DÜNYADA ve TÜRKİYE`DE KONGRE TURİZMİ, KUŞADASI

,
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KONGRE TURİZMİ,
KUŞADASI-EFES KONGRE MERKEZİ,
KONGRE ve ZİYARETÇİ BÜROLARI
1
İÇİNDEKİLER
Sayfa
Başkan’dan……………………………………………………………………………………………………….
3
Giriş………………………………………………………………………………………………………………….
4
Kongre Kavramı………………………………………………………………………………………………..
4
Turizm Türleri İçinde Kongre Turizmi………………………………………………………………..
5
Dünyada Kongre Turizmi………………………………………………………………………………….
9
Türkiye’de Kongre Turizmi……………………………………………………………………………….
21
Kuşadası-Efes Kongre Merkezi………………………………………………………………………….
22
Kongre ve Ziyaretçi Büroları……………………………………………………………………………..
26
Sonuç ve Değerlendirme………………………………………………………………………….………
36
Kaynakça……………………………………………………………………………………………………..……
37
2
BAŞKAN’DAN
Üzerinde yaşadığımız coğrafya bize her türlü imkânı sınırsızca vermektedir. İklimi,
tarihi, kültürü, doğası ile Kuşadası, Türkiye’nin ve dünyanın en gözde turizm
beldelerinden birisidir. Ekonomisi % 95 oranında turizme dayanan ilçemizde turizmin
her çeşidi yapılmaktadır. Deniz-Güneş-Kum turizmi, Kruvaziyer Turizmi, Yat Turizmi,
Golf Turizmi, İnanç Turizmi, Kongre Turizmi ve diğer alternatif turizm türleri
bölgemizde yapılan turizm çeşitlerinden bazılarıdır.
Turizmi 12 aya yaymak, dünyadaki bütün turizm destinasyonlarının ana hedefidir.
Türkiye’de turizmin başladığı ilk yer olan Kuşadası’nda da resmi açılışı önümüzdeki
günlerde yapılacak olan Kuşadası-Efes Kongre Merkezi, ekonomisi % 95 oranında
turizme dayanan güzel ilçemize çok önemli katkılar sağlayacak, adeta ikinci liman
olacaktır.
Kuşadası-Efes Kongre Merkezinin faaliyete geçmesiyle konaklama, ulaşım, yeme-içme,
seyahat acenteleri, tekstil, hediyelik eşya gibi pek çok sektör olumlu etkilenecek,
istihdam yaratılacaktır.
Kongre Kavramı ile başlayan rapor, dünyada ve Türkiye’de Kongre turizmi ile ilgili
bilgilerin yanı sıra Kongre Turizminin olmazsa olmazlarından birisi olana Ziyaretçi ve
Kongre Büroları hakkında da bilgiler içermektedir.
Söz konusu raporun araştırmacılara, üyelerimize ve tüm bölgemize yararlı olması
dileğiyle…
Serdar AKDOĞAN
Yönetim Kurulu Başkanı
3
GİRİŞ
Bilim ve teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte insanlar daha fazla toplanma ve bilgi
alışverişinde bulunma ihtiyacı duymuşlar ve ulaşım imkânlarının gelişmesiyle
toplantılara katılım daha hızlı ve ekonomik olmuştur. Bu nedenle kongre turizmi hızla
gelişmiş ve bu alanda hizmet veren kuruluşlar bu pastadan daha fazla pay alabilmek
amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde örgütlenmişlerdir.
Kongre turizmi, insanların toplantı amaçlı seyahatlerinde konaklama, ulaşım, yiyecekiçecek hizmetlerinin de karşılandığı bir turizm türüdür. Kongre turizmi ikili bir turizm
çeşididir. Burada esas amaç toplantıya katılmaktır, diğer hizmetler alınan diğer
hizmetler ise kongre turizmini desteklemektedir.
Kongre organizasyonunun düzenlenmesi büyük bir titizlik gerektirmektedir. Kongre
organizatörleri, düzenlenecek olan toplantının temel amaçlarını ve katılımcıların
beklentilerini çok iyi bilmeli ve ona göre planlama yapmalıdır. İyi bir kongre
organizatörü toplantı öncesinde, toplantı sırasında ve toplantı sonrasında katılımcıların
tüm ihtiyaçlarına cevap verebilmelidir. Program sadece katılımcılara göre değil, onlarla
birlikte gelecek olan refakatçiler de göz önünde bulundurularak düzenlenmelidir.
Bir kongre organizasyonunda hem kongreyi düzenleyen kuruluşun, hem kongrenin
düzenleneceği kongre merkezi veya tesisinin hem de kongreye katılan delegelerin bir
takım hedef ve beklentileri bulunmaktadır. Kongre düzenleyicileri ve kongre merkezleri
kendi hedeflerine ulaşabilmek için öncelikle katılımcıların beklentilerini çok iyi tespit
edip buna göre hizmet vermek zorundadırlar. Kongre katılımcıların beklentilerinin
anlaşılması ve bu doğrultuda hizmet verilmesi, düzenleyen kuruluş ve düzenlenen
işletme açısından hem ekonomik açıdan verimli olmakta hem de süreklilik sağlanması
açısından olumlu sonuçlar vermektedir.
KONGRE KAVRAMI
Kongre kelimesinin kökeni “toplanma, buluşma” anlamına gelen Latince
“congressus”dan gelmektedir. Günümüzde aynı anlama gelen konferans, sempozyum,
seminer, meeting gibi kelimeler de kullanılmaktadır. ABD’de, parlamentonun bir
bölümünün “kongre” olarak adlandırılması dolayısıyla uluslararası literatürde kongre
kelimesi yerine “convention” ifadesi kullanılmaktadır (Aymankuy, 2010, s.4). Bu amaçla
insanların sürekli yaşadıkları yerden kongrenin düzenleneceği yere seyahat etmesi,
konaklaması, yeme-içme ve diğer hizmetlerden yararlanması sonucu ortaya çıkan
etkinlik ise kongre turizmi olarak tanımlanmıştır.
4
Kongre kelimesinin literatürdeki farklı kaynaklarda birçok tanımı mevcuttur. Bunlardan
bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Kongre; yurt içi veya dışında aynı ya da farklı meslek gruplarına sahip kişilerin
(delegelerin), fikir alışverişinde bulunmak ve tartışmak gibi amaçlarla çağrılı olarak bir
araya gelmeleridir (Aymankuy, 2010, s.4).
İçöz (2003, s.264) kongre kavramını “Bir veya daha fazla günle sınırlandırılmış ve
önceden kararlaştırılmış bir program çerçevesinde uzmanlık gerektiren bilimsel
alanlarda ya da meslek dallarında, belirli bir konuda bilgi alışverişini amaçlayan ve
özellikle toplanılan yerin dışından gelen kişilerin de katılımlarıyla meydana gelen bir
toplantıdır” şeklinde tanımlamıştır.
Çakıcı (2009, s.5)`nın tanımı ise; “Kongre; ulusal veya uluslararası düzeyde en az 300
kişinin katıldığı, karşılıklı bilgi alışverişi ortamının yaratıldığı büyük çaplı toplantılardır”
şeklindedir.
Atabaş (2008, s.54) “Kongre, özel ilgi gerektiren bilimsel konularda veya herhangi bir
işle ilgili bilgi alışverişini amaçlayan, başlangıcından birkaç yıl önce planlanan ve
katılımcıların genellikle toplanılan yerin dışından geldiği toplantılardır” şeklinde
tanımlamıştır.
Kongre, daha önce konusu, tarihi ve içeriği bir program ile açıklanmış bir etkinliktir. Bu
etkinlik, bilimsel, sektörel gibi alanlarda profesyonellerin katılımcılar ile bilgi
alıverişinde bulunduğu bir faaliyetler bütünüdür. Bu faaliyetler, pazarlama teknik ve
yaklaşımlarının gelişmesine paralel olarak örgüt ve işletmeleri de kapsamına almaktadır
(Arber, 2008, s.5-6).
Kongre turizmi literatüründe kongre ve toplantı kavramları birbirine oldukça yakın
anlamları olan ve çoğu zaman aynı anlamda kullanılan kavramlardır. Dünyada ve
Türkiye’de kullanılan anlamıyla toplantı, birden fazla insanın ortak amaçlarla bir araya
gelmelerini ifade eden ve içinde pek çok çeşidi barındıran bir kavramdır. Kongre,
konferans, forum, sempozyum, seminer, workshop, panel, zirve ve kolokyum gibi çeşitli
amaçlarla ve farklı düzen ve tekniklerle gerçekleştirilen her bir etkinlik aynı zamanda
bir toplantıdır. Bu bağlamda toplantı genel bir kavram olarak kabul edilmektedir
(Atabaş, 2008, s.55-56).
TURİZM TÜRLERİ İÇİNDE KONGRE TURİZMİ
Yukarıdaki kongre tanımlarında belirtilen amaçlarla ve belirtilen şekillerle organize
edilen toplantılarla bir araya gelen insanlar, turizm sektöründe yeni bir türün de
oluşmasına neden olmuşlardır. Çünkü insanların kongrelere katılabilmeleri için
konaklama, ulaşım, yeme-içme gibi turizm hizmetlerinden yararlanmaları
5
gerekmektedir. Bu da “kongre turizmi” kavramının doğuşuna neden olmuştur.
Literatürde yer alan kongre turizminin tanımlarını ise şu şekilde sıralayabiliriz:
Kongre turizmi; aynı veya farklı mesleklerdeki kişilerin kısa, sınırlandırılmış ve kesin bir
program çerçevesinde kendi meslekleri, belirli bir bilimsel alan veya konuda bilgi
alışverişi yapmak amacıyla sürekli yaşadıkları ve çalıştıkları yerler dışına yaptıkları
seyahat ve konaklamalarda ortaya çıkan olaylar ve ilişkiler bütünüdür (Çakıcı, 2009,
s.3).
Bir diğer tanım ise şöyledir; “Kişilerin daimi konakladıkları yer veya çalıştıkları yer
dışında, uzmanlık gerektiren bilimsel alanlarda veya meslek kollarında, belirli bir
konuda bilgi alışverişi yapmak amacı ile bir araya gelmelerinden ortaya çıkan seyahat,
konaklama olayı ve ilişkilerin tümüdür” (Karasu, 1990, s.32).
Baytok ve arkadaşları (2010, s.10) kongre turizmini “İnsanların sürekli konutlarının
bulunduğu yerler dışında bilimsel, politik ve iş amaçlı toplantılara katılma amaçlı
seyahatlerinin oluşturduğu bir turizm hareketidir” olarak açıklamışlardır.
Arber (2008, s.9) tanımında kongre turizmini “İnsanların ortak konular üzerinde
görüşmelerde bulunmak amacıyla oturdukları yerlerin dışına organize biçimde seyahat
ederek toplanmalarıdır” şeklinde ifade etmiştir.
Aydın (1997, s.15)`ın tanımı ise “Değişik ülkelerde veya aynı ülkede yaşayan insanların
sürekli olarak yaşadıkları yerlerden ayrılıp, temel amaç olarak ortak bir konu
çerçevesinde bilgi alışverişi yapmak için bir araya gelmeleri, ikinci amaç olarak da gezip
görmek, dinlenmek, eğlenmek, yeni kültürler ve yeni insanlar tanımak için yapmış
oldukları seyahat, konaklama, yeme-içme gibi faaliyetlerin sonucu ortaya çıkan olaylar
ve ilişkiler bütünüdür” şeklindedir.
Aymankuy (1997, s.10) ise, “Kongre turizmi, belirli bir potansiyele sahip ülkelerde ve
ülkelerin belirli bölgelerinde görülen yoğunlaşmaların önlenebilmesi, turizm sezonunun
uzatılması, tesislerin doluluk oranlarının arttırılarak daha verimli hale getirilmesi ve
kongre delegeleri ile refakatçilerin harcamalarının normal turiste oranla fazla olması
dolayısıyla ülkenin döviz girdilerinin arttırılması gibi ekonomik faktörler nedeniyle en
fazla teşvik edilmesi gereken turizm türüdür” açıklamasını yapmıştır.
Ulusan ve Batman (2010, s.247) da kongre turizmini “Uluslararası niteliğe sahip meslek
kuruluşlarının, bilimsel, sanatsal, siyasal, eğitimsel, dinsel vb. konulardan birini
tartışmak üzere belirli aralıklarla düzenledikleri kongre, seminer, konferans vb.
faaliyetlere katılması sonucu ortaya çıkan turizm şeklidir” biçimde tanımlamıştır.
Atabaş (2008, s.53)`ın tanımı ise “Kongre turizmi insanların herhangi bir iş
organizasyonu nedeniyle bir araya gelmelerinden doğan ve ulaşım, konaklama, gezi,
eğlenme ve dinlenmeyi kapsayan turizm faaliyetidir” şeklindedir.
6
Tarih boyunca dinlenmek, öğrenmek, tartışmak, oylamak ve karara varmak üzere
binlerce toplantı düzenlemiş olan insanoğlu bu toplantıları da sınıflandırmış ve her
birine seminer, sempozyum, konferans, kongre vb. adlar vermiştir (Oktay, 1997:50).
Kongre turizmi çok yönlü bir turizm türüdür ve klasik turizmden birkaç noktada
ayrılmaktadır. Kongre turizminin özelliklerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Kongre turizmi, turizm ekonomisine mevsim uzatabilme özelliğiyle katkı sağlar
(Yıldız, 2010, s.20).Kongreler yılın belli dönemlerinde yoğunluk göstermekte ve
özellikle sezon dışı dönemlerde yapıldıkları için otellerin doluluk oranlarını
büyük ölçüde olumlu yönde etkileme potansiyeline sahiptir (Arslan, 2008, s.8).

Kongrelerin organize edilmesi için özellikle ulaşım ve toplantıların başarıyla
yapılabilmesine olanak sağlayan konaklama ve toplantı tesisleri tercih
edilmektedir. Bu nedenle günümüzün konaklama projelerinde toplantı
salonlarının var olmasına önemle dikkat edilmektedir (Khalilov, 2009, s.2).

Kongre turizmi ve kongre otelciliği teknik donanım ve diğer unsurlar açısından
güçlü bir altyapıya ihtiyaç duymaktadır (Gülbahar, 2006, s.66). Teknik
donanımın güçlü ve sorunsuz olması vazgeçilmez bir özelliktir (Yıldız, 2010,
s.20).

Kongre turizminde özellikle kongrelere yönelik düzenlemeler ve diğer destek
faaliyetleri konusunda uzman olan işletmeler aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.
Bu da yan sektörler oluşturarak istihdama katkı sağlamaktadır (Tavmergen ve
Aksakal, 2004, s.33). Büyük çaplı grupların katılımıyla organize edilen kongre
turizminin 37 sektör üzerinde doğrudan ve dolaylı etkisi bulunmaktadır (Özer,
2010, s.11).

Kongre turizmi amaçlı toplantı binaları ve kongre sarayları gibi sabit yatırımlar
yüksek maliyetli olup, bu tür yatırımlar genellikle devlet veya yerel idarelerce
gerçekleştirilmektedir (Gülbahar, 2006, s.66).

Kongre turizmi; profesyonel beceri ve detay gerektiren programları içerir.
Bunlar: anında (simültane) tercüme, özel gece programları, davetiye hazırlama
ve dağıtımı, çeşitli ülkelerden gelen ziyaretçilere çeşitli transferler, değişik
otellerde çalışmalar, medya ile toplantı katılımcılarının bir araya getirilmesi,
grup çalışmalarının yönlendirilmesi, kongre binası ve merkezinin ayarlanması,
bildirilerin değerlendirilmesi ve derlenmesi, karşılama programlarının
düzenlenmesi, eşler için ayrı tur paketlerinin hazırlanması ve bildirilerin
gruplanarak salona dağıtılmasıdır (Yıldız, 2010, s.21).
7

Hem sezon dışı düzenlendiği hem de turizmin çok çeşitli hizmetlerini kapsadığı
için turizmin en fazla gelir sağlayan türüdür (Tavmergen ve Aksakal, 2004, s.33).

Kongre turistlerinin harcamaları da diğer turistlerin harcamalarından birkaç kat
fazladır. Kongre, konferans gibi toplantılara katılan kişilerin harcamalarından
yola çıkılarak ortalamanın üstünde gelire sahip oldukları kabul edilir. Örneğin,
yerli turistin 100 birim harcamasına karşın, uluslararası turistin 203,6 ve
uluslararası bir kongre katılımcısının ise363,6 birim para harcadığı
belirtilmektedir (Khalilov, 2009, s.32).

Bir ülke için önemli bir tanıtım aracıdır. Uluslararası kongre düzenlemek, genel
turizm potansiyelini olumlu yönde etkiler (Yıldız, 2010, s.21).

Turizm talebinin özellikleri arasında yer alan, “turistlerin mutlaka kişisel
gelirlerini kullandıkları” ibaresi, kongre turizmi için geçersiz olmaktadır. Çünkü
kongre turizminde özellikle şirket toplantılarında delege harcamalarının büyük
bir kısmı ilgili kurumlar tarafından karşılanmaktadır (Akhmetov, 2007, s.7).

Geniş çaplı toplantı turizminde başarı sağlamak için, sadece özel sektörün değil
toplumun tamamının destek vermesi ve değişik kesimler arasında etkin bir
işbirliğinin olması gerekmektedir (Yıldız, 2010, s.21).

Toplantı organizatörleri ve toplantı talep edenler, genellikle gelişmiş şehirleri
tercih etmektedirler. (Çakıcı, 2009, s.9). Kongre şehri olabilmek için; ulaşım, alt
yapı, konaklama, kongre salonu ve imkanları, personel eğitim durumu, güvenlik,
yan hizmetler, çevre ve kültürel zenginlikler konularında belirli bir kalitede ve
kapasitede olmak gerekmektedir (Yıldız, 2010, s.21).

Ticari amaçlı kongre ve toplantılar ülkedeki diğer sektörlere olumlu katkılar
sağlarken, ülke ekonomisi açısından da avantajları beraberinde getirmektedir
(Tavmergen ve Aksakal, 2004, s.34).

Kongre süreleri kongrenin türüne, katılanlara, amaca, vb. özelliklere göre
değişebilmektedir. Kongre süreleri genellikle 4-5 gün ile sınırlandırılmaktadır.
Bazı kongreler yapısına ve tartışılan konulara bağlı olarak 6-14 gün olarak
belirlenebilmektedir (Khalilov, 2009, s.32).

Kongre turizminin, ulusal turizme çeşitli konularda sayısal olarak katkıda
bulunabilme ve yapısal değişiklikler yapabilme gücü vardır (Yıldız, 2010, s.21).

Kongre ve toplantıların hoş etki bıraktıkları iş adamları yaptıkları alışverişlerdeki
harcamalarla bu ülkenin ücretsiz turizm sefirine çevrilmiş olurlar. Bu tür insanlar
sözü geçen insanlar olup, gittikleri yerle ilgili bilgi paylaşarak diğer insanlar
üzerinde yöreyi ziyaret hevesi uyandırmaktadır (Khalilov, 2009, s.33).
8
DÜNYADA KONGRE TURİZMİ
Uluslararası Dernekler Birliği (UIA) kayıtlarına göre bilinen ilk uluslararası kongre 10
Mart-8 Haziran 1681 tarihinde Roma`da tıp alanında yapılmıştır. Bunu takiben 1681 ile
1851 yılları arasında ise her yıl en fazla 5 uluslararası toplantının yapılmış olduğu
varsayılmaktadır (Aydın, 1997, s.19).
Uluslararası kongreler literatüründe ise 18 Temmuz 1914-9 Haziran 1915 tarihleri
arasında yapılan Viyana kongresi modern anlamdaki ilk ve dünyanın en uzun kongresi
olarak bilinmektedir (Çizel, 1999, s.17). Avrupalı aristokratların ve devlet adamlarının
katıldığı bu kongrenin konusu “Napolyon Sonrası Yeni Avrupa”dır (Aydın, 1997, s.19).
1900`lü yıllara gelindiğinde dünyada uluslararası nitelikte toplantı sayısının 232 adet
olduğu, 1950`li yıllarda ise 700`e ulaştığı gözlenmektedir (Aydın, 1997, s.20).
Kongre sektöründeki büyüme ve gelişme, 1960`lı yıllarda Batı Avrupa`da yavaş yavaş
başlamıştır. Bu yıllarda Avrupa`da sanayinin gelişmesiyle birlikte bazı uluslararası
örgütler kurulmuştur. 1963 yılında kurulan Uluslararası Kongre ve Toplantı Birliği-ICCA
(International Congress and Convention Association), 1964 yılında kurulan Avrupa
Konferans Şehirleri Federasyonu-EFCT (European Federation of Convention Towns),
1968 yılında kurulan Uluslararası Profesyonel Kongre Organizatörleri Birliği-IAPCO (The
International Association of Professional Congress Organizers) bu örgütlerden
bazılarıdır (Spiller, 2002, s.13).
1980'li yılların gelişim atmosferinde yapılan çalışmalardan sonra Avrupa konferans
mekanlarında fazla kapasite yaratılmıştır. Bu yüzden yeni yatırımlar bu kolaylıkların
olmadığı bölgelere kaymaya başlamıştır. Avrupa'daki konferans binalarının arzındaki
evrilme, müşterilerin bina, hizmet ve fiyatlar üzerindeki taleplerini karşılamak üzere,
var olan yapıların yenilenmesinde de kendini gösterebilmiştir. Ancak tele-konferans
sistemi gibi teknolojik gelişmeler orta vadede sektörün geleceğini tehdit etmektedir.
Öte yandan, Avrupa'nın devam ettirdiği bu yenilenme hareketi, özellikle Doğu Asya,
Pasifik bölgesinden gelen rekabet karşısında yapılması gerekli olan bir faaliyet
olmuştur. UIA verilerine göre aslında Avrupa, her zaman konferansların merkezi
olmuştur (Oktay, 1997, s.57).
Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA) tarafından yayımlanan ve 1963-2012
yıllarını kapsayan Uluslararası Toplantıların Modern Tarihi adlı rapora göre, 1963
yılından 2012 yılına kadar yapılan uluslararası toplantı sayısı her yıl yaklaşık % 10
oranında artmıştır. Diğer bir ifadeyle, yapılan toplantıların sayısı her 10 yılda 2 kat
artmıştır.
9
GRAFİK 1: 1963-2012 YILLARI ARASI ULUSLARARASI TOPLANTI SAYILARI
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği’nin verilerine göre, 1963-2012 yıları arasında
173.432 toplantı ve kongre gerçekleşmiştir. Bunların % 1’i 1963-1967 yılları arasında
(1795), % 31,6’sı ise 2008-2012 yılları arasında (54.844) yapılmıştır.
TABLO 1: 1963-2012 YILLARI ARASI ULUSLARARASI TOPLANTI SAYILARI
Yıllar
Toplantılar
1963-1967
1.795
1968-1972
2.695
1973-1977
4.057
1978-1982
5.977
1983-1987
8.585
1988-1992
12.260
1993-1997
16,861
1998-2002
25.535
2003-2007
40.823
2008-2012
54.844
Toplam
173.432
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Dünyada yapılan uluslararası kongre ve toplantıların artışına paralel olarak Uluslararası
Kongre ve Toplantılar Birliği’nin üye sayısında da önemli ölçüde artış söz konusudur.
1963 yılında sadece 7 üyesi bulunan Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği’nin 2012
yılı verilerine göre 917 üyesi vardır.
10
GRAFİK 2: ULUSLARARASI KONGRE VE TOPLANTILAR BİRLİĞİ’NİN ÜYE SAYISI
(1963-2012)
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Aşağıdaki Grafik, 1963-2012 yılları arasında tüm dünyada yapılan uluslararası toplantı
sayılarının bölgelere göre % dağılımını göstermektedir.
GRAFİK 3: ULUSLARARASI TOPLANTI SAYILARININ BÖLGELERE GÖRE % DAĞILIMI
Grafikten de anlaşılacağı üzere, Avrupa uluslararası kongre ve toplantılarda birinci
sırada yer almaktadır. Son yıllarda Avrupa’nın toplam içindeki payı azalsa da 2012 yılı
itibarıyla dünyada yapılan kongre ve toplantıların yarıdan fazlası Avrupa’da
11
gerçekleşmiştir ( % 54,0). Avrupa’yı % 18,2 ile Asya/Orta Doğu, % 12 ile Kuzey Amerika,
% 10 ile Latin Amerika, % 3,3 ile Afrika ve % 2,5 ile Okyanusya izlemektedir.
TABLO 2: 1963-2012 YILLARI ARASINDA ULUSLARARASI TOPLANTILARIN
BÖLGELERE GÖRE DAĞILIMI
%
63-67
68-72
73-77
78-82
83-87
88-92
93-97
98-02
03-07
08-12
72.3
67.1
63.2
61.2
59.4
59.7
56.4
55.6
54.9
54.0
8.2
9.1
10.1
11.9
12.8
13.6
15.5
15.1
17.2
18.2
North
America
13.0
14.8
15.7
16.5
16.7
15.4
15.4
14.8
13.1
12.0
Latin
America
4.2
5.4
6.0
5.5
6.1
6.2
6.9
7.9
8.9
10.0
Africa
0.9
1.6
2.6
2.6
2.2
2.1
2.5
2.9
3.0
3.3
Oceania
1.4
2.1
2.4
2.3
2.8
3.1
3.4
3.7
3.0
2.5
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
Europe
Asia/Middle
East
Totals
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Aşağıdaki tablo ise 1963-2012 yılları arasında dünyada yapılan uluslararası toplantı ve
kongrelerin ilk 20 ülkeye göre, dağılımını göstermektedir.
TABLO 3: İLK 20 ÜLKEYE GÖRE ULUSLARARASI TOPLANTI VE KONGRELER
Rank
63-67
68-72
73-77
78-82
83-87
88-92
93-97
98-02
03-07
08-12
1
Country
U.S.A.
173
278
422
663
984
1,320
1,784
2,560
3,519
4,277
2
Germany
146
220
318
485
693
816
959
1,478
2,299
3,091
3
Spain
51
79
125
165
283
501
635
1,080
1,820
2,523
4
United Kingdom
169
238
342
509
596
798
1,028
1,430
1,958
2,381
5
France
153
209
307
388
531
833
971
1,333
1,897
2,338
6
Italy
108
132
178
252
437
588
771
1,227
1,814
2,199
7
China-P.R.
-
-
1
5
52
146
232
440
1,159
1,685
8
Japan
61
82
130
197
309
528
710
932
1,297
1,591
9
Brazil
14
15
60
85
135
203
267
530
972
1,534
10
Netherlands
92
122
169
244
336
540
651
843
1,159
1,489
11
Canada
32
63
145
218
354
439
571
815
1,100
1,405
12
Austria
79
68
126
159
209
317
404
505
1,015
1,305
13
Switzerland
76
108
154
216
270
341
366
558
944
1,245
14
Australia
19
45
72
98
176
304
488
791
995
1,140
15
Portugal
12
22
18
50
99
169
271
457
817
1,117
16
Rep, of Korea
4
10
18
35
66
122
219
410
762
1,103
17
Sweden
68
75
108
157
259
367
411
658
834
1,102
18
Belgium
52
77
100
176
229
278
373
478
708
1,004
19
Argentina
14
33
42
47
92
132
182
309
532
938
20
Mexico
28
56
66
102
86
120
227
386
703
873
Other
444
763
1,156
1,726
2,389
3,398
5,341
8,315
14,519
20,504
Totals
1,795
2,695
4,057
5,977
8,585
12,260
16,861
25,535
40,823
54,844
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
12
2008-2012 yılları arasında dünyada yapılan 54.844 uluslararası kongrenin 4277 tanesi
ABD’de, 3091 tanesi Almanya’da, 2523 tanesi İspanya’da, 2381 tanesi İngiltere’de,
2338 tanesi Fransa’da 2199 tanesi İtalya’da yapılmıştır.
TABLO 4, son 50 yılda (1963-2012) yapılan kongrelerin ülkelere göre % paylarını
göstermektedir. Son 5 yılda dünyada yapılan uluslararası kongrelerin % 7,8’i ABD’de
yapılmıştır. ABD’yi % 5,6 ile Almanya, % 4,6 ile İspanya, % 4,3 ile İngiltere ve % 4,3 ile
İtalya izlemektedir. ABD son 50 yıldır uluslararası toplantı ve kongreler bakımından en
popüler destinasyondur.
TABLO 4: İLK 20 ÜLKEYE GÖRE ULUSLARARASI TOPLANTI VE KONGRELER (YÜZDE)
Rank
Country
6367
6872
7377
7882
8387
8892
9397
9802
03-07
08-12
1
U.S.A.
9.6
10.3
10.4
11.1
11.5
10.8
10.6
10.0
8.6
7.8
2
Germany
8.1
8.2
7.8
8.1
8.1
6.7
5.7
5.8
5.6
5.6
3
Spain
2.8
2.9
3.1
2.8
3.3
4.1
3.8
4.2
4.5
4.6
4
United
9.4
8.8
8.4
8.5
6.9
6.5
6.1
5.6
4.8
4.3
Kingdom
5
France
8.5
7.8
7.6
6.5
6.2
6.8
5.8
5.2
4.6
4.3
6
Italy
6.0
4.9
4.4
4.2
5.1
4.8
4.6
4.8
4.4
4.0
7
China-P.R.
-
-
-
0.1
0.6
1.2
1.4
1.7
2.8
3.1
8
Japan
3.4
3.0
3.2
3.3
3.6
4.3
4.2
3.6
3.2
2.9
9
Brazil
0.8
0.6
1.5
1.4
1.6
1.7
1.6
2.1
2.4
2.8
10
Netherlands
5.1
4.5
4.2
4.1
3.9
4.4
3.9
3.3
2.8
2.7
11
Canada
1.8
2.3
3.6
3.6
4.1
3.6
3.4
3.2
2.7
2.6
12
Austria
4.4
2.5
3.1
2.7
2.4
2.6
2.4
2.0
2.5
2.4
13
Switzerland
4.2
4.0
3.8
3.6
3.1
2.8
2.2
2.2
2.3
2.3
14
Australia
1.1
1.7
1.8
1.6
2.1
2.5
2.9
3.1
2.4
2.1
15
Portugal
0.7
0.8
0.4
0.8
1.2
1.4
1.6
1.8
2.0
2.0
16
Rep. of Korea
0.2
0.4
0.4
0.6
0.8
1.0
1.3
1.6
1.9
2.0
17
Sweden
3.8
2.8
2.7
2.6
3.0
3.0
2.4
2.6
2.0
2.0
18
Belgium
2.9
2.9
2.5
2.9
2.7
2.3
2.2
1.9
1.7
1.8
19
Argentina
0.8
1.2
1.0
0.8
1.1
1.1
1.1
1.2
1.3
1.7
20
Mexico
1.6
2.1
1.6
1.7
1.0
1.0
1.3
1.5
1.7
1.6
Other
24.7
28.3
28.5
28.9
27.8
27.7
31.7
32.6
35.6
37.4
Totals
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
TABLO 5 ise, 1963-2012 yıları arasında yapılan uluslararası kongre ve toplantıların
şehirlere göre sayını göstermektedir. 2012 yılı verilerine göre, 2008-2012 yılları
arasında sırasıyla Paris, Viyena, Barselona, Berlin, Singapur, Londra, Amsterdam,
Madrid ve İstanbul dünyanın en popüler kongre şehirleridir. İstanbul’da 2008-2012
yılları arasında toplam 601 kongre ve toplantı gerçekleşmiştir.
13
TABLO 5: İLK 20 ŞEHRE GÖRE ULUSLARARASI TOPLANTI VE KONGRELER (ADET)
Rank
City
63-
68-
73-
78-
83-
88-
93-
98-
03-
67
72
77
82
87
92
97
02
07
0812
1
Paris
91
99
133
158
191
300
333
445
709
897
2
Vienna
65
48
81
105
129
210
258
331
695
875
3
Barcelona
12
24
22
35
68
140
210
335
584
822
4
Berlin
23
24
44
71
105
160
202
313
596
772
5
Singapore
3
11
24
51
97
128
170
264
550
721
6
London
93
118
128
167
183
187
196
328
482
666
7
Amsterdam
32
50
79
91
113
187
229
297
442
612
8
Madrid
28
35
59
73
119
156
150
249
378
611
9
Istanbul
8
18
12
12
18
44
106
133
320
601
10
Beijing
-
-
-
3
38
95
154
209
478
598
11
Lisbon
10
11
14
30
59
100
158
246
433
569
12
Copenhagen
45
34
69
85
114
144
251
318
408
568
13
Prague
34
31
28
25
32
92
165
259
483
561
14
Seoul
4
10
17
33
61
110
166
264
441
548
15
Brussels
30
50
61
87
133
143
146
214
332
537
16
Stockholm
47
43
55
87
118
169
197
302
351
532
17
Budapest
17
36
29
62
103
166
244
264
445
526
18
Buenos
4
24
33
35
70
94
115
195
342
524
44
43
38
56
88
106
148
232
367
509
2
11
11
31
47
95
173
238
384
456
Aires
19
Rome
20
Hong Kong
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
Tablo 6, 1963-2012 yılları arasında yapılan toplantı ve kongrelerin, katılan katılımcıların
sayısına göre yüzde dağılımını göstermektedir. Son 10 yılda 50-149 ve 150-249 arası
katılımcının olduğu küçük toplantılarda büyük bir artış söz konusudur. 1963-1967 yılları
arasında % 9,4 olan pay, 2008-2012 yıllarında % 34,82e yükselmiştir.
TABLO 6: 1963-2012 YILLARI ARASINDA YAPILAN TOPLANTI VE KONGRELERİN, KATILAN
KATILIMCILARIN SAYISINA GÖRE YÜZDE DAĞILIMI
Kategori
50-149
6367
6872
7377
7882
8387
8892
9397
9802
0307
0812
9.4
10.8
12.3
14.0
16.1
17.6
19.4
24.1
30.9
34.8
150-249
12.5
14.1
15.3
17.0
18.5
19.7
19.9
20.1
21.4
21.5
250-499
24.0
25.8
27.9
28.7
29.2
29.3
29.0
27.6
24.9
23.5
500-999
24.3
22.5
23.4
21.9
20.5
19.4
19.0
16.4
13.7
12.1
1,000-1,999
13.8
13.9
12.4
11.9
10.8
9.1
8.3
7.4
5.8
5.1
2,000-2,999
6.4
5.1
3.8
3.0
2.6
2.4
2.0
2.0
1.5
1.4
3,000-4,999
5.2
4.4
3.2
2.1
1.5
1.4
1.3
1.4
1.1
0.9
5,000-9,999
3.0
2.2
1.1
1.0
0.7
0.8
0.7
0.6
0.5
0.5
10,000 ve
1.3
1.1
0.6
0.4
0.3
0.3
0.3
0.2
0.2
0.2
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
üstü
Kaynak: Uluslararası Kongre ve Toplantılar Birliği (ICCA)
14
Grafik 4, uluslararası toplantı ve kongrelere katılan tahmini kişi sayısını göstermektedir.
1963-1967 döneminde yaklaşık 2 milyon kişi toplantı ve kongrelere katılmışken, bu sayı
2008-2012 yılında 22 milyon kişiye ulaşmıştır.
GRAFİK 4: ULUSLARARASI TOPLANTILARA ve KONGRELERE
KATILAN YAKLAŞIK KİŞİ SAYISI
Tablo 7, 1963-2012 yılları arasında yapılan toplantı ve kongrelerin konularına göre %
dağılımını göstermektedir. Son 5 yılda % 17,2 ile Tıp birinci sırada, % 14,5 ile Teknoloji
ikinci sıradadır. Bunları sırasıyla, Bilim, Sanayi, Eğitim, Sosyal Bilimler, Ekonomi,
Yönetim, Ulaştırma & Haberleşme, Kültür, Ticaret, Tarım, Hukuk, Ekoloji & Çevre ve
Spor izlemektedir.
15
TABLO 7: 1963-2012 YILLARI ARASINDA YAPILAN TOPLANTI VE KONGRELERİN
KONULARINA GÖRE YÜZDE DAĞILIMI
Konu
Tıp
Teknoloji
63-
68-
73-
78-
83-
88-
93-
98-
03-
67
72
77
82
87
92
97
02
07
0812
16.5
17.3
17.3
18.1
18.5
19.1
19.3
19.0
17.7
17.2
6.2
6.9
8.2
8.8
9.7
10.6
12.0
13.3
14.1
14.5
13.3
14.1
15.3
15.4
15.1
15.4
15.3
14.7
13.8
13.0
Sanayi
7.7
7.9
8.0
8.0
8.2
7.6
7.1
6.8
7.2
6.8
Eğitim
3.8
4.4
4.6
4.5
4.5
4.7
5.0
5.2
5.5
5.8
Sosyal Bilimler
6.2
6.0
6.2
6.2
5.9
5.8
5.4
5.3
5.2
5.1
Ekonomi
4.0
4.3
4.0
3.7
3.8
3.8
3.8
3.9
4.3
4.4
Yönetim
3.5
3.1
3.3
3.1
3.0
2.9
3.2
3.3
3.8
3.9
Ulaştırma ve
Haberleşme
4.3
3.7
3.7
3.7
3.6
3.3
3.0
2.9
3.4
3.6
Kültür ve Fikirler
4.4
3.6
3.1
3.1
3.2
3.1
2.8
3.0
3.0
3.1
Ticaret
3.7
3.3
3.2
3.2
3.2
3.0
3.1
3.0
3.0
3.0
Tarım
4.9
4.9
4.1
4.1
3.6
3.4
3.3
3.0
2.8
2.8
Hukuk
2.8
2.7
2.5
2.2
1.8
1.8
1.8
2.0
2.3
2.5
Ekoloji ve Çevre
1.5
1.7
1.7
1.6
1.7
1.7
1.9
2.0
2.2
2.4
Spor
4.6
4.0
3.3
2.8
2.8
2.7
2.3
2.0
1.7
1.8
Diğer
12.7
12.1
11.6
11.4
11.4
11.2
10.8
10.7
10.1
10.2
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
Bilim
Toplam
Tablo 8, 1978-2012 yılları arasında yapılan toplantı ve kongrelerin, yapıldığı yere göre
sayılarını sunmaktadır. 2008-2012 yılları arasında yapılan 28.105 toplantı ve kongrenin
12.409’u otellerde, 6.816’sı kongre ve sergi salonlarında ve 6.290’ı üniversitelerde
gerçekleşmiştir. Diğer bir ifadeyle 2008-2012 döneminde yapılan kongre ve
toplantıların % 44,2’si otellerde, % 24,3’ü kongre ve sergi salonlarında ve % 22,4’ü
üniversitelerde yapılmıştır.
TABLO 8: 1978-2012 YILLARI ARASINDA YAPILAN TOPLANTI VE KONGRELERİN
YAPILDIĞI YERE GÖRE SAYILARI
Kongre Yeri
78-82
83-87
88-92
93-97
98-02
03-07
08-12
Oteller
415
895
1,328
1,596
2,510
4,792
12,409
Kongre &Sergi
Salonları
455
781
1,599
2,078
2,864
4,034
6,816
Üniversiteler
186
403
696
981
1,439
2,163
6,290
Diğer
191
356
435
485
783
938
2,590
1,247
2,435
4,058
5,140
7,596
11,927
28,105
Toplam
Grafik 5 ve Tablo 9, toplantı ve kongrelerin ortalama uzunluğunu göstermektedir.
Grafikten de anlaşılacağı üzere, yıllar itibarıyla toplantı uzunlukları kısalmaktadır. 19631967 yılları arasında ortalama 6,3 gün süren toplantı ve kongreler, 2008-2012
döneminde 3,8 güne inmiştir.
16
GRAFİK 5: TOPLANTI ve KONGRELERİN ORTALAMA UZUNLUĞU (GÜN)
TABLO 9: TOPLANTI ve KONGRELERİN ORTALAMA UZUNLUĞU (GÜN)
Yıllar
Ortalama Uzunluk (Gün)
1963-1967
6,3
1968-1972
5,8
1973-1977
5,7
1978-1982
5,3
1983-1987
5,1
1988-1992
4,9
1993-1997
4,6
1998-2002
4,3
2003-2007
3,9
2008-2012
3,8
Tablo 10 ise yapılan toplantı ve kongrelerin tekrarlanma sıklığını yüzde olarak
göstermektedir. Son 50 yıllık verilere bakıldığında toplantıların genellikle yıllık yapıldığı
göze çarpmaktadır. 2008-2012 yılları arasında yapılan toplantı ve kongrelerin % 57,6’sı
yıllık toplantı, % 22’si 2 yılda 1 yapılan toplantı çeşitlerindendir.
17
TABLO 10: TOPLANTI ve KONGRELERİN SIKLIĞI
Sıklık
6367
6872
7377
7882
8387
8892
9397
9802
0307
0812
Yıllık
34.1
34.2
37.2
39.5
41.7
42.5
43.6
45.5
51.3
57.6
2 yılda 1
27.6
27.3
28.7
29.3
29.4
30.2
29.9
29.3
25.4
22.0
3 yılda 1
16.8
16.2
14.5
12.9
11.8
10.3
9.4
7.9
6.1
4.7
4 yılda 1
12.0
11.6
8.8
7.7
6.2
5.8
4.7
3.9
2.5
2.0
5 yılda 1
2.2
1.7
1.3
0.9
0.7
0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
1-2 yılda 1
2.0
2.1
2.4
2.7
2.3
2.4
2.8
3.2
3.9
3.4
2-3 yılda 1
1.0
1.6
1.9
2.1
2.4
2.6
3.0
2.9
2.8
2.1
3-4 Yılda 1
1.6
2.1
1.7
1.8
1.7
1.7
1.7
1.5
1.2
0.8
4-5 Yılda 1
0.5
0.7
0.5
0.4
0.5
0.5
0.5
0.4
0.3
0.2
Her 6 ayda 1
0.6
0.6
0.3
0.4
0.3
0.2
0.3
0.1
0.1
0.1
Yılda 1
0.3
0.3
0.2
0.2
0.2
0.2
0.3
0.5
0.8
1.0
Yılda 2 defa
0.3
0.4
0.6
0.7
0.9
0.9
1.2
1.9
2.8
3.1
Yılda 2’den
fazla
0.0
0.0
0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.6
1.2
1.7
Düzensiz
0.9
1.4
1.7
1.5
1.8
1.8
1.8
1.7
1.4
1.1
Toplam
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
Tablo 11, uluslararası toplantı ve kongrelere ortalama katılım ücreti ve harcama
verilerini göstermektedir. 1993-1997 yılları arasında toplantı ve kongrelere katılan bir
delege ortalama 429 dolar öderken, 1950 dolar harcamaktaydı. Son 5 yılda ortalama
katılım ücreti 533 dolara, kişi başına harcama ise 2424 dolara yükselmiştir.
TABLO 11: TOPLANTI ve KONGRELERE KATILIM ÜCRETİ VE HARCALAMALAR (KİŞİ BAŞI, USD)
Yıllar
Toplantı Başına Kişi Başı
Ortalama Katılım Ücreti
Toplantı Başına Kişi Başı
Ortalama Harcama (USD)
(USD)
93-97
429
1,950
98-02
452
2,057
03-07
492
2,236
08-12
533
2,424
Tablo 12, uluslararası toplantı ve kongrelere ortalama katılım ücreti ve harcama
verilerini günlük göstermektedir. 1993-1997 yılları arasında toplantı ve kongrelere
katılan bir delege günlük 97 dolar öderken, 440 dolar harcamaktaydı. Son 5 yılda
ortalama katılım ücreti günlük 149 dolara, kişi başına harcama ise günlük 678 dolara
yükselmiştir.
18
TABLO 12: TOPLANTI ve KONGRELERE KATILIM ÜCRETİ VE HARCALAMALAR
(KİŞİ BAŞI/GÜN, USD)
Yıllar
Ortalama Katılım Ücreti (Kişi Başı / Gün)
Ortalama Harcama (Kişi Başı / Gün)
93-97
97
440
98-02
105
479
03-07
130
593
08-12
149
678
Tablo 12, ortalama toplantı başına katılım ücreti ve harcama gelirlerini göstermektedir.
2008-2012 yılları arasında toplantı başına katılım ücreti geliri 226 bin dolar, harcama
gelirleri ise 1 milyon 28 bin dolar seviyesinde gerçekleşmiştir.
TABLO 12: TOPLANTI ve KONGRE BAŞINA
ORTALAMA KATILIM ÜCRETİ VE HARCAMA GELİRLERİ (USD)
Yıllar
Ortalama Toplantı Başına Katılım Ücreti
Gelirleri (USD)
Ortalama Toplantı Başına Harcama
Gelirleri (USD)
93-97
245,220
1,114,637
98-02
238,775
1,085,339
03-07
223,454
1,015,699
08-12
226,166
1,028,027
Tablo 13 ise toplulaştırılmış verileri göstermektedir. 2008-2012 döneminde dünyada
yapılan toplantı ve kongrelerden katılım ücreti olarak 12,4 milyar dolar, harcamalar
olarak ise 56,4 milyar dolar gelir elde edilmiştir.
TABLO 13: TOPLANTI ve KONGRELERDEN ELDE EDİLEN TOPLAM KATILIM ÜCRETİ VE
HARCAMA GELİRLERİ (USD)
Yıllar
Toplantılardan Elde Edilen Toplam
Katılım Ücreti Geliri
Toplantılardan Elde Edilen Toplam
Harcama Geliri
93-97
4.1 milyar dolar
18.8 milyar dolar
98-02
6.1 milyar dolar
27.7 milyar dolar
03-07
9.1 milyar dolar
41.5 milyar dolar
08-12
12.4 milyar dolar
56.4 milyar dolar
Tablo 14, 2003-2013 yılları arasında ilk 40 ülkede göre yapılan uluslararası toplantı ve
kongre sayılarını göstermektedir. Söz konusu verilere göre Türkiye 2012 yılında 179
toplantı ve kongre gerçekleştirerek 21. Sırada yer almıştır. 2012 yılında dünyada 11.156
toplantı ve kongre yapılmıştır.
19
TABLO 14: 2003-2012 YILLARI ARASI ULUSLARARASI TOPLANTI VE KONGRELER (İLK 40 ÜLKE)
Rank
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
Country
U.S.A.
Germany
Spain
United
Kingdom
France
Italy
Brazil
Japan
Netherlands
China-P.R.
Austria
Canada
Australia
Switzerland
Sweden
Republic of
Korea
Portugal
Argentina
Belgium
Denmark
Turkey
Finland
Mexico
Norway
India
Poland
Singapore
Thailand
Colombia
Ireland
Czech
Republic
Hungary
Chinese
Taipei
Greece
Malaysia
Chile
South Africa
Hong Kong,
China-P.R.
Russia
Croatia
2003
625
363
312
336
2004
672
423
397
338
2005
728
454
361
420
2006
726
486
347
441
2007
768
573
403
423
2008
814
544
468
461
2009
875
615
448
437
2010
878
657
561
519
2011
877
626
496
487
2012
833
649
550
477
305
329
137
210
194
89
152
173
175
171
147
100
392
367
181
233
239
236
168
221
188
170
161
164
375
340
201
262
239
239
199
217
193
204
165
147
419
369
226
277
240
289
243
226
214
195
187
185
406
409
227
315
247
306
253
263
225
204
174
166
495
440
271
337
283
323
236
320
209
228
200
226
441
480
310
320
307
340
267
261
207
242
235
215
457
461
288
349
262
368
238
283
262
275
226
210
476
428
305
244
322
343
286
268
209
259
208
223
469
390
360
341
315
311
278
273
253
241
233
229
136
59
103
103
65
122
128
97
56
66
72
88
25
76
112
153
101
128
115
83
129
148
98
68
103
99
110
27
80
105
152
107
152
119
97
115
127
95
83
125
112
101
55
90
110
164
117
156
136
110
145
147
97
109
122
129
111
62
70
123
212
148
169
138
130
145
153
115
130
129
138
126
72
108
126
211
160
189
151
138
164
178
128
127
148
137
119
76
110
138
215
168
184
177
158
151
157
148
125
145
121
126
103
82
136
220
212
236
166
199
173
185
143
128
127
159
99
112
93
139
258
196
201
149
181
175
190
144
125
193
154
104
129
113
132
213
202
194
185
179
174
163
161
150
150
150
150
138
134
131
78
46
112
71
115
72
126
76
129
113
133
103
126
124
137
153
140
138
124
117
95
61
58
72
36
113
80
71
86
92
130
62
84
83
87
168
98
77
95
81
172
112
91
89
88
169
119
90
111
79
145
121
91
114
85
152
136
114
94
99
141
132
94
96
97
114
109
101
97
96
42
30
43
34
50
38
60
36
65
61
65
62
68
51
63
61
75
76
94
74
Tablo 15, 2003-2013 yılları arasında ilk 20 şehre göre yapılan uluslararası toplantı ve
kongre sayılarını göstermektedir. Söz konusu verilere göre İstanbul, 2012 yılında 128
toplantı ve kongre gerçekleştirerek 9. Sırada yer almıştır.
20
TABLO 15: 2003-2012 YILLARI ARASI ULUSLARARASI TOPLANTI VE KONGRELER (İLK 20 ŞEHİR)
Rank
1
2
3
4
5
6
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19
20
City
Vienna
Paris
Berlin
Madrid
Barcelona
London
Singapore
Copenhagen
Istanbul
Amsterdam
Prague
Stockholm
Beijing
Brussels
Lisbon
Bangkok
Helsinki
Seoul
Buenos
Aires
Budapest
Rome
2003
96
103
100
64
88
73
72
61
48
63
95
55
32
44
75
62
62
56
31
2004
115
142
119
73
133
84
99
83
52
83
84
73
117
59
83
76
56
102
69
2005
141
133
108
69
134
108
112
85
59
101
91
75
104
71
85
68
48
86
63
2006
159
175
122
74
105
106
129
87
80
91
107
76
107
75
84
82
57
107
82
2007
184
156
147
98
124
111
138
92
81
104
106
72
118
83
106
98
55
90
97
2008
147
179
130
93
165
115
137
103
96
116
114
102
100
97
110
88
81
124
99
2009
171
159
145
90
161
115
121
118
108
131
112
123
138
107
119
90
72
113
100
2010
174
181
173
131
181
152
159
108
139
116
115
100
128
121
113
57
77
105
125
2011
188
196
152
133
161
134
154
102
130
127
108
97
123
105
121
69
78
106
101
2012
195
181
172
164
154
150
150
137
128
122
112
110
109
107
106
105
100
100
99
62
69
91
74
94
73
98
68
100
83
112
94
99
102
98
105
119
110
98
98
TÜRKİYE’DE KONGRE TURİZMİ
Türkiye'nin uluslararası kongrelerle tanışması 1969 yılında gerçekleşmiştir. Turist
Seyahat A.Ş. tarafından "Dünya Kızılhaç Kongresi" (1300 yabancı delege) ve "Dünya
Ticaret Odaları Uluslararası Kongresi" (1200 yabancı delege) Vip Turizm Seyahat
Acentesi tarafından organize edilmiştir (Arslan,2008:25).
Türkiye için en önemli gelişmelerden biri 1996 yılında Lütfi Kırdar Kongre merkezinin
hizmete açılması olmuştur. Açıldığı dönemde Türkiye'nin en büyük konferans ve sergi
sarayı olan bu merkez 2400 kişilik fuayesi, 25 adet toplantı salonu ve 12 dilde anında
tercüme yapabilen simültane sistemleri, audio-visual prodüksiyon ekipmanları ile
çağdaş teknolojinin tüm olanaklarını sunmaktadır (www.icec.org).
Uluslararası kongre konusunda Türkiye en büyük atılımını 1-15 Haziran 1996 tarihleri
arasında İstanbul'da düzenlenen ve son 20 yılın en büyük uluslararası organizasyonu
sayılan "Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Konferansı" "HABİTAT II'ye ev sahipliği
yapmak suretiyle gerçekleştirmiştir. HABİTAT II Konferansı ile Birleşmiş Milletler üyesi
ülkelerin resmi delegasyonlarının yanı sıra bu sistemi oluşturan UNICEF, UNESCO,
UNIDO gibi örgütler, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler, özel sektör ve
sendikaların temsilcileri ve akademisyenlerin katılımıyla 25000 insan İstanbul'da 2
hafta süre ile konaklamışlardır (Arslan,2008:25).
2004 yılı, uluslararası kongre pazarında İstanbul için bir dönüm noktası olmuştur.
Düzenlenen kongrelerin büyük bir başarı ile gerçekleştirilmesi İstanbul'a olan güveni
artırmış ve ilerdeki dönemlere yönelik kongre taleplerine de öncülük etmiştir. Özellikle
Haziran ayı boyunca, sırasıyla Dünya Gazeteler Birliği ve Dünya Editörler Forumu,
21
ardından OECD (Uluslararası Ekonomi işbirliği ve Kalkınma Örgütü), KOBİ'lerden
sorumlu Bakanlar Konseyi, İslam Konferansı Örgütü Bakanlar Konseyi ve NATO Zirve
Toplantısı için İstanbul'a on bini aşkın delege ve basın mensubu gelmiştir
(Arslan,2008:25).
2004 yılında kongrelerin % 8,3'ü seyahat acenteleri, % 48,8'i oteller, % 31,2'si ise
profesyonel kongre organizatörleri tarafından düzenlenmiştir (Arslan,2008:26).
Ülkemizde başta İstanbul olmak üzere İzmir, Ankara ve Antalya kongre turizmi
merkezleri haline gelmiştir. Uluslararası kongrelerin % 68' i İstanbul'da yapılmaktadır.
Ulusal kongrelerde ise Antalya ağırlık kazanmaktadır. Antalya, coğrafi ve mimari yapısı,
birbirinden güzel ve temiz koyları, kitle turizmi olması, havaalanına yakınlığı, önemli
şehirlere uçuşların ve bağlantıların olması, iklimin uygunluğu, teşvik ve ödüle dayalı
toplantılarda eğlence ihtiyacına fazlasıyla yanıt verebilmesi gibi yararlardan dolayı
kongre turizmi açısından yeni bir destinasyon olma yönünde hızla gelişmektedir
(Arslan;2008,27).
KUŞADASI EFES KONGRE MERKEZİ
Kuşadası Efes Kongre Merkezi ile tarihin kalbinin attığı yere, Kuşadası’na, modern yapısı
ve gelişmiş teknolojisi ile yeni bir soluk getirmek amaçlamaktadır. Ege Bölgesi’nde
bulunan, toplam kapasite olarak Türkiye’nin en büyüğü Kuşadası Efes Kongre
Merkezi’nin resmi açılışı önümüzdeki günlerde yapılacaktır. Kuşadası Efes Kongre
Merkezi’nin sahip olduğu erişim kolaylığı, geniş hizmet yelpazesi ve muazzam Kuşadası
limanı manzarası Kuşadası Efes Kongre Merkezi’ni toplantı planlamacıları, organizasyon
ve seyahat acenteleri ile profesyonel konferans organizatörleri için mükemmel bir
seçenek haline getirmektedir.
Kuşadası Efes Kongre Merkezi, konaklama olanakları açısından çok uygun bir noktada
konumlanmıştır. Yaklaşık 20 dakika yürüyüş mesafesinde 1000’i aşan sayıda kaliteli ve
uygun fiyatlı otel odasının yanı sıra, yine yaklaşık 15 dakika ulaşım mesafesinde 5000
civarında her bütçeye uygun otel yatağı kongre katılımcılarına hizmet verebilmektedir.
Tüm bunların yanı sıra Kuşadası Efes Kongre Merkezi tahsis alanı içerisinde bulunan
198 dönümlük deniz kıyısı araziye, çok yakın zamanda 1350 yatak kapasiteli 5 yıldızlı bir
otel yapımı için son hazırlıklar tüm hızıyla devam etmektedir. Bu otel ile birlikte
Kuşadası’nda önümüzdeki 5 yıllık süre içerisinde Ulusal ve Uluslararası otel zincirlerince
işletilecek 12.000 yeni ve nitelikli yatak kapasitesi devreye girecektir.
“Sofita” teknolojisini kullanan Kuşadası Efes Kongre Merkezi’nin 2690 kişilik Büyük
Oditoryum’u ses dağılımını en iyi şekilde gerçekleştirecek seviyede, dünyaca ünlü
22
akustik mühendisleri tarafından sesin bir bütün olarak kalmasına önem verilerek
tasarlanmıştır.
Antik amfi tiyatronun günümüz teknolojisine taşındığı oditoryumlarda, konferans
katılımcıları son teknoloji projeksiyonlar ve video teknolojisi sayesinde sahneyi en iyi
şekilde takip edebilmektedirler. Alt katta bulunan 745 kişilik oditoryumda da aynı
özellikler mevcuttur. Amfi tiyatronun taştan oturma yerleri bugünkü mirasçısı
tarafından ergonomik dizaynlarıyla son derece konforlu koltuklara dönüştürülmüştür.
Ayrıca merkezdeki 33 adet toplantı, seminer ve kurul odaları da tüm bu modern
düzeneğin bir parçası olarak hayata geçirilmiştir.
Zemin Kat
Alt kat 1
23
Alt Kat 2
Ara Kat
24
Teras Kat
Kısaca Kuşadası Efes Kongre Merkezi’nde;














Bir adet 2.690 kişilik Büyük Oditoryum,
Bir adet 745 kişilik Alt Kat Oditoryum,
33 adet 45 ila 800 kişi kapasiteye sahip komite ve küçük toplantı odaları yer
almaktadır,
Bir adet 3’e bölünebilen 800 kişilik toplantı salonu (271 m2 – 246 m2 – 276 m2;
toplam 793 m2)
Bir adet 2’ ye bölünebilen 400 kişilik toplantı salonu (196 m2 – 237 m2; toplam
433 m2)
Bir adet 195 kişilik toplantı salonu (210 m2)
Bir adet 170 kişilik toplantı salonu (181 m2)
İki adet 97 kişilik toplantı salonu (105’er m2)
İki adet 2’ye bölünebilen 90 kişilik toplantı salonu (48 m2 – 48 m2; toplam
96’şar m2)
Bir adet 90 kişilik toplantı salonu (97 m2)
Üç adet 80 kişilik toplantı salonu (90’ar m2)
İki adet 70 kişilik toplantı salonu (79’ar m2)
On iki adet 50 kişilik toplantı salonu (61’er m2)
İki adet 45 kişilik toplantı salonu (46’şar m2)
25




Ana salonu sütunsuz (3'e bölünebilen) 2.780 m2, bağlı iki fuayesi (815 m2 ve
820 m2’lik) ile toplam 4.415 m2 kapalı ve 3.000 m2 açık alana sahip Sergi Alanı
Ana Giriş dahil toplam 8.300 m2 Fuaye Alanı
Toplam 6.000 m2 Teras Alanı
İki adet 400'er m2'lik Restorant
bulunmaktadır.
KONGRE ve ZİYARETÇİ BÜROLARI
Kongre turizminin her geçen gün önemini artırması ve dünya turizm gelirlerinin yaklaşık
dörtte birinden fazlasını kongre turizminin oluşturması, kongre turizmi alanındaki
rekabetin daha da artmasına sebep olmuştur. Artan rekabet, dünyanın değişik
bölgelerindeki kongre destinasyonlarının tanıtım ve pazarlanmasını gündeme getirmiş
ve bu amaçla birçok ülkede kongre ve ziyaretçi büroları kurulmuştur (Arslan, 2009,
s.132).
Kongre ve Ziyaretçi Büroları, turistik destinasyonların tanıtım ve pazarlamasını yapmak
amacıyla kurulan tarafsız ve kar amacı gütmeyen kuruluşlardır. Temel görevleri, bir
kente veya bölgeye kongreleri, toplantı ve seminerleri getirmeye çalışmak ve kongre
turizmi ile ilgili tüm hizmetleri bu onlara sunmaktır. Bu amaçla başta seyahat
acenteleri, tur operatörleri, organizatörler, kongre merkezleri, havayolu şirketleri ve
konaklama tesisleri olmak üzere çeşitli kuruluşlarla işbirliği içinde faaliyette
bulunmaktadırlar (Arslan, 2009, s.83).
Kongre ve Ziyaretçi Büroları ilk olarak devletin finanse ettiği ve dolayısıyla yönetimde
devletin egemen olduğu örgütler şeklinde ortaya çıkmıştır. Yapılan araştırmalar,
destinasyon yönetim pazarlama faaliyetlerinde kamu sektörünün rolünün önemli
ölçüde devam ettiğini ortaya koymaktadır. Çünkü Kongre ve Ziyaretçi Bürolarının
ihtiyaç duyduğu finansman kaynaklarının tahsisinde devlet belirleyicidir ve bu amaçla
kamu gelirlerinden ayrılan paylar çok önemlidir. Bu yüzden hala ağırlıklı bir model
olmakla birlikte farklı alternatiflerin de uygulandığı görülmektedir (Arslan, 2009, s.86).
Kar amacı gütmeyen kongre ve ziyaretçi bürolarının gelir kaynaklarının büyük payını
üyelik aidatları ve devlet yardımları oluşturur. Ayrıca reklam gelirleri ve eğitim
seminerleri de gelir kaynakları arasındadır (Çizel, 1999, s.29). Kongre ve ziyaretçi
bürolarının üyeleri; konaklama işletmeleri, seyahat acenteleri, tur operatörleri, kongre
merkezleri, üniversiteler, ticaret odaları, mağazalar, yiyecek-içecek işletmeleri ve
ulaşım işletmelerinden oluşmaktadır (Boz, 2010, s.47).
Kongre ve Ziyaretçi Bürolarının finansal kaynakları arasında ayrıca şu kalemler yer
almaktadır (Arslan, 2009, s.87-88):
26

Kamu gelirlerinden ayrılan paylar

Oda veya otel vergileri, kullanıcı ücretleri, kumar ve loto oyunlarından ayrılan
paylar gibi belirli turizm vergileri veya harçları

Turizm işletmeleri tarafından ödenen üyelik ücretleri

Destinasyon tanıtım faaliyetlerine reklam alma veya sponsorluk

Satış ve rezervasyonlardan alınan komisyonlar

Ziyaretçi merkezlerinde gerçekleşen ticari ve perakende satışlar

Seyahat yazarlarını ve toplantı planlayıcılarını ağırlamak için yapılan ayni katkılar
Dünya`da 5000`den fazla kongre ve ziyaretçi bürosu mevcuttur ve her gün yenileri
eklenmektedir. Çünkü uluslararası kongre organizatörleri doğrudan ticari kuruluşlarla
değil, kongre ve ziyaretçi büroları aracılığı ile kongre organizasyonları gerçekleştirme
eğilimindedirler (Ersun ve Arslan, 2009, s.92).
Kongre ve ziyaretçi bürolarının örgütsel yapısı destinasyonun özelliklerine, turistik
ürüne ve finansal düzeylere bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Kamu kuruluşları
tarafından oluşturulan kongre büroları, yerel otorite yapısının entegre bir parçasıdır ve
belirli bir coğrafi alanda tüm turizm tedarikçilerini temsil etme yetkisine sahiptirler.
Özel olarak yürütülen bürolar ise üye bazlıdır ve genellikle kar amacı gütmeyen
kuruluşlardır. Genelde kongre ve ziyaretçi büroları belirli bir şehri, daha büyük bir
metropoliten alanı, birkaç şehri veya bölgesel bir destinasyonu temsil etmektedir
(Ersun ve Arslan, 2009, s.92-93).
Uluslararası Destinasyon Pazarlama Birliği (DMAI) tarafından yapılan araştırma
sonuçlarına göre kongre ve ziyaretçi bürolarının çoğu (%64) kar amacı gütmeyen
bağımsız örgütlerdir. Yerel veya merkezi yönetime bağlı olarak çalışan büroların oranı
%20 civarında, bir ticaret odasına bağlı olan veya odanın bir departmanı gibi çalışan
büroların oranı ise%5 civarındadır. Üye bazlı kongre ve ziyaretçi bürolarının tipik üye
kompozisyonu içinde konaklama işletmeleri %22, kültürel çekiciliklerle ilgili enstitüler
%18, etkinlik hizmetleri veya hizmet sağlayıcıları %18, restoranlar %17, perakendeci
işletmeler %11 ve diğerleri %14 oranında yer tutmaktadır (Arslan, 2009, s.85-86).
Kongre ve Ziyaretçi Bürolarının yapmış oldukları faaliyetler şu şekilde sıralanabilir
(Özer, 2010, s.40-41):





Bölgelerin ve ülkelerin kongre turizmi için sahip oldukları potansiyelin
tanıtılması
Kongre ve fuarcılık faaliyetlerinin tanıtımı ve temsili
Uluslararası kongre ve konferansların pazar hareketlerinin takibi ve üyelere
bildirilmesi
Konu ile ilgili uluslararası birlik ve derneklere üye olunması ve bu platformda
şehirlerin, bölgelerin ya da ülkelerin temsil edilmesi
Kongre organizasyonlarında danışmanlık hizmetinin verilmesi
27






Kongreye katılanların beklentilerinin karşılanması ve hazırlık çalışmaları ile ilgili
eğitim seminerlerinin düzenlenmesi
Bu faaliyetlere yönelik tüm bölgeyi detaylı bir şekilde kapsayan, kongre
katalogları basılması
Kongre turizmi ile ilgili çeşitli poster ve tanıtım malzemelerinin hazırlanması
Kongrecilik konusunda fuarların düzenlenmesi ve profesyonel kongre
operatörlerinin davet edilmesi
Profesyonel ilişkilerin geliştirilmesi
Bütçelerinin durumuna göre bazıları kendi bünyelerinde olmak üzere AR-GE
bölümü ile araştırmaların yapması.
Bu faaliyetleri ile Kongre ve Ziyaretçi Büroları, bir turistik destinasyonun pazarlanması
için öngörü ve liderlik sağlayan bir aktör olarak kabul edilmektedir. Öncelikli hedefi,
destinasyonun tüm yıl boyunca kongreler, toplantılar ve özel etkinlikler düzenlemesinin
sağlanması ve kitle turizmi konularında üyelerin ve diğer tüm paydaşların
cesaretlendirilmesidir. Bu çabalar sonucunda ilgili destinasyonun turizm gelirlerini ve
yerel istihdamı artırmak, ekonomik gelişme ve istikrar sağlamak amaçlanmaktadır. Bu
yönüyle kongre ve ziyaretçi büroları; ticari kuruluşların, seyahat tedarikçilerinin, otel,
restoran, müzeler, yerel ulaşım vb. işletmelerin tüm menfaatlerini bir şemsiye altında
toplayan ve koordine eden tek bir kimlik taşımaktadır (Arslan, 2009, 94-95).
Kongre ve Ziyaretçi Bürolarının kendi üyeleri ve toplantı planlayıcıları olmak üzere
kongre ve toplantı açısından iki temel müşterisi vardır. Bürolar, kendi üyeleri olan ve
kongreye ev sahipliği yapan kuruluş ile toplantı planlayıcıları arasında irtibat görevi
üstlenmektedir. Bürolar bir taraftan anlaşmaya girebilecek ev sahibi kuruluşun
imkanlarını, diğer taraftan toplantı planlayıcılarının ihtiyaçlarını araştırıp saptayarak iki
tarafı bir araya getirmektedirler. Bürolar, ev sahibi organizasyonlar ve toplantı
planlayıcılarının çıkarlarını korumayı hedefleyerek asıl amaçları olan favori destinasyon
olma imajını sağlamaya çalışmaktadırlar. Ancak bu çift yönlü sorumluluk, kurumda
etkili bir şekilde araştırma yapılmasını ve faaliyetlerin sürdürülmesinde yüksek düzeyde
bağımsızlığı gerektirmektedir (Arber, 2008, s.19).
Bilindiği üzere pazarlama uzmanlık gerektiren bir konudur. Kongre turizmindeki
pazarlama çalışmalarının da bu konuda uzmanlaşmış kişiler tarafından yapılması
gerekir. Türkiye için öncelikle bu gibi uzmanların görev yaptığı bir “Ulusal Kongre
Bürosu”na gereksinim vardır. Bu büro, kongre turizmi konusunda ter türlü araştırma,
istatistiki veri toplama, değerlendirme, kongre olanaklarının tanıtılması ve
pazarlanması işlemlerini yürüten, kongrelerin zaman ve kongre merkezlerine en uygun
şekilde dağılımını yönlendiren koordinatör bir kuruluş niteliğinde olmalıdır. Bu “Ulusal
Kongre Bürosu”nun öncelikle, Türkiye`nin arz kapasitesini eksiksiz olarak belirlemesi,
ürün analizi ve bu analizden hareketle hedef pazarı saptamak amacıyla pazar
bölümlemesi yapması gerekmektedir (Karasu, 1990, s.33).
Aşağıda; İstanbul, İzmir ve Antalya`daki Kongre ve Ziyaretçi Büroları hakkında bilgiler
sunulmaktadır.
28
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu 27 Mayıs 1997’de TUGEV (Turizm Geliştirme ve
Eğitim Vakfı) bünyesinde “Kongre ve Ziyaretçi Bürosu İktisadi İşletmesi” olarak
kurulmuştur. Büronun hukuki kimliğinin oluşturulabilmesi için iktisadi işletme olarak
kurulmasına karar verilmiştir. Kuruluş sözleşmesinde büronun kuruluş amacı “Türkiye
ve özellikle İstanbul’un kongre, konferans, fuar ve sergileme olanaklarını yurt dışında
ve içinde tanıtıp pazarlamasına yardımcı olmak suretiyle kongre ve konferans turizmini
özendirmek, kentin ve ülkenin tanımına katkıda bulunarak turizmin geliştirilmesini
sağlamak” olarak ifade edilmektedir. Büro misyonunu ise “ulusal ve uluslararası kongre
sektörüne destinasyonun bir bütün olarak ve kar amacı gütmeksizin tanıtılması ve
pazarlanması, ilgili pazarda payının arttırılması” şeklinde tanımlanmaktadır (Baytok vd,:
2010, s.15).
Kar amacı gütmeyen bir organizasyon olarak örgütlenen İstanbul Kongre ve Ziyaretçi
Bürosu, özel sektör ve kamu sektörü tarafından desteklenmektedir. Kültür ve Turizm
Bakanlığı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve
turizm sektör birlikleri İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosunun başlıca destekleyicileri
arasındadır. Bunların dışında özel sektör kuruluşları olarak kongre merkezleri, 4 ve 5
yıldızlı oteller, kongre organize eden seyahat acentaları, restoranlar ve benzeri servis
sağlayıcı işletmeler üye olarak destek vermektedir (Arslan, 2009, s.127).
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu düzenlenen birçok uluslararası kongrede
Türkiye’nin yalnız deniz, güneş ve kumla sınırlı kalmadığını, kış aylarında sunulan
turistik hizmetlerin de en az yaz aylarındakiler kadar kaliteli ve başarılı olduğunu
göstermiştir. Başbakanlık Tanıtma Fonu Başkanlığı’nın ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın
desteğini alan ve Bakanlıkça görevlendirilen bir kuruluş olarak birçok kongre ve
incentive fuarı organize etmiş, ayrıca kamu kesimi ve özel sektörle işbirliği halinde pek
çok toplantıda yararlı çalışmalar yapmıştır (Ersun ve Arslan, 2009, s.106).
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu, uluslararası kongre ve toplantı sektörünün etkin
kuruluşlarından biri olan ICCA (Uluslararası Kongre ve Toplantı Birliği), MPI (Uluslararası
Toplantı Profesyonelleri), ECM (Avrupa Kentlerini Pazarlama) ve DMAI (Uluslararası
Destinasyon Pazarlama Birliği)`nin üyesidir ve bu birliklerde İstanbul`u temsil
etmektedir (http://www.icvb.org/icvb_aboutus.asp, 2012).
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu, İstanbul`u tercih edilen bir kongre şehri haline
dönüştürmek için tanıtım, pazarlama, sektör fuarları, tanıtım gezileri düzenlemiş ve
“İstanbul Meeting Planner`s Guide”ın yanı sıra İstanbul bülteni, İstanbul broşürleri,
web sayfası, standart video film ve sunumlar hazırlamak suretiyle önemli katkılar
sağlamıştır. Bu çabalar sonucunda kongre turizminde ivme kazanan İstanbul, önemli
toplantılara ev sahipliği yaparak diğer uluslararası toplantı destinasyonları ile rekabet
edebilecek hale gelmiştir (Arslan, 2009, s.67). 60
29
30
İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu`nun faaliyetleri arasında şu hizmetler
bulunmaktadır (Arslan, 2009, s.126):






Kültür ve Turizm Bakanlığı`nın uluslararası kongre fuarlarını organize etmek,
Benzeri fuarlara ve destinasyonlar arası iş borsalarına İstanbul adına katılmak ve
kongre imkanlarını araştırmak,
Yurtdışında tanıtım faaliyetleri yürütmek ve potansiyel kongreler için satış
ziyaretlerinde bulunmak,
Alıcılara yönelik olarak İstanbul`a tanıtım gezileri organizasyonu yapmak, basılı
ve görsel tanıtım malzemeleri üretmek ve uluslararası düzeyde dağıtımını
gerçekleştirmek,
Uluslararası kongre sektörü dernek ve birliklerinin organize ettiği genel kurullar
ve workshoplara (çalıştaylara) katılmak sureti ile İstanbul adına ağ oluşturmak
ve destinasyonun temsilini üstlenmek,
Kongre adaylık sürecinde İstanbul adına ihale dosyası hazırlamak ve sunum
yapmaktır.
ICVB’nin temel bütçesi 800 ile 900 bin dolar arasında değişmektedir. Büronun gelir
kaynaklarını temel gelir kaynağının destekleyicileri olan T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı,
TUGEV, ITO, TOBB, TÜRSAB, TUROB, TYD, THY ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi gibi
kuruluşların sağladığı katkılar(sponsorluk, projelerin desteklenmesi, Başbakanlık
Tanıtma Fonunun projelere destekleri)oluşturmaktadır. Üyelik aidatları büronun diğer
önemli gelir kaynağıdır. ICVB`nin temel bütçe verilerinin dünyadaki benzerleri ile
karşılaştırıldığında yetersiz olduğu görülmektedir. Bütçenin yetersizliği, yeterli nitelikte
personel istihdam etmede ve pazarlama amaçlı kaynak yaratmada sorunlar
yaşanmasına neden olmaktadır (Baytok vd, 2010, s.15).
Dokuzuncu Kalkınma Planı Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu`nda Kongre ve
Incentive turizmi konusunda, kongre kent ve bölgelerini tanıtmak ve pazarlamak için
oluşturulan en önemli kuruluşlardan biri olan “Kongre ve Ziyaretçi Büroları”nın
Türkiye`deki ilk örneği olan İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu`nun örgütlenme ve
finansman yapısının güçlendirilmesi ve sektörden yeterli desteği almasının sağlanması
gereği vurgulanmaktadır. Kongre altyapısına sahip diğer bölgelerde de bu tür büroların
kurulması için bakanlık, sektör kuruluşları ve yerel yönetimlerin işbirliği yapacağı bir
modelin belirlenmesi hedeflenmektedir (Gülbahar, 2009, s.170).
ICVB’nin bir destinasyon pazarlama kuruluşu olarak gerçekleştirdiği tanıtım ve
pazarlama faaliyetlerini iki başlıkta değerlendirmek mümkündür. Bunlar tanıtım,
pazarlama ve satış amaçlı uluslararası fuar ve benzeri organizasyonlara katılım ve
İstanbul ve Türkiye ile ilgili yazılı ve görsel tanıtım malzemelerinin hazırlanmasıdır
(Baytok vd. 2010, s.16).
Bunların birincisi tanıtım, pazarlama ve satış amaçlı; uluslararası fuarlar, workshoplar
(çalıştaylar), iş borsası, toplantılar, roadshowlar katılım ve satış ziyaretleridir. Bu
kapsamda ICVB T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının vermiş olduğu görev doğrultusunda
31
yurtdışı kongre ve toplantı fuarlarında Türkiye stantlarının organizasyonunu ilgili
müşavirlik ve ataşelik ile koordinasyon halinde yürütmektedir. Bu kapsamda
International Confex Londra, EMIF Brüksel, Seatrade Miami, IMEX Frankfurt, IT&ME
Chicago, BTC Roma ve EIBTM Barselona katılım yapılan önemli fuarlardır. ICVB bu
fuarlara ilave olarak Bakanlığın katılmadığı uluslararası fuarlarda İstanbul’u temsil
etmekte ve İstanbul standı açmaktadır. İstanbul Ticaret Odası adına katılım
gerçekleştirilen bu fuarlar arasında NATAS Singapur Fuarı, IT&CMA Bangkok, MIBEX
Moskova, Bedouk Paris yer almaktadır. Büro ayrıca katılımcı olarak ITB Berlin, ATM
Dubai, WTM Londra gibi önde gelen turizm sektörü fuarlarında da İstanbul adına
stantlar açmaktadır. ICVB yukarıda belirtilen fuarlara ilave olarak İstanbul’un tanıtım ve
pazarlamasını yapmak ve iş imkanı yaratmak amacı ile birçok uluslararası workshop
(çalıştay), iş borsası, satış ziyaretleri ve roadshowlara katılarak benzeri aktivitelerin
İstanbul’da yapılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Büro sektörel uluslararası kuruluşların
(ICCA, ECM, DMAI) genel kurulları, bölüm ve sektörel toplantılarına katılarak
uluslararası iletişim ağını genişletmekte, ülkemizi ve İstanbul’u temsil etmektedir.
İstanbul’un toplantı turizmi alt ve üst yapı olanaklarının en iyi şekilde tanıtımı amaçlı,
toplantı pazarının önde gelen dernek, birlik ve şirket toplantıları alıcıları ve karar
vericilerine yönelik tanıtma gezileri organize etmektedir (Baytok vd. 2010, s.16).
İkincisi ise Türkiye ve İstanbul ile ilgili yazılı ve görsel tanıtım malzemelerinin
hazırlanmasıdır. Bu kapsamda İstanbul Visitor’s Guide, İstanbul Meeting Planners
Guide, büronun internet adresi (www.icvb.org) ve ICVB bülteni temel tanıtım
malzemelerini oluşturmaktadır. Ayrıca üye olunan uluslararası kuruluşların internet
sitelerinde İstanbul ve Türkiye’yi toplantı turizmi destinasyonu olarak tanıtıcı bilgiler
ICVB tarafından sağlanmaktadır. Toplantı pazarının en önemli alıcısı olarak görülen
“toplantı planlayıcıları” dünyada sayıları, yerleri ve ulaşılma yöntemi belli olduğu için
sektörde odaklanmış bir pazarlama ve tanıtım uygulanmaktadır. Bu nedenle ICVB
uluslararası medya ve yazılı araç olarak sadece sektör dergilerinde ilanlar vermektedir.
ICVB toplantı turizmine yönelik film ve sunumlar hazırlamakta ancak bunları katıldığı
fuarlarda ve İstanbul sunumlarında kullanmaktadır. Türkiye ve İstanbul’a yönelik genel
turizm amaçlı tanıtım materyalleri (Filmler, kataloglar, broşürler, afişler) T.C. Kültür ve
Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmakta ve büro bunları kullanmaktadır (Baytok vd.
2010, s.16).
İzmir Kongre ve Ziyaretçi Tanıtım A.Ş.
Kongre pazarlaması, genellikle destinasyon bazında oluşturulan kongre ve ziyaretçi
büroları kanalı ile gerçekleştirilmekte ve kongre ve ziyaretçi büroları o şehrin pazarlama
merkezi olarak kabul edilmektedir. Türkiye`nin belli başlı önemli turizm merkezlerinden
olan İzmir, tarihi geçmişi, kültürel mirası, sahilleri, doğası, iklimi, alt ve üst yapı
olanakları ile kongre turizminin gelişmesi için elverişli bir ortam sağlamaktadır.
İzmir`in uluslararası kongre pazarında yerini alabilmesi, talep edilen bir kongre şehri
olabilmesi için kongreleri düzenleyecek profesyonel bir kongre bürosuna olan ihtiyaç
göz önünde bulundurularak 2007 yılında İzmir Kongre ve Ziyaretçi Tanıtım A.Ş. kuruluşu
gerçekleştirilmiştir (Arslan, 2009, s.131).
32
İzmir Kongre ve Ziyaretçi Tanıtım A.Ş.`nin kuruluş amacı, uluslararası kongre ve
toplantıları İzmir`e çekebilmek, İzmir`in kongre turizmi potansiyelini ortaya çıkarmak ve
bu amaçla uluslararası platformda tanıtımını yapmaktır. Bu amaca yönelik olarak İzmir
Valiliği, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZFAŞ, İzmir Ticaret Odası, TURSAB, Esnaf ve
Sanatkarlar Odası, Çeşme Otelciler Birliği, seyahat acentaları, kongre organizatörleri,
fuar, sergi ve eğlence alanı işletmecileri gibi kuruluşlar şirket ortakları arasında yer
almıştır (Arslan, 2009, s.131).
İzmir Kongre ve Ziyaretçi Tanıtım A.Ş. yeni kurulmasına rağmen ICCA`ya üye olarak
kabul edilmiş ve ICCA tarafından Barcelona`da yapılacak toplantıda İzmir`i tanıtmak
üzere yoğun bir çaba içine girmiştir. Ancak tümüyle TURSAB tarafından karşılanan çok
sınırlı bir bütçe ile ve geçici bir büroda bir başkan, bir sekreter kadrosuyla hizmet
vermeye çalışmaktadır (Arslan, 2009, s.131).
İzmir Kongre ve Ziyaretçi Bürosu Web Sitesi (İzmir Kongre ve Ziyaretçi Tanıtım A.Ş’nin
Web Sitesi henüz yoktur)
33
Antalya Kongre Bürosu - ACB
Antalya, doğal turizm çekiciliklerinin yanı sıra, sunduğu turizm çeşitliliği, altyapıya
yönelik kolaylıklar, ulaşım imkanları, konaklama standartlarının ve servislerinin
yüksekliği, geniş yelpazeye yayılan eğlence imkanları, kongre öncesi ve sonrası faaliyet
çeşitliliği açısından en uygun konumda olan illerimizden birisidir.
Antalya Kongre Bürosu 1996 yılında Antalya Tanıtım Vakfı (ATAV) bünyesinde
kurulmuş, kar amacı gütmeyen bağımsız bir kuruluştur. ATAV`ın kurucuları arasında
Antalya Valiliği, Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO), Antalya Büyükşehir Belediyesi,
Antalya Esnaf ve Sanatkarlar Odası Birliği (AESOB), Antalya Gazeteciler Cemiyeti,
Antalya Turizm ve Seyahat Acentaları Birliği, Akdeniz Üniversitesi, çeşitli oteller, tur
operatörleri, seyahat acenteleri ve bölgedeki ticari şirketler bulunmaktadır (Arslan,
2009, s.129).
Büronun amacı, Antalya'da mevcut kongre potansiyelini ulusal ve uluslararası
platformlarda tanıtmak ve kongre organizasyonu yapan kuruluşlarla iletişim kurarak
onları bilgilendirmek ve kongre organizasyonunun bölgesel olarak gelişiminde gerekli
profesyonel organizasyonu sağlamaktır .
Antalya Kongre Bürosunun görevleri şu şekilde özetlenebilir (Arslan, 2009, s.129-130):










Antalya bölgesinin kongrecilik ve fuarcılık faaliyetlerinin yurt dışındaki temsili ve
tanıtımı,
Uluslararası kongre ve konferansların pazar hareketlerinin takibi ve üyelere
bildirimi,
Kongre organizasyonlarında danışmanlık hizmetleri,
Katılımcıların beklentileri ve hazırlık çalışmaları ile ilgili eğitim seminerleri,
Konu ile ilgili çeşitli uluslararası birlik ve derneklere üye olunması ve bu
platformda Antalya`nın temsil edilmesi,
Bu faaliyetlere yönelik tüm bölgeyi detaylı bir şekilde kapsayan kongre
kataloğunun basılması,
Kongre turizmiyle ilgili çeşitli posterler ve tanıtım malzemelerinin hazırlanması,
Antalya`da mevcut kongre potansiyelinin ulusal ve uluslararası platformlarda
tanıtılması,
Kongre organizasyonu yapan kuruluşlarla iletişim kurarak onların
bilgilendirilmesi,
Kongre organizasyonun bölgesel olarak gelişiminde gerekli profesyonel
organizasyonun sağlanması
34
Antalya Kongre Bürosu Web Sitesi
35
Antalya bölgesindeki kongre turizmi potansiyelini, uluslararası pazarda daha etkili bir
şekilde tanıtarak, turizmi 12 aya yaymayı hedefleyen Antalya Kongre Bürosu önce ATAV
bünyesinde, daha sonra ise ATSO bünyesinde Antalya’ya daha fazla kongre ve toplantı
çekmek için çalışmalarına hız kazandırmaya başlamıştır
Avrupa Kongre Kentleri Federasyonu (EFCT) ve Uluslararası Kongre ve Toplantı Birliği
(ICCA) üyesi olan Antalya Kongre Bürosu, Antalya`daki oteller, seyahat acentaları,
kongre organizatörleri, kongre merkezleri, fuar, sergi ve eğlence alanı işletmecileri,
taşımacılık şirketleri, sektör tedarikçileri ve restoranlar tarafından desteklenmektedir
(Arslan, 2009, s.129).
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Kongre kavramı genel olarak; belirli bir konuda insanların bilgi alış verişinde bulunması
ve yeni gelişmelerden haberdar olması nedeniyle, önceden belirlenmiş yerde ve
zamanda toplanması şeklinde tanımlanabilir. Genel olarak kongre olarak adlandırılan
bu kavram, içerik ve özelliklerine göre konvansiyon, konferans, seminer, sempozyum,
panel, workshop, forum vb. isimlerle adlandırılmaktadır.
Kongre turizmi, düzenlendiği bölgenin dünya genelinde tanınmasını, gelişimini ve
yenilemesini, bölgedeki tesislerin daha etkili ve verimli kullanılmasını, istihdam
olanaklarının ve turizm gelirlerinin artmasını sağlamaktadır. Kongre turizmine katılan
delegelerin ekonomik seviyelerinin diğer turist türlerinden daha yüksek olmasından
dolayı ekonomik etkileri de diğer turizm çeşitlerinden daha fazladır. Ayrıca
katılımcıların kültür seviyelerinin yüksek olmasından dolayı, gittikleri bölgenin sosyal ve
kültürel açıdan da gelişmesine katkı sağlamaktadırlar.
Bilimsel ve teknolojik alanlardaki gelişmeler ve ulaşım imkanlarının daha hızlı ve
ekonomik olması gibi faktörler kongre turizminin hızla gelişmesine olanak
sağlamaktadır. Kongre turizmindeki bu hızlı gelişme, bu alanda hizmet veren
kuruluşların ulusal ve uluslararası düzeyde örgütlenmelerine neden olmuştur. Bu
örgütlenmelerin temel amacı, üyelerin kongre pazarından yeterli payı almaları ve pazar
paylarını genişletmeleridir. ICCA, UIA, DMAI, IAPCO vb. uluslararası kuruluşların genel
olarak faaliyetleri; sektör içerisindeki bilgi ve deneyimlerin paylaşılması, destinasyon ve
kongrelerin pazarlanması, hizmet sağlayıcıları ile hizmet alıcılarının beklenti ve
ilişkilerin geliştirilmesi şeklinde sıralanabilir.
Kongre ve ziyaretçi büroları, kongre merkezleri, oteller, üniversiteler ve profesyonel
kongre organizatörleri ulusal düzeydeki örgütlenmeleri oluşturmaktadır. Bu
örgütlenmelerin görevleri arasında, kongre imkânlarını tanıtmak, pazarlamasına
yardımcı olmak, ilgili kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, pazar ve sektör
araştırmaları yapmak kongrelere maddi ve manevi destekler sağlamak sayılabilir.
Kongre ve Ziyaretçi Büroları’nın destinasyonların tanıtım ve pazarlamasında söz sahibi
olabilmeleri için yeni bir yapılandırma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu amaçla başta Kültür
ve Turizm Bakanlığı olmak üzere yerel yönetimlerin (Belediye ve İl Özel İdareleri),
36
Ticaret ve Sanayi Odalarının, Meslek Kuruluşlarının ve sektörde faaliyet gösteren
işletmelerin daha fazla desteği şarttır. Böylece hem gerekli finansman ihtiyacı
karşılanmış, hem de Kongre ve Ziyaretçi Büroları’nın turizmin arz kısmında yer almaları
suretiyle proaktif olmaları sağlanmış olacaktır.
KAYNAKÇA
 Akhmetov A. (2007): “Almatı`nın Kongre Turizm Arz Potansiyeli ve Şehrin Kongre
Destinasyon Seçim Faktörleri Açısından Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi,
İzmir, 2007.
 Arber E. (2008): “Türkiye’de Kongre Turizminin Sorunları ve Çözüm Önerilerine
Yönelik Bir Alan Araştırması”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme
Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Ankara, 2008.
 Arslan K. (2008): “Türkiye`de Kongre Turizmini Geliştirme İmkanları”, İTO Yayınları,
İstanbul,
 Atabaş A. (2008): “Kongre Turizmi Bağlamında Şehir Markalaşması: Trabzon
İncelemesi”, Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi,
Ankara
 Aydın Ş. (1997): “Kongre Turizmi ve Türkiye`deki Kongre Turizmi Potansiyeli”,
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği
Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale, 1997.
 Aymankuy Y. (2010): “Kongre Turizmi ve Fuar Organizasyonları”, Detay Yayıncılık,
Ankara, 2010.
 Aymankuy Y. (1997): “Türkiye`de Geliştirilebilir Turizm Şekli Olarak Kongre Turizmi
ve İzmir İl Merkezi Örnek Uygulaması”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, Balıkesir,
 Baytok A., Soybalı H. H. ve Emir O. (2010): “Destinasyonların Toplantı Turizmi
Amaçlı Pazarlanmasında Kongre ve Ziyaretçi Bürolarının Rolü: İstanbul Kongre ve
Ziyaretçi Bürosu Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol.
23, (2010), 10-22.
 Boz F. (2010): “Kongre ve Toplantı Düzenleyicilerinin Otel Seçimini Etkileyen
Faktörler Üzerine Bir Alan Çalışması: İstanbul Örneği”, İstanbul Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul,
2010.
 Çakıcı A. C. (2009): “Toplantı Yönetimi, Kongre, Konferans, Seminer ve Fuar
Organizasyonları”, Detay Yayıncılık, Ankara, 2009.
 Çizel B. (1999): “Kongre Turizmi, Kongre Organizasyonu ve Antalya Bölgesinin
Kongre Turizmi Potansiyeli, Sorunları ve Gelecekteki Beklentilerine Yönelik Bir
Araştırma”, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve
Otelcilik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 1999.
 Delice K. (2012): “Kongre Turizmi ve Türkiye’deki Toplantılarda Katılımcıların
Algılarının İncelenmesi, Antalya Yöresinde Bir Uygulama” Akdeniz Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Lisans Tezi, 2012
 Ersun N. ve Arslan K., “Kongre Turizminin Geliştirilmesinde Kongre ve Ziyaretçi
Bürolarının Rolü ve Önemi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,
Vol. 8, No. 15, (2009), 89-114. Gülbahar, 2006, s.66
 ICCA (2012) “A Modern History Of The International Meetings Industry”
37
 İçöz O (2003): “Seyahat Acentaları ve Tur Operatörlüğü Yönetimi”, Turhan Kitabevi,
Ankara, 2003.
 Karasu T., “Kongre Turizmi Üzerinde Düşünceler”, Anatolia Turizm Araştırmaları
Dergisi, Vol. 1, No. 4, (1990), 32-34.
 Khalilov T. (2009): “Turistik Ürün Çeşitlendirilme Stratejisi Kapsamında Kongre ve
Toplantı Turizminin Azerbaycan’da Gelişme Potansiyeli”, Bakü Örneği, Dokuz Eylül
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı Yüksek
Lisans Tezi, İzmir, 2009.
 Oktay İ. Ç. (1997): “Güncel Turizm Yönelimi İçinde Kongre Turizmi ve İstanbul”, Gazi
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yüksek
Lisans Tezi, Ankara, 1997.
 Özer Ş. (2010): “Kongre Turizmi Ve Kapadokya Bölgesindeki Otel İşletmelerinin
Kongre Hizmetleri Yönetiminin İncelenmesi: Kayseri Ve Nevşehir İli Örneği”,
Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans
Tezi, Nevşehir, 2010
 Spiller J. (2002): “Convention Tourism: International Research and Industry
Perspectives”, The Haworth Press, Binghamton, NY, 2002.
 Tavmergen İ. P. ve Aksakal E. G. (2004): “Kongre ve Toplantı Yönetimi”, Seçkin
Yayıncılık, Ankara, 2004.
 Ulusan Y. ve Batman O. (2010): “Alternatif Turizm Çeşitlerinin Kongre Turizmine
Etkisi Üzerine Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
Vol. 23, (2010), 244-260.
 Yıldız Ş. (2010): “Akademik Kongrelerde Katılımcıların Tatmin Düzeylerini Etkileyen
Faktörler”, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve
Otelcilik Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2010.
 www.antalyaconvention.org
 www.ecc.org.tr
 www.icec.org
 www.icvb.org
38
KUTO Araştırma Yayınları
Süleyman Demirel Bulvarı No:31
09400 Kuşadası / AYDIN
Tel: 0 256 612 57 63 Fax: 0 256 614 53 93
e-mail: [email protected]
http://www.kuto.org.tr
http://www.isrehberim.org
39