Kar Mücadelesi

Kar Mücadelesi-Siperler
Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Yüzey Kaplaması Yüzey Dokusu
• Kaplamanın yüzeysel dokusu ve pürüzlülüğü hem
sürüş konforunu hem de sürüş emniyetini belirler.
• Kaplama yeterince düzgün ama gerekli sürtünme
direncini sağlayacak kadar pürüzlü olmalıdır.
• Kaplamanın toplam kayma direnci yüzeyinin sahip
olduğu makro ve mikro pürüzlülüğüne bağlıdır.
• Yol yüzeyinin pürüzlülüğü, taşıtlara uygun bir
frenlenme ve iyi bir enine denge imkanı sağlamak
için gereklidir.
Makro ve Mikro Doku
Mikro pürüzlülük
(Agrega pürüzlülüğü)
Makro pürüzlülük
(kaplama pürüzlülüğü)
Tekerlek Şekil Değiştirmesi
Karlı Havalarda Lastik Basıncı
• Karlı yüzeylerde en iyi tutunmayı kış lastikleri sağlar.
• Aracın orijinal ebadından daha geniş lastik kullanılmaması ve
lastiklerin havasının indirilmemesi gerekir.
• Karlı havalarda, standart lastikler, gereğinden geniş olan veya havası
indirilmiş olan lastikler ile fren mesafesi çok uzar, direksiyon
hareketlerine cevap çok gecikir, patinaj çok çabuk başlar ve kayma
hareketleri kaçınılmaz olur.
• Buna karşılık lastik havalarının 3 psi artırılması, zemindeki karlı
tabakayı yarmaya yardımcı olur ve aracın çekişini arttırır.
• http://forum.vwturk.com/archive/index.php/t-39916.html
Kar ve Buz Etkisiyle Sürtünme Katsayısı
Değişimi
• Kar yağışı ve buzlanmanın
etkili olduğu kesimlerde, yol
ile taşıt tekerlekleri
arasındaki sürtünmenin
azalmasına, bunun sonucu
olarak taşıtların hareket
etmesini zorlaştırmakta,
taşıtların kontrolü
zorlaşmaktadır.
• Bunun sonucu olarak, can
ve mal kayıplarının
görüldüğü trafik kazalarına
neden olmaktadır
Kar Danaciği Şekilleri
Kar Kalınlığının Etkisi
• Yola yağış ve sürüntü ile gelen karın kalınlığı 5
cm’ yi aştığında, yoldaki trafik akışı etkilenir ve
seyir zorlaşır.
• Kalınlık 10 cm’ye ulaştığında ise, otomobil ve
benzeri küçük araçların yolda kalması ve yolu
kapatması olasıdır.
• Yolu kapanma durumuna getiren kar, yola
yağış ve sürüntü ile gelmektedir.
Kar Siperleri Neden Yapılır?
• Genellikle
yolların
kapanmasına neden olan kar,
yolun bitişiğinde bulunan
arazideki
karın,
hakim
rüzgarların etkisi ile sürüntü
halinde
yola
gelerek
birikmesinden oluşmaktadır.
• Kar yağdıktan sonra, kar
temizleme işlemi pahalıdır.
Bunun
yanında,
kar
temizliğinden sonra, kenara
biriken karlardan sonra kar
yağması
durumunda
temizleme işlemi oldukça
zordur.
Kar Siperlerinin Çalışma Esası
• Kar siperlerinin çalışma esası, kar taşıyan
rüzgarların hızını düşürerek hareketli olan karı,
kar siperlerinin önünde ve arkasında
biriktirmektir.
• Kar siperleri yolun en fazla kar birikeceği
düşünülen yerlerine yapılmalıdır. Yerleri
belirlenirken arazinin özellikleri ve hakim
rüzgar yönü de dikkate alınmalıdır. Hakim
rüzagr yönüne dik yapılmalıdır.
Statik kar siperleri
Canlı Kar Siperleri
Canlı Kar Siperleri
rüzgar
3 mt
yol
% 70 boşluklu kar siperi
3 mt
yol
% 10-30 boşluklu kar siperi
Statik Kar Siperleri
• Avantajları
• Dezavantajları
• Kullanımı kolaydır
• Yüksek kurulum ve
işletme maliyeti
• Bitkilendirmenin pratik
olmadığı yerlerde
uygundur.
• Ömrü yaklaşık 20 yıldır.
Canlı Kar Siperleri
• Avantajları
• Dezavantajları
• Statik siperlerden maliyeti
oldukça düşüktür
(yaklaşık 7 kat)
• Ömrü yaklaşık 50 yıldır
• Vahşi hayvanlara yaşama
şansı verir
• Güzel manzara sağlar
• Toprak erozyonunu önler
• Bitkilendirme belli
yüksekliğe ulaşıncaya
kadar etkinliği düşüktür
• Yoğunluğu bitkilendirme
sıklığına ve büyüme
şekline göre farklılık
gösterebilir.
• Böceklere ve haşerelere
karşı hassastır.
Kar Siperlerinin Boşluğa Bağlı
Olarak Etkinliği
(boşluk oranı)
(Statik Boşluksuz Siper)
(Boşluklu siper)
H= Siper yüksekliği
Kar Siperlerinde İyi Uygulamalar
• Mekanik kar kürüme, siperlere göre 100 kat daha pahalıdır.
• En iyi porozite (boşluk) % 40-50 dir.
• Tek sıra yüksek siperler, çok sıralı alçak sipelere göre tercih
edilmelidir. 1 sıra 1.8 mt siper= 2 sıra 1.2 mt; 1 sıra 2.4 mt siper= 5
sıra 1.2 mt siper
• Siperler görüşü artırır ve buzlanmayı önler
• Görüşü artırma ve etkinliği artırmak için siper yüksekliği 2.4 mt veya
daha fazla olmalıdır.
• Siperler, banketden en az 35*Siper yüksekliği mesafeye
yerleşitirilmelidir.
• Yerleştirilen siperler, hakim rüzgar yönüne göre 30o ye kadar
engeller
• Siperler prensip olarak hakim rüzgar yönüne dik yerleştirilir, ancak
zorunlu durumlarda 25o kadar sapma olabilir.
• Siperin altında toplam yüksekliğin % 10 u kadar boşluk bırak
• Siper uzunluğu en az yüksekliğin 20 katı olmalıdır
Kar Siperleri Tasarımı
• Uçan kar danecikleri ince daneli kum şeklini alır.
Ağır kar danecikleri ya havada askıda kalır veya
sıçrayarak yol yüzeyine ulaşır.
• Sıçrama için çok ağır olduklarında, yuvarlanarak
yüzey boyunca «kar dalgaları» oluşturur.
• Kar siperleri, rüzgarı kısıtlar ve rüzgar hızını azaltır.
• Kar siperleri tasarımında aynı menfezlerde olduğu
gibi kapasite hesabı yapılır.
• Öncelikle sipere üflenerek (uçarak) gelen kar
miktarı hesaplanır.
Yol mesafesi ve uzunluk hesabı
Uzatma= 0.6xsiperin yola mesafesi
Koruma alanı
Rüzgar
Kar siperi
Yarma
Karayolu
Örnek
Soru: Paralel siper 2.4 mt yükseliğinde ve 152 mt
uzunluğundaki yarmayı korumaktadır. Buna göre:
a) siperin yarmadan mesafesini,
b) Siper uzunluğunu hesaplayınız.
Çözüm:
a)Siperin yarmadan mesafesi: 25X2.40= 84 mt
b) Siper uzunluğu= 152+ 2x(0.6*84)= 252.8 mt
Birden fazla siper olması durumunda
örtüşme mesafesi(H= siper yüksekliği)
Taşınan Kar Miktarı Hesabı
Yağış
Kalan karın su
eşdeğeri
Buharlaşma
Taşınan
kar
(mesafe)
Siper
Hesaplamalarda Kabuller
• Su eşdeğeri kar miktarı için, yıllık kar
yüksekliğinin % 10 u dikkate alınır.
• Muhafazekar bir yaklaşım olarak yağışın % 70 i
dikkate alınabilir.
Taşınan Kar Miktarı Hesabı
Siper Yüksekliği Hesabı
Örnek Uygulama
• Kar siperine en fazla 2000 mt uzaklıktan karın
ulaştığını düşünelim. Toplam kar yüksekliği
300 cm olsun. Buna göre kar siperi
yüksekliğini hesaplayınız.
Çözüm
• Taşınan kar hesabı
• Şu eşdeğeri kar
yüksekliği:
300*0.10*0.70= 21 cm
(210 mm)
• Grafikten 220 ton/mt
Siper yüksekliği
• Grafikten siper
yüksekliği 4.2 mt
okunur.
• 1.5 mt siper yüksekliği
seçilseydi, 220/35= 6.28
(6 sıralı) yapılması
gerekirdi.