Anjioimmünoblastik T

4. ULUSAL LENFOMA – MYELOMA
KONGRESİ
2-5 MAYIS 2013, ANTALYA
MATÜR T- HÜCRELİ LENFOMALAR
TANISI – PATOLOG GÖZÜYLE
DR. NALAN AKYÜREK
GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
PATOLOJİ ANABİLİM DALI
Matür T- Hücre ve NK- Hücreli
Neoplaziler 2008 WHO Sınıflaması
Lösemik veya yaygın
•
T- hücreli prolenfositik lösemi
•
T- hücreli büyük granüler lenfositik
lösemi
NK hücreli kronik lenfoproliferatif
•
hastalıklar
•
Agresif NK- hücreli lösemi
•
Adult T- hücreli lenfoma ⁄ lösemi
•
Çocukluk çağının sistemik EBV- pozitif
T- hücreli lenfoproliferatif hastalıkları
Kutanöz
•
•
•
•
•
•
•
Ekstranodal
•
•
•
Ekstranodal NK ⁄ T- hücreli lenfoma,
nazal tip
Enteropati- ilişkili T- hücreli lenfoma
Hepatosplenik T- hücreli lenfoma
•
•
Mikozis fungoides
Sezary sendromu
Primer kutanöz anaplastik büyük
hücreli lenfoma
Lenfomatoid papülozis
Subkutanöz pannikülit – benzeri Thücreli lenfoma
Primer kutanöz γδ T- hücreli
lenfoma
Primer kutanöz agresif
epidermotropik CD8+ sitotoksik Thücreli lenfoma
Primer kutanöz küçük/orta CD+ Thücreli lenfoma
Hydroa vacciniforme- benzeri
lenfoma
Matür T- Hücre ve NK- Hücreli Neoplaziler
2008 WHO Sınıflaması
Nodal
• Anjioimmünoblastik T- hücreli lenfoma
• ALK- pozitif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma
• ALK- negatif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma
• Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri sınıflanamayan
(NOS)
Uluslararası T- Hücreli Lenfoma Çalışması
Alt tiplerin Sıklığı (1314 olgunun dağılımı)
Vose et al. International T-Cell Lymphoma Project,
JCO 2008;26:4124-4130
Matür T- hücreli NK hücreli neoplaziler
• Batı toplumlarında %10-15
• Türkiye’de %8,5
• Asya’da göreceli daha sık
• Coğrafik farklılıklar var.
• Etyopatogenezde önemli farklılılar
- HTLV-1
- EBV
• Genetik özellikler
• Tanıda morfolojik ve immünfenotipik özellikler kadar
KLİNİK ÖZELLİKLER VE LOKALİZASYON göz önünde
bulundurulur.
Matür T- hücreli NK hücreli neoplaziler
• Her antite için morfolojik bulgular bir spektrum
gösterir.
• Aberran immünfenotip malign bir olayın göstergesi
• Klonalite:
- T hücreli neoplaziler: TCR gen rearranjmanları
- NK hücreli neoplaziler: Sitogenetik çalışmalar
Nodal Periferik T- hücreli lenfomalar
AITL
PTHL, NOS
TFH
PTHL,
Folliküler
varyant
PTHL,
Lenfoepitelyal
varyant
Anjioimmünoblastik T- hücreli
lenfoma (AITL)
Klinik özellikler:
• Daha yaşlı erişkinler,
• Yaygın lenfadenopati
• Hepatosplenomegali
• Deri döküntüleri, efüzyonlar, ateş
• Poliklonal hipergammaglobulinemi, hemolitik anemi
• Agresif klinik gidiş, tedavi ile yüksek enfeksiyon
komplikasyonları riski
• Karakteristik klinik tablo yokluğunda AITL tanısı ?
Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL)
Morfolojik özellikler:
• Dallanan damarlar
• Şeffaf sitoplazmalı atipik T- lenfositler
• Dağınık B- immünoblastlar
• Plazma hücre artışı, eozinofili
• Çoğu vakada regresif veya yokolmuş folliküller
• Bazı vakalarda folliküler hiperplazi, hiperplastik
folliküller (erken tip)
Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL)
Şeffaf hücreler
Bazofilik
immünoblastlar
Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL)
İmmünfenotipik özellikler:
- CD4+, CD10+, PD-1+ (T folliküler)
- CXCL 13 ekspresyonu
- High endotelyal venülleri çevreleyen yaygın CD21
FDH ağı
- Dağınık büyük B hücre blastları (genellikle EBV
pozitif)
- Poliklonal, nadiren monokonal plazma hücreleri
Genotipik özellkler:
- >%90 T hücre rearranjmanı, %10-20 IgH rearranjmanı
Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL)
CD3
CD20
CD21
Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL)
• Anjioimmünoblastik T- hücreli lenfoma,
germinal merkez kökenli T- hücrelerin (TFH)
bir hastalığıdır.
Neoplastik T lenfoid hücrelerde CD10 ekspresyonu
CXCL 13
CXCL 13 ve germinal merkez TFH hücreleri
• Folliküler dendritik hücrelerin indüksiyonu ve
proliferasyonuna neden olur.
• Lenf nodu germinal merkezlerine B- hücrelerin
çağrılmasında ve B hücrelerin aktivasyonunda rol
oynar. (Hipergamaglobulinemi)
• B- hücrelerin high endotelyal venüllerde adezyonu
ve duraklaması için gereklidir.
• Gen ekspresyon profilinde AITL’de aşırı ekspresyonu
mevcuttur.
Grogg, Attygalle & Doğan, Mod Pathol 2006
Dupuis & Gaulard, AJSP 2006
Anjioimmünoblastik lenfomada
B- hücrelerinin proliferasyonu
CD20 + B- immünoblastlar
EBER - ISH
AITL - Histolojik Paternler
Patern 1
%15
Patern 2
%20
Patern 3
%65
Attygalle & Dogan, Blood 2002
Genotipik analiz
• T hücre reseptörγgen rearranjmanı (%90)
- CD10+/PD-1+ bazı vakalarda hücrelerin küçük bir
bölümünde bulunabilir.
- Bazı vakalar yanlış tanı alabilmektedir.
- Atipik parakortikal hiperplazi ve AITL ayırımı zor
- PCR ile az oranda yanlış negatiflik
• IgH Rearranjmanı %10-20
- B- hücre/plazma hücre proliferasyonu AITL’de sürekli bir
bulgu; klonal olabilir
- EBV pozitif B hücrelerin genişlemesi B h,cre klonlarına
yol açabilir.
AITL’de B-hücre proliferasyonları
• Sıktır
• Geniş morfolojik spektrum
- Plazma hücreleri (plazmasitom)
- İmmunoblastlar (DBHL)
- RS hücreleri veya varyantları (Hodgkin lenfoma)
• Sıkıkla EBV ilişkili
Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri
sınıflanamayan (NOS)
• Heterojen bir grup
• Özel T hücreli lenfomlar ayrıldıktan sonra geriye
kalan lenfomalar
• Tüm PTHL’ların yaklaşık %30’unu oluşturur.
• Orta ve ileri yaşlarda (çocuklarda nadir)
• İleri evre, yaygın hastalık
• Eozinofili, kaşıntı, hemofagositik sendrom gibi
paraneoplastik sendromlar
• Genellikle nodal; Ekstranodal (GIS ve deri sık)
Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri
sınıflanamayan (NOS)
Morfoloji
• Normal yapının bozulması
• Parakortikal veya diffüz infiltrasyon
• Sitolojk özellikler geniş bir spektrum gösterir
• Polimorfik inflamatuar zemin
• Diğer PTHL’ların ekarte edilmesi önemli
Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri
sınıflanamayan (NOS)
• CD4+>CD8+; CD4+ ve CD8+; CD4- ve CD8-,negatif
• CD30, CD56, sitotoksik fenotip pozitif olabilir.
• CD10, Bcl-6, CXCL 13 ve PD-1 genel olarak negatif
• Ki-67, prognostik önemi var (%70’in üzeri kötü
prognoz)
• TCR klonal
• Kompleks karyotip, trizomi 3 (Lennert lenfoma)
PERİFERİK
T-HÜCRELİ
LENFOMA
Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri
sınıflanamayan (NOS)
Varyantlar:
• Lenfoepiteloid (Lennert lenfoma)
• Folliküler
• T zon:
- Küçük hücreler, minimal sitolojik atipi
- Folliküller çevresinde T zonda genişleme
- Yavaş seyirli
- Parakortikal hiperplazi ile karışır
Lenfoepiteloid (Lennert Lenfoma)
Periferik T- hücreli lenfoma-
Folliküler varyant
• TFH hücrelerinden köken alan intrafolliküler T- hücreli
lenfomalar
• Genellikle CD4+, Bcl-6+ ve CD10+
• Germinal merkezler içinde şeffaf hücre kümeleri
• Folliküler lenfomaya benzeyebilir.
• AITL’nin tipik klinik bulguları yok
• ITK ve SYK tirozin kinazların füzyonuna neden olan
t(5;9)(q33;q22), folliküler PTCL ile ilişkilidir. (Streubel ve
ark., Leukemia, 2006)
De Leval, AJSP, 2001
CD20
Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma
(ABHL)
• ALK- pozitif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma
• ALK- negatif, Anaplastik büyük hücreli
lenfoma (Geçici antite)
• Primer kutanöz anaplastik büyük hücreli
lenfoma
ALK pozitif ABHL
%3 NHL
%10-20 çocukluk çağı lenfomaları
İlk 3 dekadda en sık
E:K =1,5:1
Lenf nodları ve ekstranodal bölge tutulumu
o Deri, kemik, yumuşak doku, akciğer, KC
o GIS ve SSS nadir.
o Mediastinel tutulum HL>ALCL
• Sık sistemik semptomlar
• Diğer PTHL’lardan daha iyi prognoz
•
•
•
•
•
Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma
(ABHL)
Morfoloji
• Geniş morfolojik spektrum
• At nalı veya böbrek
şeklinde, kenarında
eozinofilik bölge bulunan
nükleuslar.
• Hallmark hücreler =
Belirleyici hücreler
deniyor.
• Tüm morfolojik
varyantlarda var.
Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma
(ABHL)
6 patern:
1) Klasik Patern: %70. “Hallmark” hücreler
2) Lenfohistiyositik Patern: %10
3) Küçük Hücreli Patern: %5-10
4) Hodgkin Benzeri Patern: %3
5) Kompozit Patern: %10-20
6) Sarkomatoid Patern.
ABHL klasik patern
ABHL klasik patern
ABHL klasik patern
ABHL kemik iliği tutulumu
İmmünfenotip
•
•
•
•
•
•
CD30 pozitif (hücre membranı ve Golgi zonu)
ALK pozitif
Bazı hücrelerde EMA (+)
CD3 %75 negatif, CD2, CD5, CD4 daha yararlı.
Granzim B, Perforin, TIA-1 pozitif
EBV negatif, EBER, LMP-1 negatif
ABHL klasik patern
ALK translokasyon ve füzyon proteinleri
ALK negatif ABHL (Geçici antite)
• ALK pozitif ABHL ile benzer morfoloji
• 40-65 yaş (ALK pozitif ABHL’den daha ileri yaş)
• Lenf nodları ve ekstranodal tutulum.
o Kemik, yumuşak doku, deri.
o Kutanöz vakalar primer kutanöz ABHL’den
o GIS vakaları da CD30 + enteropati ilişkili T- hücreli
lenfomalardan ayrılmalıdır.
İmmünfenotip
•
•
•
•
•
Tüm tümör hücreleri CD30 pozitif.
Güçlü ve eşit yoğunlukta CD30 pozitifliği önemli!!!!
CD43 hemen her zaman pozitif
EMA pozitif olabilir.
ALK negatif
Savage ve ark. Blood 2008
Seroma ilişkili anaplastik büyük hücreli lenfoma , ALK
negatif
Çeşitli meme implantlarından (salin, silikon) yıllar sonra ortaya
çıkar
Thompson ve ark. Haematologica, 2010
Teşekkürler….