16 Karakter
Transkript
16 Karakter
~ . [Sayı 35] Genç GeI•ışım " ,"f"«\''" "'*~ "! ;;~:L .. ~ J, ~ Myers-Bliggs Tip Göstergesinde 16 Karakter • Hiçbir özel teknik kullanmadan da bir insam tammak, detaylara dikkat eden ve objektif şekilde analiz eden bir kişi için tabii ki mümkündür. iSMAiL AYBARS TUN Ç DOGAN tı[email protected] , Hiçbir özel teknik kullanmadan da bir insanı talUmak, detaylard dikkat eden ve objektif şekilde analiz eden bir kişi için tabii ki mümkündür. Sonuçta in- ğüm san kategorizasyon sİstemlerİnin ortaya Düşünün çıkışları çok yakın bir zamana dayalUyor ve bunun aksine, kişiler arası iletişim binlerce yıldır devam ediyor. Fakat hepi- ajanlar var ve öteki sistemlerden gelecek bir parça desteğe ihtiyaç duyuyor. NLP'nin yetersiz kaldığını düşündü bir alan, orta vadeli zaman dilimi. ki bir insanla tanıştınız, NLP yönünden kategorize ettinİzj temel davranış biçiminin yanısıra, ilgilenebileceği konuları anlamak için temel ilgi fıltresİni ınizin deneyimlemiş olduğu üzere, orta- belirlediniz. Belki bu bir da net bir sİstem olmadan insanları anla- aldınız. Fakat örneğin) baskı altında n3- maya çalışmak, hem çok yorucu hem de çok kolay yanlı ş anlamalara yok açabile- Peki sizce, öteki çalışanlarınızdan hangi- cek bir yöntem. leriylc daha iyi NLP ile yaptığımız) temelde, insanları tanımak sıl davranacağını çalışandı ve işe bilebiliyor musunuz? uyumlaıur l NLP'nin bun- lara verebileceği birtakım cevaplar var. için gereken bu süreyi bsalt- Fakat kişisel olarak, NLP ile ilk adımı at- mak. Şu ana kadar kar§ıla§tlğım sistem- lar atlamaz, ili§kiniz orta vadeli döneme ler içinde de NLP'nin bsa vadede en , hızlı sonuçlar veren sistemlerden biri 01- . Size evlenmenizi tavsiye ederim. duğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Öte iyi bir eş bulursanız mutlu , yandan, daha önce anlatmış olduğum bulamazsanız filozof olursunuz . üzere, NLP'nin hala yetersiz olduğu Socrates geçtiğinde, Myers-Briggs Type Indieator (Myers-Briggs Tip Göstergesi) adı da verilen, Jung'un teorileri üzerİne dayandırılmı§ alternatif bir kategorizasyon sisteminden destek almaya başlamanın başanyı artırdığım düşünüyorum. Aslına bakarsanız, bazı NLP eğitmenleri, ders programlarının içine Myers-Briggs siste- mini katmaya başladılar bile. Bir ki§iyi Myers-Briggs'e göre kategorize etmek için dört alanda karar vermemiz gerekiyor. Dışsal (Extravert) mı yoksa içsel (Intravert) mi? Sezgisel (Intiutive) mi yoksa duyusal (Sensing) mı? Düşünsel (Thinking) mi yoksa duygusal (Feeling) mi? Yargılayıcı Oudging) mı yoksa algılayıcı (Pereeiving) mı? Verdiği niz kararlara göre, İ ngilizce baş harfleri birleştirerek analiz etmekte olduğunuz kişinin karakter tipini bulabilirsiniz; örneğin, lSTP veya ENTP gibi. ODTÜ'lü Öğrenciden Hazır Cevaplar Üniversitede yemekhaneye giren bir öğrenci tüm yerler dolu olduğundan gidip üniversite profesörünün oturduğu masaya oturmuş. Profesör kaşlannı çatarak; "Öküzler ve kuşlar aynı masada oturamazı" demiş. Öğrenci: - O zaman ben uçuyorum 30 Profesör cevaba çok sinirlenmiş, sınavda öğrenciye takmış ve sınavının başansız geçmesi için elinden geleni yapmış. Ama öğ- renci sınavda tüm sorulan mükemmel bir şekilde cevaplamış. Profesör öğrenciye: - Sana son bir soru soracağım Yolda yürürken iki torba bulduğunu hayal et, birinde akıl var, diğerinde ise para . Hangi çuvalı alırsın? Öğrenci: - Para olan çuvalı seçerdim Profesör: - Normal! Kimde ne eksikse onu seçer... Profesör çok sinirlenmiş, öğ rencinin not defterini alıp içine "Öküz" yazmış. Öğrenci nota bakmadan odadan çıkmış. Bir dakika sonra öğrenci kapı yı aralamış: - Sayın profesör, imzanızı at- - Ben akılolan çuvalı seçerdim ... mışsınız, fakat notumu yazmayı Öğrenci : unutmuşsunuz. "r~ . LSa)' 351 Genç Gelişım Dl§sal-İçsel Ki§iler: Dışsal insanla- Yargılayıcl-AlgıIayıcı n içsellerden ayıran temel özellik, dışsal lann bir karar verirken dış dünyaya daha gı!ayıcılar da ha pla nlamac ı , bağlı oLması, öteki İnsanların dü şüncele rini daha çok önemsemesi ve genellikle önce ko nu şup sonra düşünmesi (Bir içsel nadiren ıto an ağz ımdan öyle çıktı, düşünmeden söylemİ şİın ll Ki§iler: Yar- za mana odaklı ve za man sıkın tısı a ltında kolayca strese girebilir karakterlerdir. Yaşamlannda belirsizlik onlan çok sıkar. Bir anda bir i şi yap mayı tercih ederler. Algılayıcı!ar için ise her şey bu kadar kesin çizgilerle aynl- demek zorunda maını§tır. Za manı özgürce kullanmayı, Benzer şekilde, güçlü duygular altında dışsatlar daha da konuş kan bir hal alırlar. Mesela önemli bir karar vermesi gerektiğinde, dışsallar bunu az çok herkes ile konu şurl ar. Öte yandan, içseller kararlaruu sessiz bir köşede, yalnız başla nna vermeyi tercih ederler. İç referansWar ve dış referanshlar adı altında buna benzer bir aynma NLp'nin içinde de sahibiz. her şeyi o an dü şünüp iş üstünde plansız hareket etmeyi severler. Zaman darlığı kalır.) Sezgisel-Duyusal Ki§iler: Sezgisel insanlar kuramsal konulardan hoşlanır lar. Ağırlıkta felsefe, kuramsal fız ik, tasanm, strateji gibi soyut düş ünce gerektiren işlerden hoşlanan insanların çoğu sezgiseUerdir. Aynı zamanda, konulara global bakmayı severler (Burada globaleşit ağırlıklı-spesifik bağlamında NLP ile bir benzerlik gö rüyorsunuz). Duyusal insanlar ise daha somut konulardan hoş lamrlar. Örneği n , mühendislik, ei ile çalışılan iş ler, estetik cerrahi, tamir ve teknisyenlik gibi alanlarda başanlı olmalan onlan pek strese sokm azi öte yandan on- lann bu rahatlığı, çevrelerindeki yargıla yıcı!an strese sokabilir. Yargılayıc ı!ar-algı muhtemeldir. Ayrıca duyusaUar şu ana, sezgiseller geleceğe odaklıdırlar. Düşünsel-Duygusal Ki§iler: Düve duygusal, karar verirken hangisini daha çok kuııandığı mız ı gösterir. Burada önemli olan nokta , düşünselierin konuya daha çok objektif, duygusallann ise sübjektif ya k1aşmalarıdır. şünsel M esela bir i ş ya pılacaksa, düş ün seller tamamen i şİn yapılmasına odaklanıp işi yapacak ol a nların ihtiyaçlarını gözardı edebilirler. Benzer şe kilde, duygusallar hiç kimseyi kırmadan herkesi memnun etmeye çalışırke n , i şler yürümeyebilir. Cam Tavan Sendromu Bilim adamları pirelerin farklı yük· seklikte zıplayabildiklerini görür. Birkaçını toplayıp 30 cm yüksekli· ğindeki bir cam fanusun içine ko· yarlar. Metal zemin rsrtılrr. Sıcaktan rahatsız olan pireler zıplayarak kaç· maya çalışırlar ama başlarınr tavandaki cama çarparak düşerler. Zemin de srcak olduğu için tekrar zıplar. tekrar başlarını cama vururlar. Pireler camın ne olduğunu bilme· diklerinden. kendilerini neyin engel· lediğini anlamakta zorluk çeker. De· falarca kafalarını cama vura n pireler sonunda o zeminde 30 santimden fazla zıplamamayı öğrenirler. Artık hepsinin 30 cm zıpladrğı görülünce deneyin ikinci aşamasına geçilir ve tavandaki cam kaldırılır. Zemin tekrar layıcı!ar, NLP'deki cılar meta haritasına düze ncile r-bağunsız benzetilebilir. M ye rs-Briggs tiplerini ta nıd ığımıza göre ası! önemli noktaya gelelim. Ayn ayn bu meta hari taJarıl1 neredeyse hepsinin NLP'de olduğu n u görebiliyoru z. Fakat M yers-Briggs ile uğraşan psikologlar, aynı zamanda o luşa n dört harili kombin asyo ııl a rın nasıl davra ndığını da behrtmi ş le r. Tabii bu ko mbin asyonla rın her birinin değişik şartla r al tı nda nasıl davrandığı, neleri öne msed iği, yaklaşık olarak nelerle ilgile nd iği, seçtikleri ka riyerler, ba ş ka kombinasyo nlarl a u yumla rı ve benzeri sorular, bu ko nu üzeri ne yazılnu§ kitaplarda uzun uzun cevapla nmaktadır. ısıtılır. Tüm pireler eşit yükseklikte. 30 cm zıplarlar. Üzerlerinde cam engeli yoktur. daha yükseğe zıpla ma imkanları vardır ama buna hiç cesaret edemezler. Kafalarını cama vura vura öğren dikleri bu srnrrlayıcı "hayat dersi"ne sadık halde yaşarlar. Pirelerin isterlerse kaçma imkanları vardrr ama kaçamazlar. Çünkü engel artık zihinlerindedir. Onları srnırlayan dış engel kalkmıştrr ama kafalarındaki iç engel varlrğını sürdürmektedir. Bu deney. canlılarrn neyi başara· mayacaklarını nasıl öğrendiklerini gösterir. Buna "ca m tavan sendro· mu" denir. Bir insanrn gelebileceği ne inandığı en üst nokta. onun cam tavanıdır. Cam tavanınız hayallerini· zin tavan yüksekliğini gösterir. Ya· pabileceğin. yapabileceğini düşün· düğün kadard rr. 31