Dosya indir :muhendisler-odasi-raporu

7. ULUSAL ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ KONGRESİ
YAŞAM ÇEVRE TEKNOLOJİ
24-27 Ekim 2007 – İZMİR
TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI
ELAZIĞ KENT MERKEZİNDE GÜRÜLTÜ DÜZEYİ ÜZERİNE TRAFİK,
ENDÜSTRİ VE TİCARİ FAALİYETLERİN ETKİSİ
Nilüfer (NACAR) KOCER,* Gülşad USLU,* Hilal ARSLANOĞLU IŞIK**, Özge HANAY**
*Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, 23100 ELAZIĞ
** Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Doktora Öğrencisi, 23100 ELAZIĞ
ÖZET - Kent planlaması yapılırken, gürültü kirliliği göz önüne alınması gereken en önemli faktörlerden
biridir. Kentlerde ortaya çıkan gürültüler; daha çok araç trafiğinden, sanayi ve ticari faaliyetlerden ve
eğlence sektöründen kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada, Elazığ kent merkezinde oluşan gürültü
kirliliğine trafik, endüstri ve ticari faaliyetlerin etkisi araştırılmıştır. Gürültü ölçümleri, trafiğin yoğun
olduğu kavşak ve kavşak benzeri noktalar, tren garı ve Elazığ Atatürk Havaalanında, sanayi bölgesi,
meskun bölgelerde yapılmıştır. Ölçümler, gün boyunca farklı üç saat aralığında, sabah (07:00 - 09.00),
öğle (11.00 - 13.00) ve akşam (17.00 – 19.00) yapılmıştır. Şehrin genelinde ortalama gürültü seviyesinin
yönetmelik sınırlarını aştığı gözlenmiştir. Özellikle Elazığ kent merkezinin trafikten kaynaklanan
gürültüye çok fazla maruz kaldığı saptanmıştır.
Anahtar kelimeler: Trafik gürültüsü, endüstriyel gürültü, ticari gürültü, kent merkezi, çevresel gürültü
THE EFFECT OF TRAFFIC, INDUSTRIAL AND COMMERCIAL ACTIVITIES ON
THE NOISE LEVEL IN THE CENTRE OF ELAZIĞ CITY
ABSTRACT - Noise pollution is one of the most important factors that must be considered in the urban
planning. The vehicular traffic, industrial and commercial activities and entertainment sector almost
cause noises in the cities. In this study, the effects of traffic, industrial and commercial activities on the
noise pollution were investigated in Elazığ city. Noise measurements were made in crossroads and
places like crossroads, railway station and Elazığ Atatürk Airport, industrial and residential areas.
Measurements were carried out at different three hours interval throughout the day such as morning
(07:00-09:00), midday (11:00-13:00) and evening (17:00-19:00). It was observed that the average noise
level exceeded the limitations of guide throughout the city. Especially it was established that Elazığ city
was exposed to noise from traffic noise immensely.
Key Words: Traffic noise, industrial noise, commercial noise, the centre of city, environmental noise
Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi
677
GİRİŞ
Günümüzde sağlığımızı olumsuz yönde etkileyen kirletici kaynaklarından biri de her geçen gün etkisi
biraz daha hissedilen gürültü problemidir. Çeşitli faaliyetlerin söz konusu olduğu şehirlerimizde ses
kirlenmesi de diğer kirlenme türleri gibi insanlara ve çevreye rahatsızlık veren boyutlara ulaşmıştır
[Avşar ve Gönüllü, 1999]. Gürültünün frekansı, ortamdaki bulunma süresi, gürültünün noktasal,
düzlemsel veya çizgisel kaynaktan kaynaklanmış olup olmadığı, gürültüye maruz kalan kişinin yaşı, fiziki
ve ruhsal durumu, gürültünün bulunduğu ortamda zamana göre dağılımı gibi durumlar gürültünün alıcı
tarafından rahatsızlık olarak algılanmasında önemli olan etkenlerdendir [Gönüllü, 1993].
Hızlı ve plansız kentleşme, yoğun trafik, nüfus artışı, makineleşme ve benzeri etkenler nedeniyle
yapıların içinde ve dışında ortaya çıkan ve giderek artış gösteren “ses ya da gürültü” günümüzün çevre
kirliliği yaratan etmenleri arasında önemli bir yer almaktadır. Günlük yaşam döngüsü içinde türlü
ortamlarda insanları dolaylı ve dolaysız olarak etkileyen bu gürültüler çeşitli yönlerden zarar
vermektedir. Bu zararlar, kulakla ilgili işitme alt eşiğinin yükselmesi, geçici veya kalıcı işitme bozuklukları
, dikkatin dağılması yanlış yapmaların artması verimin düşmesi, uyku bozuklukları, yeterli dinlenememe,
mutsuzluk, erken doğum veya düşüklerin artması vb. gibi sıralanabilir. Tüm bu olumsuz etkiler,
gürültülerin niteliğine, süresine, kişilerin özel durumlarına, psikolojik ve fizyolojik özelliklerine göre
kişiden kişiye ve kişinin değişen durumlarına bağlı olarak ayrım göstermektedir. Gerek yapı dışı,
gerekse yapı içi gürültülerin oluşmasında in san etkeni önemli bir rol oynamaktadır. Çünkü gürültünün
çıkmasında dolaylı ya da dolaysız olarak insanın tutum ve davranışları etkili olmaktadır. Bu sorunun
çözülmesi için ses yalıtımı, gürültüsüz makinelerin yapılması gibi teknik olarak alınacak önlemler de
bulunmasına karşın esas çözüm insanların duyarlılığın artırılmasından geçecektir.
Teknolojinin ilerlemesi insanlığa büyük yarar, kolaylık ve konfor sağlarken, her geçen gün insan sağlığı
üzerindeki olumsuz etkileri devam etmektedir [Uslu vd, 2000]. 20. yüzyılın başında gelişmeye başlayan
endüstrileşme sonucu, sanayi makinelerinin sesleri gücün, ilerlemenin ve daha iyi bir yaşamın
sembolleri olarak kabul edilirken, günümüzde gelişimin olumsuz faktörleri olarak tanınmaktadır. Bu
olumsuz faktörlerin en önemlilerinde birisi de gürültüdür [Kohlhammer vd., 1988]. Gürültü, teknolojik
gelişmelerin yol açtığı atıkların en önemlisidir. Çünkü hemen hemen her tür üretim ya da etkinlikte, söz
konusu üretim ve etkinliğe Özgü atıkların yanı sıra gürültü de bulunmaktadır. Doğal olarak bu durum
gürültünün günümüzde en yoğun çevre kirliliği etkeni durumuna düşmesine yol açmıştır [Karabiber,
1994].
Gelişmiş ülkelerde diğer kirlilik türlerine göre daha yaygın olarak görülen gürültü, kişisel ve toplumsal
yaşam kalitesinde genel bir düşüklüğün göstergesi sayılmaktadır. Gürültü insanlarda uykusuzluk,
sinirlilik, dikkat eksikliği, stres gibi ruhsal sorunlar yanında, sebep olduğu medikal ve cerrahi yöntemlerle
düzeltilemeyen işitme kayıpları ile önemli bir halk sağlığı sorunu durumundadır. Gelişen üretim
teknolojilerin üretim, kullanım ve diğer etkinlikleri sırasında, üretim ve etkinliğe özgü atıkların yanı sıra
gürültüde oluşmakta, bu durum gürültünün günümüzde en yoğun çevre kirliliği etkeni durumuna
dönüşmesine yol açmaktadır [Karabiber, 1994; Keleş, 1991].
Gürültünün neden olduğu işitme kayıpları, gürültü kirliliğinin neden olduğu uykusuzluk, sinirlilik, dikkat
eksikliği ve stres insan hayatını önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle gürültünün neden olduğu işitme
kayıpları medikal veya cerrahi yöntemlerle çözülmesi mümkün olmayan bir sağlık sorunudur. İşte bu
nedenle gürültünün, koruyucu önlemler ile etkilerinin önlenebileceği bir halk sağlığı sorunu olduğu
gerçektir [Fişek, 1983; Demireli, 1989]. Dünya nüfus kent komitesinin yaptığı bir çalışmada kentlerde
yaşanabilirlik kriterleri arasında gösterilen düzenli trafik akışı ve sessiz bir ortam, ilimizde göçler
nedeniyle oluşan nüfus artışına paralel olarak artan taşıt yoğunluğu ve mevcut karayollarının buna
cevap verecek düzeyde olmaması nedeniyle sağlanamamakta ve trafik en önemli gürültü kirliliği nedeni
olarak karşımıza çıkmaktadır. Gürültünün şiddeti, frekansı, sürekli olup olmaması, hassasiyeti, önceden
kulak hastalığının bulunup bulunmaması, gürültünün noktasal, düzlemsel veya çizgisel kaynaktan
kaynaklanıyor olup olmaması, gürültüye maruz kalan kişinin yaşı, fiziki ve ruhsal durumu gibi faktörler
gürültüye bağlı işitme kaybının kapsam ve derecesini etkiler [Ward - Ward, 1991; Lee, 1995; Leone and
Feghali, 1984, Gönüllü, 1993].
Gürültü kaynaklarının türlerine bakıldığında bunların endüstri, ulaşım, yol ve yapım çalışmaları ile
yerleşim kaynaklı gibi temel kaynaklardan oluştuğu görülür. Kişisel ve toplumsal değişiklikler görülmekte
birlikte eşdeğer gürültü seviyesi 55 dBA’yı aştığında rahatsızlıkların başladığı ve 65 dBA ve üzerinde
olduğunda, uyuma eyleminin ciddi biçimde zedelendiği ve insanların büyük bir çoğunluğunun gürültüden
rahatsız olduğu kabul edilir [Kohlhammer vd., 1988; Karabiber, 2002].
Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay
678
Gürültü kaynağı bir trafik yolu olması durumunda yol kenarında veya trafik kavşaklarının yakınına
yerleşmek, hız azaltımı, vites değiştirme ve fren basma gibi nedenler ile gürültünün artmasına neden
olur. Genellikle ağır ve duraklı trafiğin bulunduğu yol kenarına konut veya konutlar düzenlenmemelidir.
Binanın ana aksını yola dik olacak şekilde konumlandırmak ve bina içindeki gürültüye çok duyarlı
hacimleri, yoldan uzaktaki bina bölümlerine yerleştirmek gerekir. Bina yola paralel olarak
yerleştirilecekse; dış cephede gürültü kontrolüne karşı ciddi önlemler alınmalı, yola bakan bölümlere,
gürültü toleranslı odalar yerleştirilmelidir. Binaların kötü konumlandırılması ekoya ve sonuçta gürültünün
artmasına neden olur [Demirkale, 1999; Ekinci, 2003]
2. MATERYAL VE METOD
Bu çalışmada, Elazığ Sanayi Sitesi, Organize Sanayi Bölgesi ve çeşitli yerlerdeki fabrika ve atölyeler
içerisindeki gürültü ölçümleri Mayıs 2007 tarihinde makinelerin maksimum güçte çalıştıkları zamanlar ve
işçilerin etkilenebilecekleri yerler dikkate alınarak, bina içlerinde ve fabrika sahalarında yapılmıştır.
Elazığ kent merkezindeki kavşak ve kavşak benzeri noktalarda gürültü ölçümleri günde 3 kez; trafiğin
yoğun olduğu; 7.30-9.00 saatleri arasında sabah, 12.00-13.30 saatleri arasında öğle ve 17.00-18.30
saatleri arasında akşam, 3 farklı uzaklıkta yapılmıştır. Bağlantılı olarak hastanelerde de bu saat
aralıklarında Mayıs 2007 tarihinde gürültü ölçümleri yapılmıştır.
Ölçümlerde DIN 45633 tipinde tam setli ses düzeyi ölçme cihazı kullanılmıştır. Ölçümlerde alet, yatayla
o
30 ’lik açı yapacak şekilde tutulup maksimum ve minimum değerler bulunarak ortalama değerler
hesaplanmış ve ölçüm yerlerinin gürültü düzeyleri dBA cinsinden belirlenmiştir.
3. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
3.1. Binalardaki Gürültü Ölçümleri
Elazığ kent merkezindeki binalardaki gürültü düzeyini belirleme çalışmaları, hastanelerde katlara göre
yapılmıştır. Elazığ Devlet Hastanesi, Elazığ Hayat Hastanesi ve Elazığ Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi’nde
yapılan gürültü ölçümleri ve sonuçları sırasıyla Tablo 3.1, 3.2 ve 3.3’de verilmiştir.
Tablo 3.1. Elazığ Devlet Hastanesi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri (dBA)
ÖLÇÜM YAPILAN YERLER
Pencere Açık
Pencere Kapalı
Zemin Kat (Müracaat,Vezne
80
70
Zemin Kat (Muayenehaneler)
80
75
1. Kat (Mikrobiyoloji
75
70
1. Kat (Çocuk Servisi)
65
60
2.Kat Ortopedi
Temizlik Cihazı Çalışıyor
85
90
servisi
Temizlik cihazı Çalışmıyor
80
85
2.Kat Hariciye servisi
70
65
Acil Servis (Giriş)
80
85
Ameliyathane Bekleme Salonu
-
80
Ameliyathane koridor
-
70
Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi
679
Tablo 3.2. Elazığ Hayat Hastanesi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri
ÖLÇÜM YAPILAN YERLER
GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ (dBA)
Zemin (Koridor, Sekreterlik)
70
Kan Alma Ünitesi
75
1. Kat Koridor, Bekleme Salonu
70
Muayene Odaları (Pencere Açık)
75
Muayene Odaları (Pencere Kapalı)
55
Ultrason Bekleme Salonu
65
Ultrason (Pencere Açık)
68
Ultrason (Pencere Kapalı)
62
2. Kat Koridor
75
Servisler
55
Tablo 3.3. Elazığ Ağız Ve Diş Sağlığı Merkezi’nde Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri
ÖLÇÜM YAPILAN YERLER
Pencere Açık
Pencere Kapalı
Koridor
80
80
Tedavi Odası
80
80
Tedavi Odaları
2 adet kompresor çalışıyor
1 adet kompresor çalışıyor
100
85
100
85
3.2. Trafik Gürültüsü
3.2.1. Karayolu Trafiği
Karayolu trafik gürültüsü ölçüm noktalan seçimi araç yoğunluğu dikkate alınarak, birçok
caddenin kesiştiği 16 kavşak ve kavşak niteliğindeki 2 noktada ölçüm yapılmıştır. Her kavşağın orta
noktasında mesafeler dikkate alınarak yapılan ölçümler 3 kez tekrarlanarak aritmetik ortalaması
alınmıştır (Tablo 3.4). Tablo 3.4’de görüldüğü gibi Elazığ kent merkezinde bulunan kavşaklarda gürültü
düzeyi 60 dBA değerinin aşıldığı görülmektedir. Otogar kavşağından itibaren Elazığ-Malatya karayoluna
ulaşan çevre yolunda ise 80 dBA değerinin aşıldığı özellikle Otogar kavşağı ve Hazardağlı kavşağında
100 dBA’in üzerinde gürültü seviyelerinin ölçüldüğü görülmektedir. Bununla beraber otogar civarında
yapılan ölçümlerde genelde 100 dBA’in üzerinde gürültü gözlenmesi otogarın şehir içinden alınıp kent
merkezine daha uzak bir yere taşınmasının gürültü kirliğini önleme açısından olumlu bir adım olduğu
söylenebilir.
3.2.2. Havaalanı Trafiği
Askeri-sivil nitelikli ve intifa hakkı Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi
Genel Müdürlüğü’nde bulunan Elazığ Havaalanı hizmete sunulan en
3.2.2. Havayolu Trafiği
Elazığ Atatürk Havaalanı eski meydanlardan biridir. 1940 yılında hizmete sunulan bu havaalanı şehre
12 km uzaklıkta güney konumunda kurulmuş ve beton kaplamalı olarak inşa edilmiştir. Elazığ Atatürk
Havaalanı’nda yapılan gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.5’de verilmiştir.
680
Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay
Tablo 3.4. Elazığ Kent Merkezinde Çeşitli Kavşaklarda Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri
UZAKLIKLARA GÖRE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERİ (dBA)
KAVŞAK ADI
0 metre
5 metre
10 metre
TCK-DSİ Kavşağı
88
83
80
Çaydaçıra Kavşağı
90
80
78
Dörtyol Kavşağı
83
81
80
İstasyon Kavşağı
85
82
80
Çimento Kavşağı
95
90
88
Orduevi Alt Kavşağı
80
80
78
Orduevi Üst Kavşağı
80
80
79
Harput Kışla Kavşağı
75
70
65
Beyaz Çeşme Kavşağı
80
78
75
Eski SSK Hastanesi Kavşağı
85
82
80
Fırat Tıp merkezi Kavşağı
82
80
80
PTT Alk Kavşağı
85
83
81
Kapalı Spor Salonu Kavşağı
88
85
83
Sebze Hali Kavşağı
85
80
80
Otogar Kavşağı
105
100
95
Hazardağlı Kavşağı
105
100
98
Sabuncular Benzinliği
85
80
75
İzzetpaşa Camii Önü
85
83
80
Tablo 3.5.Elazığ Atatürk Havaalanı’nda Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri
ÖLÇÜM YAPILAN YERLER
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, Gündüz,
dBA
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, Gece,
dBA
Bekleme Salonu
116
85
Giriş Kapısı
110
80
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne göre havaalanı çevresel gürültü
düzeyleri Lgündüz ve Lgece cinsinden Tablo 3.6’da verilmiştir. Tablodan da görüldüğü gibi küçük havaalanı
statüsünde yer alan Elazığ Atatürk Havaalanı’ndaki gürültü düzeyleri Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi Yönetmeliği’nde belirtilen değerlerin üzerinde kalmaktadır. Bu yönetmeliğe göre
50.000’in altında iniş ve kalkışın yapıldığı havaalanlarının bulunduğu yerlerde gürültüye duyarlılık
açısından nüfus yoğunluğu ve alan özelliği göz önünde bulundurularak havaalanı ve çevresel gürültü
düzeyinin Tablo 3. 6’da verilen değerleri aştığından işletmeci kuruluş tarafından kaynak ve alıcıda
kontrole yönelik gerekli tedbirlerin alınması veya çevredeki yapılarda standartlara göre yapılacak yalıtım
hesaplama sonuçları ve yalıtım ölçüm sonuçlarına uygun yapı elemanları havaalanı işletmecisi
tarafından seçilerek uygulamaya konulur ve alınan tedbirlerin etkinliğe yönelik ölçüm ve performans
testleri yaptırılmalıdır.
Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi
681
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 23’de hava alanlarından kaynaklanan
çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler belirtilmiştir.
Tablo 3.6. Hava Alanı Çevresel Gürültü Sınır Değerleri (ÇGDY, 2005)
Küçük hava alanları
(yılda elli binin altında iniş/
kalkışın
olduğu
hava
alanları)
Alanlar
Büyük hava alanları
(yılda elli bin ve üstü iniş/
kalkışın
olduğu
hava
alanları)
veya
askeri
havaalanları
Lgündüz
(dBA)
Lgece (dBA)
Lgündüz
(dBA)
Lgece (dBA)
Gürültüye Duyarlı Alanlar (eğitim,
kültür ve sağlık alanları), yazlık
yerleşim alanları ve kamp yerleri Otel,
motel, yazlık yerleşim yerleri ve kamp
yerleri
63
53
68
58
Yerleşim alanları
65
55
70
60
Karışık (yerleşim alanları, işyerleri,
endüstri ve benzeri.)
67
57
72
62
Endüstriyel Alanlar
70
60
75
65
3.2.3. Demiryolu Trafiği
Elazığ ülkemizin Edirne’den Van’a uzanan demiryolu ağının önemli bir kavşağını oluşturmakla birlikte,
demiryolu ulaşımı bakımından ulusal ve uluslararası bir öneme sahiptir.Elazığ kent merkezi,
Malatya’dan gelerek Maden ve Ergani üzerinden Diyarbakır’a giden demir yoluna 1934 yılında
bağlanmıştır. Şehrin güneyinde yer alan gardan her gün karşılıklı olarak Malatya-Gaziantep-Adana ve
Mersin’e Fırat Ekspresi, haftanın dört günü mavi tren karşılıklı olarak Ankara-Elazığ, Elazığ-Ankara,
haftanın üç günü posta yolcu tereni, haftanın iki günü Van Gölü Ekspresi, haftanın bir günü Şam
Ekspresi, haftanın bir günü Transasya Ekspresi seferleri yapılmaktadır.Elazığ-Malatya arasında günlük
ortalama 3-4 seferin yapıldığı gardan ortalama 75-100 adet yolcu, 450-500 ton yük taşımacılığı
yapılmaktadır.Yerleşim bölgesi içinde kalan gar binası, bekleme salonu ve iniş-biniş platformunda
yapılan gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.7’de verilmiştir.
Tablo 3.7. Elazığ Tren Garında Ölçülen Ortalama Gürültü Düzeyleri
ÖLÇÜM YAPILAN YERLER
GÜRÜLTÜ DÜZEYİ, dBA
Gar Binası Bekleme Salonu
112
Tren Rayı Bitişiği
108
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 22’de raylı sistemlerden kaynaklanan
çevresel gürültü düzeylerinde belirtildiği gibi; stratejik gürültü haritası hazırlanması zorunlu olan demir
yollarının geçtiği yerleşim yerlerinde ve doğal yaşamın koruma altında bulunduğu alanlardaki uzun
mesafeli demir yolları hatlarında zaman dilimine bağlı olarak oluşan çevresel gürültü düzeyleri Lgündüz 65
dB(A) ve Lgece 55 dB(A) sınır değerlerini aşamaz şeklinde belirtilmektedir.
682
Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay
Elazığ’da demiryollarında ölçülen çevresel gürültü düzeyleri ile tablodaki değerler karşılaştırıldığında
hem bekleme salonu hem de iniş-biniş platformundaki değerlerin 65 dB(A)’yı aştığından raylı
sistemlerde oluşan gürültü kaynakları, insan sağlığına etkileri göz önünde bulundurularak, gerekli
tedbirler alınmalıdır. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği Madde 22’de raylı sistemlerden
kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin kriterler ve alınacak önlemler
belirtilmiştir.
3.3. Endüstri Gürültüleri
Endüstriyel gürültü birincil olarak o endüstri kolunda çalışanları ilgilendiren önemli bir problem olmakla
beraber çevrede yaşayanlar içinde önemli sorunlar yaratmaktadır. İlimizde büyük sanayi tesisleri
Organize Sanayi Bölgesi’nde toplanmıştır. Daha önce kurulmuş olup şu anda yerleşim alanı içinde
kalan küçük ve büyük sanayi tesisleri, tüpçüler, konfeksiyon atölyeleri, ayakkabı imalathaneleri gibi
işletmelere yer gösterilerek, faaliyetlerini yerleşim yeri dışında sürdürmeleri istenmektedir. İlimizde
küçük sanayi işletmelerinin bulunduğu Küçük Sanayi Sitesi’ de bulunmaktadır.
Elazığ Organize Sanayi Bölgesi ve yerleşim birimlerinde yer alan ve ölçüm yapılan atölyeler; Kılıçlar
Motor Rektefiye Atölyesi, Seri Damper Üretim ve Tamir Atölyesi, Çizmeciler Tamir Atölyesi, İstanbul
Kaporta ve Boya Atölyesi, Acarlar Demir-Profil Atölyesi, Huzur Mobilya Atölyesi, Fabrikalar; Bika Hazır
Beton Fabrikaları, Alacakaya Mermer A.Ş, Altınova Çimento Sanayi A.Ş’dir. Atölyelerde yapılan
gürültü ölçüm sonuçları Tablo 3.8’de fabrikalarda yapılan gürültü ölçüm sonuçları ise Tablo 3.9’da
verilmiştir.
Tablo 3.8 Atölyelerde Ölçülen Gürültü Düzeyleri
Ölçüm Yapılan Yerler
Ölçülen Gürültü Düzeyi, dBA
Kökçü Kerestecilik ve Orman Ürünleri
1 Adet Ağaç Kesim Makinesinin Çalışması
97
2 Adet Ağaç Kesim Makinesinin Çalışması
101
Büro
87
Hazar İş Makineleri San. Tic. Ltd. Şti
Hava Kompresör Bölümü
96
Kaynak Bölümü
77
Taşlama Bölümü
101
Makinelerin Birlikte Çalışması
104
Büro
72
Kılıçlar Motor Rektefiye Atelyesi
Torna Tezgahı Bölümü
82
Motor Honlama Bölümü
84
Motor Rektefiye Bölümü
72
Biyel Kol Bara Bölümü
71
Krank Taşlama Bölümü
65
Bütün Makinelerin Birlikte Çalışması
86
Büro
61
Elazığ Kent Merkezinde Gürültü Düzeyi Üzerine Trafik, Endüstri ve Ticari Faaliyetlerin Etkisi
683
Tablo 3.9. Fabrikalarda Ölçülen Gürültü Düzeyleri
Ölçüm Yapılan Yerler
Ölçülen Gürültü Düzeyi, dB (A)
Bika Hazır Beton Fabrikaları
Kongrasör (Taş Kırma) Bölümü
106
Kum Doldurma Bölümü
76
Çimento Silosu Bölümü
71
Fabrika Sahası
70
Yemekhane
57
Büro
53
Alacakaya Mermer A.Ş
Fayans Üretme Bölümü
83
Blok Mermer Kesim Bölümü
111
Mermer Kurutma Bölümü
91
Fabrika Sahası
79
Yemekhane
76
İdare Binası (Zemin)
75
Altınova Çimento San. A.Ş
Hammadde Stok Bölümü
80
Çimento Değirmenler Bölümü
123
Çimento Nakliye Bantları Bölümü
79
Paketlenmemiş Çimento Topları Bölümü
71
Hava Kompresör Bölümü
100
Çimento Paketleme Bölümü
85
Fırın Bölümü
94
Fabrika Sahası
59
İdare Binası
55
Elazığ kentinde gerek gürültü kirliliği ve kaynaklan, gerekse halkın duyarlılığı ve alınan önlemlerle ilgili
sonuç ve öneriler aşağıda verilmiştir.
1. Trafik gürültüsü Elazığ Kenti'nin en önemli gürültü kaynaklarından biridir. Trafik gürültüleri arasında
ise karayolu trafik gürültüsü en etkin çevre gürültüsüdür. Bunun ana nedenleri artan motorlu taşıt sayısı,
taşıtların standartlara uymayan veya değiştirilen teknik özellikleri, yolların konum ve durumu ve kişilerin
yanlış ve bilinçsiz davranışları olarak sıralanabilmektedir. Elazığ Kenti’nde yaşlı taşıtlar sürekli olarak
artmakta ve bunlar da karayolu trafik gürültüsünün düzeyini artırmaktadır. Denetimlerin yeterince
yapılamaması sonucu susturucusuz ve teknik sorunları olan araçlar trafiğe çıkabilmektedir. Teknolojinin
ilerlemesi ile birlikte araçlar için belirlenen sınır değerlerin gürültü düzeylerinin düşürülmesi, artan araç
sayısına rağmen gürültü düzeyinin azalmasına katkıda bulunabilecektir. Kent merkezinde kavşak
sayılarının fazla olması ise başka bir gürültü artırıcı etkendir.
2. Demiryolu gürültüsü kent halkını demiryolunun geçtiği alanlarda etkilemektedir. Demiryolunun kent
içinden geçtiği alanlarda iki taraflı gürültü engelleme duvarlarının yapılması gürültü düzeyini azaltacaktır.
3. Elazığ Atatürk Havaalanı yanlış kentleşme doğrultusunda kent merkezine oldukça yakın bir
mesafededir. Özellikle uçakların iniş-kalkış ve havada bekleme sürelerinde gürültü etkili olmaktadır. Bu
çevredeki binaların herhangi bir yapı izolasyonuna sahip olmamaları nedeniyle civar halk oluşan
gürültünün tamamından etkilenmektedir.
4. Diğer bir gürültü kaynağı olan endüstri gürültüleridir. Büyük endüstri yapılarında gürültü genellikle
yapı içlerinde kalmakta ve etkisi az olmaktadır. Ancak kent içindeki atölyeler endüstri gürültüleri
arasında daha etkili olmaktadır. Sonuç olarak Elazığ kenti'nde gürültü kirliliği önemli bir çevre sorununu
oluşturmakta ve etkin önlemlerin alınmasını gerektirmektedir.
684
Nacar Uslu, Koçer, Arslanoğlu Işık ve Hanay
KAYNAKLAR
Avşar, Y., Gönüllü,M.T., (1999), “Mecidiyeköy Bölgesi Gürültü Düzeyi ve Gürültü Haritasının
Çıkarılması”, Kent Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu’ 99, 17-19 Şubat, İstanbul.
Demireli, O., Konya Tümosan İşçilerinde Endüstriel İşitme Kayıpları Araştırması. Doçentlik Tezi. Konya,
1989, S:2.
Demirkale, S. Y. Ses yalıtımı ve denetimi. İYEM Ders Notları, Gebze, 1999.
Ekinci, C.E. Yalıtım Teknikleri. İstanbul: Atlas Yayın Dağıtım, 2003
Fişek, NH. Halk Sağlığına Giriş. Hacettepe Üniversitesi Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme
Merkezi Yayını, No:2, Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1983, S: 3-6
Gönüllü, M.T., (1993), Gürültü Kontrolü Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Karabiber, Z. Gürültü kirliliği ve yapılarda ses yalıtımı. İzolasyon Dünyası Dergisi. Eylül-Ekim, 6-10,
2002
Karabiber, Z. Gürültü-İnsan Etkileşimi. 1 Ulusal Gürültü Kongresi Bildiriler Kitabı. 14-16 Kasım 1994,
Bursa, S: 96-108
Keleş, R. Kentleşme Nüfus ve Çevre. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara, 1991. S: 179-201
Kohlhammer, W B. M. L7. (Bundesminisıer fiir Umwelt. Naturschutz und Reaktorsicherheit). Was sie
schon immer über Utmıschutz wissen wollten. Verlag GmbH. Mcrcedcs-Drack. Sluttgart. Berlin, Köln,
Mainz. (247 s.ı. 1988.
Lee KJ. Essential Otolaryngology; 6th ed. Norwalk: Appleton & Lange.1995.
Leone LA, Feghali JG, Linthicum FH. Endolymphhatic sac: Possible role in autoimmune sensorineural
hearing loss. Ann Otol Rhinol Laryngol 1984; 93:208-209
Uslu, G., Koçer, N., ve Öbek, E., Elazığ’da Gürültü Kirliliğinin Araştırılması. F.Ü. Fen ve Müh. Bilimleri
Dergisi 12(1), 121-128, 2000.
Ward WD. Noise-induced hearing damage. In: Paparel a MM, Shumrick DA, Gluckman JL, Meyerhoff
WL, eds. Otolarynology. 3 rd ed. Philadelphia:WB Saunders 1991: 1639-1652. 3.
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, 1 Temmuz 2005 tarihli ve 25862 sayılı
Resmi Gazete