orada roma burda soma

20 Temmuz 2014
Hipokrat’ı
Sizden Öğrenecek Değiliz...
Doc. Dr. Murat Civaner
“Yaşam kısa, sanat
uzun, fırsat kaçıcı,
deneyim aldatıcı, karar vermek zordur.”
Hipokrates, M.Ö.460370 Aynı hafta içinde
Hipokrat Yemini iki
kez ülke gündemine
geldi. Önce İstanbul’da bir kaymakamlığa bağlı hukuk işleri
şefliğinin, şikayet edilen bir hekim hakkında soruşturma açma
gerekçesi olarak Hipokrat Yemini’ni göstermesi haber oldu.
Sorun şu ki şeflik, Hipokrat Yemini’nin orijinal halini yeterli
görmeyip yemin metnine “hastalarımı memnun edeceğime…”
ifadesini eklemişti. Üstelik şeflik,
yasal düzenlemeler yerine sembolik Yemin’i kararına gerekçe
göstermişti. Şaşkınlığımız sürerken, birkaç gün sonra Yemin’in
yine değiştirildiğini öğrendik:
Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin mezuniyet
töreninde, fakülte dekanı yemin
metninde bir değişiklik yapmış,
“Hekim Apollo, Æsculapius, Hygia,
Panacea ve bütün Tanrı ve Tanrıçalar adına ant içerim ki”ifadesini
“Allah’ın huzurunda ant içerim”
diye değiştirmişti.
Maddi hatalar…
İki olayda o kadar çok maddi
hata var ki insanın başı
dönüyor. Hukuki bir işlemde
yasal bağlayıcılığı olmayan
Hipokrat Yemini yerine yasal
bir düzenlemenin gerekçe
gösterilmesi gerek, basit bir
hukuk kuralı olarak. Hekimlik
mesleğinin ahlak kuralları Tıbbi
Deontoloji Nizamnamesi’nde
tanımlanmış durumda. Hastaları
“memnun etmek” diye bir
ödevi Yemin’e ekleyivermekse,
herhalde ancak hastaları
“müşteri” diye tanımlayan
Sağlıkta Dönüşüm’le mümkün.
Mezuniyet törenlerinde 2400 yıl
öncesinin yemin metni değil Dünya Tabipler Birliği’nin Cenevre
Bildirgesi kullanılıyor, her ne kadar adı hâlâ Hipokrat Yemini diye
bilinse de… Çünkü Yemin metninin orijinal hali sorunlu: Metinde
“ayrım yapmayacağım” diye bir
kuraldan söz edilmiyor, doğal olarak insan haklarından da. Ayrıca
Yemin dini referanslara dayanıyor. Hipokrates’in dahil olduğu
rahip-hekimler Asklepiad olarak
anılıyordu (Sağlık Tanrısı Asklepius’un hizmetkarları) ve doğal olarak meslek yeminleri Tanrılar adına ediliyor, “Öğrenmek istedikleri
takdirde, bu sanatı hocamın çocuklarına hiçbir ücret almaksızın
öğreteceğim”, “Bu sanatla ilgili her
türlü bilgiyi kendi çocuklarıma,
onun çocuklarına ve hekim andı
içenlere öğreteceğim, başkalarına
öğretmeyeceğim” gibi kült ögeleri
içeriyordu.
Samsun’da ise Dekan -bir ihtimalle Google kolaycılığı yüzündenHipokrat Yemini’nin kendisini
kullandı ve ‘ayrım yapmama’
kuralını hekimlik andına dahil
etmemiş oldu. Ama gözden kaçma
dahi hoşgörülemez; Dr. İlhan Diken’i sorgulayanlar bile biliyordu
‘ayrım yapmama’ kuralını: “Hadi,
Hipokrat yemini ettiğini biliyoruz,
teröristi tedavi ettin. Neden ardından bize bildirmedin!”.