ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.

T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
1 / 14
1. AMAÇ: Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Patoloji Laboratuarında ulusal
standartlara, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak; gelen hastalara ait materyallerin, sekreterlikte doğru
kabulü, laboratuarda standartlara uygun çalışılması, raporlanması, raporların gerekli mercilere ulaştırılması ve
sonuçların arşivlenmesini sağlamak gibi gerekli hizmetler için düzenlenmiş yöntemleri tanımlamaktır.
2. KAPSAM: Patoloji laboratuarının hizmetlerini ve tüm laboratuar çalışanlarını kapsar.
3.KISATMALAR:
HBYS: Hastane Bilgi Yönetim Sistemi
PAP: Papanicolaou Boyama Metodu
BOS:Beyin Omurilik Sıvısı
4.TANIMLAR:
5.SORUMLULAR:
 Sorumlu Öğretim Üyesi
 Asistan Doktorlar
 Laboratuar Teknik Elemanları
 Sekreter
6.FAALİYET AKIŞI
6.1.LABORATUAR GENEL ÇALIŞMA ESASLARI
 Laboratuarda önlükle çalışılır, biyopsi ve sitoloji materyallerinin mikroskobik işlemi sırasında özel
giysiler ve koruyucu ekipmanlar giyilir.
 Laboratuar ortamında yiyecek içecek bulundurulmaz.
 Temizlik ve laboratuar düzenine uyulur. Kullanılan malzemeler yerlerine kaldırılır.
 Kimyasal maddelere direkt olarak dokunulmaz, solumaktan kaçınılır, Bu tür maddeler açıkta bırakılmaz,
kullanıldıktan sonra kapağı hemen kapatılır.
 Çalışma sırasında eldiven kullanılır ve sonrasında eller yıkanır.
 Özelliğini yitiren solüsyonlar yenileriyle değiştirilir, tarihi geçmiş olanlar kullanılmaz.
 Yanıcı ve tahriş edici maddelerin cilt ya da göz ile teması halinde bol su ile yıkanır ve ilgililere haber
verilir.
 Cihazlar özenle kullanılır, her cihazın kullanım talimatına dikkat edilir.
 Hijyen şartlarına mutlaka uyulur, Özellikle materyallerin makroskobi aşamasında, hazırlanması
sırasında enfeksiyon riskinin olduğu unutulmamalı, önlük, maske, gözlük ve eldiven kullanılmalıdır.
Şüpheli temas ya da yaralanma durumunda uygun antiseptiklerle yıkama yapılır. Hastane enfeksiyon
komitesine ve kalite yönetim birimine kan ve vücut sıvılarının sıçramasına maruz kalan çalışan bildirim
formuyla veya HBYS üzerinden durum bildirilir.
 Tüm aşamalarda dikkat, ciddiyet ve hassasiyet gösterilir. Patoloji laboratuarı güvenlik rehberine uyulur.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
2 / 14
6.2.ÖRNEK GÖNDEREN BİRİMLERİN VE MERKEZLERİN TANIMI
Hastane içi klinikler ve hastane dışı konsültasyonlardan örnekler gönderilir.
6.3.ÖRNEĞİN UYGUN ŞEKİLDE TRANSFERİ
Alınan numuneler hastane görevli personeli veya hasta yakınları tarafından, patoloji laboratuvarı test
rehberinde belirtilen örnek transferi kriterlerine uygun şekilde patoloji laboratuvarı numune kabul
sekreterliğine ulaştırılır.
6.4.ÖRNEK KABUL VE RET KRİTERLERİ
 Tüm örnekler için patoloji istek formu eksiksiz olarak doldurulmuş ve hasta kimlik bilgileri, bilgisayar
numarası etiketlenmiş olarak gönderilmelidir.
 Tanılı ya da kuşkulu bulaşıcı hastalığı olan olgular patoloji istek formunda ayrıca özel olarak
belirtilmelidir.
 Cerrahi patoloji materyalleri büyüklüklerine uygun kaplarda %10 formaldehit içinde gönderilir.
 İntraoperatif konsültasyon ,doku immün florasan ve sitolojik yayma yapılacak olguların materyalleri
fiksatif solüsyona konmadan taze olarak en kısa sürede zorunlu durumlarda kurumayı önlemek için serum
fizyolojik ile ıslatılarak gönderilir.
 İntraoperatif konsültasyon için örnekler ameliyathaneden hiçbir solüsyona konmadan, gazlı bez üzerinde,
diğer hastanelerden kapalı kap içinde buz kalıpları arasında kalacak şekilde, en kısa sürede gönderilir
 İntraoperatif konsültasyon için sitolojik materyaller, doku örnekleri ile birlikte gönderilmelidir.
 Balgam, idrar, seröz sıvılar, kist, aspirasyon sıvıları fiksatif solüsyona konmadan, sızdırmaz kaplarda, en
kısa sürede gönderilir.
 İnce iğne aspirasyon biyopsileri, üzerlerine hasta isimleri yazılmış lamlara yayılarak ve havada
kurutularak, smearler saç spreyiyle fikse edilerek ve % 96 alkol içinde gönderilir.
 Tüm materyallerin mesai saatleri içinde gönderilmelidir. Mesai saatleri içinde gönderilemeyen seröz
boşluk sıvıları, kist aspirasyon sıvıları buzdolabında +4C de saklanmalıdır. Sıcaklık takip formuyla takibi
yapılmaktadır.
 Hasta kimlik bilgileri tutarsız olan ya da örnek üzerinde hasta kimlik bilgileri yazılı olmayan materyaller
kabul edilmez.
 Uzun süre açıkta kalmış, kurumuş, kotere bağlı olarak yanmış, sertleşmiş doku örnekleri ile sert, kalsifik
doku örnekleri intaoperatif konsültasyon için kabul edilmez.
 Biyopsiler, doku büyüklüğüne uygun kapta % 10 formol içinde gönderilir.
 Rezeksiyon materyalleri, bütünlüğü bozulmadan, kesit yapılmadan, büyüklüğü yeterli kaplarda üzerini
örtecek şekilde % 10 formol içinde gönderilir.
 Tanımlanan özelliklere uymayan sitoloji ve biyopsi-rezeksiyon örnekleri kabul edilmez.
 Ameliyathaneden ve servislerden gönderilen materyaller görevli personelle getirilir. Polikliniklerden veya
diğer hastanelerden gönderilen materyaller hasta yakınları tarafından getirilir.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
3 / 14
 Tüm numuneler mesai saatleri içinde gönderilmelidir.
6.5.RAPORLARIN HASTALARA VE DOKTORLARA NASIL ULAŞTIRILACAĞI
Sonuç alma tarihi materyali getiren kişiye sözlü olarak bildirilir. Materyalin durumuna göre ön hazırlık
(kemik dokusunun asitte bekletilmesi, büyük dokuların uzun sürebilecek fiksasyonu gibi) ve özel işlem
(histokimyasal boyama) gerektirebilecek durumlar sözel olarak belirtilmelidir. Ayrıca patoloji laboratuvarı
sonuç alma kartı düzenlenir ve numuneyi getiren kişiye teslim edilir. Çıkan sonuçlar HBYS üzerinden
doktorlara ulaşır.
6.6.RAPORLAMADA KULLANILAN ULUSLAR ARASI STANDART VE STANDARTLAR
Raporlamada Sağlık Bakanlığının istediği tümörler ile ilgili uluslar arası kotlar kullanılmaktadır.
6.7. LABORATUVAR DIŞINDAKİ KRİTİK SÜREÇLER İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER
Laboratuvarda işi biten materyel araştırma görevlisine teslim edilir. Öğretim üyesiyle birlikte tanı konarak
yazılmak üzere sekreterliğe verilir. 5 iş günü içinde rapor hastaya teslim edilir.
6.8. MAKROSKOBİK DEĞERLENDİRME
6.8.1. MAKROSKOBİK DEĞERLENDİRME VE DOKU TAKİBİ
BİYOPSİ MATERYALLERİ
1) Gelen biyopsi materyallerinin makroskobisi patoloji uzman doktoru tarafından laboratuvar
görevlisinin yardımı ile alınır.
2) Makroskobik değerlendirme makroskobi rehberi doğrultusunda yapılır ve gerekli parçalar alınır.
3) Kasetlenen doku parçaları formaldehit dolu kavanozda biriktirilir ve gün sonunda doku takip
cihazında işleme alınır.
4) İşlemden geçen dokular ertesi sabah laboratuvar görevlisi tarafından bloklanır.
5) Bloklanan dokular laboratuar görevlisi tarafından sırasıyla kesilir, otomatik boyama cihazında H&E
boyası ile boyanır ve balzamla kapatılır.
DOKU TAKİP CİHAZI (OTOTEKNİKON) NIN İŞLEYİŞİ
• Formalin
30 dak.
• Alkol %60
30 dak.
• Alkol %70
1 saat
• Alkol %80
1 saat
• Alkol %90
1 saat
• Alkol %95
1 saat
• Absolü alkol
1 saat
• Absolü alkol
2 saat
• Xylol
2 saat
• Parafin 62 C
1 saat
• Parafin
1 saat
• Parafin
1 saat
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
• Parafin
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
4 / 14
1 saat
Bir gece boyunca ototeknikon cihazında takibe alınan biyopsi ve doku örnekleri parafin blok yapılmak
üzere bloklama cihazının haznesine alınır. Takip kasetleri tek tek acılıp içerisindeki dokular sıcak pens
yardımıyla metal bloklama kasetlerine konur ve üzerlerine 65-70 santigrat
Derecede eritilmiş sıvı parafin dökülür. Hastaya ait patoloji numarası ve dokuya ait bilgiler küçük kâğıtlara
yazılarak bloklara yapıştırılır. Blokların soğuması için soğutucu cihazına sıralanır. Yeterince soğuyan bloklar
metal kasetlerden çıkartılarak kesim için buzlukta veya soğutucuda 10 dakika bekletilir. Mikrotom yardımıyla
yapılacak boyaya göre 3-4-5 mikron kalınlıklarında kesitler alınır. Alınan parafin kesitler fırça yardımıyla 50-58
derece sıcaklıktaki doku banyosuna alınır. Bu aşamada yine fırça yardımıyla dokuların açılması ve
kırışıklıkların giderilmesi sağlanır. Su banyosundaki dokular üzerine hastaya ait patoloji numarası ve dokuya ait
bilgiler yazılı olan lamlara alınarak boyama sepetlerine sıralanır. Lam sepetleri boyama işlemine geçilmek üzere
80-85 derece sıcaklıktaki etüve bırakılır.
Etüvde 45 dakika bekleyen sepetler yine etüv içerisinde bulunan sıcak ksilende 15 dakika bekletilerek
dokular üzerindeki parafin kalıntıları uzaklaştırılır.
HEMATOKSİLEN-EOZİN BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.(80 santigrat derece etüvde 45dk bekletilir, etüvde bulunan sıcak ksilende
15 dk. bekletilir, Soğuk ksilenlerden 1. Sinde 15 dk. 2. Sinde 10 dk. 3. Sünde 5 dk. bekletilir.)
2) %96 lık alkollerden geçirilir.(1. Alkode 5 dk. 2. Alkode 5 dk. tutulur.)
3) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
4) Hematoksilende 5 dk. boyanır
5) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
6) Asit alkolde 15-20 sn. bekletilir.
7) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
8) Amonyaklı suda 30 sn. bekletilir.
9) Çeşme suyunda 2 dk. yıkanır.
10) Eosinde 3 dk. bekletilir.
11) %96 lık alkollerden geçirilir.(1. Alkode 1 dk. 2. Alkode 1 dk. 3. Alkolde 1 dk. tutulur.)
12) Ksilollerden geçirilir.( 1. Ksilolde 2 dk. 2. Ksilolde 5 dk. 3. Ksilolde 5 dk. tutulur.)
13) Balzamla kapatılır.
6.9 .MİKROSKOBİK DEĞERLENDİRME
1. Mikroskobik inceleme sırasında doku takibi, kesit, boyama ya da kapatma aşamalarında sorun
olduğu düşünülüyorsa düzeltici önleyici faaliyet formu düzenlenerek çalışmalar yapılır.
2. Hazırlanan doku kesitleri ve sitoloji yaymaları patoloji uzman doktoru tarafından mikroskobik olarak
incelenir. Kesin tanı konulan hastaların raporları yazılır.
3.Kesin tanı konulamayan vakalardan gerekiyorsa tekrar parça, tekrar kesit veya sitolojiler için tekrar yayma
yapılır.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
5 / 14
4.Yeni alınan parça veya kesitlerden sonra tekrar mikroskobik inceleme yapılır, Kesin tanı konulan hastaların
raporları yazılır.
5.Kesin tanı konulamayan veya ileri tetkik gerektiren durumlarda patoloji uzmanının isteği doğrultusunda,
laboratuvar teknik elemanları tarafından histokimyasal ve immünhistokimyasal boyamalar yapılır. Gerekli
durumlarda bu boyamalar için kontrol çalışması yapılır.
6.Özel boya lamları mikroskopta incelenir, Kesin tanı konur, hastaların raporları yazılmak üzere sekretere
teslim edilir.
6.10.SİTOLOJİK DEĞERLENDİRME
6.10.1. SİTOLOJİ MATERYALLERİ
1) Hazır yayılmış olarak gelen sitolojik materyaller (servikovaginal smear, fırçalama, ince iğne aspirasyon
biopsisi, meme başı yaymaları gibi) laboratuvar görevli personeli tarafından boyanır.
2) Sıvı halde gelen materyaller (idrar, bronş aspirasyonu ve balgam gibi) direkt yayma veya santrifüj sonrası
yayma olarak hazırlanır. Santrifüj sonucu oluşan çökelti çoksa hücre bloğu oluşturmak üzere doku takibi
işlemine alınır.
3) Servikovaginal yaymalarda PAP, kemik iliği yaymaları Wright, Tiroid yaymaları Giemsa ve PAP ile diğer
yaymalarda PAP ve H&E ile boyanır ve balzamla kapatılır.
PAP (PAPANİCOLAOU) BOYAMA METODU
1) %96 lık alkolde 5 dk. tutularak tesbit edilir.
2) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
3) Hemotoksilende 5 dk. tutulur.
4) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
5) Asit alkolde 15 sn.tutulur.
6) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
7) Amonyaklı suda 15 sn. bekletilir.
8) Çeşme suyunda 2 dk. yıkanır.
9) %96 lık alkolde 2 dk. bekletilir.
10) Orange-G 6 dk. bekletilir.
11) Çeşme suyunda 2 dk. yıkanır.
12) EA 50 de 3 dk. bekletilir.
13) %96 lık alkollerden geçirilir.(1. Alkode 30 sn. 2. Alkode 30 sn. 3. Alkolde 1 dk. tutulur.)
14) Ksilollerden geçirilir.( 1. Ksilolde 2 dk. 2. Ksilolde 2 dk. 3. Ksilolde 5 dk. tutulur.)
15) Balzamla kapatılır.
WRİGHT BOYAMA METODU
1) Havada kurutulmuş yayma lamları üzerine yeni hazırlanmış ve buzdolabında muhafaza edilmiş Wright
boyası damlatılır ve 6-7 dk. Bekletilir.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
6 / 14
2) Lamlar üzerine distile su damlatılarak boya yoğunluğu azaltılır ve 3 dk. bekletilir.
3) Çeşme suyunda 1 dk. yıkanır.
4) Lamlar açık havada kurutulur
5) Kapama yapılmadan immirsüyon damlatılarak mikroskopta bakılır.
NOT: Sitoloji örneklerine uygulanan H&E boyama metodu yukarda anlatıldı. Giemsa , PAS, Demir(Prusya
Mavisi) Boyama metodlarıda histokimyasal boyama metodları içerisinde anlatılacaktır.
6.11. RUTİN DIŞINDA UYGULANAN YÖNTEMLERİN (İMMÜNOHİSTOKİMYA, HİSTOKİMYA,
İMMÜNFLORESAN, MOLEKÜLER TEKNİKLER, ELEKTRON MİKROSKOPİ GİBİ) NASIL
YAPILACAĞI
6.11.1.LABORATUVARDA UYGULANAN ÖZEL BOYAMA TEKNİKLERİ
6.11.1.1.HİSTOKİMYASAL BOYAMALAR
MAYERS MUCİKARMEN (MÜSİN) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Harris hematoksilende 1 dakika boyanır.
4) Çeşme suyunda yıkanır.
5) Amonyaklı sudan geçirilir.
6) Çeşme suyunda yıkanır.
7) Müsin boyasında 4 saat bekletilir.
8) Çeşme suyunda iyice yıkanır.
9) Distile sudan geçirilir.
10) Metanil yellow solüsyonunda 1 dk. boyanır.
11) Distile sudan hızlıca geçirilir.
12) Alkol aseton ve ksilenden geçirilir.
13) Balzamla kapatılır.
VAN GİESON BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Van gieson Çalışma solüsyonunda 5 dakika bekletilir.
4) Distile suda 3-4 kez yıkanır.
5) Van gieson boyasında 5 dakika zıt boya yapılır.
6) Hızlı bir şekilde distile suyla yıkanır.
7) Alkol aseton ve ksilenden geçirilir.
8) Balzamla kapatılır.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
7 / 14
GİZEMSA BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Metil alkolde 30 dakika tutulur.
4) Distile suda yıkanır
5) 1 saat gizemsa boyası
6) Distile suda hızlıca yıkanır
7) Alkol aseton ve ksilenden geçirilir.
8) Balzamla kapatılır.
TRİPPLE (MASSON TRİKROM) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Harris hematoksilende 1 dakika bekletilir.
4) Çeşme suyunda yıkanır, distile sudan geçirilir.
5) Amonyaklı suya batırıp çıkarılır, distile sudan geçirlir.
6) %5 lik demir allumda 1 dakika bekletilir.
7) Çeşme suyunda bir iki dakika yıkanır.
8) Panceaus asit fuksin 3-5 dakika bekletilir.
9) Distile suyla yıkanır.
10) %1 lik asetik asitli sudan geçir.
11) Fosfotungistik asitle sudan geçir.
12) %1 lik asetik asitli sudan geçir.
13) Liğht green de 5-10 dakika bekletilir(boya yeni ise 5 dakika yeter).
14) %1 lik asetik asitli sudan geçir.
15) Alkol aseton ve ksilenden geçirilir.
16) Balzamla kapatılır.
GOMORİ DEMİR (PRUSYA MAVİSİ) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Kesitler çalışma solüsyonuna konulur 20 dakika bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) Nüklea fast red, bazik fuksin veya eozin ile 1-2 dakika zıt boya yapılır.
6) Distile su ile iyice yıkanır
7) Açık havada kurutulur
8) Ksilenden geçirilir
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
8 / 14
9)Balzamla kapatılır
GÜMÜŞ (RETİKÜLİN) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Potasyum permankanat solüsyonunda 1 dakika bekletilir.
4) Çeşme suyunda 2 dakika yıkanır.
5) Potasyum metabisülfit doku beyazlaşıncaya kadar takriben 1 dakika bekletilir.
6) Çeşme suyunda 1 dakika yıkanır.
7) Ferrikallum sülfat solüsyonunda 1 dakika bekletilir.
8) Çeşme suyunda 1 dakika yıkanır.
9) Distile sudan geçirilir.
10) Amonyum gümüş nitrat solüsyonunda 3 dakika bekletilir.
11) Distile sudan geçirilir.
12) % 10 luk Formalinde doku kararıncaya kadar takriben 3 dakika bekletilir.
13) Çeşme suyunda 1 dakika yıkanır.
14)Altınklorür solüsyonunda 10 dakika bekletilir.
15) Distile suda yıkanır.
16) Potasyum metabisülfit solüsyonunda 1 dakika bekletilir.
17) Yıkamadan sodyumtiosülfat solüsyonuna alınır ve 1 dakika bekletilir.
18) Çeşme suyunda 1 dakika yıkanır.
19) Alkol aseton ve ksilenden geçirilir.
20) Balzamla kapatılır.
PAS (PERİYODİK ASİT SCHİFF REAKSİYONU) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Periyodik asit solüsyonunda 20 dk. bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) Schiff solüsyonunda 20 dk. Bekletilir.
6) Çeşme suyunda 10 dk. yıkanır.
7) Harris hema toksilende 1 dk. Zıt boyana uygulanır.
8) Distile suda iyice yıkanır.
9) Amonyaklı sudan geçirilir.
10) Distile suda yıkanır.
11) Alkol, aseton ve ksilolden geçirilir.
12) Balzamla kapatılır.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
9 / 14
A-B PAS (ALCİEN BLUE-PERİYODİK ASİT SCHİFF) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Alcian Blue solüsyonunda 30 dk. bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) Periyodik asit solüsyonunda 20 dk. bekletilir.
6) Distile suda yıkanır.
7) Schiff solüsyonunda 20 dk. bekletilir.
8) Çeşme suyunda 10 dk. yıkanır.
9) Harris hematoksilende 1 dk. zıt boyana uygulanır.
10) Distile suda iyice yıkanır
11) Amonyaklı sudan geçirilir
12) Distile suda yıkanır.
13) Alkol, aseton ve ksilolden geçirilir.
14) Balzamla kapatılır.
D-PAS (DİASTAZ- PERİYODİK ASİT SCHİFF) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Dokuların üzeri tükürükle kapatılır. 15 dk. bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) Periyodik asit solüsyonunda 20 dk. bekletilir.
6) Distile suda yıkanır.
7) Schiff solüsyonunda 20 dk. bekletilir.
8) Çeşme suyunda 10 dk. yıkanır.
9) Harris hema toksilende 1 dk. Zıt boyana uygulanır.
10) Distile suda iyice yıkanır
11) Amonyaklı sudan geçirilir
12) Distile suda yıkanır.
13) Alkol, aseton ve ksilolden geçirilir.
14) Balzamla kapatılır.
ZİEHL NELSEN BASİLLER İÇİN (EZN) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Kesitler ağzı kapalı kapta karbolfuksin ile 56 derecede 30-60 dakika boyanır.
4) Çeşme suyunda 5-10 dakika yıkanır.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
10 / 14
5) Renk açık pembe olana kadar 5-10 saniye %1 lik asit alkolde çalkalanır.
6) Çeşme suyunda 5 dakika yıkanır.
7) Metilen blue solüsyonunda 2 dakika zıt boya yapılır.
8) Çeşme suyunda yıkanır.
9) Alkol, aseton ve ksilenden geçirilir.
10) Balzamla kapatılır.
ELASTİC VAN GİESON BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Elastik doku boyasında 5dk. bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) %2 lik ferric chloride solüsyonunda 1-3 dk difransiye edilir (renk birton açılır).
6) Distile suda yıkanır.
7) %5 lik sodyum tiosülfatta 1-5 dk bekletilir.
8) Çeşme suyunda 5dk yıkanır.
9) Distile sudan geçirilir
10) Van gieson boyasında 5dk zıt boyama yapılır.
11) Hızlıca çeşme suyundan geçirilir.
12) Alkol, Aseton ve Ksilolden geçirilir.
13) Balzamla kapatılır.
TOLUİDİN MAVİSİ (TOLUİDİNE BLUE) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Distile suda yıkanır.
3) Toluidin mavisi ile 2-5 dk. boyanır.
4) Çeşme suyunda hafifce yıkanır.
5) Dehidre edilir.(%96 lık alkol, Absoli alkol veya Asetondan geçirilir.)
6) Lamlar havada kurutulur.
7) Lamlar 3 kez Ksilenden gecirilir.
8) Balzamla kapatılır.
BAKIR (ORCEİN) BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Distile suda yıkanır.
3) Yeni hazırlanmış potasyum permanganat solüsyonunda 5 dk. bekletilir. (Burada dokular kahverenginde
boyanır.)
4) Çeşme suyunda yıkanır.
5) %1,5 lik oxolic asit solüsyonunda dokular beyaz olana kadar bekletilir.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
11 / 14
6) Çeşme suyunda yıkanır.
7) Distile sudan geçirilir.
8) Orcein solüsyonunda 4 saat bekletilir. Boya taze değilse bir gece sabaha kadar bekletilir.
9) Absoli alkolde difransiye edilir.
10) Ksilolden gecirilerek ren parlatılır.
11) Balzamla kapatılır.
KONGO RED BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
2) Distile suda yıkanır.
3) Kongo A solüsyonunda 30 dk. bekletilir.
4) Yıkama yapılmaz.
5) Kongo B solüsyonunda 1-2 saat bekletilir.
6) Çeşme suyunda dokular morarıncaya kadar yıkanır.
7) Hematoksilen ile koyu olmayan bir nüve boyası yapılır.
8) Distile suda yıkanır.
9) Alkol, Aseton ve Ksilolden geçirilir.
10) Balzamla kapatılır.
AMİLOİD BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir
2) Yıkanıp distile suya alınır
3) Cristal violet solüsyonu damlatılıp 1dk. bekletilir.
4) Çeşme suyunda iyice yıkanır.
5) Distile sudan geçirilir.
6) Sıvılaştırılmış gliserin jeli veya su bazlı kapama malzemesi ile kapatılır.
ALCİAN BLUE BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Alcian Blue solüsyonunda 30dk. bekletilir.
4) Distile suda yıkanır.
5) Nükleer Fast Red solüsyonunda 3dk. bekletilir.
6) Distile suda yıkanır.
7) %96 lık alkollerde yıkanır.
8) Aseton ve Ksilolden geçirilir.
9) Balzamla kapatılır.
KOLLOİDAL DEMİR BOYAMA METODU
1) Kesitler deparafinize edilir.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
12 / 14
2) Yıkanıp distile suya alınır.
3) Dialize Demir solüsyonunda 10 dk. bekletilir.
4) Distile su ile yıkanır.
5) Asit Ferrosiyonit (%2’lik Potasyum ferrosiyonit+%2’lik HCl) Solüsyonunda 10 dk. Bekletilir.
6) Distile suda iyice yıkanır.
7) %0,1’lik neutral red ile yada safranin ile 2-5dk. zıt boya yapılır.
8) Distile su ile yıkanır
9) Hızlıca alkolden geçirilir.
10) Balzam ile kapatılır.
6.12. KALİTE KONTROL ÇALIŞMALARI
-Kayıt-kabul problemlerinin değerlendirilmesi
-Frozen kesitlerin değerlendirilme
-Cerrahi patoloji dokuların gözden geçirilmesi
-Raporlama süreleri
-Tanıların güvenirliliği
Beklenmeyen olay/uygunsuzluk bildirimi
-Kayıp ya da zarar görmüş spesmen kayıtları
-Kayıp rapor kayıtları
-Laboratuvar kalite güvenirliliği
-Laboratuvar girdilerinin kontrolü
-Laboratuvar çıktılarının kontrolü
-Sekreterya problemlerinin belirlenmesi
Bunlarla ilgili aylık/randomize değerlendirmeler yapılmakta ve değerlendirme sonuçlarına göre gerekli
düzeltici faaliyetler yapılmaktadır.
6.13. PATOLOJİ RAPORLARININ HAZIRLANMASI
Raporlar sekreterler tarafından bilgisayarda yazılır ve iki nüsha çıktı alınır. Her iki nüshada ilgili hekime
imzalatılır ve bir nüshası hastalara ulaştırılırken bir nüshası arşivlenmek üzere patoloji arşiv memuruna
teslim edilir. Frozen çalışmaları 20 dakikada, Sitoloji sonuçları 5 iş günü içerisinde, biyopsi sonuçları 9 iş
günü içerisinde, asit takibi gerektire sert dokular ve kemik rezeksiyonları 20-30 gün içerisinde
sonuçlandırılır.
6.14. RAPORLAMA SÜRELERİ
İntraoperatif konsultasyonu (frozen çalışması) için 20dk.
Sitolojik materyaller için 6 iş günü
Biyopsi ve ameliyat materyalleri:
Özel inceleme gerektirmeyen biyopsi ve ameliyat materyalleri 8 iş günü
Özel inceleme gerektiren biyopsi ve ameliyat materyalleri 11 iş günü
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
13 / 14
Asit takibi gerektiren sert dokular için 15-30 iş günü
6.15. PANİK TANI KRİTERLERİ VE BİLDİRİMİ
6.15.1. PATOLOJİ LABORATUVARI PANİK TANI LİSTESİ
 Lökositoklastik Vaskülit
 Gebelik sonlandırılması
 Kürtaj materyalinde villus ve trofoblast olmaması
 Endometriyum küretajında yağ dokusu varlığı
 Plevra ve akciğer biyopsisinde başka organ parçası bulunması
 Frozen tanısı ile kalıcı kesit tanısı uyumsuzluğu
 İnce iğne aspirasyonu ilk tanısı ile son tanısı arasında uyumsuzluk
 Beklenmeyen malignite
 Konsültasyon sonucunun orijinal tanıdan farklı olması
 İmmün yetmezliği olan hastaların BOS ve BAL sıvılarında bakteri, mantar ve viral inklüzyon varlığı
 kemik iliği veya kalp kapakçığında bakteri
6.15.2. PANİK TANI BİLDİRİMİ
 Bu kriterlere uyan biyopsilerle karşılaşıldığında mikroskobik incelemeyi yapan öğretim üyesi veya
araştırma görevlisi tarafından istemde bulunan ilgili hekime sözlü ya da yazılı olarak bildirim yapılır.
 Bu tanılar patoloji laboratuvarı panik tanı bildirim formuna işlenerek kayıt altına alınır.
 Panik tanı bildirim formunda hastanın adı soyadı, dosya numarası ve patoloji örnek numarası,
bildirim yapan doktorun adı soyadı, bildirim yapılan doktorun adı soyadı, bildirimin yapıldığı tarih ve
saat ile bildirime konu olan panik tanı belirtilmelidir.
6.16.SONUÇLARIN HASTAYA VE HEKİME ULAŞTIRILMASI
Poliklinik hastaları patoloji sonuçlarını kendileri ya da yakınları alarak muayene oldukları poliklinik
doktorlarına gösterirler. Yatan hastaların patoloji sonuçları servis postaları tarafından hekimlerine ulaştırılır.
6.17.BLOK, PREPARAT VE RAPORLARIN ARŞİVLENMESİ
 Patoloji laboratuvarında elde edilen tüm parafin bloklar eksiksiz, düzenli ve sıralı bir şekilde blok
arşiv dolabında en az 10 yıl süreyle muhafaza edilir.
 Patoloji laboratuvarında incelenen parafin bloklara ait bütün lamlar ve sitoloji lamları eksiksiz,
düzenli ve sıralı bir şekilde lam arşiv dolabında en az 20 yıl süreyle muhafaza edilir.
 Patoloji laboratuvarında çalışmalar sonucunda elektronik ortama kaydedilen patoloji raporlarının
imzalı bir nüshası eksiksiz, düzenli ve sıralı bir şekilde süresiz olarak rapor arşiv odasında muhafaza
edilir.
 Patoloji hasta sonuç raporları elektronik ortamda kayıt altına alınarak süresiz olarak muhafaza edilir.
 Patoloji laboratuvarında hastaya ait arta kalan dokular patoloji işlemleri sonuçlandıktan ve
raporlandıktan sonra gömülmek üzer tıbbi atık poşetlerine alınıp ağızları kapatılıp ilgili görevlilere
teslim edilir. Bu süre zarfı en az 1 ay olarak uygulanır.
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.
T.C
NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ
MERAM TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ
PATOLOJİ LABORATUARI ÇALIŞMA SÜREÇLERİNE YÖNELİK
PROSEDÜR
DOKÜMAN KODU
YAYIN TARİHİ
TP.21.03
01.04.2013
REVİZYON NO
REVİZYON TARİHİ
SAYFA NO
02
21.12.2015
14 / 14
 Öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri tarafından gerek görülürse hastalara ait geçmiş yıllara ait
rapor, preparat ve bloklar arşiv memuru tarafından arşivden çıkartılarak teslim edilir.
 İncelenmek üzer arşivden alınan parafin blok ve lamlar inceleme bitiminde patoloji laboratuvarı
arşiv memuru tarafından tekrar yerlerine kaldırılır.
 Fiziki şartlar elverdiği ölçüde patoloji laboratuvarına ait bütün arşivlerin 18-23 0C sıcaklıkta olması
sağlanır.
7. İLGİLİ DÖKÜMANLAR:
 GN.FR.970 Kan Ve Vucut Sıvılarının Sıçramasına Maruz Kalan Çalışan Bildirim Formu
 GN.FR.1568 Patoloji Laboratuarı Güvenlik Rehberi
 GN.FR.1569 Patoloji Laboratuarı Test Rehberi
 GN.FR.320 Sıcaklık Takip Formu
 GN.FR.150 Patoloji İstek Formu
 GN.FR.2047 Patoloji Laboratuarı Panik Tanı Bildirim Formu
 KY-FR.05.01 Düzeltici Önleyici Faaliyet Formu
“Kalite Yönetim Sistemi” Klasöründe bulunan belge güncel ve kontrollü olup, baskı alınmış KONTROLSUZ belgedir.
ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.