1. BÖLÜM- UES için Merkezi ve Merkezi Olmayan

1. BÖLÜM- UES için Merkezi ve Merkezi Olmayan
Seçenekler: Ana özellikler, avantaj ve dezavantajlar,
yasal ve teknik uygulanabilirlik
Alessandra Barreca, KİLİT HUKUK UZMANI
Hatırlayalım…
1. Bileşen ile ulaşılması beklenen genel hedef:
Bir İzleme Mekanizması (MMR) üzerinden Ulusal
Envanter Sistemini (UES) AB’nin 525/2013 sayılı
yönetmeliği ile uyumlaştırmak amacıyla atılması
gereken adımların belirlenmesi ve Türkiye’deki yasal
ve kurumsal mevcut durumun değerlendirilmesi ve
iyileştirilmesi
Bir bakışta Bileşen 1 Faaliyetleri
Faaliyet 1.1 (1-12. aylar)
Yasal, Teknik ve Kurumsal Analiz (YTK Analizi)
Faaliyet 1.2 (11-13. aylar)
Seçenek Belgesinin Hazırlanması
Faaliyet 1.3 (14-19. aylar)
Uygulama Belgesinin/Eylem Planının Hazırlanması
Faaliyet 1.4 (14-24. aylar)
AB Yönetmeliği 525/2013/EU uyarınca Mevzuatın Hazırlanması
1.Bölüm Ana Hatlar
• Merkezi ve merkezi olmayan seçeneklerin tanımı ve incelenmesi
(ortak ilkeler; ayırt edici özellikler; başlıca hukuki, teknik ve finansal sonuçlar);
• Seçilen AB ülkelerindeki en iyi uygulamalara genel bir bakış;
• Başlıca eğilimler ve çıkarılan dersler (…Türkiye açısından en uygun
seçeneğin belirlenmesi için kolaylaştırıcılık rolü üstlenme)
Tanım ve Mevzuatın Hatırlatılması…
• Madde 5.1 KP- Ek 1 Tarafları için UES’nin oluşturulma yükümlülüğü: Ek I’de yer
alan her Taraf Ülkenin (…) Montreal Protokolünce kontrol edilmeyen tüm sera
gazları için kaynak ve yutaklardaki insan kaynaklı emisyon ve azaltımları
hesaplamaya yönelik bir ulusal sistem kurmalıdır. Bu sistemlere yönelik rehberler
(…) CMP tarafından kararlaştırılır”;
• 19 No’lu Karar/CMP.1 (UES tanımı): “Bir UES, Montreal Protokolüyle
denetlenmeyen kaynaklardan gelen insan kökenli sera gazı salımları ve
uzaklaştırılmalarının tahmin edilmesi, raporlanması ve envanter bilgisinin
arşivlenmesi için K1 ‘de ortaya konan bütün kurumsal, hukuki ve prosedürel
düzenlemeleri içermektedir,”;
• BMİDÇS’nin 4 ve 12.Maddeleri , Taraflar Konferansı 20/CP.7 ve 24/CP.19 sayılı
Kararları ve 525/2013 sayılı AB Yönetmeliği (MMR) uyarınca belirlenen diğer
vazifeler
Uluslararası ve AB rejimleri
UES yönetim seçenekleri
• (BMİDÇS ve KP) Taraf Ülkeleri ve AB Üye Ülkeleri için net hesaplama ve raporlama
yükümlülüklerinin bulunması, UES’nin uygulanması için belirlenen zorunlu gereksinimlerin olması
FAKAT UES yönetim biçimine dair seçeneklerde yönlendirme olmaması;
• Muhtemel yönetim modellerinin tanımlarının bulunmaması;
• Ayırt edici özelliklerin olmaması ;
• Tercih edilen yönetim biçimine ilişkin tavsiye verilmemesi
… Yasal boşluk ?
• “Herkese uyan” bir modelin uygulanabilir olmaması;
• Mutlak koşullarda En iyi yönetim biçiminin belirlenememesi ;
• Ülkenin kendi hukuki, kurumsal, teknik ve mali durumlarına göre benimsenecek kati rolün
belirlenmesi
tercihin tamamen bağımsız ulusal koşullara göre yapılması
Belirlemek için
1. ADIM
Her seçeneğe ilişkin uluslararası ve AB gerekliliklerinin + ulusal durumun, ihtiyaç ve
güçlüklerin net bir şekilde ortaya konulması
2. ADIM
Adım kapsamındaki bulgular temelinde en uygun seçeneğin değerlendirilmesi ve bu
değerlendirme uyarınca nihai tercihin yapılması
3. ADIM
Verilen kararın uygulanması amacıyla yasal, idari, mali ve teknik altyapının geliştirilmesi
Önemli faktörler:
• Ülkenim idari
organizasyon
yapısı;
• Kurumsal
yetkinlikler;
• İnsan kaynakları;
• Mali
imkanlar/kısıtlar
• Tek ulusal kuruluşun
belirlenmesi;
• Görev ve sorumlulukların net
bir şekilde belirlenmesi;
• Faaliyetlerin zamanlamasının ve
prosedürlerin belirlenmesi ;
• Bütçe ayrılması
Seçim:
temel ve basit
UES MERKEZİ YÖNETİM MODELİ
• Kamu sektöründe yer alan
Bakanlıklar/Kurumlar/Ajanslar tarafından
merkezi düzeyde yürütülen SG UE faaliyetleri
UES MERKEZİ OLMAYAN YÖNETİM MODELİ
• Merkezi hükümetin gözetimi ve koordinasyonunda
özel sektörde yer alan kuruluşlardan hizmet satın
alınarak yürütülen SG UE faaliyetleri
Sürece dahil
olan ilgili
kurum
Sürece dahil
olan ilgili
kurum
(kamu sektörü)
(kamu sektörü)
TEK ULUSAL
YETKİLİ
KURUM
Sürece dahil
olan ilgili
kurum
(kamu sektörü)
GÖREV
VERİLEN
KURULUŞ
(kamu sektörü)
TEK ULUSAL
YETKİLİ
KURUM
(kamu sektörü)
(özel sektör)
Sürece dahil
olan kuruluş
Sürece dahil
olan kuruluş
(özel sektör)
(özel sektör)
Daha Derinlemesine Ele alınırsa:
Detaylı düzenlemeler
Muhtemel Merkezi olmayan UES
kombinasyonları
Muhtemel Merkezi UES kombinasyonları
1.
2.
3.
Bütün faaliyetlerin tek bir
Bakanlık/Hükümet Kuruluşu tarafından
yürütülmesi; (yüksek seviye merkezileşme)
1.
Faaliyetlerin bir Hükümet Kuruluşunca
desteklenerek tek bir Bakanlık tarafından
yürütülmesi; (orta seviye merkezileşme)
Faaliyetlerin birkaç Bakanlık/Hükümet
Kuruluşunun oluşturduğu bir yapı ile
koordineli bir biçimde yürütülmesi
(genelde karar alma yetkileri bulunan bir
kurumun öncülüğünde). Taraflar geçici
Çalışma Grupları/Komiteler oluşturarak
çalışabilirler.
(yumuşak düzeyde merkezileşme)
Faaliyetlerin birkaç tane özel
kuruluş/danışmanlık şirketi/danışman
grupları tarafından hizmet alınarak
yürütülmesi
(yüksek seviyede merkezden uzaklaşma)
2.
Faaliyetlerin tek bir özel
kuruluş/danışmanlık şirketi/danışman grubu
tarafından hizmet alınarak yürütülmesi
(yumuşak düzeyde merkezden uzaklaşma)
Sağlanması gereken ortak asgari standartlar
• Ulusal düzeyde uygulanacak BMİDÇS, KP
ve AB MMR Müktesebatı;
• Planlamadan hazırlığa ve yönetime kadar
UES’yi oluşturan ve düzenleyen uygun
yasal çerçeve ;
• Yasayla görevlendirilecek tek ulusal
kurum;
• UE’in zamanında teslim edilmesi;
• TACCC hedeflerine ulaşılması;
• UES’nin sürekli olarak iyileştirilmesi;
• UE’in Hükümet tarafından onaylanması
• Madde 5 KP, 4,12 BMİDÇS ve ilgili COP
(Taraflar Konferansı) Kararları, Madde
7,12-15 MMR uyarıca hesaplama,
raporlama ve arşivleme için UES;
• UE’in 3 aşaması boyunca rollerin,
sorumlulukların ve görevlerin net bir
biçimde dağıtılması;
• Elde edilen bilginin resmi sunumunun
zamanında yapılması ve koordinasyonunun
gerçekleştirilmesi için genel sorumluluk;
• Kabul edilen ve uygulanan KG/KK;
• Ön görülen “Resmi Onay”
Merkezi ve Merkezi olmayan UES’ler
Bire Bir Karşılaştırma
• Her iki yaklaşımın birbirleriyle bağlantılı yasal,
teknik ve finansal özellikleri;
• Her iki yaklaşımın avantaj ve dezavantajları
MERKEZİ UES



YASAL
SONUÇLARI



Kabul edilecek UES’yi oluşturan yasal
zemin;
BMİDÇS
ve
AB
nezdinde
görevlendirilecek Tek Ulusal Yetkili
Kuruluş (Odak Noktası);
Belirlenecek
rolleri,
görevleri,
vazifeleri
ve
sorumlulukları
düzenleyen
mevzuat
çerçevesi
(Yerine getirilecek görevlerin ve
faaliyetlerin planlanması);
Net bir biçimde dağılımı yapılacak
idari yetkiler, koordinasyon, denetim
ve karar verici unsurlar;
Hazırlanacak KG/KK planı;
Uygun
kurumlararası
anlaşmalarla/mutabakat
zabıtlarıyla/gayri
resmi
hukuki
düzenlemelerle sürece dahil olan
kurumlar arasında veri akışının ve
koordinasyonun gerçekleştirilmesi
MERKEZİ OLMAYAN UES








Kabul edilecek UES’yi oluşturan yasal zemin;
BMİDÇS ve AB nezdinde görevlendirilecek
Tek Ulusal Yetkili Kuruluş (Odak Noktası);
Belirlenecek rolleri, görevleri, vazifeleri ve
sorumlulukları
düzenleyen
mevzuat
çerçevesi (Yerine getirilecek görevlerin ve
faaliyetlerin planlanması);
Kabul edilecek UE görevlerinin dağılımını
şekillendirecek mevzuat çerçevesi (UES’yi
kuran aynı hukuki düzenleme olabilir);
Hazırlanacak KG/KK planı;
Ulusal yetkili kurum tarafından (kamu
kurumu) denetleme ve koordinasyonun
sağlanması;
Görev ve hizmetlerin dağılımı için ilave
gerekli yasal düzenlemelerin yapılması
(kamu ihale kanunu);
Uygun kurumlararası düzenlemelerle, sürece
dahil olan kurumlar arasında veri akışının ve
koordinasyonun gerçekleştirilmesi



TEKNİK
SONUÇLARI



MERKEZİ UES
Mevcut ulusal teknik kapasitenin 
ve uzmanlığın değerlendirilmesi;
Bu konuda çalışan personel
varlığının
ulusal
düzeyde
değerlendirilmesi;
Muhtemel personel açıkları ve
karşılanması gereken ihtiyaçlar;
Karşılanması
gereken
teknik
uzmanlık eksiklikleri;
Yeterli insan kaynağının sağlanması
ve uzun vadeli devamlılığın olması;
Kapasite geliştirmede uzun vadeli
devamlılık
MERKEZİ OLMAYAN UES
Değerlendirme yapılacak olan
piyasada uygun hizmet sağlayacak
yetenekli ve tecrübeli özel
kuruluşların mevcut olması


BÜTÇE
SONUÇLARI

MERKEZİ UES
UES’yi kurmak için ilk aşamada 
ortaya çıkacak muhtemel ön
masraflar;
Personel alımı ve eğitimi için ilk 
aşamada ortaya çıkacak muhtemel
ön masraflar muhtemel;
İnsan kaynaklarına erişim ve
kapasite geliştirmek konularında
devamlılığı sağlamak için ortaya 
çıkacak
muhtemel
süreklilik
gösterecek masraflar
MERKEZİ OLMAYAN UES
Uygun olan özel kuruluşları dahil
etmek için ortaya çıkacak
muhtemel masraflar;
Danışmanlık piyasasının tahmin
edilemezliğinden ötürü merkezi
olan seçenekle karşılaştırıldığında
daha yüksek masrafların ortaya
çıkma durumu;
Yerel piyasada imkanların daha
kısıtlı
olmasından
kaynaklı
merkezi
olan
seçenekle
karşılaştırıldığında daha yüksek
masrafların ortaya çıkma durumu
MERKEZİ UES




AVANTAJ




DEZAVANTAJ



MERKEZİ OLMAYAN UES
Mevcut kamu kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması;
İklimle ilgili kamu kurumsal çerçevesinin güçlendirilmesi;
İklime ilişkin ulusal tecrübenin güçlendirilmesi;
UE geliştirmede kurumsal kapasitenin ve belleğin
oluşturulması ve korunması;
UES’nin uzun vadeli sürdürülebilirliğinin sağlanması ve
sektördeki ulusal kapasitenin etkinliğinin ve devamlılığının
arttırılması;
Ekonomik verimlilik açısından kamu idaresi ilkelerinin
uygulanması;
UE planlanması, hazırlanması ve yönetiminde şeffaflığın ve
hesap verebilirliğin daha doğrudan bir şekilde temin edilmesi;

Verimliliğin sağlanmaması halinde ortaya çıkabilecek darboğaz
ve aşırı düzenleme riskleri;
Kurumlararası koordinasyonun sağlanması önündeki güçlükler;
Ülke içi kaynakların ve/veya uzmanlığın yetersiz kalması
durumunda karşılanması gerekecek yüksek düzeyde masraflar;
Düzgün ve devamlı kapasite gelişiminin ve personel erişiminin
sağlanması için ortaya çıkan maliyetler











UE geliştirmede verimsizlik ve gecikme risklerinden
kaçınılması;
Daha ivedi ve yumuşak prosedürler;
Sözleşme uyarınca verimliliğin ve teslimin zamanında
olmasının sağlanması;
“Anahtar Teslim” hizmetin sağlanması;
İş yüklerinin hafifleştirildiği bir kamu idaresi;
Yüksek seviyede uzmanlığın ve profesyonelliğin sağlanması;
Kendini bu işe adamış personel (özel)
Uzun vadeli kendi kendine yeten bir UES‘nin
oluşturulmasının ertelenmesi (veya engellenmesi);
Özel sektör ile yapılan anlaşmalardan doğan maliyetler;
Yerel piyasa içerisinde kalifiye özel sektör uzmanlığının
muhtemel azalması;
Sözleşmeden doğan riskler;
Yetkinlikten uzak gibi görünen iklim konularında şeffaflığın
ve hesap verebilirliğin çok “uzak” gibi algılanması riskleri
8 AB Üye Ülkelerinin Tecrübelerine Genel Bakış
(“Herkese uyan” bir modelin uygulanabilir olmadığını unutmamak gerekir )
MERKEZİ UES’ler:
• İtalya
MERKEZİ OLMAYAN UES’ler:
• Yunanistan
• Avusturya
• Danimarka
• Finlandiya
• Birleşik Krallık
• Hollanda
• Fransa
İtalya (I)
• Merkezi bir NIS;
• İklim değişikliği politikasından Çevre Kara ve Deniz Bakanlığı (IMELS) sorumlu;
• ISPRA (Çevre Koruma ve Araştırma Enstitüsü- eski Çevre Koruma Ajansı) tek ulusal
yetkili kuruluş;
• Yasal temel: 51/2008 ve 30/2013 sayılı Kanun hükmünde kararnameler;
• ISPRA, 10 uzmandan oluşan çekirdek bir birim ile birlikte bütün planlama, hazırlık
ve yönetim faaliyetlerinin yürütülmesinden sorumludur;
• ISPRA, BMİDÇS ERT Raporlarına karşılık vermekten sorumludur;
• IMELS, AB MMR uyarınca, UE’nin son onayı ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB
Komisyonuna sunulması konularında tek yetkilidir
İtalya (II)
• ISTAT (Ulusal İstatistik Enstitüsü) koordinasyonunda yaklaşık 10.000 istatistik
operatörünün bulunduğu bir ağ olan Sistan (Ulusal İstatistik Sistemi) veri
kaynakları bakımından çok önemli bir rol oynamaktadır.
• UE geliştirmek için kullanılan başlıca Sistan ürünleri:
 ISTAT’ın hazırladığı Ulusal İstatistik Yıllıkları, Aylık İstatistik Bültenleri;
 ENEA (Yeni Teknolojiler Enerji ve Çevre Ajansı) tarafından hazırlanan Yıllık Enerji ve Çevre Raporu;
 Ekonomik Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Enerji Dengesi (yıllık) Petrokimya Bülteni (çeyrek
yıllık yayın);
 Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulaştırma İstatistikleri Yıllığı;
 TERNA (Bağımsız Ulusal Sistem Operatörü) tarafından hazırlanan İtalya Yıllık Elektrik Enerjisi İstatistikleri;
 ISPRA tarafından hazırlanan Yıllık Atık Raporu;
 Tarım Gıda ve Ormancılık Politikaları Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Ormancılık Envanteri
Avusturya (I)
• Merkezi bir UES;
• İklim değişikliği politikalarından Federal Tarım Gıda Çevre ve Su Yönetimi
Bakanlığı (Yaşam Bakanlığı) sorumlu;
• Federal Çevre Ajansı (Avusturya Cumhuriyetine ait bir limited şirket olup, Yaşam Bakanlığı
tarafından temsil edilmektedir) tek ulusal yetkili kurum;
• Yasal temel: Avusturya Çevre Kontrol Yasası;
• Federal Çevre Ajansı, Emisyon Envanterinin denetiminden sorumlu kurumu ile
beraber UE geliştirmenin tamamından sorumludur;
• MMR uyarınca, Yaşam Bakanlığı resmi onayı vererek raporu BMİDÇS
Sekretaryasına ve AB Komisyonuna göndermekle sorumludur;
• Denetim Kurulu Başkanlığının gözetiminde uygulanan ISO 17020 Uluslararası
Standardının belgelendirdiği Kalite Yönetim Sistemi
Avusturya (II)
• Veri sağlama konusunda Avusturya İstatistik Kurumu (STAT) belirleyici rol
oynamaktadır;
• UE geliştirmek için kullanılan başlıca veri kaynakları:
 Enerji ve ulaştırma için Ulusal Enerji Dengesi (STAT);
 STAT’dan gelen ulusal üretim istatistikleri, ithalat/ihracat istatistikleri; doğrudan sanayi ve sanayi
kuruluşlarından gelen bilgiler ve zorunlu AB ETS bilgisi (sanayi sektörü için);
 Ticaret ve hizmetler için kısa dönem istatistikler, Avusturya dış ticaret istatistikleri, şirket ve birlik anketleri
(Solvent sektörü için);
 STAT’dan gelen ulusal tarım istatistikleri ve çalışmalar (Tarım sektörü için)
 Avusturya Federal Ofisi ve Orman Araştırma Merkezinin hazırladığı Ulusal Ormancılık Envanteri (AKAKDO
sektörü için);
 Düzenli depolama alanlarına ilişkin Ulusal Federal Çevre Ajansı veri tabanı (Atık sektörü için)
Finlandiya (I)
• Merkezi bir UES;
• İklim değişikliği politikalarından Çevre Bakanlı sorumlu;
• Finlandiya İstatistik Kurumu bütün UE faaliyetlerinden (planlama,
hazırlık, yönetim) sorumlu tek ulusal yetkili kuruluş, FAKAT aşağıdaki
kurumların katılımı söz konusu:
Finlandiya Çevre Enstitüsü (SYKE) (F gazlar ve Atık tahminleri);
Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü (Tarım ve AKAKDO tahminleri);
Finlandiya Teknik Araştırma Merkezi (Ulaştırma tahminleri)
•
Finlandiya (II)
• Yasal temel: 30/01/2003 tarihli Finlandiya Hükümeti Kararı, 2015 İklim Değişikliği
Yasası, Statistics Finland Act no.48/1992 sayılı Finlandiya İstatistik Kurumu Yasası
ve 280/2004 sayılı İstatistik Yasası;
• Çerçeve mevzuat Finlandiya İstatistik Kurumu ve sürece dahil olan diğer kuruluşlar
tarafından izlenecek prosedürleri, görevleri, sorumlulukları ve yetkinlikleri
tanımlayan Raporlama Protokolleriyle entegre edilmiştir. Ayrıca:
• Katılan taraflar ile 2 anlaşma - Uzun vadeli çerçeve anlaşmasına dayalı yıllık
sözleşmeler
1-SIKE (F-Gazlar+ATIK)
2-Doğ.Kay.Enst
(TARIM+AKAKDO)
FİNLANDİYA TEKNİK
ARAŞTIRMA MERKEZİ
(ULAŞTIRMA)
Finlandiya (III)
• MMR uyarınca BMİDÇS ve AB Komisyonuna göndermeden önce envanterin
onaylanmasından Finlandiya İstatistik Kurumu sorumludur;
• ONAY SÜRECİ:
AB’ye gönderilecek olan taslak envanter (her yıl en geç 15 Ocak tarihine kadar)
UES Danışma Kuruluna sunulmaktadır (İlgili Bakanlıklar, Enerji Kurumu, Finlandiya
Çevre Enstitüsü ve Finlandiya Doğal Kaynaklar Enstitüsü)
Envanterin son hali (her yıl 15 Nisan) resmi olarak sunulmadan önce yorum
almak üzere Bakanlıklar arası iklim Politikaları Network’üne gönderilir
Hollanda (I)
• Merkezi bir UES;
• İklim değişikliği politikasından Altyapı ve Çevre Bakanlığı sorumlu;
• Tek ulusal yetkili kurum, Hollanda İşletme Ajansı (NLA) (Ekonomi İşleri Bakanlığının bir kurumu)
• Yasal temel: Sera gazı İzleme Yasası (2005);
• Daha detaylı düzenleyici çerçeve, UE planlama, hazırlama ve yönetimi için metodolojilerin
ve prosedürlerin belirlenmesi bakımından Altyapı ve Çevre Bakanlığı tarafından onaylanan
ve yayınlanan, NLA’nın hazırladığı, İzleme Protokolleri aracılığıyla ortaya konmaktadır;
• NLA bütün UES aşama ve faaliyetlerinin denetlenmesinden, koordinasyonundan ve MMR
uyarınca UE’nin BMİDÇS Sekretaryasına ve AB Komisyonuna sunulmasından sorumludur;
• Sunulmadan önce, UE’nin onayında Altyapı ve Çevre Bakanlığı yetkilidir
Hollanda (II)
• NLA ERT tavsiyelerine karşılık verme konusunda yetkilidir;
• Veri toplama ve işleme faaliyetleri, 5 farklı sektörden uzmanların bir
araya gelerek oluşturdukları Görev Güçleri içerisinde yer alan ilgili
Bakanlıkların ve bazı kurumların dahil olduğu Emisyon Kayıt Projesi
çerçevesinde yürütülmektedir;
• Koordinasyon NLA tarafından sağlanmaktadır;
• Süreç İzleme Protokollerine göre yürütülmektedir;
• Çeşitli sözleşeme ve anlaşmalarla Görev Gücü içerisinde işbirliği
sağlanmaktadır
Hollanda (III)
• Başlıca veri kaynakları:
Hollanda İstatistik Kurumundan, Çevre Bakanlığından, Tarım Doğa ve Gıda Kalitesi
Bakanlığından gelen istatistiksel veriler (veri akışı zamanında ve eksiksiz bir
biçimde Hollanda İstatistik Kurumu ile Bakanlıklar arasında yapılan ilgili
anlaşmalar uyarınca sağlanmaktadır);
Özel sektörden gelen sanayi verileri (ağırlıklı olarak AB ETS ve AB Sanayi
Emisyonları Direktifinin uygulanmasından doğan yasal yükümlülükler
çerçevesinde);
Geçici sözleşmeler temelinde danışmanlar ve özel kuruluşlar tarafından toplanan
veriler
Yunanistan (I)
• Merkezi olmayan bir UES;
• İklim değişikliği politikasından sorumlu tek ulusal yetkili kurum Çevre
Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı (MEECC);
• UE faaliyetlerini denetlemek amacıyla MEECC bünyesinde
görevlendirilen 5 sektörün uzmanlarından oluşan İklim Ekibi;
• Sözleşmeye dayalı olarak, UE geliştirme görevi Ulusal Atina Teknik
Üniversitesi (NTUA), Kimya Mühendisliği Bölümüne verilmiştir (kamu
araştırma ve akademik kurum);
• Yasal temel: MEECC 918/21-4-08 sayılı Genelgesi “Ulusal Sera gazı
Envanteri Sisteminin Yapısı ve İşletimi-Roller ve Sorumluluklar”
Yunanistan (II)
• MEECC İklim Ekibinin denetimi altında, UE’nin planlanmasından,
hazırlanmasından ve yönetiminden NTUA sorumludur;
• MMR uyarınca, UE’nin onaylanması ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB
Komisyonuna gönderilmesinden MEECC sorumludur;
• BMİDÇS ERT‘ye yanıtların hazırlanması, bilimsel destek ile birlikte
MEECC’nin sorumluluğu altındadır
Yunanistan (III)
• Aşağıdaki kurumlar tarafından görevlendirilen Odak Noktaları
aracılığıyla NTUA’ya sağlanan ana veriler:
MEECC (enerji, atık, F-gazlar ve AKAKDO sektörü için);
Ekonomi Rekabet ve Taşımacılık Bakanlığı (IPPU sektörü için);
Bakanlık tarafından toplanan temel verileri işleyen Yunanistan İstatistik Kurumu
aracılığıyla Kırsal Kalkınma ve Gıda Bakanlığı;
Altyapı Ulaştırma ve Network Bakanlığı (ulaştırma için);
Yunanistan İstatistik Kurumu (diğer başka kurumlar tarafından ele alınmayan UE
sektör verilerinin birçoğu için)
Danimarka (I)
• Merkezi olmayan bir UES;
• İklim değişikliği politikasından İklim Enerji ve Yapı Bakanlığı ile Çevre
Bakanlığı sorumlu;
• Danimarka Çevre ve Enerji Merkezi (DCE)-Aarhus Üniversitesi, Çevre
Bakanlığı ve Üniversite arasında imzalanan çerçeve danışmanlık
sözleşmesi uyarınca tek yetkili ulusal kuruluştur;
• DCE, eskiden Danimarka Çevre Koruma Ajansı, ondan sonra eski
Danimarka Ulusal Çevre Araştırma Enstitüsünün yerine, çevresel
araştırma, izleme ve danışmanlık hizmetlerini yürütmek üzere 2011
yılında kurulmuştur
Danimarka (II)
• MMR uyarınca UE faaliyetlerinden ve BMİDÇS Sekretaryası ile AB Komisyonuna
sunulmasından DCE sorumludur;
• UE Danimarka Enerji Ajansı tarafından onaylanmaktadır (İklim Enerji ve Yapı Bakanlığı bünyesinde
kurulmuştur);
• UE hesaplamaları ve derleme DCE tarafından yapılmakta, veriler çoğunlukla aşağıdaki
kurumlar tarafından sağlanmaktadır:
 Danimarka Enerji Ajansı (Enerji ve İklim Bakanlığı ): yıllık enerji istatistikleri ve AB ETS altında sunulan özel şirket raporları;
 Danimarka Çevre Koruma Ajansı (Çevre ve Gıda Bakanlığı): F gaz emisyonları ve atık veri tabanı;
 Danimarka İstatistik Kurumu (Sosyal ve İç İşleri Bakanlığı): İstatistik Yıllıkları ve tarım istatistikleri;
 Ulaştırma Bölümü-Danimarka Teknik Üniversitesi+Danimarka Demiryolları (Ulaştırma ve Yapı Bakanlığı) ulaştırma verileri;
 Danimarka Orman Peyzaj ve Planlama Merkezi-Kopenhag Üniversitesi:AKAKDO;
 Danimarka şirketleri: Sanayi
Birleşik Krallık (I)
• Merkezi olmayan bir UES;
• Enerji ve İklim Değişikliği Bölümü (DECC) tek ulusal yetkili kurum;
• DECC ile yapılan sözleşme temelinde Ricardo-AEA UE geliştirmek için yapılan bir
Konsorsiyumun lider danışmanlık şirketi (planlama, hazırlık ve yönetim);
• Ricardo-AEA hem UE’yi BMİDÇS ve AB’ye sunmakla hem de BMİDÇS ERT
tavsiyelerine cevap vermekle yükümlü;
• DECC Ulusal Envanter Yönlendirme Komitesi (NISC) raporun tesliminden önce, UE
onayını verme yetkisine sahip;
• DECC NISC UE faaliyetlerinin denetiminden ve gözetiminden ayrıca UE geliştirmek
için sözleşmelerin düzenlenmesinden genel olarak sorumlu
Birleşik Krallık (II)
• Sorumlu kuruluş Konsorsiyumun koordinasyonunu aşağıdaki konular için
sağlayacaktır:
 Enerji arzı, IPPU ve atık sektörleriyle ilgili tahminlerin Ricardo-AEA tarafından yapılması;
 Tarım sektörüyle ilgili tahminlerin Çevre Gıda ve Köy İşleri Departmanı (DEFRA) ile yapılan sözleşme
uyarınca Rothamsted Research tarafından sağlanması; ve
 AKAKDO sektörüne ilişkin tahminlerin DECC adına Ekoloji ve Hidroloji Merkezi tarafından yapılması;
• Aşağıdaki kaynaklar kullanılmaktadır:
 Digest of UK Energy Statistics tarafından yollanan ve DECC tarafından derlenip yayınlanan enerji
istatistikleri;
 Ya bireysel olarak tesis işletmecilerinden doğrudan Ricardo-AEA’ya gönderilen sanayi prosesleri
bilgileri veya İngiltere ve Galler/İskoçya/Kuzey İrlanda için Çevre Ajansı Kirlilik Envanterinden gelen
bilgiler;
 DEFRA’dan gelen tarım istatistikleri
Fransa (I)
• Merkezi olmayan bir UES;
• Ekoloji Sürdürülebilir Kalkınma ve Enerji Bakanlığı-Enerji ve İklim Genel
Müdürlüğü (MEDDE) tek ulusal yetkili kuruluş;
• UE geliştirme konusunda, sadece iklim değişikliği üzerine UE geliştirmeye
odaklanan ve kar amacı gütmeyen bir araştırma ve danışmanlık kuruluşu olan
Meslekler arası Hava Kirliliği Teknik Araştırmalar Merkezinden (CITEPA) hizmet
satın alınmaktadır;
• Yasal temel: Hava Emisyonları Envanterleri ve Denetimler Ulusal Sistemini kuran
(SNIEPA) 24/08/2011 tarihli Bakanlıklar arası Kararname, CITEPA’yı UE geliştirici
olarak görevlendirmiştir
Fransa (II)
• Enerji ve İklim GM-MEDDE tarafından yürütülen UE faaliyetlerinin
koordinasyonu ve denetimi;
• CITEPA UE planlama, hazırlık ve yönetim konularında yetkilidir;
• UE onayı ve BMİDÇS ile AB ‘ye sunulması MEDDE’nin sorumluluğu
altındadır
Mevcut uygulamadan çıkarılan dersler
(Ülkelere özgü durumlar dikkate alınmalı)
Hangisi Seçilirse Seçilsin:
• Asgari standartlar sağlanmalı;
• İklim değişikliği politikasından
sorumlu Bakanlık aracılığıyla merkezi
hükümet genel denetimi yapılmalı;
• Faaliyetler ayrı ayrı uygulanmalı; Öz
yeterlilik uygulanabilir değildir
• Koordinasyon ve İşbirliği sağlanmalı
Uluslar arası ve AB gereklilikleri yerine
getirilmeli;
Uygun bir yasal temel benimsenmeli;
Tek bir ulusal kurum görevlendirilmeli
ve görev dağılımı net olmalı;
TACCC hedeflerine ulaşılmalı;
Kuruluşlar arasında zamanında ve
aktif veri akışını sağlamak için
Mutabakat Zabıtları/Anlaşmalar
imzalanmalı
Mevcut uygulamadan doğan başlıca eğilimler
Merkezi UES
Merkezi olmayan UES
• Tek ulusal yetkili kurum, genellikle
Çevre/İstatistik Kurumu;
• Genellikle yetkili bir ulusal kurum (şart değil)
Çevre/İklim Değişikliği Bakanlığı;
• UE onayı ve sunulması ile Çevre/İklim
Değişikliği konularında yetkili Bakanlık;
• Farklı araçlar kullanarak yapılan merkezi
hükümet denetimi (genel koordinasyon,onay,
teslim);
• Hızlı bir onay sürecinin öngörülmesi;
• UE geliştirme (hazırlık ve sektör uzmanları
tarafından yapılan KG/KK;
• Çekirdek uzman grubu aracılığıyla elde edilen
uzun vadeli sürdürülebilirlik ve kurumsal
belleksık yetki devirlerinden kaçınılması
• İklim enerji ve çevre politikasında yetkili olan
Bakanlık/Kamu Kurumundan onay alınması;
• Veri toplamak için gerekli olan kamu
kuruluşlarının müdahaleleri (bazen veri
işlemek için);
• Uzun vadeli çerçeve anlaşmalarıyla tecrübeli
kuruluşlardan hizmet satın alınması;
• Daha çok Araştırma Enstitülerinin tercih
edilmesi
Türkiye Cumhuriyeti’nin Ulusal Sera gazı Envanteri Sisteminin
Güçlendirilmesi ve İyileştirilmesi
Türkiye için en uygun UES yönetim biçiminin belirlenmesi üzerine Seçenek
Değerlendirme Belgesinin Sunumu
Alessandra Barreca
KİLİT HUKUK UZMANI
[email protected]
www.task-ghg.com