Kalker Ocagi Ced Raporu

Transkript

Tahir Aydoğdu
Kalker Ocağı ÇED Raporu
BÖLÜM I.A PROJENİN TANIMI VE AMACI
a) Tanımı:
Proje konusu faaliyet Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakup Abdal Köyü sınırları
içerisinde yer alan Tahir Aydoğdu’ya ait İR: 73402 nolu 10,2 hektarlık sahanın 7,438
hektarlık kısmında açık ocak işletmeciliği yöntemi ile kalker üretilmesi planlanmıştır.
Ruhsatlı alan çıplak kaya ve molozlardan meydana gelmekte olup, Milli Emlak Genel
Müdürlüğü’nün hüküm ve tasarrufu altındadır.
Söz konusu saha ile ilgili olarak 1997 yılında T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden 25,65 hektar için İR: 3845 nolu işletme
ruhsatı alınmıştır. İR: 3845 nolu sahanın 18,213 hektarlık (182 130 m2) kısmında açık ocak
işletmeciliği yöntemi ile Kalker Ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmesi 15/12/2004 tarihinde
Ankara Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından “Çevresel Etki Değerlendirmesi
Gerekli Değildir” kararı verilmiştir. Fakat daha sonra ruhsat faaliyet sahibi tarafından 2
parçaya bölünerek Proje Tanıtım Dosyasına konu olan alanında içinde bulunduğu 10,02
hektar için İR: 73402 nolu ruhsat alınmıştır. Bu yeni ruhsatlı alanın yaklaşık 2,6 hektarlık
kısmı 115/12/2004 yılında “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınan saha içerisinde
kaldığından söz konusu Proje Tanıtım Dosyası 7,438 hektar için hazırlanmıştır. Fakat
Ankara Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nün 3/8/2006 tarihli yazısında “ÇED
Gereklidir” kararı verilmiştir.
Sahada açık ocak işletmeciliği yöntemi ile çalışılacaktır. Kalker ocağında üretime
başlanmadan önce o yılki çalışma alanında bitkisel toprak sıyrılarak alınacak ve üretim
sonrası arazi ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere depolanacaktır. Bitkisel toprak
sıyrıldıktan sonra delme, patlatma işlemi yapılacak, ekskavatör yardımıyla malzeme
yerinden sökülecek, kamyonlara yüklenerek yine faaliyet sahibine ait olan yaklaşık 300
metre kadar uzaklıktaki Kırma-Eleme Tesisine nakledilecektir.
Kalker ocağı delme patlatma yöntemiyle işletilecektir. Bir patlatmada 6 delik
açılacaktır. Delikler arası mesafe 3 m, dilim mesafesi 2,8 m, delik boyları 11 m, basamak
yükseklikleri 10 m olacaktır. Patlayıcıların yerleştirilmesi için 89 mm çapında delikler
açılacak, delik başına 46,6 kg olmak üzere 6 deliğe toplam 279,6 kg patlayıcı
(dinamit+amonyum nitrat) yerleştirilecektir. Bir patlatma işleminde 1.310,4 ton malzeme
alınacaktır. Patlayıcı yerleştirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma
riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. Patlatma esnasında çevreyi rahatsız
edecek taş, kayaç vb.’nin fırlamasını engelleyecek şekilde önlemler alınacaktır. İşletmede
patlatmalardan kaynaklanacak olan vibrasyon etkisi 544 metrenin altında kalacaktır. En
yakın yerleşim birimi olan 1,25 km mesafedeki Yakup Abdal Köyü’ne herhangi bir
olumsuz etkinin olması söz konusu değildir.
İşletme alanında şantiye binası yapılmayacak olup, personelin yemek içmek vb.
sosyal ihtiyaçları ise 400 metre güneyde mevcut olan şantiye alanındaki sosyal tesislerden
sağlanacaktır.
1
Tahir Aydoğdu
Kalker Ocağı Bitkisel
Toprağın Alınması
Vagondrille delik delme
patlayıcı şarjı
Patlatma
Patlatma sonucu, Kompresör,
ekskavatör ve yükleyici yardımıyla
malzemenin yerinden sökülmesi
Kırma-Eleme
Tesisine Nakliyat
Şekil 1. Kalker Ocağı İş Akım Şeması
Kalker Ocağı Üretim Planı
Yıllık Üretim Miktarı
Aylık Üretim Miktarı
Günlük Üretim Miktarı
Saatlik Üretim Miktarı
Vardiya Sayısı
Çalışma Süreleri
: 100.000 ton (100.000 ton/2,6 ton/m3 = 38.461 m3)
: 10.000 ton (10.000 ton/2,6 ton/m3 =3.846,1 m3)
: 385 ton (385 ton/2,6 ton/m3 =148,1 m3)
: 48 ton (48 ton/2,6 ton/m3 = 18,5 m3)
: 1 (8 saat)
: 10 ay/yıl, 26 gün/ay, 260 gün/yıl, 8 saat/gün
b) Ömrü:
İşletme alanında görünür rezerv miktarı 3.500.000 ton olup, ekonomik ömrü
3.500.000 ton/100.000 ton/yıl = 35 yıldır. İşletme ruhsatının süresi 10 yıldır. 10 yılın
sonunda, o zamanki şartlara, sanayideki arz ve talep durumuna göre işletme ruhsatının
süresi uzatılacaktır.
2
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM 1.B ÇIKARILACAK MALZEMENİN FİZİKSEL, KİMYASAL VE
MİNERALOJİK ÖZELLİKLERİ VE KULLANIM AMAÇLARI
İşletme alanındaki kalkerin fiziksel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 1. Kalkerin Fiziksel Özellikleri
Renk
Sertlik
Yoğunluk
Süreksizlik
Bozunma derecesi
Dayanım
Kütle geçirgenliği
Krem-Kirli Beyaz
∼3
2,6 gr/cm3
Çok kırıklı
Taze (bozunmamış)
Dayanıklı
Az geçirgen
Söz konusu işletme alanına bitişik sahada yapılan analiz raporuna göre sahadaki
kalker krem-kirli beyaz renkli, iri taneli 2 mm’ye ulaşan kalsit damarlı, masif ve köşeli
kırılmalıdır.
Mikroskop altında kayaç, orta taneli sparitik kalsitten oluşan bir hamur içinde bol
mikro ve makro fosil taneleri ve mikritik paletler içerir. Kalker milonitik dokulu ve yoğun
breşleşmelidir. Kalsit taneleri yer yer deformasyon ikizlenmesi sunarlar. Örnekte çok az
miktarda kuvars ve seyrek opak minerali gözlenmiştir. Kaya içerisinde yer alan ve 0,08-20
mm arasında değişen kalınlığa sahip çatlaklar, orta taneli, yeniden kristallenmiş 0,3-0,5
mm büyüklükte çoğunlukla kalsit ve daha az olarak dolomit kristalleri tarafından
doldurulmuştur.
Yine aynı analiz raporunda kimyasal bileşim aşağıdaki gibidir
Tablo 2. Kalkerin Kimyasal Bileşimi
Mineral
Kalsit
Dolomit
Kuvars
Opak Mineral
Oranı (%)
91
6
1
2
Kullanım Amaçları:
Sahada üretilecek olan kalker kamyonlara yüklenerek işletme alanının bitişiğindeki
sahanın içerisinde yer alan 300 metre güneybatıdaki Kırma-Eleme Tesisine nakledilecektir.
Burada kırma-eleme işleminden geçen malzeme yol yapımında, hazır beton tesisinde v.b.
alanlarda hammadde olarak kullanılacaktır.
Kireçtaşlarının kullanım alanları genel olarak aşağıda gibidir.
İnşaat ve Yapı: Birçok ülkede kireçtaşının ana kullanım sahası % 40 - 70 oranıyla
inşaat ve yapı sektörüdür. Kireçtaşı bu sektörde beton harcında agrega (= mıcır) olarak ve
yol yapımında agrega/dolgu maddesi olarak kullanılır. Bu amaçla kullanılacak olan
kireçtaşı; temiz, kuru, kübik formda, yüksek aşınma mukavemetine ve sertliğe sahip
olmalıdır.
3
Tahir Aydoğdu
Daha ince (75 mikron–5 mm) gradasyonlu bazı kireçtaşı (kalker) kumları ise,
beton ve inşaat harcına katılır.
İnşaat ve yapı endüstrisinde kullanılan yıllık mıcır miktarı, dünyada yaklaşık 1.5 milyar
ton/yıl; Türkiye’de ise yaklaşık 180 milyon ton/yıl civarındadır. Bu değer, Türkiye’deki
toplam kireçtaşı üretiminin %74’üne karşılık gelmektedir.
Çimento: Kireçtaşının ikinci büyük kullanım alanı Portland çimentosu (CaO +
SiO2 + Al2O3 + Fe2O3) yapımıdır. Çimentonun ana hammadde girdisi % 80’ e varan
oranlarla düşük magnezyumlu (en fazla % 5) kireçtaşıdır. Bir ton çimento üretimi için
yaklaşık bir ton kireçtaşına ihtiyaç vardır.
Dünyada Portland çimentosu üretimi yaklaşık 1.4 milyar ton/yıl olup Türkiye’de bu
miktar 45 milyon ton/yıl civarındadır. Diğer bir deyişle toplam kireçtaşı üretiminin % 21’
ü bu amaçla tüketilmektedir.
Kireç üretimi: Sönmemiş kireç üretimi için kullanılan yıllık kireçtaşı miktarının
dünyada 750 milyon ton olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’ de ise bu miktar kabaca 10
milyon ton/yıl civarında olup, toplam kireçtaşı üretiminin % 4 üne tekabül eder.
Metalürji: Bilhassa yüksek fırınlarda demir rafinasyonu için cüruflaştırıcı olarak
çok miktarda kireçtaşı kullanılır. Türkiye’ de bu amaçla tüketilen yıllık kireçtaşı miktarı 1
milyon ton/yıl civarındadır. Bu alandaki tüketimin toplam tüketim içindeki payı %0.45
oranına ulaşmaktadır.
Tarım: Öğütülmüş kireçtaşı asidik toprakların pH değerini yükseltmekte yaygın
olarak kullanılmakta olup ayrı yeten suni gübre ve hayvan yemi üretiminde de yeri vardır.
Türkiye’ de tarımsal alanların ıslahında kullanılan toz kireçtaşı miktarı yılda yaklaşık 30
000 ton/yıl civarındadır.
Baca gazı arıtımı: Büyük ölçekli desülfürizasyon tesislerinde (örneğin kömür
kullanan termik santrallar) gittikçe artan miktarlarda öğütülmüş kireçtaşı kullanılmaktadır.
Türkiye’ de termik santrallerde kullanılan kireçtaşı miktarı ise çok düşük olup, 145.000
ton/yıl mertebesindedir.
Diğer endüstriyel kullanım alanları: Cam sanayi, soda sanayi, şeker sanayi, kağıt
sanayi, lastik–plastik-kauçuk sanayi; boya imalatı gibi sektörlerde de kireçtaşı
kullanılmaktadır.
4
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
Proje yer seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış
olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde,
değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi)
Proje konusu kalker ocağı işletme alanı Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakup Abdal
Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. İşletme alanı 1/25.000 ölçekli İ29 b3 paftasında
bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından
Tahir Aydoğdu’ya verilmiş İR: 73402 nolu 10,02 hektarlık sahada bulunmaktadır. Bu
alanın 7,438 hektarlık kısmında kalker üretimi yapılacaktır.
Faaliyet alanına ait Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel
Müdürlüğü'nün İşletme Ruhsatı EK 5.'de verilmiştir.
İşletme alanının 300 metre kadar kuzeybatısında yine faaliyet sahibine ait olan
Kırma-Eleme Tesisi, 400 ve hemen kuzey sınırında ise ruhsatların ayrılmadan önceki kısmı
için “ÇED Gerekli Değildir” Belgesi alınan kalker ocağı işletmesi bulunmaktadır. İşletme
alanında şantiye binası yapılmayacak olup, personelin yemek içmek vb. sosyal ihtiyaçları
ise 400 metre güneyde mevcut olan şantiye alanındaki sosyal tesislerden sağlanacaktır.
İşletme alanının içerisine kadar stabilize yol mevcut olup, bu yoldan Yakup Abdal
Köyü’ne ulaşılmaktadır. Yakup Abdal Köyü ise işletme alanı sınırının 1,5 km batısında
bulunmaktadır.
Ruhsat alanı ve işletme alanına ait koordinatlar aşağıdaki gibidir.
Tablo 3. İR: 73402 Nolu Ruhsatlı Alan Koordinatları
Nokta No
1
2
3
4
5
6
Sağa (Y)
497 099
497 113
497 420
497 552
497 528
497 504
Alan: 10,02 hektar (100.200 m2)
Yukarı (X)
4 408 883
4 408 961
4 409 152
4 409 001
4 408 823
4 408 786
Tablo 4. İR: 73402 Nolu İşletme Alan Koordinatları
Nokta No
2
3
4
5
Sağa (Y)
497 113
497 420
497 552
497 528
Alan: 7,438 hektar (74.380 m2)
5
Yukarı (X)
4 408 961
4 409 152
4 409 001
4 408 823
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM III. PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Zamanlama Tablosu
Kalker Ocağı ile ilgili olarak zamanlama tablosu aşağıdaki gibidir.
Tablo 5. Zamanlama tablosuı
2006
Aylar
ÇED Aşaması (Proje Tanıtım ve ÇED)
1
2
3
4
5
6
X
Aylar
1
X
2
3
4
5
6
X
X
7
X
8
X
9
X
10
X
11
X
12
X
8
9
10
11
12
2007
ÇED Aşaması
ÇED Sonrası
Alınması
Üretime Geçiş
Gerekli
İzinlerin
7
X
III.2. Projenin Fayda-Maliyet Analizi
Kalker ocağında bitişik sahadaki ocaktaki üretim maliyetleri baz alınarak maliyetler
aşağıda çıkartılmıştır.
İşçilik Giderleri: Ocakta yıllık 10 ay çalışılacaktır fakat personelin ücreti 12 ay
üzerinden verilecektir. O nedenle ücretler 12 ay üzerinden hesaplanmıştır.
Şantiye şefinin ücreti 1.250 YTL olup, ocakta 1 şantiye şefi olup ücreti
= 1 kişi X 1.250 YTL/kişi X 12 ay/yıl= 15.000 /yıl
Operatör ve kamyon şoförlerinin aylık ücreti 650 YTL ise ocakta toplam 7 adet
kamyon şoförü ve operatörün ücreti = 7 kişi X 650 YTL/kişi X 12 ay/yıl= 54.600 /yıl
Teknik personelin aylık ücreti 1.000 YTL ise ocakta 1 adet teknik personelin ücreti
= 1 kişi X 1.000 YTL/kişi X 12 ay/yıl = 12.000 YTL/yıl
Vasıfsız elemanın ücreti 500 YTL olup, ocakta 1 adet vasıfsız elemanın ücreti
= 1 kişi X 500 YTL/kişi X 12 ay/yıl= 6.000 /yıl
O halde toplam personel ücreti = 15.000 YTL/yıl + 54.600 YTL/yıl +12.000
YTL/yıl +6.000 YTL/yıl = 87.600 YTL/yıl olur.
Yakıt Giderleri: Ocak sahasında yakıt tüketim miktarı yükleyici ve
ekskavatörlerde 25 lt/gün’dür. Ocakta 2 adet yükleyici ve 1 adet ekskavatör olup, günlük
= 3 araç X 25 lt/araç/1-gün = 75 lt/gün olur.
Kamyonlarda yakıt tüketimi 5 lt/gün olup, 4 kamyonun günlük
= 4 araç X 5 lt/araç/1-gün = 20 lt/gün olur.
6
Tahir Aydoğdu
O halde ocakta toplam 75 lt + 20 lt = 95 lt/gün yakıt tüketimi olacaktır. Motorin
fiatı 2,2 YTL/lt olup, Yıllık yakıt maliyeti = Günlük yakıt miktarı X Yakıt Fiatı X
işgünü/yıl
= 95 lt/gün X 2,2 YTL/lt X 260 gün/yıl = 54.340 YTL/yıl olur.
Yemek Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta yemek gideri 0,0569 YTL/ton olup,
yıllık yemek gideri = Yemek gideri X yıllık üretim miktarı
= 0,0569 YTL/ton X 100.000 YTL/yıl = 5.690 YTL/yıl olur.
Elektrik Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta elektrik gideri 0,22 YTL/ton olup,
yıllık elektrik gideri = Elektrik gideri X yıllık üretim miktarı
Patlayıcı Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta patlayıcı gideri 0,15 YTL/ton olup,
yıllık patlayıcı gideri = Patlayıcı gideri X yıllık üretim miktarı
Bakım-Onarım Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta bakım-onarım giderleri 0,24
YTL/ton olup, bakım-onarım gideri = Bakım-onarım gideri X yıllık üretim miktarı
Amortsiman Giderleri: Bitişik sahadaki ocakta amortisman giderleri 0,124
YTL/ton olup, yıllık amortisman gideri = Amortsiman gideri X yıllık üretim miktarı
Genel Giderler: Bitişik sahadaki ocakta bakım-onarım giderleri 0,4 YTL/ton olup,
yıllık genel gider (kırtasiye, etüt proje, yedek parça, v.b) =
Genel gider X yıllık üretim miktarı
Yatırım Tutarları ve İşletme Giderleri
Harcama Türü
Tutar (YTL)
İşçilik Giderleri
87.600
Yakıt+yağ giderleri
54.340
Yemek Gideri
5.690
Elektrik giderleri
22.000
İşletme ruhsatı
6.000
Makine Tesisat
Mevcut
İnşaat İşleri
Mevcut şantiye kullanılacaktır.
Bakım-Onarım
24.000
Amortismanlar
12.400
Patlayıcı
15.000
Genel Giderler (PTT, Kırtasiye, yedek parça, etüt proje v.b.)
40.000
Toplam
267.030
7
Tahir Aydoğdu
İşletme Gelirleri:
Maden piyasasında fiyatlar arz-talep doğrultusunda değişmekte olup 2006-2007
yıllarında kalker madeninin ocak satış fiyatı ortalama 3,5 YTL/ton civarındadır.
Kalker ocağında yılda 100.000 ton malzeme üretimi planlanmıştır. Buna göre;
Yıllık Hasılat = 100.000 ton X 3,5 YTL/ton = 350.000 YTL
Ocaktaki kar = İşletme Geliri – İşletme Gideri = 350.000 YTL/yıl – 267.030 YTL
= 82.970 YTL/yıl olur.
III.3. Diğer Hususlar
Açıklanması gereken başka herhangi bir husus bulunmamaktadır.
8
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM IV. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN VE PROJENİN ETKİ
ALANININ ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ
IV.1. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların
Kullanımı
IV.1.1. Meteorolojik ve iklimsel özellikler
Ankara Meteoroloji İstasyonundan alınan 17 yıllık (1981-1998) Ortalama ve
Ekstrem Kıymetler Meteoroloji Bülteni incelenerek çıkartılmıştır. Toz modellemesinde
kullanılan meteorolojik veriler aşağıda verilmiştir.
Tablo 6. Ankara Meteorolojik Elemanlar Tablosu (1981-1998)
METEROLOJİK
AYLAR
Rasat
Süresi
1
2
3
4
Uzun Yıllar Basınç Ort (Bar)
17
915
913,1
912
911,1
911,8 911,7
911
911,6 914,3 916,4 915,7 915,4
913,3
Ortalama Sıcaklık (0C)
17
0,4
1,6
5,7
11,2
15,7
19,7
22,8
22,8
18,9
12,8
5,8
2
11,6
Ortalama Yüksek Sıcaklık
(0C)
17
4,5
6,2
11,3
17,2
21,9
26,2
29,4
29,8
26,7
20
11,1
5,9
17,5
Ortalama Düşük Sıcaklık (0C)
17
-3
-2,5
0,7
5,6
9,4
12,7
15,5
15,5
11,8
7,2
1,8
-1,1
6,1
En Yüksek Sıcaklık (0C)
17
16,6
19,9
24,6
30,3
33
37
38,6
39
35,2
30,7
22
18
39,0
En Düşük Sıcaklık (0C)
17
-15
-21,5
-19,2
-4,4
-1,6
5
6,8
7,2
2,8
-1,2
-8,8
-11,2
-21,5
Ortalama Buharlaşma (mm)
17
3,3
4,6
6
7,4
7
5,3
2,9
1,5
Ortalama Nispi Nem (%)
17
76,2
71,2
65,4
60,6
58,2
53,9
48,6
46,1
47,8
60,1
71,6
76,8
61,4
Ortalama Bulutluluk (0-10)
17
6,6
6,1
5,6
5,7
5,1
3,7
2,7
2,2
2
3,8
5,8
6,9
4,7
Ortalama Yağış Miktarı (mm)
17
2,5
2,2
2,8
3,3
3,2
3
3,3
3,1
3,7
3,5
2,6
Toplam yağış (mm)
17
602,1
482
634,3
770,7
17
27,9
26,9
22,1
19
27
26,7
62,6
17
20,6
19,1
19,6
20,2
22,2
24,1
Ortalama Rüzgar Hızı (m/s)
17
1,6
1,7
1,8
1,7
1,9
Ortalama 5 cm Toprak
Sıcaklığı (0C)
17
0,9
2
6,4
12,6
18,3
ELEMANLAR
Maksimum Günlük Yağış
(mm)
Maksimum Rüzgar Hızı
(m/sn)
5
9
6
7
8
805,3 550,1 335,3 211,4
9
2,6
10
11
12
Yıllık
4,8
3,0
144
463,9 656,7 581,7
519,8
35,6
32,2
25,5
36
22,7
62,6
17,5
19
18
16,6
17,3
17
24,1
1,8
2,2
2,1
1,6
1,5
1,4
1,5
1,7
23,2
26,6
26,8
22,3
14,3
6,1
2,2
13,5
Tahir Aydoğdu
Tablo 7. Ankara Esme Sayılarına Göre Rüzgar Verileri (1981-1998)
AYLAR
N
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
OCAK
44
73
240
175
168
37
40
29
41
33
134
161
141
36
22
20
ŞUBAT
31
81
265
154
117
26
36
26
48
33
120
136
140
36
21
21
MART
41
64
235
174
156
32
49
34
37
42
126
159
152
48
30
21
NİSAN
45
45
184
157
139
26
42
31
43
53
121
147
209
56
32
17
MAYIS
26
50
195
226
216
38
45
32
36
35
114
133
159
47
35
36
HAZİRAN 39
75
225
236
246
48
40
10
21
13
73
87
143
52
48
36
38
120
328
373
227
46
66
10
16
16
46
43
78
26
33
38
AĞUSTOS 29
100
329
345
173
38
60
14
17
14
53
62
73
29
29
29
EYLÜL
21
66
284
284
142
22
36
21
17
25
61
87
97
47
36
25
EKİM
50
72
313
221
135
17
18
13
29
19
89
102
106
29
34
27
KASIM
50
71
287
161
113
20
20
18
31
34
101
120
110
39
37
23
ARALIK
38
76
205
130
152
40
35
20
37
39
119
123
112
32
33
10
TOPLAM
452 893 3090 2636 1984 390
487
258
373
356
1157 1360 1520 477
390
303
TEMMUZ
NNE NE ENE
SW WSW W WNW NW NNW
Tablo 8. Ankara hızlarına göre rüzgar verileri (1981-1998)
NNE NE ENE
E
ESE
SE
SSE
2
1,9
1,6
1,9
2,1 2,5
1,9
1,7
1,6
1,4
1,6
1,5
1,8
1,9
2,1
2
2,3
1,7
3,1 2,2
1,7
1,9
2,1
1,7
1,9
1,5
1,7
1,9
2
2,1
1,9
2,4
2,2
2,6 1,9
2,1
1,9
2,1
1,9
2,1
1,8
2,6
1,2
1,8
1,8
2
1,8
1,5
2,1
2,4 1,7
2
2,1
2,3
2,1
2,1
1,9
2,1
1,9
2,3
2,3
2,3
1,8
2,2
2
2,3 1,8
1,5
1,7
2,1
2,2
2
1,7
2,1
HAZİRAN 1,8
1,9
2,2
2,2
1,7
2
2,1
1,6 1,6
1,3
1,5
2,1
2,1
2,1
2,1
2,1
TEMMUZ 1,9
2,6
2,6
2,6
2
2,4
2,1
1,7
1,7
1,6
2
1,7
2,1
2
2,2
AĞUSTOS 1,6
2,3
2,3
2,6
2
1,8
2,6
1,5 1,6
1,5
1,6
1,9
1,9
2
1,6
2,1
1,1
1,9
1,8
2,1
1,7
1,9
1,8
1,9 1,2
1,4
1,5
1,9
1,9
1,8
1,8
1,8
1
1,6
1,8
2,2
1,5
2,1
1,5
1,2 1,1
1,4
1,5
1,9
1,7
1,5
1,4
1,4
KASIM
1,4
1,5
1,7
2,1
1,6
1,5
1,1
1,9
2,2
1,7
1,8
1,5
1,4
1,9
1,9
ARALIK
1,4
2,3
1,8
2,1
1,6
1,5
1,8
2,4 1,9
1,6
1,7
1,5
1,7
1,6
1,7
2,4
ORT.
1,5
2,0
2,0
2,2
1,8
1,9
1,9
2,1 1,8
1,7
1,7
1,9
1,8
1,9
1,7
2,0
22,9 25,1 21,1 20,3
20,4
23,3 21,8 22,2 20,9 24,2
AYLAR
N
OCAK
1,4
1,5
1,9
ŞUBAT
1,9
1,9
MART
1,6
NİSAN
MAYIS
EYLÜL
EKİM
TOPLAM 18,2 23,5 24,1 26,4 21,5 23,2
2
2
10
S
SSW
SW WSW W WNW NW NNW
Tahir Aydoğdu
ESME SAYILARINA GÖRE RÜZGAR GÜLÜ
DİYAGRAMI
N
NNW4000
3000
NW
2000
WNW
1000
W
0
NNE
NE
ENE
E
WSW
ESE
SW
SSW
SE
SSE
S
Şekil 2.Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı
Şekil 1. Esme Sayılarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı
HIZLARINA GÖRE RÜZGAR
DİYAGRAM
GÜLÜ
I
WN
W
W
WS
W
NN
N W
W
2,
5
2,
N
NN
E N
E
0
1,
5
1,
0
0,
5
0,
0
S
W SS
W
S
SS E
E
S
Şekil 3.Hızlarına Göre Rüzgar Gülü Diyagramı
11
EN
E
E
ES
E
Tahir Aydoğdu
IV.1.2. Jeolojik özellikler
a) Bölge jeolojisi (ilgili kesitler ve haritalar)
Bölgede yüzeylenen birimler yaşlıdan gence doğru aşağıdaki gibidir.
Epimetamorfik Şistler (Pşm): Serisit şist, killi şist, kalkşist, fillit ve kalk-klorit
şistlerden meydana gelmiştir. Genellikle ince tabakalı olup, tabaka kalınlığı Tane boyları
ile orantılı olarak değişmektedir. Yer yer Kalker ve kuvars damarları ile kesilmiştir. Birim
genel olarak gri, kahve, mavimsi gri ve gri renklidir. Kıvrımlanma ve şistozite gösterir.
Epimatamorfik Şistler Paleozoyik yaşlıdır.
Karışık Seri (Grovak, Kumtaşı, Kiltaşı (Ks): genel olarak grovak,
konglomeratik kumtaşı ve kiltaşlarından meydana gelmiştir. İçerisinde spilit, diyabaz, tüf
ekzotik bloklar halinde bol fosilli Permiyen ve Triyas yaşlı kireçtaşları içerir.Grovak ve
konglomeratik kumtaşları genellikle kahve renkli, kiltaşları ise mavimtrak ve kızıldır.
Tabakalanma iyi görünmekte, genellikle çok kırıklı ve parçalanmış masif görünümde olup,
Kalker ve kuvars damarcıkları ile kesilmiştir.
Karışık Seri Üst Triyas-Alt Liyas yaşlıdır.
Spilit ve Diyabazlar (β2): Karışık seri içinde bazı bölgelerde grovaklara nazaran
spilit ve diyabazlar hakim durumdadır. Spilitler camsı hamur içinde bulunan klinozoizite,
epidozite ve Kalkerize albit fenokristalleri, albit mikrolitleri ve opak minerallerinden
meydana gelmiştir. Diyabazlar, genellikle albit-diyabaz şeklinde olup, albit, klorit, ojit ve
opak mineraller içerirler. Çatlak ve boşluklar klorit, Kalker ve demir hidroksit ile
dolmuştur.
Permokarbonifer Yaşlı Kireçtaşları (pk): Karışık seri içinde çökelme esnasında
bu seri içinde taşınmış bloklar halinde (Olistolit) kireçtaşları bulunur. Bu kireçtaşı blokları
bazen kilometrelerce alanı kaplamaktadır. Faaliyet alanından böyle bir blok üzerinde yer
almaktadır. Birim koyu ve açık gri, pembemsi ve beyazımsı renkte olup, genellikle masif
ve çok kırıklıdır. Açık renkli kısımlar koyu renkli kısımlara nazaran daha fazla kristalize
olmuşlardır.
Andezit, Tüf ve Aglomeralar (α, τ, τ6): Andezitler kırmızı, pembe, mor, beyaz
yeşilimsi ve siyah renkli oldukça dayanıklıdır. Yer yer altere olmuştur.
Tüfler gri ve beyaz renkli, çok ince tanelidir. Tüfler genellikle andezit
parçalarından meydana gelmiştir.
Aglomeralar andezit aglomerası şeklinde olup, genellikle tüflerle beraberdir. Gri,
kırmızı, mor, beyaz ve siyah renkli andezit parçalarından meydana gelmiştir.
Alüvyon (Qal): Kendinden yaşlı birimlerin üzerinde uyumsuz olarak yer alan
birim, kil, kum, çakıllardan meydana gelmiştir. Kuvaterner yaşlı birim bazen dere
yataklarını doldurmuş, bazende taraçalar halindedir.
İşletme alanı ve yakın çevresine ait jeolojik harita EK 3’de verilmiştir.
12
Tahir Aydoğdu
Depremsellik: Faaliyet alanı ve yakın çevresi 18.04.1996 tarih ve 96/8109 sayılı
kararı ile belirlenen “Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası”nda 3. Derece Deprem Bölgesi
içerisinde kalmaktadır. (: 4).
Faaliyet alanı ve yakın çevresinde sel, heyelan, kaya yuvarlanması gibi bir durum
söz konusu değildir.
b) Çalışma alanı ve jeolojisi (ilgili kesitler ve haritalar)
Ruhsatlı alan ve yakın çevresinde Permokarbonifer Yaşlı Kireçtaşları (pk):
yüzeylenmektedir. İşletme alanındaki kireçtaşları masif ve kırıklı bir yapı göstermekte
olup, renkleri krem-kirli beyazdır. Faaliyet alanı içerisinde yer alan kireçtaşları kırık ve
çatlaklı bir yapı halinde olup, sahanın yaklaşık %70 kadarında mostra vermekte, geriye
kalan %30 kadarının üzerinde ise ortalama 5 cm civarında toprak örtüsü bulunmaktadır.
IV.1.3. Hidrojeolojik özellikler (ilgili harita ve kesitleri)
a) Sahanın genel karakteri
Bölgede en önemli yeraltı suyu içeren birim Kuvaterner yaşlı Alüvyonlardır.
Alüvyonların kum ve çakıl seviyelerinde iyi kalitede yeraltı suları bulunmaktadır.
Bunun dışında Neojen yaşlı birimlerin kum ve çakıl seviyelerinde de iyi kalitede
yer altı suyu mevcuttur.
Bölgede kireçtaşları kırık ve çatlaklı bir yapı göstermektedir. Bu nedenle
kireçtaşları yer altı suyu depolamaya uygun değildirler. Ancak kırık ve çatlaklarında yüzey
sularının beslenimine bağlı olarak az seviyede yer altı suyu içermektedirler. Bu kırık ve
çatlaklar vasıtasıyla yer altı sularını alt katmanlara geçirmektedirler.
Bölgedeki yeraltı sularının beslenimi; yağışlar, akarsularla olmaktadır. Yeraltı
sularının boşalımı ise; kaynaklarla ve yöre halkı tarafından içme ve kullanma amaçlı açılan
kuyularla, akarsulara olmaktadır.
b) Yer altı su seviyesi
İşletme alanı ve yakın çevresinde akifer özelliğine sahip jeolojik birim
bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde bulunan kireçtaşlarının kırık ve
çatlaklarında azda olsa yer altı suyu bulunmaktadır. Fakat bölgedeki kireçtaşları yer altı
sularını depolamaya uygun değildirler.
Yakup Abdal Köyü civarında yer altı suları kırık ve çatlaklardan ve formasyon
sınırlarından kaynaklar vasıtasıyla yüzeye çıkmaktadır. Bu kaynakların işletme alanına
uzaklığı 1,25 km-1,5 km civarındadır.
13
Tahir Aydoğdu
c) Yer altı suyundan faydalanma durumu (mevcut her türlü keson, derin,
artezyen v.b. kuyu)
Yukarıda da bahsedildiği bahsedildiği gibi işletme alanı ve yakın çevresinde yer altı
suyu içeren jeolojik birim bulunmamaktadır. Kireçtaşlarında kırık ve çatlaklarında bulunan
yer altı suları kaynaklar vasıtasıyla yüzeye çıkmaktadır. Bu kaynak suları köy halkı
tarafından içme ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır.
IV.1.4. Hidrolojik özellikler (ilgili harita ve kesitleri)
a) Projenin göl, baraj, gölet akarsu ve diğer sulak alanlara göre konumu
Ruhsat alanı ve etki alanı içerisinde sürekli akış gösteren dere, göl, baraj, gölet ve
diğer sulak alanlar bulunmamaktadır. En yakın sürekli akarsu işletme alanının 7 km kadar
batısında Sazlık Deresi ve 12 km kadar batısında Eymir Gölü bulunmaktadır.
İşletme alanının 500 metre kadar doğusunda yer alan Araplı Deresi ise kuru dere
niteliğinde olup, şiddetli yağışlarda su içermektedir.
İşletme aşamasında, yakın çevrede bulunan kuru derelerin mevcut yatakları
korunacak olup, bu kuru derelere hiçbir şekilde, pasa, sıvı ve katı atık atılmayacaktır.
Eymir Gölü: İşletme alanının 12 km kadar batısında yer alan göl Çankaya
İlçesi’nin tek gölüdür. Göl Ortadoğu Teknik Üniversitesi arazisi içerisinde yer almaktadır.
Gölün normal su kotunda alanı 1,25 km2, normal su seviyesinde göl hacmi 3.880.000
m3’tür. Ortalama derinliği ise 6-10 metre arasında değişmektedir.
Ayrıca işletme süresi boyunca 04.04.1971 tarih ve 13799 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe giren 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun Madde 7 - (Değişik:
15/5/1986 - 3288/3 md.) “Genel, katma ve özel bütçeli idareler ile Devletin ve kamu
iktisadi teşebbüslerinin hüküm ve tasarrufu altında bulunan su ürünleri üreme ve istihsal
yerlerinin doldurulması, kurutulması, kısmen veya tamamen şeklinin değiştirilmesi veya
buralardan kum, çakıl, taş çıkarılması, taş, toprak, moloz ve benzeri maddelerin dökülmesi
gibi üreme ve istihsale olumsuz tesir edebilecek teşebbüslerde bulunulmadan önce Tarım
Orman ve Köyişleri Bakanlığının mütalaasına dayalı olarak ilgili mercilerden izin alınması
zorunludur.” denilmektedir. Söz konusu işletme alanı ve etki alanı içerisinde su ürünleri
üreme ve istihsal sahası bulunmamaktadır. Bu nedenlerden dolayı yukarıdaki kanun
gereğince su ürünleri üreme ve istihsal sahaları ile ilgili olarak izin alınmasına gerek
duyulmamaktadır. Fakat istenilmesi durumunda gerekli izinler alınacaktır.
b) İçme, kullanma, sulama amaçlı kullanım durumları
Yukarıda sözü edilen Eymir Gölü gelen ziyaretçiler tarafından dinlenme ve mesire
yeri olarak kullanılmakta aynı zamanda gölde olta ile balıkta avlanmaktadır.
İşletme alanı ve yakın çevresindeki kuru derelerin herhangi bir kullanımı
bulunmamaktadır.
İşletme alanındaki su ihtiyacı ise Yakup Abdal Köyü’nden sağlanacaktır (EK 15).
14
Tahir Aydoğdu
IV.1.5. Toprak özellikleri
a) Toprak yapısı ve arazi kullanım kabiliyet sınıfı
Ankara İli Arazi Varlığı Haritasında İşletme alanı ve yakın çevresindeki araziler
çıplak kaya ve moloz vasfında görülmektedir. Ayrıca işletme sahasının etki alanı içerisinde
tarım arazisi, yerleşim yeri, sulak alan v.b. bulunmamaktadır.
Ayrıca Ankara Tarım İl Müdürlüğü’nün yazısında 19 Temmuz 2005 tarih ve 25880
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanım Kanununun 13.Maddesi gereğince;
7,438 hektarlık alanın marjinal tarım arazisi olması nedeniyle yörede yapılan
tarımsal faaliyetlere zarar vermeyecek gerekli tedbirlerin alınması ayrıca hazineye ait
arazilerin 4342 sayılı Mera Kanununun 5. Maddesinin (b) bendi hükmü gereğince
incelenmesi şartıyla tarım dışı amaçla kullanılması uygun görülmüştür. denilmektedir (EK
16).
b) Yamaç stabilitesi
Alan kayalık ve topoğrafik eğimi fazladır. İşletme alanında çok dik meyilde, çok
sığ derinlikte (0-5 cm.) taşlılık kayalık problemi arz eden yerinde oluşmuş topraklarla
örtülüdür. Arazinin büyük bölümünde ana kaya yüzeyde bulunmaktadır. Saha içerisinde
sürekli akış gösteren yüzeysel su kaynağı da bulunmamaktadır. Dolayısıyla işletme alanı
içerisinde yamaç stabilitesi açısından herhangi bir tehlikeli durum söz konusu değildir.
Ayrıca işletme sonrası arazi ıslah çalışmalarında yamaç duraylılığını sağlamak
amacıyla basamaklardaki nihai şev açıları 45 dereceye kadar indirilecektir.
c) Sahanın erozyon açısından durumu
İşletme alanındaki eğimin fazla olmasından dolayı rüzgar erozyonu görülme
ihtimali vardır. Fakat kalker oluşumlarının büyük çoğunlu yüzeyde olup, üzerinde bitkisel
toprak örtüsü bulunmamaktadır. Çok az kısmında ise ortalama kalınlığı 5 cm bitkisel
toprak örtüsü bulunmaktadır. İşletme sonrası arazi ıslah çalışmalarında bitkisel toprak
basamaklardaki düzlüklere serilerek erozyondan korunacaktır.
İşletme alanı ve yakın çevresinde akarsu, göl, gölet, baraj v.b. su kaynakları
bulunmamaktadır. Buna bağlı olarak ta işletme alanı içerisinde taşkın, sellenme v.b. gibi su
erozyonu söz konusu değildir. Her ihtimale karşı yağmur sularının işletme alanına
gelmesini engellemek için en üst kotlarda %0,5-10 eğimli kanallar yapılacaktır. Ayrıca
basamaklar basamaklardaki suların şevlere doğru hareket etmesi amacıyla basamaklara
şevlere doğru aynı şekilde %0,5-10 eğimli olarak yapılacaktır. Yukarıda bahsedilen
işlemlerin yapılmasıyla işletme alanındaki su erozyonu tamamen engellenmese bile en az
seviyede tutulacaktır.
15
Tahir Aydoğdu
d) Doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır v.b.
İşletme alanı ve çevresi çıplak kayalık ve molozlardan meydana gelmektedir.
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde çayır ve mera kullanımlı arazi mevcut değildir.
IV.1.6. Tarım ve hayvancılık
a) Tarımsal gelişim proje alanları
Çankaya İlçesi ve Faaliyet alanı çevresinde tarımsal gelişim proje alanları
bulunmamaktadır.
b) Sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü
Ankara’da daha çok kuru tarım yapılmaktadır. Ankara İli sulu ve kuru tarım
arazilerinin dağılımı aşağıdaki gibidir.
Tablo: 9. Ankara İli Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004)
Cinsi
Alan (hektar)
Ekili Tarla Alanı
889.267
Sebze Alanı
39.094
Uzun Ömürlü Bitki Alanı
14.587
Bağ Alanı
4.477
Meyve Ağaçlıklı Alan
10.110
Yem Bitkileri
9.587
Nadas
320.801
Toplam Tarım Alanı
1.262.874
(Devlet İstatistik Enstitüsü Web sitesi, (www.tuik.gov.tr), 2007)
Tablo: 10. Ankara Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004)
Cinsi
Alan (hektar)
Buğday
511.512
Çavdar
2.574
Arpa
268.511
Mısır (dane)
404
Pirinç
182
Patates
1.050
Yeşil Mısır
1.709
Kuru Baklagiller
39.918
Şekerpancarı
9.341
Ayçiçeği
20.559
Soya
9
Meyveler
14.587
Üzüm
4.477
Çankaya İlçesi’nde tarım alanları yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının
içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü’nde 3.500 dönüm civarında tarım arazisi
bulunmaktadır. Bu arazilerin tamamına yakını kuru tarım arazileri olup, daha çok tahıl
ürünleri üretilmektedir (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007).
16
Tahir Aydoğdu
c) Ürün desenleri ve bunların yıllık üretim miktarları
Ankara İli’nde daha çok kuru tarım ürünleri üretilmektedir.
Tablo: 11. Ankara Tarım Arazilerinin Dağılımı (2004)
Cinsi
Üretim Miktarı (ton)
Buğday
1.035.230
Çavdar
6.172
Arpa
659.014
Mısır (dane)
2.247
Pirinç
681
Patates
21.069
Yeşil Mısır
86.567
Kuru Baklagiller
35.342
Şekerpancarı
446.534
Ayçiçeği
15.464
Soya
18
Meyveler
114.359
Üzüm
17.718
Verim (kg/hektar)
2.024
2.398
2.454
5.562
3.742
20.066
50.564
47.804
752
2.000
3.598
Faaliyet alanının içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü’nde tarım ürünleri olarak
daha çok arpa, buğday v.b. ürünler üretilmektedir. Bunun dışında çok az miktarda elma,
armut, ayva gibi meyve ürünleri üretilmektedir (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı
Ocak-2007).
d) Hayvancılık türleri, adetleri ve beslenme alanları
Ankara İli’nde 2004 yılı itibarı ile hayvan mevcudiyeti ve hayvansal üretim
miktarları aşağıdaki gibidir.
Tablo: 12. Ankara İli Hayvan Mevcudiyeti (2004)
Cinsi
Miktarı (adet)
İnek
218.892
Manda
900
Koyun
535.621
Keçi
122.880
Kümes hayvanları
7.081.942
Tablo: 13. Ankara İli Hayvansal Üretim Miktarları (2004)
Cinsi
Üretim Miktarı (ton)
Beyaz et
16.180
Kırmızı et
17.527
İnek sütü
164.515
Manda sütü
412
Koyun sütü
17.288
Keçi sütü
2.572
Yumurta
478.367.000 adet
Deri
208.755 adet
Bal
676
17
Tahir Aydoğdu
Çankaya İlçesi’nde hayvancılık yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının
içerisinde bulunduğu Yakup Abdal Köyü’nde hayvancılık pek yaygın değildir.
Hayvancılıkla uğraşanlar ise kendi ihtiyaçlarını karşılayacak derecede yapılmaktadır.
Köyde 5000 adet küçük baş (koyun ve keçi), 400 adet büyükbaş ve 1500 adet kümes
hayvanları mevcuttur. Hayvansal ürün olarak et (kırmızı ve beyaz et), yumurta, deri v.b.
üretilmektedir. Köyde hayvancılık ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır (Erol Yılmaz,
Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007).
Ankara’da kırsal kesimlerde hayvancılık daha çok ahır hayvancılığı şeklinde
yapılmakta olup, yaz aylarında meralarda otlatılmaktadır.
IV.1.7. Flora ve fauna
a) Türler, endemik türler, yaban hayatı türleri ve biyotoplar, ulusal ve uluslar
arası mevzuatla koruma altına alınan türler
Flora
İnceleme alanı Grid Kareleme sistemine göre A4 karesinde ve İran-Turan Floristik
Bölgesinin etkisinde kalmaktadır.
Söz konusu sahada halen devam etmekte olan faaliyet nedeniyle alanın floristik
yapısı bozulmuştur. Yapılan çalışmalarında faaliyet alanının taşlı-step, tepe şeklinde arazi
yapısında olduğu ve faaliyet alanı çevresinin çayır, otlak yapısı sergilediği tespit edilmiştir.
Söz konusu işletme alanında Temmuz-2006 tarihinde Biyolog Osman Altınok tarafından
arazi çalışmaları yapılmıştır.
Yapılan arazi çalışmaları ve literatür sonucu faaliyet alanı ve yakın çevresinde
tespit edilen türler:
BİLİMSEL ADI
TÜRKÇE ADI
RANUNCULACEAE
Nigella arvensis L. var. glauca Boiss.
Consolida regalis S.F. Gray ssp.
paniculata (Host) Soo var. Paniculata
BRASSICACEAE
HABİTAT
END. R.D. BERN ELEMENT
Step, Boş Yer,
-
-
-
?
Bozuk Step
-
-
-
?
-
-
-
İran-Turan
-
-
-
?
Boreava orientalis Jaub. et Spach
Alyssum linifolium Steph. ex Willd.
var. teheranicum Bornm.
CISTACEAE
Sarı ot
Nadas Tarla, Kurak
Yamaç
Yol Kenarı
-
Gevşek Çakıl, Step
-
-
-
?
Helianthemum canum (L.) Baumg.
-
Çıplak Yamaç, Step,
Moloz
-
-
-
?
POLYGALACEAE
Polygala anatolica Boiss. et Heldr.
Süt otu
Yamaç
-
-
-
?
CARYOPHYLLACEAE
Gypsophila pilosa Hudson
Çöven
Yol Kenarları, Step
-
-
-
İran-Turan
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
Crambe orientalis L.
var. orientalis
-
CHENOPODIACEAE
Chenopodium botrys L.
Sirken
Atriplex lasiantha Boiss.
-
Salsola ruthenica Iljin
-
Çorak Taşlı Yerler,
Yol Kenarları
Kuru Step, Tarlalarda
Çorak Yerler
Çorak Yerlerdeki
Araziler
18
Tahir Aydoğdu
BİLİMSEL ADI
LINACEAE
Linum mucronatum Bertol. ssp.
armenum (Bord2.) Davis
FABACEAE
Trifolium purpureum Lois. var.
purpureum
Melilotus officinalis (L.) Desr.
Coronilla varia L. ssp. varia
TÜRKÇE ADI
HABİTAT
Keten otu
step, kayalık
yamaçlar, tarlalar,
çağıllıklar
tarlalar, taşlı yerler,
yolkenarları
Eşek Yoncası Tahrip Edilmiş Yerler
taşlı yerler ve yaprak
Körigen
döken koruluklar ve
çalılık, ekilmiş yerler
Yonca
END. R.D. BERN
ELEMENT
-
-
-
İran-Turan
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
Avrupa-Sibirya
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
-
-
-
?
APIACEAE
Eryngium campestre L. var. virens
Link
Scandix iberica Bieb
orman açıklığı, taşlı
tepe yanları,
Boğa dikeni
bozulmuş step, nadas
tarlalar, kumullar
kireçtaşı yamaçlar,
step, meşe veya ardıç
Atkişnek otu
çalılıkları, otlu
yamaçlar, ekili alanlar
DIPSACACEAE
Scabiosa argentea L.
Uyuz otu
kıraç yerler, tarlalar,
step, taşlı yamaçlar
ASTERACEAE
Tussilago farfara L.
Kabalak
Anthemis cretica L. ssp. tenuiloba
(Dc.) Grierson
Papatya
Anthemis tinctoria L.
Papatya
tinctoria
Onopordum acanthium L.
Cichorium intybus L.
Taraxacum serotinum (Waldst. et
Kit.) Poriet
PRIMULACEAE
Androsace maxima L.
Anagallis arvensis L. var. caerulea
(L.) Gouan
Eşek dikeni
Hindiba
boş ve kumlu alanlar,
nemli alanlar
step, yolkenarı, nehir
kenarı
step, tarla, kireçtaşı
kenarları, çalılıklar
arası
kayalık yamaç,
çağıllık, temizlenmiş
orman, yolkenarı,
tarla
ekili tarla, çayırlık,
boş alan
Kara hindiba kurak alan, step, tarla
-
Fare kulağı
kireçtaşı veya
volkanik kayalıklar
ve hareketli kayalık,
çakıllı kum veya kili
bozkır
deniz kıyısı, ekilmiş
arazi, kireçtaşı
kayalık yamaçlar,
çalılardaki killi ve
kumlu toprak
LAMIACEAE
Thymus longicaulis C. Presl ssp.
longicaulis var. longicaulis
EUPHORBIACEAE
Euphorbia ledebourii Boiss.
RUBIACEAE
Galium incanum Sm. ssp. elatius
(Boiss.) Ehrend.
Kekik
seyrek koruluk,
kayalık yamaçlar,
kuru otlaklar
-
-
-
?
Sütleğen
Step, Kayalık Alanlar
-
-
-
?
-
kireçtaşı kayalar,
kayalık yamaçlar
-
-
-
İran-Turan
19
Tahir Aydoğdu
BİLİMSEL ADI
POACEAE
TÜRKÇE ADI
Aegilops markgrafii (Greuter)
Hammer
Bromus sterilis L.
-
Brom
Alopecurus myosuroides Hudson var.
myosuroides HUDSON
Tilkikuyruğu
Cynodon dactylon (L.) Pers.var.
villosus Regel
Domuz ayrığı
HABİTAT
orman açıklığı, kayalık
yamaçlar, kuru nehir
kenarları, step,
ekilmemiş araziler
kaba habitatlar, çimenli
yamaçlar, tarım
arazilerinde arsız bitki
yaprak döken orman,
sulu çayırlıklar,
işlenmiş alanlar, yol
kıyıları,
volkanik yamaçlar, step,
meralar, tuzlu göl
kenarları, kumlu nehir
kıyıları, çakıllar
END.
R.D. BERN ELEMENT
-
-
-
Akdeniz
-
-
-
?
-
-
-
AvrupaSibirya
-
-
-
?
Faaliyet alanı florası tespit edilirken 9 ciltlik “Flora of Turkey” kayıtları,
DONNER,J.’in Verbreitungskarten Zu P.H.DAVIS “Flora of Turkey 1-9” adlı eserlerden
yararlanılmıştır.
TÜRKÇE İSİM/YÖRESEL İSİM:
Bitki listeleri içinde verilmiş olup,”Türkçe Bitki Adları Sözlüğü” Prof. Dr. Turhan
Baytop, Türk Dil Kurumu Yayınına göre değerlendirilmiştir. Ancak bazı türlerin Türkçe
isim veya yöresel ismine rastlanılmamaktadır. Bu nedenle bitki türleri binomial yazım
kurallarına göre bilim dili olan latince olarak değerlendirilmektedir.
HABİTAT SINIFLARI:
Bitki listeleri içinde türlerin habitatları belirtilmiştir.
ENDEMİZM:
Faaliyet alanında yapılan arazi ve literatür çalışmalarında endemik herhangi bir türe
rastlanmamıştır.
BERN SÖZLEŞMESİ İLE KORUMA ALTINA ALINAN TÜRLER:
Flora listesinde yer alan türler Bern Sözleşmesi ve Sekretaryasının son
düzenlemelerine göre gözden geçirilmiş olup, bu sözleşmeye göre koruma altına alınmış
tür bulunmamaktadır.
Fauna:
Faaliyet alanının faunası, literatür araştırması sonucunda belirlenmiştir.
Faaliyet alanının dahil olduğu bölgede yaşaması muhtemel/tespit edilen yaban hayatı
grupları aşağıdaki listelerde belirtilmiştir:
20
Tahir Aydoğdu
Amphıbıa=İki Yaşamlılar
LATİNCE İSMİ
BUFONIDAE
TÜRKÇE İSMİ
HABİTAT
END.
BERN SÖZ.
IUCN
Gece kurbağası
Açık arazilerde taş altları
-
II
-
Bufo viridis
Reptılıa=Sürüngenler
LATİNCE İSMİ
TÜRKÇE İSMİ
END. Av K. BERN SÖZ. IUCN
HABİTAT
LACERTIDAE
Lacerta parva
Lacerta trilineata
Ophisops elegans
Taşlık, topraklı ve az bitkili
stepler
Step özelliğindeki ekili
İri yeşil kertenkele
tarlalarda, yol kenarında
bitkisi bol yerlerde
Az bitkili açık ve taşlık step
Tarla kertenkelesi
arazi
Cüce kertenkele
-
1
II
-
-
1
II
-
-
1
II
-
COLUBRIDAE
Eirenis modestus
Elaphe quatuorlineata
Uysal yılan
Az bitkili taşlık kısımlar
-
1
III
-
Sarı yılan
Taşlık yerler ve tarlalar
-
1
II
-
Calandrella rufescens
Çorak Toygarı
Galerida cristata
Tepeli Toygar
Tarım alanları
Bozkır, gevşek
Bimaculated Lark
kullanılan tarım alanları
Taşlı arazi, bozkır,
Short Toed Lark
tarım alanları
Lesser Short Toed
Taşlı arazi
Lark
Bozulmuş alanlar,
yerleşim yeri ve
Crested Lark
çevresinde işlenmemiş
alanlar
STATUS
Bozkır Toygarı
Calandra Lark
RED D.
Calandrella brachydactyla
HABİTAT
BERN
Melanocorypha bimaculata
Boğmaklı Toygar
Küçük Boğmaklı
Toygar
İNGİLİZCE
İSMİ
IUCN
ALAUDIDAE
Melanocorypha calandra
TÜRKÇE İSMİ
AV K.
LATİNCE İSMİ
END.
Aves=Kuşlar
-
1
-
II
-
Y
-
1
-
II
- Y,G
-
1
-
II A.3 G
-
1
-
II A.3 Y,G
-
2
-
III
-
Y
-
G
HIRUNDINIDAE
Hirundo rustica
MOTACILLIDAE
Kır Kırlangıcı
Swallow
İnsan yerleşimleri
-
1
-
II
Anthus campestris
Kır Incirkuşu
Tawny Pipit
Kurak bozulmuş alanlar
-
1
-
II A.3 G
Gevşek kullanılan tarım
Northern Wheatear alanları, taşlı yamaçlar,
açık ve kuru arazi
-
1
-
II A.3 G
-
3
-
-
TURDIDAE
Oenanthe oenanthe
Kuyrukkakan
CORVIDAE
Pica pica
Saksağan
Magpie
21
Tektük ağaç ve çalılar
olan açık arazi, seyrek
olarak yerleşim
birimleri
-
Y
İNGİLİZCE
İSMİ
HABİTAT
AV K.
IUCN
BERN
RED D.
STATUS
END.
Tahir Aydoğdu
Leş Kargası
Hooded Crow
Çoğunlukla tarım alanlarına
yakın her türlü ağaçlıklar,
ayrıca insan yerleşimleri
içinde
-
3
-
-
-
Y
PASSERIDAE
Passer domesticus
FRINGILLIDAE
Serçe
House Sparrow
İnsan yerleşimleri
-
3
-
-
-
Y
Carduelis carduelis
Saka
Goldfinch
Bozulmuş arazi
-
1
-
II A.4 Y
Tarla Kirazkuşu
Corn Bunting
Tarımsal arazi, çayırlar,
çalılar olan kurak yamaçlar
-
-
-
III
LATİNCE İSMİ
TÜRKÇE İSMİ
CORVIDAE
Corvus corone
EMBERIZIDAE
Miliaria calandra
-
Y
Mammalıa=Memeliler
LATİNCE İSMİ
TÜRKÇE İSMİ
HABİTAT
END.
Yabani Tavşan
Her türlü habitat
-
3
-
III
-
Her türlü kültür arazisi ve step
-
-
LR/nt
-
Spalax leucodon
Körfare
Tarla, çayır
-
-
VU
-
Mus musculus
Ev faresi
Meskun yer ve çevresi, açık arazi
-
-
-
-
Tilki
Her türlü habitat
-
3
-
-
AV K. IUCN BERN SÖZ.
LEPORIDAE
Lepus europeaus
CRICETIDAE
Microtus guentheri
SPALACIDAE
CANIDAE
Vulpes vulpes
Faaliyet alanlarının faunası belirlenirken Prof.Dr.Ali DEMİRSOY’un “Memeliler”,
“Amfibiler” ve “Sürüngenler” (1997) ile “Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası”, Prof.Dr.Mustafa
KURU’nun “Omurgalı Hayvanlar” (1994) Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK tarafından
desteklenen “Türkiye Faunası Veritabanı Projesi” nin bir ürünü olan “Türkiye Omurgalılar Tür
Listesi” (1996), C.S.Roselaar’ın “Taxonomy, morphology, and distribution of the Songbirds of
Turkey: an atlas of biodiversity of Turkish passerine birds” (1995) adlı eserlerden
yararlanılmıştır.
Faaliyet alanı faunasını oluşturan türler IUCN, Merkez Av Komisyonu kararı ve Bern
sözleşmesi ve Sekreteryasına göre incelenmiş olup, ayrıca kuşlar için Red Data ve Türkiye’de
bulunma statüleri belirtilmiştir.
Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün Merkez Av
Komisyonu’nun 2005-2006 Av Dönemi kararına göre aşağıdaki tabloda gösterilen kategoriler
sınıflandırılmıştır.
22
Tahir Aydoğdu
Ek Liste 1
Ek Liste 2
Ek Liste 3
Çevre ve Orman Bakanlığı’nca koruma altına alınan yaban hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca koruma altına alınan av hayvanları
Merkez Av Komisyonu’nca avına belli edilen sürelerde izin verilen av hayvanları
Bern Sözleşmesine göre koruma altına alınan fauna türleri iki kategoriye
ayrılmıştır.
II
III
Kesin olarak koruma altına alınan türler
Korunan türler
II- Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Türler
•
•
•
•
•
Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri,
Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek,
Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek,
Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak,
Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.
III- Korunan Fauna Türleri
•
Yabani faunayı yeterli popülasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda
geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri ve diğer ulusal esaslar (Merkez
Av Komisyonu kararları).
IUCN’ e göre koruma altına alınan fauna türleri şu şekilde sınıflandırılmıştır:
EX (EXTINCT)
CR (CRITICALLY ENDANGERED)
EN (ENDANGERED)
VU (VULNERABLE)
LR/nt (LOWER RISK/Near Threatened)
LR/lc (LOWER RISK/Least Concern)
Nesli Tükenmiş olan takson.
Şiddetli tehdit altında olan takson.Bu kategorideki türlerin
nesilleri yakın gelecekte yok olma tehlikesi ile karşı
karşıyadır.
Nesli tehlike altında olan takson. Bu kategorideki türlerin
nesilleri şiddetli tehdit altında değildir, ancak yakın gelecekte
yok olma tehlikesi sinyalleri vermektedir.
Zarar görebilir.
Düşük risk, nesli tehlike altında olmayan takson.
Düşük risk, nesli gelecekte de tehlike altında olmayan takson.
“Türkiye’nin Kuşları” (KİZİROĞLU, 1989) adlı esere dayanarak Ulusal ve
Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan ve proje alanı çevresinde tanımlanan bazı
kuş türleri “Red Data Book” (ERZ, 1977; HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE
STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984) kategorilerine göre şu şekilde
sınıflandırılmıştır:
A.1
A.2
A.3
A.4
B Kategorileri
Nesli tehlikede olanlar
Şiddetli tehdit altında olanlar
Tehdit altındakiler
Potansiyel olarak tehlike sinyali verenler
Geçici-Transit türler
Yine aynı adlı esere göre bu kuş türlerinin Türkiye’de bulundukları statüler ise
şöyle sınıflandırılmıştır;
23
Tahir Aydoğdu
G
Y
T
KZ
Göçmen türler
Yerli türler
Transit göçer türler
Kış ziyaretçisi türler
b) Nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların yaşama ortamları,
bunlar için belirlenen koruma kararları
Söz konusu faaliyet alanında endemik, nadir veya nesli tehlike altında, Bern
Sözleşmesi ile koruma altında bulunan herhangi bir bitki türü bulunmamaktadır. Faaliyetin
işletme aşamasında Bern Sözleşmesi hükümlerine ve Merkez Av Komisyonu Kararlarına
uyulacaktır.
c) Av hayvanları ve bunların popülasyonu ile yaşama ortamları
Gerek arazi gözlemleri gerekse literatür ile tespit edilen Av hayvanları ve bunların
yaşama ortamları ile bunların bulundukları bölgedeki (İç Anadolu) populasyon
yoğunlukları fauna listelerinde belirtilmiştir. Söz konusu faaliyette av hayvanları için
alınan Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır.
IV.1.8. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat
Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri,
Doğal Sit Ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Koruma Alanları, Turizm Bölgeleri)
Söz konusu faaliyet alanı ve yakın çevresinde Milli, Parklar, Tabiat Parkları, Sulak
Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer
Rezervleri, Doğal Sit Ve Anıtlar, Arkeolojik Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Koruma Alanları Turizm Bölgeleri bulunmamaktadır.
IV.1.9. Orman alanları
a) Ağaç türleri ve miktarları veya kapladığı alan büyüklükleri
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman, koru v.b. ağaçlık alanlar
bulunmamaktadır.
b) Ormanın teknik özellikleri (kapalılığı, cari artım, hektardaki servet)
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir.
c) Ocak yerinin işlendiği meşçere haritası ve yorumu
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir. Buna bağlı olarak
işletme alanına ait meşçere haritası bulunmamaktadır.
d) Saha döküm tablosu
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut olmadığından orman alanlarına
ait saha döküm tablosu verilmemiştir.
24
Tahir Aydoğdu
e) Sahanın yangın görüp görmediği
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde orman mevcut değildir. Daha önceki yıllarda
da orman alanı olmayıp, saha içerisinde yangın olmamıştır.
IV.1.10. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan
araziler (askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis
edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile “sınırlandırılmış alanlar”
v.b.)
Ruhsatlı alanın çıplak kaya ve molozlardan meydana gelmekte olup Milli Emlak
Genel Müdürlüğünün hüküm ve tasarrufu altında kalmaktadır. Bunun haricinde Devletin
yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (askeri yasak bölgeler,
kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar v.b.) bulunmamaktadır.
IV.1.11. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları
İşletme alanı ve yakın çevresinde peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon
alanları mevcut değildir.
IV.1.12. Diğer özellikler
Açıklanması gereken başka herhangi bir özellik bulunmamaktadır.
IV.2. Sosoyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri
IV.2.1. Ekonomik özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca
sektörler)
Çankaya İlçesi’nde nüfusun çoğu geçimini esnaflık, işçilik ve memuriyetten
sağladığı gelirle idame ettirmektedir.
Çankaya daha çok, sanayi, ticaret ve hizmetlerin yoğunlaştığı bir kent
özelliğindedir. İlçede Devletin en üst düzey yöneticisinden en alt birimindeki hizmetliye
kadar binlerce kişi Kamu Hizmetlerinde çalışmaktadır.
Çankaya’da tarım ve hayvancılık yok denecek kadar azdır. Faaliyet alanının
içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü’nde de tarım ve hayvancılık faaliyetleri azalmış,
halkın büyük çoğunluğu, yakın çevredeki taş ocaklarında ve Ankara’daki diğer sanayi iş
kollarında çalışmaktadır.
IV.2.2. Nüfus (yöredeki kentsel ve kırsal nüfus)
Çankaya İlçesi’nin toplam nüfusu 1990 yılında 741.330 iken 2000 yılı genel nüfus
sayımında 769.331 olarak tespit edilmiştir. Çankaya İlçesi 2000 yılı nüfus sayımına göre
kentsel ve kırsal nüfus dağılımı aşağıdaki gibidir.
25
Tahir Aydoğdu
Tablo 14. Çankaya İlçesi Kentsel ve Kırsal Nüfus Dağılımı (2000 yılı)
Nüfus Türü
Adedi (Kişi)
Toplam Nüfusa Oranı (%)
Kentsel Nüfus
758.490
98,59
Kırsal Nüfus
10.841
1,41
Toplam
769.331
100
Bugün Çankaya nüfusunun 1 milyon, iş saatinde ise 2 milyon olduğu tahmin
edilmektedir.
Faaliyet alanının sınırları içerisinde yer aldığı Yakup Abdal Köyü nüfusu 8.700
civarındadır (Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı Ocak-2007).
IV.2.3. Yöredeki sosyal altyapı hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri)
Eğitim:
Ankara İli’nde okul, öğrenci ve öğretmen dağılımı aşağıdaki gibidir.
Tablo 15. Ankara İli Okul, Öğrenci Öğretmen Dağılımı (2006 yılı)
Okul Türü
Okul Sayısı
Okul Öncesi
995
İlköğretim
979
Genel Ortaöğretim
201
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim
266
(D.İ.E., 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları)
Öğrenci Sayısı (adet)
38,553
584,610
159.637
80.853
Öğretmen Sayısı (adet)
2.386
17.529
8.589
7.909
Çankaya İlçesi’nde eğitim ve öğretim kurumu olarak 166 ilköğretim okulu, 35 lise,
8 üniversite ve 2 akademi bulunmaktadır.
Yakup Abdal Köyü’nde eğitim kurumu olarak Mehmet Hikmet Aytemiz İlköğretim
Okulu ve Aziz Altınpınar Lisesi bulunmaktadır.
Mehmet Hikmet Aytemiz İlköğretim Okulu’nda 690 öğrenci öğrenim görmekte
olup, 23 öğretmen görev yapmaktadır.
Aziz Altınpınar Lisesi’nde 70 öğrenci öğrenim görmekte olup, 12 öğretmen görev
yapmaktadır.
Köyde öğrenim çağındaki çocuklar Ankara içerisindeki değişik okullarda da
öğrenim görmektedir (Erol Yılmaz, 2007, Yakup Abdal Köyü Muhtarı)
26
Tahir Aydoğdu
Sağlık:
Çankaya İlçesi’nde 11 hastane bulunmaktadır. Bunun dışında yer alan sağlık
kuruluşları aşağıdaki gibidir;
Yakup Abdal Köyü’nde sağlık kuruluşu olarak Yakup Abdal Sağlık Ocağı
bulunmaktadır. Sağlık ocağında 1 doktor, 1 hemşire, 1 ebe ve 1 sağlık memuru görev
yapmaktadır.
Köyde yaşayanlar Ankara’daki diğer sağlık kuruluşlarından da (hastane, poliklinik,
v.b.) istifade etmektedir.
Kültür:
Çankaya İlçesi’nde uluslararası kültürel ve sanatsal etkinliklerin merkezi
durumundadır. İlçede sinema salonları, tiyatro salonları, kütüphaneler Çankaya İlçesi’ni
cazibe merkezi haline getirmektedir.
Çankaya İlçesi’nin başlıca turistik yerleri: Anıtkabir, Atatürk Müzesi, Atatürk
Anıtı (Zafer Anıtı-Sıhhıye), M.T.A Genel Müdürlüğü Tabiat Tarihi Müzesi, Güvenlik
Anıtı, Oyuncak Müzesi (Cebeci-Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi), Hitit Anıtı,
Atakule, TBMM İlçemizin başlıca turistik yerlerindendir. Elmadağ Kayak Tesisleri,
Ahlatlıbel Spor ve Eğlence Merkezi, Eğmir Gölü, ODTÜ arazi içerisindedir.
IV.2.4. Sağlık (bölgede mevcut endemik hastalıklar)
Bölgede herhangi bir endemik hastalık mevcut değildir.
IV.2.5. Diğer özellikler
Açıklanması gereken başka herhangi bir özellik bulunmamaktadır.
27
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM V. PROJENİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK
ÖNLEMLER
(Bu bölümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri tanımlanır; bu
etkileri önlemek, en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik
önlemler ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır.)
V.1.1. Üretim sırasında nerelerde ve ne kadar alanda hafriyat yapılacağı,
hafriyat sırasında kullanılacak malzemeler, patlayıcı maddeler, hafriyat miktarı,
nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları
İşletilmesi planlanan kalker sahasında üretim çalışmaları 74.380 m2 alanda
yapılacaktır. Sahada kalkerin %70 kadarı yüzeyde olup, üzerinde bitkisel toprak örtüsü
bulunmamaktadır.
Yıllık üretim alanı = Yıllık Üretim Miktarı/Basamak Yüksekliği
= (100.000 ton/2,6 ton/m3)/10 m
= 3.846 m2 olup yaklaşık olarak 4.000 m2 alırsak;
Yıllık üretim alanının yaklaşık %30’unda ortalama 5 cm kalınlığında bitkisel toprak
bulunmaktadır. O halde yıllık çalışma alanının %30’unda (4.000 m2 X 0,3 = 1.200 m2)
hafriyat alımı yapılacaktır;
Yıllık Hafriyat Miktarı = Hafriyat Alım Alanı X Bitkisel Toprak Ortalama derinliği
= 1.200 m2 x 0.05 m = 60 m3’tür.
= 60 m3 x 2,0 ton/m3 = 120 ton hafriyat alımı yapılacaktır.
Üretim sırasında yılda yaklaşık olarak 120 ton bitkisel toprak hafriyatla alınacaktır.
Sahadan alınan bu bitkisel toprak; işletme sonrasında alanda yapılacak arazi ıslah
çalışmalarında kullanılmak üzere, sahada üretim yapılmayan kısımlarda gerekli önlemler
alınarak düzenli bir şekilde depolanacaktır. Depolanan bitkisel toprağın üzeri örtülerek
tozuması veya rüzgarla taşınması önlenecektir. Hafriyat atıkları işletme sahasında eğimin
en fazla %5 olduğu yerlerde depolanacaktır ve kesinlikle iletme alanı dışarısında hafriyat
depolanmayacaktır. Yıllık 120 ton bitkisel toprağın hafriyat işlemi her yıl 1 gün sürecek
çalışmalar sonucunda alınacaktır. Bu bitkisel toprak işletme sonrası arazi terk edilmeden
önce arazi ıslah çalışmalarında üst dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır.
Hafriyat alımında ekskavatör, yükleyici ve kamyon kullanılacak, patlayıcı madde
kullanılması söz konusu değildir.
V.1.2. Suyun temin edileceği kaynaklardan getirilecek su miktarları, içme ve
kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları
Personel su kullanım miktarı:
Kalker ocağında toplam 10 personelin istihdam edilmesi planlanmıştır. Kişi başına
günlük su tüketim miktarı 150 litre olduğunda;
Personel su kullanımı Miktarı = Kişi başına su kullanım miktarı X personel sayısı
Personel su kullanımı Miktarı = 150 lt/gün X 10 kişi = 1.500 litre/gün olacaktır.
28
Tahir Aydoğdu
Sulama preyleme suyu miktarı:
Kalkerin ve malzemenin taşınması sırasında yolların arazöz ile sulanması
aşamasında kullanılacak su miktarının hesaplanmasında edinilen tecrübelere dayanarak 1,5
lt/m2 alınmıştır. Buna göre;
Kalkerin kırma-eleme tesisine taşınması için ortalama 300 m yol kullanılacak olup,
yolun genişliğini 5 m alırsak, spreylenecek yol alanı = 300 m X 5 m = 1.500 m2 yol
güzergahı spreylenecektir. Ocak içi çalışma alanında tozlanmayı en aza indirmek için
spreylenecek alanı da 1000 m2 alırsak toplam (1000 m2 + 1500 m2 = 2500 m2) 2.500 m2
alan spreylenecektir.
Spreyleme Suyu Miktarı = Spreylenecek alan X Birim alan sprey suyu ihtiyacı X
Günlük Spreyleme Sayısı
Spreyleme Suyu Miktarı =2.500 m2 X 1,5 lt/m X 2 (sefer/gün) = 7.500 lt/gün (15
ton)
Toplam su miktarı:
Toplam su kullanım miktarı = personel içme ve kullanma suyu miktarı + spreyleme
suyu miktarı = 1.500 litre/gün + 7.500 litre/gün = 9.000 litre/gün olacaktır.
O halde Kalker ocağında kullanılacak toplam su miktarı 16.500 lt/gün dür.
Bu suyun 1.500 lt/gün’ü personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı temini amacıyla
kullanılacak, geri kalan 10.097,22 lt/gün’ü ise ocak içi ve yol güzergahında spreyleme
suyu olarak kullanılacaktır. Bunun haricinde başka bir doğal kaynak kullanımı söz konusu
olmayacaktır.
V.1.3. Proje alanı çevresindeki mevcut su kaynaklarına olan etkiler
İşletme alanı ve etki alanı içerisinde herhangi bir yüzeysel su kaynağı (akarsu, göl,
gölet, baraj v.b.) ve yer altı suy kaynağı (kaynak, keson ve derin kuyu) bulunmamaktadır.
Buna bağlı olarak Kalker ocağından dolayı su kaynaklarına herhangi bir etki olması söz
konusu değildir.
V.1.4. Taşkın önleme ve drenaj ile ilgili işlemler
Yakın çevrede sürekli akış gösteren bir akarsu bulunmamaktadır. Bu nedenlerden
dolayı faaliyet sahası ve yakın çevresinde taşkın olması ihtimali söz konusu değildir. Her
ihtimale karşı saha çevresine drenaj kanalları yapılacaktır.
29
Tahir Aydoğdu
V.1.5. Proje kapsamındaki ulaştırma altyapısı planı (ulaştırma güzergahı,
şekli, güzergah yollarının mevcut durumu ve kapasitesi, hangi amaçlar için
kullanıldığı, mevcut trafik yoğunluğu, yerleşim yerlerine göre konumu, yapılması
düşünülen tamir, bakım ve iyileştirme çalışmaları v.b.)
İşletme alanından çıkarılacak malzeme tesisi içi yollarla bitişik sahadaki kırmaeleme tesisine nakledilecektir. Kırma-Eleme Tesisinden çıkan malzeme 6 km stabilize
yoldan sonra Ankara Çevre Yoluna bağlanmaktadır. Anakara Çevre Yoluna kadar olan 6
km yolun 1,7 km’lik kısmı sadece söz konusu işletme alanı tarafından kullanılmakta,
geriye kalan 4,3 km’lik kısmı ise bölgedeki diğer madencilik firmaları ile birlikte ortak
olarak kullanılmaktadır (Tahir Aydoğdu, 2007).
Önceki işletme dönemlerinde faaliyet sahibi tarafından 6 km yol 2 kez
sulanmaktadır. İşletme alanından itibaren 3,5-4 km’den itibaren yola yakın olan kuru tarım
arazileri bulunmaktadır. Bu kuru tarım arazilerinin tozlanmadan etkilenmemeleri için
nakliye güzergahındaki sulama periyodu 2 katına çıkartılarak günde en az 4 kez
spreylenecektir. Mevsim şartlarına göre ve ekili arazilerin mevcut durumuna göre (ekili
olup, olmaması) bu sulama periyodu daha da artırılabilecektir.
Nakliye güzergahı etki alanı içerisinde yerleşim yeri, göl, akarsu, baraj v.b.
bulunmamaktadır.
Söz konusu işletme alanından günde 23 sefer yapılacaktır. Diğer madencilik
faaliyetlerinde ise günde 100-120 arasında sefere yapılacağı tahmin edilmektedir. O halde
1,7 km’lik güzergahta 23 sefer, ortak kullanılan nakliye güzergahında ise kalker ocağıda
dahil olmak üzere yaklaşık 125-150 sefere yapılacağı tahmin edilmektedir.
V.1.6. Proje sırasında kesilecek ağaçların tür ve sayıları, etkilenecek tabi bitki
türleri ve ne kadar alanda bu işlerin yapılacağı, orman yangınları ve alınacak
önlemler
Bölüm: IV.1.6’da da bahsedildiği üzere işletme alanı ve etki alanı içerisinde orman
alanı v.b. ağaçlıklı alanlar bulunmamaktadır. Bu nedenle işletmeden dolayı ağaç kesimi söz
konusu değildir ve aynı zamanda orman yangınları ile ilgili olarak herhangi bir tedbir
alınmasına gerek duyulmamıştır.
V.1.7. Elden çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, arazi kullanım
kabiliyeti
Ankara Tarım İl Müdürlüğü’nün yazısında 19 Temmuz 2005 tarih ve 25880 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanım Kanununun 13.Maddesi gereğince;
7,438 hektarlık alanın marjinal tarım arazisi olması nedeniyle yörede yapılan
tarımsal faaliyetlere zarar vermeyecek gerekli tedbirlerin alınması ayrıca hazineye ait
arazilerin 4342 sayılı Mera Kanununun 5. Maddesinin (b) bendi hükmü gereğince
incelenmesi şartıyla tarım dışı amaçla kullanılması uygun görülmüştür. denilmektedir (EK
16).
30
Tahir Aydoğdu
Ayrıca işletme alanı ve yakın çevresi Ankara İli Arazi Varlığı Haritasında çıplak
kayalık ve molozlardan meydana gelmiştir. Bu nedenlerden dolayı işletme alanı ve etki
alanı içerisinde geçmiş dönemlerde ve halihazırda tarım yapılmamaktadır. En yakın tarım
alanının uzaklığı 1,5 km civarındadır.
V.1.8. Üretimde kullanılacak makinaların, araçların ve aletlerin, miktar ve
özellikleri
Tablo 16. İşletmede Kullanılacak Ekipman Listesi
Makine
Yükleyici (Lastik tekerlekli)
Ekskavatör (Lastik tekerlekli)
Kamyon
Delici Makine (Vagondrill)
Miktarı (Adet)
2
1
4
1
Lastik Tekerlekli Yükleyici: Araziden çıkarılan malzemenin kamyonlara
yüklenmesi amacıyla 3.5 m3 kepçe hacmine sahip 250 beygir gücünde 2 adet lastik
tekerlekli yükleyici kullanılacaktır.
Lastik Tekerlekli Ekskavatör: Araziden malzemenin çıkarılması ve iri blokların
kırılmasında 1 adet kırıcı uçlu 250 beygir gücünde Beko ekskavatör kullanılacaktır.
Kamyon: Araziden çıkarılacak malzemenin müşterilere sevk edilmesi amacıyla
100 beygir gücünde 4 adet damperli kamyon kullanılacaktır.
Delici Makine (Wagon-drill): Delme patlatma işleminde deliklerin delinmesi
amacıyla 1 adet 240 beygir gücünde Tamrock delici kullanılacaktır.
V.1.9. Üretim sırasında tehlikeli, toksik, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin
kullanım durumları, taşınmaları ve depolanmaları
İşletme sırasında patlatma yapılacaktır. İşletme sırasında uygulanacak olan patlatma
modeli ve patlayıcı madde miktarı aşağıda verilmiştir. Patlatma sırasında delikler arası
mesafe ve delik yönleri çok iyi düzenlenecek, çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma
riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir.
(Patlatma dizaynı)
Delik sayısı
Delik boyu
Basamak yüksekliği
Delikler arası mesafe
Dilim mesafesi
Delik çapı
Delik başına patlayıcı miktarı
Toplam Patlayıcı Miktarı
Gecikme başına patlayıcı miktarı
: 6 adet
: 11 m
: 10 m
:3m
: 2,8 m
: 89 mm
: 46,6 kg anfo + dinamit
: 46,6 kg X 6 delik = 279,6 kg
: 139,8 kg
Patlayıcının yerleştirilmesi için açılacak olan deliklerin çapı 89 mm, boyu ise
ortalama azami 11 m olacaktır.
31
Tahir Aydoğdu
Bir patlatmada alınacak malzeme miktarı = 3 m X 2,8 m 10 m X 6 delik = 504 m3
= (1310,4 ton).
Günlük üretim miktarı 385 ton ise günde 1310,4 ton/385 = 3,4 günde bir patlatma
yapılacaktır.
Patlayıcı yerleştirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça savrulma riskini
önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. Patlatmalar yapılmadan önce anons
edilerek duyurulacaktır. Patlatma sırasında gerekli güvenlik önlemleri alınarak saha içine
yabancı insan veya hayvanların girmesi engellenecektir. Patlatma esnasında kullanılacak
patlayıcı miktarı, üretilen malzemenin kullanılma hızına göre ayarlanacaktır. Bütün
ateşlemelerde gecikmeli milisaniyeli kapsüller kullanılacaktır. Gecikme başına
kullanılabilecek patlayıcı miktarı hiçbir zaman 139,8 kg’ı geçmeyecektir. Ocak sahasında
patlayıcı deposu olmayıp, patlatma sırasında günlük olarak jandarma kontrolünde
getirilecek ve patlatma işlemi yapılacaktır.
İşletme sırasında kullanılacak olan, patlayıcı madde, daha önceki işletme alanında
dinamit deposundan sağlanacaktır. Patlayıcı madenin kullanılması, korunması, taşınması
konuları, "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi,
ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi
usul ve esasları"na ilişkin 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan
87/12028 karar sayılı tüzüğe uygun olarak yapılacaktır.
V.1.10. Kullanılacak üretim yöntemleri, üretim miktarları ve imalat haritası
Kalker madeni; açık ocak işletmeciliği yöntemiyle gerçekleştirilecektir. Bu yöntem
madencilik sektöründe klasik bir yöntem olup, yüksek işgücü ve verime sahip olması, her
türlü değişikliğe kolay uyum sağlaması, yüksek eğimli yollarda nakliye yapılabilmesi gibi
bir çok olumlu yönleri vardır.
Faaliyet alanından yıllık 100.000.000 ton malzeme alınacaktır.
Sahadaki malzeme, gevşetme patlatması sonrasında kepçe ve ekskavatör
yardımıyla alınacaktır. Bu sistemde, ilk önce bitkisel toprak, kepçe ve ekskavatör ile
yerinden sökülerek alınacaktır. Alınan toprak üretim aşamasında ve işletme terkide tekrar
alan düzenlenmesinde kullanılmak üzere düzenli olarak üstü çimlendirilerek yaklaşık 1-1,5
metre yüksekliğinde depolanacaktır.
Bitkisel toprağın yüzeyden alınmasından sonra patlatma için alan üzerinde Wagondrill ile delikler açılacaktır. Açılan deliklere yerleştirilen patlayıcı maddeler ile gevşetme
patlatması yapılacaktır. Bir patlatmada 6 delik açılacaktır. Delikler arası mesafe 3 m, dilim
mesafesi 2,8 m, delik boyları 11 m, basamak yükseklikleri 10 m olacaktır. Patlayıcıların
yerleştirilmesi için 89 mm çapında delikler açılacak, delik başına 46,6 kg olmak üzere 6
deliğe toplam 279,6 kg patlayıcı (dinamit+amonyum nitrat) yerleştirilecektir. Bir patlatma
işleminde 1.310,4 ton malzeme alınacaktır.
Patlatma sonrası elde edilen kalker kepçe ve ekskavatör ile kamyonlara yüklenerek
yine faaliyet sahibine ait olan işletme alanının güney sınırındaki sahadaki Kırma-Eleme
Tesisine nakledilecektir. Kırma-Eleme Tesisi işletme alanına 300 metre uzaklıkta yer
almaktadır.
İşletmeye ait 1/2.500 ölçekli imalat haritası EK: 8’de verilmiştir.
32
Tahir Aydoğdu
V.1.11. Depolama işleminin ne şekilde gerçekleştirileceği, miktar ve sevkiyatı
İşletme alanında üretilen 385 ton/gün kalker yine faaliyet sahibine ait olan işletme
alanının güney sınırındaki sahadaki Kırma-Eleme Tesisine nakledilecektir. Kırma-Eleme
Tesisi işletme alanına 300 metre uzaklıkta yer almaktadır. Yani işletme alanında depolama
işlemleri yapılmayacaktır.
V.1.12. İçme ve kullanma amaçlı suların kullanım sonrası oluşacak atık
suların miktarı ve bertarafı
Bölüm: V.1.2’de de bahsedildiği üzere Kalker ocağında kullanılacak olan toplam su
miktarı 9.000 lt/gün dür. Bu suyun personel kullanımından dolayı 1.500 lt/gün’ü atık su
olarak geri dönmektedir. Bu atıksular şantiye alanında; 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ‘Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan
Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik’ hükümlerine göre mevcut şantiye alanında
yapılmış sızdırmaz fosseptikte toplanacaktır. Fosseptikte toplanan evsel atık sular Çankaya
Belediye tarafından periyodik olarak alınmaktadır. Faaliyet alanı ve yakın çevresine
herhangi bir sıvı atık deşarjı yapılmayacaktır.
Yol güzergahında ocak içerisinde tozlanmayı önlemek amacıyla kullanılacak olan
7.500 lt/gün spreyleme suyunun geri dönüşümü olmayacaktır. Ocakta çalışma alanı ve yol
güzergahı olarak yaklaşık 2.500 m2 alanda sulama işlemi yapılacaktır. Bu sulama işlemi
mevsimlere bağlı olarak değişiklik gösterecektir.
Faaliyet süresince 31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan;
“Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine riayet edilecektir.
V.1.13.Üretim sırasında toz kaynakları ve çıkacak toz miktarı
Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin
Yönetmeliğine göre toz hesaplamalarında dikkat edilecek hususlar
Kontrolü
İşletmede hafriyat alımı, kalker üretimi ve patlatmadan kaynaklanacak olan
tozlanmaların hesaplanması ve mesafelere göre toz dağılımı ile ilgili modeller yapılmıştır.
İşletme aşamasında Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliğine uyulacak olup, adı geçen yönetmelik kapsamında hazırlanan formata esas
bilgiler EK 12’de verilmiştir.
V.1.14. Üretim sırasında meydana gelecek vibrasyon, gürültü kaynakları ve
seviyeleri, proje için “Akustik Rapor” hazırlanması
Kalker ocağında kullanılacak araçların miktarları ve gürültü seviyeleri araçlardan
ve patlatmalardan kaynaklanacak gürültü seviyeleri ve gürültünün mesafelere göre
dağılımı EK 11.’deki akustik raporda ayrıntılı olarak verilmiştir. Ayrıca patlatmalardan
kaynaklanan titreşim hızı değeri ve yakın çevresindeki binalara hasar verme durumu EK
11.’de ayrıntılı olarak verilmiştir.
33
Tahir Aydoğdu
V.1.15. Çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer
teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği
İşletmede 10 personel çalıştırılacaktır. Personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı, yemek,
WC, duş, v.b. gibi teknik/sosyal altyapı ihtiyaçları yine faaliyet sahibi adına tapulu, alanda
kurulu olan sosyal tesislerden sağlanacaktır. Bu sosyal tesisler, bitişik sahadaki kalker
ocağında çalışan personelin teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarını temin amacıyla yapılmıştır.
V.1.16. Üretim sırasında oluşacak katı atıklar ve atık yağların miktarı ve
bertarafı
İşletmede personelden kaynaklanacak olan evsel nitelikli katı atık miktarları
aşağıda hesaplanarak verilmiştir.
Kalker Ocağında toplam 10 personelin istihdam edilmesi planlanmıştır.
Kişi başına katı atık üretimi 1,34 kg/gün olduğunda;
Personel katı atık miktarı = Kişi başına katı atık üretimi X personel sayısı
Personel katı atık miktarı = 1,34 kg/gün X 10 kişi = 13,4 kg/gün olacaktır.
İşletme sırasında oluşan evsel nitelikli katı atıklar ayrı ayrı toplanması, taşınması,
bertarafı, geri kazanılması hususlarında 14 Mart 1991 Tarih ve 20814 sayılı Resmi
gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin ilgili
hükümlerine uyulacaktır. Bu tür atıklar; akarsu ve benzer alıcı ortamlara, çevrenin olumsuz
yönde etkilenmesine neden olabilecek yerlere dökülmeyecektir. Sahada işletme sırasında
oluşan katı atıklar, niteliklerine göre (organik, plastik, cam, kağıt, metal, pil vs) ayrı ayrı
biriktirme kaplarında toplanarak görünüş, koku, toz, sızdırma ve benzer faktörler yönünden
çevreyi kirletmeyecek şekilde mevcut şantiye alanındaki katı atıklarla birlikte kapalı özel
araçlar ile taşınacaktır. Katı atıklardan geri kazanılması mümkün olabilen cam, kağıt, pet
şişe türü atıklar biriktirilerek, bu tür atık toplayıcılarına satılacaktır. Geri kazanılması
mümkün olmayan katı atıklar Çankaya Belediyesi tarafından alınacaktır.
Her yıl üretim öncesi işletme alanından 120 ton bitkisel toprak alınacak ve usulüne
uygun olarak depolanacaktır. Depolanan bu hafriyat ise üretim işletme sonrasında arazi
ıslah çalışmalarında üst dolgu malzemesi olarak kullanılacaktır.
Kalker Ocağında kullanılacak makinelerin bakımları, yakıt ikmalleri ve yağ
değişimleri ruhsatlı benzin istasyonlarında yapılacaktır. Faaliyetten dolayı işletme alanında
atık yağ oluşumu söz konusu değildir. Makine ve teçhizatın kullanımından dolayı eskiyen
ve değiştirilmek zorunda kalan akü, makine parçası, metal parçalar vb. değerlendirilebilir
atıklar bu tür malzeme alıcılarına satılacaktır. Her ihtimale karşı tesiste atık yağ ve benzeri
petrol ürünleri atıkları olması durumunda; bu atıklar sızdırmaz bidonlarda toplanacaktır.
Tüm bu işlemler esnasında "12.08.1996 tarih ve 2240-5249 (96/18) sayılı ve 21.11.1997
tarih ve 4473-7756 (97/22) sayılı Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesine" uyulacaktır.
Bu tür atıkların bertarafında 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve 21.01.2004
tarih ve 25353 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği hususlarına uyulacak ve bu tür atıklar Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisans
almış firmalara satılacaktır.
34
Tahir Aydoğdu
V.1.17. İnsan sağlığı ve çevre açısından riskli ve tehlikeli projeler
Kalker Ocağında insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli faaliyetlerin başında
toz ve gürültü gelmektedir. Ayrıca araç makine ve teçhizatın kullanımından dolayı da iş
kazaları (araç devrilmesi, araç çarpması, araç çarpışması, alet ve makinelerin
kullanımından ve benzer faaliyetlerden dolayı yaralanmalar) olabilir. Yangın ve
Patlatmadan dolayı da iş kazaları ihtimali söz konusudur
Olası iş kazalarının oluşumunu önlemede başlangıç noktası, kaza nedenlerinin
belirlenmesi ve bu nedenleri yok edecek önlemlerin alınması olmaktadır.
Yangına karşı gerekli önlemler alınacaktır. Bu kapsamda şantiyede su, kova, CO2
söndürücü, kuru kimyevi söndürücü, balyoz, çekiç, kazma, kürek gibi ekipmanlar
bulundurularak, herhangi bir yangın veya patlama durumunda ilk müdahale yapılacak, bu
esnada Ankara itfaiyesine haber verilecektir.
İşçilerin çalışması sırasında;
İşçilere emniyet ayakkabıları ve botlarının giydirilmesi sağlanacaktır. Bunlar
çalışanları kaya düşmelerine karşı yada araba tekerleklerinin altında ezilmesine karşı korur.
Gözlükler; Bunlar, kazı ve yükleme işlemleri sırasında göze herhangi bir tozun
kaçmasını engelleyecek konumda olacaktır.
Toz maskeleri; Tozlu işlemler sırasında kullanılmaları sağlanacaktır. Özellikle toz
serbest silika içeriyorsa ve partikül boyutları az ise akciğer hastalıklarına yol açabilir.
Bunun engellenmesi için gerekli kontroller yapılarak işçilerin toz maskeleri kullanması
sağlanacaktır.
Çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlamak için “Maden ve Taş Ocakları
İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine
İlişkin Tüzük” ve Maden Ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla
Mücadeleyle İlgili Yönetmelik”lerde belirtilenlere uyulacaktır.
İşletmede patlatma işlemi ehliyetli kişiler tarafından usulüne uygun olarak
yapılacaktır. Patlatma gerekli olduğunda emniyet birimlerine haber verilecek ve gerekli
izinler alınacaktır. Patlayıcı yerleştirilen delikler çok iyi sıkılama yapılacak ve parça
savrulma riskini önlemek amacıyla deliklerin üzeri örtülecektir. Patlatma esnasında çevreyi
rahatsız edecek taş, kayaç vb.’nin fırlamasını engelleyecek şekilde önlemler alınacaktır.
İşletme süresi boyunca patlayıcılarla ilgili olarak; Patlayıcı madenin kullanılması,
korunması, taşınması konuları, "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve
benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok
edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları"na ilişkin 29 Eylül 1987 tarih ve 19589 sayılı
Resmi Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı tüzüğe uygun olarak yapılacaktır.
Çalışmalar sırasında İşletme esnasında 4857 sayılı İş Kanunu ve bu Kanuna bağlı
olarak çıkartılmış olan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili Tüzük ve Yönetmelik
hükümlerine uyulacaktır.
35
Tahir Aydoğdu
Olası iş kazalarında kullanılmak üzere faaliyet alanında bir araç hazır
bekletilecektir. İş kazası durumunda yaralı personel bu araç ile Ankara’daki sağlık
kuruluşlarına en kısa zamanda ulaştırılacaktır.
V.1.18. Sağlık koruma bandı mesafesi
İşletme alanında 50 metre sağlık koruma bandı mesafesi düşünülmekte olup,
inceleme kurulu tarafından belirlenecek olan sağlık koruma bandı mesafesine titizlikle
uyulacaktır.
V.1.19. Proje alanında kültür ve tabiat varlıkları durumu
Proje alanı ve yakın çevresinde kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. Eğer
faaliyet esnasında herhangi bir kültür ve tabiat varlığına rastlanılması durumunda, faaliyet
durdurularak, en kısa zamanda Ankara İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne bildirilecektir.
V.1.20. Diğer projeler
Açıklanması gereken başka herhangi bir proje bulunmamaktadır.
V.2. Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri
Gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları, nüfus
hareketleri
Faaliyetle 10 kişilik bir istihdam sağlanacaktır. İşletmede çalışacak olan işçilerin bir
kısmı yöre halkından karşılanacaktır. Bu nedenle yörede önemli bir sosyo-ekonomik bir
değişiklik beklenmemektedir. Ancak üretilen madenin yurtiçinde pazarlandığında, elde
edilen gelirden Türk ekonomisine ek bir katkı sağlayabileceği göz önünde
bulundurulmalıdır.
36
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM VI. İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK
VE SÜREN ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
VI.1. Reklamasyon Çalışmaları
İşletme faaliyete kapandıktan sonra işletme alanındaki makine ve teçhizat alınacak,
hafriyat işlemi sırasında alandan sıyrılarak alınan bitkisel toprak, işletme sonrası oluşacak
yakın topoğrafyaya göre düzenlenecek olan alan üzerine üst dolgu malzemesi olarak
serilecektir.
Saha içerisindeki arazi ıslah çalışmaları üretime paralel olarak yapılacaktır. Üretim
yapılan her bir basamakta üretim sonrası, alan üzerindeki arazi düzenlemeleri (alan üzerine
bitkisel toprağın serilerek düzenlenmesi işlemleri) ve basamaklı yapının yakın
topoğrafyaya uygun hale getirilmeye çalışılacaktır. Böylelikle bitkisel toprağın verimliliği
kaybedilmeden alan üzerine serilerek doğal floranın yetişmesi sağlanacaktır.
VI.2. Arazi Islahı
İşletme sonrasında, mevcut topografya basamaklı bir yapıya dönüşecektir. Ortaya
çıkan bu basamaklı yapı Orman Kanununa göre, yakın topografyaya uygun hale
getirildikten sonra, işletme öncesi depolanan bitkisel toprak, arazi düzenlemesi yapılan
alanlara serilerek alanlar üzerinde yeniden bitki (ot) yetişmesini sağlayacaktır.
İşletme sırasında oluşacak olan basamaklar iş makineleri ile bir alt basamağa
indirilecektir. Böylelikle her bir basamağın doldurulması sağlanacaktır. En üsteki
basamağın düzenlenmesi için üst kotta hafriyat ve malzeme alımı yapılarak, en üstteki
basamağın düzenli olarak arazi ıslahı yapılacaktır. Arazi düzenlenmesinde (basamakların
doldurulması ve arazinin yakın çevredeki topografyaya uydurulması) saha içersindeki
malzeme kullanılacaktır.
Çalışma esnasındaki şev açıları 70 derece civarında olacak, arazi ıslah çalışmaları
sırasında bu şev açıları maksimum 45 derece civarında tutulacaktır.
VI.3. Mevcut Su Kaynaklarına Etkiler
Faaliyet alanı ve yakın çevresinde akifer özelliğine sahip bir jeolojik birim
bulunmamaktadır. İşletme alanı sınırına en yakın kaynağın mesafesi 1250 metre civarında
olup, işletme alanındaki toz, gürültü, vibrasyon vb. etkilenmesi söz konusu değildir.
İşletme alanı ve yakın çevresinde akarsu, göl, baraj v.b. mevcut değildir. İşletme alanı
çevresinde yer alan dereler kuru dere niteliğinde olup, mevsimsel yağışlara bağlı olarak su
içermektedir. İşletme esnasında hiçbir şekilde bu kuru derelere sıvı ve katı atık, hafriyat,
v.b. malzeme atılmayacaktır.
37
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM VII. PROJENİN ALTERNATİFLERİ
(Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması
yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.)
Kalker madeninin büyük bir kısmı yüzeyde bulunduğundan, malzemenin üretimi
açık işletme yöntemiyle yapılacaktır. Günümüzde kullanılan bir üretim şekli olduğundan
ayrı bir işletme yöntemi söz konusu değildir.
Rezervin büyüklüğü, Ankara İli’ne yakın olması, asfalt yollarla ulaşım kolaylığı,
çevre koşulları, teknolojik ve mali imkanlar, cevherin pazar probleminin olmayışı, talebin
yeterli düzeyde olması ve ayrıca düşük maliyetli açık ocak işletmeciliği yapılacak olması
göz önüne alındığında bu maden sahasının işletilmesi için koşulların olumlu olduğu
sonucuna varmak mümkündür.
Faaliyet alanı için T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel
Müdürlüğü’nden işletme ruhsatı alınmıştır (EK: 5). Maden işletmeciliğinde yer alternatifi
fazla bulunmamakta olup, madenin bulunduğu yere göre işletme alanı seçilmektedir.
Ayrıca söz konusu alan ile ilgili olarak daha önceki işletme döneminde İşletme
Belgesi, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı v.b.kurumlardan gerekli izin ve belgelerin
alınması, sosyal tesislerin (wc. duş, yemekhane, idari bina, kantar vb)’nin mevcut olması,
kırma-eleme tesisinin yine faaliyet sahibine ait olması ve yakın olması söz konusu sahayı
çok cazip hale getirmektedir.
Ocak alanı ve nakliye güzergahı boyunca faaliyetten dolayı toz ve gürültü ile ilgili
olarak ilgili bölümlerde detaylı bir şekilde azaltıcı önlemler yazılmıştır. Üretim esnasında
tozlanmayı en aza indirmek için yükleme ve boşaltma esnasında savurma yapılmayacak,
malzemenin üzeri spreylenecek, özellikle nakliye güzergahında tozlanmayı en az seviyeye
indirmek için spreyleme periyodu çoğaltılarak günde 4 sefer spreyleme yapılacaktır.
Gürültü ile ilgili olarak ta araçların bakımları düzenli olarak yapılacaktır. Ayrıca en yakın
yerleşim yeri olan Yakup Abdal Köyü 1,25 km uzaklıkta olup, toz ve gürültü etki
mesafesinin dışında kalmaktadır.
38
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM VIII. İZLEME PROGRAMI
VIII.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi ve
İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı
Faaliyet sahibi ÇED Yönetmeliğinin 18 maddesi gereği olarak ÇED Olumlu Kararı
alınmasına müteakip, işletmenin başlangıç, inşaat, işletme ve işletme sonrası aşamalarında
yapılacak işlemlerle ilgili olarak İzleme Programı yapmak ve bu programı uygulamak
zorundadır. Bu İzleme Programları da Çevre ve Orman Bakanlığına belirlenen aralıklarla
iletilecektir.
Söz konusu faaliyet bitişik sahanın devamı niteliğinde olup, bitişlik sahadaki sosyal
altyapılardan (fosseptik, idari bina, kırma-eleme tesisi, yemekhane v.b.) istifade edileceği
için inşaat aşaması olmayacaktır. Dolayısıyla işletme ve işletme sonrası için izleme
programı ve acil müdahale planı hazırlatılmıştır.
Tablo 8. Kalker Ocağı İzleme Programı aşağıdaki gibidir.
Sıvı Atık
Katı Atık
Topoğrafya
Gürültü
Vibrasyon
Toz
-Sıvı atıklar bitişik sahadaki fosseptikte biriktirilip, düzenli olarak Çankaya Belediyesi tarafından
vidanjörle alınıp alınmadığı kontrol edilecek.
-Yakın çevredeki kuru dere yataklarına ve diğer alıcı ortamlara sıvı atık deşarjının yapılmaması
sağlanacak ve kontrol edilecek
-Personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıkların bitişik sahadaki katı atıklarla birlikte Çankaya
Belediyesi tarafından alınıp alınmadığı kontrol edilecek.
-Yakın çevredeki kuru dere yataklarına ve diğer alıcı ortamlara katı atık deşarjının yapılmaması
sağlanacak ve kontrol edilecek
-Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir olanların (ambalaj atıkları v.b) bu tür alıcılara satılıp
satılmadığı kontrol edilecek
-Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilemeyen olanların kapalı kaplarda toplanması sağlanacak ve
kontrol edilecektir.
-Üretim esnasında depolama alanında biriktirilen bitkisel toprak, pasa, moloz v.b. olanların işletme
sonrası arazi ıslah çalışmalarında usulüne uygun olarak üst dolgu malzemesi olarak kullanılması kontrol
edilecek, bu atıklar kesinlikle kuru dere v.b. yerlere atılmayacak ve bu durum kontrol edilecektir.
-Üretim ve arazi ıslah çalışmalarında raporda verilen şev açılarına uyulup uyulmadığı kontrol edilecek
-Nihai ÇED Raporunda arazi ıslah çalışmaları ve reklamasyon çalışmalarının yapılıp yapılmadığı kontrol
edilecektir.
-Üst dolgu malzemesi olarak işletme döneminde depolanan bitkisel toprağın kullanılıp kullanılmadığı
kontrol edilecektir.
-Akustik Raporda istenilen önlemlerin ve taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilecektir.
-Akustik Raporda istenilen önlemlerin ve taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği kontrol edilecektir.
-Hafriyat ve kalkerin alımı, kamyonlara yüklenmesi, kamyonlardan hafriyat depolama alanı ve KırmaEleme Tesisi hammadde stok alanına boşlatılması sırasında savurma yapılmadan çalışılması kontrol
edilecek
-Ocak içinde ve nakliye güzergahında spreyleme yapılması ve taahhüt edilen aralıklarda spreyleme
yapılması kontrol edilecek
-Nakliye esnasında kamyonların üzeri branda ile kapatılması kontrol edilecek
Acil müdahale planı
İşletme aşaması ile ilgili olarak yangın, kaza, sabotaj, doğal afet vb. gibi acil
durumlarda uygulanacak acil eylem planı hazırlanmıştır. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde
herhangi bir yangın ihtimali göz önünde bulundurularak kazma, kürek, kova gibi aletler ile
su tankları bulundurulacak, yangın çıkması durumunda ilk müdahale yapılması için gerekli
eğitim ve iş bölümü yapılacak, en yakın itfaiyeye ve ilgili kuruluşlara derhal haber
verilecektir. Faaliyet alanında iş kazalarına karşı gerekli önlemler alınacak ve personele
gerekli eğitimler yaptırılacaktır. Gerekli ilk yardım ekipmanı ve kazazedeyi sağlık
39
Tahir Aydoğdu
kuruluşlarına götürmek için bir araç hazır bekletilecektir. İşletme esnasında 4857 sayılı İş
Kanunu ve bu Kanuna bağlı olarak çıkartılmış olan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili
Tüzük ve Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.
Faaliyet alanında Acil Müdahale Planı ile ilgili olarak ilk önce aşağıdaki maddeler
belirlenecektir. Bunlar;
Acil Müdahale Ekibinin Belirlenmesi
Acil Müdahale Ekibinin görev tanımlarının yapılması ve günlük görev dağılımının
yapılması
Acil Müdahale Ekibinin ilgili kurum/kuruluşlar ve kendi içerisindeki koordinasyon
konularının belirlenmesi
Acil Müdahale Ekibinin ihtiyaç duyacağı hizmet tahsis ve protokollerinin
belirlenmesi
AME içerisinde çalışacak personelin günlük çalışma esaslarının belirlenmesi
Acil Müdahale Ekibinin ihtiyaç duyacağı tüm ekipman ve araçlar derhal temin
edilecek, bu ekipman ve araçların periyodik bakımları aksatmadan yapılacaktır. Acil
Müdahale Ekibine gerekli tüm eğitimler verilecek ve belirli aralıklarla tatbikatlar
yaptırılacaktır.
Acil Durum Koordinatörünün Sorumluluklar
Acil durumlarda gerekirse faaliyet alanındaki personel ve ziyaretçilerin tahliye
kararını vermek ve uygulatmak
Yangın, sabotaj, iş kazası vb. olmaması için gerekli kural ve tedbirleri belirlemek,
uygulatmak, yangın, sabotaj ve iş kazası olması durumunda gerekli müdahaleleri yapmak
ve yaptırmak
Faaliyet alanında çevreye olabilecek (toz, gürültü ve sıvı ve katı atık) etkileri en aza
indirmek ve bertarafı için gerekli tedbirleri almak ve uygulatmak
Acil durum yöntemleri;
Faaliyet alanı ve yakın çevresinde yangın çıktığında derhal mevcut ekipmanla ilk
müdahale yapılacak ve ilgili kurum ve kuruluşlara (En yakın itfaiye, sağlık kuruluşları vb.)
haber vererek birlikte hareket edilecektir.
İş kazası olması durumunda kazazedeye ilk müdahale yapılacak ve gerekiyorsa
sağlık kuruluşuna götürülecektir.
Faaliyet alanında herhangi bir sabotaj ihtimaline karşı gerekli güvenlik önlemleri
alınacak, olması durumunda derhal ilgili yerlere (karakol, jandarma, sağlık kuruluşları)
haber verilecektir.
Acil durum koordinatörü;
Faaliyetin işletme aşamasında acil durumlarda, Acil Durum Planını uygulamaktan
sorumlu kişidir.
40
Tahir Aydoğdu
Acil durum alarm sistemi;
Faaliyet alanında acil durumlarda kullanılmak üzere alarm sistemi kurulacaktır.
Acil durum ekipman listesi;
Faaliyet alanında acil durum ekipman ve sorumlu personel listesi ilgili yerlere
asılacak içerisinde acil durumlarda çalışanları ikaz etmek amacıyla alarm sistemi
kurulacaktır.
Harici ve dahili haberleşme sistemi;
Faaliyet alanında haberleşme olarak sabit telefon ve GSM kullanılacaktır. Gerekli
kurum ve kuruluşların, Acil Durum Ekibinin GSM’leri tesisi içerisinde ve tüm personelde
bulundurulacaktır. Kalker Ocağı içerisinde harici haberleşme sistemi olarak telefon
kullanılacaktır.
ACİL MÜDAHALE PLANI
YANGIN
PATLAMA
SABOTAJ
DOĞAL AFET
ACİL MÜDAHALE EKİBİ
SİVİL SAVUNMA
YARDIM
TELEFON
İTFAİYE
KARAKOL
İLK YARDIM
SAĞLIK KURULUŞLARI
41
KAZA
Tahir Aydoğdu
-Olay tarihinden itibaren 10 gün içinde olay hakkında edinilen bilgiler “Kaza
Bildirim Formu” doldurularak emniyet koordinatörüne gönderilecektir.
-Olay hakkında daha detaylı bir rapor 60 gün içinde emniyet koordinatörüne
yollanacaktır.
Olay Takip Formu
Olay Yeri
Olayın Şekli
Yangın
Sabotaj
Zaman
Tarih
İnfilak
Yakıt kaçağı
Olayın Tanımı
42
Diğer
Alınan Önlem
Tahir Aydoğdu
Gerekli Telefon Numaraları
Yangın İhbar
Polis İmdat
Sıhhi İmdat
Bilinmeyen Tel
Su Arıza
Elektrik Arıza
İtfaiye
Jandarma
Merkez Ofis Temas Birimleri Mobil /Ev
110 (her semt için)
155 (her semt için)
112
118
185
186
110
156
Personel Mobil/Ev
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliğinde
“Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığının İkinci
Paragrafında Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program
24.02.2004 tarih ve 25383 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren
“Yeterlilik Belgesi Tebliği” gereğince ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda
kalker ocağının başlangıç ve işletme dönemlerine ait taahhütlere uyulup, uyulmadığı Çevre
ve Orman Bakanlığı’nca belirtilen aralıklarla sahada yapılacak çalışmaların sonucuna göre
doldurulacak “Nihai ÇED Raporu İzleme Formu” yine Çevre ve Orman Bakanlığı’na
iletilecektir.
43
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM IX. HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle
bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların
ÇED Raporuna yansıtılması)
İşletme alanına en yakın yerleşim birimi olan Yakup Abdal Köyü’nde 22.11.2006
tarihinde saat 11 00’de ÇED Yönetmeliğinin 9. Maddesi gereğince Halkın Katılımı
Toplantısı düzenlenmiştir. Söz konusu Halkın Katılımı Toplantısı Yakup Abdal Köyü’nde
kurulmuş olan Yeşil Harman ve Sakinleri Güzelleştirme Derneği Salonunda yapılmıştır.
Toplantıya halkın katılımını sağlamak, toplantı tarih, saat ve yerini bildirmek amacıyla bir
yerel ve bir ulusal gazeteye ilan verilmiştir. Ayrıca Yakup Abdal Köyü muhtarı Erol
Yılmaz vasıtasıyla köyde ilgili yerlere toplantı tarih, saat ve yerini bildiren ilanlar
asılmıştır.
Söz konusu toplantıya, ÇED Raporunu hazırlayan firma, faaliyet sahibi, Çevre ve
Orman Bakanlığı, Ankara Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, DSİ V. Bölge Müdürlüğü,
Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden temsilciler, Yakup Abdal Köyü Muhtarı,ve köy
sakinlerinden katılım olmuştur.
Toplantıda ÇED Raporunu hazırlayan firma tarafından faaliyet hakkında bilgi
verilmiş, faaliyetin çevreye olan etkileri ve alınacak önlemler hakkında yöre halkın ve
katılımcılar bilgilendirilmiştir. Bölgede madencilik faaliyetleri çok olduğu için (5-6
civarında ocak sahası) köy halkının şikayetleri genel olmuştur. Köy halkının en önemli
isteği köy içerisinden nakliye yapılmaması ve yöredeki maden işletmelerin ortak olarak
kullandığı nakliye güzergahından çıkan tozun önlenmesi amacıyla spreyleme periyodunun
artırılması olmuştur. Faaliyet sahibi ise nakliye güzergahlarının Yakup Abdal Köyü’nden
geçmediğini halihazırda kullanılan nakliye güzergahından çıkan tozların ekli arazilere
zarar vermemesi amacıyla nakliye güzergahındaki sulama işlemlerinin 2 katına
çıkarılacağını ifade etmiştir. Köy halkı köy içinden geçen yolun kullanılmaması ve nakliye
güzergahındaki tozlanmanın en az seviyeye indirilmesi koşuluyla söz konusu faaliyetle
ilgili bir sıkıntılarının olmayacağını ifade etmişlerdir.
Toplantı sonrasında ise işletme alanına gidilerek katılımcılar tarafından gerek
işletme alanı, gerekse nakliye güzergahı yerinde görülerek incelenmiştir.
44
Tahir Aydoğdu
BÖLÜM X. SONUÇLAR
(Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin
sıralandığı ve projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde
ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme)
Faaliyet alanı Ankara İli, Çankaya İlçesi, Yakup Abdal Köyü sınırları içerisinde
yer almaktadır. Tahir Aydoğdu’ya ait İR: 73402 nolu 10,02 hektarlık (100.200 m2) sahanın
7,438 hektarlık (74.380 m2) kısmında açık ocak işletmeciliği yöntemi ile kalker üretilmesi
planlanmıştır. Ruhsatlı alanın tamamı çıplak kayalık ve molozlardan meydana gelmekte
olup, “ÇED Olumlu Belgesi” alınmasını müteakip ilgili kamu kurum ve kuruluşlardan
gerekli izinler alınacaktır.
Söz konusu saha ile ilgili olarak 1997 yılında T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar
Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden 25,65 hektar için İR: 3845 nolu işletme
ruhsatı alınmıştır. İR: 3845 nolu sahanın 18,213 hektarlık (182 130 m2) kısmında açık ocak
işletmeciliği yöntemi ile Kalker Ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmesi 15/12/2004 tarihinde
Ankara Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından “Çevresel Etki Değerlendirmesi
Gerekli Değildir” kararı verilmiştir. Fakat daha sonra ruhsat faaliyet sahibi tarafından 2
parçaya bölünerek Proje Tanıtım Dosyasına konu olan alanında içinde bulunduğu 10,02
hektar için İR: 73402 nolu ruhsat alınmıştır. Bu yeni ruhsatlı alanın yaklaşık 2,6 hektarlık
kısmı 115/12/2004 yılında “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınan saha içerisinde
kaldığından söz konusu Proje Tanıtım Dosyası 7,438 hektar için hazırlanmıştır. Fakat
Ankara Valiliği’nin 31/7/2006 tarih ve B.18.4.İÇO.06.03.01.01/797 sayılı Kararı ile
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Gereklidir” kararı verilmiştir. Konu ile ilgili kamu kurum
ve kuruluşlarından alınan belgeler EK 10.’da verilmiştir.
Ocak sahasına en yakın yerleşim yeri 1,25 km uzaklıktaki Yakup Abdal Köyü’dür.
Kalker ocağı işletmesi sırasında dik ve eğimli olan topografya basamaklı bir yapıya
dönüşecektir. Üretimi yapılacak yerlerde üretime başlamadan önce yüzeyde bulunan
bitkisel toprak, daha sonra işletmenin terki durumunda, sahanın yeniden düzenlenmesi
amacıyla saha içersinde düzenli olarak depolanacaktır. Depolanan bitkisel toprağın üzeri
örtülerek tozuması veya rüzgarla taşınması önlenecektir. İşletmenin terki sonrası depolanan
bitkisel toprak araziye uygun bir şekilde serilecektir.
Sahada kalker üretimi ve nakliyesi esnasında 7.10.2004 tarih ve 25606 Sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen tozlu maddelerin üretimi işlenmesi, depolanması,
taşınması doldurulması, boşaltılması, ve tasnifi için belirtilen sınırlamalara, açıkta
depolanan yığma malzemeler için belirtilen tedbirlere, tesisteki yolların durumu ile ilgili
önlemlere riayet edilecektir.
İşletme sırasında toz ve gürültü gibi olumsuz etkiler söz konusu olacaktır. Ancak
ilgili bölümlerde yapılan hesaplamalarda bu etkilerin az olacağı, ayrıca ilgili kanun ve
yönetmeliklere uyularak, gerekli önlemler alınarak bu etkilerin daha aza indirgenmesi
sağlanacaktır.
45
Tahir Aydoğdu
Tüm bu işlemler sırasında; 01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” Madde: 26 Şantiye alanından kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi ve
gürültünün önlenmesine ilişkin kriterlere kesinlikle uyulacaktır.
Ayrıca işletme süresi boyunca 04.04.1971 tarih ve 13799 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe giren 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun Madde 7 - (Değişik:
15/5/1986 - 3288/3 md.) “Genel, katma ve özel bütçeli idareler ile Devletin ve kamu
iktisadi teşebbüslerinin hüküm ve tasarrufu altında bulunan su ürünleri üreme ve istihsal
yerlerinin doldurulması, kurutulması, kısmen veya tamamen şeklinin değiştirilmesi veya
buralardan kum, çakıl, taş çıkarılması, taş, toprak, moloz ve benzeri maddelerin dökülmesi
gibi üreme ve istihsale olumsuz tesir edebilecek teşebbüslerde bulunulmadan önce Tarım
Orman ve Köyişleri Bakanlığının mütalaasına dayalı olarak ilgili mercilerden izin alınması
zorunludur.” denilmektedir. Söz konusu işletme alanı ve etki alanı içerisinde su ürünleri
üreme ve istihsal sahası bulunmamaktadır. Bu nedenlerden dolayı yukarıdaki kanun
gereğince su ürünleri üreme ve istihsal sahaları ile ilgili olarak izin alınmasına gerek
duyulmamaktadır. Fakat istenilmesi durumunda gerekli izinler alınacaktır.
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” Madde: 26
Şantiye alanından kaynaklanan çevresel gürültü düzeyi ve gürültünün önlenmesine ilişkin
kriterlere kesinlikle uyulacaktır.
“ÇED Olumlu Belgesi”nin alınmasından sonra diğer tüm kurum ve kuruluşlardan
gerekli izin ve ruhsatlar alınacak ve mer’i mevzuata uyulacaktır.
Açık ocak işletmeciliğinde topoğrafya geri dönüşümsüz olarak değişikliğe
uğramakta ve basamaklı bir yapıya dönüşmektedir. Faaliyet sonrası oluşacak dik
basamakların topoğrafyaya uygun hale getirilmesi için basamakların eğimi çoğaltılacak
üstten alınan malzeme basamak diplerine serilerek işletme sonrası dik topoğrafya arazinin
doğal eğimine uygun hale getirilmek suretiyle tahribat bir miktar ortadan kaldırılacaktır.
Sahaya yabancıların ve hayvanların girmesi engellenecektir. Giriş ve çıkışlar kontrol
edilecektir.
İşletme sırasında, iş kazalarına karşı bütün önlemler alınacak, işçiler bu konuda
eğitilecektir.
Faaliyetin gerçekleşmesi halinde Kalker Ocağında raporda öngörülen olumsuz
çevresel etkilere karşı alınacak önlemlere uyulması durumunda, faaliyetin olumsuz etkileri
yüksek boyutlara ulaşmayacak, ilgili yönetmeliklerin ve tüzüklerin belirlemiş olduğu
sınırlara yaklaşılmayacaktır.
Proje konusu faaliyet ile ilgili olarak “ÇED işlemlerinin tamamlanmasını müteakip,
2872 sayılı Çevre Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu,
5393 sayılı Belediye Kanunu ile bu kanunlara istinaden yürürlüğe konulan mevzuat
kapsamında;
46
Tahir Aydoğdu
*31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı R.G. de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol
Yönetmeliği
*01.07.2005 tarih ve 25862 sayılı R.G. de yayımlanan Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
*22.07.2006 tarih ve 26236 sayılı R.G. de yayımlanan Endüstri Tesislerinden
Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
*14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı R.G. de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
*10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı R.G. de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
Başta olmak üzere ilgili mevzuat hükümlerine uyulacaktır.
47
Tahir Aydoğdu
NOTLAR VE KAYNAKLAR
1. DİE., 2000 Yılı Genel Nufus Sayımı Sonuçları
2. DONNER,J.’in Verbreitungskarten Zu P.H.DAVIS “Flora of Turkey 1-9” Ciltler
3. Türkçe Bitki Adları Sözlüğü’ (Baytop,1994)
4. Prof.Dr.Ali DEMİRSOY, “Memeliler”, “Amfibiler” ve “Sürüngenler” (1997)
5. Prof.Dr.Ali DEMİRSOY, “Genel ve Türkiye Zoocoğrafyası”
6. Prof.Dr.Mustafa KURU’, “Omurgalı Hayvanlar”, (1994)
7. Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK tarafından desteklenen “Türkiye Faunası Veritabanı
Projesi” nin bir ürünü olan “Türkiye Omurgalılar Tür Listesi” (1996)
8. C.S.Roselaar’ın “Taxonomy, morphology, and distribution of the Songbirds of Turkey: an
atlas of biodiversity of Turkish passerine birds”, (1995)
9. 2005-2006 Merkez Av Komisyonu Kararı
10. Bern Sözleşmesi ve Sekreteryası, (1999)
11. Merkez Av Komisyonu’nun 2005-2006 Av Dönemi Kararı
12. “Türkiye’nin Kuşları” (KİZİROĞLU, 1989)
13. “Red Data Book” (ERZ, 1977; HEINWALD et all., 1981; BAYERISCHE
STAATSMINISTEIUM 1982 a and b; GEEP 1984)
14.. “Devlet Meteoroloji İstasyonu(1981-1998)
15. DİE, Çevre İstatistikleri, Hane Halkı Katı Atık Kompozisyon Araştırması ve Eğilim Anketi
Sonuçları, 1993
16. Çevre Kanunu
17. Umumi Hıfzısıhha Kanunu
18. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
19. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
20. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
21. Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
22. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
23 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
24. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
25. Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
26. İller Bankası- Pis Su Arıtma Tesisi Proses Genel Şartnamesi
27. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik
28. Zararlı Kimyasalların Kontrolü Yönetmeliği
29. Parlayıcı,Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük
30. 1980 Sayılı Sü Ürünleri Kanmunu
31 Tahir Aydoğdu
32 Erol Yılmaz, Yakup Abdal Köyü Muhtarı
33 www.tuik.gov.tr, 2007
48

Kalker Ocagi Ced Raporu

Transkript

Benzer belgeler

KEMAL TAHİR ÖYKÜLERİNDE LABİRENT MEKÂNLAR Ülkü Eliuz

tavşanlı-dağardı arasındaki bölgenin jeolojisi ve serpantin île

İABAKHANELERLE mıştır. Mahkeme buna rağmen, Lopez Ostra

2009 YK Faaliyet Raporu

21. YİK Samim Sivri Konuşması

Uzel Makina

İçindekiler - Notos Kitap

Sunum özeti için lütfen tıklayınız.