GÜNEY AFRİKA ÜLKE RAPORU

GÜNEY AFRİKA ÜLKE RAPORU
1
Güney Afrika Cumhuriyeti (GAC) ekonomisi dünyadaki en ‘açık’ ekonomilerden birisidir.
GAC’nin dünya ekonomisiyle bütünleĢmesi 1994 yılında barıĢçıl ve baĢarılı bir Ģekilde
demokrasiye geçiĢiyle birlikte gerçekleĢmiĢtir. Fakat aynı zamanda nüfusun büyük bir kısmı
da yoksulluk içerisinde bulunmaktadır. GAC’nin gelir dağılımında büyük bir farklılık
yaĢanmaktadır. Ülkede tüketici profili zengin ve yoksul olarak uç noktalara yığılmıĢ
durumdadır. Dolayısıyla tüketici eğilimi ve davranıĢları da farklı olabilmektedir.
Günümüzde
GAC’da
ırk
ayırımı
dönemi
sonrası
radikal
değiĢimler
yaĢanmaktadır. Ekonomide siyah rengin güçlendirilmesi (Black Economic Empowerment)
kavramı ile oldukça önemsenen bir program sürdürülmektedir. GAC dünya ekonomisinde
ağırlığı bulunan geliĢmiĢ ekonomiye sahip ülkelerden geniĢ çaplı ilgi görmektedir.
Yönetimde 9 bölgesel hükümet oluĢturulmuĢtur. GAC ekonomisinin en önemli eyaleti
Gauteng’in endüstri, ticaret ve madencilik merkezi olarak toplam GSYĠH içindeki payı %40
oranını bulmaktadır. Eyalet nüfusu yaklaĢık 9 milyon civarındadır.
Ekonomide ikinci önemli bölge Kwazulu-Natal toplam 9,6 milyon nüfusu ve Durban Ģehri
limanı odaklı yapısı ile turizm, tarım ve ağır sanayiye dayalı bir ekonomiye sahiptir. Üçüncü
olarak Western Cape bölgesi 4,6 milyon nüfusu ile önemli eyaletler arasında yerini almakta,
daha sınırlı endüstri ve maden kaynağına sahip olmasına rağmen diğer eyaletlere göre daha
2
tutarlı ekonomik performans göstermektedir. Bu bölgede tarım (özellikle Ģarap endüstrisi) ve
turizm önde gelen sektörlerdir.
Güney Afrika Cumhuriyeti, Ekonomi Bakanı Sayın Zafer ÇAĞLAYAN’ın uygun görüĢü ve
MüsteĢarlık Makamı’nın 13.04.2012 tarih ve 2012/365 sayılı Onayı ile 2012-2013 döneminde
Hedef Ülkelerinden birisi olarak belirlenmiĢtir.
Ülkemiz ile GAC arasındaki ticari iliĢkiler 1966 yılından beri devam etmektedir. 1980 yılına
kadar ülkemizde uygulanan dıĢ ticaret politikaları yüzünden düĢük düzeyde seyreden ticari
iliĢkiler 1981 yılından sonra hızla artmaya baĢlamıĢ ve 2000 yılına kadar belirgin bir seviyeye
gelmiĢtir.
Türkiye ile GAC arasında II. Dönem KEK toplantısı 13-16 ġubat 2012 arasında Ankara'da
gerçekleĢtirilmiĢtir. Toplantıda; Türkiye ile GAC arasındaki altın ticaretinin Avrupa ülkeleri
yerine doğrudan yapılabilmesi için düzenleme konusu da gündemde yer almıĢtır.
Türk firmalarının gerek yatırım gerekse ihracat yoluyla GAC pazarına giriĢ yapması mümkün
görülmektedir. Ġhracat olanakları açısından olumlu görülen sektörler; inĢaat, tekstil ve hazır
giyim, otomotiv, beyaz eĢya ve elektrikli ev aletleri, makineler, cam ve camdan eĢyalardır.
Türk Ģirketlerinin GAC yerel yönetimlerinin uyguladığı toplu konut projelerinde de görev
alabilecekleri öngörülmektedir.
Sonuç olarak; ülkemizdeki iĢ çevrelerinin kısa vadeden baĢlayarak GAC’daki geliĢmelere
mercek tutmasında ve GAC baĢta olmak üzere Afrika kıtası ile daha yakından ilgilenmesinde
büyük fayda görülmektedir. GeliĢmiĢ ülkelerin bu kapsamlı ilgi ve desteğinin piyasalarda da
paralel Ģekilde yansımaları olacağı muhakkaktır.
Ayrıca bölgeye uzun vadeli bakıĢ açısı ile dıĢ ticarete önem veren her ülke gibi Türkiye’nin
de benzer boyutlarda varlığını hissettirmesi gerekmektedir. Bu durumda uzun süre doruk
seviyelerde seyredeceği beklenen GAC iĢ dünyası hareketliliğinde Türkiye’nin de önemli iĢ
fırsatlarını yaratabileceği öngörülmektedir.
3
TÜRKİYE-GÜNEY AFRİKA SİYASİ İLİŞKİLERİ
GAC ile diplomatik iliĢkiler 22 Nisan 1993 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla tesis edilmiĢtir.
27 ġubat 1993 tarihinde Ankara’da GAC Büyükelçiliği, 22 Mart 1994 tarihinde ise Pretoria
Büyükelçiliğimiz açılmıĢtır.
Ülkemizin Cape Town Ģehrinde bir Fahri Konsolosluğu mevcuttur. GAC’ın ise Ġstanbul,
Ġzmir ve Mersin’de Fahri BaĢkonsoloslukları bulunmaktadır.
Türkiye ile GAC arasındaki ikili iliĢkilerin her alanda geliĢtirilmesi konusunda iki tarafta da
gerekli istek ve potansiyel mevcuttur. GAC, Afrika Kıtası’ndaki konumu ve bilgi ve
tecrübesiyle öne çıkan bir ülkedir.
GAC’ de yaklaĢık 70 Türk firması bulunmaktadır. GAC’ deki Türk yatırımlarının değerinin
60 milyon dolar civarında olduğu tahmin edilmektedir. Yatırımlarımız ağırlıklı olarak
madencilik ve tekstil sektörlerinde toplanmaktadır. Ayrıca, baĢta Cape Town ve Johannesburg
kentlerinde olmak üzere, vatandaĢlarımıza ait tekstil, halı, gıda ağırlıklı ithalat, toptan ve
perakende satıĢ yapan firmalar bulunmaktadır.
GAC’ de yaĢayan vatandaĢlarımızın sayısının 3.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Ülkemizden GAC’ne ve GAC’den ülkemize yönelik turist akıĢı, THY’nin Cape TownJohannesburg-Ġstanbul seferlerinin 17 Eylül 2007 tarihinde tekrar baĢlaması ile
yoğunlaĢmıĢtır.
Hükümetimizce, GAC Hükümeti emrine her yıl lisans ve yüksek lisans bursları tahsis
edilmektedir.
Özel kuruluĢlarımız tarafından Johannesburg, Durban, Cape Town, Port Elizabeth ve
Polokwane kentlerinde kurulmuĢ bulunan okullarda 2200 civarında öğrenci öğrenim
görmektedir.
BURSA –ESKİŞEHİR-BİLECİK - GÜNEY AFRİKA DIŞ TİCARETİ
Bursa-Eskişehir-Bilecik- Güney Afrika Dış Ticaret Değerleri
İhracat (Dolar)
İthalat (Dolar)
Dış Ticaret Hacmi
(Dolar)
Dış Ticaret dengesi
(Dolar)
2010
22.127.744
5.592.792
27.720.536
16.534.952
2011
27.676.468
8.114.124
35.790.592
19.562.344
2012
31.035.943
6.213.118
37.249.061
24.822.825
Kaynak:TÜİK
BURSA’DAN GÜNEY AFRİKA’YA İHRACAT YAPAN FİRMALAR
BTSO DıĢ Ticaret Müdürlüğü’nün kayıtlarına göre, Bursa’dan Güney Afrika’ya ihracat yapan
69 firma bulunmaktadır.
4