamdaki niteliksel çeflitlilikler,
bu gibi ek teknik modifikasyonlar› belirler. Örne¤in bir tesisteki
tüm motorlar›n sarg› s›cakl›k art›fllar›n›n gözlenmesi ve/veya
tespit edilmesi nas›l ki elektriksel bir donan›m ise ayn› flekilde
bir vinç uygulamas›nda yükün
afla¤›-yukar› hareketi esnas›nda
mekanik anlamdaki frenleme ihtiyac› da mekaniksel bir donan›md›r. Tüm bu ilave istekler; ilgili elektriksel ve mekaniksel
teknik donan›mlar ile imalat aflamas›nda oluflturulabilir veya
sonradan atölye çal›flmas› ile
modifiye edilebilir.
Afla¤›da s›ras› ile günümüzde
elektrik motorlar› için en çok talep edilen ek teknik donan›mlar› ayr› ayr› kendi konu bafll›klar›
alt›nda iredeleyip bu noktalarda-
26
ki Siemens AC motorlar›n›n davran›fl› incelenecektir.
PTC Termistör Montaj›
Motor sarg› s›cakl›¤›n› tespit
amac› için kullan›lan elektriksel
bir donan›md›r. Sarg› içine faz
bafl›na 3 veya 6 adet olmak üzere yerlefltirilip uçlar› klemens
kutusuna ç›kart›lan koruma
amaçl› yar›iletken donan›md›r.
Görevleri sarg› s›cakl›¤›n›n belli
s›cakl›k de¤erlerine ulaflmas›n›
takiben alarm ve motoru koruma amaçl› olarak devreyi açma
komutlar›n› vermektir. Maliyetleri son derece düflük olan bu
ekipman, elektrik motorlar›na
imalat aflamas›nda tak›labildi¤i
gibi sonradan da ilave edilebilir.
Siemens AC motorlar›, arzu edilmesi durumunda Siemens bünyesindeki motor servis grubu
atölyesi dahilinde sertifikal› uzman kadro taraf›nca garanti geçerlili¤i dahilinde tak›labilmektedir. Ayn› amaç paralelli¤inde
talep edilmesi durumunda Siemens AC motor sarg›lar›na,
KTY84 ve PT100 donan›mlar›;
sarg› s›cakl›¤› gözlemlemesi/tespiti ve motor koruma amaçl› olarak ilave edilebilmektedir.
Gövde büyüklüklerine,
dizayn farkl›l›klar›na ve
üretim malzemelerine göre
birbirinden farkl› kodlara
göre tan›mlanan Siemens
AC motorlar›n›n genel ortak
özelli¤i, ilgili teknik
modifikasyon çeflitlili¤ini
genel anlamda ifade eden
“-Z” kodu ile
tan›mlanmalar›d›r.
Özel Rulman Montaj›
Alçak gerilim Siemens AC motorlar› için 56 gövdeden bafllamak üzere 315L gövdeye kadar
tüm motor tipleri ile ilgili DE
(yük taraf›) ve NDE (yüke ters
taraf) rulman tipleri kataloglarda
yer alan detayl› grafik ve tablolar
vas›tas› ile tüm kullan›c›lara gösterilmektedir. Baz› özel uygulamalarda standart üretimin haricinde ekstra özellikli rulmanlar
motor imalat›nda kullan›labilmektedir.
Özellikle motor miline yatayda
ve düfleyde ekstradan a¤›rl›¤›n
bindi¤i ve/veya ekstradan merkezkaç kuvvetlerinin tatbiki söz
konusu ise ve bu duruma istinaden motor rulmanlar›n›n daha
da güçlendirilmesi talebi söz konusu oldu¤u durumlarda Siemens AC motorlar›na gerek imalat aflamas›nda gerekse de Siemens motor yetkili atölyesinde
gerekli modifikasyon çal›flmalar›
yap›labilmektedir. Yatay düzlemde çal›flmakta olan alçak gerilim Siemens AC motorlar›nda;
mil üzerine düflen hesaplanan›n
d›fl›nda bir ek eksenel kuvvet ol-
28
mad›¤› takdirde; rulman ömrü
40 bin saattir. Di¤er uygulamalar
için (düfley düzlemde çal›flma, 2
kutuplu motorlar, bir büyük boy
rulman talebi, vs) tüm detay teknik özellikler Siemens AC motor
katalo¤u olan D81.1-2006’da yer
almaktad›r.
‹zole Rulman Montaj›
Siemens, frekans çevirici ile birlikte çal›flacak olan tüm elektrik
motorlar› için izole rulman kullan›m›n› tavsiye etmektedir. Bilindi¤i üzere frekans çevirici (invertör) ile birlikte çal›flma durumunda direkt flebekeden besleme durumunda oluflmayan baz›
bozucu fiziksel etkileflimler ortaya ç›kmaktad›r. Motora giden
enerji kablolar›ndaki yüksek frekans›n oluflturdu¤u bozucu tepe
(peak) ak›mlar›, gerek motorun
sarg› yal›t›m›nda gerekse de mo-
torun mekaniksel bölümlerinde
(motor gövdesi) hasarlara sebebiyet verici yönde zararl› etkiler
yaratmaktad›r. Bu zararl› etkilerin mekaniksel bozucu özelli¤inden motoru korumak amac› ile
kapal› devre bir noktada yal›t›lmal›d›r. Bu yal›t›m›n motor üzerinde yap›labilece¤i en optimum
nokta NDE (yüke ters taraf) rulman›n›n izole edilmesidir.
Siemens, bu konu sebebi ile
özellikle 280 gövdeden itibaren
tüm frekans çevirici (invertör) ile
çal›flacak motorlar›nda izole rulman kullan›lmas›n› tavsiye etmektedir. ‹zole rulman seçene¤i,
hem imalat aflamas›nda hem de
sonradan oluflan talep do¤rultusunda Siemens’in atölyesinde
gerçeklefltirilebilmektedir. Ayn›
etkinin elektriksel tahribat›na
karfl› olan yöntem ise Siemens’in
patentinde bulunan Durignit IR
2000 normundaki F/B sarg› yal›t›m/›s›nma s›n›f›nda malzemeden imalat› gerçeklefltirilen motor dizayn›ndad›r.
Fren Montaj›
Sanayideki uygulaman›n gereksinimi do¤rultusunda Siemens
AC motorlara ilave edilebilen
teknik donan›mlardan bir di¤eri
de frendir. Siemens’in mekanik
fren tipleri, firma taraf›ndan üretilen motor gövdelerine göre
farkl›l›k göstermektedir.
Fren besleme gerilimi AC 230 V,
400 V ve DC24 V seçeneklerinde
mümkündür. Özellikle vinç ve
asansör uygulamalar›nda talep
edilirli¤i yüksek olan bir modüler teknolojidir. Gerek fabrika
imalat› s›ras›nda gerekse de sonradan oluflan müflteri talebi neticesinde atölyede montaj› mümkündür.
Afla¤›da Siemens AC motorlar›nda kullan›lan s›ras› ile 2LM8 tipi
disk fren ile KFB tipi fren görülmektedir. Fren ile ilgili en önemli ayr›nt›lar, s›k›flt›rma kuvvetinin
yarat›lmas› s›ras›nda kullan›lacak
olan besleme gerilimi ve a盤a
ç›kan s›k›flt›rma momentidir. Uygulama teknik detaylar› do¤rultusunda talep eden tesis ile görüflülerek bu do¤rultuda teknik
seçim yap›lmal› ve motor, bu
uygulamaya cevap verecek güçte fren ile donan›mland›r›lmal›d›r.
Is›t›c› (Nem-Rutubet Al›c›)
Montaj›
Elektrik motorlar›n›n içerisinde
bulundu¤u tesisin konumu sebebi ile baz› durumlarda ortamda çok yüksek oranlarda ba¤›l
nem oluflabilmektedir.
Bu gibi durumlarda ortamda
yüksek rutubet var olmaktad›r
ve bu durum motorun sarg›lar›
için tehlikeli bir durum oluflturmaktad›r.
Neticede istenmeyen k›sa devre
riskleri ortaya ç›kmaktad›r. Bu
gibi durumlara karfl› önlem maksad› ile motor sarg›lar›na ›s›t›c›
dirençlerin ilavesi gerek fabrika
imalat aflamas›nda gerekse de
motor atölyesinde teknik aç›dan
tavise edilip monte edilmektedir.
Motora ilk enerji verilmezden
evvel ›s›t›c› devreye al›narak çal›flma öncesi motor içinde oluflmas› yüksek ihtimal nem, yo¤uflmufl hava nötralize edilerek ortadan kald›r›l›r ve motora yol verilir. ‹lgili tüm opsiyonlar, Siemens motor katalo¤u D81.12006’da ilgili sayfalarda tüm teknik detaylar› ile ifade edilmektedir.
Enkoder ve Cebri Fan
Montaj›
Hareket kontrolü ile direkt iliflkili pozisyonlama ve ekstra so¤utma talepleri do¤rultusunda Siemens AC motorlar›na s›ras› ile
enkoder ve cebri (harici) fan tak›lmas› Türkiye sanayisinde Siemens’e yöneltilen isteklerin bafl›nda gelmektedir. Kapal› çevrim
vektör kontrolü algoritmas› ile
yap›lan tüm frekans çeviricili
motor h›z kontrol uygulamalar›nda motor milinin pozisyonunu kesin bir biçimde alg›lama
amac› ile enkoder (say›c›) kullan›lmaktad›r. En basit anlam› ile
HTL ve TTL versiyonlar›nda
1024 puls’l›k(darbe say›l›) çok
kanall› enkoderler motorlara
monte edilebilmektedir. Siemens, AC motorlar› için Siemens’in standart 1XP8001-1 tipi
HTL versiyon 1024 darbeli enkoderlerini tavsiye etmektedir.
IP66 koruma s›n›f› ile son derece robust bir yap›s› olan bu tip
enkoderler, +10 V ile +30 V’ta
çal›flmakta ve maksimum 160
kHz frekans› alg›lamaktad›r.
Sanayiden gelen farkl› talepler
do¤rultusunda hollow-shaft (delik milli) enkoderler de Siemens
30
AC motorlar›na ilave edilebilmektedir. Ayr›ca farkl› imalat
programlar› ile motorlar, müflterilerin sonradan kendilerinin takabilmeleri için özel olarak dizayn edilip enkoder montaj›na
uygun yap›da imal edilebilmektedir.
Motor h›z›, frekans çevirici üzerinden beslenen elektrik motorlar›nda motor h›z kontrol cihaz›
ile istenilen de¤erlerde ayarlanabilmektedir. Motor anma devirleri, bilindi¤i üzere standart üretimler çerçevesinde motor kutup
say›lar› ile s›n›rl›d›r (2 kutuplu……16 kutuplu).
Ancak, motor h›z kontrol cihazlar› (frekans çeviricileri) üzerinden beslenen de¤iflken h›zl›
asenkron motorlarda düflük devirlere gelindi¤inde motor do¤al
so¤utmas› yeterli gelmeyebilmektedir. Böyle bir durumda,
motor miline ba¤l› olan so¤utma
pervanesi so¤utma gücü aç›s›ndan yetersiz kalacakt›r.
Sanayideki bu gibi durumlarda
elektrik motorlar›na ilave edilen
cebri (harici) so¤utma fanlar› ile
söz konusu sak›ncal› durum giderilmifl olur. Ba¤›ms›z besleme
kayna¤›ndan kumanda edilen
cebri fan motor so¤utmas›n› tüm
uygulama müddetince sa¤lamaktad›r.
32
Detay: Fren+Cebri Fan+Enkoder
Modifikasyonu
Siemens AC Motorlar› Tip
Kodlar› – Genel Modifikasyon
Mant›¤›
Tüm alçak gerilim Siemens AC
motorlar›, öncelikle üretim çeflitlemesi do¤rultusunda takibinde
ise yap›sal tasar›mlar› aç›s›ndan
belli kodlar ile tan›mlanmaktad›r
ve bu kodlar ile ilgili teknik broflür ve ürün kataloglar›nda ifade
edilmektedir.
Gövde büyüklüklerine, dizayn
farkl›l›klar›na ve üretim malzemelerine göre birbirinden farkl›
kodlara göre tan›mlanan Siemens AC motorlar› için genel bir
ortak özellik, ilgili teknik modifikasyon çeflitlili¤ini genel anlamda ifade eden “-Z” kodu ile tan›mlanmalar›d›r.
Herhangi bir tipte alçak gerilim
Siemens AC motoru için tip kodu sonunda ifade edilen Z kodu, bu motorun standart donan›m›na ilave olarak belli teknik
özellikleri ve/veya modifikasyon detaylar›na sahip oldu¤unu
göstermektedir. Makale süresince ifade edilen tüm teknik detaylar ve modifikasyon detaylar›
ilgili Z kodu ile ifade edilir ve
sanayideki tüm kullan›c›lara bu
kod ile bir ön bilgi verilir. Motor
etiketine (plaka) yaz›larak ifade
edilen tüm motor kodunun yan›
s›ra Z kodu tüm sanayicilere
Siemens AC motorunun sahip
oldu¤u teknik özellikler hakk›nda genel bir ön bilgi vermektedir. Z kodunun aç›l›m› ve ilgili
tüm teknik katalog bilgileri motorlar›n imalat seri numaralar›
esas al›narak tespit edilmektedir. Afla¤›da tüm Z kodu ile ilgili ifade edilen genel Siemens AC
motor modifikasyon mant›¤›n›
ve Siemens AC motor plaka örne¤i görülmektedir.
M ER CEK
®
Movigear Mekatronik Kontrol
Sistemi ile Enerji Verimlili¤inde
Yeni Bir Konsept
Sew-Eurodrive
Yeni nesil mekatronik tahrik
sistemi olan Movigear®,
yüksek verimli redüktör,
senkron motor ve inverter
özelliklerini yüksek koruma
s›n›f›na sahip tek bir gövde
içinde bar›nd›r›yor.
Uygulamaya, ürün seçimine,
çal›flma noktas›na ve
çal›flma flartlar›na ba¤l›
olarak yüzde 30 – yüzde 80
aras›nda enerji tasarrufu
sa¤layan ürün,
konvansiyonel
redüktör+motor ve sürücü
sistemlerine göre birçok
yenilik ve avantaj›
bünyesinde bar›nd›r›yor.
Movigear®, Sew-Eurodrive taraf›ndan uzun y›llar yap›lan araflt›rmalar sonucu gelifltirilen yeni
nesil mekatronik tahrik sistemidir. Ürün, konvansiyonel redüktör+motor ve sürücü sistemlerine göre birçok yenilik ve avantaj içermektedir. Bunlar aras›nda
en önemlisi ve ürünü ön plana
ç›karan özellik, enerji tasarrufudur.
Ürün; uygulamaya, ürün
seçimine, çal›flma noktas›na ve çal›flma flartlar›na
ba¤l› olarak
yüzde 30 –
yüzde 80 aras›nda
enerji tasarrufu sa¤layabilmektedir.
Bu
oran, en yüksek enerji verimlili¤i s›n›f›nda üretilen elektrik motorlar›n›n redüktör ve sürücü ile
kombine edilmesi sonucu oluflacak total sistem verimlili¤inin
çok üzerine ç›kabilmektedir.
Movigear mekatronik tahrik sistemi, kompakt yap›dad›r ve yüksek verimli redüktör, senkron
motor ve inverter özelliklerini
34
yüksek koruma s›n›f›na sahip
tek bir gövde içinde bar›nd›r›r.
Enerji Verimlilik S›n›flar›na
Genel Bir Bak›fl
< IE1: Türkiye’deki motorlar›n
halen yüzde 85’i bu s›n›fta yer
almaktad›r. AB ülkelerinde bu
oran yüzde 8civar›ndad›r.
IE1: Motorda oluflan kay›plar
yüzde 20 civar›nda azalt›lm›flt›r.
Yüzde 5 enerji tasarrufu sa¤lar.
Türkiye’deki tüm elektrik motorlar›n›n yüzde 13’ünün bu s›n›fta
oldu¤u tahmin edilmektedir. AB
ülkelerinde ise bu oran yüzde
85 civar›ndad›r. Haziran 2011 itibar› ile AB ülkelerinde yasaklanacakt›r.
IE2: Motorda oluflan kay›plar
yüzde 35 civar›nda azalt›lm›flt›r.
Yüzde 10 enerji tasarrufu sa¤lar.
Türkiye’deki tüm elektrik motorlar›n›n yüzde 2’sinin bu s›n›fta
oldu¤u tahmin edilmektedir. AB
ülkelerinde ise bu oran yüzde 7
civar›ndad›r.
IE3: Motorda oluflan kay›plar
yüzde 45 civar›nda azalt›lm›flt›r.
Yüzde 12 enerji tasarrufu sa¤lar.
Türkiye’dez kullan›m› yok denecek kadar azd›r.
Premium s›n›f› olarak da adland›r›l›r.
IE4: Motorda oluflan kay›plar yüzde 55 civar›nda
azalt›lm›flt›r. yüzde15 enerji tasarrufu sa¤lar. Dünyada çok az üretici, bu s›n›fta motor üretmektedir. Süper premium s›n›f› olarak da adland›r›lmaktad›r.
>IE4: Movigear, IE4’ün üstünde enerji tasarrufu
sa¤lar.
Sew Eurodrive; IE1,IE2,IE3,IE4 s›n›flar›nda elektrik
motorlar› üretmektedir.
Mekanik bir tahrik sisteminde optimal
enerji verimlili¤i sa¤lamak için sadece
yüksek verimli motor kullanmak yeterli
de¤ildir. En optimum çözüm; motor, h›z
kontrol yöntemi ve mekanik aktar›m
elemanlar›n› da içerecek komple bir
iyilefltirme yapmakt›r.
lant› yap›lmal›d›r. Kay›plar› en aza indirgemek için
Movigear, en uygun çözüm olan delik milli geçmeli olarak tasarlanm›flt›r.
Movigear’›n kompakt yap›s› içerisinde yer alan diflli sistemleri en yüksek verimli çelik difllilerdir. Ya¤lama kay›plar› en aza indirgenmifltir. Maliyet ve verim için optimal çözüm olarak 2 kademe diflli sistemi kullan›lm›flt›r.
Güç Aktar›m Sistemlerinde Enerji Tasarruf
Potansiyeli
Mekanik bir tahrik sisteminde optimal enerji verimlili¤i sa¤lamak için sadece yüksek verimli motor
kullanmak yeterli de¤ildir. En optimum çözüm; motor, h›z kontrol yöntemi ve mekanik aktar›m elemanlar›n› da içerecek komple bir iyilefltirme yapmakt›r. Movigear tahrik sisteminin baflar›s›n›n alt›nda yatan en önemli neden tahrik sisteminin bu 3
segmentinde de yenilikçi yöntemler kullanarak
enerji tasarrufu yap›yor olmas›d›r.
Ayr›ca, Movigear tahrik sisteminde klasik motorlarda kullan›lan elektromanyetik fren yerine elektrodinamik yavafllama fonksiyonu (Dynastop) kullan›lmaktad›r. Elektromanyetik frenler elektrik ak›m› ile
çal›fl›r ve motorun çal›flmas› esnas›nda sürekli aç›k
kald›¤› için fren bobininde ak›m dolaflmaktad›r. Bu
ak›ma ba¤l› olarak harcanan güç de¤eri motor büyüklü¤üne göre 20 W ile 250 W aras›nda olabilmektedir. Birçok konveyör ya da yatay uygulamada
kontrollü durufl ve güvenlik için motor freni tercih
edilmektedir. Dynastop yavafllama fonksiyonu, yatay uygulamalarda enerji kesilmesi ya da voltaj kay-
Uygulamada birçok durumda kay›fl, zincir gibi ilave
aktar›m elemanlar› kullan›lmaktad›r. ‹yi bir mekanik sistem optimizasyonu için mümkünse rigit ba¤-
35
b› gibi durumlarda kontrollü durufl için kullan›lmaktad›r. Dynastop ile frenleme için ekstra enerji
gerekmez.
Uygulamalar
• MGFA_2: 200Nm (220Nm Max)
• MGFA_4: 400Nm (475Nm Max)
• MGFA_8: 800Nm (910Nm Max) – Haz›rl›k aflamas›nda
MGFAS2 (200Nm)
Kay›fl konveyör, zincir konveyör, palet konveyör,
rulolu konveyör, flifle konveyörler, aseptik
konveyörler...
Ürünün Di¤er Avantajlar›
• Geleneksel sistemlere göre
çok daha kompakt bir yap›
• Çok düflük gürültü seviyesi
• Yüksek koruma s›n›f› seçenekleri (IP66 ve IP69K) ve
hijyenik dizayn
• Tork kayb› olmaks›z›n genifl h›z ayar aral›¤› (1:10 ve
opsiyonel 1:2000)
• Müflteri için yedekleme maliyetlerini azalt›r.
• Kolay kurulum, kolay startup ve kolay kablolama
• 4 kata kadar yüklenebilme
• Her gövdede 20 farkl› redüksiyon seçene¤i
Tork S›n›flar›
Movigear 4 farkl› tork s›n›f›nda tasarlanm›flt›r.
• MGFA_1: 100Nm (125Nm Max) – Haz›rl›k aflamas›nda
36
• 5 - 55,25 aras›nda tahvil seçenekleri
• 25 mm ve 30 mm delik mil seçenekleri
MGFAS4 (400Nm)
• 6,34 - 48 aras›nda tahvil seçenekleri
• 30 mm, 35 mm ve 40 mm delik mil seçenekleri
4 Farkl› Kurulum Topolojisi
Movigear mekatronik tahrik sistemi, 4 farkl› kontrol teknolojisini destekler. Bunlar; binary kontrol,
ASI (As-Interface) kontrol, SNI (Single Network
Installation) kontrol ve SBUS (System Bus) kon-
trol seçenekleridir.
Movigear® - DBC (Direct
Binary Communication)
Movigear DBC, herhangi bir haberleflme a¤›na ba¤l› olmadan
her bir ünitenin ba¤›ms›z çal›flabilece¤i basit uygulamalar için
gelifltirilmifltir. Ünite üzerinde
standart olarak bulunan DIP
anahtarlar ve potansiyometre ile
kolayca PC ba¤lant›s› olmaks›z›n
devreye al›nabilir. Gerekti¤inde
PC ile ba¤lant› kurularak detayl›
parametrelendirme ve PC üzerinden ünitenin analizi yap›labilir. Ayarlanabilir 4 dijital girifle
sahiptir. 2 farkl› h›z ve rampa
ayarlanabilir. Ünite içinde entegre 24 V güç kayna¤› yer almaktad›r.
AS-Interface protokolü ile kontrol edilebilir flekilde donat›lm›flt›r.
Movigear® - DAC (Direct AS –
Interface Communication)
Movigear DAC, standart olarak
Movigear® SNI (Single Line
Network Installation)
Movigear SNI sisteminde Movifit saha kontrolü ile 10 adede kadar Movigear tek bir kablo ile
seri olarak haberlefltirilebilir.
Güç ve haberleflme sinyalleri tek
bir standart kablo üzerinden
modüleli olarak gönderilir.
Ayr›ca Movigear üzerinde yer
alan uygulama slotuna tak›lacak
ekstra I/O modülleri ile saha
sensör ve anahtarlar› ile dijital ya
da analog olarak kontrol edilebilir.
Movi-PLC içeren Movifit saha
kontrolörleri ile herhangi bir harici kontrolöre gerek kalmadan
tüm Movigear’lar kontrol edile-
38
bilir. ‹ste¤e göre çeflitli üst seviye kontrol cihazlar›na çeflitli bus
haberleflme protokolleri kullan›larak ba¤lan›labilir (Ethernet IP,
Profinet, Profibus, Modbus, TCP,
Devicenet..)
Avantajlar›
• Güç da¤›t›m› ve haberleflme
için sadece tek bir standart kablo kullan›l›r (4 damarl› ve ekranl›).
• Montaj ve kurulum kolayl›¤›
sa¤lar. Seri ba¤lant› sayesinde
kablolamada önemli tasarruf
sa¤lar.
• Saha sensörleri ve anahtarlar›
Movigear’lara ba¤lanabilir. Merkezi panoya hiçbir haberleflme
hatt› çekmek gerekmez.
• Tek bir Movifit ile 10 adede
kadar Movigear kontrolü
• Tüm Movigear’lar, ba¤›ms›z
olarak kontrol edilebilir.
Movifit® Saha Kontrolörü
• 12 DI / 4 DO
• Standart olarak S-Bus ve CAN
40
tüm Sew kontrolörleri ya da sürücüleri ile kontrol mümkündür.
Movi-PLC hareket kontrolörü ile
tüm Movigear’lara ba¤›ms›z ya
da grup kontrolü yap›labilir.
SNI sisteminde oldu¤u gibi Movigear’lar aras›nda seri ba¤lant›
yap›l›r. Ba¤lant› kablosu olarak
güç ve S-Bus kablolar›n› içeren
hibrit kablo kullan›l›r.
haberleflme
• Opsiyonel Profibus, ProfiNET,
Ethernet IP, DeviceNET, Modbus TCP haberleflmesi
• Bak›m anahtar›
• Entegre Movi-PLC hareket
kontrolörü
• RS485 ile PC ba¤lant›s›
• IP66 ya da IP69K yüksek koruma
• Hijyenik dizayn
Movigear® - DSC (Direct SBus
Communication)
Movigear DSC, Sew’in haberleflme protokolü olan S-Bus (Sistem
Bus,) ile kontrol edilir. S-Bus ile
M ER CEK
AC ‹ndüksiyon Motorlar›nda
Frekans Konvertörü Kullan›m›
Ahmet ERECEK, Makine Mühendisi (MBA) – Fabrika Müdürü
Elsan Elektrik Sanayi ve Ticaret Afi
Bir elektrik motoruna çeflitli
metotlarla yol verilebiliyor.
Her bir metodun kendine
göre avantajlar› ve
dezavantajlar› bulunuyor.
Bunlar›n içerisinde en
büyük enerji tasarrufunu
ise frekans konvertörleri
sa¤l›yor.
1. Girifl
Elektrik motorlar›, toplam endüstriyel elektrik yükünün çok
önemli bir bölümünü kullanmaktad›r. Bir elektrik motoruna
çeflitli flekillerde yol verilebilmektedir. Bu metotlar, bir bafllang›ç torku oluflturarak motoru
nominal yükteki h›z›na ulaflt›rmak amac›yla motora yeterli ak›m› sa¤lamak için kullan›lmaktad›r. Her bir metodun kendine
göre avantajlar› ve dezavantajlar›
bulunmaktad›r. Bunlar›n içerisinde en büyük enerji tasarrufunu
frekans konvertörleri sa¤lamaktad›r [Resim 1]. Elektrik motorlar›na yol vermek için genellikle 3
çeflit metot kullan›lmaktad›r.
Bunlar flu flekilde s›ralanabilir:
• Tam voltajla yol verme,
• Azalt›lm›fl voltajla yol verme,
• Frekans konvertörüyle yol
verme.
En basit yol verme flekli olarak
tam voltajla yol vermede, motor
kontaktör kullanarak yol almakta ve flebekeden motor klemensine tam flebeke voltaj› uygulanmaktad›r. Azalt›lm›fl voltajla yol
verme ise oto transformatör, y›ld›z-üçgen veya yumuflak yol verici gibi birkaç yolla yap›labilmektedir. Her bir yol verme
yöntemine göre nominal ak›m›
100 Amper olan bir motor için
tam yükteki kalk›fl ak›mlar›n›n
mukayesesi afla¤›daki tabloda
verilmifltir [Tablo 1]. Tablodan
da görülebilece¤i üzere, frekans
konvertörü kullan›larak yap›lan
yol vermede kalk›fl amperi en
düflük iken, sa¤lanan tork ise
mükemmeldir.
2.Frekans Konvertörü
Resim 1: Frekans Konvertörü
44
2.1 Frekans Konvertörü Nedir?
Bir indüksiyon motorunun h›z›,
do¤rudan AC flebekenin frekans› ile orant›l›d›r. fiebekenin fre-
Tablo 1: Yol Verme Metotlar›na Göre Ak›m-Tork ‹liflkisi
[*] Kalk›fl ak›m› ile birlikte de¤erlendirildi¤inde mükemmel kabul edilebilir.
kans›n› ayarlamak mümkün olabilseydi, motorun h›z›n› da kontrol etmek mümkün olabilecekti.
Frekans konvertörü, motorun h›z›n› kontrol etmek için kullan›lan bir yol verme yöntemidir.
Frekans konvertörleri, sabit frekansl› AC gücün giriflini, de¤iflken frekansl› ç›k›fla çeviren elektronik cihazlar olup; motora sa¤lanan elektrik gücün frekans›n›
kontrol ederek alternatif ak›m›n
döner h›z›n›, böylece de motorun h›z›n› kontrol edebilmek
için kullan›lmaktad›rlar [1].
2.2 Frekans Konvertörünün
Faydalar›
Bir frekans konvertörü;
• Kapasite ihtiyac›n› kontrol
ederek yüzde 50’ye kadar enerji
tasarrufu sa¤layabilmektedir.
• Di¤er bütün yol vericilere nazaran en düflük kalk›fl ak›m›na
sahiptir.
• Motordaki ve yük sistemindeki termal ve mekanik stresleri
azaltmakta, böylece sistemin
ömrünü uzatmaktad›r.
• Kurulumu, flebekenin frekans
konvertörüne ba¤lanmas› kadar
fiekil 1: Fan Damperi ve Pompa Kontrol Valfi
basittir.
• Harici güç faktörü, düzeltme
kapasitörlerini ortadan kald›rarak yüksek güç faktörü sa¤lamaktad›r.
• Voltaj düflümlerini ve güç kesintilerini azaltarak daha düflük
toplam güç (kVA) sa¤lamakta,
böylece sistemde bulunan di¤er
makineler daha az etkilenmektedir.
• Motorun mekanik kabiliyeti ile
s›n›rl› kalmak kayd›yla, yüksek
h›z kabiliyeti sa¤lamaktad›r.
• Pahal› ve enerji israf›na yola
açan kontrol valfleri ve ç›k›fl
damperi gibi k›sma mekanizmalar›na olan ihtiyac› ortadan kald›rmaktad›r [fiekil 1].
2.3 Frekans Konvertörünün
Ana Yap›s›
Bir frekans konvertörü üç ana
bölümden meydana gelmektedir
[fiekil 2]:
Rektifiyer (Do¤rultucu)
• Do¤ru ak›m (DC) da¤›t›m baras›
• ‹nverter (Evireç)
Rektifiyer, frekans konvertörüne
Frekans konvertörleri, sabit
frekansl› AC gücün giriflini,
de¤iflken frekansl› ç›k›fla
çeviren elektronik cihazlar
olup; motora sa¤lanan
elektrik gücün frekans›n›
kontrol ederek alternatif
ak›m›n döner h›z›n›,
böylece de motorun h›z›n›
kontrol edebilmek için
kullan›lmaktad›r.
fiekil 2: Frekans Konvertörünün Ana Yap›s›
gelen AC gücü DC güce çevirmekte kullan›lmaktad›r. Güç
rektifiyerden geçtikten sonra DC
baras›nda stoklan›r. DC bara,
rektifiyerden gelen gücü stoklayan ve daha sonra da invertör
bölümüne gönderen kapasitörleri içermektedir. Frekans konvertörünün son bölümü inverterdir. ‹nverterde, gücü motora
gönderen transistorlar bulunmaktad›r.
Modern frekans konvertörlerinde bu amaçla IGBT (Insulated
Gate Bipolar Transistors)’ler kullan›lmaktad›r. IGBT’ler saniyede
binlerce kez anahtarlama (aç-ka-
Resim 2: IGBT-Insulated Gate Bipolar
Transistors
45
pa) yaparak gücün hassas bir flekilde motora da¤›t›lmas›n› sa¤lamaktad›r. IGBT’ler, istenilen frekansta ak›m sinüs dalgas› simülasyonu için PWM (Pulse Width
Modulated) metodunu kullanmaktad›r [Resim 2] [2].
Azalan maliyetler, enerji bilinci
ve süreçlerde sa¤lanan geliflmeler nedeniyle motor sistemlerinde frekans konvertörü kullan›m›
1990’l› y›llardan itibaren artarak
devam etmektedir. IGBT kullanan PWM teknolojisinin ortaya
ç›k›fl› ile birlikte, frekans konvertörü boyutlar› ve maliyetleri büyük oranda düflmüfltür. Sa¤lad›klar› enerji tasarrufu sayesinde
iki-üç y›l içerisinde kendilerini
geri ödeyebileceklerinin anlafl›lmas› ile birlikte frekans konvertörlerinin kullan›m h›z› daha da
artm›flt›r.
Birçok endüstriyel flirket, h›z› ya
da bas›nc› de¤ifltiren kullan›fls›z
veya güvenilmez mekanik sistemlerin ço¤unu ortadan kald›ran frekans konvertörlerinin üretimde durufllar› ve bak›m maliyetlerini azaltarak üretimi art›rabilece¤ini fark etmifltir [3].
Frekans konvertörleri, pompa ve
Frekans konvertörleri, pompa ve fan
uygulamalar›nda en büyük enerji
tasarruf sa¤layan sistemlerdir. Bir çok
tesiste, santrifüj pompalar› ve fanlar›
sabit h›zda çal›flmaktad›r. Geleneksel
olarak, ak›flkan h›z› mekanik bir sistem
taraf›ndan de¤ifltirilmektedir. Frekans
konvertörü ile motor h›z› elektronik
olarak de¤ifltirilebilmektedir. Bir pompa
veya fan›n h›z›n› istenilen orana
ayarlayarak çok önemli miktarda enerji
maliyetini azalt›labilmektedir.
46
fiekil 3: Frekans Konvertöründe Frekans-Tork Karakteristi¤i
fan uygulamalar›nda en büyük
enerji tasarrufu sa¤layan sistemlerdir. Birçok tesiste santrifüj
pompalar› ve fanlar, sabit h›zda
çal›flmaktad›r.
Geleneksel olarak, ak›flkan h›z›
mekanik bir sistem taraf›ndan
de¤ifltirilmektedir. Frekans konvertörü ile motor h›z› elektronik
olarak de¤ifltirilebilmektedir. Bir
pompa veya fan›n h›z› istenilen
orana ayarlanarak çok önemli
bir miktarda enerji maliyeti azalt›labilmektedir.
Küçük güçlerdeki motorlar, nominal h›z›n iki kat›nda (Yüzde
200’ünde) çal›flabilecek kabiliyette tasarlan›rlarken, motorun
gücü art›kça, motorun yüksek
h›z kald›rma kabiliyeti s›f›ra kadar düflmektedir. Nominal h›z›n
üstünde frekans konvertörü ve
motor sistemi sabit güç modunda çal›flmaktad›r.
Tork, yüzde 150’ye kadar yüksek h›zlarda do¤rusal olarak bunun üzerindeki h›zlarda ise genellikle V/Hz oran›n›n karesi
olarak düflmektedir [fiekil -3] [4].
Nominal h›zdan daha düflük h›zlarda ise frekans konvertörü ve
motor sistemi, sabit tork modunda çal›flmaktad›r.
3. Frekans Konvertörünün
Elektrik Motoruna Olan
Etkileri
Frekans konvertörlerinin kullan›m›n›n artmas› ile birlikte yeni
elektrik motoru ar›zalar› da ortaya ç›kmaktad›r. Bu ar›zalar,
PWM ç›k›fl formundan gelen;
yans›t›c› dalgalar, harmonikler,
motorun so¤umas›, mil ak›mlar›
vb tür ar›zalard›r. PWM teknolojini kullanan frekans konvertörleri, bir elektrik motorunun elektriksel, mekaniksel ve termal kapasitesini afla¤›daki konularda
do¤rudan etkilemektedir [5].
3.1. Harmonik Bozulmalar
Nedeniyle Motorun Afl›r›
Is›nmas›
Frekans konvertörü ile kullan›ld›¤›nda frekans konvertörünün
ç›k›fl dalgalar›ndaki harmonik
dalga form içeri¤i nedeniyle,
elektrik motorlar›na gelen ak›m›n neden oldu¤u harmonik
voltajlar›n ve ak›mlar›n ana etkisi, harmonik frekanslarda demir
ve bak›r kay›plar› nedeniyle s›cakl›¤›n ve de dolay›s›yla kay›plar›n artmas›d›r. Böylece harmo-
nik bileflenler, makinan›n verimlili¤ini ve tork üretimini etkilemektedir [6]. Frekans konvertörünün, invertör taraf›nda bulunan 5. ve 7. harmonikler, özellikle motor laminasyonlar›n›n
(üretim s›ras›nda birbirlerinin
üzerine s›vanmalar›yla meydana
gelen izolasyon hatas› nedeniyle) k›sa devre oldu¤u bölgelerde, afl›r› rotor s›cakl›¤›na neden
olan 6. rotor harmoni¤ini yaratmaktad›r. 5. ve 7. harmonikler,
ayn› bölgelerde statorun da afl›r›
›s›nmas›na neden olmaktad›r.
Buna ra¤men, sistemin voltaj balanss›zl›¤› derecesine ba¤l› olarak güç devresine frekans konvertörünün dahil olmas› ile frekans konvertörü ç›k›fl›, her üç
fazda da motora mükemmel balansa sahip voltaj verdi¤i için
yüksek sistem verimlili¤ine de
neden olabilmektedir.
3.2 Cebri Fan Kullan›m ‹htiyac›
Harmonikler, motorda bu flekilde afl›r› s›cakl›k yaratt›¤› için frekans konvertörü ile sürülen ço¤u motor, rotor h›z›ndan ba¤›ms›z harici bir fan ile yani cebri
fan ile so¤utulmaktad›r. Motorun
h›z› düfltü¤ünde, so¤utma kapasitesi de düflmektedir [7]. HarMotorun h›z› düfltü¤ünde, so¤utma
kapasitesi de düflmektedir. Frekans
konvertörü ile sürülen motorlarda
harmonikler motorda afl›r› s›cakl›k
yaratt›¤› için hem so¤utma ihtiyac›n›n
karfl›lanmas› hem de frekans
konvertörünün yaratt›¤› afl›r› s›cakl›¤›n
motordan at›larak motorun so¤uma
ihtiyac›n›n giderilmesi için motorlar
rotor h›z›ndan ba¤›ms›z cebri fan ile
so¤utulmakta ya da motor büyüklü¤ü
art›r›lmaktad›r.
48
Frekans konvertörlerinin
kullan›m›n›n artmas› ile
birlikte yeni elektrik motoru
ar›zalar› da ortaya
ç›kmaktad›r. Bunlar, PWM
ç›k›fl formundan gelen;
yans›t›c› dalgalar,
harmonikler, motorun
so¤umas›, mil ak›mlar›
vb. tür ar›zalard›r.
monik bozulma, hava aral›¤›nda
titreme yaratan düzenli olmayan
ak› da¤›l›m›na da neden olmaktad›r. Motorun so¤utmas›, motoru so¤utan fan›n h›z› do¤rudan
mil h›z› ile orant›l› oldu¤u için
motor h›z›n›n bir fonksiyonudur.
Düflük h›zlarda motorun so¤umas› çok dikkat edilmesi gereken bir husustur.
Düflük h›z nedeniyle motorun
kendi fan›n›n yeterli so¤utma
sa¤layamad›¤› durumlarda cebri
fan kullanarak ya da motor büyüklü¤ü art›r›larak motorun so¤uma ihtiyac› giderilmelidir. Baz› invertör ile sürülmeye uygun
motorlar, üreticileri taraf›ndan
1000:1 azalma oran›n› karfl›layabilen fanlarla sat›lmaktad›r.
3.3 Voltaj Yans›mas›
H›zl› yükselen voltaj darbeleri
sarg›larda bobinler ve sipirler
aras›nda düzenli olmayan voltaj
da¤›l›mlar›na neden olmaktad›r.
Yükselme süresi ne kadar k›sal›rsa, bobinler ve sipirler aras›ndaki voltaj da o kadar yükselmektedir. Bu durum, elektrik
motoru klemens voltaj›n›n frekans konvertörünün DC bara
voltaj›n› 1.9 kat geçti¤i durum-
Resim 3: Frekans Konvertörü Kablosu
larda voltaj yans›mas› olarak ortaya ç›kmaktad›r.
Frekans konvertörü ile sürülecek motorlar, bobinler aras› sarg› izolasyonu 2 Ìs veya daha fazla süre ile 1000 V ve 1500 V
DC’ye dayanacak flekilde tasarlanmaktad›r.
3.4 Kablo Uzunlu¤u
Inverterden gelen afl›r› (dik) ön
darbeler, elektrik motoru izolasyonunun dayanabilece¤i voltaj›
ve yükselme zaman›n› geçti¤inde sarg›larda genellikle k›smi
boflalma periyodunu takip eden,
bobinler veya sipirler aras› k›sa
devreler ile sonuçlanan yans›t›c›
dalga ar›zalar› meydana getirmektedir.
Motor izolasyonunun bozulmas›na neden olan bir di¤er faktör,
frekans konvertörü ile motorun
birbirine ba¤land›¤› motor kablosunun uzunlu¤udur [Resim-3].
Bu durum, motorun empedans›n›n sarg› telinin empedans›ndan
çok daha fazla oldu¤u durumlarda ortaya ç›kan potansiyel bir
sorundur.
Frekans konvertörünün orijinal
olarak iletti¤i dalgalara ilave olarak yans›t›c› dalgalar meydana
getirmektedir. Böylece, sonunda
ar›zaya neden olacak motorun
ya da kablonun izolasyon kabiliyetini aflan iki kat genlikli ani
voltaj yükselifli yaratmaktad›r.
Yüksek tafl›y›c› frekanslar ise
yans›t›c› dalgalara neden olan
voltaj› iki kat›na ç›kararak fazladan gerilim ilave edebilmekte;
hem frekans konvertöründe
hem de motorda daha fazla s›cakl›k yaratmaktad›r. Normalde
813 V olan tepe seviyesi 2000
V’lara kadar yükselebilmektedir.
Voltaj gerilimini azaltman›n en
iyi yolu IGBT’nin etraf›nda iyi
bir filtre kullan›lmas›d›r.
fiekil 4: Frekans Konvertöründe Kablo Boyunun Etkisi
Küçük motorlarda motorun empedans›n›n büyük motorlardan
daha fazla olmas› nedeniyle, bu
problem daha çok küçük motorlarda meydana gelmektedir. Bu
problemi azaltabilmek için daha
kaliteli kablo ve motor izolasyonu kullanmak gerekmektedir [8].
s›nda de¤iflebilmektedir. Bu frekanslar, tafl›y›c› frekanslar olarak
bilinmekte ve frekans seviyeleri
frekans konvertörü üreticisine
göre de¤iflebilmektedir [9]. Bu
tafl›y›c› frekanslardan düflük tafl›y›c› frekanslar, motordan gelen
sesler (gürültü) sorun olmad›¤›
takdirde motor için daha iyidir.
Frekans konvertörünü motora
ba¤layan kablonun uzunlu¤u 60
metrenin üzerine ç›kt›¤›nda, sinüs dalgalar› için önemsiz olan
indüktans›n ve kapasitans›n küçük de¤erleri, 2000 V’un üzerine
ç›kabilen tepe voltaj ç›nlamas›na
ve yans›yan dalgalara neden olabilmektedir [fiekil 4].
Gürültüye, frekans konvertörünün ç›k›fl dalga formunda bulunan harmonik frekanslara cevap
veren motor laminasyonlar› neden olmaktad›r. Bu durum, özellikle fan kullan›m›nda havaland›rma kanallar› gibi yerlerde rezonansa sebep olabilece¤inden
daha fazla gürültüye neden olmaktad›r. Fan uygulamalar›nda
frekans konvertörü ile motor
aras›na filtre yerlefltirilmesi sayesinde gürültü, bu filtrede tutularak kontrol edilebilmektedir.
3.5 Tafl›y›c› Frekanslar
PWM’nin üretti¤i darbe frekanslar›, 3,5 kHz ile gürültü olarak
kabul edilebilecek 15 kHz ara-
50
Ayr›ca, frekans konvertörleri,
k›smi boflalma yaratarak motor
izolasyonuna ve motorun besleme kablosuna zarar veren yüksek genlikli darbeler oluflturmaktad›r. Bu boflalma, düflük
voltajl› (<600 V) motorlarda da
meydana gelebilmektedir. K›smi
boflalma, izolasyon sistemindeki
küçük boflluklarda ozon oluflumuna ve izolasyon sisteminin
bozulmas›na neden olmaktad›r.
Kaynaklar
[1] http://www.ecosmartelectricians.com.au/starter-kit/c01_57.html
[2] Variable Frequency Drive, Operation
And Application of Variable Frequency
Drive (VFD) Technology, Carrier
Corporation, Syracuse, New York,
October 2005.
[3] http://www.motordoc.net/ebooks/
RepairBook.pdf
[4] TOSHIBA International Corporation–Toshiba Application Guideline #24,
Application Considerations When Applying VFD’s – PART 2.
[5] EMCW'96, 1996, s.109.
[6] IEEE 519-1992, s.35.
[7] Bonneville Power Administration,
1990, s.20.
[8] NETA World-The Official Publications of the International Electrical
Testing Association.
[9] Danfoss, VFD 101, Lesson3.
M ER CEK
De¤iflim ve Yenilikler
Bonfiglioli Türkiye
Bonfiglioli, logosunu
yenileyerek kurum
bünyesinde
gerçeklefltirilecek
de¤iflimlerin ilk ad›m›n› att›.
IE2 (EFF 1) verimlilik
s›n›f›na sahip elektrik
motorlar›n› da ürün gam›na
dahil eden firma, BN serisi
motorlar›n›n gövdelerini
alüminyum döküm
yöntemiyle üreterek
kompaktl›k ve hafiflik gibi
avantajlar sa¤l›yor.
52
Bonfiglioli, 2011’i de¤iflim y›l›
ilan etti ve de¤iflimin ilk ad›m›n›
uzun zamand›r kullanmakta oldu¤u logosunu de¤ifltirerek att›.
Firman›n hedefledi¤i yeni sektörleri ve yeni ürünleri vurgulayan renkler uygun bir geometride flekillendirilerek bu logoya
dahil edildi. Böylece yeni logonun daha genç ve dinamik olmas› sa¤land›.
BN Serisi Motorlar
Bonfiglioli Türkiye grubu, 2011
y›l›nda elektrik motoru sat›fllar›nda çok önemli bir art›fl hedefliyor. Bunun için gerekli olan
yat›r›mlar› geçen y›l tamamlayan
firma, bu sene Türkiye pazar›nda motor sat›fllar›nda
artan bir ivme yakalad›.
Ürün
gam› oldukça
genifl
olan
Bonfiglioli’nin
IEC
normlar›na
uygun BN serisi motorlar›,
EMC ve LV direktiflerini içerecek
flekilde
tüm ürün standartlar›-
na uygundur. Ayak ve flanfl
ba¤lant›l› olarak 0,06 – 30 kW
kullan›m aral›¤›na sahiptir. Redüktör akupeli çal›flmaya elverifllidir. Tek ve çift kutup seçenekleri AC veya DC beslemeli
olarak frenleme özelli¤i mevcut
olup bütün motorlar, inverter ile
kullan›lmaya tamamen uygundur. Bunlar›n d›fl›nda opsiyon
olarak termistör, termostat sensörleri, harici so¤utma fanlar›,
dahili encoder, çok çeflitli koruma ve izolasyon s›n›f› gibi seçenekler mevcuttur. Tüm gövdeler, alüminyum döküm olup; bu
özellik, ürünlerin daha kompakt
ve daha hafif olmas›n› sa¤lamaktad›r.
IE2 (EFF 1) S›n›f› Motorlar›
Ürün Gam›na Ekledi
Bunun d›fl›nda, IE2 (EFF 1) verimlilik s›n›f›na sahip elektrik
motorlar› da ürün gam›na dahil
edilmifltir. Bu seri; bilhassa yo¤un çal›flan iflletmelerde büyük
ölçüde enerji tasarrufu sa¤lamaktad›r. Montaj› ve demontaj›
kolayd›r. Dikey ve yatay konveyörler, mikserler, haddehane ve
ekstrüder gibi uygulamalarda
kullan›labilir.
PANO
Tip Testli Panolar
Federal Elektrik
IEC 61439, pano
üreticilerinin ana üreticinin
montaj kriterlerine
uymas›n› zorunlu hale
getiriyor. Orijinal üretici pano üreticisi ayr›m›n›n da
yap›ld›¤› bu standart,
partner firman›n pano
üzerinde de¤ifliklikler
yapma ihtimalini ortadan
kald›r›yor.
Bir panonun nas›l olmas› gerekti¤ini tan›mlayan ve panolarda
tip testinin bozulmamas› için gerekli koflullar› belirten IEC standard› de¤iflti. Yeni standart IEC
61439 sayesinde pano üreticilerinin, ana üreticinin montaj kriterlerine kesinlikle uymalar› sa¤lanm›flt›r.
Herhangi bir üretici, tip testli pano sertifikas› almak için panoyu
içine gerekli malzemeleri koyduktan sonra akredite bir laboratuvara test edilmek üzere gönderir. Pano, standartlarda belirti-
len birçok zorlu test aflamalar›ndan olumlu sonuç al›n›rsa tip
testli pano durumuna gelir.
Standard›n en önemli özelliklerinden biri de, orijinal üreticipano üreticisi ayr›m›n›n yap›lm›fl
olmas›d›r. Önceleri bütün sorumluluk orijinal üreticide iken,
flimdi ise müflteriye karfl› sorumlu olan kifli, panoyu toplayan kifli olmufltur.
Bu nedenle panoyu toplayan kifli, ana üreticinin montaj kriterlerine kesinlikle uymal›d›r. Bu da
partner firman›n orijinal üreticiden ald›¤› panoyu istedi¤i gibi
de¤ifltiremeyece¤i, ana baray› istedi¤i gibi da¤›tamayaca¤› ve
benzeri birçok ifllemi gerçeklefltiremeyece¤i anlam›na gelir.
De¤ifliklik yapmas› durumunda
ise bunu hangi standarda göre
yapt›¤›n› aç›klamas› ve hangi
standarda dayand›rd›¤›n›, hangi
kriterlere göre yapt›¤›n› kan›tlamas› gerekmektedir.
Orijinal üretici do¤ru ürün veriyor, do¤ru talimatlar veriyor, ancak partner firmas› do¤ru uygu-
54
Önceleri bütün sorumluluk
orijinal üreticide iken,
flimdi ise müflteriye karfl›
sorumlu olan kifli, panoyu
toplayan kifli olmufltur.
lama yapm›yorsa sorumlulu¤un
uygulama firmas›na yüklenmesi
elbette ki do¤ru olan uygulamad›r.
Türkiye’de tip testli panolar›n
yap›lmas›, ihracat›n önünü de
açacakt›r. Standartlara uygunlu¤u belgelenmifl panolara dünyan›n çeflitli yerlerinden talep
gelmesi söz konusudur. Söz konusu geliflme, sektör mensuplar›n›n yurtd›fl›
pazarlara aç›lmas›na
yard›mc› olacakt›r.
Deneyler, ‹ngiliz belgelendirme kuruluflu
ASTA’n›n gözlemcileri ile birlikte IHP Test
Laboratuvar› ve Bo¤aziçi Üniversitesi
yüksek ak›m laboratuvarlar›nda yap›lm›flt›r.
Federal Elektrik tip
testli panosu, tüm ticari ve endüstriyel
binalarda 4000 A’e
kadar alçak gerilim
elektrik da¤›t›m panolar›nda teknik çözümler sa¤lamaktad›r. Federal tip testli
panosunda girifl ve
ç›k›fllar sistemlerin
ihtiyaçlar›na göre pa-
56
Elektriksel Karakteristikler
Federal panonun elektriksel karakteristikleri flu flekildedir;
Ak›m kapasitesi: 2500 A
Anma gerilimi: 415 V
Yal›t›m gerilimi: 1000 V
Darbe dayan›m gerilimi: 8 Kv
Tepe dayan›m ak›m›: 143 kApk
K›sa süre dayan›m ak›m›: 65 kArms
Kullanma faktörü: 1
Koruma derecesi: IP54
Biçimlendirme: Form 4b
Standart: IEC 61439-1 ve IEC 61439-2
no üstünden veya alt›ndan yap›labilirken, kablo veya basbar
ba¤lant›lar›n› pano önünden ya
da arkas›ndan yapma imkan›
sa¤lamaktad›r. Panolar tamamen modüler yap›da tasarland›klar›ndan vidal›
birleflimleri sayesinde de¤ifliklikler yap›labilir ve /veya
modüller eklenerek
büyütülebilir. Sa¤lam yap›lar›yla yüksek kesme kapasiteli
kesicilerin açma-kapama manevralar›
s›ras›nda oluflan dinamik kuvvetlere
dayan›kl›d›r.
Panolarda kullan›lan
düflük s›cakl›k art›fl
katsay›l› bara tasar›m› sayesinde pano
içi ekipmanlar›n ömrünün uzun olmas›
sa¤lanmaktad›r.
Federal Elektrik’in
kompakt tip flalterlerinde oldu¤u gibi bu
panoda da can ve
mal
güvenli¤inin
sa¤lanmas› amac›yla
enerjili parçalara direkt ya da endirekt
temas engellenmektedir.
UPS
Çevre Dostu Kesintisiz Güç
Kaynaklar›
Enel Enerji
2010 y›l›nda üretimine
bafllanan yeni nesil 3
seviyeli KGK’ler, k›s›tl› olan
enerji kaynaklar›n›n daha
etkin kullan›lmas›, enerji
santrallerinden do¤aya
daha düflük miktarda sera
gazlar›n›n sal›nmas›,
ortama yayd›¤› ›s›
miktar›n›n düflük olmas›
gibi çevreci özellikleri de
beraberinde getirmifltir.
Kesintisiz güç kaynaklar› (KGK);
ba¤l› bulunduklar› yükleri, flebekede oluflabilecek kesintiler ve
bozulmalardan koruyarak ç›k›fl›nda temiz ve kararl› bir gerilimle besleyen sistemler olarak
tan›mlanabilir.
Kesintisiz/Kaliteli Güç
‹htiyac› ‹çin
Üretildi¤i ilk y›llarda, bilgisayarlarda yedek güç kayna¤› olarak
kullan›lmaktayd›. Geliflen teknolojiyle beraber elektrik-elektronik cihazlar›n yay-
g›n kullan›m alan› bulmas›, mikroifllemci teknolojisinin ve yar›
iletken teknolojisinin geliflim
göstermesi, haberleflmenin sürekli oldu¤u yeni dünya düzeninde kesintisiz ayn› zamanda
kaliteli güç ihtiyac› zorunlu olarak ortaya ç›km›flt›r.
Haberleflme sistemleri, savunma
sistemleri, hastaneler, bankalar,
bilgi merkezleri gibi hayati
önem tafl›yan sistemlerde, flebekede oluflabilecek kesinti veya
gerilimindeki bozulmalar; ar›zalara, ifl ak›fl›nda aksamalara,
maddi kay›plara, iflgücü
ve üretim kay›plar› gibi
istenmeyen sonuçlar›n
ortaya ç›kmas›na neden
olabilmektedir.
Yeni Nesil 3 Seviyeli
KGK’ler
Geçmiflten günümüze,
KGK
teknolojilerine
bakt›¤›m›zda eski nesil
a¤›r, hantal verimi düflük
trafolu KGK’ler yerlerini
2 seviyeli ve daha sonras›nda 2010 y›l›nda üretime bafllanan çok yüksek
verimli, yüksek girifl ve
58
Elektri¤in, hayat›n her
alan›nda kullan›lmas›, her
geçen y›l enerji ihtiyac›n›n
artmas› tasarruf tedbirlerini
zorunlu olarak gündeme
getirmifltir. Tasarruf
tedbirlerinin bafl›nda
enerjiyi etkin kullanan
KGK’ler gelmektedir.
ç›k›fl performans›na sahip, a¤›rl›k/hacim/kaplad›¤› alan olarak
daha küçük boyutlarda, çevre
dostu yeni nesil 3 seviyeli
KGK’lere b›rakm›fllard›r. Geliflen
ve geliflmekte olan teknolojinin,
KGK tasar›m› üzerindeki etkileri
gözle görülür bir flekilde fark
edilmektedir. Yeni nesil 3 seviyeli KGK’lerde kullan›lan demir,
bak›r, plastik, kimyasal vb. malzemelerin azalmas›, devre elemanlar›n›n boyutlar›n›n küçülmesi, enerji ve ›s› kayb›n› büyük
ölçüde azaltm›flt›r.
Do¤ayla Dost
2010 y›l›nda üretimine bafllanan
yeni nesil 3 seviyeli KGK’ler, düflük yüklenme oranlar›nda bile
yatay bir verim e¤risine sahip oldu¤undan (%93 - %96), k›s›tl›
olan enerji kaynaklar›n›n daha
etkin kullan›lmas›, enerji santral-
lerinden do¤aya daha düflük
miktarda sera gazlar›n›n sal›nmas›, ortama yayd›¤› ›s› miktar›n›n düflük olmas› gibi çevreci
özellikleri de beraberinde getirmifltir. Her yüklenme koflulunda
yüksek enerji verimine sahip olmas›, iflletme ve so¤utma giderleri göz ününde bulunduruldu¤unda; maliyetini k›sa sürede
karfl›lamakta, düflük enerji tüketimi ile kullan›c›ya, do¤aya katk›da bulunmaktad›r.
Enerjinin Verimli
Kullan›lmas› Gerekiyor
Son olarak unutulmamal›d›r ki;
fazladan harcanan her birim
enerji, elektrik santrallerinin daha fazla çal›flmas›na, enerji
üretiminde
kullan›lan do¤al gaz, kömür, petrol
gibi maddelerin daha çok
tüketilmesine,
atmosfere sal›nan gazlar›n
artmas›na dolay›s›yla küresel ›s›nmaya
neden olmaktad›r. Elektri¤in,
hayat›n her alan›nda kullan›lma-
s›, her geçen y›l enerji ihtiyac›n›n artmas› tasarruf tedbirlerini
zorunlu olarak gündeme getirmifltir. Tasarruf tedbirlerinin bafl›nda enerjiyi etkin kullanan
KGK’ler gelmektedir. Enerjinin
verimli bir flekilde kullan›lmas›
için yeni nesil kesintisiz güç kaynaklar›n›n kullan›lmas› gerekmektedir.
59
KABLO
Çeflitli Alanlarda Kullan›lan
Kablo ve Borular
AS S›nai Ürünler Sanayi
Asherkül, elektrik tesisat ve
zay›f ak›m kablolar›n›
spiral boru içerisinde haz›r
bir sistem olarak üretiyor.
Bu üretim flekli, kullan›c›ya
iflçilikten yüzde 60–70’e
varan oranlarda tasarruf
sa¤l›yor. Dirsek ve k›lavuz
kullanma gereksinimini de
ortadan kald›ran sistem,
montajc›ya zaman
kazand›r›yor.
AS S›nai Ürünler San. ve Tic. Ltd.
fiti. çat›fl› alt›nda faaliyet gösteren Asherkül Kablo, birleflik sistem olarak adland›r›lan ankastron yani s›va alt›na döflenmeye
haz›r borulu kablo sistemi ve yine s›va alt› ve üstüne döflenen
insan sa¤l›¤›na zarar veren halojen gazlardan ar›nd›r›lm›fl alev
yaymayan borular›n imalat›nda
uzmanlaflarak ulusal ve uluslararas› pazarda faaliyet göstermektedir.
Asherkül kablo üretim merkezi
62
Asherkül, kendi bünyesinde
oluflturdu¤u akrediteli kurulufllar
taraf›ndan kalibrasyon do¤rulamas› yap›lm›fl en son teknolojik
cihazlarla donat›lan laboratuvarlarda, e¤itimli teknik personel
gözetiminde ürün girdisinden,
proses ve son kontrole kadar
her türlü kontrol, muayene ve
deneyleri gerçeklefltirmektedir.
Kalite Belgeleri
HAR, TS 9758 standard› do¤rul-
Asherkül, oluflturdu¤u ve
yap›lanmas› devam eden
bayi a¤› ile Türkiye’nin her
noktas›ndaki kurumsal ve
bireysel müflterilere hizmet
vermektedir.
yani zehirli halojen gaz grubunu
ihtiva etmeyen, ayn› zamanda
HFFR (halojen free-alev yaymayan) özelliklerine sahip oldu¤undan insan ve çevre dostu borulard›r.
Bina ve tesisat yang›nlar›ndan
etkilenerek insan ve çevre sa¤l›¤›n› tehdit etme olas›l›¤› yoktur.
TSE-HAR kalite belgeleri
tusunda H07V-U,H07V-K, H07VR ve H07Z1- U, H07Z1- R,
H07Z1- K enerji kablolar›n›; TS
EN 61386–22 standard›na göre
spiral boru korumal› olarak ve
73/23/EEC numaral› AB direktiflerine göre üreten Asherkül, TSE
taraf›ndan yap›lan inceleme sonucunda TS EN ISO 9001:2000
Kalite Yönetim Belgesi’nin de
sahibidir.
kablolar›) spiral boru içerisinde
haz›r bir sistem olarak üreten
Asherkül, kullan›c›ya iflçilikten
yüzde 60–70’e varan oranlarda
tasarruf sa¤lamakta, dirsek ve k›lavuz kullanma gereksinimini de
ortadan kald›rarak montajc›ya
zaman kazand›rmaktad›r.
Spiral borular; HF(halojen free)
Orijinal PE (polietilen), PP (polipropilen) vb hammadde kullan›larak üretildi¤i için uzun
ömürlüdür.
Ayr›ca Asherkül’de Φ16, Φ18,
Φ20 çaplarda, s›va alt› düz PE
(polietilen ve PP (polipropilen)özelliklerde, hafif ve orta se-
Ürün Portföyü
Elektrik tesisat ve zay›f ak›m
kablolar›n› (anten, telefon, diafon, kamera, veri, yang›n ihbar
Spiral borulu kablo örnekleri
Zay›f ak›m kablo örnekleri
64
HF(halojen free) ve HFFR (halojen free-alev yaymayan) özelliklerine sahip spiral boru
örnekleri
Kangal düz boru örne¤i
ri, yanmaya karfl› dayan›kl›, HF
(halojen free) borular›n üretimi
66
de mevcuttur.
Asherkül, oluflturdu¤u ve yap›-
lanmas› devam eden bayi a¤› ile
Türkiye’nin her noktas›ndaki kurumsal ve bireysel müflterilere
hizmet vermektedir. Müflterilerini faaliyetlerinin merkezine oturtan pazarlama odakl› yaklafl›m›
ile sürdürülebilir müflteri memnuniyetine yönelik olarak çal›flan firma, Ar- Ge ve inovasyona
verdi¤i önemle sektörde öncü
firmalardan olma yolunda ilerlemekteidir.
ENERJ‹ KAL‹TES‹
Elektromanyetik
Radyasyondan Korunmak
Protel Türkiye
Narda taraf›ndan pazara
sürülen yeni alçak frekans
analizörü; yüksek gerilim
hatlar›ndan, trafo
istasyonlar›ndan, elektrik
motorlar›ndan, endüksiyon
f›r›nlar›ndan yay›lan
elektromanyetik radyasyonu
ça¤dafl teknolojinin tüm
olanaklar›n› kullanarak
ölçüyor.
68
Düflük frekansl› elektromanyetik
alanlar, insan sa¤l›¤› ve çevre
üzerinde oldukça etkilidir. Gündelik yaflamda fark edemedi¤imiz radyasyon, uzun süre maruz
kal›nmas› halinde fiziksel ve psikolojik zararlara yol açar. Öyle
ki alçak frekansl› radyasyonun
lösemi hastal›¤›na sebep oldu¤u
ispatlanm›flt›r. Enerji da¤›t›m
hatt›, enerji iletim hatt›, sabit telekomünikasyon cihazlar› vs
çevreye bak›ld›¤›nda rahatl›kla
görülebilen, radyasyon üreten
faktörlerdir. Radyasyondan korunmak ve gerekli önlemleri almak için yap›lmas› gereken
elektromanyetik alan ve ölçüm
metotlar›n› kullanmakt›r.
Alçak Frekans Elektromanyetik
Alan Analizörü
Narda taraf›ndan pazara sürülen
yeni alçak frekans analizörü;
yüksek gerilim hatlar›ndan, trafo
istasyonlar›ndan, elektrik motorlar›ndan, endüksiyon f›r›nlar›ndan yay›lan elektromanyetik
Çeflitli standartlar›n ve
mevzuat›n yan› s›ra Nisan
2012’den itibaren geçerli
olacak Avrupa direktifine
göre ICNIRP k›lavuzlar›nda
önerilen ve izin verilen
azami alan düzeylerinin
afl›lmas›n› önlemek üzere
çal›flma ortamlar› da
ölçümlenmelidir.
veya beraberinde verilen fiber
optik kablo ile bir PC’ye ba¤lanarak çal›flabilmektedir.
alanlar›n ölçümü ve analizi için
ça¤dafl teknolojinin tüm olanaklar›n› kullan›yor. Narda EHP50D, 5 Hz -100 kHz frekans aral›¤›ndaki elektrik ve manyetik
alan ölçümlerini, hem genifl
bantl› hem de selektif olarak
gerçeklefltirmektedir.
Narda
EHP-50D; izotropik al›fl yetene¤ine sahip, yani x/y/z eksenlerini efl zamanl› ancak ayr› ayr›
vektörel olarak ölçüp, yönden
ba¤›ms›z olarak toplam de¤eri
gösterebilmektedir. 150 dB gibi
çok yüksek ölçüm dinami¤ine
sahip EHP-50D istendi¤inde otonom olarak çal›fl›p ölçüm sonuçlar›n› dahili haf›zas›na kaydedebilmekte, kendi kumanda ünitesi NBM-550 üzerinden anl›k ölçüm de¤erini gösterebilmekte
70
Alçak Frekans
Elektromanyetik Alanlar
Özellikle, halk›n enerji hatlar›n›n
yayd›¤› nispeten sabit alanlara
maruziyetini belirlemek üzere
ölçümler yapmakta olan düflük
frekans alan› uzmanlar›, iflyerinde alana maruziyet konusunda
yan›tlar verebilmek gibi yepyeni
bir durumla karfl› karfl›yad›r. Çeflitli standartlar›n ve mevzuat›n
yan› s›ra Nisan 2012’den itibaren
geçerli olacak Avrupa direktifine
göre, ICNIRP k›lavuzlar›nda
önerilen ve izin verilen azami
alan düzeylerinin afl›lmamas›n›
sa¤lamak üzere çal›flma ortamla-
r› da ölçümlenmelidir. Sanayi ortam›nda yaln›zca nispeten sabit
alanlar üreten cihazlar de¤il; ayr›ca, son derece karmafl›k puslu
alanlar yayan kaynak makineleri
ve baflka cihazlar da bulunmaktad›r. Dolay›s›yla, bu uygulamalar için efl zamanl› üç eksenli ölçümler gerekmektedir ve bunlar
gelecekte dan›flmanl›k flirketlerinden, endüstriyel sa¤l›k ve güvenlik birimlerinden, iflyeri sa¤l›¤› ve güvenli¤iyle ilgili kurumlardan gittikçe daha fazla istenecektir.
Elektrosmog veya
Elektromanyetik Radyasyon
Elektrosmog, genel olarak yapay üretilmifl elektrik veya manyetik alanlarla ba¤lant›l› herhan-
gi bir olguyu ya da problemi tan›mlamakta kullan›lan bir terimdir. Bir dizi elektrikli veya elektronik cihaz çevresel risk oluflturabilmekte ve (belirli koflullar alt›nda) potansiyel tehlike içeren
elektrik veya manyetik alanlar
yayabilmektedir. Ancak, örne¤in enerji iletim hatlar›, demiryollar› ve genel olarak yüksek
ak›ml› cihazlardan (büyük elektrikli motorlar, endüstriyel ölçekte üretim fabrikalar›, elektrik jeneratörleri, vs) yay›lan düflük
frekansl› alanlar özellikle dikkat
çekmektedir. Bu düflük frekansl›
alanlar, temelde yak›n alan bölgesindeki yüksek elektrik ve
manyetik alan komponenti de¤erleriyle bilinseler de, bu de¤erler uzaklaflt›kça h›zla azal›r.
Potansiyel olarak zararl› düflük
frekansl› alanlara maruz kalma
riski baflka yerlerde de oluflabilir
(örne¤in; büyük makinelere yak›n ofislerde, yüksek voltajl›
enerji hatlar›na yak›n evlerde
vs). Dünya genelinde yürütülen
çeflitli çal›flmalarda düflük frekansl› güçlü elektrik veya man-
yetik alanlardan yay›lan radyasyonun potansiyel riskleri do¤rulanm›fl oldu¤undan, elektrosmog ve olas› sonuçlar› IEC, CENELEC, ICNIRP ve di¤er pek çok
ulusal kurum taraf›ndan yak›ndan de¤erlendirilmektedir. Yeni
standartlar haz›rlanmakta ve
dünyan›n dört bir yan›ndaki iflçilerle halk›n sa¤l›¤›n› korumak
için tüm makul koruma önlemleri al›nmaktad›r.
72
ENERJ‹ KAL‹TES‹
Enerji Kalitesi ve Süreklili¤i
‹çin OG Da¤›t›m Sistemlerinin
Yönetimi
Schneider Electric
Enerji altyap›s›n›n yeniden
yap›land›r›lmas› ve
özellefltirme, enerji için
küresel ölçekte rekabetçi bir
pazar ortaya ç›kar›yor. Bu
yeni ve zorlu ortamda
baflar›l› olup
olunmayaca¤›n› ise erken
haz›rl›k ve teknolojinin en
iyi flekilde kullan›lmas›
belirliyor.
Yirmi birinci yüzy›lda da¤›t›m
sistemi altyap›s›, düflük maliyetlerle ve sistem güvenilirli¤ini ve
verimlili¤i art›rarak modernize
edilmelidir. Müflterilere enerji
sa¤lamak, günümüz serbest piyasa ekonomisinde tek bafl›na
yeterli de¤ildir. Enerjide belirli
seviyede servis kalitesi sa¤lanmal› ve enerji güvenli, güvenilir
ve uygun maliyetlerle sunulmal›d›r. Ayr›ca bilgi entegrasyonunun yayg›nlaflmas›yla sadece belirli bir uygulama dahilinde kullan›lan bilgiler dahi art›k çok say›da oyuncu taraf›ndan talep
edilmektedir. Yaz›l›m, donan›m
ve iletiflim cihazlar›ndaki büyük
ilerleme, büyük miktarda verinin
göz kamaflt›ran bir h›zla aktar›lmas›na, saklanmas›na ve yönlendirilmesine olanak sa¤lamaktad›r. Sonuç olarak, operasyonlar›n optimum hale getirilmesi ve
daha iyi sonuçlar elde edilmesi
için biliflim teknolojisi otomasyon çok önemli hale gelmifltir.
Ar›za Tespiti, Yönetimi ve
Kontrolü
Ar›zalar›n nedenleri üzerine yap›lan bir analizde, ar›zalar›n ço¤unun OG da¤›t›m sistemlerinde
74
meydana geldi¤i, yüksek gerilim
(YG) ve alçak gerilim (AG) flebekelerinde daha az hata ortaya
ç›kt›¤› bulunmufltur. Bu nedenle,
OG da¤›t›m sistemi servis kalitesinin gelifltirilmesi için tüm flebeke içinde en fazla özenin gösterilmesinin gerekti¤i bölümdür.
OG kablo hatl› yeralt› da¤›t›m
sistemleri bir çok trafodan meydana gelir. Trafolar, manuel olarak çal›flt›r›labilir ve eriflimleri
zor olabilir (co¤rafi s›n›rlamalar,
mesafe, trafik) veya kötü hava
koflullar›na maruz kalabilirler.
Bu sebeplerle düflük servis kalitesi, yüksek iflletme maliyetleri
ve iflletme çal›flanlar› için güvenlik problemleri oluflabilir.
Hava hatl› OG da¤›t›m sistemleri, genelde uzun hatlardan (10100 km uzunlu¤unda radyal hatlar) oluflmaktad›r ve zorlu çevre
koflullar›na karfl› çok hassast›r.
Sonuçta verimsiz bir da¤›t›m sistemi ve kötü bir servis kalitesi
tablosu karfl›m›za ç›kar (geçici
ar›zalara dayal› k›sa kesintiler,
kal›c› kesintiler, gerilim düflüflleri, afl›r› yüklü bir flebeke ve kay›plar).
Ayr›ca, enerji kalitesi ve tedarik
süreklili¤i ile ilgili EPDK ve di¤er yetkili mercilerin koydu¤u
k›s›tlamalar düflünüldü¤ünde,
da¤›t›m sistemi operatörleri için
veri ihtiyac›n›n neden sürekli art›¤› anlafl›labilir. Lokal veya
uzaktan geleneksel trafo kontrol
yöntemleri, günümüzün serbest
pazar› için uygun de¤ildir. Da¤›t›m sistemi operatörleri, flebekeyle ilgili tüm bilgilere (trafolar,
anahtarlama elemanlar›n›n durumu, yük e¤rileri, vb.) kolay ve
ekonomik bir flekilde sahip olabilmelidir.
Cihaz Seçimini Etkileyen
Parametreler
Da¤›t›m sistemlerinde ar›za tespiti ve kontrolü için cihaz seçimi
kolay de¤ildir. Bu seçim, yat›r›m
bütçesi içerisinde kal›nmas›, iflletme ve bak›m masraflar›n›n
minimuma indirilmesi, enerji kalitesinin istenen seviyede olmas›
gibi kriterleri sa¤lamay› gerektirir. Belirli bir düzeyde enerji kalitesi sunabilmek için enerji kalitesinin gerçekçi bir flekilde ölçülmesi gerekir. Elektrik enerjisi
kurulufllar›, servis kalitesi için
sistem ortalama kesinti süresi
endeksi ve sistem ortalama kesinti frekans› endeksi gibi göstergeleri kullan›r. Dikkate al›nmas› gereken baflka bir de¤iflken
de da¤›t›lmayan enerjinin y›ll›k
tahmini maliyetidir. Bu maliyet,
her y›l oluflan ar›za say›s›, da¤›t›m hatlar›n›n veya kablolar›n›n
uzunlu¤u, kesintinin uzunlu¤u
ve kWh bafl›na faturaland›r›lan
fiyat ile orant›l› olarak artmaktad›r. Özetle servis kalitesi; nüfus
yo¤unlu¤una (k›rsal veya flehir),
da¤›t›m›n türüne (havai veya yeralt›) ve bir kesinti sonucunda
Müflteri memnuniyetinin
art›r›lmas›, kesintilerin
süresinin ve say›s›n›n
azalt›lmas› ile
gerçeklefltirilebilir.
Kesintiler k›sa veya uzun
süreli olabilir. Da¤›t›m
sistemi iflletimindeki
geliflme, ar›za yerini tespit
etme süresinin k›salt›lmas›
ve cihazlar›n zarar
görmesinin engellenmesi
sayesinde sa¤lanm›flt›r.
oluflan maliyetlere ba¤l›d›r. Da¤›t›m sistemi yönetimi uzaktan
kontrol fonksiyonunu da içerir.
OG da¤›t›m sistemleri, genellikle
hava hatl› bir yap›ya sahiptir.
Performans›n optimize edilmesi
için bu da¤›t›m sistemlerindeki
cihazlar›n ve kontrol sistemlerinin seçim ve yerlefliminin dikkatli flekilde planlanmas› gerekir. Uzaktan kontrol noktalar›n›n
ve ar›za gösterge cihazlar›n›n
(AGC) da¤›t›m sistemine yerlefltirilmesi için olas› bir çok yol bulunmaktad›r:
• Uzaktan kontrolü mevcut direk ya da trafo merkezine monte edin; buradaki zorluk mevcut
OG anahtarlama elemanlar›n›n
motorizasyonudur.
• AGC fonksiyonunu direk ya
da trafo merkezine monte edin
• OG da¤›t›m sisteminde kullan›lan enerjinin art›¤› noktalara
uzaktan kontrol edilen üniteleri
koyun (dire¤e veya trafo merkezine monte).
• Kullan›labilir gücü art›rmadan
da¤›t›m sistemi güvenilirli¤ini art›rmak için uzaktan kontrol edilen da¤›t›m sistemi noktalar›
oluflturun (bir ile üç OG anahtarlama eleman›n›n OG/AG
transformatörü olmadan monte
edilmesi).
• Motorlu OG anahtarlama elemanlar›n› sistematik bir flekilde
monte ederek uzaktan kumanda
noktalar›n›n genifllemesini önceden planlay›n.
Cihazlar›n seçim ve yerleflimi,
75
nu basitlefltirmek için bir numaral› kontrol ünitesiyle uyumlu
bir çözüm kullan›lmas› önerilir
(ayn› protokol ve ayn› haberleflme ortam›).
Otomasyon ve uzaktan
kumanda sistemleri
Uzaktan kumanda fonksiyonlu
bir trafoda afla¤›daki fonksiyonlar sa¤lanmal›d›r;
• Kontrol merkeziyle RTU
iletiflimi
- Protokol s›n›f›
- Çeflitli haberleflme s›n›flar›
yat›r›m optimizasyonu, gerilim
kayb› sorunlar› olan müflterilerin
ve kesinti sürelerinin azalt›lmas›,
ar›za tespiti ve flebekenin yeniden
konfigürasyon süresinin azalt›lmas› gibi aç›lardan da¤›t›m sisteminin verimlili¤ini art›rmal›d›r.
Cihazlar
Müflteri memnuniyetinin art›r›lmas›, kesintilerin süresinin ve
say›s›n›n azalt›lmas› ile gerçeklefltirilebilir. Kesintiler k›sa veya
uzun süreli olabilir. Da¤›t›m sistemi iflletimindeki geliflme, ar›za
yerini tespit etme süresinin k›salt›lmas› ve cihazlar›n zarar görmesinin engellenmesi sayesinde
sa¤lanm›flt›r.
Bu farkl› sorunlar aras›nda uzun
kesintiler ve çeflitli k›sa kesintiler
olmak üzere ikisi, afla¤›daki iki
tip çözüm kullan›larak çözülebilir:
• Ar›za gösterge cihazlar› (AGC)
• Otomasyon ve uzaktan kontrol sistemleri
76
Ar›za Gösterge Cihazlar›
AGC’lar› ar›zal› flebeke bölümlerini belirleyen düflük maliyetli
bir çözüm oluflturur. Schneider
Electric’in yönlü ve ak›m tabanl›
ar›za tespit yöntemi kullanan ve
nötr topraklamal› OG da¤›t›m
sistemlerinin tüm türlerini kapsayan ürünleri mevcuttur. Ar›za
izleme fonksiyonu da¤›t›m sistemi koruma plan›n›n bir parças›
olarak görülmelidir. Böylelikle,
hatt›n yerel özelliklerine ve kablo da¤›t›m›na ba¤l› olarak ar›za
gösterge cihaz› ayarlar›, ar›za izleme fonksiyonunun daha hassas çal›flmas› için uyarlanabilir.
Sonuç olarak, AGC’n›n özellikleri tamamen yerinde programlanabilir olmal›d›r. Stok yönetiminin optimize edilmesine olanak
sa¤lad›¤› için bu ayn› zamanda
temel ekonomik faktörlerden biridir. Kontakl› AGC’lar› uzak terminal ünitelerine (RTU) ba¤lanmak ve uzaktan ar›za izlemeye
olanak sa¤lamak amac›yla üretilmifltir. Haberleflme fonksiyonu-
• Afla¤›dakiler için kesintisiz güç
kayna¤›
- Trafo motorizasyonu
- Haberleflme sistemi
- Tüm elektronik cihazlar
• Afla¤›dakileri içeren AGC
fonksiyonu
- Do¤rudan ak›m transformatöründen izleme
- Faz - faz afl›r› ak›m›
- Faz - toprak afl›r› ak›m›
• OG hücre ile arabirim
- Ba¤lanmaya haz›r
- Bir ya da birden fazla fider
kapasitesi
• Yerel kontrol ve bak›m olanaklar›
Çeflitli üreticiler, bu fonksiyonlar› sunabilir. Ekonomik olan her
zaman optimum çözüm de¤ildir.
Da¤›t›m sistemi kontrolünün verimlili¤i aç›s›ndan, güvenle monte edilebilen, devreye almas› basit, EMC uyumlulu¤u test edilmifl
bir AGC tercih edilmelidir.
Karma Çözüm
AGC'lar›n yan› s›ra otomasyon
ve uzaktan kumanda sistemleri
ayr› ayr› ve bir kombinasyon
içinde kullan›labilir (karma çözüm). Karma çözüm kullan›ld›¤›nda, trafolar›n bir k›sm› uzaktan kumanda ve otomasyon olanaklar›n› kullan›rken, di¤erleri
sadece AGC'lar›n› kullan›r. Bu
iki çözüm aras›ndaki seçim, teknik ve ekonomik bir seçimdir.
AGC'lar› servis kalitesini art›rmak için çok ekonomik bir çözüm sunarken, daha yüksek yat›r›m gerektiren uzaktan kontrol
sistemleri daha etkili olur.
Global Yaklafl›m
OG da¤›t›m sistemlerinde ar›za
izleme ve yönetimi ile ilgili önerilen yaklafl›m, da¤›t›m sisteminin kullan›lan trafo tipine göre
bölümlere ayr›lmas›d›r. Trafo
merkezlerinin uzaktan yönetilmesi ve izlenmesine için çok
fonksiyonlu cihazlar gerekmektedir.
Da¤›t›m Sisteminin
Bölümlere Ayr›lmas›
Ar›za yerinin tespiti ve da¤›t›m
sisteminin yeniden konfigürasyonu afla¤›da belirtilen üç trafo
tipinin kullan›lmas› ve da¤›t›m
sistemindeki a¤›rl›¤›yla belirlenir:
• AGC fonksiyonlu uzaktan kontrol üniteli trafolar veya dire¤e
monte anahtarlama elemanlar›
• SCADA'ya ba¤l› AGC'lar›yla
donat›lm›fl trafolar veya dire¤e
monte anahtarlama elemanlar›
• Ba¤›ms›z AGC'lar›yla donat›lm›fl trafolar veya dire¤e monte
anahtarlama elemanlar›
Bu üç tip trafo da¤›t›m sistemini
üç ana bölüme ay›r›r ve bu bölümlerin her biri afla¤›daki farkl›
özelliklere sahiptir:
78
Da¤›t›m sistemlerinde ar›za
tespiti ve kontrolü için
cihaz seçimi kolay de¤ildir.
Bu seçim, yat›r›m bütçesi
içerisinde kal›nmas›,
iflletme ve bak›m
masraflar›n›n minimuma
indirilmesi, enerji
kalitesinin istenen seviyede
olmas› gibi kriterleri
sa¤lamay› gerektirir.
• Büyük bölüm, tamamen uzaktan kontrol edilen trafolar veya
dire¤e monte anahtarlama elemanlar›ndan oluflur.
• Orta bölüm, SCADA'ya ba¤l›
AGC'lar›yla donat›lm›fl trafolar
veya dire¤e monte anahtarlama
elemanlar›ndan oluflur.
• Küçük bölüm, ba¤›ms›z AGC'l›
trafolar veya dire¤e monte anahtarlarlama elemanlar›ndan oluflur.
Uzaktan kontrol merkezi, büyük
bölümde bir ar›za oldu¤unda
ar›zay› an›nda izole edebilir. Da¤›t›m sistemi yeniden konfigüre
edilirken bu bölümdeki hiçbir
müflteri enerjisiz kalmayacakt›r.
Bölüm ne kadar büyük olursa,
uzun süreli kesintiye maruz kalan müflteri say›s› da o kadar fazla olur. Orta bölümde bir ar›zan›n yeri kontrol merkezinde
an›nda tespit edilebilir. Bak›m
ekibi sistemin düzgün çal›flmas›n› sa¤lamak amac›yla do¤rudan
anahtarlama gönderebilir. Sonuçta, orta bölümdeki tüm müflterilere göreli olarak k›sa süre
içinde enerji sa¤lan›r.
Küçük bölüm için bir bak›m ekibinin flebeke dahilinde sürekli
hareket halinde olmas› gerekir.
Bölüme eriflim ve ar›zan›n izole
edilme süresi daha uzundur. Genellikle, bu bölümde fiderler
mümkün oldu¤unca k›sa tutulur
ve AGC fonksiyonunun her trafo
merkezine (kablo hatl› yeralt›
da¤›t›m sistemi) veya her yeni
branflmana (hava hatl› da¤›t›m
sistemi) monte edilmesi gerekir.
Ar›za Tespitinin Verimlili¤i
Ar›za meydana geldi¤inde, AGC
ar›za ak›m›n›n geçiflini belle¤inde tutar ve flebeke taraf›ndaki
kesiciyi açt›r›r. Da¤›t›m sisteminin kontrol merkezinden yeniden konfigürasyonu uzaktan kumandal› trafo merkezlerinden
bilgi al›nmas›, ar›zal› bölümün
yal›t›lmas›, flebeke ve yük taraf›ndaki beslemenin yeniden sa¤lanmas›n› içerir.
En verimli flema, tüm trafolar›n
uzaktan kontrol üniteleriyle donat›lmas›yla elde edilir. Ancak,
bu yaklafl›m ekonomik aç›dan
ve çok masrafl› olmas› nedeniyle da¤›t›m sisteminde otomasyonun sa¤lanmas› aflamal› ve uzun
vadeli bir yat›r›mla gerçeklefltirilebilir. Ayr›ca, eski ekipmanlar›n
motorizasyonu zordur ve güvenilirli¤i garanti edilmemektedir.
Yeralt› da¤›t›m sistemlerindeki
tüm trafo merkezlerine AGC’lar›
yerlefltirilmesi tavsiye edilir.
AGC’lar›n›n mevcut da¤›t›m sistemine kolayca monte edilebilmesi ve ar›zal› bölümün gezici
bak›m ekiplerince çok daha h›zl› tespit edilmesi sayesinde,
ekipmanlar korunur ve kay›plar
azal›r.
Uzaktan kumandal› trafolar, yeni
fiderlerde kullan›labilir. Bir baflka çözüm de trafolar› uzaktan
kumanda etmek amac›yla uzaktan kumanda arabirimlerini kullanmak ve flebekeyi aflamal› olarak otomatiklefltirmek için mevcut trafolar aras›na uzaktan kumanda noktalar› eklemektir.
optimum de¤ildir. En iyi çözüm,
üç tipin afla¤›da belirtilen kriterlere göre kar›fl›k kullan›lmas›d›r:
• Bir fiderdeki trafo say›s›
• Her bir bölümdeki müflteri say›s›
• Her bir bölümdeki müflterinin
önemi (hastane, bakanl›k, tesis,
...)
• Trafo merkezinin eriflilebilirli¤i
• Haberleflme için fiziki ortam
k›s›tlamalar›
• Mevcut trafo merkezindeki
motorizasyon olanaklar›
aras› tamamen uzaktan kontrol
edilen trafo merkezi
• Tüm trafo merkezleri AGC ile
donat›lm›flt›r.
• Baz› trafo merkezleri haberleflmeli AGC ile donat›lm›flt›r.
Tipik bir flebeke afla¤›daki donan›ma sahip olabilir:
• Her primer fider için bir - üç
Aflamal› Yat›r›mlar
Mevcut trafolar›n yenileriyle de¤ifltirilmesinin uzun süre almas›
En ideal çözüm flu flekilde elde
edilebilir: Da¤›t›m sisteminin
yüzde 10 - 15'i uzaktan kumandal›d›r; yüzde 20 - 30'u haberleflmeli AGC’lar› ile donat›lm›flt›r ve
kalan k›sm› haberleflmesiz AGClar› ile donat›lm›flt›r.
Trafolar›n Uzaktan Yönetimi
ve ‹zlenmesi
Trafolar›n uzaktan yönetimi ve
izlenmesi için çok fonksiyonlu
bir cihaz önerilmektedir.
Donan›m Mimarisi
Sistem, her bir da¤›t›m merkezinde bulunan bir uzaktan yönetim ünitesi ile kullan›c›n›n intranet a¤›ndan bilgi eriflimi için
kullan›lan bir Web sunucusundan oluflur. Web sunucusu ve
uzaktan yönetim ünitesi mobil
iletiflim için GSM üzerinden ba¤lant› kurar. Web sunucuda bir
telefon modemi bulunur. Bu mimari (birinci aflama), kullan›c›n›n Intranet a¤›ndaki verilere
eriflimini sa¤lar. Ayr›ca, sunucu-
79
mü için bir analog girifl, alt› dijital girifl (alarmlar ve olaylar
için), iki röle ç›k›fl› ve lokal arabirim için bir konektör bulunduran bir uzaktan kontrol ünitesi
tafl›maktad›r.
Elde edilen bilgiler trafonun denetlemesi için kullan›l›r ve afla¤›dakileri içerir:
• 1 y›l› kapsayan demand kay›tlar›
• Servis kesintisi alarmlar›
• Da¤›t›m trafosunun s›cakl›k
efli¤i alarmlar›
• Güç efli¤i alarmlar›
• Çeflitli trafo bilgileri (trafo cihazlar›, müdahaleler, vb.)
• Girifl/ç›k›fl durum de¤iflikliklerinin kay›tlar›
• Kesintilerin ve gerilim düflüfllerinin kay›tlar›.
nun Internet'e yerlefltirildi¤i bir
ikinci aflama bulunmaktad›r. Burada amaç, farkl› client’lar için
verilere eriflimi sa¤lamak ve daha iyi hizmet sunmakt›r. ‹kinci
aflaman›n mimarisi birinci aflamaya benzemekle birlikte sunucu bir servis sa¤lay›c› taraf›ndan
sa¤lanacak ve mutlaka dahili veri eriflim güvenli¤ine sahip olacakt›r.
Uzaktan yönetim ünitesi da¤›t›m
trafosunun AG panosuna yerlefltirilecektir.
Web sunucusu, bir PC veya veri
yo¤unlaflt›r›c› olarak kullan›lan
eflde¤er bir araçt›r. Sunucu, Intranet a¤›na standart Ethernet
ba¤lant›yla ba¤l›d›r. Tek sunucuyla maksimum 8 bin birim yönetilebilir.
Bu sistem, maliyeti giderek düflen Web ve GSM teknolojileri
80
sayesinde afla¤›daki olanaklar›
sa¤lamaktad›r:
• Anlaml› bilgilere herhangi bir
yerden standart haberleflme
(GSM, Web taray›c›) üzerinden
eriflim
• Çeflitli uygulamalar için hareket alan› art›r›lm›fl bak›m servisi
sunmak
• ük e¤rileri, servis kalitesi,
alarmlar ve trafo donan›m özellikleri hakk›nda çeflitli uygulamalara bilgi vermek
Kullan›c›, kendi bilgisayar›ndan
standart bir taray›c› kullanarak
bilgilere eriflebilir. Bir alarm
meydana gelirse, kullan›c› bir eposta veya k›sa mesaj (SMS)
uyar›s› al›r.
Yaz›l›m Mimarisi
Trafo, ak›m ölçümü için dört
analog girifl (üç faz, bir nötr), gerilim ölçümü için bir analog girifl, transformatör s›cakl›k ölçü-
Uzaktan yönetim modunda, bilgiler bir Web taray›c›yla görüntülenir. Bu nedenle kullan›c›n›n
a¤›na bir Web sunucusu yerlefltirilir (Intranet ve muhtemelen Internet). Her bir trafo için, afla¤›daki sayfalar› görüntülemek
mümkündür:
• Trafonun fiziksel konumunu,
cihaz tipini, bak›m operasyonlar›n›, vb gösteren trafo bilgileri
sayfas›
• Trafoyla kurulan son ba¤lant›
esnas›nda trafonun durum bilgilerini gösteren trafo durum sayfas›
• Dijital ç›k›fllar›n birinde meydana gelen herhangi bir durum
de¤iflikli¤ini veya eflik afl›m›n›
görüntüleyen tarisel kay›t sayfas›
• Dosya transfer protokolünü
(FTP) kullanarak uzaktan yönetim ünitesinden PC'ye dosya
yüklemek için kullan›lan dosya
yükleme sayfas›
bulunur. Da¤›t›m sistemi planlamas› yapmak için uygun bir
araçt›r.
• Uzaktan yönetim ünitesini
konfigüre etmek için kullan›lan
konfigürasyon sayfas›.
Lokal yönetim modunda, dizüstü bilgisayara ba¤lant› sa¤layan
bir konektör yeterlidir ve lokal
ekran, uzaktan yönetim ekran›yla ayn›d›r.
Mimarinin De¤erlendirmesi
Trafonun uzaktan yönetimi ve
izlenmesi için önerilen yukar›daki mimari, afla¤›daki avantajlara
sahiptir:
• Transformatör de¤iflimini optimize eder: Transformatör yükünün bilinmesi zaman›ndan önce
de¤ifltirilmesini önler ya da afl›r›
yük nedeniyle zaman›ndan önce
y›pranmas›n›n önüne geçilmifl
olur.
82
• Trafo bak›m operasyonlar›n›
kolaylaflt›r›r ve ekip envanterini
trafo merkezini ziyaret etmeden
yönetir.
• Müdahale süresini optimize
eder: Sorunun nedeni ve yeri bilinir; koruma rölesi kesinti tarihlerini ve sürelerini kaydeder
böylece kesinti say›s› ve süresi
belirlenebilir.
• Müflteri gereksinimlerine uygun olarak, uzak alarmlar için
girifl/ç›k›fl ba¤lama olas›l›¤› sunar: ar›za göstergesi, kap› sensörü, vb
• Geleneksel da¤›t›m trafosu
kontrol yöntemlerinin yan› s›ra,
operatöre flebekeyle ilgili bilgileri (trafo ekipman›, yük e¤rileri,
vb) basit ve ekonomik bir flekilde sa¤lar ve bu sayede servis kalitesine gözle görülür katk›larda
Önerilen mimari, her bir trafo
merkezinde uzaktan yönetim
ünitesine entegre edilmifl sunucular›n oldu¤u mimariyle k›yasland›¤›nda, afla¤›daki avantajlara
sahiptir:
• H›zl› ba¤lant›: Sayfalar kaydedildi¤inden bir ara sunucu üzerinden verilere daha h›zl› eriflilir.
Ayr›ca, telefon ba¤lant›s› da sunucu üzerinden sa¤lan›r.
• Güvenlik sorunlar›n› ortadan
kald›r›r: Eriflim güvenli¤i müflteri
Intranet’i ile sa¤lan›r.
• Daha basit konfigürasyon:
Tüm uzaktan yönetim ünitelerinde yayg›n olarak kullan›lan konfigürasyon parametreleri sunucu
taraf›ndan fleffaf bir flekilde ele
al›n›r. Örne¤in, alarmlar›n al›nmas› için konfigüre edilen epostan›n her bir uzaktan yönetim ünitesi için güncellenmesine
gerek yoktur.
DOSYA AYDINLATMA
LED teknolojisinin yeni bir boyut kazand›rd›¤›
ayd›nlatma sektörü, farkl› uygulamalar için
gelifltirdi¤i ürün ve sistemlerle dikkat çekiyor.
Enerji tasarrufu odakl› yaklafl›mlar›n a¤›rl›k
kazand›¤› sektörde tamamlay›c›
elemanlar olan anahtar, priz gibi
aksesuarlar ise estetik
tasar›mlar›yla dikkat çekiyor.
Haz›rlayanlar: Haluk Kürflad KOPUZLU, Kerem KURUL
84
ve AKSESUARLARI
Viko
Philips
El-Bi
Makel
Elekon
Jupiter
Lamp83
Schneider Electric
Megaman
‹lker
85
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Viko Pazarlama Direktörü Zeynep AKKAYA
fiirket ‹çi E¤itime
Önem Veriyoruz
Röportaj: Kerem KURUL
Anahtar ve priz serileri,
grup prizler, aksesuarlar,
sigorta kutular›, AG flalt
ürünleri, elektrik elektronik
sayaçlar ve bina otomasyon
sistemleri üreten Viko,
sosyal sorumluluk projeleri
ile de e¤itim, sa¤l›k gibi
alanlara kaynak aktar›yor.
Tak›m ruhunu gelifltirmek
ad›na birçok flirket içi
e¤itim ve etkinlik de
gerçeklefltiren flirketin
Pazarlama Direktörü
Zeynep Akkaya, “AC Nielsen
taraf›ndan yap›lan pazar
araflt›rmas› sonuçlar›na
göre Türkiye’deki her iki
evden birisinde Viko
ürünleri bulunmaktad›r”
diyor.
86
Viko ve ürün portföyü konusunda bilgi verir misiniz?
Viko, endüstriyel tesisleri, ‹stanbul Samand›ra’da kuruludur. 50
bin metrekare kapal› alana sahip
olan tesisimiz, en son teknolojinin kullan›ld›¤› tam otomasyon
sistemleri ile donat›lm›fl son derece modern bir iflletmedir. Viko
tesislerinin anahtar-priz üretim
kapasitesi, son yat›r›mlar ile y›ll›k 100 milyon adede ulaflm›flt›r.
Bu kapasite, tek bir tesiste gerçeklefltirilen üretim hacmi aç›s›ndan dünya ölçe¤inde de en
büyükler aras›ndad›r. Ürün gam›m›z›n 7 ana gruptan olufltu¤unu görmekteyiz. Bunlar; anahtar
ve priz serileri, grup prizler, aksesuarlar, sigorta kutular›, AG
flalt ürünleri, elektrik elektronik
sayaçlar ve bina otomasyon sistemlerinden oluflmaktad›r. Marka mimarimize bakt›¤›m›zda ise
Viko flemsiye markas› alt›nda
Karre, Kardelen, Yasemin, Carmen, Palmiye ve Vera gibi standart segmentte yer alan anahtar
priz markalar›m›z bulunmaktad›r. Üst segmentte ise Viko Artline serisi alt›nda Novella, Carmen Dekora ve Elegant markal›
ürünlerimiz yer almaktad›r. Bun-
Zeynep Akkaya
lar›n yan› s›ra lüks segmentte
Thea Blu, Thea Sistema, Thea
Optima ve Neva markal› ürünlerimiz zengin çeflitleri ile müflterilerin be¤enisine sunulmaktad›r.
AG flalt ürün gam›nda otomatik
sigortalar, kaçak ak›m koruma
röleleri, motor koruma röleleri,
kontaktörler, kompakt flalterler
gibi yüzlerce farkl› ürün yine Viko markas› ile pazara arz edilmektedir. Elektronik elektrik sayaçlar›m›z, Viko markas› ile monofaze, trifaze ve kombi çeflitleriyle üretilmektedir. Bir binan›n
veya konutun ayd›nlatma, güvenlik, ›s›tma ve so¤utma sistemleri, müzik, TV, sinema, perde ve panjurlar, kap› görüntüleme sistemleri gibi tüm elektrikli
donan›mlar›n› programlanabilir
ve yönetilir hale getiren yani bir
binay› ak›ll› binaya dönüfltüren
bina otomasyon sistemimiz ise
Thea IQ markas› ile pazarda yer
almaktad›r. Viko, bugün itibar›
ile Türkiye’de anahtar priz sektöründe yüzde 55 pazar pay›na
sahiptir. Sayaçta ise yüzde 20’lik
pazar pay› ile önemli bir yer almaktad›r. AG flalt ürünlerinde
ise yüzde 10’luk pazar pay› ile
Viko, yerli markalar aras›nda ilk
s›ralarda yer almaktad›r. Bina
otomasyon sistemleri Türkiye
aç›s›ndan henüz oldukça yeni ve
geliflmekte olan bir sektördür ve
yine Viko, Thea IQ markas› ile
en büyük yerel oyuncu konumundad›r. Viko’nun as›l baflar›s›
gerçeklefltirdi¤i karl›l›k verilerinde görünmektedir. 2009 y›l› ISO
500 s›ralamas›nda net sat›fl cirosu itibar› ile 367. s›rada olan Viko, kârl›l›kta ise daha üst s›ralarda yer alm›flt›r. Bu durum, Viko’nun oldukça kârl› bir operasyon gerçeklefltirdi¤ini ortaya
Bu y›l içerisinde GFK
taraf›ndan Ukrayna ve
Rusya’da yap›lan pazar
araflt›rmalar›nda Viko
markas›n›n müflterilerce ilk
hat›rlanan ve en sevilen
markalar aras›nda ilk
s›rada yer ald›¤› tespit
edilmifltir.
koymaktad›r. 2010 y›l›nda Viko’nun sat›fllar›n›n yaklafl›k yüzde 55’i yurtiçi, yüzde 45’i ise
yurtd›fl›na gerçekleflmifltir. Yurt
içinde Viko markal› ürünler, ülkenin tümünü kapsayan distribütörler, zincir ma¤azalar, proje
kanallar› ve odak bayiler arac›l›¤› ile Türkiye’nin her köflesinde
ve tüm raflarda yer almaktad›r.
Bu y›l içerisinde AC Nielsen taraf›ndan yap›lan pazar araflt›rma-
s› sonuçlar›na göre Türkiye’deki
her iki evden birisinde Viko
ürünleri bulunmaktad›r. Ayn›
araflt›rman›n bir di¤er sonucu da
Viko’nun marka bilinirli¤inde
yüzde 50 ile lider marka oldu¤unun tescili olmufltur.
fiirketiniz bünyesinde gerçeklefltirilen Ar-Ge çal›flmalar›na
de¤inir misiniz? Bu çal›flmalar sonucu ortaya ç›kan ve
sizi rekabette üstün k›lan
ürünlerinizin özellikleri hakk›nda aç›klama yapar m›s›n›z?
Elektrik, elektronik ve mekanik
Ar-Ge bölümlerimizde görev
alan mühendislerimiz, üniversite
iflbirlikleri ve TÜB‹TAK destekli
projeler ile sektördeki pek çok
baflar›l› çal›flmaya imza atmaktad›r. ‹novasyon kültürü, Viko için
nefes almak su içmek gibi iç içe
yaflad›¤› bir olgudur. Bu neden-
87
le Ar-Ge ve tasar›m organizasyonlar›m›z çok güçlü tutmay›
hedefliyoruz. Çünkü Viko, bugün sadece Türkiye’de de¤il
ürünleri ve üretim tesislerinde
kulland›¤› teknoloji ile tüm dünyan›n izledi¤i markalar aras›nda
yerini alm›flt›r. Elektronik teknolojisinin tüm alanlarda oldu¤u
gibi elektrik sektöründe de giderek yayg›nlaflmas› ve sektörün
gelece¤inin ev otomasyonu gibi
elektronik tabanl› teknolojik alt
yap›lara do¤ru gitmesi nedeniyle, flirketimiz elektronik alanda
büyüme stratejisini belirlemifl ve
esasen bu do¤rultuda Viko Elektrik olan unvan›na 2005 y›l›nda
elektronik endüstrisi unvan›n›
da eklemifltir. Bu nedenle oluflturdu¤umuz elektronik ArGe’nin en temel hedefi, Viko’yu
bir elektronik endüstrisi ve ArGe merkezi haline getirmektir.
Ayr›ca, projelerimizi daha disiplinli ve profesyonelce yönetmek
ve Ar-Ge giderlerimize destek
alabilmek için özellikle TÜB‹-
88
TAK destekli projeler yapmaya
özen gösteriyoruz. Gerçeklefltirdi¤imiz projeler sayesinde endüstriye kazand›rd›¤›m›z pek
çok ilkler ve inovasyon niteli¤inde bulufllar bulunmaktad›r. LED
teknolojisi ile anahtar› buluflturan Thea ürünümüzle PAGEV,
ETMK, Alt›n Çekül ve Design
Turkey ödüllerini alarak Ar-Ge
süreçlerindeki baflar›lar›m›z› tescillemifl olduk. Son 5 y›lda kazand›¤›m›z ödüllerden baz›lar›n›
ise flu flekilde s›ralayabiliriz;
• 2006 (Thea), 2007 (Neva),
2009 (Novella S),
• 2006 (Thea) Alt›n Çekül Özendirme Ödülü
• 2006 ETMK Tasar›m Yar›flmas›
‹kincilik Ödülü
• 2008 (Thea) Design Turkey
“‹yi Tasar›m” Ödülü
• 2010 (Sayaç) PAGEV Plastik
Teknoloji Ödülü
• 2010 (Sayaç) Design Turkey
“‹yi Tasar›m” Ödülü
• 2010 TÜB‹TAK-TTGV-TÜS‹AD
Teknoloji Ödülü Finalistli¤i
Viko’ya ait üretim tesisinde çal›flanlar›n verimlili¤ini art›rmak
amac›yla kullan›lan birçok ünite
yer al›yor. Ayr›ca çeflitli etkinliklerle personel aras›ndaki sinerjiyi gelifltirmek amaçlan›yor. Çal›flan odakl› bu yaklafl›m›n alt›nda
yatan gerekçeleri aç›klar m›s›n›z?
Çal›flanlar›m›z›n potansiyellerini
ortaya ç›karmalar› için hiyerarflik
iletiflim modelinin ön planda olmad›¤›, tak›m çal›flmas›na yatk›n
ve de¤iflime aç›k bir kurum kültürümüz var. Bu da çal›flanlar›m›z için dikey ve yatay iletiflim
ortamlar›n›n mevcudiyeti ve yetkilendirme, fikir gelifltirme, tecrübeleri paylaflma, birlikte ö¤renme ve sonuca odakl› çözüm
gelifltirmeye yönelik bir ortam
yarat›yor. fiu anda Viko olarak
gerek organizasyonumuz gerekse ‹K ekibimiz ile s›n›f›n›n en iyisi insan kaynaklar› uygulamalar›n› gerçeklefltiriyoruz. Çal›flanlar›m›z›n ö¤renme ve geliflim sürecinde bilgi ve yeteneklerinin ge-
‹hracat›n toplam
cirodan ald›¤› pay
ne kadard›r? Bunu art›rmak için
hangi faaliyetleri
yürütüyorsunuz?
‹hracat, Viko aç›s›ndan oldukça önemli
bir yerde durmakta
ve gelecek planlar›
aç›s›ndan stratejik
önem tafl›maktad›r.
Bugün itibar› ile 66
ülkede 100’den fazla müflteri ile Viko
markal›
ürünler
kullan›c›lar ve tüketicilerle buluflmaktad›r.
lifltirilmesi için “e¤itim ve gelifltirme programlar›” uyguluyoruz.
Viko, her seviyedeki çal›flanlar›na, mesleki e¤itim, kiflisel yetkinlik geliflim e¤itimleri, k›yaslama e¤itimlerini, performans ve
kariyer geliflimleri do¤rultusunda planlayarak, en yüksek kalitede e¤itimler olmas›na özen
göstermeyi ilke edinmifl bir kurulufltur. E¤itim, gelifltirme araçlar›ndan sadece biridir. Geliflim
f›rsatlar› ve ortam› yarat›larak geliflimlerin takip edilmesi, Viko
insan kaynaklar›n›n, çal›flanlar›n
ve yöneticilerin ortak sorumlulu¤unda yürütülür. Ayr›ca, liderlik
geliflim programlar› ile yöneticilerimizin güncel geliflimlerini
destekliyor, yine kariyer planlar›, yedekleme ve kritik pozisyonlar do¤rultusunda “ yetenek
havuzu” program› uygulamalar›yla gelece¤e tafl›yaca¤›m›z çal›flanlar›m›z›n geliflimini gerçeklefltirmekteyiz.
90
Yurtd›fl› pazarlar›n›
3 ana bölgede ele almaktay›z. Bunlar BDT
ülkeleri, AMEA (Afrika, Ortado¤u ve Asya) ülkeleri ve Avrupa
ülkeleri fleklinde grupland›r›lmaktad›r. ‹hracat yapt›¤›m›z ülkeler aras›nda sektörümüzde lider oldu¤umuz pek çok ülke
bulunmaktad›r. Bunlar›n aras›nda Ukrayna, Kazakistan, Özbekistan, K›rg›zistan,
Gürcistan, Kosova,
Angola gibi ülkeleri
saymak mümkündür.
Ayr›ca pazardaki en
önemli
oyuncular
aras›nda kabul edildi¤imiz Rusya, ‹ran, ‹srail, Bulgaristan, Romanya, Makedonya
gibi birçok ülkede aktif olarak faaliyette
bulunmaktay›z. ‹hracat yapt›¤›m›z tüm ül-
kelerde Viko ürünlerinin pazara
sunulabilmesi için gerekli tüm
uluslararas› ve yerel belgeler
al›nm›fl bulunmaktad›r. Ayr›ca
bu ülkelerde Viko markalar›n›n
ve tasar›mlar›n›n patent ve tescil
haklar› da al›nmaktad›r. Yurtd›fl›
operasyonlar›m›z, merkezde d›fl
ticaret direktörlü¤ümüz taraf›ndan yönlendirilirken, halen 3 ülkede kurmufl oldu¤umuz yerel
organizasyonlar›m›z arac›l›¤› ile
sat›fl, pazarlama ve müflteri iliflkileri faaliyetlerini yerinden yönetim ilkesine uygun olarak gerçeklefltirmekteyiz.
Avrupa Birli¤i ülkeleri için Almanya’da kurmufl oldu¤umuz
Viko Almanya flirketimiz, Ukrayna Kiev’de ve Rusya Moskova’da
açm›fl oldu¤umuz Viko temsilcilik ofislerimiz, bu amaca hizmet
etmektedirler. Bu y›l içerisinde
GFK taraf›ndan Ukrayna ve Rusya’da yap›lan pazar araflt›rmalar›nda Viko markas›n›n müflterilerce ilk hat›rlanan ve en sevi-
len markalar aras›nda ilk
s›rada yer ald›¤› tespit
edilmifltir. Böyle büyük pazarlarda onlarca uluslararas›
ve yerel marka aras›nda bu
skorlar› elde etmek takdir
edersiniz ki ola¤anüstü
önemli bir baflar›d›r.
Birçok sosyal sorumluluk
projesinde görev ald›¤›n›z› biliyoruz. Bunlar›n en
önemlileri konusunda bilgi verir misiniz?
Viko, endüstriyel faaliyetleri
ile ülke ekonomisine katk›
sa¤lamaya devam ederken;
topluma katk› anlam›nda
sosyal sorumluluklar da
üstlenmeyi misyon edinmifl
bir kurulufltur. Yat›r›mc›lar›m›z›n
zengin gönül dünyas›n›n bir
yans›mas› olarak Viko; e¤itim,
kültür, sa¤l›k ve spor alanlar›nda
kendi ölçe¤inin çok üstünde kurumsal sosyal sorumluluk projelerine imza atmakta ve bu noktada di¤er yat›r›mc›lara da örnek
olmay› hedeflemektedir. Sosyal
sorumluluk çal›flmalar›n› sürdürülebilir ve ayd›nl›k bir gelecek
misyonuyla yürütmekte olan bir
kurulufl olarak sürdürülebilir geliflimin; topluma katk›n›n önemi
ve do¤al kaynaklar›n bilinçli
kullan›m›yla gerçekleflece¤ine
inanarak KSS projelerimizde e¤itime ve çevre projelerine öncelik
vermekteyiz. Sosyal sorumluluk
politikam›z çerçevesinde tasar›m
aflamas›ndan bafllayarak üretim
ve kullan›m s›ras›nda olumsuz
çevresel etkileri minimuma indirecek malzeme ve teknolojileri
seçen, enerji ve do¤al kaynaklar›n daha verimli flekilde kullan›lmas›n› sa¤layan, at›klar›n çevreye zarar vermemesi için gerekli
92
önlemleri alan, daha yaflan›r bir
çevre oluflturmak ve bu konuda
toplumun duyarl›l›¤›n› art›rmay›
hedefleyen bir kurulufluz. Sürdürülebilir ve ayd›nl›k bir gelecek oluflturmak ve bu konuda
toplumun duyarl›l›¤›n› art›rmak
için Viko ayd›nl›k toplum gönüllülerinde kat›l›m›yla sosyal sorumluluk projelerimizi gerçeklefltirmekteyiz.
Viko olarak 1998 y›l›nda bulundu¤u bölgede sosyal sorumluluk
kapsam›nda neler yapabiliriz diye düflünüldü¤ünde e¤itim ana
konu olmakla birlikte sa¤l›k, spor
gibi alanlarda da toplumsal sorumluluk çal›flmalar› bafllat›lm›flt›r. Bu kapsamda Viko, Samand›ra ‹bni Sina ‹lkö¤retim Okulu’nun sponsorlu¤unu üstlendi.
Ça¤dafl e¤itim kalite seviyesine
ulaflt›rmak için okulun ihtiyaç önceliklerine göre fen laboratuvar›,
konferans salonu, ifl atölyesi, bilgisayar laboratuar›, bina bak›m
onar›m vb fiziksel iyilefltirmeler
yap›ld› ve bunun yan› s›ra
bilgi ifllem altyap›s› kuruldu. Ö¤rencilerin sosyal ve
kültürel geliflimleri için faaliyetler düzenlendi. Okulaile-ö¤renci üçgeni çerçevesinde e¤itimde kalitenin
art›r›lmas› için toplam kalite yönetim felsefesi do¤rultusunda EFQM mükemmellik modelini baz alarak
çal›flmalar›m›z sürdürülmektedir. Bu projede
amaç, e¤itim ça¤›ndaki çocuklar›m›z›n geliflimi ile
topluma yetkin bireyler
kazand›rmakt›r. Ayr› bir
proje kapsam›nda 4 y›ldan
bu yana Meslek E¤itim Merkezi iflbirli¤iyle elektrik bölümü
ç›rakl›k e¤itimi çal›flmalar› devam
etmektedir. Buradaki amaç da ilkö¤retim sonras› e¤itimine devam edemeyen veya mesle¤i olmayan çocuklar›m›z› kalfal›k ve
ustal›k belgeleriyle meslek sahibi
olmaya yönlendirmek; e¤itimden
kopan gençleri topluma kazand›rabilmektir. Her y›l 23 Nisan nedeniyle bölgesindeki okul ö¤rencilerinin kat›ld›¤› resim yar›flmas›,
fliir okuma, tiyatro yar›flmas› gibi
organizasyonlar düzenlenerek
baflar›l› ö¤rencilere ödüller verilmektedir.
2010 y›l›nda sa¤l›k alan›nda yer
alan projemiz ise, engelli çocuklar›m›z›n sosyal hayata uyumlu,
giriflken ve üretken bireyler olarak yetiflmesi amac›yla Kartal Yakac›k’ta Beyazay Derne¤i iflbirli¤iyle bir rehabilitasyon merkezinin yap›lmas›d›r. Merkez, bu y›l
e¤itime aç›lm›flt›r. Kartal Yakac›k’taki bu merkezde bugün 150
engelli çocu¤umuza hizmet sunulmaktad›r.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Philips Ayd›nlatma Türkiye Genel Müdürü Ülkem KIRIMLI
Verimli Ayd›nlatma Kaliteli
Sistem Bileflenleriyle Sa¤lan›r
Röportaj: Kerem KURUL
Philips Ayd›nlatma
Türkiye’nin komple
ayd›nlatma çözümleri
sundu¤unu dile getiren
Genel Müdür Ülkem K›r›ml›,
güvenilir ve verimli bir
ayd›nlatman›n olmazsa
olmazlar›n› flu cümlelerle
aç›kl›yor; “Ayd›nlatma
sistemindeki en k›sa ömürlü
ekipman, sistemin ömrünü
belirler. Dolay›s›yla
güvenilir ve verimli bir
ayd›nlatma sistemine sahip
olmak için sadece ›fl›¤›
üreten ampulün de¤il;
balast, kontrol ünitesi gibi
sistemdeki tüm parçalar›n
güvenilir, birbiriyle uyumlu
ve verimli olmas› gerekir.”
94
Philips Ayd›nlatma Türkiye
ve ürün gruplar› hakk›nda
bilgi verir misiniz?
Hollanda kökenli Royal Philips
Electronics, güncel yenilikler ile
insanlar›n yaflamlar›n› iyilefltirmeye odakl›, çok amaçl› bir sa¤l›k ve iyi yaflam flirketidir. Sa¤l›k
bak›m, yaflam tarz› ve ayd›nlatma alanlar›nda dünya lideri olan
Philips, tüketici anlay›fl›n› temel
alarak "sense and simplicity"
marka vaadiyle teknoloji ve tasar›m› insan odakl› çözümler ile
bütünlefltirmektedir. Merkezi
Hollanda'da bulunan Philips'in,
dünyada 60'tan fazla ülkede toplam 119 bin çal›flan› bulunmaktad›r. 2010 y›l›nda 25,4 milyar
Euro tutar›ndaki sat›fllar›yla flirket; kalp sa¤l›¤›, akut bak›m ve
evde sa¤l›k bak›m›, enerji tasarruflu ayd›nlatma çözümleri ve
yeni ayd›nlatma uygulamalar› ile
Flat TV, erkek t›rafl ve bak›m
ürünleri, tafl›nabilir e¤lence araçlar› ve a¤›z sa¤l›¤› ürünleri gibi
kiflisel sa¤l›k ve bak›m amaçl›
yaflam tarz› ürünlerinde pazar lideridir. Türkiye’de 81 y›ld›r kesintisiz faaliyet gösteren Philips,
1 Ocak 2008 itibariyle tüm dünyada oldu¤u gibi Türkiye’de de
Ülkem K›r›ml›
organizasyon yap›s›n› de¤ifltirerek; sa¤l›k bak›m, ayd›nlatma ve
tüketici ürünleri olmak üzere 3
ana sektöre odaklanacak flekilde
yap›lanm›flt›r. Philips Ayd›nlatma
d›fl mekan, iç mekan, ofis, perakende, sa¤l›k, e¤lence, otomotiv, otel, endüstri ve ev ayd›nlatmas› olmak üzere farkl› segmentlerde ürün ve hizmetler
üretmektedir. 2010 y›l›nda, Philips Ayd›nlatma’n›n dünyada
60'tan fazla ülkede toplam 53
binden fazla çal›flan› bulunmaktad›r. Philips Ayd›nlatma, 2010
y›l›ndaki y›ll›k sat›fl tutar›n›n beflini Ar-Ge’ye ay›rm›flt›r.
Philips ampul ve armatürlerinin yine Philips taraf›ndan
üretilmifl ayd›nlatma elektroni¤i ve ayd›nlatma kontrolleri ile birlikte kullan›lmas›n›n
sa¤lad›¤› avantajlar nelerdir? Sistem bileflenlerinden
herhangi birinin Philips taraf›ndan üretilmemesi, olumsuzluk yarat›r m›?
Philips olarak Türkiye’de komple ayd›nlatma çözümleri sunan
tek firmay›z. Ev, ma¤aza, yol,
ofis, fabrika gibi pek çok iç ve
d›fl mekana ve farkl› segmentlere yönelik enerji tasarruflu ayd›nlatma çözümlerimiz bulunuyor. Bunlar›n yan› s›ra mimari ve
dekoratif konsept tasar›mlar› ve
çözümler de sunuyoruz. Philips
olarak Massive, Lirio, Eseo ve
Trio markalar›n› sat›n alarak ev
armatürleri pazar›nda aktif rol
oynamak için harekete geçtik.
Avizeden armatüre, masa lambas›ndan bahçe ayd›nlatmas›na kadar binlerce ürün çeflidini tüketicilerimizle buluflturuyoruz. Elektri¤in icad›ndan bu yana, ayd›nlatma sektörünün tan›k oldu¤u
Uzun saatler geçirdi¤imiz
yaflam alanlar›nda estetik
görünümden ödün
vermeden ruh ve beden
sa¤l›¤›n› da korumay›
sa¤layacak, enerji verimli
bir ayd›nlatma düzeni
kurmak, do¤ru ayd›nlatmay›
oluflturmak anlam›na
geliyor.
belki de en önemli bulufl olan
LED’leri çok genifl bir alanda
kullan›yoruz. Tüm segmentlere
yönelik LED tabanl› çözümlerimiz bulunuyor. Philips’in sundu¤u ayd›nlatma çözümlerini Philips’in 100 y›l› aflan ayd›nlatma
tecrübesi ile üretiyoruz. Ürünlerin kaliteli ve ayd›nlatma teknolojisine yön verebilmesinin arkas›ndaki en büyük etkenlerden
biri de bu genifl bilgi birikimi ol-
mufltur. Ayd›nlatma sistemindeki
en k›sa ömürlü ekipman, sistemin ömrünü belirler. Dolay›s›yla
güvenilir ve verimli bir ayd›nlatma sistemine sahip olmak için
sadece ›fl›¤› üreten ampulün de¤il; balast, kontrol ünitesi gibi
sistemdeki tüm parçalar›n güvenilir, birbiriyle uyumlu ve verimli olmas› gerekir.
Hangi mekan (ofis, fabrika,
konut) nas›l ayd›nlat›lmal›d›r? Kurulacak ayd›nlatma
sisteminde mekan›n türüne
göre nelere dikkat edilmelidir?
Uzun saatler geçirdi¤imiz yaflam
alanlar›nda, estetik görünümden
ödün vermeden ruh ve beden
sa¤l›¤›n› da korumay› sa¤layacak, enerji verimli bir ayd›nlatma
düzeni kurmak, do¤ru ayd›nlatmay› oluflturmak anlam›na geliyor. Biz Philips olarak, ›fl›k etkisiyle farkl› atmosferler yaratmak
isteyenlere yenilikçi ve geliflmifl
çözümler sunuyoruz. Yap›lan
sosyo-kültürel araflt›rmalar, ayd›nlatman›n duygular›m›z üzerindeki etkisini kan›tl›yor. Ayd›nlatma endüstrisi de bu anlamda analogdan, dijital ayd›nlatmaya do¤ru büyük bir de¤iflim geçiriyor. Homojen beyaz ›fl›ktan,
de¤iflebilir s›cak ›fl›klara; statik
ayd›nlatmadan, dinamik ayd›nlatmaya; ayd›nlatma bileflenlerinden, entegre ayd›nlatma sistemlerine ve ambiyans yaratmaya iliflkin deneyimlere do¤ru bir
geçifl söz konusudur. Philips
olarak, yaflad›¤›m›z her mekanda (okul, ifl yeri, yol, sokak vb)
do¤ru ayd›nlatman›n önemine
inan›yoruz. Örne¤in; ofislerde,
iyi ve do¤ru bir ayd›nlatma sadece ayd›nlatma tasar›m›n› iyi-
95
lefltirmekle kalm›yor, ayr›ca çal›flanlar›n performans›n›
da yüzde 15 oran›nda
art›r›yor. Sadece evlerde
de¤il okullarda, ofislerde ve
endüstride de yeni nesil ayd›nlatma sistemlerine geçifl, hem
enerji verimlili¤ine katk› sa¤lamas› hem de insanlar›n daha iyi
hissetmesine sebep olmas› aç›lar›ndan tercih ediliyor. Konuyu
flöyle bir örnek ile pekifltirebiliriz; Hollanda’da Twente Üniversitesi ile birlikte ayd›nlatman›n
ö¤rencilerin ö¤renme süreçlerindeki etkisini ortaya koymak için
Aral›k 2009 – Eylül 2010 aras›nda ilkokul ö¤rencileri ile bir
araflt›rma hayata geçirdik. Prof.
Schulte-Markwort’un gerçeklefltirdi¤i bir y›l süren araflt›rmaya
farkl› türdeki okullarda çeflitli s›n›flarda okuyan, yafllar› 8 ila 16
aras›nda de¤iflen toplam 166 ö¤renci ile 18 ö¤retmen kat›ld›.
Philips, mevcut ayd›nlatmalar›
s›n›flara özel dinamik ayd›nlatma ortamlar› bulunan yenilikçi
dinamik ayd›nlatma sistemiyle
de¤ifltirdi. Ö¤retmenlere, gerçeklefltirilen s›n›f aktivitesine uygun bir ayd›nlatma ortam› yaratmay› sa¤layan bir uzaktan kumada verildi. Ayarlar aras›nda
‘harekete geçir’, ‘rahatlat’ ve
‘konsantrasyon gerektiren çal›flma’ en s›k kullan›lan ayarlard›.
S›n›f sonuçlar›, dinamik ayd›nlatma ortam›nda çal›flan s›n›flar›n
96
standart ayd›nlatma
ortam›nda çal›flan ayn› s›n›flardan oluflan referans noktalar›na k›yaslanarak oluflturuldu.
Ayr›ca,
standart ayd›nlatma ortam›nda çal›flan
bir
kontrol grubu da k›yaslama amac›yla kullan›ld›.
Ö¤renciler, dinamik ayd›nlatma s›n›f
sistemi ortam›nda çal›flt›¤›nda
okuma h›z› yüzde 35’e kadar artt›. Ortalama olarak ö¤renciler,
belirli bir süre içinde, geleneksel
ayd›nlatma ortam›nda referans
nokta olan 780 kelimeye k›yasla
bin 51 kelime okudu. Okudu¤unu anlama testinin sonuçlar› daha da çarp›c›yd›. Bu noktada,
hata s›kl›¤› neredeyse yüzde 45
kadar düflerek ortalama 17,45
hatadan ortalama 9 hataya indi.
AVM gibi büyük ölçekli ve uzun
saatler aktif olan mekanlarda
enerji verimli bir ayd›nlatma sisteminin kurulmas›, hem iflletme
maliyetlerinin düflürülmesi hem
de çevresel etkilerin en aza indirilmesi aç›s›ndan büyük önem
tafl›yor. Yine ayn› flekilde; otel
segmentine yönelik ürünlerimizle konuklar›n sadece tek bir
dü¤meye dokunarak içinde bulunduklar› mekan› kiflisellefltirmelerine, çevrelerini o anki durumlar›na veya yapt›klar› etkinliklere uygun hale getirmelerine
ve benzersiz bir deneyim oluflturmalar›na olanak tan›yan esnek ayd›nlatma çözümleri sunuyoruz. Ayd›nlatmada dikkat edilmesi gereken baz› noktalar var-
d›r. Bunlar s›raland›¤›nda flu
noktalar ön plana ç›kar; öncelikle yeni yap›lan tüm tesislerde,
tasar›m›n bafllang›çta verimli ayd›nlatma sistemleri ve enerji kullanan sistemler dikkate al›narak
yap›lmas› son derece önemlidir.
‹lgili mekan için gerekli ayd›nlatma de¤erleri dikkate al›narak
yap›lan tasar›m, ço¤u zaman gelifligüzel yap›lan çal›flmalara göre oldukça verimlidir. Kullan›lan
ayd›nlatma ekipmanlar›; verimli,
uzun ömürlü ve ihtiyaca uygun
armatürleri, lamba ve balast sistemlerini içermelidir. Bu sayede,
örne¤in floresanl› sistemlerde
manyetik balast yerine elektronik balast tercih edildi¤inde yüzde 25-30 civar›nda verim art›fl›
elde edilmektedir. Harekete ve
gün ›fl›¤›na duyarl› ayd›nlatma
kontrol sistemleri, yüzde 75’e
varan oranlarda verimlilik art›fl›
sa¤layabilmektedir. Mevcut tesislerde ise, mevcut lambalar›n
enerji verimli yeni nesil alternatifleriyle de¤ifltirilmesi, amortisman süresi oldukça k›sa ve daha
ilk günden verim art›fl› sa¤layan
yat›r›mlard›r. LED tabanl› ayd›nlatmaya geçifl teflvik edilmelidir.
Birçok üreticinin portföyünde bulunan LED’lerle ilgili
Philips’in üretim ve gelifltirmeleri konusunda aç›klama
yapar m›s›n›z? Philips taraf›ndan üretilen LED armatürlerin avantajlar› nelerdir?
LED ayd›nlatma teknolojisi, hiç
kuflkusuz sektörümüzün flimdiye
kadarki en büyük paradigma
kaymalar›ndan biridir. Philips
olarak öncüsü oldu¤umuz LED
teknolojisi, ayd›nlatman›n gelece¤ini flekillendiriyor. Philips
olarak biz de bu alanda oldukça
güçlü bir pozisyonday›z. LED
teknolojisinden faydalanarak;
flehirleri güzellefltirme, yol ve
yaya güvenli¤ini art›rma, gece
ayd›nlatmas›nda yaflanan düzensizlikleri azaltma ve önemli
oranda enerji tasarrufu sa¤lama
konular›nda flehir yönetimlerine
destek olacak yenilikler sunuyoruz. Sahip oldu¤umuz genifl
ürün gam›m›z ile ayd›nlatma tasar›mc›lar›na ve mimarlara istedikleri her türlü efekti yaratmalar›n› sa¤layan, daha önce görülmemifl imkanlar sa¤l›yoruz.
LED’de kalite çok önemlidir.
‹kinci olarak da tasar›m gelir.
Kaliteye ulaflmak için kontrol
mekanizmas›n›n çok iyi ifllemesi
gerekmektedir. Kalite, tüm bu
kriterleri sa¤lamak ve onlar›n
devaml›l›¤›n› gerçeklefltirmenin
ilk kofluludur. Ayd›nlatma armatürlerinde kullan›lan LED modülleri, birden fazla LED’den
98
oluflmaktad›r. E¤er armatürlerinizdeki LED modüllerinin kaliteleri belirli bir seviyenin üstünde
de¤ilse, zamanla bu modüllerdeki baz› LED’ler, di¤erlerine göre
daha k›sa sürelerde bozulabilir
ve ifllevsiz hale gelip kapanabilir. Bu da armatürün ayd›nlatt›¤›
alandaki homojen ayd›nlatma
da¤›l›m›n›n kaybolmas›na neden
olur. Bir yol üzerinde ayd›nlat›lan alanlar›n içerisinde karanl›k
noktalar›n oluflmas› durumu buna örnek olarak verilebilir. Philips’in kendi ürünleri için oluflturdu¤u ve zamanla piyasada da
standart hale gelen özellikler
vard›r. Az önce de belirtti¤im gi-
bi, ayd›nlatma için en önemli
kriterlerden biri olan ayd›nlatma
kalitesinin homojen olmas› ve
armatürün yayd›¤› ›fl›¤›n kalitesinin korunabilmesi için LED modüllerinin ayn› kalitede olmas›n›
sa¤layan Philips patentli teknolojiler kullan›yoruz. LED dedi¤inizde sadece üründen bahsetmek imkans›zd›r. Tasar›m ve çözüm de çok önemlidir. E¤er bir
lambadan
bahsediyorsan›z;
enerji verimli bir lamba al›p eskisiyle de¤ifltirebilirsiniz. Ama
LED; tasar›m ve uygulama deste¤ine ihtiyaç duyulan, devam›nda
servis ve sat›fl sonras› destekleri
de gerektiren bir konsepttir.
Böyle oldu¤u için de sadece
ürün satan bir portföyden bunu
sa¤lamak mümkün de¤ildir.
Toplam çözüm sa¤lan›yor olmas› gerekir. Bu nedenlerle LED;
ayd›nlatman›n kurallar›n› h›zl›
bir flekilde de¤ifltirmeye bafllad›.
Piyasaya sadece ürün sunmak
de¤il; LED’le birlikte ak›ll› sistem
çözümleri gelifltirmek de önemli
bir hale geldi. 2015 gibi yak›n
bir tarihte, ayd›nlatma sektörünün en az yüzde 50’sinin LED
teknolojisine geçmesini ve bu
oran›n 2020’de yüzde 75’e ulaflmas›n› bekliyoruz. Türkiye’de de
birçok tarihi ve önemli mekan›
LED ayd›nlatma teknolojisi ile
›fl›kland›rd›k.
Bunlardan birkaç› flu flekilde s›ralanabilir:
100
Örne¤in; ofislerde, iyi ve
do¤ru bir ayd›nlatma
sadece ayd›nlatma
tasar›m›n› iyilefltirmekle
kalm›yor, ayr›ca
çal›flanlar›n performans›n›
da yüzde 15 oran›nda
art›r›yor. Sadece evlerde
de¤il okullarda, ofislerde
ve endüstride de yeni nesil
ayd›nlatma sistemlerine
geçifl, hem enerji
verimlili¤ine katk›
sa¤lamas› hem de
insanlar›n daha iyi
hissetmesine sebep olmas›
aç›lar›ndan tercih ediliyor.
• Ayd›nl›k Lighting fiirketi ve
Karayollar› 17. Bölge Müdürlü¤ü
ile birlikte gerçeklefltirilen Bo¤aziçi Köprüsü dinamik LED ayd›nlatma projesi
• Ankara Gençlik Park› dinamik
LED ayd›nlatma projesi (Alan
Avrupa’n›n dinamik LED ayd›nlatmaya sahip tek park› olma
özelli¤i tafl›yor)
• Ankara Tren Gar›
• Adana Kozan Kalesi
• Bursa Ulu Cami
• Bursa Emir Sultan Cami
• Bursa Saat Kulesi
• Bursa Balibey Han
Philips olarak LED’in ayd›nlatmada ve di¤er birçok alanda gelece¤in teknolojisi oldu¤una inan›yoruz ve bu de¤iflime öncülük
etmekten son derece mutluyuz.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
EL-B‹ Elektrik Uluslararas› Sat›fl ve Pazarlama Direktörü
H. Alp ALPTUGAY
Toplam Sat›fl›m›z›n Yüzde
70’ini Yurtd›fl›na Yap›yoruz
Röportaj: Kerem KURUL
EL-B‹ Elektrik Uluslararas›
Tic. ve San. Afi’nin
Karadeniz, Balkanlar,
Kuzey Afrika, Do¤u Avrupa,
Türki Cumhuriyetler ve Orta
Do¤u’yu da kapsayan
bölgede toplam 30 ülkeye
ihracat gerçeklefltirdi¤ini
kaydeden Sat›fl ve
Pazarlama Koordinatörü H.
Alp Alptugay, “Toplam
sat›fl›m›z›n yüzde 70’ini
yurtd›fl›na yap›yoruz. Yeni
f›rsatlar yaratabilecek
pazarlar› da takip etmeyi
sürdürece¤iz.” fleklinde
konufluyor.
EL-B‹ Elektrik hakk›nda bilgi
verir misiniz?
EL-B‹, 1987 y›l›nda h›rdavat ticareti yapmak üzere Elbistan H›rdavat ad›yla kurulmufl ve 1993
y›l›nda d›fl pazar talebiyle elektrik tesisat malzemeleri de dahil
olmak üzere ürün yelpazesini
geniflletmifltir. Firmam›z, 1996
y›l›nda elektrik tesisat malzemesi üretimine bafllam›fl, iki y›l içerisinde ihracatla birlikte üretim
kapasitesini art›rarak EL-B‹ Elektrik ‹thalat ‹hracat San. Tic. Ltd.
fiti ad›n› alm›flt›r. 2002 y›l›nda
Arnavutköy’deki tesislerine tafl›nan EL-B‹, 2005 y›l›nda ünvan›n›
H. Alp Alptugay
EL-B‹ Elektrik ‹th. ‹hr. San. Tic.
Afi olarak de¤ifltirmifltir. 2006 y›l›nda kurulan EL-B‹ Elektrik
Uluslar aras› Tic. ve San. A.fi’den
sonra 2007 y›l›nda Finlandiyal›
Ahlström Capital ile ortal›k kurulmufltur. Orta¤›m›z olan Ahlström Capital, yüksek performansl› fiber-bazl› malzemelerin
gelifltirilmesi, üretimi ve pazarlamas› alanda küresel bir oyuncudur. Ahlström taraf›ndan üretilen
nonwovens (dokuma olmayan
malzemeler), özel ka¤›tlar, filtreler, siliciler, döflemeler, etiketler
ve bantlar gibi genifl bir ürün
yelpazesinde kullan›lmaktad›r.
Bunlar›n yurtd›fl› pazarlardaki
çal›flmalar›m›za çok büyük katk›lar› olmaktad›r. Ayr›ca söz konusu ürünlerin Ar-Ge çal›flmalar›m›za ve üretim aflamas›nda kalitemize de¤er katt›¤›n› düflünüyorum. Ahsltröm Capital Finlandiya ve de Avrupa’n›n en büyük
ve köklü flirketlerinden biridir.
Kendilerinin sahip oldu¤u global flirket kültürü ve vizyonunun
flirketimize de geçmesi, tüm iflleyiflimiz ve de süreç iyilefltirmelerimizin daha etkin ve verimli olmas›n› sa¤lamaktad›r.
102
Ukrayna’da 2010 y›l›
içerisinde açt›¤›m›z ofis
sayesinde pazar› daha iyi
analiz etme ve de pazar
ihtiyaçlar›n› belirleme
flans› bulduk.
Anahtar gruplar›n›z› tasarlarken ve gelifltirirken neleri
göz önünde bulunduruyorsunuz?
Öncelikli iflimiz olan anahtar ve
prizlerde mimari trendler, geliflen teknoloji ve de ihtiyaçlar
do¤rultusunda farkl›laflan serilere de yer vermekteyiz. Bunlara
örnek olarak toz ve neme karfl›
üstün koruma sa¤layan IP 54
teknolojisi ile üretilen Eva nemliyer anahtar ve priz serisi, içerdi¤i gümüfl iyonlar› ile bakterilere karfl› koruma sa¤layan ve de
üzerinde bakteri bar›nd›rmayan
Zena antibakteriyel anahtar ve
priz serisini verebiliriz. Geçti¤imiz y›l Zena Platin serisini pazara sürdük. Zena Platin serisi, zamak malzemeden üretilen lüks
bir anahtar ve prizlerden oluflmaktad›r. 7 farkl› renk çerçeve
ve de 4 farkl› kapak – dü¤me seçene¤i ile 28 farkl› kombinasyon
yapma imkan› sa¤layan seriye
müflterilerimiz yo¤un ilgi gösterdi. 2011 y›l›na ise mimari trendlerin ›fl›¤›nda Zena Silverline serisinin Zena Fildifli adl› yeni rengiyle merhaba dedik. Bu y›l yeni
Neo serimizi de ürün gam›m›za
katt›k. Neo serisi, hem bütçesini
düflünüp hem de yaflam standartlar›ndan vazgeçemeyenler
için alternatif yaratacak. Bu do¤rultuda sektörümüzde farkl›laflan, beklentilere yan›t veren ve
teknoloji yat›r›m› gerektiren seriler üretmeye ve pazara sunmaya
devam edece¤iz.
Antibakteriyel ürünlerin imalat›nda kulland›¤›n›z teknoloji konusunda aç›klama yapar m›s›n›z? Bu ürün d›fl›nda
farkl› kullan›m alanlar›na
yönelik cihazlar (ör: exproof) gelifltirmeyi planl›yor musunuz?
Zena Antibakteriyel anahtar ve
priz serisi, içerdi¤i gümüfl iyonlar› sayesinde üzerinde bakteri
bar›nd›rmamaktad›r. Bu seri; hij-
103
yenin büyük önem tafl›d›¤› okul,
hastane, krefl, devlet daireleri gibi kamuya aç›k alanlar için idealdir. Firma olarak insan sa¤l›¤›na duydu¤umuz hassasiyet bilinciyle devlet dairelerine, sa¤l›k
kurum ve kurulufllar›na ürünün
tan›t›m›n› yapm›fl bulunmaktay›z. Farkl›laflan teknolojileri takip eden bir firma olarak bütün
modüllerimizde exproof özelli¤imiz bulunmaktad›r.
Duvar ve tavan tipi ayd›nlatma armatürlerinizin özellikleri nelerdir? Bunlar› gelifltirirken estetik kayg›lar m›
yoksa enerji tasarrufu konusu mu a¤›r bast›?
Her iki konuyu da dikkate alarak gelifltirdi¤imiz ayd›nlatma armatürlerimizi modern binalar›n
çizgisine uyacak flekilde tasarl›yoruz.
Piyasaya sürmeyi planlad›¤›n›z yeni ürünleriniz neler?
Son olarak ç›kard›¤›m›z modern
hatlara sahip Neo serisi, kordon-
104
suz kompakt tasar›m› ile de 17
fonksiyondan olufluyor. Sadece
dü¤meyi ç›kararak monte etme
özelli¤i, elektrikle temasa karfl›
parmak koruma, yüksek performansl› montaj t›rnaklar› ve dü¤me/kapak alt›ndan ulafl›labilir
t›rnak vidalar› ile kolay ve güvenli bir montaj sa¤l›yor. Önümüzdeki aylarda da modüler serimizi piyasaya sürerek ürün gam›m›z› geniflletmeyi hedefliyoruz.
‹hracat›n cironuzdaki pay›
nedir? Bu pay› art›rmak için
hangi çal›flmalar› yürütüyorsunuz?
Karadeniz ve Balkanlar, Kuzey
Afrika, Do¤u Avrupa, Türki
Cumhuriyetler, ve Orta Do¤u’yu
da kapsayan bölgede toplam 30
ülkeye sat›fl›m›z bulunuyor. Toplam sat›fl›m›z›n yüzde 70’ini yurt
d›fl›na yap›yoruz. Ukrayna’da
2010 y›l› içerisinde kendi ofisimizi açt›k. 2010 y›l› içerisinde açt›¤›m›z ofis ile pazar› daha iyi analiz etme ve de pazar ihtiyaçlar›n›
belirleme flans› bulduk. Sat›fl kanal›n› gelifltirmek ad›na seçili
partnerlerimiz ile daha etkin bir
çal›flma ortam› bulman›n yan› s›ra elde edilen bilgiler ›fl›¤›nda
üretim ve de pazarlama faaliyetlerimizi beklenti ve ihtiyaçlar
do¤rultusunda çok daha h›zl› bir
flekilde gelifltirip yönlendirebiliyoruz. Faaliyet gösterdi¤imiz tüm
ülkelerde büyük oyunculardan
biriyiz. Yeni dönemde de bu konumumuzu koruyarak pazar
paylar›m›z› art›rmay› hedefliyoruz. Bunun yan›nda yeni f›rsat
olabilecek pazarlar› da takip etmeyi sürdürece¤iz.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Modüler Ürün Serisi
Makel fiirketler Grubu
Keskin hatlara ve zarif bir
görünüfle sahip olan Makel
modüler serinin 2 modülden
7 modül boyutuna kadar
çerçeve seçenekleri ve 3
farkl› model çerçeve serisi
bulunuyor. Yer tasarrufu
sa¤layan bu ürünlerin farkl›
çerçeve rengi serileri ile
kullan›ld›¤› alanlar›n
dekorasyon özelliklerine
uyum sa¤l›yor.
Makel modüler seri, Makel fiirketler Grubu’nun günümüzün
en son teknolojilerinin kullan›ld›¤› ve Türkiye dahil dünyan›n 3
farkl› k›tas›nda 40’› aflk›n ülkesi
için üretim yap›lan ‹stanbulEsenyurt’taki üretim tesislerinde
üretilmektedir.
Makel’in güçlü tasar›m ve Ar-Ge
ekipleri taraf›ndan tasarlanan
Makel modüler seri; keskin hatlar›, zarif görünüflü, 2 modülden, 7 modül boyutuna kadar
Millanta Modüler
106
çerçeve seçenekleri, birbirinden
güzel 3 farkl› model çerçeve serisi ile her mekana kifliye özel ve
kullan›c›n›n zevkinizi yans›tacak
yeni bir renk, soluk getirecektir.
Makel modüler seri, yaflam ve
çal›flma alanlar›n›za daha farkl›
renk ve zenginlik getirecek farkl› çerçeve rengi serileri ile be¤eninize sunulmaktad›r.
Millanta Modüler
Her aç›dan farkl› bir görsellik
sunan tasar›m› ile 18 farkl› renk
Elektrik montaj ekipleri,
Makel modüler serinin
modüler yap›s› sayesinde
“tak-ç›kar” olarak
adland›r›labilecek çok kolay
ve emniyetli montaj
imkan›na kavuflacakt›r.
Kare Modüler
çerçeve ve 4 farkl› renk modül
seçene¤i sayesinde modern mekanlara fl›kl›k katacakt›r.
Kare Modüler
Keskin hatlar› sadelikle buluflturarak günümüzün modern çizgilerini yans›tmaktad›r. 18 farkl›
renk çerçeve ve 4 farkl› renk
modül seçene¤i bulunmaktad›r.
Cellia Modüler Metal
Termoplastik ve metal olmak
üzere 2 farkl› seçenek sunmaktad›r. 18 farkl› renk termoplastik
çerçeve, 6 farkl› renk metal çerçeve ve 4 farkl› renk modül seçene¤i ile modern mekanlara
Cellia’n›n zarafetini katacakt›r.
Yerden Tasarruf Sa¤l›yor
Makel modüler seri, birbirinden
ba¤›ms›z farkl› anahtar fonksiyonlar›n›n di¤er anahtar serilerine k›yasla daha dar bir alana
yerleflimi ile yerden tasarruf edilmesini sa¤layan modüler yap›s›
ile yaflam ve çal›flma alanlar›na
daha sade ve daha zarif bir görünüm getirecektir. Makel modüler seride farkl› anahtar fonksiyonlar› modül ad› verilen birimlerden oluflmakta, modüler
sistem yap›s› ile de daha dar bir
108
alanda say›ca daha fazla anahtar
fonksiyonunun bir arada kullan›lmas›n› ve yerden tasarruf edilmesini sa¤layacakt›r.
Kolay ve Emniyetli Montaj
‹mkan› Sunuyor
Makel modüler seri, mevcut Alman standartlar›na uygun elektrik tesisat›na uyumlu çerçeve ve
karkas sistemi sayesinde elektrik
tesisat›nda herhangi bir de¤ifliklik yap›lmas›na gerek kalmadan
da uygulanabilmektedir. ‹talyan
Cellia Modüler Metal
tipi kasalara uygun olarak 3M –
4M – 7M olarak da kullan›labilecektir. Vida ve somunlu kablo
sistemi ile daha güvenli, kolay
montaj ve köprüleme yap›lmaktad›r. Makel modüler seri; modül, çerçeve, karkas ve kasa olarak 4 farkl› parçadan oluflmakta
ve bu parçalar birbirinden ba¤›ms›z olarak siparifl edilebilmektedir.
Elektrik montaj ekipleri, Makel
modüler serinin modüler yap›s›
sayesinde “tak-ç›kar” olarak adland›r›labilecek çok kolay ve
emniyetli montaj imkan›na da
kavuflacaklar.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Ayd›nlatmada Çok Amaçl›
Kontrol
Elekon Enerji Sistemleri
Bir alandaki ayd›nlatma
kontrolü, enerji verimlili¤ine
ciddi anlamlarda etki
ediyor. Buna enerji
maliyetlerinin yüksekli¤i ve
küresel ›s›nma gibi
faktörlerin de eklenmesi de
ayd›nlatma kontrolünü
ticari ya da mimari genifl
kapsaml› bir projenin temel
parçalar›ndan biri
durumuna getiriyor.
110
Ayd›nlatma sistemlerinin kontrolünün yan› s›ra bina hizmetlerinin kontrolüne getirdi¤i kolayl›k, verimli bina kontrolleri için
bütünleflmifl paketler ve aralar›nda kurulan ba¤lant›lar›, gelece¤in ayd›nlatma kontrol sistemleri ad›na mühendisler için ayr› bir
önem tafl›maktad›r.
Tiyatro ya da e¤lence alanlar› gibi mimari projelerde bir sahnenin rahatl›ktan canl›l›¤a do¤ru
sürüklenebilirli¤ini sa¤layabilmek için farkl› ›fl›k kaynaklar›n›n
dengelenmesi gerekir. Ancak,
baflar› faktörünün enerji verimli-
li¤iyle dengeli bir flekilde kullan›lma gereksinimindeki art›fl ve
ticari ifl alanlar› ayd›nlatmas›n›
kapsayan mevzuat, tüm kamu
ve ticari binalardaki ayd›nlatma
sistemlerinin çok amaçl› bir flekilde kontrol edilmesi gereklili¤ini ortaya ç›karm›flt›r.
Önceleri, mimari ve ticari kontrol sistemlerini bir sistemde birlefltirerek kontrol etmek hiç de
kolay de¤ildi. Bunun sebebi ise
bu iki anlay›fl›n tamamen farkl›
amaçlara hizmet etmesidir.
Temel olarak ticaret ya da ifl
alanlar›nda enerji tasarrufu ve
fonksiyonel ayd›nlatma kontrolü, mimari ayd›nlatmada ise sahne düzeni ve çevresel kontrol ile
ambiyans›n kontrolü tercih edilmiflti. Bu sonuç ise bir elektrik
mühendisini ikilemle karfl› karfl›ya b›rakmaktayd›. Bu ikilem, ayd›nlatma sistemi üreticilerinin
öncelikli olarak iki sistemden birisi üzerine mi yo¤unlaflt›klar› ya
da mimari ve ticari ayd›nlatma
için farkl› farkl› ürün kullanmalar› m› gerekti¤i hakk›ndaki karas›zl›klar›ndan kaynaklanmaktad›r. Ço¤unlukla da yetersiz ve
tutars›z kurulumla sonuçlanmaktad›r.
Yine de iki anlay›fl› da bir arada
tutan ayd›nlatma kurulumlar› için
çok uzaklara bakmaya gerek
yoktur. Otelleri düflünün; enerjiyi
verimli kullan›rken ayn› zamanda
genel kullan›m alanlar›nda ifllevsel ayd›nlatmaya sahipler. Üstelik
oturma bölümlerinde ve bardaki
ayd›nlatmalar ya da duvarlara vuran ›fl›klar ruh haline hitap ederken; düflük tüketimli ve zekice
tasarlanm›fl iç ayd›nlatma ve bunun yan›nda projektörlü d›fl ayd›nlatmalara da sahiptirler. Üreticiler, son zamanlarda verimli ayd›nlatma kontrolüne olan yönelime yan›t vermek zorundayd›lar.
112
Öncelikli olarak sektör içinde
güncel ekonomik iklime ve al›p
bafl›n› giden benzin fiyatlar›na
enerji tüketimindeki art›fl da eklenince gündemin bafl maddesine
ayd›nlatman›n di¤er tüm uygulamalar üzerinden paylafl›labilir ve
kontrol edilebilir olmas› oturmufltur. Bir alandaki ayd›nlatma kontrolü, enerji verimlili¤ine ciddi
anlamlarda etki etmektedir. Biliyoruz ki ticari binalarda ayd›nlatma için kullan›lan elektrik, ifl için
kullan›lan elektri¤in yar›s›ndan
da fazla olmakta ve iflin büyüklü¤üyle orant›l› olarak bu oran de¤iflmektedir. Bir kontrol sistemi
sayesinde, ayd›nlatma seviyesi
odan›n do¤al ›fl›k alma seviyesine
getirilebilir. Buna ek olarak dolu-
luk kontrolü ile odan›n boflalt›ld›¤›nda ya da odaya girifl yap›ld›¤›nda ayd›nlatmalar›n aç›l›p kapanabilmesine olanak tan›nmaktad›r. Merkezi izleme kapasitesi
ile birlikte gün ›fl›¤› tespiti sa¤layan ekipmanlar›, varl›k alg›lamas› ve zaman ayar›n›n yap›labilmesi, gereksiz enerji tüketimini önlemekte ve ayr›ca önemli ölçülerde estetik fayda sa¤lamaktad›r.
Do¤al gün ›fl›¤›n› taklit etmek ya
da parlak bir yaz gününün görüntüsünü oluflturabilmek, ayd›nlatma kontrol sistemi ile mümkün
olmaktad›r. Art›k ayd›nlatma
kontrolü, ticari ya da mimari genifl kapsaml› bir projenin temel
parçalar›ndan biri durumdad›r.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Tüm Mekanlarda Power LED
Hakimiyeti
Jupiter
Power LED kullan›larak
üretilen JL 959, alüminyum
enjeksiyon gövde ve 316 S.S.
paslanmaz çelik çerçevesi
sayesinde uzun süre
kullan›labiliyor. Yumuflak
›fl›¤›yla yans›may› ve göz
kamaflt›r›c› par›lt›y› azaltan
JL 952, JL 953 ise hareketli
bafll›¤› ile dekoratif
objelerin farkl› aç›lardan
ayd›nlat›lmas›na olanak
sunuyor.
114
Jupiter’in teknolojinin en yeni
olanaklar›n› kullanarak üretimini
gerçeklefltirdi¤i LED armatürlerinden JL 959, fonksiyonelli¤i ile
d›fl mekan ayd›nlatmas›na uygun çözümler sunuyor. 3 x 3 W
power LED armatür, hem enerji
tasarrufu sa¤l›yor hem de 2000
kg’a kadar statik yüke 25
Km/Saat h›zda geçifl izni vererek tafl›t yollar›nda kullan›labiliyor. Alüminyum enjeksiyon gövdesi ve 316 S.S. paslanmaz çelik
çerçevesiyle de uzun ömürlü
kullan›ma uygun olan ürün, dahili LED trafosuyla kullan›ma sunuluyor. D›fl mekanlarda çevresel problemlerin üstesinden gelebilen bu armatür, bahçelerden
yürüyüfl yollar›na kadar bir çok
mekanda kullan›m kolayl›¤› sa¤l›yor.
JL 952 - JL 953
Jupiter LED armatürlerinden JL
952, JL 953, yumuflak ›fl›¤›yla
yans›may› ve göz kamaflt›r›c› par›lt›y› azaltarak dekoratif iç mekanlarda son dönemlerde en
çok tercih edilen ayd›nlatma çözümleri aras›nda yer al›yor. JL
952, 1 W X 3 Power LED’li armatürler olup; 350 mA sabit ak›ml›
harici Jupiter JL 990 LED driver
ile besleniyor. Bu driver, max 1
W X 6 Power LED armatürlerin
jug uçlar›ndan birbirine ba¤lanarak kullan›lmas›na uygundur. 3
W X 3 Power LED armatürü JL
953 ise, max 3 W x 4, 700 mA
sabit ak›ml› Jupiter JL 991 LED
driver ile kullan›l›yor. Beyaz
LED’li bu armatürler, 15 derece
dar aç›l› lensleriyle noktasal ayd›nlatma sa¤layarak iç mekan
duvar nifllerinde tercih ediliyor.
IP 20 koruma s›n›fl› bu armatürler alüminyum enjeksiyon gövdesi ile uzun ömürlü kullan›m›
garantilerken, hareketli bafll›¤›
ile dekoratif objeleri farkl› aç›lar-
dan ayd›nlatma özgürlü¤ü sa¤l›yor.
Su Alt› Ayd›nlatma Armatürü
JL 957, suya dayan›kl›l›¤› sayesinde suyun oldu¤u her mekanda ayd›nlatma ile farkl› atmosferler yaratmak için ideal bir üründür. Özellikle havuzlar›n ayd›nlat›lmas› için kullan›lan ürün, havuzun içine monte edilerek ya
da tripoduyla beraber kullan›labiliyor. Ürün power LED ampulü ile enerji tasarrufu sa¤l›yor,
›s›ya dayan›kl› güçlendirilmifl cam› ve paslanmaz çelik gövdesiyle uzun ömürlü kullan›ma imkan
veriyor. IP 68 koruma s›n›fl› armatür, su geçirmezli¤i sayesinde
60 cm derinli¤e kadar su alt›nda
güvenle kullan›labiliyor. 220 V
girifl 24 V ç›k›fl 40 W LED driver’a sahip olan JL 957, her kutuda h›z, renk, zamanlama ayarlar› yap›labilen 1 RGB kontrolör
ve 1 kumanda dahil olarak sunuluyor. Tek RGB kontrolör ile
10 kadar armatür yakabilmeyi
sa¤layan sistem, pek çok de¤iflik
fonksiyonel ayd›nlatmaya ola-
JL 957, suya dayan›kl›l›¤›
sayesinde suyun oldu¤u her
mekanda ayd›nlatma ile
farkl› atmosferler yaratmak
için ideal bir üründür.
nak veriyor ve CE, ROHS gibi
pek çok uluslararas› kalite standard›na uygun olarak kullan›c›lara sunuluyor.
Di¤er Ürünler
EV 610, EV 611
EV 610 sark›t armatür
olarak evlerde yerini
al›rken, EV611 sark›t
armatür tercih etmeyenlerin
kullan›m›na sunuluyor.
Ayr›ca
EV
611
Osram T5 simit flouresan ve dahili elektronik balast› ile enerji
tasarrufu yapmaya haz›r bir flekilde raflarda bulunuyor. Alüminyum gövdeli armatürler, yuvarlak yap›lar› ve akrilik difüzörleri ile ›fl›¤› yumuflatarak yans›t›yor. Söz konusu ürünler ›fl›¤›n
dairesel formlar›yla ev dekorasyonuna katk› sa¤l›yor.
JL 973 ve JL 974
D›fl mekan ayd›nlatmas›nda pek
çok çeflit sunan Jupiter, JL 973
ve JL 974 ürünleriyle iz ayd›nlatmas› için ideal çözümler sunuyor. Merdiven basamaklar›, yü-
116
rüme yollar› gibi alanlarda kullan›lan armatürler, paslanmaz çelik çerçeveleri ile uzun ömürlü
kullan›m sa¤l›yor. 12 adet 3500
K SMD LED ›fl›¤› ile noktasal ayd›nlatma özelli¤ine sahip ürünler, ›s›ya dayan›kl› buzlu camlar›
ve dahili LED trafolar› ile kullan›ma sunuluyor.
Ma¤aza Ayd›nlatma Armatürü
JD635
Genel ayd›nlatmadan noktasal
ayd›nlatmaya, içinde çok önemli
detaylar bar›nd›ran ma¤aza ayd›nlatmas›nda, do¤ru ›fl›kla
ürünler ön plana ç›k›yor ve do¤ru kifliye ulafl›yor. Ma¤aza ayd›nlatmas›nda yüksek ›fl›kla ayd›nlat›lmak istenen tüm noktalar
için uygun çözüm sunan JD635,
ma¤aza içi genel ayd›nlatma elemanlar› aras›nda yer al›yor. G12
duya sahip ürün, yüksek ›fl›¤›n
noktasal flekilde da¤›l›m› sa¤larken kamaflmay› azaltan alüminyum reflektörü ile de ürünlerin
gerçek renk ve boyutlarda alg›lanmas›na olanak tan›yor. Hareketli alüminyum gövdesiyle
JD635, vitrinler için de fonksiyonel ayd›nlatma çözümleri sunuyor.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Loft - Torium AVM Yeni
Konsept Ma¤azas› Uygulamas›
Aysel GÜZEL, Zübeyde OKUR
Lamp 83 Ayd›nlatma
Foto¤raflar: Murat YETK‹N
Torium AVM’de aç›lan Loft
Jeans markas›n›n yeni
konsept ma¤azas›n›n
ayd›nlatmas› Lamp83
taraf›ndan gerçeklefltirildi.
Mimari konsept ana
renginin siyah olarak
belirlendi¤i ma¤azan›n iç
ayd›nlatmas›nda özellikle
duvar ve orta teflhir
ünitelerini ortaya ç›kartan
çal›flmalar gerçeklefltirildi.
Vitrin ayd›nlatmas›nda
mankenlerin vurgu noktas›
olmas› sa¤lan›rken
ma¤azan›n konsepti;
yarat›c›l›¤›n, özgürlü¤ün ve
dinamizmin yans›t›ld›¤›
ürün tasar›mlar›n› öne
ç›karacak flekilde
oluflturuldu.
118
Loft Jeans markas›n›n yeni konsept ma¤azas› Torium AVM’de
müflterilerinin be¤enisine sunuldu. Hitap etti¤i kitlenin niteli¤i
ve tercihlerinin mimari konsepti
belirledi¤i ma¤azada mimari
konsept ana rengi siyah olarak
belirlendi.
Ürünlerin ve teflhir noktalar›n›n
ön plana ç›kar›lmas›n›n hedeflendi¤i mimari konsept, ayd›n-
latma konseptini ayr› do¤rultuda
oluflturulmas› ile tamamland› ve
vurguland›.
Ma¤aza ‹çi Ayd›nlatma Konsepti
Ma¤aza içerisindeki ayd›nlatma
konsepti tasarlan›rken özellikle
duvar ve orta teflhir ünitelerinin
ortaya ç›kar›lmas› sa¤land›. Bu
etkiyi elde etmek için 35 W gücünde, orta aç›l› reflektörlü, yönlendirilebilir monospot ayg›tlar
kullan›ld›. Böylece bu alanlarda
ma¤aza geneline k›yasla daha
yo¤un bir ›fl›¤›n elde edilmesi ve
bu ›fl›¤›n ürünleri vurgulamas›
mümkün k›l›nd›. Ma¤azaya giren
müflterilerin öncelikli olarak
ürünleri fark etmesinin ilk hedef
olarak belirlendi¤i ma¤aza konseptinde, bunun göz konforu
Ma¤azaya giren
müflterilerin öncelikli
olarak ürünleri fark
etmesinin ilk hedef olarak
belirlendi¤i ma¤aza
konseptinde, bunun göz
konforu için bir dezavantaj
olmamas› ve kamaflma
yaratmamas› ad›na bu
ürünlerin tamam›nda
kamaflma önleyici
aksesuarlar kullan›ld›.
için bir dezavantaj olmamas› ve
kamaflma yaratmamas› ad›na bu
ürünlerin tamam›nda kamaflma
önleyici aksesuarlar kullan›ld›.
Sözü geçen duvar ve orta teflhir
ünite alanlar›nda ayd›nl›k seviyesi 1500 lux olacak flekilde ayd›nlatma projelendirildi. Bu belirlenen ayd›nl›k seviyesinin vurgulay›c› bir seviye olabilmesi
ad›na genel ayd›nlatmada ayd›nl›k seviyesi 500 lux olarak ortaya
konuldu. Ma¤aza içerisindeki
genel ayd›nlatmay› sa¤lamak
için ikili, 35 W gücünde, genifl
aç›l› reflektörlü, grid ankastre
ayg›tlar kullan›ld›.
Ürünlerin yönlendirilebilir oluflu
sayesinde hareketli teflhir üniteleri için fonksiyonel bir çözüm
elde edildi. Kabin alanlar›nda
ürün denemesi yapan müflteriler
için ›s› ve kamaflman›n rahats›z
edici olmamas› için kompakt flo-
119
uresan lambal› ürünler tercih
edildi. Kare formunda seçilen
ürünlerde buzlu cam tercih edilerek homojen bir etkinin elde
edilmesi ve kamaflman›n minimize edilmesi mümkün oldu.
Vitrin Ayd›nlatmas›
Ma¤azalar için ilk etki alan› olan
vitrinler ma¤azan›n tüm di¤er
alanlar›na k›yasla daha yo¤un
bir ayd›nl›k seviyesinde projelendirildi. Al›flverifl merkezi içerisindeki pek çok noktadan görünebilir ve fark edilir bir vitrin
oluflturman›n hedeflendi¤i uygulamada, özellikle mankenlerin
vurgu noktas› olmas› sa¤land›.
120
Bunun için 3000 lux’u bulan ayd›nl›k seviyeleri belirlendi ve dar
aç›l› reflektörlü monospot ayg›tlar mankenler üzerine yönlendirildi. Dramatik ve güçlü bir etkinin elde edildi¤i bu uygulamada
70 W gücünde metal halide spot
ürünler kullan›ld›.
Ma¤aza Konsepti
1989 y›l›nda ‹zmir’de do¤an ve
daha sonra tasar›mlar› ve genç
Ayd›nlatma ayg›tlar›: Lamp
83 Ayd›nlatma San. Afi
Kullan›lan ürünler:
Monospot, grid ankastre,
karre downlight
çizgisi ile tüm Türkiye’ye yay›lan
Loft Jeans’in Torium AVM ma¤aza konsepti; yarat›c›l›¤›n, özgürlü¤ün ve dinamizmin yans›t›ld›¤›
ürün tasar›mlar›n› öne ç›karacak
flekilde oluflturuldu. Gerek ma¤azada hakim olan siyah rengin
genel alg›da fon olmas›, gerekse
teflhir alanlar› ve ürünler üzerinde yo¤unlaflan ayd›nl›k seviyeleri; renkli ürünlerin ve dikkat çekici ürün tasar›mlar›n›n daha da
fark edilir olmas›n› sa¤lad›. Ma¤aza içerisinde do¤ru belirlenen
mimari ö¤e vurgular› kadar mimar konsept-ayd›nlatma konsepti uyumu da istenilen etkinin
oluflturulmas›n› kolaylaflt›rd›.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
Anahtar-Priz Serileri ve Ev
Otomasyonu Çözümleri
Schneider Electric
Schneider Electric
taraf›ndan pazara sürülen
anahtar-priz serileri,
uzaktan kumanda
edilebilme gibi özellikler ve
tasar›msal farkl›l›klar
sunuyor. Firma taraf›ndan
gelifltirilen otomasyon
çözümleri ise yaflam
konforunu art›rman›n yan›
s›ra ciddi anlamda enerji
tasarrufu sa¤l›yor.
Alia Anahtar-Priz Serisi
Schneider Electric taraf›ndan
üretilen Alia anahtar ve priz serisinin çeflitli renk bantlar› ve yüzey seçenekleri bulunuyor. Bu
sayede dekorasyon tipine uyum
sa¤layan ürünler, duvar yap›s›
nas›l olursa olsun kusursuz bir
flekilde monte edilebiliyor. Ayr›ca Alia, pürüzsüz tasar›m› sayesinde kir tutmuyor ve uzun y›llar
kullan›labiliyor.
Unica Serisi Ürünler
Genifl renk ve malzeme seçenekleri sunarak uygun kombinasyonlar› bir araya getireren
Unica anahtar-priz serisi, hem
mekana uygun hem de kifliye
özel bir dekor yaratma imkan›
sunuyor. Kullan›m rahatl›¤›,
122
enerji tasarrufu ve maksimum
güvenlik sa¤layan Unica serisi;
Unica Allegro çerçeve serisinin
d›fl›nda ayn› ifllevler metal ve ahflap Unica Top, renkli Unica
Plus, kare Unica Quadro ve çok
yak›nda piyasaya girecek lüks
Unica Class çerçeveler içerisinde
de kullan›labiliyor.
Unica Allegro
Schneider Electric’in evini estetik tasar›mlarla tamamlamak isteyenlere sundu¤u Unica Allegro anahtar ve priz serisi, metalik ve renkli çerçeveleriyle her
dekorasyon tipine uyum sa¤l›yor. Allegro’yu oluflturan bir, iki,
üç, dört ve alt› modül çerçevelerin içerisinde kablosuz haberleflen Unica Wireless veya bus
Sedna dimmerler, benzer
ürünlerden farkl› olarak
ayarlanan ›fl›k fliddetine
ba¤l› olarak ayd›nlatma
armatürü üzerinden geçen
ak›m› düflürerek elektrik
tasarrufunu, konfor ve
enerji verimlili¤i ile bir
arada sunuyor.
üzerinden haberleflen Unica
KNX otomasyon sistemi ürünleri
de kullan›labiliyor. Unica Allegro’nun çerçeveleri ayr›ca Unica’n›n beyaz, fildifli, grafit veya
alüminyum tufl kapakl› mekanizmalar›na da kullan›m olana¤›
sa¤l›yor.
ile de fl›k ve sade dekorasyonlar
için kullan›labiliyor.
Schneider Unica Quadro
.Schneider Unica Quadro serisi,
mükemmel kare yap›l› tasar›mlar› sayesinde hem yatay hem de
dikey kullan›ma imkan sa¤l›yor.
Kare görüntüsü ile fl›k dekoratif
tercihlere uyum gösteren Unica
Quadro, Schneider Unica Top
ve Unica Plus anahtar, priz serileri ile de kullan›labiliyor. Unica
Quadro serisi renkli alternatifleri
ile de mekanlarda her ayr›nt›ya
dikkat edenler için farkl› bir seçenek oluflturuyor. Klasik renkleri tercih edenler için kutup beyaz›, fildifli ve kiltafl› enjeksiyonlar› bulunan Unica Quadro, metalik renklerden hofllananlar için
gümüfl, bak›r, titanyum renk seçeneklerini sunuyor. Pastel tonlar› tercih eden kullan›c›lar ise
Farkl› Renk Seçenekleri ile
Tüm Ortamlara Uyum
Sa¤l›yor
Schneider Electric’in Unica Plus
serisi bulundu¤u mekan› yenilemek, ev veya ofis dekorasyonunu de¤ifltirmek isteyenlere renkli, özel bir alternatif sunuyor.
Grenadan mistik griye, kum sar›s›ndan vizona, buz mavisinden
flampanya ve terracota’ya kadar
farkl› renk seçenekleri sunan
Unica Plus, sadece elektri¤i yönlendiren bir araç olman›n ötesinde, mimari ve estetik aç›dan da
titizlikle düflünülerek tasarlan›yor. Unica Plus, beyaz ve fildifli
mekanizmal› renkli çerçeveleri
123
inci ve somon renklerinden birisini seçebiliyor.
Lüks ‹nflat Projeleri ‹çin
Unica Top
Ahflap ve metalin bir arada kullan›ld›¤› Merlin Gerin markal›
yeni Unica Top konut sektöründe ayr› bir kulvar olarak öne ç›kan rezidanslar baflta olmak üzere lüks konutlar› kapsayan bir
çok projede tercih ediliyor. Tüm
detaylarda ifllevsellikten fazlas›n›
arayanlara farkl› bir alternatif sunan bu seri, dekorasyonu bütünleyici unsurlar› da bünyesinde
bar›nd›r›yor.
Unica KNX Otomasyon
Çözümleri
Schneider Electric; otel, ticari bina ve endüstriyel tesislerde gerçeklefltirdi¤i uygulamalar›n yan›
s›ra, konutlar için teknolojik çözümler gelifltiriyor. Bu teknolojik
çözümlerin aras›nda yer alan ve
evlerde ihtiyaç duyulan tüm konular› farkl› senaryolarla birlefltiren Schneider Electric KNX otomasyon çözümleri, evin tüm birimlerinde konfor ve güvenli¤i
sa¤larken, maliyetleri azalt›yor
ve enerji tasarrufunu üst düzeye
124
ç›kar›yor. Unica KNX anahtar çözümleri sayesinde ise ev sahipleri televizyondan, klima kontrolüne, ayd›nlatmadan, bahçe sulamaya kadar pek çok kontrol sistemini tek bir tuflla gerçeklefltirebiliyor. Oda düzenini, dokunmatik ekran üzerinden veya internet
üzerinden ayarlayabilen ev sahipleri, istedikleri ayd›nl›k seviyesini ve ortam s›cakl›¤›n› da
uzaktan kontrol edebiliyor.
Uzaktan Kumandal› Dimmer
‹le Daha Fazla Konfor
Sedna serisindeki uzaktan kumandal› dimmer sistemi, bulunulan yerden ›fl›¤›n fliddetini kontrol etme imkan› sunuyor. Farkl›
ayd›nlatma ampulü tipleri için
çevirmeli veya basmal› olarak tasarlanan Sedna dimmerler, benzer ürünlerden farkl› olarak ayarlanan ›fl›k fliddetine ba¤l› olarak
ayd›nlatma armatürü üzerinden
geçen ak›m› düflürerek elektrik
tasarrufunu, konfor ve enerji verimlili¤i ile bir arada sunuyor. Oldukça bozuk
duvar koflullar›nda dahi sorunsuz
çal›flmay›
garanti eden Sedna
serisi teleskopik anahtar
mekanizmas› özelli¤i sayesinde 2-3 derecelik eksen bozukluklar›nda, montaj plakalar›n›n
hizalanmas› sorunlar›nda anahtar
gruplar› ve komütatörler sorunsuz bir flekilde çal›fl›rken ayn› zamanda ürünün montaj›n› yapan
kifliye zaman kazand›r›yor. Ürünün arka k›sm›nda hem kablonun monte edilece¤i h›zl› ba¤lant› noktalar› hem de ürünün
montaj yönü iflaretlenerek kullan›c›lara sunuluyor. Bu sayede
elektrik olmasa bile ürünün hangi yöne do¤ru çal›flaca¤› ve montaj›n do¤rulu¤u teyit edilebiliyor.
Sedna’n›n tüm anahtar ve priz
mekanizmalar› güvenli¤i ön
planda tutuyor. Ürünün alt mekanizmalar›nda dahi kontaklar›n kapal› tipte olmas› sayesinde
elektrik kablolar›n›n canl› uçlar›
içeride kalarak ürünün
saç montaj plakalar› dahil
izolasyon sa¤lan›yor. Çocuklar›n
güvenli¤i düflünülerek çocuk koruma özelli¤inin standart olarak
yer ald›¤› seride, paralel ba¤lant›
uçlar› ve otomatik ba¤lant› özelli¤i h›zl› ve güvenli bir kablolama imkan› sunuyor. Tüm bu
özelliklerinin yan› s›ra, çerçeve
yüksekli¤i sadece 0,8 cm olan
Sedna, 9 renk alternatifi ve beyaz
ve krem, renkli ve metalik modelleriyle de mekan›n dekorasyonuna uygun bir stil yarat›lmas›na olanak tan›yor.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
LED Reflektör
Ampul Serisi
Megaman
Megaman; yenilikçi, çevreci
ve enerji tasarruflu
ampuller tasarl›yor ve
üretiyor. Firman›n yeni LED
reflektör ampul serisi,
geleneksel halojen
ampullere oranla yüzde 80’e
varan oranda tasarruf
sa¤l›yor.
Klasik LED ampullerde kullan›lan mercek veya difüzör yerine
reflektör konseptini tasar›ma dahil eden Megaman LED serisi,
belli bir nesneyi ve alan› vurgulamak amac›yla mükemmel berrakl›kta noktasal ›fl›k verebilirken ayn› zamanda kamaflma
yapmayan ve yeterli parlakl›k
sunan genel amaçl› güçlü ayd›nlatma da sa¤l›yor.
Patentli Teknoloji
fiirketin patentli TCH -Thermal
Conductive Highway- teknolojisi
sayesinde iyi bir ayd›nlatma per-
126
formans›, ›s› da¤›l›m› ve daha
fazla lümen gücü sunan bu ampuller, dar ve genifl ›fl›k aç›lar›yla sat›fla sunulmufltur ve sabit bir
renk ›s›s›na ve yüksek renksel
geriverime (Ra92) sahiptir.
Yüzde 1 ‹le Yüzde 100 Aras›
Dimmerleme
Söz konusu ürünler, ayd›nlatma
esnas›nda oluflan düflük ›s› ile,
afl›r› ultraviyole ve k›z›lötesi ›fl›man›n neden oldu¤u renk solmas›n›n da önüne geçilebiliyor
ve ortam› so¤utmak için yap›lan
elektrik tüketimi daha da azalt›larak iç mekanlar için mükemmel bir ayd›nlatma çözümü haline geliyor. Ampullere entegre
edilen Megaman taraf›ndan özel
olarak gelifltirilmifl elektronik
balastlar sayesinde, yüzde 1 ile
yüzde 100 aras› dimmerleme de
mümkün hale geliyor. Bu sayede ürünler evler, iflyerleri, ma¤azalar, restoranlar, oteller ve müzeler için gömme veya spot ayd›nlatma amaçl› kullan›mda iyi
bir çözüm olarak öne ç›k›yor.
DOSYA AYDINLATMA ve AKSESUARLARI
‹LED Yeni Nesil Mutfak ve
Dolap ‹çi Ayd›nlatma
Armatürü
‹lker Elektronik
‹lker Elektronik taraf›ndan
pazara sürülen ‹LED, 220
lm ›fl›k üretiyor. Kullan›m
alan› genellikle dolap içi, raf
alt› gibi yerler olan bu
ürünün 2 farkl› tasar›m›
bulunuyor.
‹LED yeni nesil mutfak ve dolap
içi ayd›nlatma armatürü, verdi¤i
›fl›¤›n yar›lanma aç›s› 120° olan
SMD LED’lerin bir flerit devre
üzerine dizilip alüminyum muhafaza içerisine al›nmas›yla fl›k
bir görünüme kavuflturulmufl
dekoratif, ifllevsel, yüksek tasarruflu bir ayd›nlatma ürünü olarak dikkat çekiyor.
220 lm Ifl›k Üretimi
3,4 Watt gücündeki bu çubuklar›n içinde 42 adet SMD LED bulunur ve toplamda 12 Volt’ta
~285 mA ak›m çekerek 220 lm
›fl›k üretir. ‹LED yeni nesil mutfak ve dolap içi ayd›nlatma armatürü, çizgi halinde ayd›nlat›lmas› istenen mutfaklar ve dolap
içleri gibi mekanlar için ideal bir
çözüm oluflturur.
Kullan›m
alanlar› genellikle dolap içleri,
raf altlar› gibi yerler olsa da çizgi halinde ayd›nlat›lmak istenen
her türlü uygulamada rahatl›kla
128
kullan›labilir. Dekoratif ve kullan›m› kolay bir ayd›nlatma sa¤lar.
8 Adede Kadar Ekleme ‹mkan›
‹LED yeni nesil mutfak ve dolap
içi ayd›nlatma armatürleri, 8
adede kadar birbirine eklenerek
kullan›labilir. Böylece her ürün
ile birlikte yeni bir adaptör al›nmas›na gerek kalmaz. Ürünle
birlikte gelen güç aktarma konektörü, bu ifllemi bir çubuktan
di¤erine kolayca yapmaya imkan verir.
2 Farkl› Tasar›m
‹LED yeni nesil mutfak ve dolap
içi ayd›nlatma armatürü, 2 farkl›
tasar›mla kullan›ma sunulmufltur. Bu eflsiz tasar›m özelli¤i sayesinde hem mobilya köflelerinde 45°’lik bir aç› ile ayd›nlatma
sa¤lar hem de her türlü düz
alanda kullan›ma imkan verir.
Ürünler, 2 y›l garantilidir ve CE
sertifikal›d›r.
ELEKTRON‹K
Elektrik Sayaçlar› ve
Söz Konusu Cihazlardan
Beklenenler
Makel fiirketler Grubu
Mesken abonelerine
monofaze, düflük tüketimli
iflyeri ve ticarethanelere
trifaze ve yüksek tüketimli
abonelere endüstriyel tipte
sayaçlar üreten Mak-Say,
tasar›mlar›n tamam›n›
Ar-Ge bölümünde
gerçeklefltiriyor. Koflulsuz
müflteri memnuniyeti
yaklafl›m›n› ilke edinen
firman›n portföyünde
bulunan cihazlar, -40 °C ile
+85 °C aras›nda
çal›flabiliyor. fiebeke gerilimi
150 V’a düflse veya 300 V’a
ç›ksa dahi do¤ru ölçebilen
sayaçlar, flebekede oluflan
harmoniklerden de
etkilenmiyor.
130
Makel fiirketler Grubu bünyesinde sayaç üreticisi olarak kurulan
Mak-Say, 1998 y›l›nda elektromekanik elektrik sayac›, 2001 y›l›nda yeni abonelere zorunlu hale getirilmesinden sonra elektronik sayaç üretimine bafllam›flt›r.
Firma, mesken abonelerine monofaze, düflük tüketimli iflyeri ve
ticarethanelere trifaze ve yüksek
tüketimli abonelere endüstriyel
tipte sayaçlar üretmektedir.
kapasiteli entegre sayaç fabrikas›na sahiptir. Elektronik ve yaz›l›mda uzmanlaflm›fl Ar-Ge bölümü ile enerji sektöründeki teknolojik geliflmeler takip edilmekte, yeni ürün ve sistem çözümleri gelifltirilmektedir. Makel
Uzaktan Sayaç Okuma ve Bilgi
‹flleme Merkezi (USOB‹M) projesi ile de elektrik da¤›t›m firmalar› ve serbest tüketiciler için sistem çözümü sunulmaktad›r.
Tasar›mlar›n tamam›n›n yap›ld›¤› Ar-Ge bölümü, elektronik dizgi ve montaj hatt›, bilgisayar
kontrollü tam otomatik sayaç
ayar ve test sistemleri, ERP yaz›l›m›, firman›n kendi gelifltirdi¤i
üretim takip yaz›l›m›, enjeksiyon
ve preshane ile y›lda 3 milyon
Elektronik Elektrik Sayac›
Sektörünün Gelece¤i
Elektrik sayaçlar›, kullan›ld›klar›
yer itibari ile gözlerden uzak,
görevi itibari ile hayat›m›z›n
içinde yaflayan cihazlard›r. Yapt›klar› ölçüm sonuçlar› taraf›m›za
do¤rudan faturaland›r›lmaktad›r.
Bir ölçü aleti olan ve Ölçü Aletleri Yönetmeli¤i’ne tabi olan sayaçlar›n 7/24 hatas›z çal›flmas›
koflulsuz bir beklentidir. Sayaçlar›n sorun ç›karmas› tüm taraflar› etkilemektedir. Özellikle tüketici konumundaki bizlere, tedarikçi konumundaki elektrik
da¤›t›m firmalar›na bir dizi meflakkatli ifllemler getirmektedir.
Firmam›z y›llard›r sektörde bulundu¤u liderlik konumunu sürdürmesini, sayaca bak›fl› ve buna paralel gelifltirdi¤i politikalar›
ile kazanm›flt›r.
Elektronik elektrik sayac› sektörünün ve firman›n 2001 y›l›ndan
bugüne gelifli ve elektrik sayac›n
gelece¤inin nas›l göründü¤ü k›saca flu flekilde aktar›labilir. 2001
Makel Uzaktan Sayaç
Okuma ve Bilgi ‹flleme
Merkezi projesi hali haz›rda
birçok da¤›t›m bölgesinde,
genifl çapl› ve aktif olarak
kullan›lmaktad›r.
y›l›nda elektrik da¤›t›m kurumu
TEDAfi’›n mekanik sayaçtan
elektronik sayaca h›zl›ca geçifl
yapmas› sektörde bir karmaflaya
sebep oldu. TEDAfi Genel Müdürlü¤ü, 2003 y›l›nda düzenleme
amac›yla, elektrik sayaçlar›n sa¤lamas› gereken “TEDAfi asgari
flartnamesi” yay›nlad›. Makel, bu
sürecin bafl›ndan beri bir nevi
empati yaparak, elektrik da¤›t›m
kurumu için sayac›n ne ifade et-
ti¤i, sayaçtan ne bekledikleri, nas›l bir sayac›n beklentilerini karfl›layabilece¤i üzerine yo¤unlaflt›.
Koflulsuz Müflteri
Memnuniyeti
Firman›n ‹lk ilkesi koflulsuz
müflteri memnuniyetidir. Bu
noktada müflteri hizmetleri bölümü, gelen taleplere en geç 24
saat içinde hizmet vermektedir.
Müflteriler ile bire bir görüflülmekte, teknik destek hizmeti
sa¤lanmaktad›r. Anlafl›lmayan
hususlarda mesafe gözetmeksizin an›nda yerinde incelemeye
gidilmekte ve konu aç›kl›¤a
mutlaka kavuflturulmaktad›r. Tasar›m ve üretimin tamamen firmaya ait oluflu bu hizmetlerde
mukayese edilemeyecek avan-
131
‹flletme Maliyeti
Di¤er bir ilke, iflletme maliyeti
olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Bu
noktada gördü¤ümüz, sayac›n
iflletme esnas›nda sorun ç›karmas›, da¤›t›m flirketlerine sayaç
fiyat›ndan daha yüksek bir maliyete neden olmaktad›r. Sayac›n
sökülmesi, yerine yeni sayac›n
tak›lmas›, ar›za süresince oluflan
ölçüm belirsizlikleri, müflteri flikâyetleri, anlaflmazl›klar vb. Yine bu noktada da bize en büyük
fark› getiren kendi bünyemizdeki geliflmifl Ar-Ge gücümüzdür.
Bafl›ndan beri tüm yaz›l›m ve
donan›m tasar›mlar›n›; Türkiye’deki elektrik sayac› çal›flma
koflullar›na uygun, standartlar›n
ötesinde gerçeklefltirdik. Ülkemizdeki tüm iklim flartlar›nda çal›flabilecek, y›ld›r›m düflmelerine
karfl› korumal›, hatlardaki parazitlerden etkilenmeyen, -40°C ile
+85°C aras›nda çal›flabilen, flebeke gerilimi 150 V’a düflse veya
300 V’a ç›ksa dahi do¤ru ölçen,
flebekede oluflan harmoniklerden etkilenmeyen, tamam› bina
d›fl› tipinde sayaçlar ile sektöre
öncülük ettik.
tajlar› beraberinde getirmektedir.
Herhangi bir sebeple ihtiyaç duyulacak teknik inceleme veya
raporlama talepleri, yurtd›fl› üreticilerin sayaçlar›nda aylar› bulmakta, maliyeti ise çok yüksek
ç›kmaktad›r. Bu tür durumlarda,
sayaçlar›n yurtd›fl›na incelemeye
gönderilmesi, oradan netice
al›nmas›, gerekiyorsa tamir edil-
132
mesi veya yenisiyle de¤ifltirilmesi prosedürleri da¤›t›m firmalar›n›n kabusu olmaktad›r.
Firma, teknik destek hizmeti
kapsam›nda; da¤›t›m firmalar› ve
müflterilerimiz ad›na kargo ücretini dahi karfl›layarak maliyeti s›f›ra ve teknik destek süresini 24
saate indirmektedir.
Geliflen ‹htiyaçlara
Cevap Verme
Son ilke ise sürekli gelifltirilebilmesi, geliflen ihtiyaçlara cevap
verebilmesidir. Kabul edilmelidir
ki her alanda oldu¤u gibi enerji
sektöründe de h›zl› geliflmeler
yaflanmakta, sürekli yeni ihtiyaçlar, yani yat›r›mlar gerekmektedir. Bu noktada daha ilk tasar›mlarda gelecekteki ihtiyaçlar düflünülerek beklentilerin ötesinde
ürünler ile piyasada yerimizi ald›k. Bununla birlikte sektörle sürekli iletiflimde olup, ihtiyaçlar›n›
dinledik, bunlar› süratle karfl›la-
okumalar›n analiz edilebildi¤i,
anl›k veriler ile da¤›t›m sisteminin yönetilebildi¤i bir uzaktan
okuma sistemi talep etmektedir.
21 bölgeye ayr›lan ve neredeyse
tamam› özellefltirilen TEDAfi yerine, art›k her bölgede farkl› özel
da¤›t›m flirketleri vard›r. Do¤al
sonucu olarak da da¤›t›m flirketlerinin taleplerinde büyük de¤iflimler vard›r. Bunun yan›nda
elektrik piyasas›na birçok yeni
düzenlemeler getirilmifltir.
Dünyadaki Teknolojik
Geliflmelere Uyum
Elektrik da¤›t›m ve tedarik zincirinin dünyadaki uygulamalar› ülkemizde karfl›m›za ç›kmaya bafllam›flt›r. Perakende elektrik sat›fl› da¤›t›m firmalar› üzerinden
devam ederken, yeni düzenlemeler ile belirli tüketimin üzerindeki müflterilere istedi¤i elektrik üreticisinden elektri¤ini sat›n
alma hakk› getirilmifltir.
d›k. Mesela kombi sayaçlar›m›z›n ilk modellerinde olmayan
ekran ayd›nlatmas›, ak›m ve gerilim de¤erleri müflteri talepleri
do¤rultusunda eklenmifltir. Bu
özellikleri tüm model sayaçlar›m›za ekliyoruz. Elektrik sayac›n›
üretmeye bafllad›¤›m›zda 10 y›l
sonrada üretece¤iz kararl›l›¤› ile
134
geliflmeleri takip ettik, bugün ki
lider konumumuzda yine 10 y›l
sonrada bu sektörde olaca¤›z
kararl›l›¤› ile geliflmeleri takip etmekteyiz, yat›r›mlar›m›z› yapmaktay›z.
Art›k sektör sadece sayaç de¤il,
sayac›n uzaktan okunabildi¤i,
Y›ll›k tüketimi 30.000 kWh üzerinde olan müflteriler diledi¤i
elektrik üreticisinden, mevcut
da¤›t›m flirketinin fiyatlar› üzerinden belirli indirimler ile elektrik sat›n alabilmektedir. Tüm
bunlar› yapmak için ise abonenin herhangi bir yeni yat›r›m veya de¤ifliklik yapmas›na gerek
yoktur. Sat›n al›nan elektri¤in
müflteriye yeterli kalitede, süreklilikte ulaflt›r›lmas›nda, faturaland›r›lmas›nda sorumlu taraf eskisi
gibi ba¤l› bulunulan da¤›t›m flirketidir. Bu tür müflteriler “Serbest Tüketici” fleklinde adland›r›lmaktad›rlar. Bu uygulamalarda
serbest tüketicilerin saatlik tüketim bilgilerinin da¤›t›m flirketleri
taraf›ndan okunmas› ve EPDK
ile elektrik tedarikçi firmas›na
Makel fiirketler Grubu; anahtar-priz, grup priz, otomatik devre kesiciler, sigorta kutular›, kaçak ak›m flalterleri, aksesuarlar, elektromekanik ve elektronik sayaçlar, reaktif güç kontrol rölesi üreticisi olarak elektrik sektöründe hizmet vermektedir. Firma,
ticari hayat›na bafllad›¤› 1977 y›l›ndan bu yana 33 y›ld›r sadece kendi markas› Makel
ismiyle üretimlerini gerçeklefltirmektedir. Makel markal› ürünler, ‹stanbul Esenyurt’ta
45 bin metrekare alan üzerinde kurulu üretim tesislerinde dünya standartlar›nda ve
son teknoloji otomasyon cihazlar› kullan›larak üretilmektedir. Bugün yaklafl›k 850
personele, 13 bin çeflit CE iflaretini tafl›yan ürüne, TSE ve DQS onayl› ISO 9001:2008
Kalite Yönetim Sistemi’ne, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’ne, 45 bin metrekare kapal› alana sahip fabrikaya ulaflm›flt›r. Ürün kalitesi ve üstün hizmet anlay›fl› ile elektrik
sayac› pazar›nda lider konuma gelmifltir.
Makel, yurtd›fl›nda bulunan ifl ortaklar› ile birlikte 40’›n üzerinde ülkeye ihracat yaparak y›ll›k cirosunun yüzde 85’in üzerindeki bölümü ihracattan karfl›lamaktad›r. Sektöründe Türkiye ihracat lideri unvan›n› y›llard›r gururla tafl›m›flt›r. Yurtiçi bayileri arac›l›¤› ile ürünlerini Türkiye’nin dört bir yan›na ulaflt›rmakta, elektrik sayac› pazar›nda
yüzde 60 pazar pay› ile liderli¤ini sürdürmektedir.
gönderilmesi zorunlulu¤u gelmifltir. Enerji sektöründeki yenilikleri yak›ndan takip ederek
ürün gelifltiren firmam›z›n bu
tipteki sayaçlar›nda yar›m saatlik
periyotlarda 84 günlük tüketim
bilgileri kaydedilmektedir. Ayr›ca bu sayaçlar›m›z, üzerlerinde
bulunan haberleflme ç›k›fllar› ile
uzaktan okunabilmektedirler.
Uzaktan Sayaç Okuma ve Bilgi
‹flleme Merkezi
Günümüz teknoloji ile depolanmas› mümkün olmayan elektri¤in arz ile talebinin gerçek zamanda dengede tutulmas› çok
önemlidir. Elektrik üretiminde
süreklilik esas olmakla birlikte
üretim miktar›n›n, kullan›lan çeflitli sistem ve tahmin metotlar›
ile en do¤ruya yak›n olmas› üretim maliyetlerinde önemli rol almaktad›r.
Talep tahmini diye de adland›r›lan bu ifllem, müflterilerin tüketim karakteristiklerinin zamana
ba¤l› analizleri ile yap›labilmektedir. Elektrik tedarik firmalar›,
136
bu analizler için uygun teknolojide ve fonksiyonlara sahip sayaçlar›n, uygun haberleflme teknolojilerinin ve analiz programlar›n›n bir araya getirilerek kuruldu¤u uzaktan okuma ve yönetme sistemlerine yat›r›mlar
yapmaktad›rlar.
Bu ihtiyaçlar› karfl›lamak amac›yla gelifltirdi¤imiz Makel Uzaktan Sayaç Okuma ve Bilgi ‹flleme
Merkezi projesi hali haz›rda birçok da¤›t›m bölgesinde, genifl
çapl› ve aktif olarak kullan›lmaktad›r. ‹lk etapta sistemi serbest
tüketici sayaçlar›n›n GSM/GPRS
modem ile uzaktan okunmas›
amac›na yönelik kuran da¤›t›m
flirketleri, hemen ard›ndan tüketimlerini takip etmek istedikleri
büyük abonelerini de kapsayacak flekilde geniflletmektedir.
Projenin bütününe bak›ld›¤›nda,
yüksek tüketimli abonelerin yan›nda, mesken abonelerinin ve
düflük tüketimli trifaze sayaç
kullanan abonelerin sayaçlar›
elektrik hatlar› üzerinden da¤›t›m trafosunda tak›l› veri topla-
ma ünitesi taraf›ndan okunacak
ve buradan yine GSM/GPRS ile
merkeze iletilecektir. Ayr›ca sayaçlar ile uzaktan kesme/açma
ifllemi yap›labilecek, ön ödemeli
sistem istenen abonelere kolayca uygulanabilecektir. Böylece,
da¤›t›m hatt›na ba¤l› tüm noktalardaki tüketimler anl›k izlenebilecektir. Efl zamanl› bu bilgiler
ile da¤›t›m firmalar›; yat›r›m ihtiyaçlar›n› tespit edebilecek, kay›p
kaça¤› izleyebilecek, güvenli ve
sa¤l›kl› analizler yapabilecek,
h›zl› ve sa¤l›kl› hizmet verebileceklerdir.
Yenilenebilir Kaynaklardan
Enerji Üretimi
Henüz yeni geliflmekte olan ve
ileride hayat›m›zda çok etkili
olaca¤›n› düflündü¤ümüz di¤er
bir geliflme ise yenilenebilir
enerji kaynaklar›ndan elektrik
üretimidir. Yenilenebilir enerji
kaynaklar›, gelecekte en büyük
elektrik enerjisi kaynaklar›m›zdan biri olacak görünüyor. Bu
konuda rüzgar enerjisi santralleri ve günefl panelleri kurulum
yat›r›mlar› Türkiye’de de h›z kazanm›flt›r. Bu yat›r›mlar ile elektri¤in kendi üreten kifli ve kurumlar h›zla artmaktad›r. fiu anda öngörülen nokta ise her evde
dahi elektri¤in üretilebilece¤i
teknolojilere k›sa zamanda ulafl›laca¤› ve abonenin ihtiyac› fazlas› elektri¤i da¤›t›m flirketine satabilece¤idir. Bu durumda elektrik
sayaçlar›m›z›n abonede tüketilen elektri¤i ve üretilen elektri¤i
ayr› ayr› ölçüp kay›t edebilecek
özelliklerde olmas› gerekmektedir. Makel’in hedefi her zaman
sektörün ihtiyac› oldu¤u anda
ihtiyac› olan sayaç ve/veya sistemi sunabilmektir.
ELEKTRON‹K
DigRF Testlerinde Karmafl›kl›¤a
Çözüm
Netes Mühendislik
Testi yap›lan ayg›t›n
standartlara uyumlulu¤un
kan›tlanmas›n›n d›fl›ndaki
çal›flmalar›n da yapabilmesi
için test ekipman›n›n esnek
olmas› gerekiyor.
Tektronix’in sundu¤u DigRF
çözümünün esnekli¤i ve
performans› sayesinde ise
tasarlanan ürünün her türlü
ortamdaki davran›fl›
biliniyor. Böylece de ürün
pazara h›zl› bir flekilde
sürülebiliyor.
Bafllangݍ
Say›sal bilgi ifllemin tüm gücü,
telsiz dünyas›nda kullan›lmaya
bafllanm›flt›r. Bu da ak›ll›, düflük
maliyetli RF cihazlar›n›n geliflimini sa¤lam›flt›r. Say›sal RF patlamas›, yüksek nitelikte birleflik
haberleflme cihazlar›n›n geliflmesini de desteklemifltir. Cep telefonlar›, bu trendin en önünde
yer almaktad›r. Her yeni nesil,
bir öncekine göre yeni olanaklar
fiekil 1: Temel IC ve RF IC etkileflimi
138
ve ifllevsellik sunmaktad›r. Bu
geliflmeler, çok karmafl›k ve ileri
derecede tümleflik tasar›m ortamlar› yaratmaktad›r. Bu ortamda temel e¤ilim, geleneksel analog bileflenlerin kullan›m› yerine
say›sal temel band ve yaz›l›m
kullan›m›na do¤ru yönlenmektedir.
Özetle say›sal-RF ara yüz antene
do¤ru yaklaflmaktad›r. Say›sal
temel bant teknolojisi kullan›m›,
yüksek performans, düflük enerji sarfiyat› ve piyasaya h›zl› eriflim gibi yararlar sa¤lamaktad›r.
Haberleflme, radar, tüketici elektroni¤i gibi tüm sanayi sektörleri
“yaz›l›m tan›ml›” RF ayg›tlara yönelmenin avantajlar›n› yakalamaya çal›flmaktad›r.
Temel bant ve RF k›s›mlar›n›n
karmafl›kl›¤› art›kça, birbirleri ile
olan ara yüzleri daha da önem
kazan›r. Birçok tasar›mda oldu¤u gibi 3G cep telefonlar›nda
son derece geliflmifl iki entegre
IC devresi uygulanm›flt›r. Bunlardan biri temel bant di¤eri ise
RF amaçl› kullan›lmakta, aralar›ndaki ara yüz ise önem arz etmektedir.
Birçok sanayi kolunda say›sal RF
ara yüz için belirlenmifl aç›k bir
standart bulunmamaktad›r. Bu
durumda de¤iflik tasar›mlar›n
güvenirlili¤i de¤iflik seviyelerdeki entegrasyon ve metotlar ile
sa¤lanmaktad›r. Tasar›m mühendisleri, ifllevsellik hata ve ar›za
sorunlar› yan›nda ara yüz problemlerini de çözmek zorunda
kalmaktad›rlar. Tüm bu sorunlar› ortadan kald›rmak ve de¤iflik
kaynaklardan temin edilen IC’lerin birbiri ile kullan›m›n› sa¤lamak amac› ile cep telefonu sektörü DigRF standard›n› gelifltirmifltir.
DigRF 3G standard›n›n amac›,
bu ara yüzü basitlefltirmek tüm
IC imalatç›lar› taraf›ndan uygulamas› yap›labilecek bir aç›k ara
yüz sa¤lamakt›r. Böylece tasar›mda de¤iflik kaynaklardan temin edilen IC’lerin birbirileri ile
çal›flabilirlikleri konusunda IC
140
Temel bant ve RF IC’sinin
her birinin tatbik edilen
girifl ve kontrol sinyallerine
göre do¤ru davrand›klar›n›n
testinin yap›lmas›
gereklidir. Bu testin ilk
çal›flma gerilimi
uygulamas›nda,
verifikasyon s›ras›nda ve en
son entegrasyon sürecinde
yap›lmas› gereklidir.
tasar›mc›lar›n çekinceleri ortadan kalkmaktad›r.
Test
DigRF IC’ler aras›ndaki etkileflimin ifllevselli¤i kontrolünün gereklili¤ini ortadan kald›rmaz.
Temel bant ve RF IC’sinin her birinin tatbik edilen girifl ve kontrol sinyallerine göre do¤ru davrand›klar›n›n testinin yap›lmas›
gereklidir. Bu testin ilk çal›flma
gerilimi uygulamas›nda, verifikasyon s›ras›nda ve en son entegrasyon sürecinde yap›lmas›
gereklidir.
DigRF cihazlar›n tasar›m ortamlar›, say›sal ve RF sinyaller yan›nda paralel ve seri arayüzleride içermektedir, bu nedenle ifllevsel validasyonu ve hata ay›klama zorlu bir ifl olarak karfl›m›za ç›kar.
Tasar›mlar›n sadece ifllevselliklerinin testi yeterli olmamakta;
ideal, yo¤un flartlarda ve gerçek
çal›flma flartlar›nda da testlerin
yap›lmas› gerekmekte, böylece
test iflleminin zorluklar› artmaktad›r.
Tektronix DigRF, özgün uygulama yaz›l›m paketi ile standart
test ekipman kapasitesi geniflletilerek, DigRF cihazlar› pahal› ve
özel ekipmanlara gerek duyulmadan test edilebilmektedir.
Uyar›m
Say›sal RF cihazlar›n›n kar›fl›k
sinyal ortam›nda, de¤iflik birçok
senaryoda test gereklili¤i oldu¤u
aç›kça görülmektedir. Bu nedenle de¤iflik analog, say›sal ve kar›fl›k sinyallerin üretilmesi gerekmektedir.Tasar›m, ideal ve a¤›r
flartlar alt›nda test edilmelidir.
fiekil 2: Kar›fl›k Sinyal Ortamlar›n›n Karmafl›kl›¤›
düzeninin yat›r›m maliyeti azalmakta; test masas›nda daha az yere gereksinim duyulmaktad›r.
fiekil 3: TEKTRON‹X AWG5000 Serisi
Arbitrary dalga flekli jeneratörü kar›fl›k
sinyal kabiliyeti ile.
I/Q bozulmalar›, tafl›y›c› kaçaklar›, yan bant bast›rma, I/Q dengesizlikleri, quatrature ofset, frekans respons ve di¤erlerinin simülasyon sinyallerini mühendislerin üretmesi gereklidir.
Tektronix AWG5000 serisi arbitrary dalga flekli jeneratörü ile
tüm ihtiyaç duyulan sinyaller
üretilebilir. Say›sal I/Q, analog
I/Q ve IF sinyalleri tek bafl›na
üretir.
Say›sal RF ara yüz testinde test
sinyallerini üretebilmek için tipik olarak de¤iflik enstrümanlar›n kullan›m› gereklidir. Bu enstrümanlar›n aras›nda say›sal I/Q
verisi üretebilen lojik kaynak, dikey çözünürlü¤ü yüksek olan
arbitrary dalga flekli jeneratörü
veya analog I/Q verisini üretmek için I/Q vektör sinyal jeneratörü yer almaktad›r. Tektronix
AWG5000, tek bir enstrüman
olarak yukar›da belirtilen tüm
kabiliyetleri sa¤lamaktad›r (Bak›n›z fiekil 3).
Bu yaklafl›m sayesinde karmafl›k
kar›fl›k sinyal tasar›mlar›n›n test
düzeni ve testi çok basite indirgenmektedir. De¤iflik sinyallerin
korelasyonunu sa¤layarak test
142
Tektronix AWG5000, sadece IC ifllevsellik validasyonu için gerekli de¤iflik sinyalleri üretmekten
baflka IC’lerin DigRF sinyallere
karfl› davran›fllar›n› ve yan›tlar›n›
da test eder. ‹deal, ideal olmayan, gerçek hayatta karfl›lafl›lan
sinyaller IC’lere tatbik edilerek
mühendislere tasar›mlar›n›n herhangi bir ortamda sorunsuz çal›flabilece¤i konusunda güvence
sa¤lan›r.
Say›sal Test
Temel band ile RF aras›ndaki
DigRF seri arayüzü test edebilmek için, spektrum analizör seçilmesi gereken alettir. Tektronix TLA7012 lojik analizörü beraberinde TLA7AAX lojik analizör ile verilerin haf›zaya al›nmas›, mesaj paketi yap›s›n›n tan›nmas›, de¤iflik formatlarda görüntülenmek üzere formatlanmas›:
paket içeri¤inin alan –alan listelenmesi; her bir paketin hexadesimal listelenmesi ve paketler
aras›ndaki zaman› gösterir veri
iletimi ifllemleri yap›l›r
(Bak›n›z fiekil 4). Bu
kabiliyetler ile TLA ile
fiziksel katmanlar›n
performans›n›
ve
DigRF ayg›t›n›n ifllevselli¤ini baflkaca bir
harici donan›ma gerek
kalmadan test etmek
mümkündür.
DigRF ayg›t›n›n testinin yan› s›ra standartlara uygunlu¤unun da
kontrolü gereklidir. Tasar›mc›,
DigRF’e özel bir uzant› eklemesi
halinde ilk önce ne yapmas› gerekecektir? Düzgün çal›flt›¤›n›n
do¤rulamas› nas›l yap›lmal›d›r?
Tektronix taraf›ndan gelifltirilen
DigRF esnek çözüm ile standarda eklenen özel uzant›lar›n tan›nmas›na ve desteklenmesine
olanak sa¤lanmaktad›r. Tektronix DigRF çözümü, sahip olunan
protokol ve paket yap›s› ile ilgili bilgi girilmesinden sonra tasar›mc›ya ait k›s›mlar› standart ile
analiz etmek üzere yeniden flekillendirilir.
DigRF iletimde oluflan hata ve
anormallikler konusunda ne yap›lmal›d›r? Filtreleme kullan›m›
ile DigRF’den al›nan uzun kay›tlar, çeflitli yollardan h›zl›ca s›n›fland›r›larak olaylar dizisi hatta
münferit olaylar bile analiz edilebilir. Bu yaklafl›m›n avantaj›,
verilerin tekrar al›nmas›n›n gerekli olmamas›d›r. Her fleyin haf›zada kay›tl› olmas›, tasar›mc›n›n tek bir veri seti ile tüm analizi yapmas›na olanak sa¤lar.
Böylece birçok veri seti kullanarak yap›lan karfl›laflt›rmalar›n sonucunda ortaya ç›kan belirsizlik
önlenmifl olur.
fiekil 4: Logic Analizör kabiliyetiyle verilerin haf›zaya
al›nmas›, mesaj paketi yap›lar›n›n tan›m› ve bunlar›
de¤iflik formatlarda görüntülemek üzere formatlama.
Ayg›t›n standartlara uyumluluk
testinde lojik analizörün bu ayg›tlarda hata ay›klama özelli¤i
önemli bir yer tutar. DigRF’de
kullan›lan IC’lerde hata ay›klama
ifllemi pek basit de¤ildir.
TLA7000 serisinin sa¤lad›¤› özellikler ve kabiliyetler sayesinde
tasar›mlarda hata arama ifllemi
basite indirgenip h›zl›ca yap›labilir.
iCaptureTM çoklama kabiliyeti
ile TLA7012 beraberindeki
TLA7AA modülü ile tek bir lojik
analizör probu kullanarak efl zamanl› olarak analog ve say›sal
alma yapabilir. Bu durum, tasar›mc›n›n analog ve say›sal sinyal
karakteristiklerini inceleyerek
verimli bir flekilde hata ay›klamalar›na ve sistemlerini do¤rulamalar›na olanak sa¤lar. Veri al›nd›ktan sonra lojik analizör ekran›nda say›sal bilgi yan›nda analog dalga flekli de görülür. ‹ki
dalga flekli de zaman hizal› olup;
RF k›sm›n›n testinde
kullan›lacak enstrüman›n,
test edilecek ayg›t›n
frekans›n› ve modülasyon
performans›n› do¤rulayacak
nitelikte olmas›
gerekmektedir. Bunun
yan›nda modern say›sal
radyolarda oluflan zorlu
geçici olaylar›n ar›za
tespitini de h›zl›ca
yapabilmelidir.
say›sal dalga flekli kendisine ait
analog dalga flekli beraberinde
incelenebilir.
TLA 7000 serisinin zaman hizalama ve yüksek çözünürlükte alma özelli¤i ile problemlerin analizi kolay ve h›zl› bir flekilde yap›l›r. Ayr›ca bu veri al›fl›, tek bir
düflük kapasitansl› lojik analizör
fiekil 5: Gerçek zamanl› Osiloskop ile jitter ve zamanlama analizi.
144
probu ile sa¤land›¤› için test edilen sinyal bozulmalara karfl› korunur; mühendise yüksek sadakatli sinyal ve ölçüm do¤rulu¤u
sunulur.
DigRF sistemlerin karmafl›k ve
geçici tabiat› nedeni ile zorlaflan
zamanlama ve glitch problemleri, yüksek çözünürlükteki veri
alma ile çözülür. TLA7012 beraberinde MagniVu™ ile 125 ps
çözünürlükte zamanlama ve hal
verilerini tek bir prob ile efl zamanl› olarak yakalar; glitch ve
di¤er problem kolayl›k ile tan›mlanabilir.
Esnek DigRF analizi ve veri alma
teknolojisindeki önderli¤i ile
Tektronix TLA7000 Serisi, DigRF
tasar›mlar›n›n do¤rulanmas› ve
hata ay›klanmas› için mühendislere komple çözüm sunar.
Analog Test
DigRF test masas›n›n di¤er bir
önemli bilefleni ise osiloskoplard›r. Her ne kadar bu tasar›mlarda çok yüksek saat h›z› kullan›lma e¤ilimi yok ise de sinyal bütünlü¤ü konusunda özellikle düflük güç seviyelerinde ba¤›fl›kl›klar› yoktur. Jitter, yükselme ve
düflme zamanlar›, karfl›l›kl› kar›fl›m gibi olaylar, DigRF tasar›mlar›nda önemli parametrelerdir.
Bu parametrelerde oluflan problemler, sistemin performans›n›
etkiler.
Elektronik araflt›rma gelifltirme
ve mühendislik alan›nda kullan›lan en yayg›n ölçme cihaz› olan
gerçek zamanl› osiloskop, jitter
araflt›rmas›nda da gerekli aletlerin en ön s›ras›nda yer al›r. Tektronix DPO7000 serisi gerçek
gerçek zamanl› analiz aletleri ile
çal›flma gereksinimini art›rmaktad›r.
Tektronix RSA6100A serisi, di¤er
analizörlerin kaç›rd›¤› sinyalleri
benzersiz frekans maskesi ile yakalar.
Böylece karmafl›k sinyaller bütünü ile haf›zaya kay›t edilip, tüm
alanlarda analizi yap›l›r (Bak›n›z
fiekil 6). Tektronix RSA 6100A,
bu kabiliyeti ve esnek modülasyon analizi ile DigRF ayg›tlar›n›n
RF bölümünde karakterizasyon
ve ar›za tespit çal›flmalar›nda
aran›l›r bir alet olarak belirir.
fiekil 6: RSA6100A Serisi benzersiz frekans maskesi ile di¤er analizörlerin kaç›rd›¤›
sinyalleri yakalar.
zamanl› osiloskoplar, yararl› bir
seçim olmalar›n›n yan› s›ra bant
geniflli¤inin eriflimi ve çözünürlü¤ü ile birçok jitter uygulamas›nda en ideal çözümdür (Bak›n›z fiekil 5).
DPO7000; jitter ölçümündeki
beceriklili¤i, test edilen cihaz›n
(DUT) birden fazla çal›flma periyotlar›ndaki sinyal dalga fleklini
bütünü ve tüm detaylar› ile yakalamas›na borçludur. Osiloskop haf›zas›nda dalga flekli etkinliklerinin uzun bir geçmiflini,
yükselme zaman›, darbe genli¤i
bilgileri ile saklar ve her türlü jitter incelenebilinir.
RF
RF k›sm›n›n testinde kullan›lacak enstrüman›n, test edilecek
ayg›t›n frekans›n› ve modülasyon performans›n› do¤rulayacak
nitelikte olmas› gerekmektedir.
Bunun yan›nda modern say›sal
146
radyolarda oluflan zorlu geçici
olaylar›n ar›za tespitini de h›zl›ca
yapabilmelidir.
Düflük seviyeli sinyal bulmada,
h›zl› hareket eden geçici olaylar›n karakterizasyonunda ya da
zaman içerisindeki RF sinyal de¤ifliminin nas›l olufltu¤unu anlamak için kullan›lan benzersiz
Dijital Phosphor™ teknolojisine
(DPX™) de¤er biçilemez.
Tektronix RSA6100 serisi gerçek
zamanl› spektrum analizörlerinde bu özellik standart olarak
mevcut olup; gözden kaç›r›lmas›
mümkün olan sinyal detaylar›
ortaya ç›kart›l›r. Tam hareketli
canl› DPX spektrum RF ekran›nda tüm anl›k iç görüntüler yer
al›r, böylece hatalar› ortaya ç›karma ve teflhis etme ifllemleri
h›zlan›r.
Say›sal RF sistemlerin yap›s›,
Özet
Geliflmenin hangi aflamas›nda
çal›flmaya kat›lmaya bak›lmaks›z›n söz konusu edilen test ekipman› ise en önemli etken esnekliktir. Testi yap›lan ayg›t›n standartlara uyumluluk do¤rulanmas› ötesindeki çal›flmalar da yapabilmek için test ekipman› esnek
olmal›d›r.
Test ekipman› DigRF standard›
d›fl›ndaki özel de¤iflikliklere destek sa¤lamakta m›d›r? Gerçek
hayatta oluflan sinyalleri yaratabilmekte midir? Uyumsuz test
sinyalleri üretebilmekte midir?
Bu sorular›n yan›tlar›n›n tümüyle evet olmas› gereklidir. Bu
özelliklere sahip olmayan test
ekipman› ile tasar›m›n tüm kabiliyeti anlafl›lamaz.
Tektronix’in sundu¤u DigRF çözümünün esnekli¤i ve performans› ile tasarlanan ürünün her
türlü ortamdaki davran›fl› bilinerek, pazara sürümü h›zl› bir flekilde gerçeklefltirilir.
ELEKTRON‹K
6. Nesil CSTBT™ Kullan›lm›fl 6’l›
Modül Performans›, dV/dt ile ‹letime
Girme Kay›plar› Aras›ndaki ‹liflki
Marco HONSBERG, Thomas RADKE, Mitsubishi Electric Europe B.V., Almanya
Toru MATSUOKA, Mitsubishi Electric PDW, Japonya
John DONLON, Powerx Inc., USA
Düzenleme ve Çeviri: Mustafa Cem ÖZKILIÇ / [email protected]
6. Nesil Tafl›y›c› Depolamal›
Trenç Geçitli Bipolar
Transistorlar (CSTBT™) son
teknoloji ürünü düflük kay›p
performans› sa¤lamaktad›r.
Bu yepyeni nesil IGBT
çiplerini yeni nesil ters
paralel diyotlarla 6’l›
“NX-” teknolojisi paketine
uygulanmas›, birçok
uygulama için alan ve enerji
verimlili¤i olan güç katlar›n›
sa¤lam›flt›r. IGBT modülün
kendi üstünde bulunan 6’l›
IGBT modül test alan› ile
seçilen geçit direncinin bir
fonksiyonu olarak dV/dt’ye
karfl›l›k iletime girme
kay›plar› üzerine
yo¤unlafl›larak elde edilen
sonuçlar bu makalede
tan›mlanm›flt›r.
148
1. Girifl
1.1. dV/dt, anahtarlama h›z› ve
EMI üzerine etkisi
Bir sistemde uygun EMI performans›n› oluflturabilmek zor bir
görevdir. Çünkü, etkin parametreler karmafl›k ve bir miktar birbirlerine ba¤›ml›d›rlar. Bu yüzden, bir sürücü ya da UPS’nin
güç kat›n› de¤ifltirmek, örne¤in
IGBT teknolojisini iyilefltirmek,
yaln›zca bir yar› iletken modül
bile de¤iflse, zaman geçiren bir
ifllemdir. Daha fazla serbestlik
derecesi gösteren so¤utucu, EMI
filtresi gibi tüm sistemin farkl›
katlar›ndaki daha büyük de¤ifliklikler, bu tip bir de¤erlendirmenin daha karmafl›k ve zaman
al›c› olmas›n› sa¤lar. Sonuç olarak bu makalede, geçit sürücü
ve ba¤l› oldu¤u dV/dt ve özellikle iletime girme anahtarlama
kayb› aras›ndaki iliflki araflt›r›lm›flt›r. Özellikle dV/dt’nin geçit
direncinin bir fonksiyonu ve
bundan ötürü geçit sürme koflulu seçiminin büyük ölçüde etkiledi¤i IGBT kayb›n›n anahtarlama davran›fl›na ba¤l›l›¤›n analiz
edilmesiyle IGBT kay›plar› ile
potansiyel EMI davran›fl› aras›n-
da belirgin bir ba¤lant›n›n kurulmas› sa¤lanabilmektedir. Araflt›rma sonuçlar›, iletime girme
anahtarlama kay›plar›, geçit direnci ve gerilim de¤iflme h›z›n›n
(dV/dt) birbirine iliflkilendirildi¤i
bir grafikte özetlenmifltir. Bunun
ötesinde, yal›t›lm›fl IGBT sürücü
ve DC-DC çeviricilerden oluflmufl, yepyeni 6. nesil CSTBT™
ve FwDi bar›nd›ran 6’l› IGBT
modülü sürebilen, laboratuvar
testleri için gelifltirilmifl ufak yap›l› bir platform tan›t›lm›flt›r.
1.2. ‹letime girme kayb› ölçüm
düzene¤i
‹letime girme kay›plar›n› karakterize etmek için yap›lan tüm ölçümler 150 A/1200 V 6’l› IGBT
modül üzerinde gerçeklefltirilmifltir. Kayb›n ölçümü için modülün
sadece bir aya¤› yeterli olmaktad›r. Konfigürasyon, yar›m köprü
fleklinde olup; P-taraf IGBT’si devaml› olarak kesim için kutuplanm›fl ve yük bir endüktans ile sa¤lanm›flt›r. N-taraf IGBT’si, istenilen ak›m ve ölçüm koflullar›n›
sa¤lamak için iletime girip ç›kar›lmaktad›r. Bu düzenek, flekil1’de gösterilmifl ve çal›flma koflullar› ise tablo 1’de belirtilmifltir.
Ic [A]
Vcc [V]
Tj [°C]
Vge [V]
150
600
125
+15 ; -10
Tablo 1: Test Koflullar›
1.2’de önerilen orijinal test devresi, bir miktar de¤ifltirilerek ölçüm malzemelerinin topolojinin
yüzmeyen k›sm›nda tutulmas›
sa¤lanm›flt›r. Bu yüzden, N-taraf
IGBT kesim için kutuplanm›fl ve
darbeler flekil 3’te gösterildi¤i
üzere, P-taraf IGBTsine uygulanm›flt›r.
Ic [A]
Vcc [V]
Tj [°C]
Vge [V]
fiekil 1: Anahtarlama Kayb› Test
Düzene¤i (Eon)
Ölçülen anahtarlama enerjileri,
anl›k kayb›n anahtarlanan ak›m›n yüzde 10’u ile uygulanan
besleme gerilimi Vcc’nin yüzde
10’una karfl› gelen zaman aral›¤›nda yap›lan entegrasyonun sonucudur.
15
600
25
+15 ; -10
Tablo 2: dV/dt testinin koflullar›
1.4. Ölçüm sonuçlar›
fiekil 4’te, kolektör ve emetör
aras›ndaki gerilim, üç farkl› geçit
direnci için elde edilmifl ve gösterilmifltir.
fiekil 4, geçit direnci de¤iflimi ile
CSTBT™ dV/dt’sinin iyi kontrol
edilebilirli¤ini ortaya ç›karmaktad›r. Hakikaten de düflük
dV/dt, yüksek iletime girme kay-
fiekil 2: ‹letime girme an›nda (Eon)
anahtarlama kayb›n›n entegrasyon
aral›¤›
1.3. dV/dt test düzene¤i
dV/dt bilgisinin elde edilmesi,
en yüksek dV/dt’nin beklendi¤i,
örne¤in tablo 2’de gösterilen düflük ak›m ve so¤uk ortam koflullarda, belirli bir noktada yap›lmaktad›r.
150
fiekil 3: dV/dt test düzene¤i
6. Nesil CSTBT™ ve yeni
FwDi ile donat›lm›fl 6’l›
IGBT modül üzerine yap›lan
inceleme, önceki nesil
IGBT modüllerin
performans›ndan daha
üstün dV/dt’ye karfl›l›k
anahtarlama kayb›
performans›
göstermifltir.
b›, yüksek dV/dt ise düflük iletime girme kayb›na neden olmaktad›r.
fiekil 5’te geçit direncindeki de¤iflim alt›nda iletime girme anahtarlama kayb›n›n sonucu görülmektedir. Toplam olarak 13 Ω
geçit direnci kullan›lm›flt›r.
Burada en yüksek de¤erde iletime girme için 56 Ω geçit direnci
dikkate al›nm›fl; çok yavafl iletime girme ve neredeyse FwDi
yafllanmas›nda ve kablolardaki
yüksek gerilim yans›malar›nda
etkisi vard›r. Verilen sistemdeki
EMI performans›n›n tam anlam›yla de¤erlendirebilmek amac›yla, karfl›laflt›rma mekanizmas›
önem tafl›maktad›r.
Referans olarak, içinde 6. Nesil
CSTBT™ ve FwDi çipseti bulunmayan endüstri standard› bir
modül sonuçlar› flekil 7’de gösterilmektedir.
Bu iki farkl› teknoloji karfl›laflt›r›ld›¤›nda, 6. nesil çipler daha iyi
dV/dt ile ona karfl›l›k iletime girme kayb› iliflkisi sunmaktad›r.
fiekil 4: ”ES” numunenin, Rg(on,toplam) 13μΩ, 35Ω ve 56Ω’daki dV/dtsi
V/div = 100V/div, t/div = 50ns/div
ters toparlanma tepesi olmad›¤›
ortaya ç›km›flt›r. Fakat iletime
girme kayb› oldukça yükselmifltir.
1.5. Ölçüm sonuçlar›
1.2 ve 1.3’te bahsi geçen test ölçüm bilgileri bir araya getirilmifl
ve daha fazla ölçüm çiftleri, orijinal üç ölçüm noktas› aras›nda
testler yap›larak elde edilmifltir.
fiekil 7’de gösterilen e¤rilerde,
geçit direnci parametre kabul
edilerek birlefltirilmifltir.
dV/dt, EMI üzerine etkisinin yan› s›ra, kapasitif ak›mlar göz
önüne al›nd›¤›nda özellikle
elektrik motorlar›n›n sarg›lar›n›n
fiekil 5: ‹letime girme enerjisi (Eon) k›rm›z› ile, Vce mavi ile ve
ak›m yeflil ile gösterilmifltir, RG(on)= 13Ω, V/div = 100V/div, t/div
= 200ns/div, E/div = 5mJ/div
152
Bundan ötürü, üstün bir çip taraf›ndan kay›p olarak daha iyi performans gösteren bir çözüm,
endüstri standard› bir ürünün
dV/dt seviyesinin bir k›sm›n›
sa¤layacakt›r.
Sonras›nda, standart IGBT modülün de¤ifltirilmesi, geçit direncinin bir fonksiyonu olan dV/dt
– Eon e¤risine bakarak kolayca
yap›lacakt›r. Eviriciler için ilgili
fiekil 6: ‹letime girme enerjisi (Eon) k›rm›z› ile, Vce mavi ile ve
ak›m yeflil ile gösterilmifltir, RG(on)= 56Ω, V/div = 100V/div, t/div
= 200ns/div, E/div = 10mJ/div
Geçit dirençleri önerilen tüm
aral›k için seçilebilirken, DC-DC
çevirici ve ç›k›fl kat› tüm 6’l› NX6 IGBT modülleri ile kullan›labilecek flekilde tasarlanm›flt›r.
Mevcut en büyük 6’l› NX-6 Serisi IGBT modüllerin 20 kHz’e kadar anahtarlanmas› bu test eleman› ile sa¤lanmaktad›r.
Kontrol giriflleri ile IGBT ç›k›fllar› aras›nda güvenli izolasyon,
uygun opto-kuplör ve DC-DC
çeviricilerin kuvvetlendirilmifl
izolasyonu ile sa¤lanm›flt›r.
fiekil 7: Belirtilen geçit dirençlerinde dV/dt ile iletime girme enerjisinin karfl›laflt›r›lma
özeti (“ES” modül, preliminer)
dV/dt de¤erleri güç kat› uygulamas›na göre de¤iflmektedir. Ç›k›fllar›nda özel ç›k›fl filtreleri bulunan uygulamalar motor sürücü
uygulamalar› ile karfl›laflt›r›l›nca
daha yüksek dV/dt ile çal›flmaktad›r.
rulu¤una ve DC-link endüktans›na ba¤l› oldu¤u ortaya ç›km›flt›r.
Tüm uygulamalarda, tipik de¤erler 8 kV/μsn alt›nda, baz› durumlarda 4 kV/μsn çevresinde
gözlemlenmektedir.
Desaturasyon alg›lama ve düflük
besleme gerilimi korumas› entegre edilmifl uygun bir IGBT sürücü devresinin yan› s›ra, bu
kart izoleli DC-DC çeviriciyi
IGBT sürücü üstüne tak kullan
çözüm olarak sunmaktad›r.
‹nceleme s›ras›nda ölçüm sonuçlar›n›n, çal›flma koflullar›n›n do¤-
2. Sürücü Kart Örne¤i
Laboratuvar ortam›nda anahtarlama ve sürme testinin yap›laca¤› ufak bir kart gelifltirilmifltir.
fiekil 8: Motor sürücü ve UPS uygulamalar› için çözüm olabilecek NX-6 6l› IGBT
modüller için gelifltirilmifl sürücünün foto¤raf›
154
3. Sonuç
6. Nesil CSTBT™ ve yeni FwDi
ile donat›lm›fl 6’l› IGBT modül
üzerine yap›lan inceleme, önceki nesil IGBT modüllerin performans›ndan daha üstün dV/dt’ye
karfl›l›k anahtarlama kayb› performans› göstermifltir.
Bu iliflkiyi iyilefltirmek, daha iyi
performans gösteren sürücüler
veya EMI filtrelerindeki maliyeti
azaltma avantaj› sa¤lamaktad›r.
4. Kaynakça
[1] H. Takahashi et al., “Carrier Stored
Trench Gate Bipolar Transistor (CSTBT)
– a novel power device for high voltage
application” proceedings ISPSD 1996 pp
349-352, USA, 1996
[2] K. Nakamura et al., “The Second Stage of a Thin Wafer IGBT low Loss 1200V
LPT- CSTBT™ with a Backside Doping
Optimization Process” proceedings of the
18th International Symposium on Power
Semiconductor Devices & IC’s pp 169172, June 4-8
[3] J. Yamada et al., “The latest high Performance and high reliability IGBT technology in new packages with conventional pin layout, PCIM 2003, pp 329-334,
France
ENERJ‹
Fotovoltaik Uygulamalar›na
Özel Ürünler
ABB
Alçak gerilim ürünleri ve
otomasyonu konusunda
uzman ABB, günümüzün
alternatif enerji
kaynaklar›ndan birisi olan
ve trendi giderek artan
günefl enerjisi üretimi ile
ilgili çal›flmalar›na h›zla
devam ediyor.
Bir fotovoltaik sistemde enerji
üretimi kadar üretilen enerjinin
iletilmesi ve izlenmesi de büyük
önem tafl›maktad›r. Maliyeti oldukça yüksek olan günefl enerjisi santrallerini her türlü riske
karfl› korumak, flüphesiz geri
dönüflüm maliyetini etkileyen
bir unsurdur. ABB Alçak Gerilim
Ürünleri Bölümü, mevcut ürün
yelpazesine fotovoltaik uygulamalar›na özel, müflterilerin ihtiyaçlar›n› tam olarak karfl›layan
ve sistemi ters ak›m, k›sa devre,
afl›r› gerilim gibi her türlü riske
karfl› korumay› sa¤layan ve
enerji izleme metodu ile verimlili¤i art›ran ürünlerini de ekleyerek geniflletmektedir. Bir fotovoltaik sistemde sistemin DC ve
AC taraf›n›n farkl› gereksinimlerini karfl›layan farkl› ürünle tam
bir eksiksiz ürün yelpazesi sunuyor.
Tipik bir fotovoltaik sistemde kullan›lan alçak gerilim ürünleri
156
DC sistemler için yüksek
performansl› otomatik
sigortalar
S800PV ve S280 UC
ABB’nin PV sistemler için gelifltirdi¤i otomatik sigortalar, afl›r›
yük ve k›sa devrenin yan› s›ra
sistemin DC taraf›nda, hat hatalar›ndan dolay› oluflabilecek ters
ak›ma karfl› koruma sa¤lar. Ayr›ca invertör hatas› durumunda
AC ak›m beslemesine karfl› da
koruma oluflturur. Sistemdeki
tüm günefl panelleri, birbirinden
ba¤›ms›z olarak koruma alt›na
al›nmal›d›r.
Böylece, herhangi bir hata durumunda sadece söz konusu devrenin kesilerek di¤er panellerin
üretime devam etmesi garantilenir. ABB’nin S800PV-S ve S280
UC serisi otomatik sigortalar›,
yük alt›nda dahi seçici olarak
anahtarlanabilir, böylece hata
durumunda ya da bak›m s›ras›nda oluflabilecek kesintiler en aza
indirgenebilir. Her türlü testten
yüzde 100 güvenilirlikle ç›kan
ABB otomatik sigortalar›, sistemde yüksek derecede güvenilirli¤in ana faktörlerinden biridir.
Genifl aksesuar seçene¤i ve görsel indikatörü ile S800PV-S ve
S280 UC serisi müflterilerin tüm
ihtiyaçlar›n› karfl›lamaktad›r.
S800PV-S
ABB Alçak Gerilim Ürünleri
Bölümü, mevcut ürün
yelpazesine fotovoltaik
uygulamalar›na özel,
müflterilerin ihtiyaçlar›n›
tam olarak karfl›layan ve
sistemi ters ak›m, k›sa
devre, afl›r› gerilim gibi her
türlü riske karfl› korumay›
sa¤layan ve enerji izleme
metodu ile verimlili¤i
art›ran ürünlerini de
ekleyerek
geniflletmektedir.
S280 UC
Ters polarizasyon durumunda
bile maksimum koruma sunan
S800PV-S kompakt dizayn› ve
seri kutup ba¤lant›s› sa¤layan
busbar opsiyonu ile h›zl› ve kolay montaj imkan› tan›r. De¤ifltirilebilir terminaller, sistemi çok
daha güvenli k›lar.
Özellikler
• Nominal ak›m : 10...125 A
• Çal›flma gerilimi: 2 kutup
için 800 VDC’ye kadar
3 kutup için 1200 VDC’ye kadar
(toprakl› sistem)
4 kutup için 1200 VDC’ye kadar
(topraks›z sistem)
• Standartlar: IEC/EN 60947-2
Cihaz›n kolayca yerinden ç›kar›labilmesini sa¤layan ve vida gerektirmeyen özel çabuk sabitleme yap›s›yla zaman tasarrufu
sa¤lar. Girifl beslemesi üst ya da
alt terminallere ba¤lanabilir,
busbarlar için de ayn› durum geçerlidir.
Özellikler
• Nominal ak›m: 10...63 A
• K›sa devre kesme kapasitesi:
6,10,25 kA
• Çal›flma gerilimi: 1 kutup
için 12 V...220 VDC
2-4 kutup için 12V...440 VDC
• Standartlar: IEC 60947-2,
IEC60898, UL 489, UL1077
DC Sistemler ‹çin Koruma
Cihazlar› - Parafudurlar
OVR PV ve E90PV sigorta
ay›r›c›lar
Parafudurlar›n en önemli iki görevi vard›r. Bunlar; öncelikli olarak günefl hücrelerinin ve invertörlerin afl›r› gerilim ve anahtarlama ve y›ld›r›m gibi darbe
ak›mlar›na karfl› korumak, ikinci
olarak ise ekipman›n zarar görmemesi için gerilimi belli de¤erlerin alt›nda tutmakt›r. ABB’nin,
fotovoltaik sistemlere özel OVR
PV serisi parafudurlar› 25 A’e kadar otomatik koruma sa¤lar.
Uzaktan sinyal kontrolüne sahiptir ve hatt› izole etmeye gerek kalmadan ç›kar›labilen kartufllar› sayesinde kolay bak›m
sa¤lar. 25 A ve 1000 VDC üzerinde E90 PV sigortalarla birlikte
kullan›lmal›d›r.
OVR PV özellikler
• Çal›flma gerilimi: 600 V; 1000
VDC
• Gerilim
koruma
seviyesi:
600 V alt›nda
2,8/1,4 kV
1000 V
alt›nda 3,8 kV
•Maksimum
deflarj ak›m›:
40 kA
157
• Standartlar: IEC 61643-1/,
EN 61643-11
E90 PV özellikler
• Çal›flma
gerilimi: 1000
VDC
• Nominal
ak›m: 32 A
• Sigorta
boyutu:
10,3 x 38 mm
• Nominal gerilim: 2 kutup
için 800 VDC ( toprakl› ve topraks›z sistem)
3 kutup için 1200 VDC
(toprakl› sistem)
4 kutup için 1200 VDC
(topraks›z sistem )
• Standartlar: IEC 60947-3
korur. OVR T2 ayr›ca ekipman›n
zarar görmemesi için gerilimi
belli de¤erlerin alt›nda tutar.
Uzaktan sinyal kontrolüne sahiptir ve hatt› izole etmeye gerek kalmadan ç›kar›labilen kartufllar› sayesinde kolay bak›m
sa¤lar.
‹zolatörler
E200
Yük Ay›r›c›lar
S800PV-M
DC yük ay›r›c›lar›, yük alt›nda
emniyetli anahtarlama için kullan›l›r. IEC 60364-7-712 standartlar›n›n gereksinimine göre, PV uygulamalarda 1200 VDC’ye kadar
anahtarlama karakteristi¤i gerekmektedir ve ABB’nin S800PV-M
yük ay›r›c›lar› bunu karfl›lamaktad›r. Kolay monte edilebilen
ABB yük ay›r›c›lar›, bak›m s›ras›nda cihazlar›n kolay de¤ifltirilebilmesine olanak verir. ABB’nin
S800PV-M yük ay›r›c›lar›, sistemin DC taraf›n› izole ederek 125
A’e kadar güvenli çal›flma sa¤lar.
Özellikler
• Nominal ak›m: 32, 63, 125 A
158
AC izolatörler, yük alt›nda emniyetli anahtarlama için kullan›lmaktad›rlar. Bu cihazlar›n kullan›m›, AC tesisatta rutin bak›m ve
geniflletme çal›flmalar›n›n kolay
uygulanabilmesini sa¤lamaktad›r.
Özellikler
• Nominal ak›m: 16...125 A
• Nominal gerilim: 230/400 VAC
• Standartlar: IEC 60947-3
AC Sistemler ‹çin Koruma
Cihazlar› - Parafudurlar
OVR T2
OVR T2 parafudurlar, günefl
hücrelerini ve invertörleri afl›r›
gerilim ve anahtarlama ve y›ld›r›m gibi darbe ak›mlar›na karfl›
OVR T2 özellikle
• Çal›flma gerilimi: 230 V ve
400 VAC
• Kutup say›s›: 1, 2, 3 ve
4 kutup
• Gerilim koruma seviyesi:
1, 2....3,8 kV
• Maksimum deflarj ak›m›: 15,
40, 70 kA
• Standartlar: IEC 61643-1/, EN
61643-11
AC Sistemler ‹çin Otomatik
Sigortalar
S200, S200M, S200P, S800
S200 ve S800, tesisat› afl›r› yük
ve k›sa devreye karfl› korur. Güvenilir ve emniyetli çal›flmay› garanti eder. Yük alt›nda dahi seçici olarak anahtarlanabilir. “Yeniden kapama ünitesi” sayesinde
durma süresi en aza indirilmifltir.
Her türlü testten yüzde 100 güvenilirlikle ç›kan ABB otomatik
sigortalar›, sistemde yüksek derecede güvenilirli¤in ana faktörlerinden biridir. Genifl aksesuar
seçene¤i ve görsel indikatörü ile
ABB otomatik sigorta serisi müflterilerin tüm ihtiyaçlar›n› karfl›lamaktad›r.
S200, S200M, S200P
Cihaz›n kolayca yerinden ç›kar›labilmesini sa¤layan ve vida gerektirmeyen özel çabuk sabitleme yap›s›yla zaman tasarrufu
sa¤lar. Girifl beslemesi, üst ya da
alt terminallere ba¤lanabilir.
Busbarlar için de ayn› durum geçerlidir. B, C, D, K, Z karakteristiklerine sahip modelleri bulunmaktad›r.
S800
Kompakt dizaynda yüksek performans sunan S800, genifl açma karakteristiklerine sahiptir.
(B, C, D, K, KM, UCB, UCK, Z)
Ek olarak kafes terminalli ya da
kesici ba¤lant›s› için yüzük sapl›
kiti seçebilirler.
S200, S200M, S200P özellikleri
• Çal›flma ak›m›: 0,5....63 A
• K›sa devre kesme kapasitesi:
6, 10, 25 kA
• Çal›flma gerilimi: 1 kutup
için 12....230 VAC
160
2-4 kutup için 12....400 VAC
• Standartlar: IEC 60898, IEC
60947-2, UL 489, UL1077
S800 özellikleri
F202 PV B ve F204 B
ABB’nin F202 PV B ve F204 B
serisi kaçak ak›m koruma cihazlar›, mono ve trifaze PV çeviriciler için idealdir. Yang›n ve kaçak ak›ma karfl› koruma sa¤lar.
DDA204 B
DDA204 B kaçak ak›m koruma
röleleri, trifaze çeviri tesisatlar
için dizayn edilmifltir. S200 serisi
otomatik sigortalarla kombine
edildi¤inde insan hayat›n› ve tesisatlar› kaçak ak›m, yang›n, afl›r› ak›m gibi risklere karfl› korur.
F202 PV B ve F204 B özellikleri
• Çal›flma ak›m›: 10...125 A
• K›sa devre kesme kapasitesi:
25...36 kA
• Kutup say›s›: 4 kutba kadar
• Çal›flma gerilimi: 690 VAC’ye
kadar
• Standartlar: IEC/EN 60947-2,
EN 60898, UL 489
AC Sistemler ‹çin Kaçak Ak›m
Koruma Cihazlar›
F202 PV B, F204 B, DDA204 B
Kaçak ak›m koruma cihazlar›,
insanlar› ve tesisat› toprak kaçak
ak›m›ndan korumak ve yang›n
riskini ortadan kald›rmak amac›yla kullan›lmaktad›r. Bir fotovoltaik sistemde AC ile DC taraf
aras›nda herhangi bir elektriksel
ayr›m yoksa AC tarafta mutlaka
B tipi kaçak ak›m koruma cihazlar› kullan›lmal›d›r. Cihazlarda
bulunan PV çeviriciler, herhangi
bir dahili izolasyon trafosu kullanmayaks›z›n yat›r›m›n›z› korur
ve küresel verimlili¤i art›r›r. Genifl aksesuar seçene¤i ile ABB
kaçak ak›m koruma cihazlar› her
türlü kullan›m için idealdir.
• Çal›flma ak›m›: 25, 40, 63,
125 A
• Çal›flma gerilimi: 230...400
VAC
• Hassasiyet: 30, 300, 500 mA
• Kutup say›s›: 2..4
• Tip: B, B S (Selektif tip)
•Standartlar: IEC/EN 61 008,
IEC 62423
DDA204 B özellikleri
• Çal›flma
ak›m›: 63 A’e
kadar
•Çal›flma
gerilimi:
230...400 VAC
• Hassasiyet: 30, 300 mA
• Kutup say›s›: 4
• Tip: B, B S (Selektif tip)
• Standartlar: IEC/EN 61 009
Ann. G, IEC 62423
gerilim aral›¤› bulunan DELTAplus, puls ç›k›fl› ve otomatik kurulum kontrolüne de sahiptir.
ODINsigle özellikleri
AC Sistemler ‹çin Ölçüm
Cihazlar›
ODINsingle, DELTAplus
Kompakt ölçüm cihazlar›, bir fotovoltaik sistemde üretilen enerji miktar›n›n ölçülmesini sa¤lar.
Bu cihazlar, seri haberleflme
adaptörü arac›l›¤› ile kolayl›kla
veri toplama sistemine entegre
edilebilir. Bu cihazlar, ABB’nin
ölçüm metreleri, ölçüm cihazlar›
Direktifi (Measuring Instruments
Directive - MID) ve 2004/22/EC
ve IEC Avrupa direktiflerince
onaylanm›flt›r.
ODINsingle metreler
Sadece 2 DIN ray› cihaz› geniflli¤inde olan ODINsingle enerji
metresi seri haberleflme adaptörü (SCA) üzerinden harici sistemlerle haberleflmek üzere tasarlanm›flt›r. Resetlenebilir sayac› opsiyon olarak temin edilebilir. Tek faz ölçüm yapabilen
ODINsingle metre opsiyonel
puls ç›k›fl› ve haf›za initesi (EEPROM) bulunmaktad›r.
DELTAplus
DELTAplus serisi enerji metrelerin 1, 2 ve 3 faz ölçümü için
farkl› versiyonlar› bulunmaktad›r. Aktif enerjiyi ya da hem aktif hem pasif enerjiyi ölçebilir.
Seri haberleflme adaptörü (SCA)
üzerinden harici sistemlerle haberleflebilirler. Veri kay›t ve kontrol için I/O fonksiyonu ya da
dahili saat fonksiyonlar› opsiyonel olarak sunulmaktad›r. Genifl
162
•Aktif enerji do¤ruluk s›n›f›: B
(MID Cl. 1)
• Direkt ölçüm: 65 A’e kadar
• Standartlar: EN 50470-1, EN
50470-3
DELTAplus özellikleri
Panolar ve Ba¤lant› Kutular›
Ba¤lant› kutular›, Europa IP65
Bir fotovoltaik sistemde panolar,
DC sistemde birlefltirici, AC tarafta da da¤›t›m amaçl› olarak
kullan›l›r. ABB panolar, yüksek
koruma s›n›f›na sahip olmalar›
sayesinde d›fl ortamlar için ideal
bir çözümdür. ABB ayr›ca farkl›
ebat ve serilerde, vidal› ya da
mentefleli kapakl› pano serileri
ile müflterinin tam olarak ihtiyaçlar›n› karfl›lar. IP65 koruma s›n›f›na sahip olan cihazlar, DIN ray›na tak›labilir veya montaj plakas› ile monte edilebilir.
Gemini
ABB’nin d›fl ve iç ortam kullan›m› için ideal olan Gemini serisi
ticari ve endüstriyel uygulamalar
için en ideal çözümdür. IP66
koruma s›n›f› ve 1000 VAC-1500
VDC’lik izolasyon gerilimine sahip, 750 °C GWT’ye dayan›kl›
Gemini serisi, yüzde 100 geridönüflümlüdür. Uzun süreli mekanik ömre sahip Gemini panolar,
iki kat art›r›lm›fl izolasyonlar› sayesinde kötü hava koflullar›nda
bile güvenilir çal›flma sunar.
Ba¤lant› kutular›
• 1000VAC – 1500VDC yüksek
izolasyon gerilimi sunan ba¤lant› kutular› 960°C’de akkor tel testine sahiptir.
• Aktif ve reaktif enerji do¤ruluk s›n›f›: A& B (MID Cl. 2 & 1)
• Direkt ölçüm: 80 A’e kadar
• Trafo ölçümü: 1, 2 ya da 5 A
• Genifl gerilim aral›¤›:
100....500 V
• Tarife versiyonlar›: 1, 2 ya da 4
• ‹zolasyon s›n›f›: II
• ‹zolasyon s›cakl›¤›: -25 °C.....
+60 °C
• fiok direnci: 20 Joule (IK10)
• Is›ya karfl› dayan›kl›l›k: EN
60695-10-2’ye uygun olarak
+125 °C’ye kadar
• Materyal: Polikarbonat, vidal›
kapakl›, kolay kablo/ lastik flanfl
ba¤lant›s› arac›l›¤› ile kablo yuvas›
• Standartlar: IEC 60670
Europa IP65 tüketici üniteleri
Is›ya karfl› dayan›kl›l›k: EN
60695-10-2’ye uygun olarak
+125 ºC’ye kadar
Materyal: Termoplastik PP
Standartlar: IEC 62208, IEC
60439
Yard›mc› Komponentler ve
Aksesuarlar
• 1000 VAC – 1500 VDC yüksek
izolasyon gerilimi sunar.
• ‹zolasyon s›n›f›: II
• ‹zolasyon s›cakl›¤›: -25 °C.....
+60 °C
• fiok direnci: 6 Joule (IK08)
• Is›ya karfl› dayan›kl›l›k: EN
60695-10-2’ye uygun olarak +85
°C’ye kadar
• Materyal: Termoplastik AVS,
mentefleli kapak, kolay kablo/
lastik flanfl ba¤lant›s› arac›l›¤› ile
kablo yuvas›
• Standartlar: IEC 60670
Gemini
1000 VAC – 1500 VDC yüksek
izolasyon gerilimi sunar.
‹zolasyon s›n›f›: II
‹zolasyon s›cakl›¤›: -25 ºC.....
+100 ºC
fiok direnci: 20 Joule (IK10)
164
Sinyalizasyon, uzaktan kontrol,
kurulum materyalleri ve döner
anahtarlar›
ABB’nin genifl yard›mc› ürün
yelpazesi sayesinde say›s›z farkl›
kurulum gerçeklefltirmek mümkündür. Ba¤lant› aksesuarlar›
(busbarlar, ba¤lant› terminalleri,
besleyici terminaller ) ürün çeflitlili¤i her türlü kablolamaya uygun çözüm sunmaktad›r.
Yard›mc› ve sinyal kontaklar›,
sinyalizasyon ve koruma cihazlar› aras›nda köprü vazifesi görmektedir ve fotovoltaik uygulamalarda en üst seviyede verimlilik sa¤lamaya yard›mc› olur.
Yard›mc› Kontaklar /
Sinyal Kontaklar›
Mekanik açma kapama
üniteleri, düflükgerilim
bobinleri
Soketler, busbarlar,
döner anahtarlar
ENERJ‹
Yenilenebilir Enerji Sistemleri ‹çin
Optimize Edilmifl Yüksek Güç
Dönüfltürücüleri:
Semistack
Alan TIMS, Çözüm ‹fl Gelifltirme Müdürü
Çeviri: Halim ÖZMEN, Semikron
Küresel mali krizden
etkilenen yenilenebilir enerji
piyasas›, bu nedenle
ertelenen veya ask›ya al›nan
projeleri yeniden hayata
geçiriyor. Rüzgar enerjisi ve
PV dönüfltürücüler de dahil
olmak üzere tedarik zinciri
boyunca yenilenebilir enerji
sistem bileflenleri için olan
talebi yüksek oranda tekrar
tetikliyor.
166
Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi
(GWEC) önümüzdeki 4 y›l içinde toplam kurulu gücün y›ll›k
ortalama büyüme oran›n› yüzde
20.9 olarak tahmin etmektedir.
Bu da bir baflka deyiflle; 2014 y›l›na kadar kurulu rüzgar enerjisi
toplam kapasitesinin iki kat›ndan daha fazla (400 GW 'dan
fazla) olmas› anlam›na gelmektedir. Asya için büyüme görünümü özellikle etkileyicidir. Çin,
2009’da dünyan›n en büyük rüz-
gar enerjisi pazar›yd› ve bügün
birikmifl rüzgar üretimi kapasitesi olarak ABD’den sonra ikinci
s›radad›r.
Benzer flekilde, 2010 y›l› için tahmin edilen kümülatif kurulu PV
kapasitesinin halen en büyük
pazar olan Almanya ve Güney
Avrupa, ABD ve Asya’n›n yan› s›ra yeni pazarlarla beraber yüzde
40 oran›nda kuvvetli bir art›fl gösterece¤i tahmin edilmiflti. Özel-
likle Asya'da Çin hükümeti, 2020
y›l›na kadar 30 GW’l›k hedef PV
yat›r›m planlar›n› onaylarsa bu
art›fl›n daha da yüksek olaca¤›
tahmin edilmektedir.
Dönüfltürücü Topolojileri
E¤ilimleri
“Semikron Çözüm Merkezleri”
2010 y›l›nda bu etkiyi birinci elden, standart yenilenebilir enerji
dönüfltürücüler için siparifl giriflindeki yüzde 300'den fazla artan ola¤an üstü büyüme deneyimi yaflad›. Bu merkezlerin yeni
proje gelifltirmelerine yönelik
yo¤un bir ilgisi ve çal›flmalar›
bulunmaktad›r.
“Semikron Çözüm Merkezleri
Grubu”, güç elektroni¤i sektöründe güç elektroni¤i sistemleri
ve platformlar› tasar›m ve üretiminde uzmanlaflm›fl küresel gurup flirketi olarak tektir. Semikron, çeflitli yan kurulufllar›nda 50
y›ldan fazla süredir yar› iletkenler, sürücüler ve di¤er temel bileflenleri güç elektroni¤i yap›lar›n›n içine entegre etmektedir. Semikron, 2003 y›l›nda güç elektroni¤i platformlar›n› ve çözümlerini do¤rudan lokal pazarlar
için üretme ve destekleme stratejisi do¤rultusunda di¤er çözüm
merkezlerini tek bir çat› alt›nda
birlefltirerek her bir k›tada bir tane çözüm merkezi olacak flekilde Semikron Çözüm Merkezleri
Grubu’nu oluflturmufltur.
Rüzgar enerjisi sektöründeki yeni geliflmeler, tam güç dönüfltürücüleri kullanan sabit m›knat›sl›
senkron makinelere (PMSG)
odaklanm›fl olan dönüfltürücüler
için belirgin güç topoloji e¤ilimleri ortaya ç›karmaktad›r. Bu ya-
Semistack, art›r›lm›fl güç
yo¤unluklu ve yeni dijital
sürücülü yeni 4. nesil SKiiP
teknolojisi mevcut
oldu¤unda kullan›lmak
üzere haz›r durumdad›r.
p›land›rma, daha yüksek genel
verimlilik sunarak kullan›labilir
rüzgar h›z›n›n daha genifl bir aral›kta olmas›n› ve dönüfltürücülerin flebeke bozukluklar› s›ras›nda
enerji üretim ekipman›n›n davran›fl› ile ilgili yeni düzenlemelere
de uyumlu olmas›n› sa¤lar. Yeni
gelifltirilen karasal-tabanl› sistemlerin tipik güç de¤erleri
2MW ile 3MW aras›ndad›r ve su
so¤utmal› dönüfltürücüler, alt
güçlerde çift beslemeli indüksiyon jeneratörü (DFIG) ve senkron jeneratör SG kar›fl›m› uygulamalar›nda 1,5MW hava ve su
so¤utmal› dönüfltürücüler kullan›l›r. Baz› off-shore pilot uygulamalar›nda 5MW ile 6MW seviyesi afl›lm›flt›r. Off-shore sistemleri
için orta gerilime (OG) do¤ru
belirgin bir e¤ilim mevcutken,
bir çok yeni gelifltirmeler halen
paralel ba¤l› düflük voltaj (LV)
dönüfltürücüleri kullanmaya devam etmektedir.
güç aral›¤›nda kullan›labilecek,
yeteri kadar esnek, düflük teknik
riskli ve önceden test edilmifl
haz›r standart dönüfltürücüler
sunmas› için dönüfltürücü tedarikçilerine artan bir bask› oluflmufltur. Pazara zaman›nda girmek en önemli konu haline gelmifltir ve yenilenebilir enerji uygulamalar› için dönüfltürücüler,
standart ö¤eler haline gelmifltir.
450 kW’dan 2.5 MW Üzerine
Kadar Esnek Platformlar
Sistem entegratörlerinin pazar
taleplerini karfl›lamak için haz›r
olarak tedarik edebilme imkan›
olan, kullan›m› kolay, çok yönlü
bir invertör art›k mevcuttur. Yenilenebilir enerji sistemleri güç
kat› için kullan›lan Semistack sisteminde so¤utucu, güç modülü,
sürücü ve koruyucu sensörleri/fonksiyonlar› ile entegre edilmifl ve yenilenebilir enerji uygulamalar› için optimize edilmifl
SKiiP ak›ll› güç modülü (IPM)
kullan›lmaktad›r. Modüler topoloji, genifl yelpazeye sahip SKiiP
IPM güç seçimi, hava veya su
so¤utma tercihi ve invertörleri
paralel ba¤layabilme yetene¤i,
SG (senkron jeneratör) rüzgar
enerjisi uygulamalar› gibi 450
kW’dan 2,5 MW üzerine kadar
Solar uygulamalarda, flebeke
ba¤lant›l› sistemler için güç
trendleri genellikle her bir invertör bafl›na 500 kW seviyesine
kadar de¤iflmektedir ve 1
MW’l›k baz› yeni gelifltirmeler
yoldad›r.
Pazar›n yeniden güçlü bir flekilde canlanmas› ile birlikte rüzgar
ve günefl enerjisi pazarlar›n›n olgunlaflmas› sonucunda genifl
fiekil 1: ‘Yenilenebilir enerji için
Semistack’ üç modüler yar›m köprü
(GB) faz hücresinden oluflur.
167
olan güç sistemleri için genifl bir
uygulama yelpazesine izin vermektedir.
Temel invertör yap›land›rmas›
mekanik olarak üç adet yar›mköprü faz hücreleri içeren dikey
bir yap›da düzenlenmifltir. Her
bir faz hücresi, bir SKiiP IPM ve
so¤utucu plaka, uzun ömürlü
polipropilen kapasitörlü DC bara, AC ba¤lant›lar› ve snubber’lar
içerir. Her bir faz hücresi, birbirlerine düflük endüktansl› DC
araba¤lant› ile ba¤lanm›fl ve sa¤lam bir mekanik çerçeve içine
yerlefltirilmifltir. ‹nvertör birimleri, DC bara vas›tas›yla tam bir
4Q dönüfltürücü veya daha yüksek güç de¤erleri elde etmek
için bir birbirine paralel ba¤lanabilir (fiekil 1).
Hava ve su so¤utmal› versiyonlar› da mevcuttur; iki versiyonda
ayn› mekanik topoloji kullan›larak yap›land›r›l›r. Kullan›c›, ge-
fiekil 2: maksimum güç yo¤unlu¤u suso¤utmal› flase ile gerçeklefltirilir
168
2000 mm kabine girmektedir
(fiekil 3).
Benzer flekilde dört adet SKiiP
içeren iki adet su so¤utmal› çevirici, 1.5 MW’a kadar olan tam
güçteki 4Q SG uygulamalar için
ayn› flekilde birlefltirilerek yap›land›rabilir.
fiekil 3: Kompakt 4Q 1.5MW havaso¤utmal› DFIG konfigürasyonu,
kabine taban›nda di¤er cihazlar için
yer veriyor
nellikle günefl uygulamalar› ve
daha düflük güçlü DFIG rüzgar
enerjisi uygulamalar›nda kullan›lan basit hava so¤utmal› çözüm
veya genellikle daha büyük SG
rüzgar uygulamalarda kullan›lan
yüksek güçlü su so¤utmal› çözüm aras›nda seçim yapabilir
(fiekil 2).
Çok yönlü Semistack, afla¤›da
aç›klanan yenilenebilir enerji uygulamalar› için gerçeklefltirilebilir. Tipik 1.5 MW DFIG sisteminde iki adet hava-so¤utmal› Semistack invertör kolayca birlefltirerek 4Q konfigürasyon organize edilebilir. Bütün bir dönüfltürücü, 600 mm geniflli¤indeki kabin içine oturmakta ve yüksekli¤i 1200 mm oldu¤undan tüm
ünite di¤er ekipmanlar için de
yer kalacak flekilde standart
Yüksek güç de¤erleri, su so¤utmal› (iki flase boyutu mevcut)
versiyonlar› kullan›larak elde
edilir. 4/3’lük büyük flase, dört
veya üç SKiiP IPM bar›nd›r›r. 4Q
yap› için dört ve üçlü üniteleri
birlefltirmek mümkündür. Jeneratör taraf›ndaki dönüfltürücülerin gereksinimlerinin genellikle
flebeke taraf›ndan daha a¤›r oldu¤u koflullarda bu birlefltirme
imkan› SKiiP modüllerinin optimizasyonunun sa¤lamas›na imkan verir.
4/3 flase, iki paralel invertörlü
fiekil 4: Su so¤utmal› versiyonlar : flase
4/3 ve flase 3/2
m›nda yer al›r (fiekil 4).
fiekil 5: ‘Yenilenebilir enerji için
Semistack’ ler birlefltirilerek 4Q ve
2.5MW 4Q SG konfigürasyon gibi daha
yüksek güçler için kolayca
oluflturulabilir.
1.5 MW veya 2.5 MW’a kadar
tam güç uygulamalar› bar›nd›r›r.
Yenilenebilir enerji uygulamalar›
için kullan›labilen güç yo¤unlu¤u 10 kVA/litre den fazla olan
Semistack, en yak›n rakiplerine
göre en az yüzde 20'lik bir avantaj sa¤lar. Üç ve iki SKiiP kullan›lan daha küçük 3/2 flase, genellikle dönüfltürücü sistem gücü yaklafl›k yüzde 30 olarak derecelendirilen DFIG sistemlerinde kullan›lan düflük güçlü ihtiyaçlarda ve yüksek güçlü günefl
sistemlerinde kullan›labilir.
Termal y›¤›lmay› önlemek için
ayr› so¤utma plakalar› dahili olarak paralellendi¤inden, her invertör için sadece iki so¤utma
devresi su ba¤lant›lar› gereklidir
Girifl ve ç›k›fl için kullan›lan iki
adet h›zl›ca birlefltirilen s›v› konnektörleri, harici s›v› so¤utma
sistemine ba¤lant›y› kolaylaflt›rmak için her invertörün alt k›s-
170
Fonksiyonel Tasar›m
Yenilenebilir enerji için kullan›lan Semistack’in fonksiyonel tasar›m› sayesinde stack’ler (y›¤›n)
aras›na ba¤lanan düflük endüktansl› bara kaplin vas›tas›yla,
montajlanm›fl üniteler DC baraya
kolayca ba¤lan›r.
Bu yüksek güçler için, 4Q uygulamalar› yap›land›rmay› ve invertörleri paralellemeyi daha kolay
hale getirir. Üstelik baflka bir Semistack montaj› kullan›larak bir
fren k›y›c› da eklenebilir. Bu esneklik sistem entegratörünün
ayn› bileflenleri kullanarak bir
dizi farkl› güç yelpazesini kolayca oluflturmas›n› sa¤lar. Invertör
montaj›n›n önünde basit bir AC
bara kablo ba¤lant›lar›n› kolaylaflt›rmak için standart olarak bulunmaktad›r veya AC ba¤lant›lar› invertör montaj› alt›na uzatmay› sa¤layan iste¤e ba¤l› AC bara
kiti de mevcuttur (fiekil 5).
fiekil 6: ‘Yenilenebilir enerji, için Semistack’ ›n kalbi, piyasadaki en güçlü IPM, SKiiP
ak›ll› güç modülüdür.
Semistack kalbininde SKiiP3
ak›ll› güç modülleri bulunmaktad›r. SKiiP pazardaki en yüksek
güçlü IPM’dir ve bugün rüzgar
enerjisi pazar›nda en yayg›n olarak kullan›lan, en yüksek güçlü
modüldür. Küresel rüzgar enerjisi üretiminin 57 GW’den fazlas›,
Semikron ürünleri taraf›ndan sürülmektedir. Bu nedenle ‘yenilenebilir enerji için Semistack’ rüzgar enerjisi uygulamalar› için do¤al bir seçimdir (fiekil 6)
Tam Yeterlilik (Fully
Qualified)
Tan›m gere¤i Semikron Çözüm
Merkezi Platformu, standart bir
üründür veya aç›kça tan›mlanm›fl ve kaliteli standart bir ürün
ailesidir. Yenilenebilir enerji için
Semistack, di¤er çözüm merkezleri platformlar› gibi titiz bir tan›mlama ve kalite sürecinden
geçer. Bu süreçte Semistack
elektrik, termal, termal döngü,
çevre ve, flok ve titreflim de da-
172
hil olmak üzere ve kurum içi ve
uluslararas› standartlar kombinasyonuna uygun zorlu bir dizi
tip testlerine tabi tutulur.
Ayr›ca her SKiiP IPM’de tamamen kendi üretim sürecinde test
edilir. Her montaj› tamamlanm›fl
Semistack’e izolasyon, operasyonel yük testleri ve k›sa devre
testleri de dahil olmak üzere
üretimi s›ras›nda tüm uygunluk
testleri uygulan›r. Ayr›ca yüksek
zorlu çal›flma flartlar› ihtiyac› duyan müflteriler için iste¤e ba¤l›
‘burn-in’ testi de mevcuttur. Bu
test ile yüksek de¤erli flebeke
ba¤lant›l› enerji üretimi ekipmanlar› için uzun hizmet ömrü
gereken koflullarda azami sa¤laml›¤› ve güvenilirli¤i garantiler.
Yenilenebilir Pazar ‹çin
Faydalar›
Dönüfltürücü sistem tedarikçisi,
art›k yenilenebilir enerji için Semistack’l› standart bir ürünü d›fl
kaynaktan tedarik edebilece¤i
imkan›ndan yararlanabilir. Sistem tedarikçisi flimdi tasar›m ve
imalat yat›r›m› için gereken pahal› kaynak ihtiyac›n› ortadan
kald›rarak ve teknik riskleri en
aza indirerek bir dizi nitelikli
modelden seçim yapabilme özgürlü¤üne sahiptir. Yenilenebilir
enerji için Semistack’›n fonksiyonel tasar›m› ve ürün ailesi içerisindeki esnekli¤i sayesinde sistem tedarikçilerinin bugün piyasada yayg›n olan piyasa taleplerini k›sa sürede karfl›lamas›na
imkan sa¤layan tedarik zincirinde yeni bir boyut eklenmifltir.
Gelecek yeni nesil SKiiP IPM ile
uyumlu olarak, ileriye yönelik
güvenilirli¤i ‘Yenilenebilir Enerji
için Semistack ‘ ile güvence alt›na al›nm›flt›r. Semistack, art›r›lm›fl güç yo¤unluklu ve yeni dijital sürücülü yeni 4. nesil SKiiP
teknolojisi mevcut oldu¤unda
kullan›lmak üzere haz›r durumdad›r.
ENERJ‹
Elektromobilite Uygulamalar›
Wago
Elektrikli araç projelerinin
artmas›, hükümetlerin bu
elektriksel yenili¤e katk›
sa¤lamak için haz›rlad›¤›
vergi indirimleri ve destek
paketleri, s›f›r emisyonlu
yeflil bir dünya için
çal›flmalara h›z
kazand›r›yor. Bu nedenle,
insan hayat›na yeni girmifl
olan E-Mobilite kavram›
otomotiv sektörünün
geçmifli ve gelece¤i için
önemli bir mihenk tafl› olma
yolunda h›zla ilerliyor.
174
Avrupa öncülü¤ünde gittikçe
büyüyen bir pazar haline gelen
elektrikli araç sektörü, insan hayat›na yeni bir kavram katacakt›r. Bunlardan ilki sokaklarda yeni yeni görülmeye bafllanan
elektrikli araçlar, ikincisi bu
araçlar›n flarj edilece¤i renkli ve
küçük flarj ‹stasyonlar›d›r.
Wago, Avrupa’n›n birçok ülkesinde kullan›m halindeki flarj istasyonlar›nda kontrolörleri, güç
kaynaklar› ve ba¤lant› elemanlar›yla yerini çoktan alm›fl durum-
dad›r. Örne¤in be charced ve
ero® firmalar›, sistemlerinde Wago sistemlerini tercih etmektedir.
Otomotiv firmalar›n›n yat›r›mlar›
ve yerel yönetimlerin altyap› haz›rl›klar›na bafllamas› ile birlikte
Türkiye’de de gözler bu dev
pastaya çevrildi. Dünyan›n önde
gelen otomotiv firmalar› ve elektrikli araçlar için özel kaynak
ay›ran büyük bütçeli firmalar›n
say›s›n›n h›zla artmas› ile birlikte
önümüzdeki y›llarda elektrikli
Wago Park’n Charge,
istasyona karfl› yap›lan
fiziksel sald›r›lar ya da
kaçak yollarla sistemden
yararlan›lmak istenmesine
karfl› özel sensörler ile
korunmaktad›r.
mesi ile beraber 2020 y›l›nda Avrupa’da 20 milyon elektrikli araç
olaca¤› tahmin edilmektedir. Ortalama araç bafl›na 1.5 ile 2.3 flarj
istasyonu gereklili¤ine ba¤l› olarak 43 milyon sarj istasyonunun
Avrupa sokaklar›nda yerini almas› beklenmektedir.
Türkiye’de ise 2012 y›l›nda
EPDK’n›n da teflvikiyle elektrikli
araç say›s›n›n 4 bine ç›kar›lmas›
hedeflenmektedir. Hali haz›rda
hizmet veren 100 bin taksi ve
toplu tafl›ma arac›n›n elektrikli
araca dönüflümü için çal›flmalar
ise sürmektedir. Görünen o ki
önümüzdeki y›llarda flarj istasyonlar›na olan ihtiyaç h›zla artacakt›r..
araç sarj istasyonlar›na duyulan
ihtiyac›n artmas› kaç›n›lmaz bir
gerçek olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Chrysler, Citroën, Ford,
Mitsubishi, Nissan, Opel, Peugeot, Tesla, Volvo, Renault ve daha onlarca otomotiv devi, elektrikli araç üretimi için dü¤meye
basm›fl durumdad›r. Hükümetlerin bu araçlar için uygulad›klar›
özel vergi indirimleri sayesinde
günümüzde elektrikli araçlar›n
cazibesi bir hayli artm›fl görünmektedir.
Yap›lan araflt›rmalara göre petrol
fiyatlar›ndaki art›fl›n da tetikle-
176
Bu noktada Wago Elektronik
“Wago ile birlikte, yeflil bir gelece¤e” slogan›yla, elektrikli araç
sarj istasyonu konseptini sektörün hizmetine sunmaktad›r. Wago’nun “Park’n Charge” ad›n›
verdi¤i bu konsept, gelifltirilmeye aç›k yap›s› ve firman›n know
how deste¤i ile birlikte pazarda
yerini almak isteyen bütün
oyuncular için paha biçilmez bir
f›rsat niteli¤i tafl›maktad›r.
3.Operatör deste¤i
5.fiarj
Wago Park’n Charge’›n
Özellikleri
Kontrol + modem + RFID + ekran + enerji ölçümü + data base
‘den oluflan komple bir çözüm
sunmaktad›r.
Data base bafll›¤› alt›nda yer
alan Mowe, müflteri veri taban›n› simule eden ayr› bir sunucu
da yüklü mobil sunucu, veri
transfer kablosu ve To-Pass kablosuz sistemle web portal imkan› sunmaktad›r. Arac› Wago ile
flarj etmenin 6 basama¤› afla¤›daki foto¤raflarda görülmektedir.
1.Tan›mlama / kay›t
2.Yetki onay›
178
6.fiarj sonland›r›lmas›
4.Elektrik ba¤lant›s›n›n sa¤lanmas›
Çal›flma fiekli
Kullan›c›, istasyona geldi¤inde
daha önce tan›mlanm›fl RFID
kart› ile sisteme girifl yapmaktad›r. Kullan›c› tan›mlamas›n›n ard›ndan sistem, modem ba¤lant›s› ile database verilerini efllefltirmekte ve kullan›c›y› yetkilendirmektedir. Yetkilendirilen kullan›c›, yönergeleri izleyerek flarj ifllemi için gerekli seçimlerini yapt›ktan sonra flarj ünitesi ile
araç aras›ndaki elektrik
ba¤lant›s› sa¤lan-
maktad›r. Ard›ndan belirlenen parametrelere
göre
araç flarj edilmeye bafllamaktad›r. fiarj
ifllemi sonun-
da da SMS ile kullan›c›ya ifllemin
bitti¤i ve arac›n›n yan›na dönmesi için mesaj gönderilmektedir. ‹fllem sonunda kullan›c›n›n
kart›nda kalan bakiyesi ve yap›lan elektrik yükleme miktar› kullan›c› ekran›nda görüntülenmektedir. Wago Park’n Charge, bu
temel özelliklerinin yan›nda istasyona karfl› yap›lan fiziksel sald›r›lar ya da kaçak yollarla sistemden yararlan›lmak istenmesine karfl› özel sensörler ile korunmaktad›r.
Tan›mlama flekilleri ve di¤er
tüm
uygulama
basamaklar›,
gelifltirilmeye
yüzde 100 aç›kl›k,
Wago konseptinin sadece bir bölümüdür.
ENERJ‹
Solar Elektronik
Sistemler
Fronius International GmbH
Fronius International
GmbH, 1945 y›l›ndan bu
yana elektrik enerjisini
dönüfltürmek için yeni
teknolojileri araflt›r›yor.
Solar elektroni¤in yan› s›ra
akü flarj sistemleri ve
kaynak teknolojisi
alanlar›nda çal›flmalar
yapan flirket, Fronius IG
Plus inverter serisi ve
Fronius Service Partner
Program› gibi ürün ve
hizmetler de sunuyor.
180
Uluslararas›laflma H›z Kazan›yor
Solar elektronik bölümü, 1992
y›l›ndan bu yana fotovoltaik temas› ile ilgilenmekte ve ürünlerini global sat›fl partnerleri a¤›
üzerinden pazarlamaktad›r. Hali
haz›rda 13 solar elektronik flirket
flubesi ile Fronius, dünya çap›nda en yüksek düzeyde yetkinlikle faaliyet gösterimektedir.
Fronius, 2010 y›l›nda 1,2 nükleer santrale karfl›l›k gelen 1,200
MW (Megawatt) toplam kapasiteye sahip cihaz üretmifl ve pa-
zarlam›flt›r. Yüzde 99 ihracat kotas›, Fronius solar elektronik bölümünün yüksek düzeyde uluslararas›laflt›¤›n›n baflka bir göstergedir. Fronius solar elektronik
bölümü, 1 kW ve üzeri flebeke
ba¤lant›l› solar güç sistemleri
için yüksek performansl› inverterler gelifltirmekte ve üretmektedir. Ürün çeflitlili¤i her biri ayr› ayr› uygulanabilir profesyonel
sistem izleme, veri görsellefltirme ve analizine yönelik kapsaml› ürün yelpazesi bileflenleri
ile tamamlan›r.
Fronius Energy Cell,
yenilenebilir enerji
üretimine ve depolamas›na
yönelik komple bir
sistemdir. Bunlar solar
hidrojeni elektrik enerjisine
dönüfltürür ve bunu çevreye
zarar veren at›k ürünlere
neden olmadan yapar.
Fronius Energy Cell
Fronius Energy Cell, baflka bir
teknolojik vurguyu ifade eder.
Fronius Energy Cell, yenilenebilir enerji üretimine ve depolamas›na yönelik komple bir sistemdir. Bunlar solar hidrojeni elektrik enerjisine dönüfltürür ve bunu çevreye zarar veren at›k
ürünlere neden olmadan yapar.
Fronius Energy Cell yak›t hücresi fonksiyonu (hidrojen elektri¤e
dönüfltürülüyor), hali haz›rda seri üretime haz›rd›r. Bir sonraki
sürümde Fronius Energy Cell
bünyesine elektroliz fonksiyonu
da entegre edilmifl olacakt›r.
*HyLOG (Hydrogen Powered
Logistic System) pilot projesinde
de tesis için endüstriyel kamyon
kullan›lacakt›r. fiirkete ait fotovoltaik tesisler, solar enerjiyi
hidrojene dönüfltürür, HyLOG
çekiciye hidrojen doldurulur,
HyLOG içine entegre edilen yak›t hücresi, hidrojeni tekrar dönüfltürür ve yaln›zca su ayr›l›r.
Bu flekilde tam emisyonsuz ve
CO2 üretimi olmadan kusursuz
bir enerji döngüsü elde edilir.
HyLOG projesi 2008 y›l›nda
Energy Globe
(Dünya Enerji
y›l›nda ÇVDI
Ödülü’ne lay›k
World Award'a
Ödülü) ve 2010
Lojistik Yenilik
görülmüfltür.
Sürdürülebilirli¤i Yaflar
Yenilenebilir enerjilerin kullan›m› ve kaynaklar›n korunmas›
Fronius flirket kültürünün ayr›lmaz parças›d›r. Avusturya'daki
flirket sürekli yay›lan sürdürülebilir enerji üretimini bizzat yaflar.
Bunun en iyi kan›t› olarak Sattledt'te bulunan 615 kWp (Kilowattpeak) gücünde ve 3,823
metre kare modül yüzeyine sa-
hip Avusturya'daki en büyük tesislerden biri olan flirkete ait fotovoltaik (FV) sistem gösterilir.
Fabrikaya ait FV sistem, Sattledt'te yer alan Fronius üretim ve
lojistik alan›n›n enerji gereksiniminin büyük bir k›sm›n› karfl›lar.
Yenilikçi Ürünler ve Yeni
Teknolojiler
Yenilikçi ürünler ve yeni teknolojilerle Fronius, dünyan›n her
yerinde sürekli yeni standartlar
tesis etmektedir. Fronius IG TL
serisi veya Fronius CL merkezi
inverter serisi gibi yenilikler bu
sayede tasdik edilir. Fronius,
2009 y›l›nda kendisinin ilk trafosuz inverteri olan Fronius TL'yi
ve ayn› zamanda bu türden en
181
netimi için kullan›c› dostu bir
veri iletiflim sistemi sa¤lamaktad›r. Ayr›ca sistem denetimine
yönelik
tüm
bileflenler,
plug&play prensibinde terfi ettirilebilir. Bu sayede maksimum
esneklik sa¤lan›r.
verimli cihaz› piyasaya sundu.
Bu, standart bir USB stick kullan›larak sistem denetim ve inverter yaz›l›m güncellemesinin gerçeklefltirilebilece¤i tek inverterdir. Fronius'un yenilikçi gücü,
di¤er özelliklerinin yan›nda kendisini MIX™ konseptinde de
göstermektedir. Düflük günefl
›fl›n›m›nda bile maksimum enerji tutar ve kazanç sa¤lar. Bu konsept, 2010 y›l›nda piyasaya sürü-
len içerisinde 15'e kadar özdefl
güç ünitesinin çal›flaca¤› Fronius
cihazlar›nda da bulunur. Bu güç
üniteleri, günefl ›fl›n›m›na ba¤l›
olarak çal›flma saatinden ba¤›ms›z olarak devreye girer ve devreden ç›karlar. Bu sayede yük
faktörü optimize edilir ve özellikle k›smi yük aral›¤›nda maksimum FV sistem rand›man› sa¤lan›r. fiirket, Fronius datcom sayesinde her fotovoltaik sistem de-
Güvenilirlik, Verim ve
Performans
Fronius inverterler son derece
güvenilir, verimli olmalar› ve
yüksek performanslar› ile karakterize edilir. Fronius ürünlerinin
dünyan›n herhangi bir yerine
gönderilmeden önce, en modern
üretim ve test yöntemleri ile mükemmel kalitede olmalar› sa¤lan›r. Fronius bunlar›n d›fl›nda cihazlar›n kullan›c› dostu olmalar›na ve kusursuz hizmet anlay›fl›na
özel önem veriyor. Çok say›da
cihaz serisinin benzersiz ba¤lant›
konsepti cihaz montaj›n› önemli
ölçüde kolaylaflt›r›yor. Bununla
birlikte ba¤lant› bölümü ve güç
ünitesi bölümü birbirinden ayr›
flekilde monte ediliyor, bu sayede inverterler h›zl› ve kolay bir
flekilde kurulabiliyor.
Fronius Service Partner
Program›
Fronius Service Partner program›, tesisatç›lar› fotovoltaikten
heyecan duyan uzmanlar olmalar› için e¤itmeyi görev edinmifltir. Odak nokta platin de¤iflimi
konseptine dayan›r. Tesisatç›,
komple inverteri de¤ifltirmek zorunda kalmadan FV sistemin
elektronik kartlar›n› ve di¤er bileflenlerini ald›¤› e¤itime uygun
olarak h›zl› ve kolay flekilde de¤ifltirebilir. Fronius Service Partner'i ayr›ca profesyonel sat›fl ve
pazarlama performanslar› ile
desteklenir.
182
HABERLER
Phoenix Türkiye’de üretime bafllad›
Phoenix Contact ve
Kardefl Elektrik
firmalar›n›n yetkilileri,
Türkiye’de ortak bir
flirket kurma
yönündeki
görüflmelere 4 y›l
önce bafllad›. 2009
y›l›nda yaflanan
ekonomik krize
ra¤men ara
verilmeyen giriflimler,
24 May›s Sal› günü
Acel Elektrik üretim
tesisinin aç›lmas› ile sonuçland›.
Phoenix Cantact, büyük hissedar›n
Kardefl Elektrik oldu¤u Acel Elektrik
adl› bu yeni flirkete üçte bir oran›nda
stratejik ortak oldu. Aç›lan tesisin
k›sa sürede 200 kifliye do¤rudan
istihdam sa¤lamas› bekleniyor.
Brezilya yerine Türkiye’de üretim
yapacak
Phoenix Contact’›n Almanya’da
Blomberg, Lüdenscheid, Bad
Prymont olmak üzere 3; Polonya,
Çin, Hindistan, ABD ve Brezilya’da
1’er üretim tesisi bulunuyor. fiirketin
184
önceden Brezilya’da
üretti¤i birçok
klemens, art›k Acel
Elektrik taraf›ndan
üretilecek.
Polonya’daki
fabrikadan da baz›
üretim hatlar›n›n
kayd›r›ld›¤› tesiste
150’nin üzerinde
Phoenix Contact
ürününün imal
edilmesi planlan›yor.
Türkiye’deki tesisin
üretti¤i 50 çeflit ürün için tek
tedarikçi ise Acel Elektrik.
4 milyon Euro’luk ihracat
hedefleniyor
Geçti¤imiz y›l Temmuz ay›nda 400
metrekare alanda 10 kifli ile üretime
bafllayan tesis, 1 y›l içerisinde eleman
say›s›n› 40’a; üretim alan›n› ise bin
250 metrekareye ç›kard›. ‹lk y›l›n
sonunda toplam 4 milyon Euro’luk
ihracat›n gerçeklefltirilece¤i fabrikada
çal›flan say›s› 65’e yükselecek. Rakam
2012 sonunda 100, 2015 y›l› sonunda
ise 200 kifli olacak.
Blauberg Ventilatoren Türkiye’de
2011 y›l› bafl›nda Gazanfer Sanl›top Mekatronik
Ürünler Pazarlama A.fi. ile yetkili kanal da¤›t›m
partneri olarak iflbirli¤ine giden dünyan›n önde gelen
domestik ev tipi aspiratör imalatç›s› Blauberg
Ventilatoren bünyesindeki tüm ürünlere art›k Türkiye
pazar›nda ulaflmak mümkün olabilecek.
Konuyla ilgili aç›klama yapan Gazanfer Sanl›top
Mekatronik Ürünler Pazarlama Afi
Ticaret Direktörü Bilgin Karagözo¤lu
flöyle konufltu; “Domestik ev tipi
aspiratör piyasas›n›n dünyadaki en
önemli markalar›ndan biri olan
Blauberg ürünlerinin kalitesi ve
güvenilirli¤i ile art›k Türkiye’de de iyi
bir alternatif olaca¤›na
inan›yorum.
Blauberg
ürünlerinin
imalat›, bir
Alman
markas›
olarak
‘yüksek
kalite, iyi
tasar›m,
sürekli
yenilikçilik’ slogan›
ile yap›lmaktad›r.”
Duvar, tavan ve pencere
tipi pek çok modelle
stoktan piyasaya ç›kan
Blauberg fanlar›n
standard tipleri yan›nda
zaman sayaçl›, kordonlu
anahtarla kumandal›, nem
sensörlü,
hareket
dedektörlü,
otomatik
jaluzili
alternatifleri de
bulunuyor.
Geri ak›fl önleme damperi, h›z
anahtar›, ve multi-kontrol cihaz›
(zaman sayac›, nem sensörü,
fotosensör, hareket dedektörü, harici
anahtarlama ile beraber istenen tüm
kombinasyonlarda otomatik kontrollü
kullan›ma uygun bir kumanda cihaz›)
gibi aksesuarlar fanlar ile birlikte
haricen tedarik edilebiliyor.
Gazanfer Sanl›top firmas›, 100, 125 ve
150 kanal ba¤lant› çap ve motor
opsiyonlar› ile de farkl› debi ve bas›nç
de¤erlerine uygun seçim yap›lmas›na
olanak sa¤lan›yor.
Makel çal›flanlar›, ‹stanbul Corporate Games 2011’e kat›ld›
Makel fiirketler Grubu,
13 -15 May›s tarihleri
aras›nda düzenlenen
‹stanbul Corporate
Games 2011’de 9 farkl›
branflta toplamda 63
tak›m sporcusu ile
temsil edildi. Binlerce
kat›l›mc› 13 May›s
Cuma akflam› saat
18:00’den itibaren
flama ve bayraklar ile
‹stiklal Caddesi’nde düzenlenen aç›l›fl kortejine
kat›ld›. Taksim Gezi Park›’nda düzenlenen aç›l›fl
konuflmalar› ile bafllayan büyük maraton, 14 May›s
Cumartesi günü yap›lan karfl›laflmalar ve 15 May›s
Pazar günü yap›lan finaller ile sona erdi.
‹stanbul’un farkl›
yerlerinde
gerçeklefltirilen
karfl›laflmalarda Makel
fiirketler Grubu’nu
baflar› ile temsil eden
sporseverlerden masa
tenisi çift bayanlarda
fiükran Ayd›n ve
Deniz Açlan 1’nci,
masa tenisi tek
bayanlarda Deniz
Açlan 3’üncü, fiükran Ayd›n 6’nc› oldu. Plaj
voleybolunda tak›m halinde 2’ncili¤i kazanan Makel
çal›flanlar›, dragon boat’ta tak›m halinde 9’uncu
s›rada yer ald›. Koflu branfl›nda ise Mehmet Çelem
3’üncü, Ali Demir ise 8’inci oldu.
185
HABERLER
Onka yeni tesisindeki yat›r›mlar›n› sürdürüyor
Onka, Gebze tesislerinde yemek salonu oluflturdu.
Makine parkurunu geniflleterek üretim hacmini yüzde
50 oran›nda art›ran firma, bu kapsamda klemens
üretiminden sonra rakor üretimi ile birlikte Türkiye ve
dünyan›n çeflitli ülkelerinden gelen talepleri
karfl›layabilme amaçl› makine parkuruna Almanya’dan
getirtti¤i yeni enjeksiyon makinalar›n› ekledi. Ray
klemensler, montaj raylar›, da¤›t›c›
üniteler, kablo pabuçlar›, plastik s›ra klemensler,
otomat baralar› vs. gibi ara ba¤lant› elemanlar› olarak
bilinen birçok çeflitli elektrik malzemesini üreten
Onka’n›n TSE, TSE EX, CE, ISO 9001 – 2000 kalite
belgeleri bulunuyor. Türkiye'nin yan› s›ra Avrupa,
Ortado¤u ve Orta Asya ülkelerine sat›fl gerçeklefltiren
Onka, üretim ve pazarlama kimli¤inde kalite ve
ciddiyetten taviz vermeden, piyasa koflullar›na uygun
olarak, iç ve d›fl piyasaya kusursuz hizmet vermeyi
sürdürüyor. Tedarikçinin el kitab› slogan›yla yola
ç›kan Onka Elektrokar, elektrik malzemesi anlam›nda
tüm taleplere karfl›l›k verebilecek kapasitede genifl
kapsaml› bir fiyat listesi oluflturdu. Çok uzun ve
yo¤un mesailer sonucunda ciddi bir emek sarf
edilerek haz›rlanan bu katalog; sat›c› firmalar›n,
otomasyon firmalar›n›n, pano imalatç›lar›n›n ve
fabrikalar›n elektrik bak›m departmanlar›n›n teknik
dokümanlar› aras›nda yerini al›yor.
ELDER uyard›: “Elektrik tasarrufu cihaz› için arayanlara
kredi kart› bilginizi vermeyin”
ELDER (Elektrik Da¤›t›m
Hizmetleri Derne¤i)
yapt›¤› uyar›da, fatura
tutar›n› azaltacak
“elektrik tasarruf cihaz›”
tak›laca¤›n› söyleyerek
kredi kart› bilgisi talep
edenlerin elektrik da¤›t›m
flirketleriyle hiçbir ilgisi
olmad›¤›n› ve sözkonusu
cihazlar›n iddia edildi¤i gibi elektrik faturalar›n›
azalt›c› etkisi olmad›¤›n› belirtti. Son zamanlarda
elektrik da¤›t›m flirketlerinin ad› kullan›larak SMS
veya telefonla abonelerin aranmas› ve elektrik
tüketimini yar› yar›ya düflürecek cihaz tak›laca¤›
söylenerek kredi kart› bilgilerinin talep edilmesi
üzerine ELDER, kamuoyu ve aboneleri uyararak bu
tür aramalar›n elektrik da¤›t›m flirketleriyle herhangi
bir ilgisi olmad›¤›na dikkat çekti. ELDER uyar›s›nda,
abonelerin ma¤dur olmamalar› için elektrik da¤›t›m
186
flirketlerinin çal›flanlar›n›n
hiçbir halde telefonla
kredi kart› bilgilerini
temin etme konusunda
yetkilendirilmedi¤ini ve
gelecekte de
yetkilendirilmeyece¤ini;
bu nedenle elektrik
da¤›t›m flirketleri
çal›flanlar› da dahil bu tür
kiflisel bilgilerin hiç kimseyle paylafl›lmamas›
gerekti¤ini belirtti. Aç›klamada ayr›ca “Elektrik
tasarruf cihazlar› ve benzeri adlar alt›nda pazarlanan
bu cihazlar›n iddia edildi¤i gibi elektrik faturalar›n›
azalt›c› etkisi olmad›¤›, elektrik tüketiminin sabit
kalarak bir tasarruf cihaz› sayesinde elektrik
faturas›nda indirim sa¤lanamayaca¤›, bu cihazlar olsa
da olmasa da sayaçlar›n ayn› miktarda aktif enerjiyi
ölçtü¤ü ve elektrik faturas›na da bu aktif enerji
bedelinin yans›t›ld›¤›” bilgileri yer ald›.
Rittal yeni ofisinin resmi aç›l›fl›n› gerçeklefltirdi
Rittal, Mart ay›nda
tafl›nd›¤› yeni genel
müdürlük ofis ve
deposunun resmi
aç›l›fl›n› 23 May›s
Pazartesi günü
gerçeklefltirdi.
Organizasyona Rittal’in
pek çok ifl orta¤›n›n yan›
s›ra Rittal Almanya’dan
Uluslararas› Sat›fl Bölüm
Baflkan› Bernd Eckel,
Avrupa Bölgesi Sat›fltan Sorumlu K›demli Baflkan
Yard›mc›s› Achim Dawedeit ve Güneydo¤u Avrupa
Sat›fl Direktörü Raffael Fiori de kat›ld›. Kurumsal
‹letiflim ve Pazarlama Sorumlusu Nil Tokyürek’in
yapt›¤› aç›l›fl konuflmas›n›n ard›ndan Bernd Eckel,
Rittal’in dünya üzerindeki mevcudiyetinden ve
Türkiye’nin Rittal için öneminden bahsetti.
Türkiye’nin Avrupa’da en
h›zl› büyüyen 1.,
dünyada ise 7. ülke
oldu¤una de¤inen Eckel,
ülkemizin bu sebeple
stratejik anlamda büyük
bir öneme sahip
oldu¤unu vurgulad› ve
Rittal’in dünyadaki 50.,
Türkiye’de ise 7. y›l›na
denk gelen aç›l›fl›na
kat›l›mlar›ndan dolay›
tüm misafirlere teflekkürler etti. Eckel’in ard›ndan
sözü Rittal Türkiye Genel Müdürü Ka¤an Hasan ald›.
Firman›n Türkiye’deki kuruluflundan bugüne neler
yaflad›¤›n› anlatan ifl ortaklar›n›n Rittal’e duydu¤u
güven ve iflbirli¤i için teflekkür eden Hasan, Türk
ekibine sa¤lad›¤› desteklerden dolay› Rittal
Almanya’ya müteflekkir oldu¤unu sözlerine ekledi.
www.ihalehaber.com
YEN‹
‹HALELER
ve
SONUÇLAR
Okuyucular›na yeni ifl olanaklar›n›n
kap›lar›n› açan “‹hale K›lavuzu”, sanayicinin
baflvuru kayna¤› olmay› sürdürüyor.
www.ihalehaber.com
‹HALE KILAVUZU • HAZ‹RAN 2011 ‹HALELER‹ • ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
NO
‹HALE TAR‹H‹
‹DARE
‹fi‹N KONUSU
‹fi‹N YER‹
01.06.2011
TE‹Afi 19.‹LET‹M(ANTALYA)
TRAFO MERKEZ‹ YEN‹LEME ‹NfiAATI ‹fi‹
ANTALYA
2
01.06.2011
D‹CLE EDAfi(D‹YARBAKIR)
YG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
MARD‹N
3
02.06.2011
VANGÖLÜ EDAfi(VAN)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
VAN
4
02.06.2011
D‹CLE EDAfi(D‹YARBAKIR)
ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
MARD‹N
5
02.06.2011
‹STANBUL ÜNIVERS‹TES‹
GÜÇ KAYNA⁄I VE BESLEME HATTI YAPIM ‹fi‹
‹STANBUL
6
03.06.2011
ANTALYA ORMAN
ENERJ‹ NAK‹L HATTI VE TRAFO YAPIM ‹fi‹
ANTALYA
7
03.06.2011
BEDAfi ‹STANBUL
YERALTI KABLOSU ALIMI ‹fi‹
‹STANBUL
8
03.06.2011
ELAZI⁄ KÖYLERE H‹ZMET
‹ÇMESUYU+ ENH YAPIM ‹fi‹
ELAZI⁄
9
03.06.2011
TCDD GN MD (ANKARA)
TRAFO MERKEZ‹ KORUMA PANOLARININ YEN‹LENMES‹ ‹fi‹
S‹VAS, HATAY
10
03.06.2011
TE‹Afi 2.‹LET‹M (BURSA)
TRAFO MERKEZLER‹N‹N ‹fiLET‹LMES‹ ‹fi‹ (DÜZELTME)
BURSA
11
03.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(2.GRUP)
fiANLIURFA
12
03.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(1.GRUP)
fiANLIURFA
13
03.06.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
ENH TRAFO MERKEZ‹ AG OG KABLO TES‹S‹ ‹fi‹
‹STANBUL
14
03.06.2011
VANGÖLÜ EDAfi (VAN)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
VAN
15
03.06.2011
‹NÖNÜ ÜN‹ (MALATYA)
ELEKTR‹K KABLOSU ALIM ‹fi‹
MALATYA
16
03.06.2011
SAKARYA ‹L ÖZEL ‹DARE
TRAFO B‹NASI YAPIM ‹fi‹
SAKARYA
17
06.06.2011
GÖNEN BLD (BALIKES‹R)
SCADA S‹STEM‹ KURULMASI ‹fi‹
BALIKES‹R
18
06.06.2011
BURHAN‹YE BLD (BALIKES‹R)
ELEKTR‹K TES‹SATI YAPIM ‹fi‹
BALIKES‹R
19
06.06.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
‹ZM‹R
20
07.06.2011
POLATLI KAYMAKAMLI⁄I (ANKARA)
‹ÇMESUYU+ ENH YAPIM ‹fi‹
ANKARA
21
07.06.2011
TPAO ADIYAMAN
ENH TAD‹LATI ‹fi‹
ADIYAMAN
22
07.06.2011
BORNOVA BLD (‹ZM‹R)
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
‹ZM‹R
23
07.06.2011
KORKUTEL‹ BLD (ANTALYA)
ELEKTR‹K HATTI VE TRAFO YAPIM ‹fi‹
ANTALYA
24
07.06.2011
KASTAMONU JANDARMA
ENERJ‹ NAK‹L HAT YER ALTINA ALINMASI ‹fi‹
KASTAMONU
25
07.06.2011
MALATYA ‹NfiAAT EMLAK
YILDIRIMDAN KORUNMA TES‹SATI YAPIM ‹fi‹
fiANLIURFA
26
07.06.2011
EGE ORDUSU (‹ZM‹R)
TRAFO ONARIM MALZEMES‹ ALIMI ‹fi‹
‹ZM‹R
27
07.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
ELEKTR‹K BAKIM ONARIMI ‹fi‹
D‹YARBAKIR
28
07.06.2011
TE‹Afi 3.‹LET‹M (‹ZM‹R)
KOMPANZASYON PANO BAKIMI ONARIM ‹fi‹
‹ZM‹R
29
07.06.2011
AKDEN‹Z EDAfi (ISPARTA)
B‹NA TAD‹LATI ELEKTR‹K fiEBEKE TES‹S‹ ‹fi‹
ISPARTA
30
07.06.2011
D‹CLE EDAfi (BATMAN)
ENDEKS OKUMA ‹fi‹
BATMAN
31
07.06.2011
AKDEN‹Z EDAfi (ISPARTA)
ELEKTR‹K fiEBEKE TES‹S‹ ‹fi‹
ISPARTA
32
07.06.2011
‹NÖNÜ ÜN‹ (MALATYA)
KOMPANZASYON S‹STEM BAKIM ONARIMI ‹fi‹
MALATYA
33
07.06.2011
ANTALYA ‹L ÖZEL ‹DARE
DATA VE UPS S‹STEM‹ YAPIM ‹fi‹
ANTALYA
189
www.ihalehaber.com
1
www.ihalehaber.com
‹HALE KILAVUZU • HAZ‹RAN 2011 ‹HALELER‹ • ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
www.ihalehaber.com
NO
‹HALE TAR‹H‹
‹DARE
‹fi‹N KONUSU
‹fi‹N YER‹
34
07.06.2011
ZONGULDAK ‹L ÖZEL ‹DARE
KOMPANZASYON S‹STEM‹ YAPIM ‹fi‹
ZONGULDAK
35
08.06.2011
BORNOVA BLD (‹ZM‹R)
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIM ‹fi‹
‹ZM‹R
36
08.06.2011
6.ANA BAKIM (BALIKES‹R)
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
BALIKES‹R
37
08.06.2011
KAYSER‹ SA⁄LIK
ELEKTR‹K SIHH‹ TES‹SAT ALIM ‹fi‹
KAYSERI
38
08.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIM ‹fi‹
fiIRNAK
39
08.06.2011
TREDAfi TRAKYA (TEK‹RDA⁄)
KÖK ‹RT‹BAT HATLARI YAPIM ‹fi‹
ED‹RNE
40
09.06.2011
‹SKENDERUN BLD (HATAY)
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIMI ‹fi‹
HATAY
41
09.06.2011
TCK 4.BÖLGE (ANKARA)
TRAFO YAPIM ‹fi‹
ANKARA
42
09.06.2011
DEN‹ZL‹ KÖYLERE H‹ZMET
‹ÇMESUYU+ ENH YAPIM ‹fi‹
DEN‹ZL‹
43
09.06.2011
172.TUGAY(fiIRNAK)
ELEKTR‹K MALZEME ALIM ‹fi‹
fiIRNAK
44
09.06.2011
S‹VAS ‹NfiAAT EMLAK
FARADAY KAFES YAPIM ‹fi‹
YOZGAT
45
09.06.2011
TEDAfi VAN
ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
VAN
46
09.06.2011
AKDEN‹Z EDAfi (BURDUR)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
BURDUR
47
09.06.2011
AKDEN‹Z EDAfi (ISPARTA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ ‹fi‹
ISPARTA
48
09.06.2011
fiANLIURFA ‹L ÖZEL ‹DARE
‹ÇME SUYU ENH TES‹S YAPIM ‹fi‹
fiANLIURFA
49
09.06.2011
GÜMÜfiHANE ‹L ÖZEL ‹DARE
JENERATÖR VE ODA YAPIM ‹fi‹
GÜMÜfiHANE
50
10.06.2011
KIRKLARELI BLD
TRAFO TES‹S AG PANO ALIMI MONTAJI ‹fi‹
KIRKLARELI
51
10.06.2011
MARD‹N JANDARMA
VOLTAJ REGÜLATÖRÜ ALIM ‹fi‹
MARD‹N
52
10.06.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(2.GRUP)
ADANA
53
10.06.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(1.GRUP)
ADANA
54
10.06.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
‹ZM‹R
55
13.06.2011
JANDARMA TEDAR‹K (ANKARA)
JENARATÖR BAKIM ONARIMI ‹fi‹
ANKARA
56
13.06.2011
ARAS EDAS (ERZURUM)
ELEKTR‹K BAKIM ONARIM ‹fi‹
ERZURUM
57
13.06.2011
ARAS EDAS (ERZURUM)
ELEKTR‹K ARIZA ONARIM BAKIM ‹fi‹
ERZ‹NCAN
58
13.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
S‹‹RT
59
14.06.2011
YURTKUR DEN‹ZL‹
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
AYDIN, MU⁄LA, DEN‹ZL‹
60
14.06.2011
SANDIKLI BLD (AFYON)
JENARATÖR ELEKTR‹K PANOSU ALIM ‹fi‹
AFYON
61
14.06.2011
GED‹Z BLD (KÜTAHYA)
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
KÜTAHYA
62
14.06.2011
DS‹ 21.BÖLGE (AYDIN)
TRAFO TES‹S YEN‹LEME ‹fi‹
AYDIN
63
14.06.2011
ZÜBEYDE HANIM HST (ANKARA)
ELEKTR‹K PANO VE KUVVET KABLO ‹MALAT YAPIM ‹fi‹
ANKARA
64
14.06.2011
SAMSUN GAZ‹ HST
GÜÇ KAYNA⁄I ALT YAPI YAPIM ‹fi‹
SAMSUN
65
14.06.2011
ARAS EDAS (ERZURUM)
ELEKTR‹K BAKIM ONARIM ‹fi‹
ERZURUM
66
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹(6.GRUP)
fiIRNAK
190
www.ihalehaber.com
‹HALE KILAVUZU • HAZ‹RAN 2011 ‹HALELER‹ • ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
NO
‹HALE TAR‹H‹
‹DARE
‹fi‹N KONUSU
‹fi‹N YER‹
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹(5.GRUP)
fiIRNAK
68
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹(4.GRUP)
fiIRNAK
69
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹(3.GRUP)
fiIRNAK
70
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹(2.GRUP)
fiIRNAK
71
14.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
ENH YAPIM ‹fi‹(1.GRUP)
fiIRNAK
72
14.06.2011
TREDAfi TRAKYA (TEK‹RDA⁄)
AG YG ELEKTR‹K fiEBEKES‹ YAPIM ‹fi‹
TEK‹RDA⁄
73
14.06.2011
TE‹Afi GN MD (ANKARA)
YERALTI GÜÇ KABLOSU BA⁄LANTISI YAPIM ‹fi‹
ARTV‹N
74
15.06.2011
ELAZI⁄ ORMAN
ENH TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
ELAZI⁄
75
15.06.2011
ANTALYA KÜLTÜR
TRAFO TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
ANTALYA
76
15.06.2011
EMN‹YET GN MD (ANKARA)
TRAFO AG OG PANO BAKIM ONARIM ‹fi‹
ANKARA
77
15.06.2011
‹STANBUL OL‹MP‹YAT KURULU
STADYUM ELEKTR‹K MEKAN‹K BAKIM ‹fi‹
‹STANBUL
78
15.06.2011
‹ZM‹R BÜYÜKfiEH‹R
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIMI ‹fi‹
‹ZM‹R
79
15.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
D‹YARBAKIR
80
15.06.2011
TE‹Afi GN MD (ANKARA)
ELEKTR‹K ‹LET‹M HATTI YAPIM ‹fi‹
ARTV‹N
81
16.06.2011
M‹LL‹ SARAYLAR (‹STANBUL)
ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
‹STANBUL
82
16.06.2011
7.ANA JET (MALATYA)
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIM ‹fi‹
MALATYA
83
16.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
HAT DEPLASE YAPIM ‹fi‹
fiIRNAK
84
17.06.2011
‹ZM‹R TEDAR‹K
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
‹ZM‹R
85
17.06.2011
GED‹Z EDAfi (MAN‹SA)
AG OG ELEKTR‹K fiEBEKE TAD‹LAT ‹fi‹
MAN‹SA
86
17.06.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(1.GRUP)
ADANA
87
17.06.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹(2.GRUP)
ADANA
88
20.06.2011
TCK 2.BÖLGE (‹ZM‹R)
ENERJ‹ TEM‹N AYDINLATMA YAPIM ‹fi‹
AYDIN, MU⁄LA
89
20.06.2011
GÖLCÜK TERSANES‹ (KOCAEL‹)
GÜÇ KAYNAGI ALIMI
KOCAEL‹
90
21.06.2011
DS‹ 1.BÖLGE (BURSA)
POMPA ELEKTR‹K AKSAMI ENH YAPIM ‹fi‹
BURSA
91
22.06.2011
AKDEN‹Z EDAfi (ANTALYA)
AG OG fiEBEKE TES‹S‹ ‹fi‹
ANTALYA
92
22.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
BATMAN
93
22.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
ADANA
94
22.06.2011
D‹CLE EDAfi (D‹YARBAKIR)
DA⁄ITIM HAVA‹ HAT YAPIM ‹fi‹
BATMAN
95
23.06.2011
BOTAfi GN MD (ANKARA)
GER‹L‹M ELEKTR‹K S‹STEM YEN‹LEME ‹fi‹
ADANA, KIRIKKALE
96
23.06.2011
K.MARAfi BLD
ELEKTR‹K MALZEMES‹ ALIM ‹fi‹
K.MARAfi
97
27.06.2011
‹ZM‹R TEDAR‹K
JENERATÖR ALIM ‹fi‹
‹ZM‹R
98
28.06.2011
KEMERKÖY EÜAfi (MU⁄LA)
ELEKTR‹K BAKIM ONARIM ‹fi‹
MU⁄LA
99
29.06.2011
1.HAVA (ESK‹fiEH‹R)
ALTYAPI MALZEMES‹ ALIM ‹fi‹
MU⁄LA
191
www.ihalehaber.com
67
www.ihalehaber.com
‹HALE SONUÇLARI • MAYIS2010 ‹HALELER‹ • ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
www.ihalehaber.com
NO
‹HALE TAR‹H‹
‹DARE
‹fi‹N KONUSU
EN DÜfiÜK TEKL‹F SAH‹B‹
KAZANAN F‹RMA
1
01.05.2011
2.ORDU (MALATYA)
GÜNEfi ENERJ‹S‹ YAPIM ‹fi‹
EK‹NSAN ENERJ‹ (*)
2
02.05.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
ENERJ‹ HATTI DÖNÜfiÜM ‹fi‹
DAL‹N ‹NfiAAT
3
02.05.2011
UfiAK ÜN‹VERS‹TES‹
ELEKTR‹K ALTYAPI KABLOLAMA ‹fi‹
TOPAÇ MÜHEND‹SL‹K
4
03.05.2011
BOTAfi GN MD (ANKARA)
POMPA JENERATÖR POMPA ELEKTR‹K fiALT YEN‹LEME ‹fi‹
AYKON ELEKTR‹K
5
03.05.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
AG OG fiEBEKE TEVS‹‹ ‹fi‹
‹fiBA ‹NfiAAT
6
04.05.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
OG fiEBEKE TEVS‹‹ ‹fi‹
DAL‹N ‹NfiAAT
7
04.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ ‹fi‹
SENKTA A.fi.
8
04.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ ‹fi‹
Y‹⁄‹T MÜHEND‹SL‹K - ÖZKAN MUCUK
9
04.05.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
KAREL ELEKTR‹K
10
04.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
KÖK YG ELEKTR‹K TES‹S‹ ‹fi‹ (‹PTAL ED‹LM‹fiT‹R)
‹PTAL ED‹LM‹fiT‹R
11
04.05.2011
S‹NOP ÜN‹VERS‹TES‹
E‹H DEPLASE ‹fi‹
‹VME ENERJ‹ (*)
12
05.05.2011
TARIM ‹fiLETMELER‹ (ANKARA)
ENERJ‹ NAK‹L HATTI YAPIM ‹fi‹
EMRAH AVfiAR BUDUR MÜDEND‹SL‹K (*)
13
05.05.2011
TARIM ‹fiLETMELER‹ (ANKARA)
TRAFO KÖK B‹NASI ENH YAPIM ‹fi‹
AKAN MÜHEND‹SL‹K MUC‹P ÖNDER AKAN (*)
14
05.05.2011
MERSIN GENÇLIK SPOR
YEREL AG TESISAT YENILEME ISI
YALÇIN L‹MONCU (*)
15
05.05.2011
MUHAREBE DESTEK (KOCAEL‹)
KOMPANZASYON PANO ONARIM ‹fi‹
‹RFAN CALAP (*)
16
05.05.2011
ESK‹fiEH‹R ‹NfiAAT EMLAK
PRES ELEKTR‹K HATTI TRAFO YAPIM ‹fi‹
GLOBAL ‹NfiAAT ENERJ‹ (*)
17
05.05.2011
TEDAfi GAZ‹ANTEP
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
MUHARREM AVAN (*)
18
05.05.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
OG fiEBEKE TEVS‹‹ ‹fi‹
AYDURAN ELEKTR‹K (*)
19
05.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K(‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ ‹fi‹
AYY ELEKTR‹K
20
06.05.2011
TPAO BATMAN
ENERJI HATTI ONARIM ISI
OLUfiUM AYDINLATMA (*)
21
06.05.2011
TOROSLAR EDAS (MERS‹N)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
AR-HA ELEKTR‹K (*)
22
06.05.2011
KIRKLAREL‹ ÜN‹VERS‹TES‹
ENERJ‹ NAK‹L HATTI YAPIM ‹fi‹
GLOBAL ‹NfiAAT ENERJ‹ (*)
23
09.05.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
AL‹ ASKAR + GÖZDE ‹NfiAAT
24
10.05.2011
ANKARA ‹NfiAAT EMLAK
ELEKTR‹K SIHH‹ TES‹SAT KL‹MA ONARIM ‹fi‹
ARISOY ‹NfiAAT
25
10.05.2011
2.ANA JET (‹ZM‹R)
ELEKTR‹K S‹STEM‹ YEN‹LEME ‹fi‹
MUSTAFA ANIL ÇAKIR (*)
26
10.05.2011
TEDAfi GAZ‹ANTEP
AG YG ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
KILIÇBEY ELEKTR‹K (*)
27
10.05.2011
TE‹Afi 11.‹LET‹M (KAYSER‹)
ENERJI ILETIM HATLARI BAKIM ONARIMI
RECEP ÇET‹NKAYA (*)
28
10.05.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
DEN‹Z ELEKTR‹K
29
10.05.2011
TE‹Afi GN MD (ANKARA)
ENERJ‹ NAK‹L HATTI YAPIM ‹fi‹
ANADOLU ELEKTR‹K
30
10.05.2011
S‹VAS ‹L ÖZEL ‹DARE
ELEKTR‹K TES‹SATI YAPIM ‹fi‹
AYDIN ELEKTR‹K (*)
31
11.05.2011
ANKARA ‹NfiAAT EMLAK
JENERATÖR YANGIN SÖNDÜRME S‹STEM ‹fi‹
C‹HANG‹R ELEKTR‹K
32
11.05.2011
ADANA RUH SA⁄LI⁄I HST
JENERATÖR YAPIM ‹fi‹
TEKSAN JENERATÖR
33
11.05.2011
TOROSLAR EDAfi (MERS‹N)
ENH TES‹S YAPIM ‹fi‹
KILIÇBEY ELEKTR‹K (*)
192
www.ihalehaber.com
‹HALE SONUÇLARI • MAYIS2010 ‹HALELER‹ • ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K
www.ihalehaber.com
NO
‹HALE TAR‹H‹
‹DARE
‹fi‹N KONUSU
EN DÜfiÜK TEKL‹F SAH‹B‹
KAZANAN F‹RMA
34
12.05.2011
TOROSLAR EDAfi (ADANA)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
AKBAYIR ELEKTR‹K
35
13.05.2011
CEYHAN HST (ADANA)
TRAFO YAPIM PANO KOLON HATLARI ‹fi‹
KARATAfi RESTORASYON PROJE M‹M.‹NfiAAT (*)
36
13.05.2011
HACETTEPE ÜN‹ (ANKARA)
ÇEVRE AYDINLATMA VE JENERATÖR MONTAJI ‹fi‹
SARP ‹NfiAAT
37
14.05.2011
ERZ‹NCAN ‹L ÖZEL ‹DARE
PARATONER YAPIM ‹fi‹
BARAN ENERJ‹ (*)
38
16.05.2011
BURHAN‹YE ADL‹YES‹ (BALIKES‹R)
BOYA ELEKTR‹K TAD‹LAT ‹fi‹
ENG‹N GÜNGÖR (*)
39
16.05.2011
TOROSLAR EDAfi (MERS‹N)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
A⁄IR ELEKTR‹K (*)
40
16.05.2011
D‹CLE ÜN‹ (D‹YARBAKIR)
AG PANO TRAFO JENERATÖR ELEKTR‹K ‹fiLER‹
INDEKS ELEKTR‹K (*)
41
17.05.2011
DS‹ 2.BÖLGE (‹ZM‹R)
ENH YAPIM ‹fi‹
GEMAN ELEKTR‹K
42
17.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
YG KAPAS‹TÖR TES‹S ‹fi‹
Y‹⁄‹T MÜHEND‹SL‹K - ÖZKAN MUCUK
43
17.05.2011
TOROSLAR EDAfi (MERS‹N)
AG OG ELEKTRIK TES‹S ‹fi‹
ARZU ‹NfiAAT (*)
44
18.05.2011
BEDAfi ‹STANBUL
ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
ELTA ELEKTR‹K (*)
45
18.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
SENKTA ELEKTR‹K A.fi.
46
20.05.2011
M‹LL‹ SARAYLAR (‹STANBUL)
AG GENERATÖR GRUBU YEN‹LEME ‹fi‹
ENELKA MÜHEND‹SL‹K (*)
47
20.05.2011
ARDAHAN SA⁄LIK
JENERATÖR ALIM KURULUM ‹fi‹
ZAFER fiANLITÜRK (*)
48
23.05.2011
ANTALYA POL‹S E⁄‹T‹M
TRAFO TES‹S YAPIM ‹fi‹
ESB MÜHEND‹SL‹K (*)
49
23.05.2011
ARAS EDAfi (ERZ‹NCAN)
AG YG ELEKTR‹K fiEBEKE YAPIM ‹fi‹
OLUfiUM AYDINLATMA (*)
50
23.05.2011
fiANLIURFA ‹L ÖZEL ‹DARE
TRAFO YAPIM ‹fi‹
PARMAKSIZ ELEKTR‹K (*)
51
24.05.2011
MALATYA DARENDE ORGAN‹ZE
AG-YG ELEKTR‹K fiEBEKES‹ YAPIM ‹fi‹
VEDAT KAYA (*)
52
24.05.2011
GED‹Z EDAfi (MAN‹SA)
ELEKTR‹K TES‹S‹ YAPIM ‹fi‹
N‹ZAM ‹NfiAAT (*)
53
24.05.2011
EÜAfi GN MD (ANKARA)
KAZAN ELEKTR‹K BAKIM ONARIM REV‹ZYON ‹fi‹
TAfiTEM TEM‹ZL‹K
54
24.05.2011
TOROSLAR EDAfi (MERS‹N)
AG OG ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
F‹BER ELEKT‹R‹K (*)
55
24.05.2011
TOKAT ‹L ÖZEL ‹DARE
YAS POMPAJ TES‹S‹ TERF‹ HATTI YAPIM ‹fi‹
O⁄UZ SEL‹M (*)
56
26.05.2011
AYEDAfi ‹STANBUL
AG OG fiEBEKE TEVS‹‹ ‹fi‹
KEBAN MÜHEND‹SL‹K (*)
57
26.05.2011
GED‹Z EDAfi (MAN‹SA)
KÖK ÇH‹ ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
OLUfiUM AYDINLATMA ENERJ‹ ELEKTR‹K (*)
58
26.05.2011
GED‹Z EDAfi (MAN‹SA)
AG YG ELEKTR‹K TES‹S ‹fi‹
AZ‹M ‹NfiAAT (*)
59
26.05.2011
GED‹Z ELEKTR‹K (‹ZM‹R)
ELEKTR‹K TES‹S YAPIM ‹fi‹
ORHAN YILMAZ
60
27.05.2011
ÇORLU ‹NfiAAT EMLAK (TEK‹RDA⁄)
ÇATI PARATONER ‹LE ELEKTR‹K TES‹SATI ONARIMI ‹fi‹
KARDEfiLER fiÖM‹NE (*)
61
30.05.2011
TCDD GN MD (ANKARA)
F‹BER OPT‹K ENERJ‹ S‹NYAL KABLOSU DÖfiEME ‹fi‹
TEKNOTEL ENERJ‹
62
31.05.2011
SAMSUN BÜYÜKfiEH‹R
ENERJ‹ TEM‹N‹ TES‹S‹ YAPILMASI ‹fi‹
‹BRAH‹M KAVR‹ (*)
63
31.05.2011
65.P‹YADE(KIRKLAREL‹)
SU DRENAJI VE ELEKTR‹K TES‹SATI ONARIMI ‹fi‹
EM‹R GIDA ‹NfiAAT (*)
(*) ‹haleyi kazanan firmalar
194
ÜRÜNLER
Ak›ll› adresli yang›n alarm santralleri
VIP haberleflme protokolü ile üstün çal›flma performans› sunan Maxlogic serisi yang›n alarm santralleri,
8 çevrime kadar geniflleyebilen modüler yap›s› ile
1016 adres kapasitesi sunar.
Maxlogic ML-123X / ML-124X.P serisi
santrallerin özellikleri
• EN 54-2 ve EN 54-4 standartlar›na uygun
• Mavigard Harezmic serisi adresli cihazlar ile uyumlu
• 64 adede kadar santral ve / veya tekrarlay›c› panel
ile network çal›flabilme
• 8 çevrime kadar geniflleyebilen modüler yap›, max.
1016 adres kapasitesi
• 1000 adet programlanabilir bölge ve 1000 olay
kayd› haf›zas›
• Yang›n alarm›n›n öncelikli görüntülenmesi, yang›n
ve di¤er tip olaylar için ayr› sorgulama butonlar›,
olaylara göre kategorik s›n›fland›rma
• Gerçek zaman saati
• Yang›n alarm›n›n 1,5 sn
içinde alg›lanmas›n›
sa¤layan çevrim sorgulamas›n› kesme (interrupt)
özelli¤i
• Çevrimin 7,5 sn içinde
sorgulanmas›
• 4 adet programlanabilir
uzaktan kumanda giriflleri
• Elektromanyetik
giriflimlerden etkilenmez.
• Modbus ç›k›fl› ile bina
yönetim sistemlerine
yaz›l›msal entegrasyon
• Geliflmifl bilgisayarla
haberleflme imkanlar›
(RS232 / RS485 yak›n eriflimde, GPRS TCP-IP daha
uzak eriflimlerde)
• Süpervize edilmifl çevre elemanlar›, geniflleme kartlar› (güç kayna¤›, çevrim geniflleme, printer...)
• Gece / gündüz çal›flma modu, ön alarm, kirlilik
uyar›s›
• Sanal panel, Supervisor uygulamalar›
• Direkt santrala ba¤lanabilen girifl / ç›k›fl modülleri
• Geliflmifl kumanda / görüntüleme özellikleri
• Boot Loader yaz›l›m›yla sahada yaz›l›m güncelleme
imkan›
• Girifl / ç›k›fl cihazlar› için olay seçimi ve geliflmifl
parametrik düzenleme seçenekleri
• Kullan›c› tan›ml› olay tipi yaratabilme
ML-124X.P serisinde çelik ön yüze monte edilmifl
printer modülü standartt›r. Olay kay›tlar›, anl›k veya
toplu olarak yazd›r›labilmektedir. Ayr›ca olay tipine
göre filtreleme imkan› tan›nm›flt›r.
Firma: Mavili Elektronik
Neo anahtar-priz serisi
Evinde sadeli¤i sevenler için elektrik sektöründe 24
y›ll›k deneyime sahip olan Elbi Elektrik taraf›ndan
üretilen Neo serisi, kordonsuz kompakt tasar›m› ve
17 fonksiyonuyla dikkat çekiyor. Modern hatlara
sahip olan Neo serisi, sadece dü¤meyi ç›kararak
monte etme özelli¤i, elektrikle temasa karfl› parmak
koruma, yüksek performansl›
montaj t›rnaklar› ve
dü¤me/kapak alt›ndan
ulafl›labilir t›rnak vidalar› ile
kolay ve güvenli bir montaj
sa¤l›yor.
Firma: Elbi Elektrik
196
Paslanmaz çelik etiket yaz›c›s›
HellermannTyton GmbH,
yeni bir paslanmaz çelik
etiket yaz›c›s› gelifltirdi. Bu
yaz›c›, özellikle küçük ya
da orta hacimde paslanmaz çelik etiket ihtiyac›
olan firmalar için ilgi çekici olabilir. Firmalar,
d›flar›da bast›r›lm›fl etiket
sat›n almak yerine MBOSS Lite yaz›c› sistemiyle ihtiyaçlar› kadar etiketi
yerinde bast›rabilir. Bask› ifllemi kolayd›r ve maksimum karakter say›s›nda dahi ifllem bir dakikadan
k›sa sürede son bulur. M-BOSS Lite’› olan firmalar,
paradan ve zamandan tasarruf edeceklerdir.M-BOSS
Lite yaz›c›yla, M-BOSS paslanmaz çelik (S316) etiketleri kolayca, güvenilir ve h›zl› flekilde bast›r›l›r. Bu
etiketler, çok dayan›kl›d›r ve hem s›cakl›k hem
tehlikeli kimyasallara karfl› dirençlidir. Bu özellikleriyle etiketler, korozif gazlar›n yo¤un oldu¤u biyogaz iflletmeleri veya afl›r› hava de¤iflimlerine maruz
kal›nan günefl enerjisi
iflletmeleri gibi pek çok
alanda kullan›labilir. Bu
sistem, benzerlerinden
farkl› olarak küçük boyutuyla dikkat çekmektedir.
Düflük a¤›rl›¤› (35 kg) ve
standart elektrik
kayna¤›ndan beslenme
özellikleriyle tafl›mas›
kolayd›r ve böylece flantiyelerde dahi yerinde kullan›labilir. M-BOSS Lite, herhangi bir masa üstü bilgisayarla çal›flt›r›labilir. Yaz›l›m verileri Microsoft
Excel’den al›n›r. M-BOSS Lite, paslanmaz çelik etiket
olarak dört boyda etiket temin edilebilmektedir: 10 x
45mm, 10 x 90mm, 20 x 45mm ve 20 x 90mm.
Etiketler, maksimum 4.6 mm geniflli¤indeki
HellermannTyton MBT serisi paslanmaz çelik kablo
ba¤lar›yla uygulanabilirler.
Firma: Kardefl Elektrik
Kombi aktif-reaktif direkt ba¤l› sayaçlar
Luna aktif reaktif trifaze elektronik
elektrik sayaçlar›; EN-50470, EN
62052-11 ve EN 62053-23
standartlar›na uygun, aktif enerji
tahakkuku için C s›n›f› yüzde 0.5 hassasiyetli ölçüm ve reaktif enerji için A
s›n›f› yüzde 2 ölçüm yapan, 8 ayr›
zaman dilimine 4 ayr› tarifede fiyatland›rma için programlanabilen, bina
içi ve d›fl› kullan›ma uygun IP54
koruma s›n›fl› sayaçlard›r. Direkt ba¤l›
modeller, 120 A maksimum ak›m
de¤erine kadar ç›kabilmekte ya da
ak›m trafolu tipleri ile daha yüksek
kapasiteye hizmet verebilmektedir.
Elektrik da¤›t›m firmalar›n›n istedi¤i
voltaj, ak›m, frekans, demant, maksi-
mum demant, yük profili, quadrant
bilgisi, ak›m yönü gibi tüm özellikleri
ölçüp haf›zas›nda saklamaktad›r. Hem
gövde hem de klemens kapa¤›n›n
uygunsuz aç›lmas›n› takip edip
haf›zas›na alan güvenlik sistemli Luna
sayaçlar, darbelere ve yüksek s›cakl›¤a
dayan›kl› zarif tasar›ml› gövdesi ile her
elektrik panosunun içine kolayca
monte edilebilmektedir. Üstündeki
optik port vas›tas› ile el terminali ile
okuma sa¤lanabildi¤i gibi istenirse
standart olarak bulunan RS485 portlar›
ile uzaktan okuma sistemine de uyumludur.
Firma: Luna Elektrik Sayaçlar›
197
ÜRÜNLER
Modüler UPS
Delta ARTronic NH Plus serisi modüler tip 3
faz girifl ve ç›k›fll› UPS sistemleri; bankac›l›k,
finans, internet hosting flirketleri,
telekomünikasyon hizmetleri, otomasyon
sistemleri, hastaneler, küçük-orta ve
büyük ölçekli bilgi ifllem merkezleri bilgi
ifllem cihazlar› ve elektronik altyap›s›n›
destekleyen, kritik yükler için enerji
alt›nda modüler tip güç art›fl› yapmaya
veya yedeklemeye izin vermektedir.
Ayn› flekilde, enerji alt›nda sistemi durdurmadan modül de¤iflikli¤i ile de 1 dakika gibi
k›sa bir sürede teknik servis imkan› sa¤layan
NH Plus serisi UPS, zaman içinde artan yüklere ve
yedekleme ihtiyac›na göre güç art›fl› sa¤layabilen
veya yedekleme ihtiyac›na cevap verebilen yap›dad›r.
Paralellenen ya da yedeklenen UPS’ler için de ortak
akü grubu kullanabildi¤inden kurulum alan› ve
maliyetler aç›s›ndan avantajlar sa¤lamaktad›r. Ürün,
normal çal›flmada yüzde 30 yük ve üzerinde yüzde
95, ekonomi çal›flma modunda yüzde 98'e varan
yüksek verim de¤erleri ile kullan›c›lar›na minimum
çal›flt›rma maliyeti oluflturur. ECO mod çal›flma özel-
li¤i Delta taraf›ndan özel bir mant›k ile
gelifltirilmifltir. Delta ARTronic NH Plus
serisi küçük boyutlar› ve yüksek enerji
yo¤unlu¤u sayesinde kullan›c›lara
küçük hacimlerde yerden tasarruf
sa¤layarak maksimum enerji verimlili¤i
sa¤lar. Ayn› zamanda enerji alt›nda
modül ekleme ve ç›karma özelli¤i (HotSwap) sayesinde durufl gerektirmeksizin
güç art›fl›na veya yedekleme modülü
eklemeye izin verir. NH Plus serisi, 20
kVA’l›k UPS modülleri ile tek gövde
içinde 120 kVA ya kadar, 4 adet paralellenerek toplamda 480 kVA ya kadar
geniflleme imkan› sa¤lar. Bu flekilde ileriye
dönük olarak yat›r›m maliyeti minimuma indirgenmifl
olup kullan›c›lar istedikleri zaman, istedikleri kadar
güç art›fl›nda bulunabilirler. Kullan›c›, bu flekilde
hem toplam sistemi en yüksek verimlilikte
çal›flt›rmakta hem de N+X yedekleme özelli¤i
sayesinde istedi¤i say›da modülü yedekleyebilme
esnekli¤ine sahip olmaktad›r.
Firma: ARTronic
Yeni nesil fan ve filtre üniteleri
Bafll›ca Avantajlar›
Daha h›zl›: Alet kullanmadan
basit ve h›zl› montaj imkan›
Pano üstünde montaj, hava
ak›fl yönü çevrimi, elektrik
ba¤lant›s› ve h›zl› filtre mat›
de¤ifltirme gibi kilit ifllerde
kullan›lan aletler en aza
indirilir. Böylelikle kolay montaj imkan› ve de¤erli zamandan tasarruf sa¤lan›r.
Daha iyi: Çapraz fan teknolojisi ile yenilikçi diyagonal fanlardaki sabit bas›nç sayesinde enerji tasarrufu
198
ve daha fazla sürekli hava
ç›k›fl› – ayn› zamanda s›cak
noktalar›n oluflumunun önlenmesine yard›mc›
Her yerde: Mevcut ürün yelpazesi ile dünyan›n her
yerinde
Yeni ürün grubuna geçifli
kolaylaflt›rmak için eski seri de
2011 sonuna kadar geçerli olacakt›r. Detaylar› afla¤›daki
tabloda bulmak mümkündür.
Firma: Rittal
R E K L A M
‹ N D E K S ‹
2M KABLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .A.K.
GAZANFER fiANLITOP . . . . . . . . . . . . .77
A1 ENERJ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .201
GERSAN . . . . . . . . . . . . . . . .Ö.K.‹.-3-51-53
ABB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91-151-159
G‹R‹fi‹M ELEKTR‹K . . . . . . . . . . . . . . . .143
AKT‹F . . . . . . . . . . . . . . . .25-27-29-31-33
GÜLBOY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
ARMES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121
GÜVEN ‹fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147
ASTOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133
ICC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195
AYSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .163
KAEL MÜHEND‹SL‹K . . . . . . . . . . . . . . . .11
BAUMÜLLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125
KARACA ENDÜSTR‹YEL . . . . . . . . . . . .10
BEM‹S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127
KLAS ENERJ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
BETA TRANSFORMATÖR . . . . . . . . . .129
LEROY SOMER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
B‹LEfi‹M ELEKTR‹K . . . . . . . . . . . . . . . .175
MAKEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117
CH‹NT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
MAV‹L‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
DAL ELEKTR‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .115
MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161
DEM‹TAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
MUTLUSAN ELEKTR‹K . . . . . . . . . . . . .171
DKE ELEKTR‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101
NECRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
DTM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .105
ONKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37-39
EAE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42-43
OPT‹MUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47-49
EK‹P ELEKTROMEKAN‹K . . . . . . . . . . .107
ÖZD‹RENÇ . . . . . . . . . . . . . . . . .A.K.‹.-202
EKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109
ÖZD‹SAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93
EKSEN MÜH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .111
PROTOKOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177
ELEKTROLOJ‹K . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
REÇBER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
ELEKTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
SANMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .139
EL‹MSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
SCHNEIDER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
ELK‹MA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137
SEM TRANS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .173
ELKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60-61
SIEMENS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57-153
ELPA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
S‹GMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
EMKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
T.PLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141
ENDOKS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
TEKOM-PUK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .145
ENEL ENERJ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
TEPAfi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135
ENPAY A.fi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165
TÜMKAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
EPKOM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .155
TÜRK PRYSM‹AN . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
EPS PANO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
ÜNAL KABLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .199
ERGUN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
VATAN KABLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149
ER-SA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .187
VEKMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
EURO SOLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .179
WAGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55
200