müze eğitimi - Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Transkript

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSESİ
MÜZE EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
2009
PROGRAM GELİŞTİRME ÖZEL İHTİSAS KOMİSYONU
KOMİSYON ÜYELERİ
Hasan MİRZA – Resim Öğretmeni
Rasim SÖLPÜK – Resim Öğretmeni
Mustafa DOĞAN – Resim Öğretmeni
Sedat DAĞ – Program Geliştirme Uzmanı
İsmail ŞENER – Ölçme ve Değerlendirme Uzmanı
Mevlüt KAŞIKÇI
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
Program Geliştirme Uzmanı
GENEL KOORDİNATÖR
Medine KARAPINAR
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Program ve Ders Kitapları Şube Müdürü
Ensar MANAV
Bursa İl Millî Eğitim Müdürlüğü
İl Millî Eğitim Müdür Yardımcısı
1. GİRİŞ
Sanat insanlık tarihinin her döneminde yer alan bir olgudur. İnsanlığın geçirdiği sosyal
değişimler, yaşama biçimlerini, yaşama ve sanata bakışlarını, sanat biçimlerini değiştirmiş,
her dönemde ve her toplumda sanat farklı görünümle ortaya çıkmıştır (Etike, 2003, 6.sayı
s.1). Dolayısıyla evrensel olmakla birlikte sanatın zamana, topluma ya da kişiye göre bazen
birbirinden farklı ama çoğunlukla paralel anlamlarda değişik tanımları yapılmıştır. En genel
tanımıyla sanat, insanın doğayı şekillendirme ve anlatma çabasıdır. Sanat doğaya eklenmiş
insandır veya sanat, bireyin özgürleşmesi, ruhun maddeye dönüşmesidir. Bireyi diğer
insanlardan hem farklı kılan hem de ortak değerlerde buluşturan bir varlıktır, evrensel bir
araçtır, sözlü ya da sözsüz iletişim aracıdır (G.S. D, 2005, s.20).
İlkel insanın sadece yararlılığını düşünerek belki güzel kaygısı hiç taşımadan
yaptıkları eserler de sanat eseridir. Sanat eserleri birer belge özelliği de taşırlar. İnsanlık tarihi
boyunca uygarlığın var olduğu her yerde sanat var olmuştur.
Sanat maddi ve manevi kültürü aynı anda yansıtır. Bir toplumun kültürünü yansıtmak
sanatın önemli misyonlarından biridir. İnsanın fikir ürünleri de doğa ürünleri gibi içinde
bulunduğu çevre ile açıklanır.
Günümüzün insanı, bildikleri ile yetinmeyen hızla değişen koşullarda kendini
yenileyebilen, özgür, barışçıl, insancıl, hoşgörülü, toplumu ile bütünleşmiş, kendi kişiliğini
geliştirirken başkalarının gelişimine de çalışan toplumsal bir varlık olmak durumundadır. Bu
çağın gereklerine uygun ama kendi benliğinden, geçmişinden, toplumunun öz kaynaklarından
kopmamış bir insandır. Çünkü insan ancak ulusal özelliklerini koruduğu oranda çağdaş
uygarlığa, evrensel kültür değerlerinin oluşumuna ve zenginleşmesine katkıda bulunabilir.
İnsan, içinde yetiştiği çevrenin bir ürünüdür. Benzer koşulları paylaşanlar, benzer
biçimde düşünürler. Kültür; toplumu oluşturan bireylerin, duyuş, düşünüş ve davranış
birliğidir. Duyuş, düşünüş ve davranış birliği ise; bir ulusun, bir toplumun, diğer toplumlardan
değişik olan koşullarının etkisi ile oluşur. Bu anlamda kültür ulusal bir nitelik taşımaktadır
ama özellikleri çok başka olan toplumların bile birbirlerine benzeyen bazı koşullara sahip
olması ve çağdaş dünyada bu benzer koşulların hızla artması, kültürün evrensel yanını ortaya
çıkarır (Kışlalı, 1979, s.5).
Bir sanat yapıtı kendisinin de ait olduğu bir bütüne bağlıdır. Bu bütün, sahibinin
yapıtlarının bütünü olduğu gibi sanatçının bağlı olduğu, toplum ve bu toplumun değerler
bütünüdür (A. Ü. Sanat Eserlerini İnceleme, 1993, s.14).
Bir ülke kültürü sanat yapıtlarında somutlaşır, bu yaklaşımla sanat yapıtları ulusların
var olma kanıtlarıdır. Bu kanıtlar; ulusların düşünce hayatının geriye bıraktığı anıtlar gibi
kabul edilmelidir. Anıtların, yani toplumların düşün ve varoluş kanıtlarının incelenmesi,
birçok problemin bir arada sorgulanması anlamını taşımaktadır.
İnsan kendi çevresinin bilgilerini sindirdiği oranda dünyadaki bilgi birikimlerinin de
farkında olmalı, bununla yetinmeyip kendi çağından önceki bilgileri de kavramalıdır. Ancak
böylece zamanı aşar, bütün zamanları kavramış, gerçek bir aydın olabilir (Kışlalı, 1979, s.6).
Sanat eğitimi veren kurumlarda öğrenci; sadece dinleyen, okuyan, araştıran ve anlatan
değildir. Aynı zamanda, gören, gözlemleyen, inceleyen, yorum katan, uygulayan ve
değerlendirendir. Bu öğrenci tipi ile müze, tarihi kalıntılar, arkeolojik sit alanları, sanatçı
atölyeleri gibi farklı mekânlarda bulunmak, incelemek, gözlem yapmak ve bu mekânlarda
ders işlemek, o dersin öğretmenine ve öğrencilerine ayrıca farklı bir heyecan verecektir.
Bireylerin estetik yetenekleri, algılama ve dikkat becerileri gelişmiş, sanat kültürünü
yaşatabilen, ruhsal doyuma ulaşmış, sanat kültürünün evrensel bir dil olduğunu kavrayabilen
kişiler olması toplumun geleceği açısından çok önemlidir. Çağdaş eğitim uygulamaları her
türlü bilimsel öğretim materyalinin kullanıldığı farklı öğretim yöntemlerinin uygun
biçimlerde programlara konulduğu ve işlerlik kazandığı sadece okulda değil, okul dışında da
etkin biçimde devam edebilecek nitelikte olanıdır (G.S.D. 2005, s.9). Eğitim sürecinin sınıf,
hatta okul duvarlarının dışına taşması ihtiyacına bir cevap olarak farklı mekânlar sunan müze
eğitimi, müze ve müzecilik kültürü açısından sanat eğitiminde önemli bir ihtiyaca cevap
verecektir.
2. MÜZE EĞİTİMİ
Bilgi aktarımına dayalı eğitim sistemi toplumdaki değişim ve teknolojideki gelişmeye
bağlı olarak yerini öğrenciyi aktif yapan bir anlayışa bırakmıştır. Buna paralel olarak görsel
sanatlar eğitimi ise günlük yaşantımızın her alanında karşımıza çıkan ve bireyi etkileyen,
bireye şekil veren vazgeçilmez bir alan olarak tüm eğitim sistemi içinde özel bir yere sahiptir.
Bu alanın en önemli araştırma ve uygulama mekânları müzeler ve galerilerdir.
Müzeler sanat, kültür, bilim ve teknikle ilgili yapıtların ve doğal nesnelerin
yararlanılması için korunduğu ve sergilendiği mekânlardır. “Müzeler, kültürel değer taşıyan,
bir bütünü farklı biçimlerde korumak, incelemek, değerlendirmek, halkın beğenisini
yükseltmek ve eğitim için sergilemek amacıyla toplum yararına yönetilen kurumdur.”
(Mimarlık Dergisi, 2002).
Müzeler dünyanın pek çok ülkesinde yüzyılı aşkın bir süredir yaygın eğitim kurumları
olarak, eğitim amacıyla kullanılmakta; hatta gelişmiş ulusların okullarında müze eğitimi dersi
verilmektedir.
“Son yıllarda ülkemizde önem kazanmaya başlayan müzeler ve müze eğitimi konusu,
sanat eğitiminde öğretmenlere yeni ufuklar açan, değişik ve etkili sanat imkânları sunan bir
alan olarak karşımıza çıkar.” (G.S.D.Y. 2, 2005, s.107).
Yaşam boyu eğitim sürecinde çok yönlü öğrenme ve yaşam alanları olarak müzelerin;
yaşantılara dayalı etkin kullanımını içeren müze eğitimi, tarihî ve kültürel zenginlikleriyle
Türkiye için yeni ve ihtiyaç duyulan bir alandır. Müze eğitimi amacı ve konuları, sergileri,
objeleri, çevresi, öğrenciyi merkeze alan ve disiplinler arası yönleriyle müzenin temel eğitim
kuramları ve ilkeleri ışığında aktif bir öğrenme ve gelişme alanı olarak kullanılmasını içerir.
Müze eğitiminin bireysel, sosyal ve fiziksel boyutları objelerle, algılar ve ilgiler
yoluyla etkileşim, gözlem yapma, düşünce ve duyguları ifade etme, hayal gücünü kullanma,
kendi yaşamına bağlama, bilgileme, müzenin bakış açısını görme ve anlama, objeleri okuma,
kültürel değerleri ve yaşamı paylaşma, gerçeği arama, uygulamalar yapma ve değerlendirme
gibi konuları içerir.
Müze eğitimi özellikle zaman ve mekân içinde kendini ve insanları anlama, kültürel
mirası devam ettirme, geçmişi, bugünü ve geleceği anlamlı bir biçimde ilişkilendirme,
kültürel varlıklar, eski eserleri anlama, koruma ve yaşatma, kendi kültürünü ve farklı
kültürleri çok yönlü ve hoşgörülü bir yaklaşımla tanıma ve anlama, müzeyi bir yaşam biçimi
hâline getirme ve müzeleri yaşayan kurum niteliğini kazandırma, kültürler arası anlayış ve
empati geliştirme gibi hedeflere hizmet etmektedir (Paykoç 2000-2002).
Kültürel ve tarihî zenginlikleriyle tanınan, medeniyetlerin beşiği olarak bilinen
ülkemizde güzel sanatlar ve spor lisesinde öğrenim gören öğrenciler bu ders aracılığıyla
kültür ve sanata, sanat eserine, sanatçıya, eski eserlere bakış açılarını geliştirerek onları
koruma bilinci, farklı kültürleri ve eserlerini tanıma ve saygı duyma, araştırma, uygulama
yapma, değerlendirme gibi becerileri kazanacaktır.
3. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR
1. Müze eğitimi dersi yalnızca teorilere bağlı değil; çağdaş bir düşünce içinde
araştırmacı kimliği de aşılamayı amaçlamalıdır. Klasik-geleneksel estetik ile günümüz
estetiğinin birbirinden farklılıklarını ve benzerliklerini görüp-gösterebilen bireyler
yetiştirmeyi hedeflemektedir.
2. Müze Eğitimi Dersi Öğretim Programı’nda, öğretmen kazanımları gerçekleştirirken
çevre özelliklerini, öğrenci grubunun ilgilerini, ihtiyaçlarını, beklentilerini, hazır bulunuşluk
düzeylerini ve dolayısıyla da ön bilgilerini dikkate almalıdır.
3. Öğretim programında, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim, araştırma ve
sorgulama, problem çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik ve Türkçeyi doğru,
etkili ve güzel kullanma becerisi gibi ortak becerilerin yanı sıra, müze eğitimi dersine ait
kronoloji oluşturma, yapıtları müze eğitimi bağlamında inceleme ve biyografi oluşturma
becerileri yer almaktadır. Öğretmen dersi planlarken hazırladığı öğretimsel işlerin tümünde
yukarıda belirtilen becerilerin bir veya uygun olan birkaç tanesinin kullanılabileceği ortamlar
oluşturmalıdır.
4. Tablolarda yer alan araştırma etkinlikleri ile öğrencilerin konuya ilişkin yazılı ve
görsel dokümanları derleyip sınıf ortamında akranları ile paylaşması amaçlanmaktadır. Bu
araştırma sürecinin sonunda derse aktif katılımları sağlanacaktır.
Öğrenciler çevrelerinde bulunan tarihsel yapılar ile müzelerde kullanılan ikonların
anlamlarını araştırmaya ve kendi sanat yapıtlarında kullanabilecekleri öteki imge kaynakları
için İnternetten araştırma yapmaya yöneltilebilir. Bu araştırmalar seçilmiş sanatçıların yaşam
öyküleri veya önemli sanat eserlerinin özelliklerini tanıtan çalışmalar olabilir. Öğrencilerden
sanatçılarla röportaj yaparak bunu yazıya dökmeleri veya müzede önemli sanat eserlerinden
taslak çizimler hazırlamaları istenebilir.
5. Öğretmen programda yer alan değer ve tutumları, öğretme-öğrenme sürecinde yeri
geldiğinde bu değer ve tutumları vurgulayan bölümler oluşturarak pekiştirmelidir.
6. Öğretmen, okulun bulunduğu çevre ve imkânları dikkate alarak programda örnek
olarak verilen etkinlikleri aynen uygulayabilir ya da kendisi yeni etkinlikler geliştirebilir.
Yeni etkinlikler geliştirilirken kazanımlar doğrultusunda, farklı öğrenme stil ve zekâ türlerine
sahip öğrencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyaçları göz önüne alınarak aktif öğrenmeye dayalı
etkinlikler hazırlanmalıdır. Öğretmen bilgi dağıtıcı rolü yerine, öğrencilerinin anlam
kurmalarına yardımcı rolünü benimsemelidir.
7. Millî ve dinî bayramlar, mahallî kurtuluş ve kutlama günleri, önemli olaylar, belirli
gün ve haftalardan yararlanılarak, öğrencilerin millî duyarlılığı geliştirilmelidir.
8. Bir ifade olarak objektifleşmeyen bir şey sezgi değildir. Sezgi ifadedir ve bu
anlamda da bir objektifleştirme ve dışlaşmadır. Sezgi ve ifade, gündelik sezgi ve ifadelerden
sanat sezgisi ve sanat ifadelerine kadar birçok alana yayılır. Sanat eğitimi gören gençlerin
estetik sezgileri gelişmiş bireyler olarak yetişmeleri müze eğitimi dersinin öncelikli
hedeflerinden biridir.
Öğretmen, etkinlik (müze, ören yeri, sergi vb.) gezilerine önem vermelidir. Bu
gezilerin her aşaması planlanmalı ve değerlendirilmelidir. Öğrenciler için çalışma kâğıtları
hazırlanmalı sonuç raporları istenmelidir. Bu geziler aracılığı ile öğrencilerin tarih bilinci,
sanat zevki ve estetik duygularını geliştirmeleri sağlanmalıdır.
9. Çağdaş sanatlarda gerçekliğe inme yönünde yapılan devrim, nasıl sanatı müze ve
galerilerin tutsaklığından kurtarıp onları, içinde insanın yaşadığı, çalıştığı, gezdiği kentlere,
kentlerin sokaklarına götürüyorsa, sanatta meydana gelen kökten değişmelere, yeni bir estetik
ve yeni bir değerler sistemi oluşturmaya götürüyor. Bu bağlamda sanatta yaşanan devrimi
gören ve geçmişle karşılaştıran, bağdaştıran, günlük yaşamın içine dâhil edebilen bir felsefeyi
benimsemiş bir ders olarak müze eğitimi öğrencilere yeni ufuklar açmayı misyon edinmelidir.
10. Öğretmen, öğrencileri millî, ahlaki, insani, manevi, kültürel değerler bakımından
besleyici; demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı
görev ve sorumluluklarını yerine getirmede yol gösterici olmalıdır.
11. Öğretmen, kazanımların yapısına uygun olan değerlendirme araç ve yöntemlerini
seçmelidir. Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Öğretmen sadece öğrenme
ürününü değil, öğrenme sürecini de değerlendirmelidir. Değerlendirmede geleneksel
yöntemlerle alternatif değerlendirme yöntemleri birlikte kullanılmalıdır. Bu değerlendirme
yöntemleri ve araçları; gözlem, performans, görüşmeler, öz değerlendirme ölçekleri, projeler
vb.dir. Öğrenciler etkinlikler çerçevesinde fotoğraf, resim, proje, poster gibi çalışmalar
yapabilmeli ve bunlar aileleri ve çevreleriyle paylaşmak için sergilenmelidir.
12. Ölçme ve değerlendirme sürecinde kullanılmak amacıyla geliştirilen, örnek
formlar yeri geldikçe öğretmen ve öğrenciler tarafından uygulanır. Formlar aynen
kullanılabileceği gibi öğretmen tarafından yeni formlar da geliştirilebilir.
13. Öğrenci düzeyi ve çevre etkenleri dikkate alınarak öğrenme-öğretme
etkinliklerinde farklı ünitelerin birbirleriyle bağlantılı olan kazanımları birlikte ele alınabilir.
14. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, kazanımların edinilmesine yardımcı olabilecek
uygun görsel, işitsel ve basılı materyallerden yararlanılır. Konular sınıf içi etkinlikler ve
görsel sunumlarla somutlaştırılmalı, öğrencide ilgi uyandırmalıdır. Sanat eserinin ne olduğu,
nasıl, nerede, ne zaman ve niçin insanlar tarafından yaratıldığı sorularına yanıt aranmalıdır
15. Etkinlikler planlarken bir sonraki haftanın etkinlikleri dikkate alınarak planlama
yapılması öğretmenin ve öğrencilerin hazırlığı açısından önemlidir.
16. Kültür incelemesi açısından farklı ülkelerin, dönemlerin, sanatçıların kültürel sanat
formları karşılaştırılmalı aradaki benzerlik ve farklılıklar tartışılmalıdır.
17. Müze eğitimi, sanat eserlerini inceleme, estetik, sanat tarihi gibi konular açısından
bağlantı kurulabilecek diğer derslerle ilişkilendirilmelidir.
18. Müzeler ziyaret edilerek yapıtların yerinde incelenmesine imkân hazırlanmalıdır.
Tarihi yörelerin, ören yerlerinin görülüp tanınması, bunların incelenmesi ve korunması gibi
konularda eğitici öğretici çalışmalar yapılmalıdır.
19. Müze eğitiminde yakın çevrede bulunan yapıtlardan hareket etmekle öğrenci
tarihsel ve estetik değerleri daha somut olarak kavrayacaktır. Evrensel yapıtlarla birlikte kendi
vatanındaki kültürel yapıtları da tam olarak anlayacak, millî karakterini, kültürel düşünce ve
inançlarını öğrenecektir.
20. Farklı kültürlerin sanat eserlerinin yer aldığı yabancı müzelere, İnternet ortamı
aracılığıyla sanal müze gezileri düzenlenmelidir.
4. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI
Günümüz öğrenci profili, bilimsel ve akılcı düşünme becerisine sahip, araştırmacı ve
sorgulayıcı, bilgiyi ezberleyen değil bilgiye ulaşabilen, bu bilgiyi kullanıp paylaşabilen,
iletişim kurma becerilerine sahip, teknolojiyi etkin bir şekilde kullanabilen, kendini
gerçekleştirmiş ve bunun yanı sıra insanlığın ortak değerlerini de sahiplenmiş, yaratıcı,
üretken, takım çalışmasına yatkın, öğrenmeyi öğrenmiş ve yaşam boyu öğrenmeyi
benimsemiş bireyler olarak tanımlanabilir.
Öğrenci profilindeki değişim eğitim, öğretim sürecinde okula da yeni anlamlar
yüklemektedir. “öğrenci merkezli eğitim”, “öğrenci merkezli okul” kavramları bu değişim ve
gelişimin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Öğrenci merkezli eğitimin temel hedefi öğrenciyi
merkeze alarak kendisinin ve sistemin ihtiyaç duyduğu değişim sürecini başlatmaktır. Bu
anlayışla geliştirilen müze eğitimi dersinde öğrenci merkezli eğitimin ilkelerini aşağıdaki
başlıklar altında sıralayabiliriz:
1. Müze eğitimi dersi; genel eğitimin bütünleyici ve birleştirici bir unsuru olmalıdır.
Sanatta yaratıcılık temel ögedir. Yaratıcılık yalnız zihinsel bir olgu değildir. Bunun
yanında duyular, duygular, imgeleme gücü, yetenekler ve tümünün birbiriyle bütünleşmesi
yaratıcılıkta rol oynar. Sanat eğitimi, öğrenciyi böyle bir bütünlüğe götürdüğü için ondaki
yapıcı ve yaratıcı güçleri ortaya çıkarır. Diğer derslerde öğrendiklerini, doğa ve çevre
gözlemlerine serbestçe ortaya koyma olanağı bulur. Böyle bir eğitim, bireyin, değişmenin,
ilerlemenin isteklerine başarılı bir biçimde uyum sağlayabilmesi açısından da önemlidir.
Öğrenci tek doğru yanıtı olmayan sorunlar karşısında yargılayarak, hayal gücünü kullanarak
diğer derslerde öğrendiklerini de birleştirerek sorunu çözecek yanıtı bulacaktır. Bu beceriler,
öğrenciye yetişkin bir insan olduğunda sorunlar karşısında, doğru yolu bulmakta yardımcı
olacaktır.
2. Öğrenmeyi öğrenmek esastır.
Öğrenme sürecinin doğası olarak öğrenme, bireyin kendi algıları, düşünceleri ve
duygularından süzerek edindiği bilgi ve deneyimlerden anlamı keşfetmesi ve yapılandırması
sürecidir. Bu açıdan öğrencilerin soru sormalarına, kendilerinin neleri ve nasıl
öğreneceklerine karar vermelerine yardımcı olunmalıdır.
3. Her öğrenci öğrenebilir.
Her öğrenci, elde ettiği verilerden bir anlam yaratmak, bunu gözden geçirmek ve
diğerleri için anlaşılır hâle getirmek üzere çaba gösterir. Her öğrencinin öğrenebileceği
ilkesinden hareketle yapılması gereken şey öğrencileri iyi tanıyarak onların kuvvetli yönlerini
keşfederek başarılarını artırmalarında yol gösterici olunmalıdır.
4. Her öğrenci öğrenirken eski ve yeni bilgiler arasında özgün bağlantılar kurar.
Bilginin yapısı gereği her öğrenci daha derin bir anlama etkinliğini yapılandırmak için
eski ve yeni bilgileri arasında özgün bağlantılar kurar. Bu nedenle, her öğrencinin yeni bilgi
ile eski bilgileri arasında bağlantılar kurmasına önem verilmelidir.
5. Bilim ve teknolojiyi içerecek biçimde insanın her alanda yaratıcı, tasarlayıcı
düşünce üreten yanını geliştiren bir eğitim anlayışı olmalıdır.
Yaşayarak, aynı zamanda yapılmış olanın üzerinde düşünerek kendini gerçekleştirme
çabasında, çevresiyle ilişki kuran, bu çevreyi düzenleyebilmek için neler gerektiğini
hesaplayan, dış dünyadan kopmayıp tersine onunla bağdaşmaya çalışan, dünya ile günün
sanat biçimleriyle barışık bireyler yetiştirmek amaçlanmalıdır.
6. Düşünmeyi öğrenmek sorgulayıcı ve yaratıcı düşünceyi geliştirir.
Öğrenci, nasıl düşüneceğini planlayıp, gözlemleyip, değerlendirerek, sorgulayıcı ve
yaratıcı düşünme becerilerini geliştirir. Bu nedenle, her öğrencinin düşünmeyi öğrenmesine
öncülük edilmeledir.
7. Duyarlılığı güçlendirmek ve ön plana çıkarabilmek önemlidir.
Güzel sanatlar ve spor lisesinin, eğitim sürecinde öğrencilere kazandırması gereken en
önemli değerlerden biri de duyarlılıktır. Öğrenci ilgisini dış dünyaya yönelterek dünyadaki
değişiklikler hakkında algılarını kuvvetlendirir. İnsan gücüyle oluşan dünya teknolojisiyle bağ
kurmayı başarır. Duygularını, algılarını, deneyimlerini sanat etkinlikleri yoluyla, kullandığı
gereçlerle bağ kurmayı öğrenir.
8. Başarabilme duygusu içsel güdülenmeyi sağlar.
Öğrencinin kontrol düzeyi, sorumluluk duygusu, hedefleri, ilgi alanları, yeterlikleri ve
beklentileri başarma güdüsünü besleyen etmenlerdir ve güdüleme öğrenmeyi etkiler. Bu
nedenle, her öğrencinin motivasyonuna önem verilerek başarabilme duygusunu yaşamalarına
uygun ortamlar hazırlanmalıdır.
9. Öğrenme olumsuz deneyimlerle engellendiğinde zorlaşır.
Her öğrenci doğal bir öğrenme eğilimine sahiptir. Bu eğilim olumsuz deneyimlerle
engellendiğinde öğrenme zorlaşmaya başlar. Bu nedenle, her öğrencinin başarabilme
deneyimini yaşaması için onların bireysel farklılıklarını dikkate alan fırsatlar yaratılmalıdır.
10. Merak, yaratıcılık ve kompleks düşünmeyi harekete geçiren ödevler öğrenciyi
daha zorlarını başarabilmeye güdüler.
Merak, yaratıcılık ve kompleks düşünmeyi harekete geçiren, güdü artırıcı ve
öğrenmeyi öğrenmeye yönelik ödevler öğrenciyi giderek zorlaşan ödevler yapmaya güdüler.
Bu nedenle, ödevler her öğrencinin başarabilme deneyimini yaşaması için yaratılacak
fırsatlardan biri olarak görülür.
11. Sanat eğitimiyle eleştiri ve eleştiriyi kabul edebilme yeteneği gelişir.
Eleştiri; var olan bir durumun, olgunun olumlu-olumsuz yönlerinin nesnel bir
yaklaşımla irdelenerek değerlendirilmesi ve bunun yazıyla ya da sözle anlatılmasıdır. Eleştiri;
gelişmenin birinci koşuludur. Yanlışlar eleştirilerek doğruya ulaşılır. Eleştirmek ve eleştiriyi
kabul etmek, uygar insan davranışıdır ancak, eleştirinin saygı-görgü kuralları çerçevesinde
yapılması, eleştirinin de hoşgörüyle karşılanması gerekir. Bu kapsamda kendini eleştirme de
oldukça önemlidir. Kendini geliştirme, kendini eleştirmeyle olasıdır. Yapıcı eleştirel tavır ve
davranışlar eğitim yoluyla kazanılır ve geliştirilir. Eğitim sisteminin tüm ders ve
etkinliklerinde yer alması gereken eleştiri, müze eğitimi dersinde de etkili olarak
kullanılmalıdır.
12. Her öğrenci farklı zamanda, farklı türde ve farklı hızda ilerleyerek gelişir.
Öğrenmenin gelişimine bağlı olarak her öğrenci farklı zamanlarda, farklı gelişim
adımları boyunca ilerleyerek gelişir. Bu nedenle, öğretim etkinliklerinin ve ortamlarının
planlanmasında farklı öğrenme türleri ve hızları dikkate alınmalıdır.
13. Farklı özelliklerdeki öğrencilerin birbirleri ile etkileşimi öğrenmeyi kolaylaştırır.
Farklı öz geçmiş, ilgi ve değerlere sahip bireylerin birbirleri ile etkileşimi, öğrenmeyi
kolaylaştırır. Müze eğitiminde iş birliğine dayalı öğrenme gibi grup çalışmalarını ön plana
çıkaran öğretim stratejilerine ağırlık verilmelidir.
14. Öğrenciler arasındaki olumlu ilişkiler öğrenmeyi artırır.
Öğrencilerin birbirine destek olması, ilgi ve saygı göstermesi gibi olumlu ilişkiler
öğrenmeyi artırır. Müze eğitiminde grup çalışmaları ve sosyal etkinlikler öğrenciler arasında
olumlu ilişkilerin geliştirilebilmesi için yaratılacak fırsatlar olarak görülmelidir.
15. Her öğrenci öğrenmeye karşı farklı yetenek ve eğilime sahiptir.
Her öğrenci kalıtsal olarak taşıdığı genler ve çevresel etmenlerin bir araya gelmesi ile
şekillenir ve bu nedenle öğrenciler öğrenmeye karşı farklı yetenek, tercih ve eğilimlere
sahiptir. Müze eğitiminde bu farklılıklar dikkate alınarak öğretim etkinlikleri çeşitlendirilerek
teknoloji ile desteklenmelidir.
16. Her öğrenci yeni bilgileri kendi kalıplarına göre kavrayıp benzersiz bir anlam
yaratır.
Her öğrenci yeni fikirleri inanç, anlama, yorumlama ve tutum süzgeçlerinden
geçirerek işler ve benzersiz bir anlam yaratır. Bu nedenle, öğrenci merkezli eğitimde ölçme ve
değerlendirme çalışmalarında her öğrencinin gelişiminde gösterdiği ilerleme de dikkate
alınmalıdır. Müze eğitimi dersi öğretim programında kazanımlar; sanata saygı, farklılıklara
saygı, bilimsellik ve paylaşımcı düşünceyi vurgulamakta, öğrenme süreçlerinde ise aktif
öğrenme yöntemlerinin kullanımını gerektirmektedir. Öğretmenler programda önerilen
etkinliklerin yanı sıra kazanımlarda öngörülen bilgi, beceri, değer ve tutumları kazandırmada
farklı etkinlikler de planlayıp uygulayabilirler.
5. PROGRAMIN YAPISI
Müze Eğitimi Dersi Öğretim Programı, genel amaçlar, temel beceriler, değerler ve
tutumlar, kazanımlar, etkinlik örnekleri ve açıklamalardan oluşmaktadır.
5.1. Genel Amaçlar
Bu program öğrencilerin;
• Eser inceleme, kronoloji, değişim ve sürekliliği algılama becerisi kazanmalarını,
• Müzelerden sanat eğitimi amaçlı yararlanma bilinci geliştirmelerini,
• Farklı kültürlere ait sanat eserleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları
değerlendirmelerini,
• Müzelerdeki sanat eserleri aracılığıyla diğer toplumlara karşı saygı duyma bilinci
kazanmalarını,
• Müze çalışmalarına dayalı projeler hazırlamalarını,
• Sanat eserlerini inceleyerek ve yaparak uygulamalı sanatsal deneyimler
kazanmalarını,
• Müzelerde yer alan sanat eserlerine değer verme, ilgi ve koruma bilinci
geliştirmelerini,
• Görsel algılama becerisi geliştirmelerini,
• Müzelerde sanat eğitimi yoluyla yaratıcılık becerisi geliştirmelerini
amaçlamaktadır.
5.2. Temel Beceriler
Beceri, öğrencilerde, öğrenme sürecinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama
aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bu program ortak becerileri kazandırmanın yanında,
alana özgü olarak geliştirilen becerileri kazandırmayı da amaçlamaktadır. Programda yer alan
beceriler aşağıda gösterilmiştir. Bu becerilere, üniteler göz önünde bulundurularak doğrudan
verilecek beceri olarak programda yer verilmektedir.
Programla ulaşılması beklenen ortak beceriler şunlardır:
•
•
•
•
•
•
•
•
Eleştirel Düşünme
Yaratıcı Düşünme
İletişim
Araştırma-Sorgulama
Problem Çözme
Bilgi Teknolojilerini Kullanma
Girişimcilik
Türkçeyi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma
Programla ulaşılması beklenen alana özgü beceriler ise şunlardır.
Eser İnceleme Becerisi
Öğrencilerin bu beceri ile inceledikleri esere yönelik olarak eserin sanatçısını,
dönemini, çalışma tekniğini, eserin konusunu, döneme göre sanatçıların birbirinden etkilenme
durumlarını sorgulamaları beklenmektedir. Bu kapsamda yapılacak çalışmalarda eser
örneklerine ilişkin bilgi ve belgeler (röprodüksiyon, CD, DVD, film şeritleri vb.) sınıf
ortamına getirilerek veya eser yerinde incelenerek öğrencilerin incelenen eserleri tanımaları
ve tartışmaları sağlanır.
Kronoloji Becerisi
Kronoloji becerisi, müze eğitimi kapsamında Türk ve dünya müzeciliğini dönemlerine
göre inceleme becerisidir. Sanatçıların yaşadığı dönemleri içeren eserleri dönem ve üsluplara
göre sınıflandırabilmeyi, farklı dönemlere ait değişik kültürel eserleri karşılaştırabilmeyi
içerir. Öğrencilerin motivasyonunu artırmak için sınıfta panolar oluşturulabilir veya yakın
çevredeki müzelere geziler yapılabilir. Öğrenciler, farklı dönemlerde farklı coğrafyalarda
yaşayan toplumlara ait sanat eserlerini tanıma ve sıralama imkânı bulabilir.
Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi
Öğrenciler müze eğitimi dersinde müzeciliğin ilk dönem özellikleri ile günümüz
müzeciliği arasındaki benzerlik ve farklılıkları karşılaştırmayı, beceriye dönük olarak
araştırma yoluyla kazanacaklardır.
5.3. Değerler ve Tutumlar
Müze Eğitimi Dersi Öğretim Programı’nın diğer önemli unsurunu da değerler ve
tutumlar oluşturmaktadır. Değer, toplumun varlığını, işleyişini, devamını sağlamak ve
sürdürmek için doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, ahlaki ilke ve inançlardır.
Program ile eğitim, öğretim sürecinde aşağıdaki değer ve tutumların kazandırılması da
önemsenmektedir:
•
•
•
•
•
Dayanışma
Hoşgörü
Sevgi
Sanata saygı
Duyarlılık
•
•
•
•
•
Ulusallık
Barış
Estetik
Sorumluluk
Paylaşım
5.4. Üniteler
Müze Eğitimi Dersi Öğretim Programı, üniteler adı altında düzenlenmiş bilgi, beceri,
değer ve tutumların birbirleriyle ilişkilendirildiği konu alanlarından oluşmaktadır. Ünitelere
ilişkin program tablosu kazanımlar, etkinlik örnekleri ve açıklamalar başlığı altında sütunlara
ayrılmış üç ana bölümden oluşmaktadır. Ünitelerdeki kazanımlar tespit edilirken müze
eğitiminin amaç, içerik ve uygunluğu göz önüne alınmıştır. Bu kazanımlar birbirleri ile
ardışık ve bütün oluşturacak şekilde düzenlenmiştir.
Müze eğitimi dersi altı ünite çerçevesinde yapılandırılmıştır.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Müze ve Müzecilik
Müzeciliğin Tarihsel Gelişimi
Müze Eğitiminin Uygulama Alanları
Müze ve Eğitim
Görsel Sanatlar Eğitiminde Okul-Müze İlişkisi
Müzelerde Görsel Sanatlar Eğitimi
Ünitelerin içerikleri aşağıda yer almaktadır.
1. Müze ve Müzecilik
Müze ve müzecilik ünitesinde müze düşüncesinin doğuşu, müze çeşitleri, müzelerin
işlevleri ve müze ile ilgili yapılmış tanımlamaların sorgulanmasına yer verilmelidir. Müze
türleri, müzelerin işlevleri incelenirken her müzenin ve her işlevin anlamı örneklenerek
kavratılmalıdır.
Müze ve müzecilik ünitesi işlenirken;
• Müze fikrinin doğuşu, müze sözcüğünün mitolojideki gelişimi, müze türleri ve
müzelerin işlevleriyle ilgili resim, slayt, fotoğraf gibi görsel malzemeler derslikte
hazır bulundurulur.
• Müzelerin tanımları yapılarak şema üzerinde açıklanır.
• Müze türleri arasındaki farklılıklarla ilgili görsel sunum yapılırken İnternet
ortamından da faydalanılır.
• Müzelerin işlevleri ve müze çeşitleri işlenirken bir müze ziyareti yapılarak, sergi
salonları, müze yöneticisi, uzmanı, eğitimcisi, araştırmacısı olup olmadığı ve
müzenin işleyişi ile bilgi alınır.
2. Müzeciliğin Tarihsel Gelişimi
Müzeciliğin tarihsel gelişimi ünitesinde dünyada ve Türkiye’de müzeciliğin tarihsel
gelişimi ile Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet dönemindeki Türk müzeciliği konularına
yer verilmiştir.
Dünyada müzeciliğin tarihsel gelişimi incelenirken Antik dönemde müzecilik
anlayışının, yüzyıllar içinde Avrupa ve Amerika’daki gelişmelerine örnek vererek
açıklanmalıdır. Müzeciliğin tarihsel gelişimi açıklanırken müze eğitiminin gelişmesine ayrıca
dikkat edilmeli, dünyadaki müze eğitimi uygulamalarından örnekler verilmelidir.
Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki müze ve müzecilikle ilgili ilk örneklere yer
verilmeli, son dönemlerde Anadolu’da yaşanan tarihî eser yağmacılığından bahsedilmelidir.
Tanzimatla birlikte Türk müzeciliğindeki gelişmeler ve Osman Hamdi Bey’in katkılarının
önemi vurgulanmalıdır. Cumhuriyet döneminde Atatürk’ün Türk müzeciliğine katkıları,
müze ve müzeciliğin yaygınlaşması, dünya ve Türk müzeciliği karşılaştırılarak örneklerle
kavratılmalıdır.
Müzeciliğin tarihsel gelişimi ünitesi işlenirken;
• Dünyada müzeciliğin tarihsel gelişimi ile ilgili; İlkçağ, Rönesans ve çağdaş dünya
sanat eserlerine ilişkin resim, fotoğraf, slaytlar gibi görsel malzemelerin yanı sıra
İnternet ortamından faydalanılır.
• Çevrede bulunan başta Arkeoloji, Etnografya olmak üzere çeşitli müzelere geziler
düzenlenerek müzelerin tarihsel gelişimi ile ilgili eserler incelenir.
• Türkiye’deki müzeciliğin tarihsel gelişimiyle ilgili araştırmalara önem verilir.
• Resim heykel müzesine gezi düzenlenerek buradaki eserler Türkiye’deki
müzeciliğin tarihsel gelişimi içinde değerlendirilir.
• Atatürk’ün Türkiye’deki müzeciliğe olan katkılarının araştırılmasına önem verilir.
• Müze eğitiminin yaygınlaşması için yapılan çalışmalara katkısı olan kurumların
araştırılmasına önem verilir.
3. Müze Eğitiminin Uygulama Alanları
Müze eğitiminin uygulama alanları ünitesinde antropoloji, kültür, sanat medeniyet,
etnoloji, etnografya, arkeoloji ve sanat tarihi konularına yer verilmiştir.
Müze eğitiminin uygulama alanları işlenirken her alanın terim olarak anlamına sanat
ve müze açısından karşılaştırma yapılarak yer verilmelidir.
Müze eğitiminin uygulama alanları ünitesi işlenirken;
• Müze eğitiminin uygulama alanları tartışılır.
• Öğrenciler gruplara ayrılarak her gruba müzeciliğin bir uygulama alanı verilip,
araştırılan konular drama yönteminden yararlanılarak işlenir.
• Arkeoloji ve Etnografya müzelerine geziler düzenlenip, müze eğitiminin uygulama
alanlarına ait eserler incelenir.
• Farklı toplumlara ait kültür, medeniyet ve sanat olayları ile kendi kültürümüze ait
destan, şiir ve hikâyeler araştırılıp bunların karşılaştırması yapılır.
4. Müze ve Eğitim
Müze eğitimi ünitesinde müze eğitiminin kapsamı, amaçları, müzelerin eğitimdeki
rolü, müze araştırmacısı, müze eğitimcisi ve müze uzmanı konularına yer verilmiştir.
Müze eğitiminin kapsamı belirlenirken müzeciliğin tarihi, müze türleri, işlevleri,
gerekliliği, uygulama alanları, müze ve eğitim, müze ve toplum ilişkisi, okul-müze ilişkisi
gibi alanlar olduğu unutulmamalıdır. Müze eğitiminin amaçları da planlanan ünite ve konular
çerçevesinde oluşturulmuştur. Müze işleyişi içerisinde müze araştırmacısı, müze uzmanı ve
müze eğitimcisinin önemi vurgulanmıştır.
Müze ve eğitim ünitesi işlenirken;
• Bir müze ziyareti yapılır.
• Müze eğitimcisinden müze eğitiminin amaçları, müze eğitiminin temel ilkeleri,
müze eğitim politikaları, kapsamı ve eğitim yöntemleriyle ilgili bilgi edinilir.
• Müze eğitim yöntemleri sınıflandırılarak şema üzerinde tartışılır.
• Müze ziyaret sürecinde, toplanan bilgilerle bir sunum yapılır.
• Dünyada ve ülkemizdeki müze eğitimi çalışmalarıyla ilgili araştırmalar yapılır.
5. Görsel Sanatlar Eğitiminde Okul Müze İlişkisi
Görsel sanatlar eğitiminde okul müze ilişkisi ünitesinde okul-müze ilişkisi, müze ve
okulun görevleri ile müzelerin araştırma ve inceleme görevleri konularına yer verilmiştir.
Görsel sanatlar eğitiminde okul-müze ilişkisi incelenirken müze eğitimi açısından
okul-müze ilişkisinin önemi vurgulanmalı, okul-müze arasında yardımlaşmanın nasıl
yapılacağı örneklerle açıklanmalı, bu konuda okul ve müzeye düşen görevler saptanmalıdır.
Müzelerin araştırma ve inceleme görevinin toplum ve ziyaretçiler açısından önemi
vurgulanmalıdır.
Görsel sanatlar eğitiminde okul-müze ilişkisi ünitesi işlenirken;
• Okul-müze ilişkisinin önemi ve nasıl yapılacağına ilişkin araştırma yapılması
istenir.
• Okul-müze iş birliği çerçevesinde okulun ve müzenin görevlerine ilişkin
araştırmada müze ve okul müdürlüklerinden faydalanılır.
• Müze ve toplum ilişkisi çerçevesinde, ziyaretçilerin müzelerden beklentilerine
yönelik bir anket düzenlenir.
• Müzelerin araştırma ve inceleme görevlerine ilişkin araştırma, müze ziyaret
süreçlerinde gerçekleştirilir.
6. Müzelerde Görsel Sanatlar Eğitimi
Müzelerde görsel sanatlar eğitimi ünitesinde müze ziyaret süreci, görsel sanatlar içinde
müze ve galerilerin önemi, görsel sanatlar eğitiminde müzelerin rolü, müzelerden yararlanma
yöntemleri ve müzelerde sanat dersinin işlenmesi konularına yer verilmiştir.
Müzelerde görsel sanatlar eğitimi incelenirken etkili ve verimli bir ziyaret sürecinin
planlanmasına, ziyaret öncesi hazırlıklara, ziyaret esnasında ve ziyaret sonrası yapılması
gerekenlere dikkat edilmelidir. Müze ziyaretinin, müze eğitimi açısından önemi
vurgulanmalıdır. Görsel sanatlar eğitiminin genel eğitim sistemi içindeki yeri, galeri ve
müzelerin önemi unutulmamalı, müze ve galeriler arasındaki farklılık ve benzerliklere
değinilmelidir.
Müzelerin görsel sanatlar eğitimine katkılarına yer verilirken müzelerde yer alan sanat
eseri ve etkinliklerinden verimli bir şekilde faydalanmanın yolları açıklanmalıdır.
Müzelerde görsel sanatlar eğitimi ünitesi işlenirken;
• Bir müze ziyaret süreci planlanırken ziyaret öncesi yapılması gereken hazırlıklara
dikkat edilmeli, örnek müze rehberlerinden faydalanılmalıdır.
• Görsel sanatlar eğitiminin eğitim sistemi içindeki yeri ile ilgili makale
hazırlanırken yazılı kaynak taramaları için İnternet ortamından da
faydalanılmalıdır.
• Müze ve galerilerin görsel sanatlar eğitimindeki yeri ve önemi ile ilgili
araştırmalar yaparken müze ve galeri müdürleri ile birer röportaj yapılmalıdır.
• Öğrencilerinden müze veya galerilerdeki herhangi bir sanat eserini tanıtan proje
hazırlamaları istenmelidir.
• Müze veya galeride bir çalışma ortamı oluşturulmalı, yapılan çalışmalar
değerlendirilmeli, çalışılan eserin ikonografik ve plastik açıdan incelenmesi
istenmelidir.
6. ÖĞRENME - ÖĞRETME SÜRECİ
Öğrenci özellikleri doğru belirlendiğinde ve öğrencinin planlama aşamasına katılımı
sağlandığında hedeflere ulaşmak daha kolay olacaktır. Öğrenci merkezli eğitim için ilkeler,
değerler ve hedefler, yöntem, teknik ve stratejilerin belirlenmesinde temel oluşturmaktadır.
Bu teknik, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi ya da sınıf içinde yapılan
işlemlerin bütünü olarak tanımlanabilir. Yöntem ve tekniklerin belirlenmesinde etkili olan
bazı faktörler vardır. Bunlar, ulaşılacak hedefler, öğretmenin yöntem konusundaki becerisi,
içeriğin yapısı, süre, maliyet, kullanım kolaylığı, öğrenci sayısı, derslik ve büyüklüğü,
öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyi vb. olarak sıralanabilir (Öğrenci Merkezli Eğitim
Uygulama Modeli, 2004).
Çağdaş yöntemlerde öğrenci aktiftir. Öğrenci öğrenme sürecine katılmaktadır. Bunun
nedeni de öğretmenin öğrenciye ne sunduğundan çok öğrencinin ne yaptığı, nasıl yaptığı ve
hangi yolları izlediği görüşünün benimsenmesidir. Öğretmenin buradaki görevi; öğrencinin
öğrenmesini kolaylaştırmak için ona rehberlik etmek, öğrenim sürecine katılımını sağlamak
için gerekli önlemleri almak ve öğrenciyi güdülemektir. Öğrenme kaynağı ile öğrencinin
doğrudan etkileşimini sağlamak ve ihtiyaç duyduğu anda ona öğrenme öğretme sürecinde
rehberlik etmektir.
Öğrenme öğretme sürecinde müze ziyaretleri, müzedeki yaşantı ile ilgiler yoluyla
etkileşim, gözlem yapma, düşünce ve duyguları ifade etme, hayal gücünü kullanma, kendi
yaşamına bağlama, bilgilenme, müzenin mesajını görme ve anlamlandırma, objeleri okuma,
kültürel değerleri ve yaşamı paylaşma, gerçeği arama, uygulamalar yapma ve değerlendirme
gibi becerileri doğrudan kazanmak mümkün olacaktır.
Müze ziyaretleri aracılığıyla eski uygarlıklarda yaratılan eserler ve yaşam biçimleri ile
ilişki kurma, sorgulama, yorumlama, oyun veya canlandırmayla o anı yaşama, sınıfa göre
daha aktif bir eğitim ortamı oluşturmaktadır. Okul ortamında yapılan etkinliklerin devamı
olarak, müzede yapılan etkinlikler tarih bilincinin, estetik beğeninin oluşmasına ve düşünmeyi
öğrenmeye yardımcı olmaktadır. Müzelerde sanatsal mirası öğretme ve sanatsal
değerlendirme yapabilmek için etkin yöntem ve tekniklerin galeri oyunları, doğaçlama, keşif
ve eser karşısında tartışma gibi aktif etkinlikler olduğu kabul edilmektedir (Kuruoğlu, 2002,
s.276-280).
Müze eğitimi dersi kapsamında tarihsel çevreye yapılan eğitim gezileri ile öğrencilerin
gözlem, değerlendirme, sınıflama becerilerini, kavramlar bilgisini geliştirmek, görsel kanıt
değerlendirmeyi kolaylaştırmak, değişimi ve sürekliliği algılamaya yardımcı olmak ve tarihsel
çevreyle empati kurabilmek mümkün olabilecektir.
Müze Eğitimi Dersi Öğretim Programı’nda verilen etkinlikler birer öneri
niteliğindedir. Öğretmen bu etkinlikleri aynen kullanabilir, ekleme veya çıkarma yapabilir.
Amacına hizmet edecek başka etkinlikler de geliştirebilir. Etkinliklerin uygulanması
aşamasında öğrenci merkezli olmasına dikkat edilmelidir. Örneğin; öğrencinin önceden
araştırma yapmasını, derse hazırlıklı gelmesini sınıfta arkadaşları ile tartışarak, görüşlerini
açıklayarak, sorgulayarak, başka arkadaşlarına aktararak öğrenme sürecine etkin olarak
katılmasını amaçlamalıdır.
7. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Eğitim-öğretimin ayrılmaz bir parçası da ölçme ve değerlendirmedir. Kırışoğlu’na
(1991) göre eğitim-öğretim sürecinde uygulanan programlarda, amaçlanan başarının sağlanıp
sağlanmadığı, öğrencilerde hedeflenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği ölçme
ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Bu sayede eğitim öğretim sürecinin her aşamasında
ortaya çıkan problemlerin belirlenmesi ve düzenlenmesi imkânı sağlanır.
Ölçme, nesnelerde, olgularda ya da bireylerde bulunduğu düşünülen özelliklerin
gözlemlenip, gözlem sonuçlarının sayılarla veya başka sembollerle gösterilmesidir (Turgut,
1987, Yıldırım, 1999). Ölçme, öğrencilerin neleri bildikleri, neleri yapabildikleri hakkında
bilgi toplamak olarak da tanımlanabilir. En genel anlamı ile ölçme, bir nesneye ilişkin
gözlemlerin sayı ve sembollerle ifade edilmesi, değerlendirme ise ölçme sonuçlarını bir ölçüte
vurarak ölçülen nitelik hakkında değer yargısına varma sürecidir. Değerlendirme
derecelendirmeden ayrı olarak yalnız bitmiş iş için değil, işin yapılış süresi içinde öğrencinin
sergilediği önceden saptanan ya da süreçte ortaya çıkan bazı davranışları da kapsar (Kırışoğlu,
1991).
Müze eğitimi dersi için yapılacak ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde, öğrencilerin
programın tüm boyutlarında sağladığı gelişme ve başarı ölçülmeye ve kaydedilmeye çalışılır.
Öğretmenler, öğrencilerin programla ilgili bilgi, beceri, değer ve tutumlara yönelik eksiklerini
belirlerken, bireysel gelişimlerini izlerken, karşılaştıkları zorlukları tanımlarken, öğrencileri
öğrenmeye ve becerilerini geliştirmeye özendirirken değerlendirme yaparlar. Böylece,
değerlendirme öğrencilerin eğitiminde geliştirici bir rol oynar. Öğrencilerin öğrenmesi ve
gelişimiyle ilgili elde edilen bilgiler, öğretmenler tarafından kullanılabileceği gibi öğrencinin
kendini değerlendirmesine ve kişisel hedefler belirlemesine de yardım eder.
Hazırlanmış olan programda değerlendirme, öğrencilerin neyi bilmediğini değil, ne
bildiklerini belirlemeye yarayan bir araçtır. Bu amaçla öğretmenler programda yer alan
gözlem, görüşme, performans, öz değerlendirme formları, projeler, posterler vb. araç ve
yöntemleri kullanarak öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdığını ve üst zihinsel becerilerinin
ne kadar geliştiğini öğrenim süreci içinde değerlendirirler. Bu amaçla, geliştirilen Müze
Eğitimi Dersi Öğretim Programı’nda, eğitim–öğretim sürecini destekleyici nitelikte çeşitli
ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerine yer verilmiştir.
Müze ziyaretlerinde öğrencilerin müzelerden etkili bir biçimde yararlandırılması
ziyaret öncesi iyi güdülenme ve hazırlanmalarına bağlıdır. Bunu sağlamak için öğretmen hem
kendisine hem de öğrencilere yönelik hazırlıkları kaydetmelidir. Ayrıca müzeye yapılacak
gezi öncesinde ve gezi esnasında gerçekleşecek eğitim etkinlikleri ve uygulamaların
değerlendirilmesi gereklidir. Bu amaçla bir ön anket/son anket hazırlanmalıdır
(http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/153-154/ozsoy.htm).
Öğretmenler ayrıca programda verilen ölçme ve değerlendirme araç ve yöntemlerini
ya da bunlardan esinlenerek ünitelerdeki kazanımlara uygun ölçme ve değerlendirme araç ve
yöntemleri geliştirerek kullanabilirler. Örneğin, derslerin işleniş sürecinde öğrencilerin
yapılan etkinliklere katılma düzeylerini belirlemede gözlem formlarından, grup etkinliklerine
katılmalarını belirlemede grup değerlendirme formlarından ya da üniteler sonunda
öğrencilerin hangi becerilere sahip olduklarını kendilerinin belirleyebilmeleri için öz
değerlendirme formlarından yararlanılabilir.
8. MÜZE EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
ÜNİTELER VE SÜRELERİ
Kazanım
Sayıları
Süre/Ders
Saati
Oranı
(%)
MÜZE VE MÜZECİLİK
11
6
17
MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
17
9
25
MÜZE EĞİTİMİNİN UYGULAMA ALANLARI
7
4
11
MÜZE VE EĞİTİM
10
6
17
GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNDE OKUL-MÜZE
İLİŞKİSİ
6
3
8
MÜZELERDE GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ
12
8
22
63
36
100
ÜNİTELER
Toplam
MÜZE EĞİTİMİ DERSİ ÜNİTELER VE AÇILIMLARI
I. MÜZE VE MÜZECİLİK
1. Müze Düşüncesinin Doğuşu
2. Müze Türleri
a. Koleksiyonuna Göre Müzeler
b. Bağlı Oldukları Kurumlara Göre Müzeler
c. Hizmet Alanlarına Göre Müzeler
ç. Hizmet Ettikleri Topluma Yönelik Müzeler
d. Koleksiyonlarını Sergiledikleri Mekânlarına Göre Müzeler
e. İşlevlerine Göre Farklı Müzeler
3. Müzelerin İşlevleri
a. Müzelerin Toplama İşlevi
b. Müzelerin Belgeleme (Arşivleme) İşlevi
c. Müzelerin Koruma İşlevi
ç. Müzelerin Sergileme işlevi
d. Müzelerin Eğitim İşlevi
II. MÜZECİLİĞİN TARİHSEL GELİŞİMİ
1. Dünyada Müzeciliğin Tarihsel Gelişimi
2. Türkiye’de Müzeciliğin Tarihsel Gelişimi
a. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Müzecilik
b. Cumhuriyet Döneminde Müzecilik
c. Günümüz Türk Müzeciliği
III. MÜZE EĞİTİMİNİN UYGULAMA ALANLARI
1. Antropoloji
2. Sanat
3. Medeniyet
4. Etnoloji
5. Arkeoloji
6. Sanat Tarihi
7. Etnografya
IV. MÜZE VE EĞİTİM
1. Kapsamı
2. Amaçları
3. Müzelerin Eğitimdeki Rolü
4. Müze Araştırmacısı
5. Müze Eğitimcisi
6. Müze Uzmanı
V. GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNDE OKUL MÜZE İLİŞKİSİ
1. Okul Müze İlişkisi
a. Müzelerin Görevleri
b. Okulun Görevleri
2. Müzelerin Araştırma ve İnceleme Görevi
VI. MÜZELERDE GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ
1. Görsel Sanatlar İçinde Müze ve Galerilerin Önemi
2. Görsel Sanatlar Eğitiminde Müzelerin Rolü
3. Müze Ziyaret Süreci
4. Müzelerden Yararlanma Yöntemleri
5. Müzelerde Sanat Dersinin İşlenmesi
9. ORTAÖĞRETİM GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSESİ
MÜZE EĞİTİMİ DERSİ KİTAP FORMA SAYILARI
Kitap Boyutu
Forma Sayısı
19,5 X 27,5
6–8
10. PROGRAMDA KULLANILAN SEMBOLLER
+ Sınıf-okul içi etkinlik
Bu sembol, ilgili etkinliklerin (grup çalışması, çalışma kâğıdı
doldurma, görsel materyal okuma, sanal alan gezisi, slayt/film
izleme, dinleti, çalgı çalma, eser okuma, eser çözümleme vb.)
sınıf içinde yapılacağını gösterir.
v Okul dışı etkinlik
Bu sembol, ilgili etkinliklerin (araştırma, grup çalışması, proje
çalışmaları, konser/sergi vb. etkinlikleri) tamamının veya bazı
aşamalarının ev, kütüphane ve konuyla ilgili kurum ve
kuruluşlarda yapılabileceğini gösterir.
[!] Uyarı
Bu sembol, ilgili ünitede doğrudan verilecek beceri ve değer
ifadelerini, işlenecek konuların sınırlarını, kullanılması önerilen
araç-gereç ve dikkat edilmesi gereken noktaları gösterir.
Y İnceleme gezisi
Bu sembol, ilgili etkinliklerin okul dışında inceleme ve
araştırma gezileriyle yapılabileceğini gösterir.
C Diğer derslerle
ilişkilendirme
Bu sembol, ilgili üniteyle iş birliği yapılabilecek diğer derslerin
adını gösterir.
Ölçme ve
değerlendirme
Bu sembol, eğitim öğretim sürecinde yapılabilecek ölçme ve
değerlendirme etkinliklerini göstermektedir. Belirtilen ölçme ve
değerlendirme etkinlikleri öneri niteliğindedir.
ÜNİTE
KAZANIMLAR
ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
1. Müze düşüncesinin tarihi
gelişimini açıklar.
2. Müzeleri türlerine göre
sınıflandırır.
3. Koleksiyonuna göre müzelere
örnekler gösterir.
4. Bağlı oldukları kurumlara göre
müzelere örnekler gösterir.
5. Hizmet alanlarına göre müzelere
6. Hizmet ettikleri topluma yönelik
müzelere örnekler gösterir.
7. Koleksiyonlarını sergiledikleri
mekânlarına göre müzelere
+ Müze fikrinin doğuşu, müze
sözcüğünün mitolojideki gelişimi ile
ilgili görsel sunum yapılır (1. kazanım).
Yİnceleme gezisi
+ Müzelerin iki kategoride
tanımlandığı şema üzerinde gösterilir.
Müze türleri arasındaki farklılıklar
görsel sunum aracılığıyla tartışılır (2–7.
kazanımlar).
YBir müzeye gezi düzenlenerek ne tür
müze olduğu ve diğer müzelerden farkı
tartışılır (2–7. kazanımlar).
Ölçme ve değerlendirme
AÇIKLAMALAR
[!] Müze, mitoloji kavramları vurgulanır.
[!] Müze ziyaretinde müzede sergilenen eserler,
mekân, sergileme biçimi, öğrenciler için
çalışma ortamı ve bir müze eğitimcisi olup
olmadığı araştırılmalıdır.
[!] Arkeoloji, etnografya, sanat tarihi
kavramları vurgulanır.
[!] Müze çeşitleri ile ilgili dialar, slaytlar,
resimler gösterilebilir.
[!] Müze ve müzecilikle ilgili olarak internet
ortamında sanal alan gezisi yapılabilir (1-13.
kazanımlar).
[!] Uyarı
C Diğer derslerle ilişkilendirme
ÜNİTE
KAZANIMLAR
8. Müzelerin toplama işlevini
örneklerle açıklar.
9. Müzelerin belgeleme işlevini
örneklerle açıklar.
10. Müzelerin koruma ve sergileme
işlevini örneklerle açıklar.
11. Müzelerin eğitim işlevini
gerekçeleriyle açıklar.
+ Müzelerin işlevleri şematik olarak
gösterilerek (toplama, belgeleme,
koruma, sergileme, eğitim) her bir işlevi
sorgulanır (8–11. kazanımlar).
[!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin müze
eğitimi bağlamında eser inceleme, biyografi
oluşturma ile kronoloji becerisi kazanmaları
beklenir.
Y Ziyaret edilen müzede, sergi
Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve
değerlendirme çalışmalarında gözlem, yazılı
değerlendirme, sözlü sunum, öz değerlendirme
formu, öğrenci gözlem formu ve performans
değerlendirme formlarından yararlanılabilir.
Yİnceleme gezisi
salonları, müze yöneticisi, araştırmacısı,
eğitimcisi, uzmanları olup olmadığı ve
müze işleyişi hakkında ilgili kişilerle
röportaj yapılarak bilgi toplanır. Müze
yönetimi ve işleyişi şema üzerinde
tartışılır (2 ve 11. kazanım).
[!] Uyarı
AÇIKLAMALAR
ÜNİTE
KAZANIMLAR
1. İlk Çağ müzeciliğinin
özelliklerini örneklerle açıklar.
2. XV. yy dünya müzeciliğine
Roma sanat eserlerinin etkisini
açıklar.
3. XVI. yy’da koleksiyonculuğun
önemini açıklar.
4. XVII. yy’da müzecilik bilincinin
oluşumunu açıklar.
5. XVIII. yy’da müzeciliğin sanat
tarihi ve müzeografi ile ilişkisini
sorgular.
6. XIX. yy’da müzeciliğin
gelişimini örneklerle açıklar.
7. XX. yy’ın müzecilik ve müze
eğitimi açısından önemini açıklar.
8. Türkiye’deki müzeciliğin
başlangıcı ile dünyadaki müzecilik
arasındaki bağlantıyı sorgular.
9. Türkiye’deki ilk müze
oluşumlarına örnekler verir.
10. Tanzimat ile başlayan
Batılılaşma hareketlerinin
Türkiye’deki müzeciliğe katkılarını
belirler.
Yİnceleme gezisi
+ İlk Çağdan itibaren dünya
müzeciliğindeki gelişmelerle ilgili sunum
yapılır. İlkçağ, Rönesans ve çağdaş dünya
sanat eserlerine ait örnekler görsel sunum
aracılığıyla tartışılır (1–7. kazanımlar).
AÇIKLAMALAR
[!] Dünyanın bilinen ilk resmî müzesinin
1750 yılında açılan Lüksemburg Müzesi
olduğu vurgulanır.
[!] XIX. yy’da müzelerin eğitim işlevinin
yaygınlaştığı vurgulanır.
YArkeoloji müzesine gezi düzenlenir.
Müzede hangi dönemlere ait ne tür eserler
sergilendiği incelenir. İzlenimler sınıf
ortamında tartışılır (1–7 kazanımlar).
[!] Mecma-i Asari Atika, Müze-i Hümayun
terimleri vurgulanır.
v /+ Öğrenciler, Türkiye’deki müzeciliğin
başlangıcı ve gelişimini araştırmaya
yönlendirilir. Araştırma sonuçları sınıf
ortamında sunulur (8–10. kazanımlar).
[!] Uyarı
ÜNİTE
KAZANIMLAR
11. Cumhuriyetin kuruluşu ile
müzecilik alanındaki değişimleri
açıklar.
12. Atatürk’ün Türk müzeciliğine
verdiği önemi açıklar.
13. Türk Tarih Kurumunun Türk
müzeciliğine katkılarını açıklar.
14. Dil ve Tarih, Coğrafya
Fakültesinin açılmasını Türk
müzeciliği ile ilişkilendirir.
15. Müze eğitiminin
yaygınlaşması ve Millî Eğitim
sistemine dâhil edilmesi için
yapılan çalışmaları açıklar.
16. I. Millî Kültür Şûrası’nın
müze eğitimine katkılarını
sorgular.
17. Günümüz Türk müzeciliği ile
dünya müzeciliğini eğitime
katkıları bakımından karşılaştırır.
v /+ XIX. yy’da Anadolu’da yapılan tarihî
eser yağmacılığı ve nedenlerinin araştırılması
istenir. Araştırma sonuçları sınıf ortamında
tartışılır (8–10. kazanımlar).
Yİnceleme gezisi
+ Resim Heykel Müzesinin kuruluşu ve
faaliyetleriyle ilgili görsel sunum yapılır (11.
kazanım).
v /+ Atatürk’ün Türk müzeciliğine olan
katkıları ve müzecilik ile ilgili görüşleri
araştırılır. TTK ve DTCF’nin açılışı ve
müzeciliğe katkıları değerlendirilir (12–14.
kazanımlar).
v /+ Müze eğitiminin yaygınlaşması için
yapılan çalışmalar, katkılar ve Türk
müzeciliğinin dünya müzeciliğindeki yeri
araştırılır. Araştırma sonuçları sınıf ortamında
değerlendirilir (15–17. kazanımlar).
[!] Uyarı
AÇIKLAMALAR
[!] Osman Hamdi Bey’in Türk
müzeciliğine katkılarına değinilir.
[!] 20 Eylül 1937’de Atatürk’ün teşvikiyle
Resim Heykel Müzesinin açıldığı
vurgulanır.
[!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin müze
eğitimi bağlamında eser inceleme, biyografi
oluşturma ile kronoloji becerisi kazanmaları
beklenir.
Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve
değerlendirme çalışmalarında, gözlem, yazılı
değerlendirme, sözlü sunum, öz
değerlendirme formu, öğrenci gözlem formu
ve performans değerlendirme formlarından
yararlanılabilir.
MÜZE EĞİTİMİNİN UYGULAMA ALANLARI
ÜNİTE
KAZANIMLAR
1. Antropolojinin müzeciliğe
katkılarını örneklerle açıklar.
2. Sanat-müze ilişkisini açıklar.
3. Uygarlığın müze eğitimi
açısından önemini açıklar.
4. Araştırma ve uygulama merkezi
müzeler ile etnoloji bilimi
arasındaki ilişkiyi açıklar.
5. Arkeolojinin müzeciliğe
katkılarını belirler.
6. Zengin sanat koleksiyonlarına
sahip müzelerin sanat tarihi bilimi
açısından önemini açıklar.
7. Etnografya-müze ilişkisini
sorgular.
v /+ Öğrenciler gruplara ayrılır. Her
gruba müzeciliğin uygulama alanları
ile ilgili birer konu verilir. Belirlenen
konular araştırılarak drama yöntemiyle
sunum yapılır (1-7. kazanımlar).
[!] Antropoloji, etnoloji, etnografya, arkeoloji
terimleri vurgulanır.
Y/+ Arkeoloji veya etnografya
[!] Bu ünitenin sonunda öğrencilerin müze eğitimi
bağlamında eser inceleme, biyografi oluşturma ile
kronoloji becerisi kazanmaları beklenir.
Yİnceleme gezisi
müzelerine gezi düzenlenir. Müzelerin
uygulama alanlarıyla ilgili sanat
eserleri incelenir. İnceleme sonuçları
sınıf ortamında tartışılır (1-7.
kazanımlar).
v /+ Farklı toplumlara ait kültür,
medeniyet ve sanat olayları ile ilgili
öykü, hikâye, destan ve şiir vb.
araştırılır (1-7.kazanımlar).
[!] Uyarı
AÇIKLAMALAR
[!] Kültür, sanat, medeniyet kavramları arasındaki
ilişki vurgulanır.
Bu ünite ile ilgili olarak ölçme ve değerlendirme
çalışmalarında, gözlem, yazılı değerlendirme, sözlü
sunum, öz değerlendirme formu, öğrenci gözlem
formu ve performans değerlendirme formlarından
yararlanılabilir.
ÜNİTE
KAZANIMLAR
MÜZE VE EĞİTİM
1. Müze eğitiminin kapsamını
belirler.
2. Müze eğitiminin amaçlarını
belirler.
3. Müzelerin eğitim işlevlerini
sorgular.
4. Müzelerin eğitim amaçlı
kullanımını örneklerle açıklar.
5. Müze eğitiminin temel ilkelerini
açıklar.
6. Müze eğitimi için politika
oluşturmanın gerekliliğini
sorgular.
7. Müze araştırmacısının
görevlerini belirler.
8. Müze eğitimcisinin görevlerini
belirler.
9. Müze uzmanının görevlerini
belirler.
10. Dünyada ve ülkemizdeki müze
eğitimi çalışmalarını
karşılaştırır.
Y/+ Müze ziyareti yapılır. Müze
eğitimcisinden müze eğitiminin
amaçları, müze eğitiminin temel
ilkeleri, eğitim politikaları,
kapsamı, eğitim yöntemleri ile
ilgili bilgi toplanır. Araştırma
sonuçları sınıf ortamında tartışılır
(1-6. kazanımlar).
Yİnceleme gezisi
Y/+ Öğrencilerin yapılan müze
ziyaretinde müze araştırmacısı,
eğitimcisi ve uzmanından
görevleriyle ilgili bilgi toplaması
sağlanır, yapılan araştırmalar
ışığında sunum yapılır (7-9.
kazanımlar).
AÇIKLAMALAR
[!] Müzede müze eğitimcisi yoksa müze
yöneticisinden yardım istenebilir.
[!] Dünyada ve ülkemizdeki müze eğitimi çalışmaları
için İnternet ortamında araştırma yapılabilir.
sunum, öz değerlendirme formu, öğrenci gözlem formu
yararlanılabilir.
v /+ Öğrencilerden dünyadaki
ve ülkemizdeki müze eğitimi
çalışmalarını araştırması istenir.
Araştırma sonuçları sınıf
ortamında tartışılır (10. kazanım).
[!] Uyarı
GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNDE OKUL MÜZE İŞBİRLİĞİ
ÜNİTE
KAZANIMLAR
1. Okul - müze iş birliğinin
önemini açıklar.
2. Okul-müze iş birliğinin
kriterlerini belirler.
3. Okul-müze iş birliğinde okulun
v/+ Öğrencilerden okul-müze
iş birliğinin nasıl yapılacağını ve
önemini araştırmaları istenir.
Araştırma sonuçları
doğrultusunda oluşturulan
kriterler tartışılır (1 ve 2.
kazanım).
v/+ Öğrencilerden okul-müze
4. Okul-müze işbirliğinde müzenin işbirliği çerçevesinde okul ve
müzenin görevlerini içeren bir
araştırma yapmaları istenir.
Araştırma sonuçları sınıf
5. Müze ve ziyaretçilerin
ortamında tartışılır (3 ve 4.
beklentileri açısından müzekazanım).
toplum ilişkisini sorgular.
6. Müzelerin araştırma ve
inceleme görevini sorgular.
Yİnceleme gezisi
AÇIKLAMALAR
[!] İmkânlar dâhilinde geliştirilen anketin uygulaması
yaptırılabilir ve sonuçlar tartışılabilir.
yararlanılabilir.
v/+ Müze-toplum ilişkisi
açısından ziyaretçilerin
beklentilerine yönelik bir anket
hazırlanır (5. kazanım).
v/+ Öğrencilerden müzelerin
araştırma ve inceleme
görevleriyle ilgili araştırma
yapmaları istenir. Yapılan
çalışma sınıf ortamında
paylaşılır (6. kazanım).
[!] Uyarı
ÜNİTE
KAZANIMLAR
1. Görsel sanatlar eğitiminin eğitim
sistemi içindeki yerini sorgular.
2. Görsel sanatlar eğitiminde müze
ve galerilerin yerini sorgular.
3. Müze ve galeri arasındaki farkları
belirler.
4. Müze ziyareti öncesi yapılması
gereken hazırlıkları planlar.
5. Etkili ve verimli müze ziyaret
sürecini planlar.
6. Müzede yer alan sanat eseri ve
etkinliklerinden verimli olarak
faydalanmanın yollarını belirler.
AÇIKLAMALAR
v/+ Görsel sanatlar eğitiminin eğitim
sistemi içindeki yeri konulu kaynak taraması
yapılarak bir makale hazırlamaları istenir.
Yazılan makaleler sınıf ortamında sunulur (1.
kazanım).
[!] Verimli bir müze ziyaret sürecinin üç
aşamada gerçekleştiği bunların ön
hazırlık, müze ya da galeri ziyareti,
izleme çalışması olduğu vurgulanır.
v/+ Öğrencilerden müze ve galerilerin
görsel sanatlar eğitimindeki yeri, aralarındaki
benzerlik ve farklılıkları içeren bir araştırma
yapmaları istenir. Araştırma sonuçları sınıf
ortamında sunulur (2 ve 3. kazanım).
Y/+ Sınıf iki gruba ayrılır. Birinci gruptan
müze rehberi hazırlamaları, ikinci gruptan ise
müze ziyaret sürecini planlamaları istenir (46. kazanımlar).
+/v Öğrencilere önceden bir tablo
tanımlanır. Tanımlanan tabloyu çizmeleri ve
7. Müzede sanat uygulamaları yapar. hazırladıkları taslakları müzeye getirmeleri
istenir. Kendi taslakları ile sanat eseri
8. Sanat uygulamalarına bağlı olarak karşılaştırılır. Öğrencilerden sanat eserini
ikonografik ve plastik açıdan
sanat eseri eleştirisi yapar.
değerlendirmeleri istenir (7 ve 8. kazanım).
Yİnceleme gezisi
[!] Uyarı
[!] Müze ziyaret rehberinde müze ile
ilgili bilgilerin yer alması, not
tutulabilmesi, çizim yapılabilmesi için
sayfaların yer alması gerektiği
vurgulanır.
[!] Plastik ve ikonografik terimleri
vurgulanır.
[!] İki boyut, üç boyut, tasarım ilke ve
ögeleri vurgulanır.
C Sanat eserlerini inceleme ve estetik
dersi ile ilişkilendirilir (7. kazanım).
ÜNİTE
KAZANIMLAR
9. Müzedeki sanat eserlerini
yorumlarken iki ve üç boyut
kavramlarını kullanır.
10. Müzedeki sanat eserlerini
yorumlarken tasarım ilke ve
ögelerini kullanır.
11. Müze ziyaretini, müze eğitimi
açısından yorumlar.
12. Müzelerin görsel sanatlar
eğitimine katkılarını açıklar.
Yİnceleme gezisi
+/v Öğrencilerden müzede ya da
galeride baktıkları her sanat yapıtına
(resim, heykel, fotoğraf vb.)
yaklaşıldığında herhangi bir şey
söylemeden bir an için bakmaları ve
bu anda olabildiğince çok çizgi
bulmaları istenir. Gördükleri her tür
çizgiyi kâğıt üzerine aktarmaları
istenir. Çalışma bittiğinde yapılan
işler bir araya getirilir ve
değerlendirmesi yapılır (9 ve 10.
kazanım).
AÇIKLAMALAR
yararlanılabilir.
+ Gezi dönüşü yapılan hazırlıklar,
planlar ve incelemeler sınıf
ortamında tartışılarak değerlendirilir
(11 ve 12. kazanım).
[!] Uyarı
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖRNEK FORMLARI
Ölçme ve değerlendirme bölümünde eğitim öğretim sürecinde öğrencileri değerlendirmek
için öğretmenlere yardımcı olmak amacıyla örnek formlar ve ölçekler verilmiştir. Öğrencilerin
bilişsel becerilerinin yanında duyuşsal ve psikomotor becerilerinin değerlendirilmesi için bu
formlar aynen kullanılabileceği gibi amaca uygun değişiklikler yapılarak da kullanılabilir. Bu
formlara veya ölçeklere göre öğrencileri değerlendirirken ölçütlere göre hangi alanda yeterli,
hangi alanlarda eksiklikleri olduğu belirlenebilir. Öğrencilerin eksiklikleri varsa bu eksiklikleri
gidermeye yönelik gereken önlemler alınır. Öz değerlendirme, grup değerlendirme gibi formlarla
öğrencileri değerlendirirken amaç, puan vermekten çok, onların eksikliklerini belirlemek ve bu
eksiklikleri gidermeye yönelik önlemler almak olmalıdır.
MÜZE ZİYARETİ ETKİNLİK FORMLARI
FORM 1
ÖĞRETMENİN HAZIRLIĞI
1. Müze veya tematik sergiyi önceden görünüz.
2. Müze yetkilileri -varsa müze eğitimcileri ya da küratörleri ile tanışınız.
3. Gezi için müzeden ve diğer ilgililerden izin alınız.
4. Müze dâhilinde yapılacak gezi ve incelemenin tarih, saat ve süresini karşılıklı olarak
belirleyiniz.
5. Gezi giderlerini karşılıklı olarak tespit ediniz.
6. Müze veya sergi ile ilgili bilgi toplayınız.
7. Ulaşım aracını sağlayınız.
8. Gezi ile ilgili anketler hazırlayınız.
9. Öğrenciler için müze ve gezi planı ve diğer çalışma yapraklarını hazırlayınız.
10. Müzedeki birkaç eserle ilgili hikâyeler araştırıp öğreniniz.
FORM 2
ÖN ANKET
Tarih
Adı ve Soyadı:
Sınıfı:
Numarası:
Müze ne demektir?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….
Hangi tür müzeler vardır?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….
Müzelere eserler nerelerden gelmektedir?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….
Müzeler ne işe yarar?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….
Daha önce hiç müze gezdiniz mi? Hangilerini?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….
Cevaplarınız için teşekkür ederim.
FORM 3
SON ANKET
Tarih
Adı ve Soyadı:
Sınıfı:
Numarası:
1. Gezdiğiniz müzenin türü nedir?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
2. İncelediğiniz eserlerin türü nedir?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
3. Eserler nasıl ve nereden sağlanmıştır?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
4. Daha çok hangi tür eserlerden hoşlandınız?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
5. Bu müze gezisinde önemli olarak neleri ilk defa öğrendiniz?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
6. Müzede neleri görmek isterdiniz?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
7. Gezide sizce eksik ve aksayan şeyler nelerdi?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
8. Bu gezi sizce daha iyi ve yararlı nasıl olabilirdi?
………………………………………………………………………………………………
………………………….
Cevaplarınız için teşekkür ederim.
Müzelerde sanat öğretiminde sanat tarihi, sanat eserlerini inceleme, estetik gibi derslerden
yararlanılacağı gibi teşhir edilen eserlerden yararlanarak öğrencilere özgün sanatsal çalışmalar da
yaptırılabilir. Öğrencilere yönelik olarak düzeyi ayarlanmış aşağıda sunulan “sürece yönelik”
genel bir “Sergi Değerlendirme Formu” gezi sırasında öğrencilere dağıtılabilir. Ayrıca “sanat
eleştirisi” yöntemi müzelerde yapılacak bir ders için yararlı olabilecektir. Bunlar aşağıda
sunulduğu gibi ve ayrı ayrı formlar şeklinde olmalıdır.
FORM 4
SANAT SERGİSİNİ DEĞERLENDİRİNİZ
1. Hangi parça veya eser en iyi biçimde işlenmiş veya çalışılmıştır?
2. En çarpıcı olan hangisidir?
3. En kavramsal olan ya da sizi en fazla düşündüren hangisidir? Neden?
4. En zekice düşünülmüş olan hangisidir?
5. En iç karartıcı olan hangisidir?
Şimdi kendi sorularınızı oluşturunuz:
6.
7.
8. Serginin, gösterinin en iyisi hangisidir? Neden?
FORM 5
YENİ BOYUTLARIN KEŞFİ
TANIMLAMA:
Sanatçının Adı:__________________
Sanat Eserinin Adı:_______________
Bu hangi sanat formudur?
_____________________________
Ne görüyorsunuz? Konuyu adlandırınız
______________ _______________
______________ _______________
Eserde neler olmaktadır?
_______________________________
Hangi teknikler kullanılmıştır? (Oyma, suluboya, asamblaj=montaj)
__________________________________
ÇÖZÜMLEME:
Çizgiler daha çok (düz, eğri, kırık, hepsi de) ?__
Şekiller daha çok (geometrik, organik, her ikisi de) ?___
Renkler daha çok ( sıcak, soğuk, her ikisi de) ?___
Mekân daha çok ( düz, üst üste biçimler olarak; derin bir alan olarak, her ikisi de)?
Doku daha çok (kaba, yumuşak, her ikisi de) ?___
Değer (valör) daha çok (açık, koyu, orta ayar ya da yüksek kontrast) ?____
YORUMLAMA:
________________gibi kokuyor?
________________gibi tadı var?
________________gibi ses veriyor?
________________gibiymiş hissi (duygusu) uyandırıyor?
________________gibi görünüyor?
Hangi sembolleri fark ettiniz?_____________________
Hangi renkler sembolik olarak kullanılmıştır? (örneğin, kırmızı aşk veya ölüm)__
Niçin bu çalışmayı seçtiniz?___________________________
YARGILAMA: Bu çalışma önemlidir çünkü:
Eser yansıtmacı=taklitçidir—bir gerçekçi olayı ifade etmektedir.
Eser biçimcidir—belirgin çizgiler, renkler, şekiller vb.
Eser anlatımcıdır— çeşitli duygular veya sembolik mesajlar taşıyor.
Eser işlevseldir— uygulama, dini, politik, eğitsel, diğer amaçlı.
Eserde iyi bir işçilik var mı?
Bu çalışmaya yeni bir ad veriniz:_________________________
MİNİ UYGULAMA
(Bu kâğıdın arka yüzeyine incelediğiniz eserin kendinize özgü bir desenini çiziniz)
SUNUM İÇİN DERECELENDİRME ÖLÇEĞİ
Açıklama: Bu form öğrenciler sunum yaparken aşağıda belirlenen ölçütleri gözlemeniz amacıyla
hazırlanmıştır.
Konu
:
Adı Soyadı
Öğrenci Nu
Sınıfı
:
:
:
DERECELER
ÖLÇÜTLER
Mümkün olduğunca farklı kaynaklardan bilgi topladı.
Araştırma esnasında öğretmenden danışma aldı.
Sunuyu hedefe yönelik materyalle destekledi.
Faydalanılan kaynakları belirtti.
Konuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde sundu.
Verilen sürede sunuyu yaptı.
Sunuya kendi düşüncelerini ekledi.
Severek sunu yaptı.
Sunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullandı.
Sorulara cevap verebildi.
TOPLAM
Kötü
1
Geçer
2
Orta
3
İyi
4
Çok İyi
5
ÖZ DEĞERLENDİRME
Adı ve Soyadı :…………..
Sınıfı
: ……………
Nu
: ……………
Tarih: ……………
Bu çalışmada neler yaptım?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………
Bu çalışmada neler öğrendim?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………
Bu çalışmada başarılı olduğum bölümler:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
…………
Bu çalışmada en çok zorlandığım bölümler:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………….
Çalışmamı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım?
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………..
Bu çalışmayı tekrar yapsaydım şu şekilde yapardım:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………..
GRUP DEĞERLENDİRME FORMU
Yönerge: Aşağıdaki form gruptaki her bir öğrencinin değerlendirilmesi için geliştirilmiştir.
Toplam Puan
Çalışmalarını dosyalama
Çalışmalarını tamamlama
1. Zayıf
Zamanı verimli kullanma
Görev almaya istekli olma
2. Geçer
Farklı görüşlere saygı duyma
Tasarımları uygulayabilme
Çalışmalara katılma
3. Orta
Grubunu destekleme
4. İyi
Sorumlulukları paylaşma
Başkalarını dinleme
Çalışmaya hazır olma
Öğrencinin
Adı ve Soyadı:
Puanlama Anahtarı: 5. Çok iyi
Yorumlar:
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………
GRUP ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
Grubun Adı:
Gruptaki Öğrencilerin Adları:
Açıklama: Aşağıdaki tabloda grubunuzu en iyi şekilde ifade eden seçeneğin altına (X) işareti
koyunuz.
BECERİLER
DERECELER
Her
zaman
Bazen
Hiçbir zaman
1. Araştırma planı yaptık.
2. Görev dağılımı yaptık.
3. Araştırmada çeşitli kaynaklardan yararlandık.
4. Etkinlikleri birlikte hazırladık.
5. Tasarımlarımızı paylaştık.
6. Grupta uyum içinde çalıştık.
7. Birbirimizin görüşlerini ve önerilerini dinledik.
8. Grupta birbirimize güvenerek çalıştık.
9. Grupta birbirimizi takdir ettik.
10.Çalışmalarımızda birbirimizi destekledik.
11.Sorumluluklarımızı yerine getirdik.
12.Çalışmalarımızı etkin bir biçimde sunduk.
TOPLAM
Aşağıdakileri grubunuza göre cevaplayınız.
Çalışmalar sırasında karşılaştığımız en büyük problem,
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Problem nereden kaynaklanıyordu?
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Grubumuzun en iyi olduğu alan,
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Grup olarak daha iyi olabilirdik. Fakat,
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
ÖĞRENCİ GÖZLEM FORMU
Ünite Adı: ……………
Adı Soyadı: ……………………..
Sınıfı: ………………
Öğrenci Nu : …………................
DERECELER
BECERİLER
I.DERSE HAZIRLIK
1. Bilgi kaynaklarına nasıl ulaşacağını bilir.
2. Kaynaklardan etkin biçimde yararlanır.
3. Derse yardımcı kaynaklarla gelir.
4. Derste sunuma hazırlanır.
Toplam
II. ETKİNLİKLERE KATILMA
1. Görüşlerini çekinmeksizin ifade eder.
2. Görüşü sorulduğunda söyler.
3. Yeni ve özgün sorular sorar.
4. Özgün çalışmalar yapar.
5. Çalışmalarını eleştirir duruma gelir.
Toplam
III. İNCELEME-ARAŞTIRMA-GÖZLEM
1. Bilgi toplamak için çeşitli kaynaklara
başvurur.
2.Kendisine verilen kaynaklarla yetinmeyip
başka kaynaklar araştırır.
3.İnceleme ve araştırma ödevlerini özenerek
yapar.
4.Gözlemlerini dikkatli bir şekilde yapar.
5.Gözlemleri sonucunda mantıksal
çıkarımlarda bulunur.
6.Araştırma ve inceleme sonucunda
genellemeler yapar.
Toplam
GENEL TOPLAM
Hiçbir
zaman
Nadiren
Bazen
Sıklıkla
Her
zaman
1
2
3
4
5
PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Projenin Adı:
Öğrencinin;
Adı ve soyadı:
Sınıfı:
Nu:
BECERİLER
Kötü
1
DERECELER
Geçer Orta
İyi
2
3
4
Çok İyi
5
I. PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ
Projenin amacını belirleme
Projeye uygun çalışma planı yapma
Grup içinde görev dağılımı yapma
İhtiyaçları belirleme
Farklı kaynaklardan bilgi toplama
Projeyi plana göre gerçekleştirme
TOPLAM
II. PROJENİN İÇERİĞİ
Uygun araç-gereçleri belirleme
Konuya uygun tasarımlar oluşturma
Tekniğe uygun eskizler hazırlama
Eskizler arasından seçim yapma
Özgün formlar oluşturma
TOPLAM
III. SUNU YAPMA
Türkçeyi doğru, etkili ve güzel konuşma
Sorulara cevap verebilme
Konuyu ilgi çekecek şekilde sunma
Sunuyu hedefe yönelik materyalle destekleme
Sunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullanma
Sunum sırasında öz güvene sahip olma
Verilen sürede sunuyu yapma
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Yorumlar:…………………………………………………………………………………………
………...……………………………………………………………………………………………
……....................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................
KAYNAKÇA
•
Açıkgöz, Kamile Ün, Aktif Öğrenme, Eğitim Dünyası Yayınları, İzmir, 2003.
•
Atagök, Tomur, Müzelerin Toplumsallaştırılması, Türkiye Müzelerinde Geciken Olgu,
Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Müzecilik Yüksek Lisans Programı,
İstanbul, 2005.
•
Akyol, Akın Ali, Müze ve Galerilerin Eğitim İşlevleri, Evrensel Basım Yayın, Sayı 140,
İstanbul, 2003.
•
Bekar, Onur, Müze Eğitimi Semineri 1, Akdeniz Bölgesi Müzeleri, Antalya, 2003.
•
Baykul, Yaşar, İlköğretimde Ölçme ve Değerlendirme, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 1999.
•
Buyurgan, Serap; Levent Mercin, Görsel Sanatlar Eğitiminde Müze Eğitimi ve
Uygulamaları, Varan Matbaacılık San.tic.Lt.Şti. Ankara, 2005.
•
Etike, Serap, Fotoğrafya Dergisi 6. Sayı, İstanbul, 2003.
•
Kırışoğlu, Olcay; Mary Stokrocki, Ortaöğretim Sanat Öğretimi, YÖK, Dünya Bankası
MEB Geliştirme Projesi, Ankara, 1997.
•
Kışlalı, Ahmet Taner, Rönesans Sanatı, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul,1979.
•
Komisyon, Sanat Eserlerini İnceleme, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1979.
•
Kuruoğlu, N, Müzelerin Eğitim Ortamı Olarak Kullanımı, Uludağ Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Dergisi 15 (1) 275-285, 2002.
•
MEB, Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli, Millî Eğitim Basımevi, 2004.
•
Mimarlık Dergisi, Güney Marmara Yayınları Sayı:15, Bursa, Aralık 2002.
•
Oğuzkan, Ferhan, Eğitim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1974.
•
Özgüven, İbrahim Ethem, Psikolojik Testler, PDREM Yayınları, Ankara, 1999.
•
Özsoy, Vedat, Millî Eğitim Dergisi, Sanat Eğitiminde Müze ve Okul İş Birliği ve Müzeye
Dayalı Bazı Öğretim Yöntemleri, İstanbul, 2002.
•
Paykoç, F, ODTÜ Geliştirme Vakfı Müze eğitimi Uygulamaları Antalya Semineri,
Antalya, 2000-2002.
•
Paykoç, F; Baykal, S, Müze Pedagojisi, Antalya, 2000.
•
Resmî Gazete, Sayı 26378, 16.12.2006.
•
Safran, Mustafa; Bahri Ata, Okul Dışı Tarih Öğretimi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi
18 (1) 87-94, 1998.
•
Tavşancıl, Ezel, Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi, Nobel Yayınları, 1. Baskı,
Ankara, 2002.
•
Tunalı, İsmail, Estetik, Cem Yayınevi, İstanbul, 1984.
•
Turgut, Mehmet Fuat, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları, Saydam Matbaacılık
(5. Basım), Ankara: 1987.
•
Yıldırım, Cemal, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, ÖSYM Yayınları (4. Basım),
Ankara, 1999.
INTERNET ADRESLERİ
•
http://programlar.meb.gov.tr/program_giris/yaklasim_2.htm
•
http://talimterbiye.mebnet.net/program-gel-birimi/ana.html
•
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/153-154/ozsoy.htm
•
http://uretim.meb.gov.tr/egitekhaber/s84/yazarlar/oguz.htm
•
http://www.erg.sabanciuniv.edu/iok2004/bildiriler/Nurgul%20Ugur.doc
•
http//www.ef.sakarya.edu.tr/sayfa/bildiri/sayı_3/40
•
http://www.meb.gov.tr/mebasp/mebdata/mevzuat/
•
http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2005_cilt3/sayi_4/487-501.pdf
MÜZE INTERNET ADRESLERİ
•
http://kvmgm.kulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF0D262A49C72
7F2325A19570EB48D9460
•
http://muze.isbank.com.tr/
•
http://muze.sabanciuniv.edu/main/default.php
•
http://seyristanbul.com/index.php/tag/istanbuldaki-muzeler
•
http://www.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=343
•
http://www.ataturktoday.com/MuzeKoleksiyon.htm
•
http://www.antalya-ws.com/turkce/museum/about.asp
•
http://www.istanbul.net.tr/istanbul_muzeler_detay.asp?id=105
•
http://www.kirsehir.web.tr/syf/muze.htm
•
http://www.kultur.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2
EFA921E9EDE01F4A70
•
http://www.rmk-museum.org.tr/turkce/index.htm
•
http://www.urfakultur.gov.tr/muze.htm
•
www.anadolumedeniyetlerimuzesi.gov.tr/
•
www.burdurmuzesi.gov.tr/
•
www.dzkk.tsk.mil.tr/muze/
•
www.sanalmuze.org
•
www.tokatmuze.gov.tr/
•
www.yozgatmuzesi.gov.tr/

müze eğitimi - Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Transkript

Benzer belgeler

KÜLTÜR

deniz koç çeliker / curator