arena komutları - Mehmet PINARBAŞI

Transkript

arena komutları - Mehmet PINARBAŞI
Kırıkkale Üniversitesi
1.
BENZETİM DİLLERİ
KOMUTLAR RAPORU
Benzetim dersi kapsamında öğrenilen
komutları
açıklayan
kapsamlı
bir
rapordur.
Mehmet PINARBAŞI
Syf 1
Ahmet Kürsad TÜRKER
[2007]
İÇİNDEKİLER
1. ARENA KOMUTLARI ...................................................................................................................................... 3
2.
1.1.
CREATE................................................................................................................................................ 3
1.2.
DĠSPOSE ............................................................................................................................................... 3
1.3.
PROCESS .............................................................................................................................................. 4
1.4.
DECĠDE ................................................................................................................................................ 5
1.5.
BATCH.................................................................................................................................................. 8
1.6.
SEPARATE ........................................................................................................................................... 9
1.7.
ASSĠGN ............................................................................................................................................... 10
1.8.
RECORD ............................................................................................................................................. 11
1.9.
HOLD .................................................................................................................................................. 11
1.10.
MATCH ............................................................................................................................................... 12
1.11.
ROUTE ................................................................................................................................................ 13
1.12.
STATION ............................................................................................................................................ 14
1.13.
ACCESS .............................................................................................................................................. 14
1.14.
CONVEY ............................................................................................................................................ 15
1.15.
EXIT .................................................................................................................................................... 16
1.16.
REQUEST ........................................................................................................................................... 17
1.17.
TRANSPORT ...................................................................................................................................... 17
1.18.
FREE ................................................................................................................................................... 18
1.19.
SEQUENCE ........................................................................................................................................ 19
ÖRNEKLER................................................................................................................................................. 19
2.1. BERBER ÖRNEĞĠ .................................................................................................................................. 19
2.2. GELĠġTĠRĠLMĠġ BERBER ÖRNEĞĠ .................................................................................................... 19
2.3. BEKLEME YERĠ SINIRLI BERBER ÖRNEĞĠ ..................................................................................... 20
2.4. ATÖLYE ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................. 22
2.5. TEKRAR ĠġLEMELĠ ATÖLYE ÖRNEĞĠ.............................................................................................. 22
2.6. BEKLEME YERĠ SINIRLI ATÖLYE ÖRNEĞĠ .................................................................................... 24
2.7. DECĠDE ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................... 26
2.8. ROUTE ÖRNEĞĠ .................................................................................................................................... 28
2.9. TRANSPORT ÖRNEĞĠ .......................................................................................................................... 30
2.10. AKIġLARI FARKLI ÜRÜNLER ĠÇĠN ÖRNEK .................................................................................... 32
2.11. ÖRNEK .................................................................................................................................................... 34
2.12. ANĠMASYON ÖRNEĞĠ ......................................................................................................................... 36
2.13. BANKA ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................... 38
2.14. FABRĠKA ÖRNEĞĠ ................................................................................................................................ 40
2.15. ÖRNEK FĠNAL SORUSU ...................................................................................................................... 42
3.
SONUÇ ........................................................................................................................................................ 48
Syf 2
1. ARENA KOMUTLARI
1.1. CREATE
Bu modül, bir simülasyon modelinde varlıklar için baĢlangıç noktası tasarlar. Varlıklar, bir
program kullanılarak ya da geliĢler arası zamana dayanarak oluĢturulur. Varlıklar, sistem
içinden sürecin baĢlamasından sonra modülden ayrılırlar. Bu varlık tipi bu modülde
belirtilmiĢtir. Simgesi aĢağıdaki gibidir:
Create 1
0
Varlık ismi yazılır.
GeliĢler arası zaman
değeri yazılır.
Üretilen varlığın
tipinin adı.
Ġlk oluĢ zamanı
ve geliĢ
zamanları için
kullanılan
zaman birimi.
Üretilen
geliĢ
akımının
tipi.
Syf 3
Sistem içine ilk
varlığın gelmeye
baĢlama zamanı.
Her geliĢle verilen bir
zamanda sisteme girecek
varlık sayısı.
Bu modülde üretilecek max varlık
sayısı. Bu değere ulaĢıldığında, bu
modül ile yeni varlık yaratılmayacak.
1.2. DİSPOSE
Bu modül, bir simülasyon modelinde varlıklar için son noktayı tasarlar. Varlıklar
dağıtılmadan (çıkarılmadan) önce varlık istatistikleri kayıt edilebilir. Ayrıca modülün içinde
sistemden ayrılan varlık sayıları da gösterilir. Simgesi ve modül ile ilgili açıklamalar
aĢağıdadır.
1.3. PROCESS
Bu modül, simülasyonda ana proses metodunu tasarlar. Kaynak kısıtlarını tutmak ve bırakmak
için opsiyonlar (seçenekler) kullanılır. Ayrıca, bir submodel (alt model) ve kullanıcı
tarafından tanımlanmıĢ hiyerarĢik mantık kullanım seçeneği vardır. Proses zamanı, varlıkları
ayırt eder ve değer eklenen, değer eklenmeyen, taĢıma, bekleme ve diğerlerini dikkate alabilir.
ĠĢlem önceliğini dikkate alır ve buna göre iĢlemleri kuyrukta bekletir. Simge üzerindeki çizgi
kuyruğu ifade eder.
Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Process 1
0
Syf 4
ĠĢlem ismi yazılır.
Model tipini belirler.
Standart veya alt model.
BelirlenmiĢ kaynak(lar)
için bekleyen varlıkların
öncelik değeri..
Modül içinde
gerçekleĢecek
proses tipi.
Gezen birimin
sadece
bekletilmesi,
iĢlem görüp
bekletilmesi,
alınıp bir
süreçten sonra
bırakılması
veya bekletilip
bırakılması
tipleri.
Varlık
prosesi için
kullanılan
kaynak ya
da kaynak
setleri
listesi.
Varlıklara
proses
zaman ve
maliyetinin
nasıl
atanacağına
karar verir.
Gecikme
parametrelerini
belirten dağılım
tipi ya da
metodu.
Proses için, rapor
veritabanında
istatistik birikip
birikmeyeceği
belirlenir.
Uniform ya da
Triangular dağılımın
her hangi biri için min
değer belirlenmesi
parametre alanı.
Syf 5
Gecikme
parametreleri için
zaman birimleri.
Normal dağılım için
ortalama, bir sabit zaman
gecikmesi için değer ya da
Triangular dağılım için
mod parametre alanı.
Uniform ya da
Triangular dağılımın
her hangi biri için max
değer belirlenmesi
parametre alanı.
1.4. DECİDE
Bu modül sistemde karar verme prosesi için izin verir. Karar alınmasında bir veya daha fazla
duruma(koĢul) yada bir veya daha fazla olasılığa dayanarak seçmeyi içerir. Durumlar, özellik
değerlerine, değiĢken değerlerine, varlık tiplerine yada bir ifadeye dayanabilir.
2’li ihtimal yada 2’li durumdan herhangi biri seçildiğinde, Decide modülünün iki çıkıĢ noktası
vardır. Doğru ve yanlıĢlar için birer çıkıĢ noktası vardır. N’li ihtimal yada durum tipi
belirlendiğinde, çoklu çıkıĢ noktaları, her durum veya olasılık ve tek “else” çıkıĢı için
gösterilir. 2’li ihtimal ve durum için yalnızca, her tipten (doğru/yanlıĢ) çıkan varlıkların sayısı
gösterilir. Simgesi ve açıklamaları aĢağıdadır.
Syf 6
ġimdi bu TYPE seçeneklerini açıklayalım:
TYPE: 2-way by Change = 2’li seçim.
TYPE: 2-way by Condition = 2’li Durum
Syf 7
TYPE: N-way by Change = Çoklu seçim.
,
TYPE: N-way by Condition = Çoklu Seçim.
1.5. BATCH
Bu modül, simülasyon modeli içinde gruplama mekanizmasını tasarlar. Batch’lar, sürekli
yada geçici olarak gruplanabilir. Geçici Batch, kullanılan Separate (aĢağıda açıklanmıĢtır)
modülüyle daha sonra bölünmelidir.
Batch’lar, giren varlıkları belirtilmiĢ sayıyla yapabilir yada bir özelliğe dayanarak diğerleriyle
eĢleĢtirilebilir. Gerekli varlık sayısı birikene kadar, Batch modülünde varlık geliĢleri bir
kuyruğa yerleĢtirilir. Ġlk kümelenir, yeni bir temsilci varlık oluĢturulur. Simgesi ve
açıklamalar aĢağıdadır.
Syf 8
1.6. SEPARATE
Bu modül, çoklu varlıkların içine gelen bir varlığı kopyalamakta yada önceden oluĢturulan bir
varlık yığınını bölmekte kullanılabilir. Varlıklar çoğaltıldığında, modülden belirli sayıda
kopya yapılır ve gönderilir. Gelen orijinal varlıklar aynı zamanda modülden ayrılır. Ayırma
tipine bağlı olarak, belirlenmiĢ çıkıĢ noktaları sayısı istenir. Varlıklar çoğaltıldığında, 2 çıkıĢ
noktası uygundur. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Syf 9
1.7. ASSİGN
Bu modül, değiĢkenlere varlık özeliklerine, varlık tiplerine, varlık resimlerine yada diğer
sistem değiĢkenlerine yeni değer atanması için kullanılır. Tek bir Assign modülle çoklu
atamalar yapılabilir. Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Syf 10
1.8. RECORD
Bu modül, simülasyon modelinde istatistikleri biriktirmekte kullanılır. ÇeĢitli gözlemsel
istatistikler kullanılır, modül içinde çıkıĢlar arası zaman, varlık istatistikleri (zaman, maliyet
vb.), genel gözlemler ve ara (interval) istatistikleri içerir. Sayılabilir tip bir istatistik olduğu
gibi kullanılır. Tally ve Counter setleri aynı zamanda belirlenebilir.
Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Syf 11
1.9. HOLD
Bu modülde eğer varlık bir sinyal için tutuluyorsa, sinyal modülü varlığa sonraki modüle
geçmek için izin vermede kullanılır. Eğer varlık, verilmiĢ bir halin doğru olması için
tutuluyorsa, varlık (tanımlanan veya iç kuyruktan her biri ) hal doğru oluncaya kadar modülde
kalacak. Varlık sınırsız bir tutmada olduğu zaman taĢıma modülü, iĢleme tabi tutmaya devam
etmek için izin vermede kullanılır.
Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Hold 1
Modül ismini belirtir.
Belirtilen veya iç bir kuyruğun
içinde varlığı tutmak için gereken
sinyali gösterir. Sinyal varlığı
tutacak olduğu için, aynı değerin
bir sinyali alıncaya kadar bekler.
Değeri bekle ve
bekleyen varlık için
sinyal kodu belirt.
Bir sinyalin
makbuzunun üzerinde
bırakılacak olan
bekleyen varlıkların
maksimum sayısıdır.
Kuyruk tipini
belirtir.
Kuyruk ismini
belirtir. Raporlarda
belirtilir.
1.10. MATCH
Match modülü farklı kuyruklarda bekleyen varlıkları belli sayılarda gruplar, bir araya getirir.
Match komutunun iĢlev görebilmesi için belirtilen(tanımlanan) kuyruklarda en azından bir
varlık olması gerekir. Ayrıca match komutu kullanılmadan önce, kuyruklarda beklemekte
olan varlıkların en az bir ortak Attribute(özellik)leri olmalıdır.
Modül ismini belirtir.
Gelen varlıkları eĢleĢtirmek için bir
metod. Eğer Type is Any Entities ise
eĢleĢtirmenin gerçekleĢebilmesi için
bir varlık, her kuyrukta bulunmalıdır.
Eğer Type is Based on Attribute, bir
varlık, aynı nitelik değeriyle her
kuyrukta bulunmalıdır.
EĢleĢtirme gerçekleĢmeden
önce farklı kuyruklarda
bekleyenlerin sayısını verir.
Attribute adı bir varlığa atanan
eĢleĢtirme niteliğini tanımlamaya
yarar. Sadece Based on Attribute
seçili olduğunda uygula.
Syf 12
1.11. ROUTE
Route (Rota) modülü, belirtilen bir istasyona bir varlığı transfer eder veya istasyona ziyaret
sırasında, sonraki istasyona gezen birimi tanımlamak için kullanılır. Bir gezen birim rota
modülüne girdiği zaman, onun istasyon niteliği (varlık, istasyon), varıĢ yeri istasyonuna
girendir. Gezen birim varıĢ yeri istasyonuna rota zamanı kullanılarak yollanır. Eğer istasyon
varıĢ yeri, öyle sıra ile girilirse, sonraki istasyon varlığın sırası ile kararlaĢtırılır ve takımın
içinde adım özel-maksat nitelikler varlığı tarafından tanımlanır. Simgesi ve açıklamalar
aĢağıdadır.
Route 1
TaĢıma zamanı için zaman
birimi.
Gezen birimin rota ismi tanımlanır.
Laboratuar istasyonuna varması için
varlık için gecikme zamanı, 2 zaman
ünitesinin bir ortalamasıyla
üstel bir dağıtmada temel alınır.
Gezen birimin varıĢ yerinin istasyon
olduğu belirtilmektedir.
Syf 13
Gezen birimin varıĢ yeri istasyon isminin
laboratuar olduğu belirtilmektedir.
Transfer gecikme zamanı için bir nitelik
olabilen hareket zamanı temel alınır ve
bu zaman varlığın sıra tayinlerinde
tanımlanır.
Gezen birim, varlığın sırası ile belirtilen
sıra takımında sonraki istasyona
gönderilir.
1.12. STATION
Route komutu kullanıldığında gezen birimin gideceği yerleri tanımlamak için kullanılır.
Station modülü hareketli kaynakları veya durağan olmayan kaynakların olduğu ilgili bir park
alanına sahip olabilir. Simgesi ve açıklamaları aĢağıdadır.
Station 1
Ġstasyon ismini
belirtir.
Ya tek bir istasyon yada
kurulan bir istasyon tipinin
belirlenmesini sağlar.
Bu giriĢ noktasıyla
belirlenen
istasyonun simge
ismi tanımlanır.
Proses için, rapor
veritabanında
istatistik birikip
birikmeyeceği
belirlenir.
Syf 14
1.13. ACCESS
Access modülü, varlığın bir istasyondan diğerine hareketi için konveyörün bir yada daha fazla
hücresine yer tahsis eder. Varlık bir kez konveyör üzerindeki hücrelerin kontrolüne sahiptir.
Belki varlık gelecek istasyona taĢınacak olabilir. Varlık Access modülüne geldiği zaman
konveyör üzerindeki bitiĢik hücrelerin uygun numaralarına kadar bekleyecektir ve bu
numaralar boĢ ve diğer varlık istasyon yeriyle sıraya dizilmiĢtir.
Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Access 1
Tek modül tanımlayıcısıdır.Bu
isim tüm parçalara verilebilir.
Bu alan varlığın
istediği konveyörün
ismini tanımlar.
Bu alan konveyör
üzerindeki hareket için
varlığın ihtiyacı olan kaç
tane birleĢik konveyör
hücresinin olduğuna karar
verir.
KararlaĢtırılan kuyruk
tipleri varlıkları
tutardı. Eğer kuyruk
seçilmiĢse,kuyruk ismi
özelleĢtirilmiĢ olur.
Bu alan yalnızca,kuyruk tipi
kuyruk olduğu zaman
görünür ve kuyruk tipinin
ismini tanımlar.
Syf 15
1.14. CONVEY
Convey modülü aracılığı ile bulunduğu istasyondan belirtilen varıĢ istasyonuna taĢır. Bir
sonraki istasyona varlığın taĢınması esnasında oluĢan zaman gecikmesi taĢıyıcı hızından ve
istasyonlar arası mesafeden kaynaklanır. Bir varlık convey modülüne girdiği zaman, onun
istasyon niteliği de varıĢ istasyonuna taĢınır. Varlık varıĢ istasyonuna özellikten sonra taĢınır.
Eğer varıĢ yeri tipi By Sequence olarak belirtilirse, sonraki istasyon varlığın Sequence’si ve
bunun içinde yer alan adımlar ile belirlenir.
Simgesi ve açıklamalar aĢağıdadır.
Convey 1
Benzersiz modül
tanıyıcısı. Bu isim, modül
Ģeklinde gösterilir.
Bu alan,
kendisinde
varlığın,
taĢıyacak olduğu
taĢımacının
ismini tanımlar.
Bu, varlık varıĢ
yerini belirtmek için
metodu kararlaĢtırır.
Bu alan, varıĢ yeri tipinin, istasyon
olduğu zaman görünür tektir, ve o,
kendisine varlığın, taĢıyacak olduğu
istasyonun ismini tanımlar.
1.15. EXIT
Bu modül Access modülü ile Conveyöre alınan gezen birimi herhangi bir iĢlem için
konveyörden almaya yarar. Convey komutu ile taĢınan bir gezen birim mutlaka ilgili
istasyona geldiğinde prosese girmeden önce conveyörden alınmalıdır. Aksi halde taĢıyıcı
sürekli dolu görünecek bu da yanıltıcı sonuçlar doğuracaktır.
Modülün simgesi ve açıklamaları aĢağıda verilmiĢtir.
Exit 1
Modül ismini belirtir.
Gezen birimin
alınacağı conveyor
ismini belirtir.
Bu alan konveyör
üzerindeki hareket için
varlığın ihtiyacı olan kaç
tane birleĢik konveyör
hücresinin olduğuna karar
verir.
Syf 16
1.16. REQUEST
Ġstek modülü, bir varlığa bir taĢıyıcı ünitesini tayin eder ve varlığın yerine üniteye hareket
eder. Özel bir taĢıyıcı ünitesi belirtilebilir veya seçim bir kural temel alınarak meydana
gelebilir.Varlık, istek modülüne vardığı zaman, biri müsait olduğu zaman bir taĢıyıcı ayrılır.
TaĢıyıcı ünitesi, varlık yerine uzanıncaya kadar istek modülünde kalır. Varlık sonra, istek
modülünden dıĢarı hareket eder.
Ġlgili açıklamalar aĢağıdadır.
Benzersiz modül
tanıyıcısı. Bu isim,
modül Ģeklinde gösterilir.
Rica etmesi için
taĢıyıcının ismini
tanımlar.
Varlıkların ünite
zamanı baĢına
uzunluk ünitelerinde
yerine hareket
ettikleri zamandaki
hızıdır.
Bu modül hakkındaki diğer bilgiler pek kullanılmayan özellikler olduğu için üzerinde
durulmamıĢtır.
1.17. TRANSPORT
Bu modül yine gezen birimin taĢınmasında kullanılır. Bu modülde taĢıyıcı sınırlaması vardır.
Ġstediğimiz kadar taĢıyıcıyı biz tanımlarız. Request komutu ile çağırılan taĢıyıcı Transport
modülü ile ilgili istasyona gittikten sonra Free modülü ile mutlaka boĢaltılmalıdır. Modül ile
ilgili açıklamalar aĢağıdadır.
Transport 1
Syf 17
Benzersiz modül
tanıyıcısı. Bu isim,
modül Ģeklinde gösterilir.
Elimizde olan taĢıyıcı
miktarını buraya yazarak
belirleyebiliriz.
TaĢıyıcının sistem
içerisindeki ismi.
Gezen birimin
varacağı yeri
belirlemek için
kullanılır.
Varlıkların ünite
zamanı baĢına
uzunluk
ünitelerinde yerine
hareket ettikleri
zamandaki hızıdır.
Modül ile ilgili diğer açıklamalar detay oluĢturacağından verilmemiĢtir. Fakat Destination
Type bölümüne attribute veya sequence tanımlanarak da taĢıma sağlanabilir. Bunlar yukarıda
anlatılan benzer modüller ile aynıdır.
Syf 18
1.18. FREE
Bu modül varlığın en son pay edilmiĢ taĢıyıcısını salıvermek için kullanılır. Eğer sırada
taĢıyıcı istemek veya pay etmek için bekleyen bir varlık varsa, taĢıyıcı o varlığa verilir.
TaĢıyıcı modülünde baĢka türlü ayarlanmadığı sürece; taĢıyıcının boĢaldığı anda bekleyen
baĢka varlıklar yoksa, taĢıyıcı ünite serbest bırakan varlığın istasyonunda boĢta bekletilir.
Ġlgili açıklamalar aĢağıdadır.
Free 1
Benzersiz modül
tanıyıcısı. Bu isim,
modül Ģeklinde gösterilir.
BoĢaltılması
gereken taĢıyıcının
ismini tanımlar.
1.19. SEQUENCE
Bir modül olmasa da özellikle taĢıyıcı görevini yapan modüllerde kullanılan bu komut, taĢıma
faaliyetlerini sistem tasarımı sırasında epeyce kolaylaĢtırmaktadır. Advanced Transfer baĢlığı
altındaki modüllerden Sequence seçildiğinde açılan kısma sırası ile ilgili gezen birimin iĢlem
sırası girilirse sistem tasarımı içerisinde tekrar tekrar iĢlem öncelikleri ile ilgilenmeye gerek
kalmayacaktır. Bu da bize büyük kolaylıklar sağlayacaktır.
2. ÖRNEKLER
Örnekler geçmiĢ yıllarda çözülen örnekler, ödevler veya sınav soruları incelenerek ve sorular
üzerinde çeĢitli değiĢtirmeler yapılarak hazırlanmıĢtır.
2.1. Berber Örneği
GeliĢler arası süre Ex(15) olan ve tıraĢ süreleri normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200
dakika çalıĢılması durumunda oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet görenlerin
ortalama sistemde geçirdiği süre ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu
yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 19
Normal(8,3)
Expo(15)
Time interval
Attribute 1’e göre
Attribute 1=tnow
Create 1
Assign 1
Process 1
sistemde gecen
sure
musteri sayisi
Dispose 2
0
0
0
2.2. Geliştirilmiş Berber Örneği
GeliĢler arası süre Ex(8) olan, gelen müĢterilerin %60’nın bayan %40’nın bay olduğu, bayan
ve bay müĢteriler için ayrı ayrı tıraĢ koltuklarının bulunduğu, ve tıraĢ sürelerinin bayanlar için
normal(10,4), baylar için normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200 dakika çalıĢılması
durumunda oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet gören bay veya bayan sayılarını,
hizmet görenlerin ortalama sistemde geçirdiği süreleri (bay veya bayan için ayrı ayrı), kayıp
müĢteri sayısını ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
2-way by chance
Percent %60
Expo(8)
Norm(10,4)
Att 1=1
Att 2=tnow
0 True
Decide 1
Create 1
Assign 1
0
0
bayan trasi
bayan sayisi
0
False
toplam musteri
sistemde
gecen sureler
Dispose 1
0
Syf 20
Assign 2
Att 1=2
Att 2=tnow
bay trasi
bay sayisi
0
Norm(8,3)
2.3. Bekleme Yeri Sınırlı Berber Örneği
GeliĢler arası süre Ex(8) olan, gelen müĢterilerin %60’nın bayan %40’nın bay olduğu, bayan
ve bay müĢteriler için ayrı ayrı tıraĢ koltuklarının bulunduğu, bayanlar için bekleme salonu
kapasitesinin 5 kiĢi, baylar için 4 kiĢi olduğu ve tıraĢ sürelerinin bayanlar için normal(10,4),
baylar için normal(8,3) dağılımına uyan bir berberde 200 dakika çalıĢılması durumunda
oluĢacak hizmet gören müĢteri sayısı, hizmet gören bay veya bayan sayılarını, hizmet
görenlerin ortalama sistemde geçirdiği süreleri (bay veya bayan için ayrı ayrı), kayıp müĢteri
sayısını ve kuyruk durumlarını gösteren Arena simülasyonunu yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
2-way by
Chance
Percent %60
Expo(8)
2 way by
Condition
Variable1<=4
0
Create 1
0
Tr ue
Decide 1
Decide 2
0
0
Att 1==1
Att 2==tnow
Variable1=var1+1
Tr ue
Assign 1
Variable=var1-1
bayan trasi
0
bayan sayisi
Assign 3
0
Fals e
Norm(10,4)
Fals e
kayip bayan
musteri
Time Interval
Att 2’ye göre
Dispose 4
0
toplam musteri
sistemde
gecen sureler
Dispose 2
0
2 way by
Condition
Variable2<=3
Att 1==2
Att 2==tnow
Variable2=var2+1
0
Decide 3
0
Norm(8,3)
Tr ue
Assign 2
bay sayisi
bay trasi
Assign 4
0
Fals e
Variable2=var2-1
kayip bay
musteri
Dispose 5
0
Syf 21
2.4. Atölye Örneği
GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem
süresinin normal(5,2) dağılımına uyan bir atölyede iĢlem gören parça sayıları, sistemde geçen
süreler ve kuyruk durumunu veren Arena simülasyonunu yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Expo (5)
Att 1==tnow
Create 1
Assign 1
2-way by Chance
Percent %95
Norm(5,2)
Process 1
Time Interval
Att 1’e göre
0 True
Decide 1
Assign 2
saglam sayisi
0
0
Att 2==1
0
toplam parca
sayisi
False
sistemde gecen
sureler
Dispose 1
0
Assign 3
hurda sayisi
Att 2==2
2.5. Tekrar İşlemeli Atölye Örneği
GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem
süresinin normal(5,2) dağılımına uyan, hurda parçaların normal(3,1) iĢlem süresi ile tekrar
iĢlemeye alındığı ve atölyeden çıkıĢların 10’arlı partiler halinde olduğu bir atölyede iĢlem
gören parça sayıları, iki defa iĢlem gören parça sayıları, sistemde geçen süreler ve kuyruk
durumunu veren Arena simülasyonunu yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 22
Expo (5)
Att 1==tnow
Norm (5,2)
As s ign 6
0
Create 1
As s ign 5
Proc es s 1
Att 2==1
2-way by
Chance
Percent %5
s aglam s ay is i
Time Interval
Att2’ye göre
Batch Size=10
Tr ue
Dec ide 1
s is tem de
gec en s ure
Batc h 1
0
Dis pos e 2
0
0
ik i defa is lem
gorenler
0
As s ign 3
Att 2==2
0
False
Proc es s 2
0
Norm (3,1)
Syf 23
2.6. Bekleme Yeri Sınırlı Atölye Örneği
GeliĢler arası süre Ex(5) olan, gelen parçaların %5’inin hurda %95’inin sağlam olduğu, iĢlem
süresinin normal(5,2) dağılımına uyan, hurda parçaların normal(3,1) iĢlem süresi ile tekrar
iĢlemeye alındığı, tezgah önünde bekleyecek parça sayının 4 ile sınırlandırıldığı ve atölyeden
çıkıĢların 10’arlı partiler halinde olduğu bir atölyede iĢlem gören parça sayıları, iki defa iĢlem
gören parça sayıları, sistemde geçen süreler ve kuyruk durumunu veren Arena simülasyonunu
yapınız.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 24
Att 1==1
Att 2=tnow
Att 3=norm(5,2)
Expo (5)
Creat e 1
Assign 2
Variable 1==4
Ho l d 1
Assign 4
0
2-way by Condition
Att 1==2
Variable 1==3
Scan for Condition
Variable 1==3
saglam sayisi
Assign 7
0
Tr ue
Decide 2
sist emde
gecen sure
Process 1
0
0
Tr ue
Batch Size=10
Permanent
Decide 1
0
Fals e
2-way by Chance
Percent %5
Assign 1
Att 1==2
Att 3=norm(3,1)
Dispose 1
0
0
İşlem Süresi Att
3’e göre
Bat ch 1
Fals e
0
iki def a
islem
gorenler
Time Interval
Att2’ye göre
Syf 25
2.7. Decide Örneği
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk
durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
A Expo(7)
M1
C
B Expo(4)
M2
C Expo(5)
A
B
Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri.
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
A
M1[norm(4,2)]→M2[norm(5,2)]→çıkıĢ
B
M2[norm(6,1)]→çıkıĢ
C
M2[norm(7,3)]→M1[norm(7,3)]→çıkıĢ
Soru Decide komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
NOT: Attribute 1= Parça Tipi
Attribute 2= ĠĢlem Süresi
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
NOT: Soruda verilen süreler
tesadüfi olarak seçilmiĢtir.
Syf 26
Attribute1 ==1
Attribute2=norm(4,2)
A
AA
0
2 way by Condition
Attribute1 ==3
2 way by Condition
Attribute1 ==1
0
B
BB
toplam urun
0
Attribute1 ==3
Attribute2=norm(7,3)
Fals e
Fals e
Attribute2=norm(5,2)
CC
0
Dispose 1
0
0
0
C
ürünler
Tr ue
ik karar
0
Tr ue
Decide 3
m1
0
Attribute 1’e göre
Set edildi.
Attribute2=norm(7,3)
Attribute1 ==2
Attribute2=norm(6,1)
aaa
ccc
2 way by Condition
Attribute1 ==3
0
m2
0
Decide 4
0
Fals e
Tr ue
Syf 27
2.8. Route Örneği
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk
durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
A Expo(5)
M1
C
B Expo(8)
M2
C Expo(6)
A
B
Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri.
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
A
M1[norm(5,2)]→M2[norm(3,1)]→çıkıĢ
B
M2[norm(4,2)]→çıkıĢ
C
M2[norm(5,1)]→M1[norm(6,1)]→çıkıĢ
NOT: Soruda verilen süreler
tesadüfi olarak seçilmiĢtir.
Soru Route komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
NOT: Route için Velocity=10 ve TaĢıma Süresi olarak da=2 alınmıĢtır.
Attribute 1= Parça Tipi
Attribute 2= ĠĢlem Süresi
Attribute 3=TaĢıma Süresini göstermektedir.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 28
Ns=2
Attribute1 ==2
A Ge l i s i
As s i g n 1
Ns=1
Attribute1 ==1
GIRIS ISTASYONU
0
B Ge l i s i
As s i g n 2
Gi ri s i s ta s y o n u
Ro ta 1
0
C Ge l i s i
As s i g n 3
0
Ns=3
Attribute1 ==3
2 way by Condition
variable 2>1&&variable 3>3
2 way by Condition
Attribute1 ==1
Pro c e s s 4
Variable2=var2-1
0
0
Tr ue
De c i d e 5
M 1 i s ta s y o n u
M 1 Gi ri s
As s i g n 4
M 1 is lem e
0
As s i g n 5
Tr ue
De c i d e 2
M 1 Ci k i s
0
0
Scan for Condition
variable 1<=3
Variable1=var1-1
Variable2=var2+1
Variable1=var1+1
0
Scan for Condition
variable 2<=1&&variable 3<=3
Ro u te 3
2 way by Condition
variable 4>1&&variable 1>3
0
0
M 2 Gi ri s
As s i g n 9
As s i g n 1 0
M 2 is lem e
Tr ue
De c i d e 4
Scan for Condition
variable 3<=3
Variable3=var3-1
Variable4=var4+1
Variable3=var3+1
0
Ci k i s
T o p l a m Ürü n
Sa y i s i
He r Bi r Ürü n ü n
Sa y i s i
Di s p o s e 2
0
Pro c e s s 5
Variable4=var4-1
0
Fals e
Fals e
M 2 Ci k i s
Syf 29
Ro u te 5
Attribute 1’e göre
Set edildi.
Tr ue
De c i d e 6
0
0
Ro ta 2
Fals e
2 way by Condition
Attribute1 ==3
M 2 i s ta s y o n u
As s i g n 6
Fals e
As s i g n 1 1
Scan for Condition
variable 4<=1&&variable 1<=3
Ro u te 4
2.9. Transport Örneği
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk
durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
A Expo(5)
M1
C
B Expo(8)
M2
C Expo(6)
A
B
Tezgah giriş ve çıkış stok kapasiteleri.
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
A
M1[norm(5,2)]→M2[norm(3,1)]→çıkıĢ
B
M2[norm(4,2)]→çıkıĢ
C
M2[norm(5,1)]→M1[norm(6,1)]→çıkıĢ
NOT :Soruda verilen süreler
tesadüfi olarak seçilmiĢtir.
Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
NOT: Transport için Velocity=10 ve TaĢıma Süresi olarak da=2 alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme
süresi ilgili proseste sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası
uzaklıklar) hepsi 10 alınmıĢtır. Attribute değerleri bir önceki soru ile aynıdır.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 30
Ns=2
Attribute1 ==2
A G elisi
Ns=1
Attribute1 ==1
Assign 1
0
B G elisi
Assign 2
Name: forklift
Velocity=10
By Sequence
Name: forklift
Velocity=10
Gi ri s i s t a s y o n u
Re q u e s t 1
Pr ocess 3
T ra n s p o rt 1
0
0
C G elisi
2 way by Condition
variable 2>1&&variable 3>3
Ns=3
Attribute1 ==3
Assign 3
0
M 1 i s ta s y o n u
F re e 1
M 1 Gi ri s
Assign 4
Pr ocess 4
2 way by Condition
Attribute1 ==1
Variable1=var1+1
M1 isleme
0
Tr u e
Decide 5
0
0
Assign 5
Action: Delay
Value=1
0
Variable2=var2-1
Fa ls e
Tr u e
Decide 2
M 1 Ci k i s
Assign 6
0
Variable1=var1-1
Variable2=var2+1
Scan for Condition
variable 1<=3
0
Fa ls e
Scan for Condition
variable 2<=1&&variable 3<=3
2 way by Condition
Attribute1 ==3
Variable3=var3+1
0
Tr u e
Decide 6
Pr ocess 5
Variable4=var4-1
0
M 2 i s ta s y o n u
F re e 2
M 2 Gi ri s
Assign 9
M2 isleme
Assign 10
0
0
Fa ls e
Tr u e
Decide 4
Assign 11
M 2 Ci k i s
0
Scan for Condition
variable 3<=3
Variable3=var3-1
Variable4=var4+1
F re e 3
Toplam Ür ün
Sayisi
Her Bir Ür ünün
Sayisi
Fa ls e
2 way by Condition
variable 4>1&&variable 1>3
Attribute 1’e göre
Set edildi.
Ci k i s
0
Dispose 2
0
Syf 31
Scan for Condition
variable 4<=1&&variable 1<=3
2.10. Akışları Farklı Ürünler İçin Örnek
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk
durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
M1
10 ayrı parça
Expo(5)
M2
Çıkış
M3
M4
Tezgah giriş stok kapasiteleri.
NOT: Soruda verilen süreler
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
tesadüfi olarak seçilmiĢtir.
1
═
M1[norm(2,1)]→M3[norm(4,8)]→çıkıĢ
2
═
M4[norm(4,4)]→çıkıĢ
3
═
M4[norm(3,0)]→M3[norm(5,8)]→M2[norm(6,1)]→çıkıĢ
4
═
M3[norm(9,0)]→M1[norm(8,9)]→çıkıĢ
5
═
M3[norm(1,7)]→M2[norm(2,3)]→M1[norm(4,4)]→çıkıĢ
6
═
M1[norm(7,3)]→çıkıĢ
7
═
M4[norm(9,2)]→M3[norm(4,6)]→çıkıĢ
8
═
M2[norm(3,9)]→M4[norm(1,7)]→çıkıĢ
9
═
M3[10]→çıkıĢ
10
═
M4[norm(8,0)]→M1[norm(7,2)]→M2[norm(4,1)]→M3[norm(9,9)]→çıkıĢ
Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
Attribute 1=tnow
Attribute 2=Parça Tipi
Attribute 3=ĠĢlem Süresi
NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste
sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) hepsi 10 br
alınmıĢtır.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 32
depo
Creat e 1
Decide 1
Assign 1
Par ca 1
Ho l d 1
Par ca 2
Ho l d 2
Assign 17
Par ca 3
Ho l d 3
Assign 18
Par ca 4
Ho l d 4
Par ca 5
Ho l d 5
Assign 16
Assign 19
Assign 20
Re q u e s t 1
Process 1
T ra n s p o rt 1
0
0
Els e
9
5
10
12
7
13
4
8
18
Par ca 6
Ho l d 6
Assign 21
Par ca 7
Ho l d 7
Assign 22
Par ca 8
Ho l d 8
Assign 23
Par ca 9
Ho l d 9
Assign 24
Par ca 10
Ho l d 1 0
Assign 25
Assign 44
Assign 45
M 1 i s ta s y o n u
F re e 1
Decide 6
M1 isleme
0
Els e
At t r b
i u t e 2 ==1
At t r ib u t e 2 ==1 0
Assign 46
Syf 33
Assign 32
M 2 i s ta s y o n u
F re e 2
M2 isleme
Decide 3
Assign 33
0
Els e
At t r ib u t e 2 ==5
At t r b
i u t e 2 ==8
At t r ib u t e 2 ==1 0
Assign 34
Assign 35
Assign 36
Assign 37
M 3 i s ta s y o n u
F re e 3
M3 isleme
0
Decide 4
Assign 38
Els e
At t r ib u t e 2 ==3
At t r b
i u t e 2 ==4
At t r ib u t e 2 ==5
Assign 39
Assign 40
M 4 i s ta s y o n u
F re e 4
M4 isleme
0
Decide 5
Assign 41
Els e
At t r ib u t e 2 ==3
At t r ib u t e 2 ==7
At t r b
i u t e 2 ==1 0
Assign 42
Assign 43
c ik is
Par ca Adet leri
SGSler
Dispose 1
0
NOT: Çıktı üzerine önceki
sorularda olduğu gibi açıklamalar
karmaĢıklık yaratacağı
gerekçesiyle eklenmemiĢtir.
2.11. Örnek
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu kuyruk
durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
A Expo(20)
B Expo(15)
M1
10
20
Ö.H.
20
20
C Expo(9)
═
═
═
Çıkış
20
M2
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
A
B
C
20
NOT: Soruda verilen süreler
tesadüfi olarak seçilmiĢtir.
Ö.H.[norm(2,1)]→M1[norm(4,8)]→M2[norm(5,4)]→çıkıĢ
Ö.H.[norm(4,4)]→M2[norm(3,5)]→M1[norm(3,2)]→çıkıĢ
Ö.H.[norm(3,0)]→M1[norm(5,8)]→çıkıĢ
Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
Attribute 1=tnow
Attribute 2=Parça Tipi
Attribute 3=ĠĢlem Süresi
NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste
sabit 1 br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) Ģekilde
ile gösterilen mesafeler olarak alınmıĢtır.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 34
A G elis
Assign 1
0
B G elis
Gi r i s
Assign 2
Re q u e s t 1
Pr ocess 5
0
0
C G elis
Assign 3
0
Ho l d 1
0
O. H . I s t
F re e 1
Tr u e
Decide 1
Pr ocess 2
Ho l d 2
0
0
F a ls e
0
M 1 Is t
F re e 2
Ho l d 3
Tr u e
Decide 2
Pr ocess 3
Assign 6
0
0
Ho l d 4
Assign 7
F a ls e
Assign 8
0
M 2 Is t
F re e 3
Ho l d 6
Decide 3
Pr ocess 4
Assign 9
0
0
Tr u e
Ho l d 7
Assign 10
Syf 35
F a ls e
Assign 11
Ci k i s
F re e 4
Recor d 1
Recor d 2
Dispose 1
0
T ra n s p o rt 1
2.12. Animasyon Örneği
AĢağıda Ģekli ve ilgili bilgilerin verildiği atölyede parçalara ait Arena simülasyonunu ve
animasyonunu kuyruk durumları ve iĢlem gören parça adetlerini verecek Ģekilde hazırlayınız.
A Expo(20)
B Expo(15)
M1
10
20
Ö.H.
20
20
C Expo(9)
═
═
═
Çıkış
20
M2
Rotalar ve ĠĢlem Süreleri
A
B
C
20
NOT: Soruda verilen süreler tesadüfi
olarak seçilmiĢtir.
Ö.H.[norm(2,1)]→M1[norm(4,8)]→M2[norm(5,4)]→çıkıĢ
Ö.H.[norm(4,4)]→M2[norm(3,5)]→M1[norm(3,2)]→çıkıĢ
Ö.H.[norm(3,0)]→M1[norm(5,8)]→çıkıĢ
Soru Transport komutu kullanılarak çözülmüĢtür.
Attribute 1=tnow
Attribute 2=Parça Tipi
Attribute 3=ĠĢlem Süresi
NOT: Transport için Velocity değeri 10 br alınmıĢtır. TaĢıyıcının gelme süresi ilgili proseste sabit 1
br alınmıĢtır. Transport için Distance(gidilecek yerler arası uzaklıklar) Ģekilde
ile gösterilen mesafeler olarak alınmıĢtır.
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 36
M1
Giris
Cikis
On Hazirlik
M2
Syf 37
2.13. Banka Örneği
Bir bankaya müĢteriler random(exp) Ģeklinde geliĢler arası süre 1 dk olarak gelmektedirler.
Gelen MüĢteriler önce numaratöre yönelmekte ve orada ortalama (3:1) saniye kadar zaman
kaybettikten sonra giĢelere yönelmektedir. Yapacakları iĢleme göre numaratörden numara alan
müĢteriler havale için 1ve 2 nolu giĢeye hesap iĢlemleri için 3 ve 4 nolu giĢeye fatura ödemeleri
için 5 ve 6 nolu giĢeye yönelmektedir. GiĢe seçimleri numaratör tarafından sırayla
yapılmaktadır. Örneğin ilk gelen kiĢi havaleyi seçerse numaratörde 1 nolu kasaya daha sonra
gelen kiĢi fatura ödemelerini seçerse 5 nolu kasaya üçüncü kiĢi havale yi seçerse 2 nolu kasaya
yönlendirilecektir. Bankaya aynı anda en fazla 50 kiĢi gelebilmekte ve banka günde 8 saat
haftada 7 gün çalıĢmaktadır. Banka prensipleri gereği günlük 200 müĢteriye hizmet vermezse
çalıĢma süresini uzatmakta ve bu sayıya ulaĢmaya çalıĢmaktadır ancak yapılan sözleĢmeye göre
de giĢe görevlileri günde en fazla 10 saat çalıĢmaktadır. Sisteme giriĢler bittikten sonra banka
görevlileri bankadaki müĢterilerin iĢlemlerini bitirebilmek için maksimum 1 saat daha
çalıĢmaktadırlar ve yine iĢlem için bekleyen müĢteri var ise iĢlemlerini tamamlamadan sistemi
terk etmektedirler.
Bankanın müĢteri portföyü %25 havale için gelenler %40 fatura ödemeleri için gelenler %35 de
hesap iĢleri için gelenlerden oluĢmaktadır. Bunların iĢlem süresi sırasıyla (3:2),(4:1),(5:1)
dakikadır. Bu problemin arena da simülasyonunu yapınız.(dağılım olarak normal dağılım
kullanınız)
Çözüm: Sorunun arena çıktıları aĢağıda verilmiĢtir.
Syf 38
08:30:00
Assign 1
08:30:00
0
Assign 23
0
Tr ue
Decide 11
gis e 2
0
F a ls e
Assign 24
0
num ar at or
0
Decide 7
Cr eat e 1
gis e 1
0
Tr ue
Decide 8
0
Tr ue
Decide 6
F a ls e
0
F a ls e
0
Decide 2
Tr ue
Assign 26
Assign 6
Decide 1
Assign 2
0
0
0
08:30:00
Assign 8
E ls e
0
Tr ue
E n t it y . T y p e = = h a v a le
E n t it y . T y p e = = f a t u r a
F a ls e
0
E ls e
0
25
40
Assign 13
gis e 4
Assign 3
0
Assign 9
0
Tr ue
Decide 5
gis e 5
0
0
Syf 39
Assign 5
Dis pose 1
0
F a ls e
Dis pose 4
0
gis e 3
Decide 4
F a ls e
Assign 15
gis e 6
0
2.14. Fabrika Örneği
Bir fabrikada üretilen ürünlere ait ürün ağacı aĢağıdaki gibidir.
A
C
B
D
E
E
F
Fabrika yapılan 100 birimlik A ürünü üretimini tamamlamak istemektedir. Ürünlerin üretimi
için atölye içerisinde izlemeleri gereken rotalar ile iĢlem süreleri aĢağıda verilmiĢtir. Ürünler
10’arlı partiler halinde atölyede dolaĢacak ve bir tezgahtaki partinin iĢi bitmeden diğer parti
atölyeye girmeyecektir. TaĢıma süreleri 5 birim alınırken montaj süreleri 0 birim olarak
alınacaktır. Atölyede sadece bir taĢıyıcı bulunmaktadır. Atölyede giriĢ çıkıĢ aynı kapıdan
olacak, giriĢ çıkıĢ ile tezgahlar ve tezgahların kendi aralarındaki tüm mesafeler 10 birim olarak
alınacaktır. Atölyeye kaç ürün geldiğini ve kaç ürün çıktığını bulan arena örneğini yapalım.
Rotalar: D
M1(3) - M2(5) - M4(7)
E
M2(4) - M3(9) - M4(4)
F
M1(11) - M4(3)
*Parantez içindekiler iĢlem süreleridir.
Syf 40
Çözüm: Problemin çözümü aĢağıdadır.
0
b olu s um u
Separ at e 2
d olu s um u
O
0
Bat c h 1
r ig in a l
D u p lic a t e
0
0
k ac t ane geld i
Cr eat e 1
a gelis i
Separ at e 1
O
0
0
r ig in a l
D u p lic a t e
e olu s um u
Bat c h 2
St at ion 1
0
c olu s um u
Separ at e 3
O
0
0
r ig in a l
D u p lic a t e
f
Bat c h 3
ols um u
Request 1
Pr oc es s 1
0
0
Pr oc es s 3
0
m 1 is t asyonu
Tr u e
Dec id e 1
Fr ee 1
0
F a ls e
Pr oc es s 4
0
Pr oc es s 5
0
m 2 is t asyonu
Tr u e
Dec id e 2
Fr ee 2
0
0
F a ls e
Pr oc es s 6
0
m 3 is t asyonu
Pr oc es s 7
Fr ee 3
0
Pr oc es s 8
m 4 is t asyonu
0
Dec id e 4
Fr ee 4
Pr oc es s 9
E ls e
A t t r ib u t e
At t r b
i u t e
1 = = 4
1 = = 5
0
Pr oc es s 10
Syf 41
0
dnin m ont aji
M at ch 1
m ont ajj
Bat c h 4
Pr oc es s 21
0
0
Dec id e 5
b par c as i
enin m ont aji
a olu s um u
Bat c h 6
Pr oc es s 23
M at ch 3
E ls e
A t t r ib u t e
At t r b
i u t e
1 = = 5
1 = = 4
0
0
Tr u e
Dec id e 6
enin m ont aji2
0
M at ch 2
F a ls e
Bat c h 5
Pr oc es s 22
0
0
c par c as i
f nin m ont aji
k ac t ane c ik t i
cik is is t asyonu
Dis pos e 2
0
0
Tr anspor t 1
2.15. Örnek Final Sorusu
A PARCASI
Bir iĢletme A, B, C ürünlerinin
montajından X ürününü; B, C
parçalarının montajından ise Y
ürününü üretmek istemektedir. ĠĢletme
ayda 300 saat çalıĢmaktadır.
ĠĢletmede A ve B ürünleri sürece göre
yerleĢtirilmiĢ bir atölyede, C ürünü ise
ürüne göre yerleĢtirilmiĢ bir atölyede
imal etmektedir.
NOT: 1) C ürününün imalinde ikinci
Torna tezgâhından sonra çıkan hatalı
parçalar sürece göre yerleĢtirilmiĢ
atölyedeki torna tezgâhlarında 10
dakikalık bir operasyonla %50 si
kurtarılmakta
ve
ürüne
göre
yerleĢimdeki
matkap
tezgâhına
gönderilmektedir.
B PARCASI
C PARCASI
20
T
10
M
20
T
15
F
20
F
20
F
10
M
10
T
%20
10
%30
%10
K
K
P
30
K
P
10
Y PARCASI MONTAJI
MONTAJ
%10
2) C ürününün imalatında konveyör
kullanılmaktadır. Atölyede 2 adet
forklift bulunmaktadır.
K
Ürünlere olan aylık talep miktarları ile
ürünlerin üretiminde atölye içerisinde
ne kadarlık partiler ile gezeceği aĢağıda verilmiĢtir.
X PARCASI MONTAJI
X
Y
A
B
C
Aylık talep
50
10
10
5
5
Parti büyüklüğü
10
5
5
5
5
a) Arena ile sistemin simülasyonunu yapınız (Animasyonlu olarak).
b) Uygun tezgâh sayısının belirleyiniz.
M
MONTAJ
Syf 42
ÇÖZÜM
Genel Bilgiler: Simülasyon sürecinde kullanılan genel bazı bilgilerden bahsedilecektir.
Değer
Görevi
Değer
Görevi
Attribute 1
Parça Tipi
Attribute 5
Y Montajı için
Attribute 2
ĠĢlem Süreleri
Attribute 6
Montaj sonrası batch için
X veya Y konrolü
Attribute 3
Arızalı ürünün C olup
olmadığının kontrolü için
Variable 1
Montaj için sistemde A
olup olmadığının
kontrolü içn
Attribute 4
X Montajı için
Montaj süresi
Norm(8,3)
a) Problemin arena benzetim dili ile atelye atelye anlatımı aĢağıda verilmiĢtir.
Animasyonu ise ayrıca anlatılmıĢtır.
Sürece Göre Yerleşim Atölyeleri:
AĢağıda sürece göre yerleĢim yapılacak yerleĢkenin atölyeleri ve bu atölyelerde uygulanan
simülasyon yaklaĢımı anlatılmıĢtır.
 Sürece Göre Giriş Atelyesi:
Bu atölyede A ve B giriĢlerinin sağlanmasının yanı sıra bu yarı ürünlere ait
özellikler atanmıĢtır.
A Expo(5), B Expo(7) giriĢler arası süreye sahip giriĢler ile atölyeye girmektedir.
Burada Create modülünde max arrivals A için 75 ve B için 80 alınmalıdır. Çünkü
ilgili taleplerin tam karĢılanması gerekiyor. Daha sonraki Assign modülünde ilgili
gezen birim için gerekli attribute değerleri tanımlanmıĢtır. Batch modülünde ise
Attribute 1 değerine göre 5’erli partiler oluĢturulmuĢtur. Daha sonra ürünler
TaĢıyıcı Bölümüne gönderilir.
 Taşıyıcı Bölümü:
Burada taĢıma iĢlemi transport ile sağlanmaktadır. TaĢıma süresi olarak 0.1 br,
taĢıyıcıların hızları da 30 br alınmıĢtır. Ayrıca transport modülü için Destination
Type By Sequence seçilmiĢtir.
 Torna Atelyesi:
TaĢıyıcı ile gelen ürün Free modülü ile boĢaltılır. C üretiminde oluĢan hasarlı
parçalar torna atelyesinde iĢleneceği için buraya gelen yarı ürünün C mi yoksa
diğer ürünler mi olduğuna karar verilmelidir. Gelen ürün C ise direkt iĢlem
görecekken A veya B ise önce Separate modülü ila partiler ayrılmalıdır. ĠĢlemden
Syf 43
sonra yine ürünün C olup olmadığının kontrolü yapılır. Daha sonraki Decide
modülü ile tornadan sonra ıskartaya ayrılan C miktarı belirlenir (2 way By
Chance-Percent True 50). Eğer ürün arızalı C ise ıskarta sayısını belirlemek için
Record modülü ile sayıldıktan sonra Dispose ile sistemi terk eder. Ürün sağlam C
ise direkt transport ile ilgili atelyeye taĢınır. Ürün A veya B ise birinci decide
modülünden sonra 5’erlik partiler haline getirilip taĢıyıcıya iletilir.
 Freze Atelyesi:
TaĢıyıcı ile gelen ürünler boĢaltıldıktan sonra ürünler partilerinden ayrıĢtırılır.
Process ile gerekli iĢlemi görür ve ilgili ürünün B olup olmadığının kontrolü
yapılır. Çünkü B ürünü freze iĢleminden sonra kalite kontrole girmekte ve %10’u
ıskartaya çıkmaktadır. Eğer ürün B ise ikinci Decide modülü ile B’nin kalite
kontrol iĢlemi gerçekleĢtirilir. Ürün A ise direkt olarak Batch modülü ile %5’erli
partiler halinde taĢıyıcı bölümüne iletilir. Ürün ıskartaya ayrılacak bir B ise record
komutu ile sayıldıktan sonra sistemden çıkarılır, sağlam B ise partiler halinde
taĢıyıcıya iletilir.
 Matkap Atelyesi:
Ürünler atelyeye boĢaltıldıktan sonra partiler ayrıĢtırılır ve ürünler iĢleme girerler.
Matkap iĢlemi sonrası A ürününün kalite kontrol faaliyeti için ürünün A olup
olmadığı kontrol edilir. Ürün A değilse partiler halinde taĢıyıcıya iletilir. Eğer
ürün A ise %20’ilk bir ıskarta oranı ile Decide modülünden geçer. Ürün ıskartaya
ayrılacaksa Record modülü ile sayıldıktan sonra sistemi terk eder. Sağlam A ise
partiler haline getirilip taĢıyıcıya iletilir.
 Planya Atelyesi:
Ürünler taĢıyıcıda indirilip ayrıĢtırıldıktan sonra gerekli iĢlemi görürler ve 5’erli
partiler halinde taĢıyıcıya iletilirler.
 Montaj Atelyesi:
Atelye giriĢine gelen ürünün C olup olmadığı kontrol edilir. Çünkü ürün C ise
Exit modülü ile konveyörden alınacakken A veya B ise Free ile Transport
modülünden alınacaktır. Ürün C ise Decide 19 (Percent True=8,4) modülü ile
montaja gönderilecek ve üretilecek C ayrımı yapılır. Eğer ürün A veya B ise
partiler ayrıĢtırıldıktan sonra Attribute 4 (X Montajını gerçekleĢtirecek attribute
değeri) 1 olarak atanır. Montajın X mi yoksa Y mi olacağı sistemde A ürününün
bulunup bulunmadığına bağlıdır. Bu yüzden bu aĢamada ürünün Decide 12
modülü ile A mı olup olmadığı kontrol edilir. Ürün A ise önce Decide 17 (Percent
True=16,6) modülü ile üretilecek ve montaja gönderilecek A ürünü sayısı
belirlenir, sonra sistemde A olduğunu göstermesi için atanan Variable 1 değeri 1
artırılır ve Match 5 (Attribute Name=Attribute 4) modülü ile X montajına
gönderilir. Ürün A değilse yani B ise önce sistemde üretilecek ve montaja gidecek
B sayısını belirlemek için Decide 18 modülü ile (Percent True=91,6) B’ nin bir
kısmı taĢıyıcıya iletilirken bir kısmı montaja gönderilir, sonra yine sistemde A
olup olmadığının kontrolü için Variable 1 değerinin sıfırdan büyük olup olmadığı
kontrol edilir (Decide 14). Eğer sistemde A varsa Match 5 modülüne yoksa
Assign 8 modülüne gönderilerek Y montajı için Attribute 5 değeri 1 atanır ve
Match 4 modülüne gönderilir. Batch 10 ve 11 modülleri ile montaj gerçekleĢtirilir.
Syf 44
Assign 11-12 modülleri ile montaj sonrası parti miktarları ayrı olduğu için bunu
belirleyecek Assign 6 modülleri atanır. Process 13 ile montaj iĢlemi süresi ile
gerçekleĢtirilir. Assign 10 modülü daha önce artırdığımız Variable 1 değerini 1
azaltır, sistemden bir A ürünü çıktığı için. Decide 15 ile parti miktarlarını
belirleyecek Attribute 6 değeri değerlendirilmiĢtir. Ürün Y ise Decide 16 ile
montaj sonrası % 10’luk ıskarta sayısı belirlenmiĢtir. Daha sonra batch 12-13
modülleri ile partiler halinde ürünler taĢıyıcıya taĢınmıĢtır.
Ürüne Göre Yerleşim:
AĢağıda ürüne göre yerleĢim yapılan konveyör hattı segmentleri ile anlatılmıĢtır.
 Bu hat Expo(6) ve Max Arrivals 103 olan Create komutu ile baĢlamaktadır. Bu
hatta Access modülü ile ürünler konveyör hattına alınmakta Convey modülü ile
ilgili birime taĢınmakta ve Exit modülü ile ilgili tezgâha geldiğinde hattan
alınmaktadır.
Bu hatta dikkat edileceklerden biri ikinci torna tezgâhından sonraki kalite kontrol
iĢlemidir. Bu arda Decide modülü ile %30 C ürünün ayrılır. Eğer ürün hasarlı ise
Assign 4 komutu ile Attribute 3 değeri 2 ve sequence numarası farklı bir rota
izleyeceği için 4 olarak atanır. Daha sonra taĢıyıcıya iletilir. Ürün hasarlı değilse
Access ve Convey modülleri ile olağan akıĢına devam etmektedir.
Dikkat edilecek bir diğer nokta ise matkap iĢlemine gelen ürünün ikinci iĢlemi
görüp gelen C mi yoksa sağlam C mi olduğudur. Çünkü ikinci iĢlemden gelen C
transport ile gelirken sağlam C hattan gelmektedir. Decide komutu ile (Attribute 3
==2) ürünün ikinci iĢlemden gelip gelmediği kontrol edilmiĢ; eğer ikinci iĢlem
ürünü ise Free, değilse Exit edilerek tezgâha alınmıĢtır. Daha sonra gerekli
iĢlemleri görmüĢ ve hattaki olağan akıĢı devam etmiĢtir.
Çıkış atelyesi:
Bu atelyede gelen ürünler free modülü ile taĢıyıcıdan alınarak sistemi terk etmektedir. Record
modülü ile sistemden çıkan parti miktarı sayılmaktadır.
b) Sistemin Arena Benzetim dili ile animasyonu yapılmıĢ ve aĢağıda verilmiĢtir.
NOT: AĢağıda verilen Ģekiller ve sistemin nasıl çalıĢtığı rapor ile verilecek olan CD
içerisinde bulunan Arena Program çıktısı ile çalıĢtırılıp görülebilir. Ayrıca sisteme ait
sonuçlar rapora ek olara verilecekse de program çalıĢtırılıp da görülebilir.
Çıktılar CD’ de bulunan “Ödev 14 Animasyonlu” programından alınmıĢtır. Asıl akıĢ Ģeması
“Ödev 14 Animasyonlu2” programıdır. Fakat deneme sürümü Arena kullanıldığı için
kullanılması izin verilen maksimum modül sayısına ulaĢıldığından ARENA programın
çalıĢmasına izin vermemektedir. Ayrıca bu programın kaydedilmesine de izin verilmediği için
sadece aĢağıda akıĢ Ģekli olarak verilmiĢtir. Montaj atelyesine eklenen Decide 16 modülünden
sonraki modüller limiti aĢmaktadır.
Syf 45
AKIŞ ŞEMASI
SURECE GORE GIRIS ATELYESI
A
G
e lis i
A s s ig n
1
B a t c h
TASI YI CI BOLU MU
3
0
0
Su r e c e
o r e G ir is
G
Re q u e s t
B
G
A s s ig n
e lis i
2
B a t c h
4
0
0
T o r n a la r
F r e e
G
2
e le n
C
T r
m
u
0
e
D e c id e
i?
0
0
F a ls
T r
u
0
e
5
F a ls
D e c id e
0
e
e lis i
A s s ig n
3
Ur u n e
o r e G ir is
G
0
Ac c e s s
1
Co n v e y
1
2
Ac c e s s
2
Co n v e y
2
3
Ac c e s s
3
Co n v e y
3
S e p a r a t e
0
C
T o r n a
E x it
1
P r o c e s s
e
C
D is p o s e
2
0
0
5
TORNA ATEL YESI
1
u
e
1 2
I s k a r t a
G
T r
6
F a ls
e
P r o c e s s
C
B a t c h
5
0
0
C
F r e z e
E x it
P r o c e s s
2
0
0
F r e z e le r
F r e e
3
S e p a r a t e
P r o c e s s
2
0
D e c id e
8
0
0
T o r n a
2
E x it
P r o c e s s
3
C
4
A s s ig n
T r
u
F a ls
u
0
e
B
F a ls
D is p o s e
B
4
e
0
e
6
0
4
e
0
M
F a ls
u
B a t c h
K o n t r o l
0
I s k a r t a
T r
K o n t r o l
e
A
0
0
T r
1 0
0
0
FREZE ATELYESI
C
a t k a p la r
F r e e
4
S e p a r a t e
P r o c e s s
3
0
9
D e c id e
e
T r
u
Co n v e y
F a ls
u
e
I s k a r t a
F a ls
3
e
e
B a t c h
MATKAP ATELYESI
4
D is p o s e
A
0
0
0
4
T r
K o n t r o l
e
9
0
Ac c e s s
7
0
0
P la n y a la r
F r e e
C
M
a t k a p
0
A r iz a
S a g la m
0
F a ls
T r
u
F r e e
5
4 P r o c e s s
S e p a r a t e
1 0
B a t c h
0
1
8
0
PLANYA ATELYESI
e
K o n t r o lu
e
0
D e c id e
E x it
4
P r o c e s s
5
Ac c e s s
5
Co n v e y
Syf 46
T r
u
e
1 9
B a t c h
C
1 6
S a y is i
5
0
E x it
0
0
5
F a ls
e
0
D e c id e
KONVEYOR HATTI
0
T r
u
A s s ig n
6
A s s ig n
7
e
1 3
F a ls
e
B a t c h
0
0
M
o n t a jla r
G
e le n
C m
T r
u
D e c id e
e
F a ls
T r
u
1 4
A
0
S a y is i
D e c id e
u
e
I s k a r t a
0
0
7
S e p a r a t e
6
A s s ig n
D e c id e
9
T r
u
A s s ig n
e
5
M
a t c h
B a t c h
4
1 0
A s s ig n
e
1 1
B a t c h
e
0
F a ls
e
T r
e
P r o c e s s
0
0
u
D e c id e
T r
u
1 3
A s s ig n
1 0
D e c id e
T r
u
e
0
1 5
e
1 4
0
1 8
0
F a ls
e
B a t c h
CIKIS
0
0
F a ls
8
R e c o r d
3
D is p o s e
5
F a ls
e
0
a t c h
5
B a t c h
1 5
1 1
A s s ig n
1 2
0
A s s ig n
B a t c h
0
M
e
MONTAJ ATEL YESI
F r e e
B
S a y is i
1 2
0
1 2
0
D e c id e
6
0
F a ls
e
F r e e
Y D is p o s e
0
0
F a ls
T r
1 6
e
1 7
i?
0
0
C ik is
1P r o c e s s
0
0
8
0
1 3
1
T r a n s p o r t
1
Syf 47
3. SONUÇ
Raporun hazırlanma amacı 2006-2007 öğretim yılı benzetim dersi kapsamında öğrenilen
komutları tekrar etmek ve Benzetim Dilleri dersine ön hazırlık yapmaktır. Komutlar hakkında
sadece temel bilgiler verilmeye çalıĢılmıĢ fazla detaylara girilmemiĢtir. Tüm komutlar hakkında
yol gösterici olması açısından örnekler geliĢtirilmeye çalıĢılmıĢtır. Verilen örnekler tüm
komutları kapsamasa da tekrar anlamında diğer komutların da nasıl çalıĢtırıldığının
hatırlanmasını sağlamıĢtır.
Yapılan çalıĢmalar ve araĢtırmalar ıĢığında Benzetim Dilleri dersinin daha verimlilik seviyesi
yüksek geçeceği kanaatindeyim.
Syf 48

Benzer belgeler