Yıldızların Altında Emsalsiz Bir Gece

Yıldızların Altında Emsalsiz Bir Gece
H.İbrahim TELLİOĞLU tarafından yazıldı.
Cuma, 31 Aralık 2010 13:00 - Son Güncelleme Pazar, 30 Ekim 2011 15:29
ASİLDER izcilik komisyonunun organize ettiği “Yıldızları Temaşa Ediyoruz” gece etkinliği,
Ankara-Kazan- Kılıçlar Köyü-Sürsefa piknik alanında gerçekleştirildi.
Işıksız orman alanında gece yapılan bir etkinlik olmasına rağmen programa aileler yoğun katılım
gösterdi. Bir müddet yıldız kayması seyredildikten sonra şehrin beton sıcağından,
gürültüsünden uzak, doğal bir ortamda hafif serinlikte çam ormanlarının altında teravih namazı
kılındı.
Aileler evlerden getirilen el yapımı yiyecekleri, meyve, çayı vb. birbirine ikram etti. Sohbetler
edildi. Gıyaseddin KARATEPE Bey’ in yaptığı duayla birlikte gece etkinliği sona erdi.
1/4
Yıldızların Altında Emsalsiz Bir Gece
H.İbrahim TELLİOĞLU tarafından yazıldı.
Cuma, 31 Aralık 2010 13:00 - Son Güncelleme Pazar, 30 Ekim 2011 15:29
PERSEID GÖKTAŞI YAĞMURU
Yaz gecelerine denk düşen bu göktaşı yağmuru, göktaşı yağmurlarının en tanınanıdır. Gökyüzü
tutkunları gözlem programlarını göktaşı yağmurunu görebilmek için bu tarihler arasına denk
getirmeye calışırlar. Amatör gökyüzü gözlemcilerinin heyecanla bekledikleri 10. Ulusal Gökyüzü
Gözlem Şenliği de, 17-19 Ağustos tarihleri arasında, Bursa-Uludağ'da yapılacak. Gezegenimiz
17 Temmuz - 24 Ağustos tarihleri arasında, Güneş çevresinde 130 yılda bir tur atan Swift-Tuttle
kuyrukluyıldızının yörüngesinde bıraktığı kalıntıların içinden geçer.
Bu yıl gerçekleşecek göktaşı yağmuru sırasında olağanüstü bir artış beklenmemektedir. Göktaşı
sağanağının en yoğun olacağı gecelerin 11-12 ve 12-13 Ağustos geceleri olması beklenmekte.
Yandaki gök haritasından da görülebileceği gibi göktaşları kuzey-doğu yönünde gece
yarısından sonra yükselen Perseus takımyıldızından yağıyormuş gibi görülecekler. Yerleşim
yerlerinden uzak çok karanlık bölgelerden saatte 100 kadar göktaşının görülmesi beklenmekte.
O tarihlerde gece boyunca Ay'ın olmaması gözlem için uygun koşullar oluşturmaktadır.
2/4
Yıldızların Altında Emsalsiz Bir Gece
H.İbrahim TELLİOĞLU tarafından yazıldı.
Cuma, 31 Aralık 2010 13:00 - Son Güncelleme Pazar, 30 Ekim 2011 15:29
Işık kirliliğine uğramamış şehir ışıklarından uzak olabildiğince karanlık bir yeri gözlem alanı
olarak seçebilirseniz, göktaşlarını görme şansınız daha da artacaktır.
GÖKTAŞI YAĞMURLARI NEDİR ?
Güneş çevresinde değişik yörüngelerde dolanan irili ufaklı her türlü kaya parçasına göktaşı
denir. Kuyrukluyıldızların yörüngelerinde dolaşırken tamamen parçalandıklarında geriye kalan
katı küçük çekirdek parçaları ve yine bu bozulma ve parçalanma süreci sırasında
yörüngelerinde bıraktıkları kuyrukluyıldız maddesi göktaşlarının kaynağıdır.
Ayrıca Apollo türü parçalanmışküçük gezegen artıklarına da göktaşı denir. Bunların boyutları
10 km çaplı kaya parçalarından, 1 mikron büyüklüğündeki toz parçacıklarına kadar değişir.
Göktaşlarının büyük olanlarının kökeni küçük gezegenler, küçük olanların kökeni ise
kuyrukluyıldızlardır. Eğer uzayda bol miktarda bulunan bu göktaşlarının yörüngeleri
Dünya'mızın yörüngesi ile kesişirse, göktaşı büyük bir hızla (12-72 km/sn) atmosfere girer. Bu
sırada meydana gelen sürtünme ile göktaşı ısınır, yanar ve ışık saçmaya başlar.
Halk dilinde bu olaya yıldız kaydı denir. Özellikle açık yaz gecelerinde her insanın yıldız
kayması olarak gördüğü hatta niyet tuttuğu bu ilginç görüntünün aslında uzaydaki yıldızlarla hiç
bir ilişkisi yoktur. Göktaşının parlaklığının birden arttığı yanma işlemi bize çok yakın bir
konumda, Dünya atmosferinde meydana gelir. Yılın belirli gecelerinde kayan yıldızların sayısı
çok artar. İşte bu olaya göktaşı yağmuru adı verilir. Göktaşı yağmurunun hızlandığı gecelerde
göktaşlarının yıldızlara göre gökyüzünde izlediği yol bir gök atlası üzerine çizilirse, tüm bu
yolların aynı noktada kesiştiği görülür. Yani o gece, tüm göktaşları gök yüzünde sanki bu
noktadan geliyormuş gibi görülürler.
Gökyüzündeki bu noktaya saçılma (radyan) noktası denir. Aslında hepsi birbirine paralel
3/4
Yıldızların Altında Emsalsiz Bir Gece
H.İbrahim TELLİOĞLU tarafından yazıldı.
Cuma, 31 Aralık 2010 13:00 - Son Güncelleme Pazar, 30 Ekim 2011 15:29
yörünge izleyen göktaşları atmosfere girmektedir. O geceki göktaşı yağmuru bu saçılma
noktasının bulunduğu takımyıldızın adı ile anılır. Örneğin; Perseid, Leonid göktaşı yağmuru gibi.
Yeryüzün'den yaklaşık 120 km yukarıda yanarak ışık saçmaya başlayan göktaşlarının çoğu 60
km üstümüzde yanıp yok olur. Bunlar boyutları çok küçük olanlardır. Eğer göktaşı yeterince
büyükse yanan kısmından artan parçalar yeryüzüne kadar ulaşabilir. Böyle büyük olanlar
gökyüzünde çok daha fazla ışık saçtığı için bunlara ateş topu denir. Yeryüzüne ulaşan
göktaşlarının sayısı çok azdır.
Bu yağmurlardan sonra zaman zaman 2-3 tane tuğla büyüklüğünde göktaşı bulunmaktadır.
Dünya'ya ulaşabilengöktaşları yandığından rengi siyahtır. Atmosferde gazla sürtünmesinden
dolayı da yüzeyi cilalanmış gibi düzdür. Yörüngesi bilinmeyen çapı bir kaç yüz metreden daha büyük bir göktaşıylaçarpışmanın çok
nadiren yüzbinlerce yılda bir olduğu bilinmektedir. Olası çarpışma tehlikelerinden korunmak için
NASA'da sürekli bir gözlem programı sürdürülmektedir.
4/4