Bir Ülkü,Bir Dönem,Bir Fikir

kültür / sanat 54
Bir ülke, bir dönem, iki film
Dr. Rukiye ÇET‹N SEÇK‹N
angi filmi tan›taca¤›m›
H
kararlaflt›rm›flt›m: Besle Kargay› (Cria
Cuervos, Raise Ravens, The secrets of
Anna). Geçen y›l izledi¤im bu filmden
çok etkilenmifltim. Sonras›nda internette
yapt›¤›m›z aramalar filmi daha çok
sevmeme, uzunca bir süre etraf›mdaki
insanlara anlatmama neden oldu.
Kafamda yazaca¤›m yaz›y›
olgunlaflt›r›rken Y›ld›z’dan Pan’›n
Labirenti (El Laberinto del Fauno - Pan's
Labyrinth) filminin tan›t›lmas› önerisi
geldi. Bu da izledi¤im bir filmdi. Birinden
birini seçemeyince ikisini de tan›tmaya
karar verdim. Bu iki filmin birçok ortak
noktas› var. ‹kisi de ‹spanya’da, ayn›
dönemde geçiyor, bir çocu¤un
gözünden anlat›l›yor ve ödüllü filmler.
‹kincisinden bafllayay›m. Arkadafllar›n
filme iliflkin önyarg›s› nedeniyle –
Hollywood Sinemas›!- filmi izlemeyip
baflka fleylerle u¤rafl›yordum: Çünkü
yo¤un fliddet sahneleri oldu¤u
söylenmiflti. Onlar›n konuflmalar› ve
zaman zaman göz att›¤›m görüntülerin
etkisiyle ben de izlemeye bafllad›m.
Ard›ndan filmin tamam›n› izledim. Üç
Oscar ödüllü ABD, ‹spanya ve Meksika
ortak yap›m› dram-fantastik-gerilim
türündeki film, ‹kinci Dünya Savafl›
y›llar›nda geçiyor. ‹ç savafl biteli befl y›l
geçmifltir ve Cumhuriyetçiler
Frankocular karfl›s›nda yenilmifllerdir.
Ancak, ‹spanya’n›n kuzeyinde, halk›n
da deste¤iyle direnifl sürmektedir. On
yafl›ndaki Ofelia (Ivana Baquero), hamile
annesi Carmen (Ariadna Gil) ile
Navarra’da, üvey babas› Yüzbafl›
Vidal’in (Sergi López) yan›na gider.
Cumhuriyetçi direniflini k›rmakla görevli
Frankocu yüzbafl›n›n sadistlikleri,
karakolun kuruldu¤u çiftli¤in sessiz ama
gözüpek hizmetçisi, hamile ve üvey
baban›n sürekli afla¤›lad›¤› annesi
aras›nda Ofelya, kendine bir yol çizmek
zorundad›r. Yak›ndaki koruda bir
labirentin içerisinde yaflayan “Pan”
ad›ndaki yarat›k, küçük k›z›n tüm
yaflam›n› de¤ifltirecektir.
Franko diktas› alt›ndaki ‹spanya'n›n
karanl›k dönemlerini anlatan filmi izlerken
masals› bir havayla savafl›n ac›mas›z
gerçekli¤i aras›nda gidip geliyorsunuz.
Filmin müziklerinde Javier Navarrette
imzas› var. Carlos Saura'n›n ilk dönem
önemli filmlerinden olan Besle Kargay›,
Franco rejiminin çöküfl dönemindeki
‹spanya'y›, bir ailenin öyküsü
çerçevesinde iç savafltan y›llar sonra,
o y›llarda 8 yafl›nda olan Ana’n›n gözüyle
anlat›yor. Carlos Saura’n›n Criterion
Collection serisinden DVD olarak sat›lan
filmi ülkemizde çeflitli festivallerde birçok
kez gösterilmifl. Film Cria Cuervos ad›n›
‹spanyolca’da bizdeki “besle kargay›,
oysun gözünü” özdeyiflinin benzeri bir
anlam tafl›yan “Cria cuervos y te scaran
los ojos”dan al›yor. Cria hem çocuk,
hem de hayvan beslemek anlamlar›na
geliyor.1976 Cannes film festivali jüri
büyük ödülü ve 1977 Frans›z Sinema
Elefltirmenleri Sendikas› En ‹yi Yabanc›
Film Ödülü alm›fl. Elefltirmenler filmin
bir k›z›n ölümle yüzleflmesi olarak
okunabilece¤i gibi ‹spanyol tarihini
anlatan bir alegori ya da Katolik
‹spanya’daki kad›n›n özgürlü¤ünün
olmamas› olarak da okunabilece¤ini
belirtiyor.
Baz› elefltirmenler filmdeki baban›n
geleneksel de¤erlerin yads›nd›¤› Franko
rejimini, annenin ileri derecede hasta
olan eski ‹spanya’y›, babaannenin
geçmifli, Anna ve k›z›n›n ise örselenmifl
ama hâlâ umudu olan yeni ‹spanya’y›;
kona¤›n bahçesindeki bofl yüzme
havuzunun ise ulusal belle¤in bofl
haznesini temsil etti¤i ileri sürülmekte.
Filmdeki “Por Que te Vas” flark›s› size
de bir yerlerden tan›d›k gelecektir.
Pan’›n Labirenti
Yap›m: 2006, Meksika, ‹spanya, ABD
Tür: Dram / Fantastik / Gerilim
Yönetmen: Guillermo del Toro
Senaryo: Guillermo del Toro
Oyuncular: Maribel Verdu, Ivana Baquero, Ariadna
Gil, Alex Angulo, Doug Jones
Görüntü Yönetmeni: Guillermo Navarro
Müzik: Javier Navarrete
Besle Kargay›
Yap›m:1976, ‹spanya
Yönetmen: Carlos Saura
Senaryo: Carlos Saura
Oyuncular: Ana Torrent, Geraldine Chaplin, Héctor
Alterio, Florinda Chico, Mónica Randall, Germán
Cobos, Mirta Miller
Yap›mc›: Carlos Saura, Elías Querejeta
Görüntü Yönetmeni: Teodoro Escamilla
Müzik: Frederic Mompou
Süre:1 saat, 47 dk.
Gösterim Tarihi: 18 May›s 1977
(Besle Karga’y› izleyemeyenler ya da bulamayanlar için
‹nternet araflt›rmalar› s›ras›nda buldu¤um filmden karelere
ekli linkten ulaflabilirsiniz.
http://s90.photobucket.com/albums/k242/Mouselemur
/cria%20cuervos/?start=100)