Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri

Transkript

Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve
İşletim Maliyetleri ve Çeşitli Atık Türleri için
Arıtım Fiyatları
Eckart Schultes - GTZ GmbH
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri
/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
İçerik
1. Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
2. Atık Bertaraf Edenler için “Bertaraf Fiyatları”nın Bileşenleri
3. Tehlikeli Atık Arıtımı ve Bertarafının Yatırım Maliyetleri
4. Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
5. Almanya’daTehlikeli Atık Yakma İşlemi için Piyasa Fiyatları
6. Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
7. Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
8. Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
1. Bertaraf Edilecek Tehlikeli Atık için Beyan Analizi
2. Tehlikeli Atık Beyan/Bildirimi yani ÇOB tarafından gerçekleştirilecek
olan Tehlikeli Atık Denetim ve Gözetimi için Yönetim Ücreti
3. Atık için Ambalaj Malzemesi (varil, teneke kutu, palet, büyük poşetler,
IBC vb.)
4. Atık Berteraf Tesisinde Muamele Maliyetleri
5. Atık Taşıma Maliyetleri
6. Atık Bertaraf Maliyetleri (Almanya 2002 ve Türkiye 2007)
7. Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Almanya (2002) ve Türkiye’den Örnekler
1. Bertaraf Edilecek Tehlikeli Atık için Beyan Analizi
- herbir atık türü için yapılmak üzere
- atık karakteristikleri (proses, hammadde) değiştiği zaman tekrarlanmak üzere
- HIM‟de atık türü ve bertaraf türüne bağlı olarak 350 – 500 €/Analiz
- Türkiye‟de
1.000 – 2.000 YLT/Analiz
2. Tehlikeli Atık Beyan/Bildirimi için Ücret
örneğin Atık Gözetim ve Denetim Kuruluşu ya da Merci tarafından
- herbir atık türü için yapılmak üzere
- atık karakteristikleri (proses, hammadde) değiştiği zaman tekrarlanmak üzere
- HIM‟de:
~ 190 €/Beyan
- Almanya‟nın Rhineland-Palatinate Eyaleti‟nin Atık Gözetim ve Denetim
Kuruluşu SAM „de
bertaraf ücretinin %3’ü
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Atık için Ambalaj Malzemesi (varil, teneke kutu, palet, büyük poşetler, IBC vb.)
Tek yönlü
muhafaza
örnekleri (geri
dönüşsüz)
~5€
10 -15 €
varil:17-25 €, palet :~ 12 € büyük poşet
1 m³ ~ 12 €
Geri dönüşlü
muhafaza
Örnekleri:
IBC ve hacimli
yükler için
konteyner
IBC 450 – 1.000 l: 20 - 40 €/ay
7 – 12 m3: 25 - 30 €/ay
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Ambalaj Maliyetleri
3. Atık Ambalajlama Maliyetleri (Örnek: varillenmiş atık Almanya 2002)
- herbiri 60 kg atık taşıyan 120 l plastik varillere konulmuş atık
- 16 x 120 l plastik varil, herbiri15 €
- 4 palet, herbiri 12 €
~ 250 €/t
~ 36 €/t
=> Toplam ambalajlama maliyeti~ 280 €/t
4. Atık Berteraf Tesisinde Muamele Maliyetleri (Örnekler: Almanya 2002)
- Tartma, kabul kontrolü ve atığın tanımlanması vb. için servis ücreti
herbir
taşıma formu için sabit ücret:
~ 40 €/form
başına
- Palet ve varillerin araçtan boşaltılması:
~ 15 €/unite
- 1000 l‟ye kadar hacimli katı atık konteynerlerinin boşaltılması (IBC):
~ 30 €/unite
- 1000 l‟ye kadar sıvı atık tank konteynerlerinin boşaltılması (IBC):
~ 80 €/unite
- Kamyon/tank temizliği (atıksuyun kimyasal/fiziksel arıtım ile bertarafı): ~ 30 €
- Kamyon/tank temizliği (atıksuyun yakma işlemi ile bertarafı):
~ 80 €
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Taşıma Maliyetleri
5. Atık Taşıma Maliyetleri (yükleme/boşaltma zamanı ve geri dönüş dahil)
(Almanya ve Türkiye‟den örnekler ve Tunus (2002) için hesaplamalar)
- hacimli katı atık, yarı römorkör ~ 25 t yük(Almanya):
~ 650 €/gün
- hacimli katı atık, damperli konteyner kamyon ~ 6 t yük(Tunus):~ 0,2 €/t*km
- sıvı atık, vakumlu tanker ~ 8 t yük(Tunus):
~ 0,2 €/t*km
- platform kamyon, paletli ~ 5 t load (Tunus):
~ 0,23 €/t*km
- 5 t ve 700 km için ortalama taşıma maliyetleri (Tunus)
~ 700 €/t
Ankara – İZAYDAŞ arası taşıma maliyeti = 700 km
~ 700 €/t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Bertaraf Maliyetleri
6. Bertaraf Maliyetleri (Almanya 2002 veTürkiye 2007) [€/t]
 Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahaları
50 – 140 (İzaydaş: 70 – 120 €/t)
 Katılaştırma & Düzenli Depolama
80 - 100
 Kimyasal-Fiziksel Arıtım
60 - 450
 Tehlikeli Atık Yakma
- Sıvı ve kıvamlı atık
- Katı atık
- Varil ve teneke kutular
- Toplam ortalama
100 - 1.200
100 - 350
200 - 300
300 - 1.200 (lab kimyasalları < 5.000)
200 - 300 (Türkiye: 300 – 500 €/t)
 Çimento fırınları, Enerji Santralleri
< 150 (Türkiye: 200 – 300 €/t)
 Evsel Katı Atık Yakma
~ 100
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Bertaraf Maliyetleri
1. 7.
Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
ATIK TÜRÜ
SIVI ATIKLAR( ÇAmur Oranı < % 10 )
Kalorifik Değer > 36000 kj/kg
Kalorifik Değer > 32000 kj/kg
Kalorifik Değer > 25000 kj/kg
Kalorifik Değer > 18000 kj/kg
Kalorifik Değer > 10000 kj/kg
Kalorifik Değer < 10000 kj/kg
Special Liquid Wastes
İzaydaş
( YTL/t )
(€/t)
PETKİM
( YTL/t )
(€/t)
Ekolojik Enerji
( YTL/t )
(€/t)
70
175
300
330
710
815
980
39,77
99,43
170,45
187,50
403,41
463,07
556,82
70
175
300
330
710
815
-
39,77
99,43
170,45
187,50
403,41
463,07
-
-
600
775
890
540
340,91
440,34
505,68
306,82
600
775
890
540
340,91
440,34
505,68
306,82
550
700
850
500
312,50
397,73
482,95
284,09
KATI ATIKLAR( Çamur Oranı > %75 )
Katı Atıklar Kalorifik Değer > 18000 kj/kg
Katı Atıklar Kalorifik Değer > 10000 kj/kg
Katı Atıklar Kalorifik Değer < 10000 kj/kg
1055
1370
1500
599,43
778,41
852,27
1055
1370
1500
599,43
778,41
852,27
1000
1200
1300
568,18
681,82
738,64
Waste car cycle
Mastik
Kontamine olmuş atıklar(paketler.,bez,üst.,kartuş,toner,vb)
İzosiyanat ile kontamine olmuş variller
Farmostatic wastes (product-same productl)
1000
1610
1370
568,18
914,77
778,41
1000
-
568,18
900
1600
1250
511,36
909,09
710,23
KIVAMLI ATIKLAR( Çamur Oranı %25-75 )
Kalorifik Değer > 18000 kj/kg
Kalorifik Değer > 10000 kj/kg
Kalorifik Değer < 10000 kj/kg
Boya ve Fosfatlama Çamurları
Tarrıtma Çamurları
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Üreticisi için “Bertaraf Maliyeti” nin Bileşenleri
Bertaraf Maliyetleri
7.
Yakma ve Düzenli Depolama için Fiyat Listesi (Türkiye 2007)
ATIK TÜRÜ
İzaydaş
( YTL/t )
(€/t)
PETKİM
( YTL/t )
(€/t)
Ekolojik Enerji
( YTL/t )
FIÇI İLE YAKILACAK ATIKLAR
1610
914,77
-
YAKILACAK ATIKLAR İÇİN EKSTRA MASRAFLAR
Halojen ve fosfor için ekstra masraflar
% 1-5 arası
% 10‟a kadar
% 20‟a kadar
% 30‟a kadar
% 40‟a kadar
% 50‟a kadar
77
120
320
540
760
955
43,75
68,18
181,82
306,82
431,82
542,61
77
120
320
540
760
955
165
418
93,75
237,50
165
418
200
130
150
35
220
113,64
73,86
85,23
19,89
125,00
-
-
380
380
380
1240
215,91
215,91
215,91
704,55
-
-
Sülfür için ekstra masraflar
% 2-5 arası
% 10‟a kadar
TEHLİKELİ ATIK DÜZENLİ DEPOLAMA SAHASI
Tehlikeli Katı Atıklar
İnert endüstriyel atıklar
Evsel atıklarla karıştırılabilecek endüstriyel atıklar
Sanayi kaynaklı evsel atıkları
Surface deponie
ÖZEL PROSESLER
Floresan Lambalar
Aküler
Piller
Pressure cup
(€/t)
-
-
43,75
68,18
181,82
306,82
431,82
542,61
-
-
93,75
237,50
-
-
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için “Bertaraf Fiyatları”nın Bileşenleri
1. Sermaye maliyetleri(yatırım maliyetlerinin finansmanı)
2. Return on Own Capital (getiri??)
3. Personel Giderleri
4. Değişken maaliyetler
5. Sabit işletme maliyetleri
6. Yönetim/Satış maliyetleri
________________________
7. Toplam maliyet[€] = ∑ (1 - 6)
8.
Ton başına ortalama maliyet [€/t] = Toplam maliyet[€] / Toplam girdi [t]
Ortalama maliyet, tesiste bertaraf edilen değişik atıkların maliyetlerinin ortalamasının alınması
ile bulunur.
9.
Ton başına özel maliyetler [€/t], çeşitli değişken arıtma/bertaraf meliayetlerine bağlı
olarak bazı atık türleri için farklı olabilir.
10. Bertaraf satış fiyatı [€/t] = Özel maliyetler [€/t] + “Piyasa Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Arıtım/Bertaraf Tesislerinin Yatırım Maliyetleri
3.1 Tehlikeli Atık Bertaraf Merkezi
3.2 Fizikokimyasal Arıtım ve Stabilizasyon
3.3 Düzenli depolama
3.4 Yakma
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Örnek:Tunus, Jradou Merkezi (2007)
Jradou Merkezi
 Toplam kapasite: 70.000 t/yıl
 Toplam yatırım maliyeti: 16.5 Mio. €
 KfW tarafından eşfinansman
 Uygulama 9.2005-12.2007
Jradou, Tunus
Endüstriyel tehlikeli atıklar için
atık bertaraf merkezi
Toplam kapasite: 70.000 t/yıl
Fizikokimyasal Arıtım:
Stabilizasyon/Katılaştırma:
Düzenli depolama:
Özel atıklar için düzenli depolama bölümü:
Yakma için atık depolama:
Değerlendirme için atık depolama :
17.500 t/yıl
19.500 t/yıl
29.000 t/yıl
1.500 t/yıl
1.500 t/yıl
1.000 t/yıl
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Entegre Tehlikeli Atık Tesisi
Fizikokimyasal Arıtım + Katılaştırma + Ara Depolama + Düzenli Depolama
(Örnek: Tunus, Jradou Merkezi, 2007)
Yıl başına toplam kapasite:
70.000 t/yıl
Fizikokimyasal arıtım:
17.500 t/yıl
Stabilizasyon/Katılaştırma:
19.500 t/yıl
Düzenli depolama(toplam kapasite~ 1.400.000 t)
29.000 t/yıl
Özel atıklar için düzenli depolama bölümü:
1.500 t/yıl
Yakma için atık depolama :
1.500 t/yıl
Değerlendirme için atık depolama:
1.000 t/yıl
Proses ekipmanı için yatırım (mühendislik işleri dışında)
~ 5 Mio. €
Toplam yatırım maliyeti
16,5 Mio. €
Yakma (genişletme için maliyet tahmini)
Yakılacak her tür atık için döner fırın teknolojisi
Katı, kıvamlı, sıvı, hacimli ve varil içindeki atıklar
Hacimli atıkların en az 5 gün ara depolanması
Yıl başına toplam kapasite:
Toplam Yatırım Maliyeti (genişletme için maliyet tahmini)
30.000 t/yıl
~ 30 Mio. €
Ana Yatırım Toplamı
~ 47 Mio. €
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
(25.000 t/a)
IRST ile birlikte (Toplama, Ara Depolama, Nakil)
Tesisleri
ve Katılaştırma Tesisi ile birlikte
IRST
Örnek: HIM Billigheim, Almanya
Örnek: Tunus, IRST (2003)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Örnek:Tunus, IRST (2003)
Yıl başına düzenli depolanacak atık
t/yıl
25.000
t
500.000
Toplam Atık Hacmi
m³
335.000
Toplam Düzenli Depolama Alanı
m²
33.000
Sızıntı Suyu Buharlaştırma Havuzu Yüzey Alanı
m²
5.000
Toplam Atık Kapasitesi (20 yıllık işletim süresi)
Nihai Yüzey Kapatma ve yeşillendirme harici Toplam Yatırım
Maliyetleri
€
~ 5 Mio.
Nihai Yüzey Kapatma ve yeşillendirme (23 yıl sonra)
€
~ 2,5 Mio.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Katı atık depolama kutuları
Katı atık besleme seviyesi
Katı atıklar için çift kapılı baca
Döner yataklı fırın
İkincil yanma odası
Cürüf boşaltımı ve soğutucu
Isı gerikazanım buhar jeneratörü
Buhar kazanı uçucu kül boşaltımı
Baca gazı Sprey kurutucu (scrubber bleed evaporator)
Kurutulmuş tuz ve toz boşaltımı
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Elektrostatik çöktürücü (elektro filtre)
Çekiş artırıcı havalandırma
1. Baca gazı ısı kaydırıcı eşanjör
Baca gazı soğutma
Baca gazı yıkama kulesi (asidik ve kostik)
2. Baca gazı ısı kaydırıcı eşanjör
Bag house filter (kireç/aktif karbon katkısı)
Çekiş artırıcı havalandırma
Baca
Katkı silosu
Acil durum baca gazı boşaltım (güvenlik çıkışı)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Yatırım Maliyeti
Tehlikeli Atık Düzenli Depolama Sahası
Örnek: HIM Biebesheim, Almanya, 1988 - 1999
Atık türleri:
Kapasite:
Tampon kapasitesi:
Katı hacimli, variller, sıvı atıklar, kıvamlı atıklar, özel atıklar
100.000 t/yıl
5 gün




Ambar
Döner Yataklı Fırın+ İkincil yakma
Oda
Buhar kazanı




Sprey kurutucu
Elektrostatik Filtre
Baca gazı yıkama kulesi
Bag House Filter





Baca+ Acil durum güvenlik çıkışı
El. Güç kaynağı
Tank Farm
Varil Depolama
Altyapı

Toplam yatırım maliyeti [€ Mio.]
6
13
8
27
3
2
10
18
33
4
12
11
4
9
100
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
1. Sermaye maliyetleri(yatırım maliyetlerinin finansmanı)
2. Return on Own Capital (getiri)
3. Personel giderleri
4. Değişken maliyetler
5. Sabit işletim maliyetleri
6.
Yönetim/Satış maliyetleri
________________________
7.
Toplam maliyet [€] = ∑ (1 - 6)
8.
Ton başına ortalama maliyet [€/t] = Toplam maliyet[€] / Toplam girdi [t]
Ortalama maliyet, tesiste bertaraf edilen değişik atıkların maliyetlerinin ortalamasının alınması
ile bulunur.
9.
Ton başına özel maliyetler [€/t] çeşitli değişken arıtma/bertaraf meliayetlerine bağlı
olarak bazı atık türleri için farklı olabilir.
10. Bertaraf satış fiyatı [€/t] = Özel maliyetler [€/t] + “Pazar Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Tipik Tasarım Verisi
 Girdi
100.000 t/yıl (İzaydaş ~ 35.000 t/yr)
 Isıl kapasite
2 x 20 - 22 MWth
 Atık türleri
Hacimli katı atıklar
Variller
Sıvı atıklar
Macunlar
Özel atıklar
 Tampon kapasitesi
5 gün
 Yatırım maliyeti (2007)
50 Mio. €
Özel yatırım maliyeti 2007 (50 Mio. € / 100.000 t/yıl):
Özel yatırım maliyeti HIM Biebesheim 1988/99:
Özel yatırım maliyeti İZAYDAŞ Izmit:
~ 500 €/t/yıl
~ 1.700 €/t/yıl
~ 2.500 €/t/yıl ?
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Sermaye maliyeti
 %70 dış finansman
35 € Mio.
 %30 iç finansman
15 € Mio.
 Amortisman süresi
15 Yıl
 Hesaplanmış amortisman
3.3 € Mio.
 Hesaplanmış faiz oranı
6%
 Hesaplanmış faiz
1.1 € Mio.
 Toplam sermaye maliyeti
4.4 € Mio.
Return on Own Capital
 vergilerden önce % 15
(Türkiye’de~ vergilerden önce %25
2.2 € Mio.
3,7 € Mio.)
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Personel
[Ma]
 İşletme (5 vardiya)
45
 Bakım
10
 Kabul/Tasnif
10
 Laboratuvar (İşletim ve atıklar için)
 Kantar/Teslimat planlaması
 Yönetim/Dokümantasyon/İzinler
10
3
7
Toplam personel
85
Personel giderleri
 85 Ma x 0,06 € Mio./Ma =
5.1 € Mio.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
Değişken İşletim Maliyetleri



Cürüf
Uçucu kül, tuzlar
Kimyasallar
[t/yıl]
[€/t]
25.000
7.500
35
112
Toplam değişken giderler
[€ Mio./yıl]
0.9
0.8
0.3
2.0
Sabit İşletim Maliyetleri






Personel
Enerji
Sermaye Maliyetleri
Bakım
Laboratuvar
Diğer masraflar (sigorta, iş istasyonu maliyetleri vb.)
Toplam Sabit İşletim Maliyeti
5.1
0,2
4.4
1.5
0,3
1,0
12.5
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Atık Bertaraf Edenler için Bertaraf Fiyatının Hesaplanması
Ortalama Bertaraf Fiyatı için Örnek Hesaplama :
İleri Teknolojiye Sahip Tehlikeli Atık Yakma Fırını
[€ Mio./yıl]
[€/t]
 Değişken İşletim Maliyeti
2.0
20
 Sabit İşletim Maliyeti
12.5
125
 Yönetim/Satış maliyetleri
1.5
15
 Return on Own Capital
2.2
22
 Toplam maliyet = Ciro
18.2
Ortalama Bertaraf Fiyatı (değişik atık türleri için ortalama alınmış)
= toplam maliyet(18,2 Mio. €/yıl) / girdi (100.000 t/yıl) = 182 €/t
= (Ortalama) En Düşük Fiyat Sınırı
Bertaraf Satış Fiyatı= En Düşük Fiyat Sınırı+ “Piyasa Marjini”
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Almanya’da Tehlikeli Atık Yakma İşleminin Piyasa Fiyatları
1995 öncesi:
Bertaraf Kapasitesi Yetersiz
1995‟ten günümüze:
Kapasite fazlalığı: “Struggle for
Waste”
[€/t]
800
700
600
500
400
300
200
Biebesheim’de bulunan HIM Tehlikeli Atık Yakma Fırını
için ortalama bertaraf fiyatları
100
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Temel fiyatlar içeriği 1% halojen, 1% fosfat,
2% sülfür ve 10% çamur olanları içermektedir
Birim
€
Kalorifik değer > 36.000 kJ/kg
t
90
Kalorifik değer > 32.000 kJ/kg
t
220
Kalorifik değer > 25.000 kJ/kg
t
380
Kalorifik değer > 18.000 kJ/kg
t
430
Kalorifik değer > 11.000 kJ/kg
t
720
Kalorifik değer < 11.000 kJ/kg
t
840
t
50
Sıvı Atıkların Temel Fiyatları:
Sıvı Atıkların Ek Ücreti:
Çamur içeriği 10 -25%
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Temel fiyatlar 1% halojen, 1% fosfat,
2% sülfür ve 10% çamur içeriğini içermektedir
Birim
€
Kıvamlı Atık
t
800
Katı Atık
t
960
Katı Atık, yoğunluk < 0,7 t/cbm
t
1.060
Katı Atık, yoğunluk < 0,5 t/cbm
t
1.250
Varillenmiş Atık
t
1.100
Varillenmiş Atık , yoğunluk < 0,5 t/cbm
t
1.400
Kalorifik değer > 18.000 kJ/kg
t
290
Kalorifik değer > 10.000 kJ/kg
t
400
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atıkların Temel Fiyatları:
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atıkların Ek Ücretleri
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Tüm Atık Türleri için Sabit Ücretler Dışındaki Ek Ücretler
Birim
€
10%‟a kadar
t
120
20%‟ye kadar
t
310
30%‟a kadar
t
520
İsteğe göre 30%‟dan fazla
t
Halojen ve fosfat içeriği için ek ücretler:
Sülfür içeriği için ek ücretler:
2% - 5%
t
170
10%‟a kadar
t
410
İsteğe göre 10%‟dan fazla
t
Tuz içeriği için ek ücretler:
%5 muhteviyat başına
t
60
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Tehlikeli Atık Yakma İşlemi için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Bütün ek ücretleri içeren sabit ücretler
Birim
€
Boya/vernik atık ve çamurları ve matbaa mürekkebi çamuru
t
430
Tarım ilaçları
t
1.250
Teneke kutulardaki sıvı atıklar < 30 l
t
2.100
Laboratuvar kimyasalları
t
5.000
Bulaşıcı hastalık taşıyan atıklar, gövde parçaları ve organlar, hücreye
zehirli/sitostatik ilaçlar
t
800
Tarihi geçmiş ilaçlar
t
430
Püskürteçler
t
900
Kıvamlı Atık, Katı Atık ve Varillenmiş Atık:
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Yağ Su Karışımları (kimyasal olarak ayrılabilir)
Birim
€
Çamur içeriği < 2%
t
60
Çamur içeriği < 10%
t
85
Çamur içeriği < 20%
t
150
Çamur içeriği < 30%
t
220
Fotokimyasallar
t
190
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
Yağ/Su Ayırıcılarının İçeriği, Kum Ayırıcılarının Atıkları
Birim
€
Çamur içeriği < 5%
t
70
Çamur içeriği < 15%
t
90
Çamur içeriği < 30%
t
120
Çamur içeriği < 50%
t
290
Çamur içeriği > 50%
t
450
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Su
Birim
€
Atık Su ph 6-9
t
60
Atık Su ph 2-6 ve 9-12,5
t
75
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 5%
t
95
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 20%
t
160
Asidik ve Bazik Çözeltiler < 30%
t
200
Asidik ve Bazik Çözeltiler > 30% Harcama başına
t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Suların Ek Ücretleri
Birim
€
< 100 mg/l
t
25
< 500 mg/l
t
40
< 1 g/l
t
70
< 10 g/l
t
120
> 10 mg/l harcama başına
t
Siyanür, Kromat ve Nitritin Detoksifikasyonu için Ek Ücretler:
Sülfat Arıtımı için Ek Ücretler:
> 1,5 g/l
t
40
> 3 g/l
t
60
> 10 g/l
t
80
> 20 g/l
t
170
> 50 g/l harcama başına
t
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Bertaraf Fiyatlarının Yapısı
Almanya‟dan örnek (HIM 2002)
Not:
Bu fiyat listesi, gerçek piyasa fiyatlarını değil
yalnizca fiyatların yapısını göstermektedir!
İnorganik Maddelerle Kirlenmiş Atık Suların Ek Ücretleri
Birim
€
< 10%
t
60
< 25%
t
130
< 50%
t
200
< 75%
t
280
> 75%
t
370
> 1 mg/l
t
30
> 10 mg/l
t
40
> 20 mg/l
t
90
50 mg/l – 100 mg/l
t
170
> 50 mg/l harcama başına
t
Nötralize edilmiş Çamur için Ek Ücretler:
Organik Çözücülerin Arıtımı için Ek Ücretler (halojenli çözücüler dahil):
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Tunus Örneği (2002)
A, B ve C Atık Kategorilerinin Tanımları (olası değişkenlikleri dikkate
alarak):
A Sadece “düşük harcamalı” arıtım gerektiren inorganik atıklar: Yüksek
konsantrasyonlu asidik ve bazik çözeltiler yerine yumaklaşma/çökeltme ve filtrasyon ile
nötralizasyon gerektiren sulu çamur, boya ve vernikli atıksular vb.
B Organik madde içeren atıklar: Yağ-su karışımları, yağ/su ayırıcı içerikleri, kum
ayırıcılardan çıkan atıkların ki bu atıkların sulu çözeltileri yüzen yağ fazı ve katı
maddelerin ayrılmasından sonra yumaklaştırma ve çökeltme yöntemi ile arıtılır
(dekantör).
C “Yüksek harcamalı” arıtma gerektiren ağırlıklı olarak inorganik atıklar:
- Nötralize etmeden önce seyreltme gerektiren yüksek konsantrasyonlu asidik
çözeltiler, (reaction temperature),
-Yüksek kireç içerikli çamur üreten sülfürik ve fosforik asit
- Genellikle yükseltgenme-indirgenme reaksiyonları gibi zaman alan teknikler ile
arıtılan kompleks yapıcı, siyanür, kromat, nitrit ve AOX (aktif karbon ihtiyacı) içeren
atıklar.
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Tunus Örneği (2002)
Bertaraf Fiyatı (€/t)
Atık Kategorisi
Fiyat Seviyesi 1 Fiyat Seviyesi 2 Fiyat Seviyesi 3
A İnorganik Atıklar
“Düşük Harcamalı”
50 %
100 %
150 %
B Organik Madde İçeren Atıklar
80 %
100 %
120 %
C İnorganik Atıklar
“Yüksek Harcamalı”
40 %
100 %
160 %
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemine Önerilen Fiyat Seviyeleri
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Tunus Örneği (2002)
Arıtma Maliyet Hesabı için baz alınan temel
Atık Kategorisi
İnorganik Atıklar
“Düşük harcamalı"
Organik madde içeren
atıklar
İnorganik Atıklar
“Yüksek harcamalı"
A
B
C
CPT Atığının oranı
Atık miktarı
HCl 30%
Ca(OH)2
FeCl 2
FeCl 3
NaOCl
NaHSO3
%
t/a
t/a
t/a
t/a
t/a
t/a
t/a
50
8.625
700
500
120
50
20
3.450
30
10
60
20
Na 2S
Yumaklaştırıcılar
t/a
t/a
20
70
Düzenli depolanabilecek katı maddeler (Süzme çamuru)
CPT atık girdisi
%
Katı madde miktarı
t/a
Atık sular
Atık suların miktarı
Toplam
30
5.175
40
30
420
150
90
40
17.250
770
540
600
220
90
40
80
130
40
150
190
31
2.700
22
750
16
850
4.300
t/a
7.385
2.840
5.265
15.490
Doğrudan boşaltıma giden kısım
t/a
4.085
2.840
3.875
10.800
Buharlaştırma havuzuna
giden kısım
t/a
3.300
0
1.390
4.690
Atık Yönetim Sistemleri için Yatırım ve İşletim Maliyetleri/Çeşitli Atık Türleri için Arıtım Fiyatları
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Tarife Sistemi Kavramı
Tunus Örneği (2002)
Kimyasal-Fiziksel Arıtım için Önerilen Fiyat Seviyeleri
Kategori/
Fiyat
Seviyesi
A1
A2
A3
Örnek Tanım
Düşük seviyede inorganikle kontamine olmuş
atıksu, ph 4-9, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
Orta seviyede kontamine olmuş asidik ve kostik
çözeltiler, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
Yüksek seviyede kontamine olmuş asidik ve
kostik çözeltiler, yalnız nötralizasyon/filtrasyon
Fiyat
€/t
50 % A
100 % A
150 % A
B1
Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 5%
80 % B
B2
Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 25%
100 % B
B3
Yağ-su karışımları, çamur içeriği < 25%
120 % B
C1
C2
C3
Kimyasal arıtım gerektiren düşük seviyede
inorganikle kontamine olmuş atıksu
Kimyasal arıtım gerektiren orta seviyede
inorganikle kontamine olmuş atıksu
Kimyasal arıtım gerektiren yüksek seviyede
inorganikle kontamine olmuş atıksu
40 % C
100 % C
160 % C
Örnek Eşdeğer Kaynaklar
salamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, fotokimya, baskı
salamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, baskı
salamura, yüzey kaplama, elektrikle
kaplama, kimya endüstrisi
metal işleme, araba servisi, yağ tankı,
petrokimya endüstrisi
metal işleme, araba servisi, yağ tankı,
petrokimya endüstrisi
metal işleme, araba servisi, yağ tankı,
petrokimya endüstrisi
yüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi, deri işleme
yüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi, deri işleme
yüzey kaplama, elektrikle kaplama, kimya
endüstrisi
İlginize teşekkürler!

Benzer belgeler