MİLLİ EMLAK İŞLEMLERİ

MİLLİ EMLAK İŞLEMLERİ
1- GENEL OLARAK
Defterdarlık Milli Emlak Birimleri 2006 yılında Defterdarlık bünyesinde Milli Emlak
Dairesi Başkanlığının kurulmasından sonra Batı Emlak Müdürlüğü ve Doğu Emlak Müdürlüğü
olmak üzere iki adet müdürlük olarak hizmet vermeye başlamıştır.
Bu doğrultuda, Batı Emlak Müdürlüğüne merkez ilçelerden Seyhan, Çukurova ilçeleri,
dış ilçelerden ise, Aladağ, Ceyhan, Feke, Saimbeyli ve Tufanbeyli İlçeleri bağlanmıştır. Doğu
Emlak Müdürlüğüne merkez ilçe olarak Yüreğir ve Sarıçam İlçeleri, dış ilçeler olarak da
İmamoğlu, Karaisalı, Karataş, Kozan, Pozantı ve Yumurtalık İlçeleri bağlanmıştır.
Defterdarlık Milli Emlak Birimleri Bakanlık Milli Emlak Genel Müdürlüğü’ nün taşra
birimi olarak görev yapmakta olup bu görevleri 178 sayılı K.H.K.’ nin 13. maddesinde
sayılmıştır.
Bu görevlerden taşra teşkilatına ait olanlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Hazinenin özel mülkiyetinde ve devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaz
malların yönetimine ilişkin hizmetleri, gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları ile
işbirliği yaparak yürütmek,
b) Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların satışı, kiralanması, trampası ve
üzerinde sınırlı ayni hak tesisi, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve
bu yerler için gerekli görülen hallerde kullanma izni verilmesi işlemlerini yapmak,
c) Devlete intikali gereken taşınır ve taşınmaz mallarla, hakların hazineye mal edilmesi
işlemlerini yürütmek, taşınmaz malların tescilini, taşınır malların tasfiyesini sağlamak,
d) Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden
kamu hizmeti için kullanılması gerekli olanları; genel, katma ve özel bütçeli idarelere tahsis
etmek ve tahsis amacının ortadan kalkması veya amaç dışı kullanılması halinde tahsisi
kaldırmak; tahsisi kaldırılan taşınmaz mallar üzerinde hazine dışındaki kamu kurum ve
kuruluşlarına ait yapı ve tesisleri tasfiye etmek, tasfiyeye ilişkin esas ve usulleri belirlemek,
e) Devlete ait konutları yönetmek ve kamu kurum ve kuruluşlarına ait konutların
yönetimi konusundaki politikaları belirlemek, her yıl yurt içi ve yurt dışındaki kamu
konutlarının kira ve yakıt bedelleri ile işletme, bakım ve onarım esaslarını tespit etmek,
f) Hazineye ait taşınmaz malların envanter kayıtlarını tutmak ve diğer kamu kurum ve
kuruluşlarının taşınmaz mallarının envanter kayıtlarının tutulmasına ilişkin esas ve usulleri
belirlemek,
g) Genel bütçeye dahil dairelerin hizmet dışı kalan taşınır mallarının satışını yapmak,
h) Bakanlık hizmet binaları ve içişleri bakanlığının görüşünü almak suretiyle, hükümet
konaklarının yapımını programlamak, satın alma işlemlerini yürütmek ve bunların onarımlarını
yapmak.
Milli Emlak Teşkilatı gerek ülke ekonomisine katkı sağlamakta, gerekse devlete ait
taşınır ve taşınmazların idaresinde önemli bir görev üstlenmiş bulunmaktadır.
36
- HAZİNE TAŞINMAZLARINA GENEL BİR BAKIŞ :
Daha sonra da değinileceği üzere Milli Emlak Teşkilatı ülke yüzölçümünün yaklaşık %
25’ ine isabet eden özel mülkiyete konu hazine taşınmazlarının idaresinin yanında özel
mülkiyete konu olmayan taşınmazların da idaresini diğer görevlerinin yanında yürütmeye
çalışmaktadır. Bu da kısıtlı insan kaynağıyla maksimum seviyede iş ve hizmet üretmek
anlamına gelmektedir.
Adana ili ve bağlı ilçelerde bulunan Hazine adına kayıtlı taşınmazların verilerini kapsayan
ve 2008-2009 ve 2010 yıllarının karşılaştırmalı istatistiksel bilgilerini içeren Tablo-20’ nin ve
Grafik 5’ in değerlendirmesi sonucu anlaşılacağı üzere Adana ili ve bağlı ilçelerde;
 2008 yılında toplam 71.328 adet olan taşınmaz sayısı 2009 yılında 77.452 adete ve
2010 yılında ise 87.326 adete ulaşarak; 2008-2010 yılları arasında miktar bazında
%22,43 oranında Hazine adına kayıtlı taşınmaz sayısında önemli bir artış elde
edilmiştir.
 2008 yılına ait toplam Hazine arazilerinin yüzölçümü 5.810.622.228 m² iken bu miktar
2010 yılında 7.239.930.546 m²’ ye çıkmıştır. Hazine arazilerinin yüzölçümünde
hesaplanan bu artış oranı 2008-2010 yılları arasında %24,60’ a tekabül etmiştir.
Grafik 5’te Hazine adına kayıtlı taşınmazlarda yıllar itibariyle yaşanan artış oranları
gösterilmiştir. İdaremizce çeşitli tarihlerde yapılan tapu taramaları, adli yargıda açılan
mülkiyet davaları sonucu Hazine adına tesciline karar verilen taşınmazların tescili, idari yoldan
hazine adına tescil, imar uygulaması ve Hazine adına ihdasen tesciller ve 01.01.2006 tarihinde
yürürlüğe giren 5018 Sayılı yasa uyarınca genel bütçe kapsamına alınan kurumların
mülkiyetinde bulunan taşınmazların Hazine adına tescil edilmesi nedeniyle, Hazine adına
kayıtlı taşınmazların miktar ve yüzölçümlerinde artışlar meydana gelmektedir.
Bunun sonucunda da kamu kurum ve kuruluşlarının bir kamu hizmeti için ihtiyaç
duyabilecekleri taşınmazların alternatifleri çoğaltılarak zenginleştirilmiş, arta kalan
taşınmazlarında satış, kira, ecrimisil, irtifak hakkı gibi işlemlere konu edilerek bunlardan elde
edilebilecek kamu gelirlerin önünün açılması sağlanmıştır.
Tablo 20 - Hazine Adına Tescilli Taşınmazlar + Meop‘ ta Kayıtlı D.H.T.A. Taşınmazlar + İlişikli
Taşınmazların Adet Ve Yüzölçümleri Dikkate Alınarak 2008-2009 Ve 2010 Yıllarının
Karşılaştırmalı Tablosu
2008
İLÇE
ADET
YÜZÖLÇÜM
(m²)
2009
ADET
2010
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ADET
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ARTIŞ ORANI
(2008/2010) %
ADET
YÜZÖLÇÜM
(m²)
Batı Eml.
7.622
77.387.586
8.035
81.506.543
8.373
83.356.863
9.85
7.71
Doğu Eml.
15.090
211.421.102
15.148
228.757.110
16.640
244.245.396
10.27
15.53
Aladağ
2.610
1.122.415.894
2.836
1.204.531.982
2.951
1.205.106.551
13.07
7.37
Ceyhan
8.641
259.443.298
8.941
262.898.044
9.272
278.319.790
7.30
7.28
Feke
3.897
480.764.634
6.705
963.498.724
7.166
1.034.313.103
83.89
115.14
İmamoğlu
1.976
71.384.828
1.98
71.377.479
2.025
71.706.430
2.48
0.45
Karaisalı
4.050
500.719.388
4.529
558.957.090
4.942
561.707.988
22.02
12.18
Karataş
2.345
142.230.892
2.563
142.692.912
2.807
143.031.876
19.70
0.56
Kozan
8.309
948.162.590
9.028
982.349.951
12.660
1.311.798.443
52.36
38.35
Pozantı
4.634
792.445.753
5.409
853.439.928
7.472
854.274.013
61.24
7.80
Saimbeyli
5.574
620.655.454
5.657
642.063.919
5.774
875.230.386
3.59
41.02
Tufanbeyli
3.971
506.518.978
3.973
506.523.955
4.239
495.449.340
6.75
-2.19
Yumurtalık
2.609
77.071.830
2.648
77.057.266
3.005
81.390.368
15.18
5.60
71.328
5.810.622.228
77.452
6.575.654.901
87.326
7.239.930.546
22.43
24.60
TOPLAM
37
2010 YILI İLÇE BAZINDA TAŞINMAZ DURUMU
4.239 adet
taşınmaz
495.449.340 m2
7.166 adet taşınmaz
1.034.313.103 m2
5.774 adet
taşınmaz
875.230.386 m2
2.951 adet taşınmaz
1.205.106.551 m2
7.472 adet
taşınmaz
854.274.013 m2
12.660 adet
taşınmaz
1.311.798.443 m2
4.942 adet
taşınmaz
561.707.988 m2
2.025 adet
taşınmaz
71.706.430 m2
9.272 adet
taşınmaz
278.319.790 m2
8.373 adet
taşınmaz
83.356.863 m2
16.640 adet
taşınmaz
244.245.396 m2
3.005 adet
taşınmaz
81.390.368 m2
2.807 adet taşınmaz
143.031.876 m2
38
Grafik 5- İl Genelinde Artış Grafiği
YÜZÖLÇÜM ARTIŞI
ADET OLARAK ARTIŞ
100,000
90,000
80,000
70,000
77,452
8,000,000,000
87,326
7,000,000,000
71,328
6,000,000,000
60,000
6,575,654,901
7,239,930,546
2009
2010
5,810,622,228
5,000,000,000
50,000
4,000,000,000
40,000
3,000,000,000
30,000
20,000
2,000,000,000
10,000
1,000,000,000
0
0
2008
2009
2010
2008
- 6831 SAYILI KANUNUN 2/B MADDESİ KAPSAMINDAKİ TAŞINMAZ MALLAR :
İl genelinde 6831 Sayılı Orman Kanunun 2/B maddesi uyarınca orman sınırları dışına
çıkartılıp da Hazine adına tescil edilen 12.416 adet taşınmaz bulunmaktadır. Bu taşınmazların
ilçeler bazında ve toplam bazda dağılımı Tablo 21’ de belirtilmektedir. Tablo21’ e bakıldığında
Adana ili sınırları içerisinde ilçeler bazında 2/B taşınmazlarının yüzölçümü 61.070.767 m²
olmaktadır. 12.416 adet 2/B kapsamındaki taşınmazların hak sahiplerine satışı yasal
düzenlemeler yapıldıktan sonra sağlanacaktır.
Tablo 21 - İlçeler Bazında 2/B Taşınmazların Adet Ve Yüzölçümü
İLÇESİ
ADET
1.460
661
297
90
714
604
3.176
2.915
2.108
391
12.416
MERKEZ (Çukurova, Yüreğir, Sarıçam)
ALADAĞ
CEYHAN
İMAMOĞLU
KARAİSALI
FEKE
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
TOPLAM
YÜZÖLÇÜM (m²)
15.594.530
3.517.869
3.919.043
922.873
4.935.271
2.478.892
16.472.505
4.479.681
7.022.817
1.727.282
61.070.767
- 4342 SAYILI MERA KANUNU KAPSAMINDAKİ TAŞINMAZ MALLAR :
4342 Sayılı MERA Kanununa göre; Mera, yaylak ve kışlakların kullanma hakkı bir veya
birden çok köy veya beldeye aittir. Bu yerler Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Daha
önce çeşitli kanunlarla tahsis edilmiş veya kadimden beri kullanılmakta olan mera, yaylak,
kışlak ve kamuya ait otlak ve çayırların tespiti, tahdidi ile köy veya belediye tüzel kişilikleri
adına tahsislerinin yapılmasını, belirlenecek kurallara uygun bir şekilde kullandırılmasını,
bakım ve ıslahının yapılarak verimliliklerinin artırılmasını ve sürdürülmesini, kullanımlarının
sürekli olarak denetlenmesini, korunmasını ve gerektiğinde kullanım amacının değiştirilmesini
sağlamak ilgili kanunun amaçları arasındadır.
4342 Sayılı Yasanın 5178 sayılı yasa ile değişik geçici 3. maddesi gereğince Mera,
yaylak ve kışlakların yasada belirtilen şartları1 taşıması halinde hak sahiplerine satışı
1
a) Meraların 3/5/2005 tarihi, yaylak ve kışlakların ise 20/6/2007 tarihi itibariyle belediye ve mücavir alan sınırları
içerisinde bulunması gereklidir. Bu tarihler itibariyle köy sınırları içerisinde bulunan veya bu tarihten sonra belediye
ve mücavir alan sınırları içerisine alınan mera, yaylak ve kışlaklarda bu madde hükümleri uygulanmayacaktır.
39
yapılmakta olup satış bedeli, Emlak Beyan Değeri ile Rayiç Değerinin toplamının yarısı
olacaktır. Yasadan yararlanmak isteyenler belirlenen yükümlülükleri yerine getirmeleri
halinde, yasada belirlenen kolaylıklardan faydalanabileceklerdir. Yaylak vasfında olan
taşınmazlarla ilgili açılan davalar tapu iptal ve terkin davalarından oluşmaktadır. Mera
Kanununun amir hükümlerinin uygulamasında yaşanılan sıkıntıların giderilmesi için 5334 sayılı
yasa ve 314 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliğ gibi ek yasal ve idari düzenlemeler yapılmıştır.
Pozantı ilçe sınırları dahilinde yaylak vasfında olan taşınmazlarla ilgili olarak,
taşınmazların hak sahiplerine satışı için Mera Komisyonunca yaylak vasfının kaldırılmasına
yönelik çalışmaların bir kısmı tamamlanmış olup geriye kalan bölümüne ilişkin yaylak vasfını
yitiren taşınmazların belirlenme çalışması devam etmektedir. Yaylak vasfından çıkarılan
taşınmazların ilgili kanunun geçici 3. maddesi kapsamında hak sahibi niteliğine sahip kişilere
talepleri doğrultusunda satış işlemi 2010 yılı içerisinde başlanılmış ve devam etmektedir. Mera
komisyonunca Tekir Yaylası’nda yaylaklık vasfı kaldırılan taşınmaz sayısı, yani kanundan
yararlanacak taşınmaz sayısı 3953 adet olarak belirlenmiştir.Defterdarlığımızca öncelikle
kanundan yararlanmayı talep eden vatandaşların talepleri değerlendirmeye alınmıştır. Konu
hakkında yapılan çalışmalar
Tablo 22 – Akçatekir Yaylası ile İlgili Dava Durumu
ADET
Kanundan Yararlanabilecek Taşınmaz Sayısı
3.953
Satış İçin Onay Verilen Taşınmaz Sayısı
1039
Satışı Yapılan Taşınmaz Sayısı
436
Satış İçin Bekleyen Taşınmaz Sayısı
603
Vatandaşlarca Yapılan Talep Sayısı
2.066
Kıymet Takdir Aşamasında Olan Taşınmaz Sayısı
713
2- TAHSİS İŞLEMLERİ
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
taşınmazların, kamusal hizmet üretiminin bir unsuru olarak kamu idarelerinin kullanımına
bırakılması işlemleri Maliye Bakanlığı bünyesinde milli emlak merkez ve taşra birimlerince
yürütülmektedir.
Maliye Bakanlığı merkez ve taşra birimlerince yürütülen tahsis işlemleri, 10/10/2006
tarihli ve 26315 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Tahsis
ve Devri Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılmaktadır.
b) Mera, yaylak ve kışlakların 1/1/2003 tarihinden önce kesinleşmiş imar planı içerisinde kalması gereklidir. Bu
tarihten sonra imar planı içerisine alınan veya imar planı bulunmayan yerlerdeki mera, yaylak ve kışlaklarda bu madde
hükümleri uygulanmayacaktır. İmar planından maksat her tür ve ölçekteki plan, yani nazım, uygulama veya mevzi
imar planıdır. İmar planlarında, mera, yaylak ve kışlak olarak korunacak alanda kalan taşınmazlar, madde kapsamında
değerlendirilmeyecektir.
c) Mera, yaylak ve kışlakların, yerleşim yeri olarak işgal edilmesi, yani bu şekilde kullanılması, yerleşim ve işgal
durumunun da 1/1/2003 tarihinden önce olması gereklidir. Bu tarihten sonra işgal edilerek yerleşim yeri olarak
kullanılan mera, yaylak ve kışlaklarda, bu madde hükmü uygulanmayacaktır. Bu maddenin uygulanmasında "yerleşim
yeri" kavramı; konut, konaklama, turizm, sanayi, askeri ve benzeri amaçlar için kullanılmak üzere planlanarak
yapılaşmış veya eskiden beri bu amaçlarla kullanılan şehir, kasaba ve beldelerin üzerinde yapılaşma bulunan yerleşik
alanlarını ifade etmektedir.
ç) Bu nitelikteki taşınmazların mera, yaylak ve kışlak olarak kullanımının teknik açıdan mümkün olmaması gereklidir.
Bu husus, Mera Kanununda belirtilen mera komisyonunca tespit edilecektir.
40
5018 sayılı yasanın 47. maddesine göre, Defterdarlık bünyesinde bulunan Hazine
taşınmazları, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmeleri için ilgili kamu
idarelerine talepleri doğrultusunda bedelsiz olarak tahsis edilmektedirler. Tahsis, kamu
hizmeti yerine getirildiği süre için devam etmektedir ve tahsis edilen taşınmaz, tahsis amacı
dışında kullanılamamaktadır.
Ülkemizdeki taşınmazların mülkiyetinin büyük bir kısmının Devlete ait olmasının
beraberinde getirdiği avantajlardan biri olarak hizmet üretiminin en temel ve en maliyetli
unsuru olan taşınmaz (arsa/arazi), tahsis işlemleri aracılığıyla, ticari faaliyet içermeyen kamu
hizmetleri için kamu idarelerinin kullanımına bedelsiz olarak bırakılmakta ve bu yolla aynı
hizmetin dışarıdan satın alınması ya da kiralanması/irtifak hakkı tesis edilmesi için ödenecek
bedel karşılığı kadar, kamu idareleri bütçelerine dolaylı yoldan mali katkı sağlanmaktadır.
Ülkemizde sağlık, eğitim ve güvenlik konuları önem arz etmektedir. Devlet
kaynaklarının öncelikle bu hizmetlere kanalize edilmesi gerektiği düşünüldüğünden Hazine
Taşınmazlarının önemli bir kaynak olduğu görülmektedir. Genel olarak bakıldığında sağlık,
eğitim ve güvenlik hizmetleri amacıyla yapılan yatırımlarda arazi ihtiyacı hazineden tahsis
yoluyla sağlanmaktadır.
Tablo 23 – Tahsisli Taşınmazların Kurumlara Göre Dağılımı
TAHSİS EDİLEN KURUM
ADET
Çevre ve Orman Bakanlığı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Milli Savunma Bakanlığı
Milli Eğitim Bakanlığı
Sağlık Bakanlığı
Köy Tüzel Kişilikleri
Ulaştırma Bakanlığı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Başbakanlık
İçişleri Bakanlığı
Adana Valiliği
Adana Belediyeleri
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı
Adalet Bakanlığı
Kaymakamlıklar
Maliye Bakanlığı
Kültür ve Turizm Bakanlığı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
Diğer
5.884
398
317
266
122
116
115
113
112
106
90
65
46
39
32
26
22
15
26
TOPLAM
7.910
2008
YÜZÖLÇÜM
(m²)
760.845.966
591.590
17.201.076
2.684.262
1.313.711
1.178.693
2.555.540
9.443.703
776.913
1.766.675
804.021
1.109.973
2.211.392
1.030.259
1.530.965
267.773
171.410
80.837
830.144
806.394.903
ADET
2009
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ADET
6.130
398
314
259
123
115
117
115
112
105
91
67
45
41
32
26
20
13
30
810.487.798
591.590
17.182.470
2.717.006
1.279.214
1.174.493
2.563.733
9.785.337
763.758
1.721.369
858.107
1.139.227
1.882.562
1.069.009
1.530.965
267.773
236.287
76.919
849.052
6.711
398
316
255
122
120
78
114
115
126
90
73
47
40
32
25
19
13
30
8.153
856.176.669
8.724
2010
YÜZÖLÇÜM
(m²)
1.237.350.715
591.589
17.299.186
2.767.353
1.278.732
1.180.576
2.326.908
9.689.695
768.786
1.474.306
852.758
1.147.513
1.884.431
1.065.718
1.530.963
264.289
231.92
76.919
849.051
1.282.631.408
İl sınırları içerisinde de Hazine arazileri ticari faaliyet içermeyen kamu hizmetleri için
kamu idarelerinin kullanımına bedelsiz olarak bırakılmakta olup tahsis konusunda işlemler
yıllar itibariyle artış göstermektedir. 2008 yılına ait Adana ili tahsisli taşınmaz sayısı 7.910
iken, 2009 yılında 8.153 adet olmuş ve 2010 yılına gelindiğinde bu sayı 8.724’e çıkmıştır. Bu
veriler detaylı olarak Tablo 23’ te verilmektedir. Buna göre 2010 yılı itibariyle toplam
1.282.631.408 m² yüzölçümlü Hazine arazisi belirtilen kamu kurumlarına tahsis edilmiş ve
kamu yararına sunulmuştur.
Adana Valiliği, Hıfzı Sıhha binası ve Sağlık Tesis Alanı Defterdarlık tarafından tahsis
edilen taşınmazlara örnek olarak gösterilebilir.
41
Adana Valiliği
Hıfzı Sıhha
Sağlık Tesis Alanı
3-İRTİFAK HAKKI İŞLEMLERİ
Bakanlıkça, Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin Hüküm ve Tasarrufu
altındaki yerler üzerinde çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri
lehine özel kanunlar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri, 19.06.2007 tarihli Resmi
Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ile 324 Sıra Sayılı
Milli Emlak Genel Tebliğleri çerçevesinde; irtifak hakkı tesis edilmekte veya kullanma izni
verilmektedir.
İrtifak Hakkı, bir taşınmaz üzerine malikin üçüncü bir kişiye, taşınmazın altında ve
üstünde yapı yapma ve bu yapının belirtilen süre içerisinde kullanma yetkisinin verilmesidir.
Milli Emlak İşlemlerinde başlıca şu amaçlarla İrtifak Hakkı tesis edilmektedir:







Sağlık Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Eğitim Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Turizm Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Enerji Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi (Petrol Boru Hattı- Enerji Nakil Hattı-Enerji Tesisi v.s.)
Liman-İskele-Rıhtım Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Kültürel Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Yatırım Amaçlı İrtifak Hakkı Tesisi
Defterdarlık tarafından irtifak hakkı tesis edilen bazı taşınmazlar ve üzerindeki yapılar
aşağıda örnek olarak gösterilmiştir. İl sınırları içerisinde ekonomik değer, istihdam ve katma
42
değer üreten bu yapılar, Hazine arazilerinin ilgili kuruluşlar lehine irtifak işlemi tescil edilmesi
neticesinde ülke genelinde ekonomiye de katkı sağlamaktadırlar.
Adana Defterdarlığınca Yatırım Amaçlı İrtifak Hakları Kurulan Taşınmaz
Adana Defterdarlığınca Organize Hayvancılık Amacıyla İrtifak Hakkı Verilen Taşınmaz
Adana Defterdarlığınca Spor Amaçlı İrtifak Hakkı Tesis Edilen Taşınmaz
43
Adana Defterdarlığınca Enerji Yatırımı Amaçlı İrtifak Hakkı Tesis Edilen Taşınmaz
Liman ve İskele Amaçlı Kurulan İrtifak Hakkı
Tarımsal Sanayi Amaçlı Kurulan İrtifak Hakkı
Turizm Amaçlı Kurulan İrtifak Hakkı
44
Adana ili sınırları dahilinde 2008-2009-2010 yılına ait tesis edilen irtifak hakları, Tablo
24’ e göre işlem bazında değerlendirildiğinde 2008 yılında 162 adet, 2009 yılında 45 adet ve
2010 yılında ise 37 adet irtifak hakkı işlemi tesis edilmiştir. Bu işlemler neticesinde toplamda 3
yılda 8.438.491 TL gelir elde edildiği görülmektedir.
Tablo 24 - 2008-2009-2010 Yılları İrtifak Hakları İstatistik Tablosu
İRTİFAK
HAKKI
TÜRÜ
2008
2009
2010
ADET
BEDEL (TL)
ADET
3
99.933
2
94.228
4
122.738
9
316.898
YATIRIM
71
617.322
-
-
-
-
71
617.322
DİĞER
88
1.157.959
43
1.678.401
33
4.667.910
164
7.504.270
162
1.875.214
45
1.772.629
37
4.790.648
244
8.438.491
SOSYAL
AMAÇLI
TOPLAM
BEDEL (TL)
ADET
TOPLAM
BEDEL (TL)
ADET
BEDEL (TL)
Grafik 6- İrtifak Hakkı Gelirleri Grafiği
4,790,648 TL
1,875,214 TL
2008
1,772,629 TL
2009
2010
4- KİRA İŞLEMLERİ
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, Hazine
Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ile 300 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği
hükümleri uyarınca yürütülmektedir.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri hukuki kısıtlılığı bulunmayan taşınmazlar üzerinde
tesis edilmektedir.
45
2010 YILI İLÇE BAZINDA KİRA DURUMU
4 adet taşınmaz
729.463 TL
2 adet taşınmaz
5.177 TL
2 adet
taşınmaz
1.153 TL
2 adet taşınmaz
7.136 TL
1 adet
taşınmaz
17.220 TL
38 adet taşınmaz
76.101 TL
5 adet taşınmaz
4.456 TL
7 adet
taşınmaz
24.572 TL
5 adet taşınmaz
1.441.992 TL
157 adet taşınmaz
729.463 TL
3 adet taşınmaz 8.995 TL
13 adet taşınmaz 57.326 TL
46
Defterdarlıkların 5 yıla kadar, yıllık tahmini kira bedeli her yıl Mali Yılı Bütçe Kanunu (i)
cetvelinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 76. maddesi uyarınca belirlenen parasal sınıra
kadar (pazarlık usulü ile yapılacak kiralamalarda bu sınırın yarısına kadar) kiralama yetkisi
bulunmaktadır.
İl sınırları içerisinde Defterdarlık tarafından kiraya verilen toplam taşınmaz sayısı;
Tablo 25 verilerine göre 2010 yılında 239’ dur. Kiraya verilen taşınmazlar karşılığında elde
edilen toplam gelir miktarı 2010 yılında 8.479.782 TL olmuştur.
Tablo 25 - 2008-2009-2010 Yılları Adana Geneli Kira Gelirleri
İLÇESİ
ADET
2008
BEDEL (TL)
ADET
2009
BEDEL (TL)
ADET
2010
BEDEL (TL)
TOPLAM
BEDEL (TL)
MERKEZ
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
YUMURTALIK
453
2
1
1
5
4
21
4
1
6
13
875.150
5.566
1.497.459
813
20.181
7.761
26.324
6.226
4.163
21.412
41.910
208
1
16
6
5
13
3
6
13
572.449
5.575
2.846.967
27.753
17.990
26.965
4.727
24.062
44.564
157
2
5
2
5
7
3
38
1
2
4
13
729.463
7.136
1.441.992
5.177
4.456
24.572
8.995
76.101
17.220
1.153
28.180
57.326
2.177.062
18.277
5.786.418
5.990
4.456
72.506
34.746
129.390
28.173
5.316
73.654
143.800
TOPLAM
511
2.506.965
271
3.571.049
239
2.401.771
8.479.782
Grafik 7- Kira Gelirleri Grafiği
3,571,049 TL
2,506,965 TL
2008
2,401,771 TL
2009
2010
Hazine arazilerinin değerlendirilmesi ve tarıma elverişli arazilerin, Hazine
Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte bulunan bedel belirleme ölçütleri
çerçevesinde, topraksız veya az topraklı çiftçilere pazarlık usulüyle kiraya verilebileceği
belirlenmiş olup bu doğrultuda Defterdarlık, Adana’da toprakla uğraşan halkın talepleri
doğrultusunda kiralama işlemlerini karşılamak istemektedir.
47
Adana Defterdarlığınca kiraya verilen taşınmazlara örnekler aşağıda gösterilmiştir.
Yapılan kiralamalar il sınırları içerisinde bulunan Hazine arazilerinin daha verimli
kullanılmasını ve çok boyutlu olarak yararlanılmasını sağlamaktadır.
Defterdarlığımızca Kiraya Verilen Taşınmazlar
2008-2009-2010 yılları arasında Adana sınırları dahilinde bulunan kamu konutları
(Lojman) sayısının ve bu konutlardan elde edilen kira bedellerin belirtildiği Tablo 26’ ya göre
2010 yılı içerisinde Adana sınırları dahilinde bulunan kamu konutları sayısı 2.926 olup bu
konutlardan elde edilen 2008-2009-2010 yılları için toplam lojman kira bedeli 12.257.476 TL’
dir. 2009 yılı kira gelirleri 2008 yılına kıyasla 603.229 TL’ lik yani %18 oranında artış
göstermiştir. 2010 yılı artış miktarı 940.864 TL, oransal değeri ise, %23’ tür.
Tablo 26 - Adana Geneli Kamu Konutları (Lojman) Sayısı Ve Kira Gelirini Gösterir Tablo
2008
İLÇESİ
ADET
MERKEZ
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
YUMURTALIK
TOPLAM
2.229
36
424
15
19
29
81
18
22
39
13
2.925
BEDEL (TL)
2009
ADET
2.783.405 2.229
15.188
36
359.188
424
16.199
15
21.175
19
33.093
29
74.222
81
25.650
18
22.322
22
7.372
39
12.238
13
3.370.052 2.925
BEDEL (TL)
2010
ADET
3.315.067 2.229
36.117
36
396.394
451
19.192
31
17.549
20
32.980
29
78.990
81
27.456
18
27.396
22
9.361
39
12.779
13
3.973.281 2.969
48
BEDEL (TL)
4.122.228
44.604
483.729
27.450
20.491
37.017
93.913
32.742
27.430
9.890
14.646
4.914.145
TOPLAM
BEDEL (TL)
10.220.700
95.909
1.239.311
62.841
59.214
103.089
247.124
85.848
77.148
26.623
39.663
12.257.476
5 – SATIŞLAR
Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan ve kamu hizmetleri için gerekli olmayan
taşınmazlar çeşitli yollarla tasfiye edilmektedir. Bu tasfiye yöntemlerinden en önemlisi ise
satıştır. Mülkiyeti devir borcu doğuran işlemlerin başında gelen satış, bir sözleşme sonucu
meydana gelir. Satış konusu birçok kanunda düzenlenmiştir. Satış ile ilgili genel düzenleme
Borçlar Kanununda yer almaktadır. Hazineye ait taşınmazların satışı işlemleri genel olarak
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmazların Değerlendirilmesi
ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümleri ile
19.06.2007 tarihli ve 26557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.07.2007 tarihinde
yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik çerçevesinde
yürütülmektedir.
İl sınırları içerisinde bulunan Hazine arazilerinin satışı Defterdarlık tarafından
yürütülmekte olup, Tablo 27’ de 2008-2009-2010 yıllarına ait satış verileri incelenmiştir. 2010
yılına ait satış rakamları 564 adettir. Bu satış işlemleri karşılığında elde edilen satış bedeli
9.883.030 TL’ dir.
Tablo 27 - Satış İstatistik Tablosu (Tahakkuk)
SATIŞ ŞEKLİ
2886 S.K.
4706 S.K
4070 S.K.
2942/30 S.K.
2004/129 S.K.
4342 S.K.
ADET
114
34
23
1
3
-
TOPLAM
175
2008 YILI
2009 YILI
2010 YILI
BEDEL ( TL )
ADET
BEDEL ( TL )
ADET
BEDEL ( TL )
8.567.266
58
2.454.967
93
4.195.225
2.736.557
40
1.275.497
46
641.740
944.199
12
235.633
25
869.904
99.524
2
1.591.755
224.008
3
108.225
1
4.322
303
1.581.795
399
4.171.838
12.571.554
418
7.247.872
564
Grafik 8- Satış Gelirleri Grafiği (Tahakkuk)
12.571.554 TL
9.883.030 TL
7.603.635 TL
2007
7.247.872 TL
2008
2009
49
2010
9.883.030
2886 sayılı Kanuna göre satış işlemleri yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Kanunları ile
belirlenen
parasal
limitler
çerçevesinde,
kanunda
öngörülen
ihale
usulleriyle
gerçekleştirilmektedir. Hazineye ait olup ve bir kamu hizmeti için tahsisli olmayan taşınmazlar
ile tahsisli olup da tahsis amacında kullanılmayan taşınmazların ekonomiye kazandırılması
bakımından atıl Hazine taşınmazlarının satışı, hem izlenen ekonomi politikası hem de kamu
kaynak paketi olarak yürütülen acil eylem planında büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle,
Hazineye ait taşınmazların tespit ve satış işlemlerinin hazırlanacak bir program dahilinde
yapılması hususunda Adana ili sınırları dahilinde Defterdarlık yetkili olup bu program dahilinde
satış işlemlerinin yapılması hususunda çalışmalar yapılmaktadır. Sadece 2886 sayılı Kanuna
göre ilimiz sınırları içerisinde 2010 yılında 93 adet taşınmaz satılmış olup bu satış karşılığında
elde edilen bedel 4.195.225 TL’ dir.
4706 sayılı Kanuna göre Hazineye ait olan ve bir kamu hizmeti için gerekli olmayan
taşınmazların satılarak tasfiye edilmesi ve elde edilecek gelirlerin ekonomiye kazandırılması
yönünde, özellikle 1994 yılından itibaren hızlı bir şekilde yürütülen çalışmalar halen devam
etmektedir.
4706 sayılı Kanunun 4. maddesine göre Hazineye ait taşınmazların;
• Hisse oranı yüzde kırkı, hisse miktarı uygulama imar planı sınırları içinde dört yüz, dışında ise
dört bin metrekareyi aşmamak kaydıyla talepte bulunan hissedarlarına,
• Belediye ve mücavir alan sınırları dışında, köy ve mezralarının yerleşme alanı içinde bulunan
ve yüzölçümü beş bin metrekareye kadar olanları kullanıcılarına,
• 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre kurulan vakıflara,
• Kuruluş amaçlarında kullanılmak ve ticari faaliyete konu edilmemek üzere; kanunla
kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına,
• Tapudaki kayıtlarında, tapu fazlalıklarının Hazineye ait olduğuna ilişkin şerh bulunan
taşınmazlardaki bu fazlalıklar, tapu malikine veya mirasçılarına,
Rayiç bedel üzerinden doğrudan satışı yapılabilmektedir.
4706 sayılı Kanuna göre ilimiz sınırları içerisinde 2010 yılında 46 adet taşınmaz satılmış
olup, bu satış karşılığında elde edilen bedel 641.740’ dir.
4070 Sayılı Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanunun yürürlük tarihinde
müracaat eden kişilerin taleplerine bağlı olarak Hazineye ait tarım arazileri kullanıcılarına,
kiracılarına ve hissedarlarına doğrudan veya öncelikli alım hakkı kullanılmak suretiyle ihale ile
satışı yapılmaktadır. 4070 sayılı Kanunun müracaat süresi 19.07.2006 tarihinde sona ermiş
olup bu tarihe kadar yapılan başvuruların satış işlemlerine devam edilmektedir. Adana ili
merkez sınırları içerisinde kalan taşınmazların 4070 sayılı kanuna göre satış işlemlerinin
değerlendirilmesinde 23.07.2004 tarihi dikkate alınmış olup bu tarih Büyükşehir belediye
mücavir alanının belirlendiği tarihtir. 4070 sayılı Kanun uyarınca yapılan satış işlemleri Adana
ili sınırları dahilinde Defterdarlık tarafından gerçekleştirilmektedir. 4070 sayılı Kanuna göre
ilimiz sınırları içerisinde 2010 yılında 25 adet taşınmaz satılmış olup bu satış karşılığında elde
edilen bedel 869.904 TL’ dir.
Hazinenin hissedar bulunduğu taşınmazlar, diğer hissedarlar tarafından paydaşlığın
giderilmesi davasına konu edilebilmektedir. Hazine hisselerinin, daha düşük bedellerle satışını
önlemek amacıyla Maliye Bakanlığından alınan yetki çerçevesinde Defterdarlık izale-i şuyu
satışlarına iştirak etmekte, bu yolla Hazine hisselerinin gerçek değeri üzerinden satışı
sağlanmakta
veya
bir
kamu
hizmetine
ayrılmış
yerlerde
bulunan
50
taşınmazlarının diğer hisselerinin alımı mümkün olabilmektedir. 2004 sayılı İcra İflas
Kanunun 129. maddesine göre 2010 yılında 1 adet satış yapılmıştır. Bu satış karşılığında elde
edilen bedel 4.322 TL’ dir.
Örnek Resimlerdede Hazine adına kayıtlı olup Defterdarlık tarafından satışa konu
yapılan taşınmazlar görülmektedir.
Arsası Hazinece Satılan ve Hastane Yapımına Konu Olan Taşınmaz
Arsası Hazinece Satılan ve Hastane Yapımına Konu Olan Taşınmaz
Arsası Hazinece Satılan Taşınmazlar
51
2010 YILI İLÇE BAZINDA TAŞINMAZ SATIŞLARI
1 adet taşınmaz
4.505 TL
6 adet taşınmaz
10.300 TL
127 adet
taşınmaz
189.300 TL
2 adet taşınmaz
23.900 TL
7 adet taşınmaz
1.263.355 TL
13 adet
taşınmaz
193.990 TL
1 adet taşınmaz
4.322 TL
127 adet
taşınmaz
3.758.645 TL
6 adet taşınmaz
262.874 TL
52
Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazine taşınmazlarının satış bedellerinin
tahsil edilen kısmından ilgili Belediyeye yüzde otuz, varsa Büyükşehir Belediyesine de yüzde on
oranında pay verilmekte olup Belediye mücavir alan sınırları dışındaki köylerde bulunan Hazine
taşınmazlarının satış bedellerinin tahsil edilen kısmından da köylere hizmet götürmek üzere il
özel idaresine %25 oranında pay verilmektedir.
Yapılan bu uygulamayla merkezi bütçede yer alan Defterdarlıktan yerel bütçede yer
alan Belediye, İl Özel İdaresi ve köylere kaynak aktarımı sağlanmakta, bu sayede de dolaylı ve
etkin bir şekilde kamu kaynakları yöre ihtiyaçlarının karşılanması için transfer edilmektedir.
Adana genelinde Belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan Hazineye ait arsa ve
arazilerin satış bedellerinin tahsil edilen kısımlarından, Merkez ve İlçelerde, Belediye ve Özel
İdarelere aktarılan paylar Tablo 28’ de belirtilmiştir. Buna göre 2010 yılı içerisinde Belediye
Başkanlıklarına aktarılan toplam bedel 3.435.187 TL’ dir. İl Özel İdaresine ayrılan ve aktarılan
bedel ise 3.253.697 TL’ dir.
Tablo 28 - Adana Genelinde Merkez Ve İlçeler Olarak Belediye Ve
Özel İdarelere Aktarılan Payları Gösterir Tablo
2008
İLÇESİ
BELEDİYE
2009
ÖZEL
İDARE
2010
TOPLAM
ÖZEL
BELEDİYE
İDARE
BELEDİYE
ÖZEL
İDARE
-
3.059.439
3.068.064
9.992.024
3.068.706
-
-
-
662
-
662
-
-
-
-
-
-
-
BELEDİYE
MERKEZ
3.333.223
642
3.599.363
ALADAĞ
-
-
CEYHAN
-
FEKE
ÖZEL
İDARE
-
-
-
-
-
1.603
-
1.603
İMAMOĞLU
8.639
5.271
-
-
-
-
8.639
5.271
KARAİSALI
42.252
16.535
33.342
25.111
4.254
34.489
79.847
76.135
627
57.456
-
-
11.414
14.501
12.041
71.957
167.560 203.518
355.273
120.232
581.215
581.045
KARATAŞ
KOZAN
58.382 257.296
POZANTI
61.303
3.588
-
-
-
-
61.303
3.587
SAİMBEYLİ
955
-
10.645
1.342
4.706
14.143
16.307
15.485
TUFANBEYLİ
-
-
1.793
1.300
99
-
1.892
1.299
YUMURTALIK
-
13.241
-
11.636
-
4.609
-
24.877
3.812.703 242.907 3.435.188
3.258.308
10.753.272
3.850.632
TOPLAM
3.505.381 354.029
Adana ili sınırları içerisinde bulunan Genel bütçeye dahil dairelerin hizmet dışı kalan
atıl durumdaki hurda nitelikli taşınır mallarının satılarak tasfiye edilmesi ve taşınır malların
elden çıkarılması işlemleri Defterdarlık yetkisi dahilinde bulunmaktadır. Tablo 29’ da 20082009-2010 yıllarına ait Adana Geneli Taşınır Mal Satış İstatistik bilgileri belirtilmiştir. Buna
göre; Adana Merkezde 379 adet, toplamda 501 adet taşınır mal satışı yapılmış olup bu
satışlardan toplamda 664.776 TL gelir elde edilmiştir.
53
Grafik 9- Belediyelere ve Özel İdarelere Aktarılan Paylar Grafiği
3,812,703
3,505,381
3,435,188
3,258,308
BELEDİYE
ÖZEL İDARE
354,029
2008
242,907
2009
2010
Taşınır malların satış işlemlerinin yapılması hem atıl durumdaki hurdaların yeniden
değerlendirilmesi hem de hazineye gelir kaydedilmesi ve ekonomiye yeniden kazandırılması
açısından önem arz etmektedir.
Tablo 29 - Adana Geneli Taşınır Satış İstatistik Tablosu (Tahsilat)
2008
MÜDÜRLÜK
ADET
MERKEZ
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
YUMURTALIK
TOPLAM
BEDEL (TL)
2009
ADET
2010
BEDEL (TL)
ADET
BEDEL (TL)
TOPLAM
ADET
BEDEL (TL)
90
1
2
3
3
7
1
1
-
207.244
300
11.383
375
1.469
343
85
550
-
78
72
1
5
8
1
-
97.675
25
220
11.076
378
296
-
211
1
1
3
1
1
1
-
336.384
10.211
406
420
628
716
7.000
950
-
379
8
72
3
5
11
16
2
2
1
2
606.053
1.524
10.862
11.660
1.015
14.204
8.312
556
7.655
950
1.982
108
221.749
165
109.670
219
356.718
501
664.776
6 - DEVİR VE TERK İŞLEMLERİ
Ülke genelinde artan konut ihtiyacını planlı bir şekilde karşılamak, arz yetersizliğini
gidermek ve özellikle dar gelirlilere yönelik konut projeleri yapmak amaçlı arsa üretim
alanı kapsamında kalan ve devrinde sakınca bulunmayan Hazineye ait taşınmazlar,
Defterdarlığıkça Toplu Konut İdaresine (TOKİ) bedelsiz olarak devredilmektedir.
1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanununun Ek 4. Maddesine
göre; arsa üretim alanında kalan taşınmaz malların Toplu Konut İdaresi Başkanlığının talebi,
Maliye ve Bayındırlık ve İskan Bakanlarının müşterek teklifi ve Başbakanın onayı ile belirlenen
Hazineye ait arsa ve araziler, Hazine adına tescil edilecek arsa ve arazilerin mülkiyeti Toplu
Konut İdaresi Başkanlığına bedelsiz olarak devir işlemi yapılmaktadır.
54
2008-2009-2010 yıllarına ait İlçeler itibariyle Adana genelinde 1164 sayılı Arsa Üretimi
ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun Uyarınca TOKİ’ ye yapılan devirlere ait istatistiki veriler
Tablo-30’ da incelenmiştir. Buna göre; Adana Merkez’de 83 adet taşınmazın TOKİ’ ye devir
işlemi yapılmış olup, 191.067 m² yüzölçümlü alan devre konu olmuştur. Toplu Konut İdaresine
(TOKİ) 26.04.2009 tarihinden günümüze kadar devri yapılan Hazine taşınmazlarının piyasa
değerinin 1.515.520,00 TL olduğu MEOP kayıtlarından tespit edilmiştir.
Tablo 30 - İlçeler İtibariyle Adana Genelinde 1164 Sayılı Yasa Uyarınca Toplu Konut
İdaresine (TOKİ) Yapılan Devirleri Gösterir Tablo
2008
MÜDÜRLÜK
ADET
2009
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ADET
2010
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ADET
TOPLAM
YÜZÖLÇÜM
(m²)
ADET
YÜZÖLÇÜM
(m²)
MERKEZ
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
YUMURTALIK
22
-
172.545
-
35
-
11.185
-
26
-
7.337
-
83
-
191.067
-
TOPLAM
22
172.545
35
11.185
26
7.337
83
191.067
Ayrıca TOKİ dışında 3194 sayılı İmar Kanununun 11. maddesine göre imar planlarında
kamusal amaçlara (yol, park, otopark vb.) ayrılan alanlar Belediyelere ilgili kamu hizmetlerinin
yerine getirilmesi için bedelsiz olarak kamunun kullanımına terk edilmektedir.
TOKİ TARAFINDAN YAPILAN KONUTLAR
55
MERKEZ PARK
7- ECRİMİSİL VE TESPİT İŞLEMLERİ
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelikte Ecrimisil; “Hazine taşınmazının,
idarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, idarenin
bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın,
taşınmazın işgalden önceki haliyle elde edilebilecek muhtemel gelir esas alınarak idarece talep
edilen tazminat” olarak tanımlanmıştır.
Bu çerçevede, Milli Emlak birimlerince Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin
hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların işgale uğrayıp uğramadıklarının, işgalli ise işgalin
süresi, tasarrufun şekli ve sebebinin, kira sözleşmelerine aykırı veya fazla kullanımın mevcut
olup olmadığının, kamu kurumlarına tahsis edilen taşınmazların ise tahsis edildikleri amaçlar
doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığının ve dahi Hazine taşınmazlarının fiili durumunun
belirlenmesi ve taşınmaz üzerindeki değişikliklerin tespit edilmesi hazırlanan yıllık programlar
dahilinde yapılmaktadır.
Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin Hüküm ve Tasarrufu altındaki yerlerin
herhangi bir hukuki sebebe dayanmaksızın kullanılması veya kiralanan yerlerin kira süresi
sonunda tahliye edilmemesi durumunda mahallinde işgalli kullanıcılarına yönelik tespitleri
yapılarak ecrimisil işlemine konu edilir.
Ecrimisil, iki ana unsur üzerinde değerlendirilmektedir: İlki, sahibinin rızası dışında
kullanılan bir mal olması, ikincisi ise bu malın kullanımından dolayı mal sahibinin bir zarara
uğrayıp uğramadığına bakılmamasıdır.
Hazine taşınmazlarının, herhangi bir hukuki nedene dayalı olmaksızın kullanıldığının
tespit edilmesi halinde, 15 gün içinde fuzuli şagil adına ecrimisil tespit, takdir ve tahakkuk
edilerek muhataba tebliğ edilmektedir.
56
Tablo 31 - MEOP Kayıtlarına Göre Tespiti Yapılan Taşınmazlara Ait İstatistik
2009
İLÇESİ
BATI EMLAK MÜD.
DOĞU EMLAK MÜD.
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
POZANTI
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
YUMURTALIK
TOPLAM
TOPLAM
TAŞINMAZ
(Adet)
8.035
15.148
2.836
8.941
6.705
1.980
4.529
2.563
9.028
5.409
5.657
3.973
2.648
77.452
2010
TESPİTİ
YAPILAN
TAŞINMAZ
( Adet)
1.890
2.598
251
970
329
459
4.481
483
1.034
810
864
87
1.058
15.314
ORAN
(%)
24
17
9
11
5
23
99
19
11
15
15
2
40
20
TOPLAM
TAŞINMAZ
(Adet)
8.088
16.322
2.943
7.584
7.153
2.025
4.932
2.567
12.512
5.429
5.816
4.087
2.611
82.069
TESPİTİ
YAPILAN
TAŞINMAZ(
Adet)
5.236
1.647
536
2.087
1.025
489
2.945
2.008
5.054
857
86
389
1.097
23.456
ORAN
(%)
65
10
18
28
14
24
60
78
40
16
1
9
42
29
2010 tarihi itibariyle il sınırları içerisinde merkez müdürlükler ve ilçeler dahil olmak
üzere toplam taşınmaz sayısı 82.069 adettir. Bu taşınmazların 23.456 adetine tespit işlemi
uygulanmış ve tespit çalışmaları %29 oranında tamamlanmıştır. Hazine Taşınmazlarının kayıt
altına alınma çalışmaları yıllık tespit programları çerçevesinde devam etmektedir.
2009 ve 2010 yıllarına ait ecrimisil işlemlerinin merkez ve ilçeler bazında karşılaştırmalı
olarak incelendiği Tablo 32’ de 2009 yılında Batı Emlak Müdürlüğü çalışma alanı içinde
20.851.861 m², Doğu Emlak Müdürlüğü çalışma alanı içinde 67.639.869 m² olmak üzere toplam
88.491.869 m²’ lik alanda tespit çalışmaları tamamlanarak 12.200.947 TL ecrimisil tahakkuk
ettirilmiştir. 2010 yılında ise Batı Emlak Müdürlüğü çalışma alanı içinde 24.830.208 m², Doğu
Emlak Müdürlüğü çalışma alanı içinde 93.947.261 m² olmak üzere toplam 118.777.470 m²’ lik
alanda 14.549.474 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmiştir.
Tablo 32 - Ecrimisil İşlemlerinin İlçelere Göre Dağılımı
2009
İLÇE
2010
TAHAKKUK EDEN
İŞGAL EDİLEN
ECRİMİSİL BEDELİ
YÜZÖLÇÜM(m²)
(TL)
İŞGAL EDİLEN
YÜZÖLÇM (m²)
TAHAKKUK EDEN
ECRİMİSİL BEDELİ
(TL)
BATI EMLAK MÜD.
ALADAĞ
CEYHAN
FEKE
SAİMBEYLİ
TUFANBEYLİ
TOPLAM
DOĞU EMLAK MÜD.
İMAMOĞLU
KARAİSALI
KARATAŞ
KOZAN
YUMURTALIK
POZANTI
TOPLAM
5.635.161
417.038
11.668.185
761.818
2.317.854
51.805
20.851.861
21.972.505
4.783.366
12.007.558
9.520.900
17.229.261
1.628.517
497.762
67.639.869
1.305.743
25.213
1.619.916
78.805
178.963
14.969
3.223.609
3.084.668
370.471
402.203
878.895
1.673.616
688.952
1.878.533
8.977.338
3.612.942
1.102.374
17.315.425
860.031
697.284
1.242.150
24.830.208
28.417.129
4.801.847
11.912.445
18.704.158
24.411.297
239.472
5.460.909
93.947.261
1.642.781
78.053
3.586.416
86.975
44.458
53.138
5.491.825
3.259.427
524.591
409.854
1.883.147
1.534.195
1.046.650
399.780
9.057.649
GENEL TOPLAM
88.491.730
12.200.947
118.777.470
14.549.474
57
Grafik 10- Ecrimisil Gelirleri Grafiği
14,549,474
13,709,733
12,200,947
8,088,169
2007 YILI
2008 YILI
2009 YILI
2010 YILI
Kamu kaynakları içerisinde duran varlık olarak yer alan ve MEOP programında
kayıtlandırılan Milli Emlak menşeli kamu gelirlerine bakıldığında taşınmaz mal satış gelirleri
2010 yılında % 36.27 oranında aratarak 9.87.142 TL olmuştur. Milli emlak yönetim gelirleri
içerisinde yer alan kira-irtifak-ecrimisil gelirleri 2010 yılında %23,87’ lik bir artış göstererek
26.656.038 TL olmuştur.
Tablo 33 - Merkez Ve İlçeler Milli Emlak Gelirleri (Tahakkuk)
2007
A-
Taşınmaz Mal Satış Geliri
2008
2009
2010
7.603.635
12.571.554
7.247.872
9.877.142
a)2886 S.K. 45. Mad. Göre Satış Geliri
4.770.405
8.567.266
2.454.967
4.009.966
b)2886 S.K. 36. Mad. Göre Satış Geliri
-
-
-
-
1.311.878
2.736.557
1.275.497
892.943
-
-
-
-
1.076.932
99.524
1.591.755
-
f)2942/26 S.K. Göre Trampa
-
-
-
-
g)4070 S.K. Göre Satış Geliri
444.420
944.199
235.633
798.071
h)2004/129. Mad. Göre İzalei Şüyu
-
224.008
108.225
4.322
I)4342 S.K. Göre Satış
-
-
1.581.795
4.171.838
-
-
c)4706 S.K.4.Mad. Göre Doğrudan Satış Geliri
d)4706/5 S.K. Göre Satış Geliri
e)2942/30 S.K. Göre Satış Geliri
-
-
14.731.882
21.461.961
a)Lojman Kira Geliri
3.171.537
3.370.051
3.973.280
4.914.145
b)Ecrimisil Geliri
8.088.169
13.709.733
12.200.950
14.549.474
c)Kira Geliri
2.447.888
2.506.963
3.571.048
2.401.771
d)İrtifak Hakkı Geliri
1.024.288
1.875.214
1.772.629
4.790.648
C-
Taşınır Mal Satış Geliri
227.315
221.748
109.671
356.718
D-
Çeşitli Gelir
998.116
978.632
1.144.047
2.540.461
23.560.948
35.233.895
30.019.497
39.430.362
i)Sertifikalı Satış
B-
Taşınmaz Mal İdare Geliri
TOPLAM
58
21.517.907
26.656.038
Grafik 11- Milli Emlak Gelirleri Grafiği (Tahakkuk)
16,000,000
14,000,000
12,000,000
Taş. Mal Satış
Geliri
Lojman Kira Geliri
10,000,000
8,000,000
Ecrimisil Geliri
6,000,000
Kira Geliri
4,000,000
İrtifak Hakkı Geliri
2,000,000
Çeşitli Gelir
0
2007
2008
2009
2010
2009 ve 2010 yıllarına ait Adana ili merkez ve ilçeler bazında satış, lojman kirası,
ecrimisil, kira, irtifak hakkı, taşınır mal satışı vb. işlemler karşılığında tahsil edilen toplam gelir
2009 yılında 27.627.580 TL’ dir. 2010 yılında ise bu miktar 33.640.324 TL’ ye ulaşmıştır. Tablo
34’ de ilgili yıllar itibariyle tahsil edilen işlemler ayrıntılı olarak görülmektedir.
Tablo 34 - Merkez Ve İlçeler Milli Emlak Gelirleri (Tahsilat)
2007
A-
Taşınmaz Mal Satış Geliri
a)2886 S.K. 45. Mad. Göre Satış Geliri
b)2886 S.K. 36. Mad. Göre Satış Geliri
2010
6.836.785
7.886.710
8.506.807
2.281.406
3.357.533
3.401.077
3.374.871
616.519
381.206
-
-
897.577
1.974.450
951.276
587.722
-
-
-
-
1.076.932
99.524
1.591.755
-
f)2942/26 S.K. Göre Trampa
-
-
-
-
g)4070 S.K. Göre Satış Geliri
316.689
d)4706/5 S.K. Göre Satış Geliri
e)2942/30 S.K. Göre Satış Geliri
CD-
2009
6.706.691
c)4706 S.K. 4. Mad. Göre Doğrudan Satış Geliri
B-
2008
1.834.257
800.064
252.582
h) 2004/129. Mad. Göre İzalei Şüyu
I) 4342 S.K. Göre Satış
-
224.008
108.225
4.322
-
-
1.581.795
4.223.201
ı)Sertifikalı Satış
-
-
-
-
10.100.151
14.381.014
18.487.154
22.236.337
3.171.538
3.370.051
3.973.280
4.914.145
3.456.437
6.628.787
9.170.197
10.129.772
2.447.888
2.506.963
3.571.048
2.401.771
Taşınmaz Mal İdare Geliri
a)Lojman Kira Geliri
b)Ecrimisil Geliri
c)Kira Geliri
d) İrtifak Hakkı Geliri
Taşınır Mal Satış Geliri
Çeşitli Gelir
TOPLAM
1.024.288
1.875.213
1.772.629
4.790.648
224.690
998.116
18.029.648
221.748
978.632
22.418.179
109.671
1.144.045
27.627.580
2.540.461
59
356.718
33.640.324
Grafik 12- Milli Emlak Gelirleri Grafiği (Tahsilat)
12,000,000
10,000,000
Taşınmaz Mal Satış Geliri
8,000,000
Lojman Kira Geliri
Ecrimisil Geliri
6,000,000
Kira Geliri
İrtifak Hakkı Geliri
4,000,000
Çeşitli Gelir
2,000,000
0
2007
2008
2009
2010
8 - İDARİ DAVALAR
Defterdarlık bünyesinde kamu hukukuna bağlı iş ve işlemler üretilmekte olup yapılan
idari işlemlerin hukuka uygunluğu Defterdarlıkça önemsenmektedir. Hazinenin hak ve
menfaatlerini ihlal eden idari işlemler aleyhine Defterdarlık davacı sıfatıyla iptal ve tam yargı
davaları açarak hatalı işlemlerin giderilmesi yönlü çalışmalarda bulunmaktadır. Diğer taraftan
gerçek veya tüzel kişilerde Defterdarlığın yapmış olduğu iş ve işlemleri idari yargıda dava
konusu yapabilmektedirler.
Adana ili sınırları dahilinde idari iş ve işlemlerden kaynaklı idarece ve idare aleyhine
açılan pek çok dava bulunmaktadır. 2008-2009-2010 yıllarına ait idari dava istatistiklerinin
incelendiği Tablo 35, 36 ve Tablo 37’ da açılan dava sayıları, bu davalar neticesinde alınan
sonuçlar, yıllar itibariyle ayrıntılarıyla incelenmiştir. Tabloların incelenmesinden idari davaların
önemli kısmının idaremiz lehine sonuçlandığı belirlenmektedir.
Kamu idareleri, kamu yararı amacını gerçekleştirebilmek için kamu gücüyle
donatılmışlardır. Hukuka uygunluk karinesi de bir kamu gücü ayrıcalığıdır. Bu, şu anlama gelir;
İdarenin aldığı bir karar, bir mahkeme tarafından iptal edilinceye veya yürütülmesinin
durdurulmasına karar verilinceye kadar hukuka uygun olduğu varsayılır ve uygulanmaya
devam edilir. İlgili kişinin bir idari karara itiraz etmesi, ona karşı dava açması o kararın
yürütülmesini durdurmaz. İdaremizin kamu hukukuna bağlı olarak ürettiği idari iş ve işlemler
bu özen içerisinde yürütülmekte olup açılan davaların büyük bir çoğunluğunun idaremiz lehine
sonuçlanması da üretilen idari iş ve işlemlerin kamu hukukuna uygun ve hukukilik
çerçevesinde yapıldığının ispatı niteliğindedir.
60
Tablo 35 - İdari Dava İstatistikleri – 2008
AÇILAN DAVA
SAYISI
SONUÇLANAN
DERDEST
LEHTE
ALEYHTE
KONUSUZ
KALAN
HASIM
DÜZELTME
BATI EMLAK
21
2
19
2
_
_
_
DOĞU EMLAK
27
_
27
_
_
_
_
PERSONEL
12
6
6
3
2
_
1
KURUMLAR SAY.
İLÇESİ/BİRİMİ
15
13
2
13
_
_
_
CEYHAN
_
257
39
131
11
115
_
KOZAN
6
2
4
2
_
_
_
81
280
97
151
13
115
1
İL TOPLAMI
Tablo 36 - İdari Dava İstatistikleri – 2009
AÇILAN DAVA
SAYISI
SONUÇLANAN
DERDEST
LEHTE
ALEYHTE
KONUSUZ
KALAN
HASIM
DÜZELTME
BATI EMLAK
15
_
15
_
_
_
_
DOĞU EMLAK
5
1
4
1
_
_
_
PERSONEL
6
4
_
3
1
_
_
KURUMLAR SAY.
_
4
_
3
1
_
_
İLÇESİ/BİRİMİ
CEYHAN
_
38
1
29
9
_
_
10
10
_
2
8
_
_
KOZAN
1
_
1
_
_
_
_
POZANTI
2
2
_
2
_
_
_
İMAMOĞLU
YUMURTALIK
İL TOPLAMI
4
_
4
_
_
_
_
43
59
25
40
19
_
_
Tablo 37 - İdari Dava İstatistikleri – 2010
İLÇESİ/BİRİMİ
AÇILAN DAVA
SONUÇLANAN
SAYISI
DERDEST
LEHTE
ALEYHTE
KONUSUZ
KALAN
HASIM
DÜZELTME
BATI EMLAK
10
1
9
1
_
_
_
DOĞU EMLAK
28
_
28
_
_
_
_
KARAİSALI
40
2
38
2
_
_
_
KOZAN
4
2
2
2
_
_
_
POZANTI
29
_
29
_
_
_
_
111
5
106
5
_
_
_
İL TOPLAMI
61
Adana Geneli Son 3 yıla ait toplam idari dava istatistikleri Tablo 38’ de verilmiş olup
son 3 yılda açılan dava sayısı 235 adettir. Ancak daha önceki yıllarda da açılan davalarla
birlikte son üç yılda 344 adet idari yargı davası sonuçlanmıştır. Hali hazırda ise 228 adet idari
yargı davası derdest durumdadır. 32 adet dava idaremiz aleyhine sonuçlanmıştır. 196 adet
idari yargı davası idaremiz lehine sonuçlanmış olup 115 adet dava haklı Hazine taleplerinden
dolayı (dava sonucu beklenilmeksizin taraf ilgili idarece dava konusu işlemler iptal
edildiğinden, davanın lehe sonuçlanmasıyla aynı mahiyette sonuç idari işlem neticesinde elde
edildiğinden) lehimize sonuçlanan dava sayısının 311 olduğunu kabul edebiliriz.
Bu
doğrultuda bakıldığında 344 adet davadan 311’ u yani ortalama %90’ ı lehimize
sonuçlanmıştır.
Tablo 38 - Adana Geneli Son Üç Yıllık Toplam İdari Dava İstatistikleri
AÇILAN DAVA
SONUÇLANAN
SAYISI
235
344
DERDEST
LEHTE
ALEYHTE
KONUSUZ
KALAN
HASIM
DÜZELTME
228
196
32
115
1
62