Kan Lekesi Model Analizi

Doç. Dr. Faruk AŞICIOĞLU, PhD
Uzm. Dr. Murat Nihat ARSLAN
KAN LEKESİ
MODEL ANALİZİ
Olay Yerinin Yeniden Yapılandırılmasında Kan Lekesi Delili
I
Yay›n No
: 2157
E¤itim Dizisi
: 131
1. Bas›m - Temmuz 2009 - ‹STANBUL
ISBN 978 - 605 - 377 - 075 - 6
Copyright© Bu kitab›n Türkiye’deki yay›n haklar› BETA Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi.’ye aittir. Her
hakk› sakl›d›r. Hiçbir bölümü ve paragraf› k›smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi,
faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço¤alt›lamaz, da¤›t›lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar
yap›lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur.
Dizgi
Bask› - Cilt
Kapak Tasar›m
: B e t a B a s › m A . fi .
: Kahraman Neflriyat Ofset San. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12084)
Yüzy›l Mah. Matbaac›lar Cad. Atahan No: 34 K: 4
Ba¤c›lar/‹stanbul (0-212) 629 00 01
: Uzm. Dr. Murat Nihat ARSLAN
Beta BASIM YAYIM DA⁄ITIM A.fi.
Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15
Ca¤alo¤lu - ‹STANBUL
Tel : (0-212) 511 54 32 - 519 01 77
Fax: (0-212) 513 87 05 - 511 36 50
e-mail: [email protected]
www.betakitap.com
II
ÖNSÖZ
Bu kitap 2002 y›l›n›n ilk aylar›nda bafllayan bir serüvenin ürünüdür. Adli T›p Kurumu Biyoloji ‹htisas Dairesi Baflkan› olarak çal›flmakta oldu¤um bu y›l içerisinde bir yandan DNA analiz
yöntemlerini oturtmaya çal›fl›rken bir yandan da sürekli olarak olay yerlerinden gelen ve kan
içeren deliller üzerinde çal›flmakta idik. O y›llar ülkemizde Adli Bilimler çat›s› alt›nda birçok
yeni alt bilim dal›n›n tan›mland›¤› y›llard›. DNA gibi oldukça zahmetli, ancak bir o kadar kesin bir yöntem ile çal›flan bir bilim insan› olarak acaba olay yerindeki kan lekelerinden bir anlam ç›kar›labilir mi sorusu beni bu alan› araflt›rmaya itmifltir.
Bu merak› gideren uzun süreli internet araflt›rmam sonras›nda, bu konuda okudu¤um kitaplar, 2002 y›l›n›n Aral›k ay›nda Miami-Dade Metropolitan Polis Enstitüsü’nün düzenlemifl oldu¤u “Kan Lekesi Analizi” kursuna kat›lmam, “IABPA-Uluslararas› Kan Lekesi Analistleri” kurulufluna kabul edilmem sonras›nda bu alan›n ülkemizde yerleflmesi için uzun bir u¤rafl vermeye bafllad›m. Bu konuda yaz›lan ilk makale, toplumsal fark›ndal›k yaratmak amac› ile yaz›l› ve görsel bas›ndan yararlanma, Emniyet Birimlerine verilen e¤itimler, Adli T›p ve Adli Bilimler e¤itimine konunun dahil edilmesi, ulusal ve uluslararas› kongrelerde konunun yer almas›n›n sa¤lanmas› yavafl da olsa alan›n tan›nmas›n› sa¤lam›flt›r.
As›l önemli geliflme Adli T›p Kurumu’nda bu alanda faaliyet gösteren bir laboratuar›n kurulmas›d›r. Laboratuar kurma çal›flmalar› dan›flmanl›¤›n› yapt›¤›m uzmanl›k tezi ile birlikte yürümüfl ve okumakta oldu¤unuz kitab›n di¤er yazar› olan Dr. Murat Nihat Arslan’›n uzmanl›k tezinin tamamlanmas› ile birlikte laboratuar›m›zda olay yerinde çekilen foto¤raflardan yararlan›larak analiz yapma imkan› oluflmufltur. Bu arada Kanada Atl› Polisinden kan lekesi uzman›
Patrick Latarnus’un çal›flmalar›m›za önemli katk›lar› olmufltur.
Henüz tan›nmayan bir alan›n sahiplenilmesi ve yerleflmesi için çaba gösterilmesi engelli koflmak gibidir. Birçok engel h›z›n›z› keser, ancak yeni birçok geliflme flevkinizi art›r›r. Konu hakk›ndaki terminoloji ‹ngilizce oldu¤undan bu terimlerin anadildeki karfl›l›klar›n›n seçilmesi bile
size ayr› bir heyecan verecektir.
Kitap iki bölüm halinde haz›rlanm›fl birinci bölümde Kan Lekesi Model Analizinin terminolojisi, dayand›¤› bilimsel temeller yan›nda özel leke modelleri ve anlamlar›, ikinci bölümde ise
kan lekesi modellerinden yararlan›larak olay yerinin yeniden yap›land›r›lmas›na iliflkin bilgiler
aktar›lm›flt›r.
Kitab›n yaz›m›nda sade bir dil tercih edilmifl, ancak bilimsel terminolojinin kullan›lmas›n›n zorunlu oldu¤u baz› durumlar için kitaba sözlük bölümü eklenmifltir. Metin içerisinde yer alan
resimlerin renkli kopyalar› kitab›n sonunda ayr› bölüm halinde verilmifltir.
Kitab›n Adli Bilimler, Olay Yeri ‹nceleme ve Hukuk camias›na yararl› olmas›n› diliyorum.
‹stinye, Haziran 2009, Doç. Dr. Faruk Afl›c›o¤lu, PhD
III
IV
‹Ç‹NDEK‹LER
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................III
A. KAN LEKES‹ MODEL ANAL‹Z‹.........................................................................................................1
1. Tarihçe................................................................................................................................3
2. ‹nsan Kan›n›n Özellikleri ve Kan Dolafl›m› ..........................................................................6
3. Tan›mlamalar ve Terimler.................................................................................................10
Arteriel f›flk›rma modeli ............................................................................................10
Saç›lma modeli .........................................................................................................12
Damlama modeli.......................................................................................................15
Damlama yolu...........................................................................................................16
Dökülme modeli .......................................................................................................17
Akma modeli.............................................................................................................18
Darbe modeli............................................................................................................19
‹lk temas noktas› ve Son uç noktas› .........................................................................20
Çarpma aç›s› .............................................................................................................21
Do¤rultu ve Do¤rultu aç›s›........................................................................................22
Uçufl do¤rultusu........................................................................................................23
Kesiflim bölgesi ve Kaynak bölgesi............................................................................24
Düflük h›zl› darbeye ba¤l› s›çrama.............................................................................25
Orta h›zl› darbeye ba¤l› s›çrama ...............................................................................26
Yüksek h›zl› darbeye ba¤l› s›çrama............................................................................26
Geri serpinti ve ‹leri serpinti .....................................................................................26
Geri çekme etkisi ......................................................................................................28
Soluk ile ç›kar›lan kan ...............................................................................................28
Çerçeve lekesi ...........................................................................................................30
Sekme .......................................................................................................................30
Tafl›ma/temas modeli...............................................................................................30
Korunmufl bölge - Eksik model .................................................................................32
4. Kan Lekesi Model Analizinin Bilimsel Temeli – Dayand›¤› Matematik ve
Fizik Kanunlar›..................................................................................................................33
V
Kandamlas› üzerine etki eden fizik kanunlar› ............................................................34
Kan lekesi model analizinde yararlan›lan matematik formülleri................................39
5. Yaralanmalar ve Kan Kaybetme Mekanizmalar›...............................................................41
T›bbi durumlara ba¤l› kanamalar ..............................................................................41
Yaralanmalara ba¤l› kanamalar.................................................................................43
6. Kan Lekelerinin S›n›fland›r›lmas› ......................................................................................46
7. Kanama Sonras›nda Harici Fiziksel Etkilere Ba¤l› De¤ifliklikler ........................................50
P›ht›laflma .................................................................................................................50
Kuruma .....................................................................................................................50
Göllenme ve Emilme.................................................................................................51
S›v› – Su etkisi alt›nda kalma ....................................................................................52
Ortadan kald›r›lm›fl kan lekeleri ................................................................................53
Sinek ya da di¤er haflerelerin etkileri........................................................................53
B. KAN LEKES‹ MODEL ANAL‹Z‹ ‹LE OLAY YER‹N‹N VE ANININ YEN‹DEN YAPILANDIRILMASI.55
1. Tarihçe ............................................................................................................................57
2. Olay Yeri ‹ncelemesinin Temel Prensipleri.......................................................................59
3. Olay Yeri ‹ncelemesinde ‹ncelemecinin Korunmas› .........................................................72
4. Kan Lekesi Modellerine Yaklafl›m ve Olay Yerinin Önemi ...............................................78
5. Kan Lekelerinin Tan›mlanmas› ve Kimliklendirilmesi ........................................................81
6. Kan Lekesi Delilinin Belgelenmesi ve Foto¤raflanmas›..................................................103
7. Foto¤raflar›n Analize Haz›rlanmas›................................................................................109
8. Kan Lekelerinin Do¤rultusal Analizi ..............................................................................115
Kesiflim Bölgesi.......................................................................................................115
Kaynak Bölgesi .......................................................................................................117
Olay Yeri Yöntemleri .................................................................................120
Olay yerinde ip germe..................................................................121
Tanjant yöntemi............................................................................127
Laboratuarda Uygulanacak Yöntemler – Bilgisayar destekli analiz ...........128
9. Kan Lekeli Elbiselerin ‹ncelenmesi .................................................................................140
10. Rapor Yaz›m› ...............................................................................................................142
C. KAN LEKES‹ MODEL ANAL‹Z‹ LABORATUARINDA KAL‹TE YÖNET‹M‹ ...................................151
Kan Lekesi Model Analizi Laboratuar›n›n Gereksinimleri ...................................................152
Kan Lekesi Model Analizi Olay Yeri Çantas›nda Bulunmas› Gerekenler ............................153
VI
KAYNAKLAR ....................................................................................................................................155
EKLER
EK 1 - Sözlük......................................................................................................................160
EK 2 - Trigonometrik Cetvel...............................................................................................164
EK 3 - ‹ndeks......................................................................................................................165
EK 4 - Renkli Foto¤raf Dizini .............................................................................................167
VII