broiler sürülerinde düzenli canlı ağırlık ölçümünün önemi ve

broiler sürülerinde düzenli canlı ağırlık ölçümünün önemi ve

www.kanatlibilgi.com
BROİLER SÜRÜLERİNDE
DÜZENLİ CANLI AĞIRLIK
ÖLÇÜMÜNÜN ÖNEMİ VE
OTOMATİK TARTIM
CİHAZLARI
Son yıllara kadar elektronik kantarlardan ziyade
mekanik el kantarları ile işçilik ve zaman
kaybından dolayı az miktarlarda hayvanlarla
tartılır ve sonuçlar elle tek tek kâğıda not edilirdi.
Oysa günümüzde elektronik tartıların kullanılması
ile 15 dakika içinden 100 hayvanın tartılması,
üniformite değerinin bilinmesi ve merkezi
bilgisayara yapılan veri bağlantısı ile anlık takip
edilmesi artık mümkün olabilmektedir.
Kesimhanenin
ihtiyaçlarını
doğru
şekilde
karşılayabilmek için broiler sürüleri planlanan
tarihte ve hedef ağırlıklara mümkün olduğunca
yakın değerlerde olmalıdır. Kümeslerde yapılan
düzenli ve doğru tartımlar, kesimhanenin bu
ihtiyacını karşılayabilmek ve Pazara doğru
gramajdaki ürünü sunabilmek için son derece
hayati önem taşır.
Sürü hedef değerine göre ağır hayvanlar çok daha
yağlı olacakları için daha az karlı olurken, zayıf
Sürünün günlük canlık ağırlık artışının takip
edilmesi, anlık yem değerlendirmenin bilinmesi ve
herhangi problem durumunda ortaya çıkacak yem
tüketmeme eğilimi söz konusu olduğunda,
müdahale edebilmeye olanak tanımaktadır.
Yapılacak ek önlemler ve uygulamalarla canlı
ağırlık kaybının telafi edilmesi ve dönem sonunda
yaklaşık hedef canlı ağırlığa ulaşmak mümkün
olabilecektir.
Günlük olarak bir sürüde mutlaka takip edilmesi
gereken veriler
hayvanlar ise yeterli et tutmadıkları için özellikle
ileri işlem için uygun olmayacaklardır.
Bununla birlikte tüm sürü iyi idare edilmesi
gereken tek bir ünite kabul edildiğinden dolayı ve
gün içinde her hayvanın aynı miktarda yem
yemesi ve dolayısıyla aynı miktarda besin
maddelerini alması mümkün olmayacağı için, sürü
içindeki canlı ağırlıkların seyrini takip etmek
büyük önem taşır.
•
•
•
•
•
•
Canlı ağırlık artışı
Üniformite
Yem tüketimi
Su tüketimi
Ölüm oranı
Yapılan uygulamalar (Aşılama, antibiyotik ve
destek ürünlerin kullanımı vs)
BROİLER SÜRÜLERİNİN ELLE TARTILMASI
Kümes içindeki tartım esnasında genelde en ağır
hayvanlar yakalanır ve onlar tartılır. Bu durumda
sürünün canlı ağırlık tahmini olması gereken
değerden daha fazla olabilir.
ELEKTRONİK CİHAZLARLA YAPILAN
TARTIM
Genç broiler sürüleri canlı ağırlığa ve tartım için
kullanılan kabın büyüklüğüne bağlı olarak 10, 20,
30’lu gruplar halinde tartılırlar. Bu tartım
esnasında genelde manüel tartım makineleri
kullanılır. Bu yöntem oldukça çabuk ve sürüyü
nispeten daha az strese sokar.
Bu yöntemde, darası daha önce alınmış tartım
kabına konulan broilerlerin tamamı tartılır ve
ortaya çıkan değer, tartılan hayvan sayısına
bölünerek her bir broilerin ortalama canlı ağırlığı
bulunur.
Bu uygulama kümesin birkaç yerinde yapılarak
örnek sayısı artırılır ve sürünün ortalama canlı
ağırlığını tahmin ederken daha iyi sonuç verir.
Bununla birlikte özellikle ağır broiler sürülerinde,
broilerler baş aşağı olacak şekilde ayakları
bağlanarak tartılırlar ve bu yöntem broilerin
sürekli çırpınmasına neden olduğu için daha
streslidir ve tartım değerini okumaya güçleştirir.
Uygulama zorlukları:
• Broiler için oldukça stresli ve büyümeye
seyrine zarar verebilecek bir yöntemdir.
• Zaman alan ve işçilik gerektiren bir
yöntemdir ve özellikle büyük işletmelerde
uygun değildir.
Avantajları
• Sürüyü strese sokmaz.
• Günlük tartım alır.
• Büyük sürülerin tartımı çok daha kolay ve
basittir dolayısıyla daha doğru bir tahmin
yapmak mümkündür.
• Ofisten sürünün anlık takibini yapmak ve bir
ya da birden fazla sürünün aynı anda seyrini
görme imkânı vardır.
• Tüm değerler grafik olarak takip edilebilir ve
kayıt altına alınabilir. Aynı zamanda geçmişte
elde edilen değerler istenildiği anda yeni
değerlerle karşılaştırılarak geçmişe dönük
değerlendirme yapılabilir.
• Ana bilgisayara uzaktan erişim sağlanabildiği
için herhangi bir zaman ve yerde sürü seyrine
yönelik takip edebilme imkânı vardır.
• Sürü performansını maksimize edebilmek için
havalandırma, yemleme, suluk sistemi ve yem
dağıtım ve kontrolüne yönelik cihazlarla
birlikte çalıştırılabilinir.
Dezavantajı
• İlk kurulum için fazladan yatırım gerekir,
bununla birlikte bakım masrafı azdır.
OTOMATİK TARTIM CİHAZLARININ
ÇEŞİTLERİ
Platformlu tartılar
Bunlar genelde metal
bir
platformdan
ibarettir ve altlığın
üzerinde belli bir
yükseklikte durur. Bir
kablo ile kontrol
kutusuna
bağlıdır.
Her tartımda sadece
bir broiler tartar ve
platforma yapışan altlık artıkları vs den dolayı boş
iken otomatik olarak kendi darasını alır.
Tartım değeri günlük olarak tanımlanan canlı
ağırlık değerlerinin belli bir oranda alt ve üst
sınırları içinde olmalıdır. Örneğin; eğer aynı anda
iki hayvan platforma çıkmışsa ve ölçülen değer,
tanımlanan ağırlık aralıklarının dışında kalmışsa
ölçülen değer geçersiz olarak tanımlanır. Bu tip
otomatik tartım cihazları ortalama canlı ağırlık
değeri bakımından kabul edilebilir doğrulukta
sonuç verirler.
Platform tartıların dezavantajları:
Bir sonraki broiler tartılmadan önce, platform
mutlaka boş olmalıdır. Dolayısıyla eğer birden
fazla broiler aynı anda platform üzerine çıkmış ise
tamamı terk etmeden tartım gerçekleşemez.
Elektronik cihaz, platform ve güç kaynağı hemen
altlığın seviyesinde olacağı için amonyak ve
nemden dolayı elektronik cihazda tartım hataları
gerçekleşebilir.
Kontrol kutusu ve tartım platformu arasında
kablo olacağı için kablonun zarar görme ihtimali
olabilir.
Askı Tartılar
Bunlar oldukça farklı prensipte çalışırlar. Tavana
asılmış, yaklaşık 50 cm çaplı tartı platformu,
yükleme hücresi ve kontrol kutusundan oluşur.
Platform
kümes
merkezine
sabitlenmiş
vaziyettedir ve kümesin her tarafından gelen
birden fazla hayvanın aynı anda platforma
çıkmasına ve ağırlıklarının ölçülmesine olanak
tanır. Öncekinde olduğu gibi, hayvan inmeden
önce ve sonra tartılarak kayıt edilir ve bu değerin
önceden girilen aralıklar arasında olması gerekir.
Yani eğer iki hayvanda aynı anda inerlerse
herhangi bir tartım yapılmaz. Ağırlık farkları
dikkate alındığı için platforma yapışan altlık veya
çamur sorun teşkil etmez.
Avantajları
• Yer tartımlarına göre çok daha fazla
hayvanı çok daha doğrulukla tarttığı için
canlı ağırlıklar daha doğrulukla tahmin
edilebilir.
• Broilerler daha yüksek bir platforma
çıkmayı daha fazla sevdikleri için
platformun üzeri her zaman doludur.
• Elektronik cihaz ve yükleme hücreleri
tavanda olduğu için amonyak ve nemden
korunaklıdır.
• Kablolar daha az zarar görür.
Dezavantajları
• Kantarın toplam ağırlığı oldukça yüksek
olduğu için tavana oldukça dikkatli
tutturulması gerekir.
• Kurulum maliyeti fazla olabilir.
TARTIM SONUÇLARININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
SONUÇ
Genetik seleksiyonlar neticesinde artan canlı
ağırlık kapasiteleri, broiler sürülerinin çok daha
yakından ve anlık takip edilmelerini zorunlu
kılmaktadır. Kesim yaşının azalmasına paralel
olarak herhangi bir problem durumunda
müdahale edebilecek zaman artık çok daha
kısadır.
Sürüdeki tüm broilerler aynı ağırlıkta değildir.
Normal bir sürüdeki broilerlerin %70’i sürü
ortalamasına yakın iken %15 broiler, sürü
ortalamasının altında ve %15 broiler grubu ise
sürü
ortalamasın
üzerinde
olacaktır.
Aşağıdaki şekilde karışık bir broiler sürüsünde
cinsiyete ve canlı ağırlığa göre sürü canlı
ağırlık dağılımı görülmektedir (Kaynak: Ross
308 broiler el kitabı )
Bu durumda kendimize kritik noktalar için alarm
seviyeleri koymak, bunları sürekli takip ederek
kayıt altına almak ve her şeyden önemlisi
ekonomik zarara uğramadan önce problemleri
tahmin edebilmek ve zamanından müdahale
edebilmek gerekmektedir.
Sürü ile ilgili yeterli bilgi ve veri yoksa sürüyü
istenilen
şekilde
yönetebilmek
mümkün
olmayacaktır. Bunun için sürünün canlı ağırlığı,
günlük canlı ağırlık artışı, yem tüketimi ve su
tüketimine ilişkin bilgilerin bilinmesi ve seyrinin
takip edilebilmesi hayati önem taşımaktadır.
Doğru ve yeterli veri akışı, sürünün mevcut
durumu ile hedef değerler arasında bir fark
oluşuyorsa erken müdahale ve doğru ağırlık
değerine dönebilmek için fırsat verir.
Sürüye ait yeterli veriler yoksa problemlere
müdahale için çok geç kalınacak ve bunun
ekonomik bedeli ise muhtemelen çok ağır
olacaktır.
Otomatik tartım cihazı üreticileri
Dolayısıyla yukarıdaki dağılıma bakıldığında doğru
canlı ağırlık tahmini yapabilmek için tartılması
gereken en düşük hayvan sayısı sürü üniformite
değerine bakılarak aşağıdaki gibidir. (Kaynak: Ross
308 broiler el kitabı)
Sürü Üniformitesi
Üniform (%8 CV veya
%80 üniformite)
Orta
düzeyde
üniformite (%10 CV)
Kötü üniformite (%12
CV)
Tartılacak hayvan
sayısı
61
96
138
Tarımar – Türkiye
: www.tarimar.com
Veit elektronik-Çek cumhuriyeti: http://www.veit.cz/
Weltech International ltd-İngiltere:
http://www.weltech.co.uk/
SKOV- Danimarka : www.skov.com
Derleme: Barbaros GÖKÇEYREK
Kaynak:
Opticon Agri Systems
Ross 308 Broiler el kitabı
Ensure broiler profitability by regular weighing Dr
Eric Guinebert-Veit Electronics