KLASİK TÜRK ŞİİRİNE AİT BİR MECMUA-İ EŞAR

Transkript

KLASİK TÜRK ŞİİRİNE AİT BİR MECMUA-İ EŞAR
T.C.
NĠĞDE ÜNĠVERSĠTESĠ
SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ANA BĠLĠM DALI
KLASĠK TÜRK ġĠĠRĠNE AĠT BĠR MECMŪèA-İ EŞèÁR
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan
Tufan TAġ
Niğde
Haziran, 2013
T.C.
NĠĞDE ÜNĠVERSĠTESĠ
SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ
TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ANA BĠLĠM DALI
KLASĠK TÜRK ġĠĠRĠNE AĠT BĠR MECMŪèA-İ EŞèÁR
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan
Tufan TAġ
DanıĢman
Yrd. Doç. Dr. Nevin GÜMÜġ
Niğde
Haziran, 2013
ÖN SÖZ
Klasik Türk edebiyatının altı yüzyılı aĢan görkemli tarihi içerisinde Ģairlerin eserleri
çeĢitli kaynak ve adlar altında toplanmıĢtır. ĠĢte bu kaynakların en önemlilerinden biri de hiç
Ģüphesiz mecmÿèalardır. Mecmÿèalar, bir dönemin Ģiir zevkini yansıtması bakımından
önemlidir. Ayrıca Ģairin divanında yer almayan bir Ģiirine mecmÿèalar vasıtasıyla
ulaĢabilmenin mümkün olması mecmÿèaların önemini artıran bir özelliktir. Bundan dolayı
mecmÿèalar, edebiyat tarihinde büyük bir boĢluğu doldurur. Hatta bazen edebiyat tarihinin
asıl kaynaklarına yardımcı olur. Bu nedenle özellikle edebiyat tarihi açısından mecmÿèaların
değeri yadsınamaz. Mecmÿèalar, içinde barındırdığı Ģiir ve Ģairle dönemin okuyucu zevkini
ve Ģairin okunurluğunu da ortaya koymaktadır. Edebiyat tarihinin birinci dereceden
kaynakları olan tezkirelere yansımamıĢ birçok Ģair, Ģiir, tür ve belgede de edebiyat tarihinin
vazgeçilmez kaynakları durumundadır.
ÇalıĢmamıza konu olan bu mecmÿèa, 06 Mil Yz A 7125 arĢiv numarası ile Ankara
Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda kayıtlıdır. Mecmÿèanın muhtevası ve bu
muhtevanın değerlendirilmesi bu çalıĢmanın problem alanıdır. Söz konusu metnin
transkripsiyonlu metni verilerek Mecmÿèaların Sistematik Tasnifi Projesi Kapsamında
mecmÿèada yer alan Ģairler ve Ģiirler nazım biçimlerine, Ģiirlerin kalıplarına göre matla
beyitleri yazılarak sınıflandırılmıĢtır.
Mecmÿèa-i EĢèÀr adlı bu eserde 73 Ģaire ait gazel, kaside, mesnevi, müstezad,
murabba, muhammes, tahmis, müseddes, tesdis, müsebba, muèaĢĢer, terkib-i bend ve terci-i
bend olmak üzere toplam 381 Ģiir bulunmaktadır. Ayrıca nesir olarak hicri 1265-1288 yılları
arasında doğum tarihi kaydı da vardır. Mecmÿèada bazı Ģiirlerin farklı varaklarda tekrar
edildiği de görülmektedir. Mecmÿèada yer alan Ģiir ve Ģairlerden hareketle bu mecmÿèada 16
ve 19. yüzyıllar arasında yaĢamıĢ Ģairlere yer verildiği söylenebilir. Bu tez çalıĢmasında
Ģiirlerin transkripsiyonlu metni verilerek genel bir değerlendirme yapılmıĢ ve mecmÿèayı
hazırlayan sanatçının edebi zevki belirlenmeye çalıĢılmıĢtır.
ÇalıĢmalarım esnasında özellikle tez aĢamasında desteğini ve bilgisini benden bir an
olsun esirgemeyen bilgisinden fazlasıyla faydalandığım çalıĢma süresince ilgisini de eksik
etmeyerek tezi en iyi Ģekilde hazırlamama yardımcı olan değerli hocam Sayın Yrd. Doç. Dr.
Nevin GÜMÜġ‟e sonsuz Ģükranlarımı sunarım.
Haziran 2013
Tufan TAġ
i
ÖZET
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
KLASĠK TÜRK ġĠĠRĠNE AĠT BĠR MECMŪèA-İ EŞèÁR
TAġ, Tufan
Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı
Tez DanıĢmanı: Yrd. Doç. Dr. Nevin GÜMÜġ
Haziran 2013, 530 sayfa
Klasik Türk ġiiri‟nin altı yüzyılı aĢan görkemli tarihi içinde, Ģairlerin estetik zevkini
ortaya koyan birçok eser verilmiĢtir. Bu eserlere genellikle divan veya tezkireler aracılığıyla
ulaĢılmaktadır. Edebiyat tarihinin temel kaynakları olan tezkire ve divanların dıĢında diğer
önemli kaynaklarımızdan biri de mecmÿèalardır. Mecmÿèalar, manzum ya da mensur birçok
edebi eserin günümüze kadar gelmesini sağlayan önemli kaynaklardır. Klasik Türk
ġiiri‟mizde daha çok Ģiir alanında eser verilmesi Ģiir mecmÿèalarının önemini biraz daha
artırmıĢtır. ġiir mecmÿèaları, unutulmuĢ veya tezkirelere çeĢitli sebeplerle girmemiĢ Ģairlere
yer vermesi ve bazı divan sahibi Ģairlerin divanında yer almayan Ģiirleri ihtiva etmesi
açısından edebiyat tarihimizin önemli kaynaklarındandır. Üzerinde çalıĢılan bu mecmÿèa, 06
Mil Yz A 7125 arĢiv numarası ile Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda
kayıtlıdır. Mecmÿèa-i EĢèÀr adlı bu eserde 73 Ģaire ait gazel, kaside, mesnevi, müstezad,
murabba, muhammes, tahmis, müseddes, tesdis, müsebba, muèaĢĢer, terkib-i bend ve terci-i
bend olmak üzere toplam 381 Ģiir bulunmaktadır. Ayrıca nesir olarak hicri 1265-1288 yılları
arasında doğum tarihi kaydı da vardır. Mecmÿèada yer alan Ģiir ve Ģairlerden hareketle bu
mecmÿèada 16 ve 19. yüzyıl arasında yaĢamıĢ Ģairlere yer verildiği söylenebilir. Bu tez
çalıĢmasında amaç, bir mecmÿèayı tanıtmak ve onun içeriğini ortaya koymaktır. Bu sebepten
metin karĢılaĢtırması yapılmamıĢ, Ģiirlerin transkripsiyonlu metni verilerek genel bir
değerlendirme yapılmıĢtır ve mecmÿèayı hazırlayan sanatçının edebi zevki belirlenmeye
çalıĢılmıĢtır.
Anahtar Sözcükler: Mecmÿèa-i EĢèÀr, ġiir, ġair, Divan, Edebiyat Tarihi
ii
ABSTRACT
MASTER THESIS
A JOURNAL OF POEMS BELONG TO CLASSĠCAL TURKISH POETRY
TAġ, Tufan
Depertmant of Turkish Language and Literature
Supervisor: Assistant Professor Nevin GÜMÜġ
June 2013, 530 pages
During the magnificient six hundreds years of Classical Turkish Poetry, so many poem
which reflects the esthetic values of poets has been written. These pieces can generally be
reached from divans or tezkires. Beside the tezkires and divans which are the basic source of
literature history journals are also the other source of it. Journals, which makes poetry and
prose come through nowadays are very important sources. The fact that the number of poems
are more than proses in our Classical Turkish poetry increaser the importance of poem
collections. Poem collections are important sources of our literature history because they
include poems forgotten or not include in tezkires for various reasons. The collection we
study on is registered in the archieve with the location number 06 Mil Yz A 7125 in the
collection of manuscripts in Ankara National Library. The work entitled journal of poems
includes 381 poems belongs to 73 poets with the forms of gazel, kaside, mesnevi, müstezad,
murabba, muhammes, tahmis, müseddes, tesdis, müsebba, muèaĢĢer, terkib-i bend, terci-i
bend. Also as a prose there is a birth date registation between the year of hegira 1265 – 1288.
It can be said that the poets lived between the 16th and 19th centruy has been included in this
journal. The aim of this thesis is introducing a journal and expressing it. For this reason
comparision of different text is not done and a general evaluation of poems has been done by
giving its transcipted text. The literature value of the artist who prepared the journal has been
tried to be defined.
Key Words: Journal of poems, poem, poet, divan, history of literature
iii
ĠÇĠNDEKĠLER
ÖN SÖZ ...................................................................................................................................... ii
ÖZET ......................................................................................................................................... iii
ABSTRACT ................................................................................................................................ i
İÇİNDEKİLER .......................................................................................................................... iv
KISALTMALAR ........................................................................................................................ v
ÇEVİRİYAZI İŞARETLERİ ..................................................................................................... vi
I. BÖLÜM .................................................................................................................................. 1
GİRİŞ.......................................................................................................................................... 2
1. ÇALIŞMANIN AMACI VE KONUSU .............................................................................. 2
2. MECMŪèA ......................................................................................................................... 3
2.1. Mecmÿèa Türleri ve Mecmÿèa-i EşèÀr.......................................................................... 4
2.2. Mecmÿèa-i EşèÀrın Şekil ve İçerik İncelemesi.............................................................. 5
2.3. Şairlerin Divanında Yer Almayan Şiirler ...................................................................... 8
3. MECMŪèA’DA ADI GEÇEN ŞAİRLER ......................................................................... 10
4. MECMŪèA’DA KULLANILAN NAZIM BİÇİMLERİ ................................................... 27
5. ARAP HARFLİ METNİN LATİN HARFLİ METNE AKTARILMASINDA İZLENİLEN
YÖNTEM ............................................................................................................................. 29
6. MESTAP TABLOSU ........................................................................................................ 31
II. BÖLÜM ............................................................................................................................... 65
MECMŪèA-İ EŞèÁRIN ÇEVİRİYAZILI METNİ ................................................................... 65
SONUÇ................................................................................................................................... 523
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 524
EKLER ................................................................................................................................... 526
ÖZ GEÇMİŞ ........................................................................................................................... 529
YEMİN METNİ…………………………………………………………………………….530
iv
KISALTMALAR
age.: Adı geçen eser
agm.: Adı geçen makale
Ank.: Ankara
bkz.: Bakınız
bs.: Baskı, basım
Böl.: Bölüm
C.: Cilt
d.: Doğum
hzl.: Hazırlayan
Ġst.: Ġstanbul
Ktp.: Kütüphane
ME.: Mecmÿèa-i EĢèÀr
MEB.: Milli Eğitim Bakanlığı
ö.: Ölümü
s.: Sayfa
S.: Sayı
SBE: Sosyal Bilimler Enstitüsü
TTK : Türk Tarih Kurumu
TDK : Türk Dil Kurumu
Ü.: Üniversite
vd.: Ve devamı, ve diğerleri
Yay.: Yayını, yayınları
Yz.: Yazma
v
ÇEVĠRĠYAZI ĠġARETLERĠ
ÇEVİRİYAZI İŞARETLERİ
‫ا‬-‫آ‬
‫ا‬-‫أ‬
‫ء‬
‫ب‬
‫پ‬
‫ت‬
‫ث‬
a, À
a, e
è
b,p
p
t
‫ج‬
‫چ‬
‫ح‬
‫خ‬
‫د‬
‫ر‬
‫ر‬
‫ز‬
‫ژ‬
‫ش‬
c
ç
ó
ò
d
å
õ
r
z
j
s
‫ش‬
‫ظ‬
‫ؼ‬
‫ط‬
‫ظ‬
‫ع‬
‫غ‬
ş
ã
ê, ø
ù
ô
è
à
‫ف‬
‫ق‬
‫ك‬
‫ك‬
‫ل‬
‫و‬
ٌ
ٔ
ِ
ٖ
f
ú
k,g
ň
l
m
Farsça sözcüklerde bulunan “ vÀv-ı maèdÿle”, “ ˇ ” işareti ile gösterilmiştir.
vi
n
v(o,ö,u,ü,ÿ)
h(a, e)
y(ı, i, ì)
I. BÖLÜM
1
GĠRĠġ
1. ÇALIġMANIN AMACI VE KONUSU
Klasik Türk ġiirine Ait Bir Mecmÿèa-i EĢèÀr adlı yüksek lisans tezinde, 73 Ģaire ait
gazel, kaside, mesnevi, müstezad, murabba, muhammes, tahmis, müseddes, tesdis, müsebba,
muèaĢĢer, terkib-i bend ve terci-i bend olmak üzere 381 adet Ģiir mevcut olup mecmūèanın
h.1265 (m.1848/1849) ile h.1288 (m.1871/1872) yılları arasında tertip edildiği söylenebilir.
Bu mecmÿèanın, içinde yer alan Ģairlerin yaĢadığı dönem göz önüne alındığında; XVI, XVII,
XVIII ve XIX. yüzyıllarda yaĢamıĢ Ģairlerin Ģiirlerinden oluĢtuğu görülmektedir. Eserin 169
ve 170. varaklarında mürettibe ait üç adet doğum kaydı bulunmaktadır.1 Buradaki kayıtlara
göre Mecmÿèanın 1848-1872 tarihleri arasında tertip edildiği düĢünülmektedir. Bu
kayıtlardaki tarihlerden, kaydı düĢenin Muhammed ZiyÀüddin olduğu ve Ahmed FÀ‟iz adında
bir oğlu ile ÂyiĢe Fıtnat adında bir kızı olduğu anlaĢılmaktadır. ġayet bu kayıtlar
mürettibe/müstensihe ait ise mecmÿèanın emektarı olarak bu isim zikredilebilir.
Yapılan bu çalıĢmayla; mevcut Ģiirlerin okunup çeviriyazılı bir Ģekilde Latin harflerine
aktarılması, mecmÿèadaki tasnif özeliklerinin ortaya çıkarılması, mütekerrir Ģiirlerin tespit
edilmesi ve dönemin edebi zevkinin belirlenmesi amaçlanmıĢtır.
Ġncelenmek üzere bekleyen birçok mecmèÿanın varlığı, araĢtırmacılar için hem bir
çalıĢma alanı hem de tezkirelere girmemiĢ yeni Ģairlerin ve Ģiirlerin bulunması için bir
fırsattır. Bu çalıĢmayla da “Mecmÿèaların Sistematik Tasnifi Projesi” kapsamında mecmÿèada
yer alan Ģairler ve Ģiirler nazım biçimlerine, Ģiirlerin kalıplarına göre matla beyitleri yazılarak
bir tablo halinde sınıflandırılmaya çalıĢılmıĢtır. Böylelikle daha disiplinli ve derli toplu bir
Ģekilde
çalıĢma
tamamlanarak
araĢtırmacıların
kolaylıkla
ulaĢabileceği
bir
tarzda
hazırlanmıĢtır.
1
Lillahi‟l-hamd bin iki yüz altmıĢ beĢ senesi Ģehr-i rebîü‟levvelün yigirmi üçüncü cum‟a ertesi gicesi saat dörtde
kerîm-zâde oğlum Ahmed Fâ‟iz Beg dünyaya teĢrif itmiĢdür. Heman Cenâb-ı Vâcibü‟l-Vücûd Hazretleri cümle
ümmet-i Muhammed‟in evladlarıyla beraber tûl-ı ömr ile muammer eyleyüp âlim ü fâzıl u kâmil ü sâlih
buyursun, âmin. Bi-hürmetihi seyyidü‟l-mürselîn sene 1265. el-mal‟ûm Muhammed Ziyâüddîn. (varak 169)
ĠĢbu yetmiĢ altı senesi ġa‟bân-ı Ģerîfin on birinci günü sabah saat bir buçukda Vâcibe hanımın kerimesi dünyaya
teĢrif itmiĢdür. Hak Te‟ala Hazretleri tûl-ı ömr ile muammer eylesün. Âlim ü kâmil ü sâlih buyursun, âmin. Sene
21 ġubat 1275 (Rûmî) (varak 169)
ĠĢbu bin ikiyüz sekizinci Zilkade senesinin on dördüncü ve Kânun-ı sânisinin on üçüncü penç Ģenbe günü dokuz
buçukda kerimem ÂyiĢe Fıtnat Hanım dünyaya geldi. Mevlâ-yı Te‟ala tûl-ı ömr ve cümle ümmet-i Muhammed
evladlarıyla muammer buyursun, âmin. Sene Zilkade 1288, Muhammed Ziyâüddin. (varak170)
2
2. MECMŪèA
Mecmÿèa, “Arapça bir kelime olup cem„ kökünden gelir. Mecmÿ„ kelimesinin
müennesi olan mecmÿèa, sözlüksel anlam olarak “Toplanmış, biriktirilmiş ve düzenlenmiş
şeylerin tamamı”(Parlatır, 2011: 1033). demek olup edebiyatta terim olarak “Defter, çeşitli
konuların bir araya getirildiği yazıları ihtiva eden kitap, şiir defterleri”(Kut, 1986: 170).
anlamlarında kullanılmıĢtır. Mecmÿèalar, yazıldığı dönemde okuyucunun estetik zevkinin
tespiti, edebiyat tarihine çeĢitli nedenlerle girmemiĢ yeni belgeleri içermesi, dil çalıĢmalarına
katkısı, Ģairin edebi kiĢiliğinin belirlenmesine ıĢık tutması yönüyle araĢtırmacılar açısından
önemli baĢvuru kaynaklarındandır.
Ġlk olarak Arap ve Fars edebiyatlarında yazılan Ģiir mecmÿèaları “ Türk edebiyatında
ilk kez XV. asırda karşımıza çıkmaktadır.” ( Banarlı, 2001: 504). ġiir mecmÿèaları, ilk
yazıldığı yüzyıldan itibaren klasik Türk edebiyatında sevilen bir alan olmuĢ o yüzyılın
sevilen, halk tarafından beğeni kazanmıĢ Ģöhret sahibi Ģairlerin yanında, belli bir Ģöhreti
olmayan hatta divanı olmayıp tezkirelerde bile adı geçmeyen Ģairlere yer veren önemli
edebiyat tarihi kaynaklarından olmuĢtur.
ġairler genel olarak Ģiirlerinin mecmÿèalara girmesini istemiĢlerdir. Ayrıca Ģairlerin
çoğu mecmÿèaya girmeyi bir üstünlük kabul ederken bazılarının ise bu konuda farklı istekleri
olmuĢtur. Mesela XV. yüzyılın önemli Ģairlerinden olan Necati Beg, mecmÿèaya girmek
istemektedir, hatta bunu açık açık talep de etmektedir; ama bu konuda bir korkusu vardır bu
durumu da şöyle anlatmaktadır:
Benim Ģiirlerimi mecmuaya yazmayın, her bir Ģiirimi ayrı kâğıtlara yazıp rulo
hâlinde taĢıyın; çünkü gemiyle inci taĢıyan zarar eder derken, mecmuaya sefine de
denildiğine iĢaret eder. Nasıl ki gemi batınca içindeki inciler denize düĢüp giderse,
onun Ģiirlerinin yazıldığı mecmua da kaybolunca bütün Ģiirleri bir anda yok olacaktır.
ġiirler ayrı ayrı kâğıtlarda olursa, sadece kaybolan kâğıttaki Ģiirler zarar görecektir.
(Kurnaz, 2013: 29).
Bunun yanında her ne pahasına olursa olsun mecmÿèada yer almayı çok isteyen ve
bunu bir üstünlük, seçilmiĢlik olarak gören Ģairler de vardır. Bunlardan biri olan Ahmet PaĢa,
mecmÿèada yer almak isteyiĢini Ģöyle anlatmıĢtır: “Güzelliğin doğuş yeri veya güzellik
güneşine benzeyen sevgili, eğer mecmuasında şiirlerimin mahlası olmasa adımı anmazdı der.
Şairin şiirleri sevgilisi tarafından beğenilip mecmuaya kaydedilmiştir. Bu sayede sevgili onun
adını anmıştır.”(Kurnaz, 2013: 33).
Mecmÿèa Türk edebiyatında, XV. yüzyıldan itibaren yazılarak son yüzyıllarda kabul
gören derleme kitaplardan olmuĢtur. Ġlgi ve çalıĢma alanı günümüzde artarak devam eden
mecmÿèlar sağladığı fayda açısından göz ardı edilemez kaynaklardandır; ancak her
mecmÿèanın doğru ve eksiksiz olduğunu düĢünmemek gerekir; çünkü bazı mecmÿèaların
mürettibi belli değildir, belli olsa bile o kiĢilerin bu alana yatkınlıkları çok önemlidir. Bu alan
hakkında fazla bilgisi olmayan biri de eser derleme yoluna gitmiĢ olabilir. Bu nedenle
3
mecmÿèalar incelenirken bu husus göz önünde bulundurulmalı ve bu konuda biraz Ģüpheci
olunmalıdır.
2.1. Mecmÿèa Türleri ve Mecmÿèa-i EşèÀr
Mecmÿèalar çeĢitli konuların derlenmesiyle oluĢan eserlerdir. Yani derleme türü
eserlerdendir ve her konuda mecmÿèa oluĢturulabilmektedir. Her mecmÿèa mürettib veya
müstensihinin gözünden belirli bir tarihsel sürece, zaman dilimine ıĢık tutar. Bu nedenle
mecmÿèalar sadece edebiyatı değil; sosyoloji, tarih, felsefe, coğrafya vb. birçok alanı
yakından ilgilendiren birer çalıĢma alanı ve belgedir.
Mecmÿèalar tek bir konuda yazılacağı gibi birden fazla konuyu da ihtiva
edebilmektedir. Bazen yalnızca manzum eserlerden oluĢurken bazen sadece mensur
eserlerden oluĢur. Hatta bazen de manzum ve mensur eserlerin bir arada bulunduğu derleme
kaynaklar olarak karĢımıza çıkmaktadır.
Mecmÿèalar, amaçları bakımından; farklı tarikatların müntesipleri tarafından
tarikat mensuplarının ihtiyaçları gözetilerek hazırlanan mecmualar, geniĢ halk
kitlelerine hitap eden mecmualar, belli bir standardın üzerinde estetik zevki bulunan
kimseler için hazırlanmıĢ mecmualar, mürettibinin Ģiir zevki için hazırlanmıĢ
mecmualar, sipariĢ üzerine hazırlanmıĢ mecmualar, tematik mecmualar vb. Ģeklinde
tasnif edilebilir. ( Kurnaz, 2013: 51).
Bu çalıĢmamızda Yukarıda bahsedilen ve birçok bilim dalını doğrudan ya da dolaylı
bir Ģekilde etkileyen mecmÿèalardan, çalıĢma alanı gereği sadece Ģiir mecmÿèalarından
bahsedilecektir. En geniĢ kapsamlı derleme eserlerden olan Ģiir mecmÿèaları iĢlenilen
konuları bakımından Ģöyle tasnif edilebilir:
I. Nazire mecmÿèaları
II. Seçme Ģiir mecmÿèaları (Mecmÿèa-i EĢèÀr, mecmÿèa-i devavin)
III. Aynı konuyla ilgili eserlerin bir araya gelmesiyle oluĢan mecmÿèalar (mecmÿèa-i
edviyye, mecmÿèa-i tevÀrih, mecmÿèa-i muammeyÀt, mecmÿèa-i münĢeÀt gibi.)
IV. KarıĢık mecmÿèalar, bu tür mecmÿèalar nazım-nesir karıĢık olabileceği gibi
Arapça, Türkçe ve Farsça gibi değiĢik dillerde de yazılmıĢ olabilir.
V. TanınmıĢ kiĢilerce veya derleyeni belli kiĢilerce hazırlanmıĢ mecmÿèalar. (Kut,
1986: 170).
ġiir mecmÿèaları için yukarıda yapılan beĢ maddelik tasnife göre, çalıĢmamıza konu
olan mecmÿèa, ikinci maddede seçilmiĢ Ģiirleri içeren sınıflandırmaya girmektedir. Mecmÿèa,
daha önce bahsettiğimiz gibi önce Arap ve Ġran edebiyatlarında görülmüĢ, Türk edebiyatında
ise ilk kez XV. yüzyılda yazılmıĢ, kullanılmıĢ ve ilerleyen dönemlerde de önem kazanmıĢ bir
türdür. “ Mecmualar, edebiyat tarihinde büyük bir boşluğu doldurur. Bazen edebiyat tarihinin
asıl kaynaklarına yardımcı olur, bazen yegâne kaynak olarak işlev üstlenir.” (Aydemir, 2007:
123).
4
Edebiyat tarihi açısından, müstensih ya da mürettiblerinin gözüyle geçmiĢe ayna tutan
ve çok önemli bir yer tutan mecmÿèalar bize birçok imkan sunmaktadır. Sunduğu imkanları
Ģu Ģekilde sıralayabiliriz:
a. Mecmualar, içinde barındırdığı Ģiir ve Ģairle dönemin okuyucu zevkini ve Ģairin
okunurluğunu, popüleritesini verir.
b. Edebiyat tarihinin birinci dereceden kaynakları olan tezkirelere yansımamıĢ birçok
Ģair, Ģiir, tür ve belgede de mecmualar edebiyat tarihinin vazgeçilmez kaynakları
durumundadır.
c. Bugün üslup çalıĢmalarının önemli bir bölümünü teĢkil eden bazı kavramların,
unsurların; sevgilinin güzellik unsurları gibi, farklı Ģairlerden örneklerle mecmualarda
yer aldığını görürüz.
d. ġairin edebî kiĢiliğinin tespitinde de mecmuaların önemli ölçüde katkısı vardır.
Nazire mecmuaları baĢta olmak üzere, birçok mecmuada benzer Ģiirler peĢ peĢe
sıralanmıĢtır. Bu Ģiirlerin nazire olup olmadığı mecmuaların bir kısmında belirtilmiĢ,
bir kısmında buna gerek görülmeden benzer Ģiirler arka arkaya verilmiĢtir. Buradaki
bilgilerden hareketle bir Ģairin üslubunu oluĢtururken kimlerden etkilendiğini veya
kimlerin Ģiirlerini meĢk edip egzersiz yaptığını, kimleri etkilediğini tespit mümkün
hâle gelmektedir. (Aydemir, 2007: 123).
Edebiyat tarihi açısından sağladığı imkanlar maddelerle kısıtlanamayacak kadar çok
ve nitelikli olan mecmÿèalar sayesinde belirli bir döneme ıĢık tutulmakta ve o dönemin baĢta
edebi olmak üzere çeĢitli yönlerle incelenmesine imkan verilmektedir.
2.2. Mecmÿèa-i EşèÀrın ġekil ve Ġçerik Ġncelemesi
Milli Kütüphanede 06 Mil Yz A 7125 arĢiv numarası ile Yazmalar Koleksiyonunda
kayıtlı bulunan mecmÿèa-i eĢèÀrın özelliklerini Ģöyle belirtebiliriz: Türkçe talik ve rika
yazıyla, 207x150 – 120 x 95 mm. kitap boyunda, değiĢik satırlı, çift sütunlu, 169 yaprakta
sarımtırak saykallı kağıda yazılmıĢtır. 1b‟deki mihrabiye müzehheb mülevvendir. Cedveller
yaldız, sözbaĢları, mahlaslar ve nakaratlar kırmızıdır. Kırmızı meĢin sırtlı eski kağıt kaplı
karton bir cilt içindedir. Mecmÿèada; Ábdi, Kethüda-zÀde Árif, Ásım, BahÀi, CelÀlì
NizÀmoğlu, CinÀni, Esèad, Enver, EsrÀr Dede, Faèik Enderÿni, Fasih, FÀzıl Enderÿni, Fehim,
Ferid Enderÿni, Fıtnat, FigÀni, Fikri, Fuèad, Fuzÿli, Furÿgi, GÀlib, Gurbi, Hakiki, HaĢmet,
Hatayi, Hilmi, Hüseyni, Kadri, Kaygusuz, Lebib, Lebid, MisÀli, Muharrem, Müfidi, NÀbi,
Nahifi, NakĢi, Nedim, Nesimi, Neşéet, Neyli, RÀgıb, Rahmi, Rami, RÀmiz PaĢa, Pertev,
RÀsih-i Enderÿni, Rasim, RâĢid, ReĢid ġemèi zade, Rÿhi, Sakib, Sabık Enderuni, Sabit, Sadi-i
Enderÿni, Saèid, Sami-i Enderÿni, Saydi, Seherabdal, Selami, Sena’i, Seyfi, Sezayi, Sÿzi,
Sürÿri, Şemèi, ġÀhidi, TÀlib, Ulvi, Vahdeti, VÀsıf, VirÀni, Yemìni, 169. yaprakta h. 12651288yılları arasında doğum tarihi kaydı vardır.
ġiir Mecmÿèasında 73 Ģaire ait 381 Ģiir bulunmaktadır. AĢağıdaki tabloda mecmÿèada
yazılı bulunan 381 Ģiirin nazım biçimlerine göre dağılımı verilmiĢtir.
5
KULLANILAN NAZIM BĠÇĠMĠ
SAYISI
Gazel
Kaside
Mesnevi
Müstezad
Murabba
Muahammes
Tahmis
Müseddes
Tesdis
Müsebba
Muèaşşer
Terkib-i Bend
Terciè-i Bend
Toplam
239
1
3
1
9
12
56
17
22
1
2
8
10
381
Eğer mecmūèanın 169 ve 170. varaklarında doğum tarih kaydını yazan kiĢi
mecmūèanın mürettibi ise mecmūèa Muhammed ZiyÀüddin tarafından oluĢturulmuĢtur. Yoksa
Ģiir mecmūèasının mürettibi/müstensihi belli değildir. Yani mecmūèanın mürettibi/müstensihi
hakkında kesin bir bilgimiz yoktur. Bu belirsizlik sadece mürettib için değil mecmÿèanın
düzenlendiği tarih için de geçerlidir. Eserin yazıldığı tarihe ait kesin bir bilgi yoktur. Sadece
169 ve 170. varaklardaki doğum tarihi kaydından hareketle eserin h.1265 (m.1848/1849) ile
h.1288 (m.1871/1872) yılları arasında tertip edildiğini söyleyebiliriz. II. Mahmut‟a sunulan
bir kasidenin de mecmuada yer almıĢ olması da bu mecmuanın hangi yüzyıllarda derlendiğine
dair bir ipucu vermektedir. Ayrıca Mecmÿèadaki Ģairlerin yaĢadıkları dönemlerden yola
çıkarak mecmÿèanın en geç XIX. yüzyılda oluĢturulduğu söylenebilir.
Üzerinde çalıĢılan mecmÿèa; XVI, XVII, XVIII, XIX. yüzyıllarda yaĢayan Ģairlerin
Ģiirlerinin derlenmesiyle oluĢturulmuĢtur. Bu Ģiirlerin yazımında belli bir sıra gözetilmemiĢtir.
Bazen aynı Ģairlerin Ģiirleri peĢ peĢe verilirken bazen de farklı varaklarda verilmiĢtir. Bazı
Ģiirler ise aynen tekrar edilmiĢtir.
ġiir Mecmÿèası çok fazla zarar görmemiĢ olup bazen Ģiirlerde bazı sözcüklerin çeĢitli
sebeplerle boĢ bırakıldığı tespit edilmiĢtir. Bazı mısralar ise mecmÿèada derkenar olarak
verilmiĢ, bu mısraların o Ģiire ait olduğu Ģiirin kalıbından ve anlamından hareket edilerek
anlaĢılmıĢtır.
ġiir Mecmÿèasında 56b, 83b, 163b, 164a varaklarında yer alan gazellerde mahlas
olmadığı için bu Ģiirlerin kime ait olduğu belli değildir.
Ayrıca Ģiir mecmuası 169 sayfa olmasına rağmen 69b – 70a, 70b – 71a, 99a, 100b –
101a, 109b – 110a, 110b – 111a, 165b – 166a, 166b – 167a, 167b – 168a, 168b sayfaları
boĢtur.
6
Mecmuanın içerik ve tasnifsel özelliklerine baktığımız zaman Ģu özellikleri
sıralayabiliriz. ġiir mecmÿèasında yer alan Ģairlere göz attığımızda Enderun‟da yetiĢmiĢ
Ģairlere çok yer verildiği dikkat çekmektedir. Bunun yanında tespit edilen diğer önemli husus
ise mürettibin Hz.Muhammed, Hz. Ali, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve On Ġki Ġmam sevgisidir.
Mecmÿèada Kerbela olayını anlatan birçok Ģiir olup bundan duyulan üzüntüyü dile getiren
mersiyelere yer verilmiĢtir. Bu durum bize Ģairin dünya görüĢünü verdiği gibi o dönemin
edebi beğenisi hakkında da önemli ipuçları vermektedir.
Ayrıca mecmÿèada nazirelerin çokça yer alması, tahmis baĢta olmak üzere tesdis,
müsebba ve muaĢĢere yer verilmesi mürettibin edebiyatın bu alanına ilgi duyduğunu
gösterebilmektedir. Mecmÿèada 113b‟ye kadar tüm nazım biçimleri karıĢık halde verilirken
bu varaktan sonra sadece gazellere yer verilmiĢtir. Genel olarak da divan Ģiirinde en çok
kullanılan ve sevilen nazım biçimi olan gazel yer almıĢtır.
ġiir Mecmÿèları birbirinden farklı birçok Ģairi ve bu Ģairlerin farklı nazım biçimleriyle
yazılmıĢ Ģiirlerini içermektedir. Mecmÿèalar dönemin edebi zevkini estetik anlayıĢını bize
gösterdiği gibi bu estetik zevke ulaĢmamızı sağlayan mürettibin de edebi anlayıĢını bize
göstermektedir. Mecmÿèa vasıtasıyla mürettibinin eğitim durumu, bilgisi, beğenisi, kültürü
gibi birçok alanda bilgi sahibi olabilmekteyiz.
Bazen mecmÿèanın farklı varaklarında aynı Ģairin aynı Ģiirine rastlamak mümkün
olabilmektedir. Bunu birçok farklı sebebe bağlamak mümkündür. Mürettib, o Ģairin o Ģiirini
çok beğenmiĢ olabilir, birkaç farklı kiĢi tarafından mecmÿèa oluĢturulmuĢ olup daha önce
yazıldığını görmemiĢ olabilir, mecmÿèayı yazmayı çok uzun bir zaman dilimine yaydığı için
daha önce yazdığını unutmuĢ olabilir. Bu ve bunun gibi birçok nedenden, derleme eserlerde
bu tarz tekrarlara bilinçli ya da farkında olmadan yer verilmiĢtir.
Üzerinde çalıĢtığımız Ģiir mecmÿèasında mükerrer olarak iki Ģair yer aldığı için bu
konu ayrı bir baĢlık olarak ele alınmamıĢ ve bu konuya burada yer verilmiĢtir. ÇalıĢmamızda
tespit edilen mükerrer Ģiirler Furugi‟ye ait bir teci-i bend ve Fikri‟ye ait bir tahmistir:
Furugi: 1b – 71b
BaĢ
äubó-dem irdi nesìm-i feyø-i elùÀf-ı ÓudÀ
İètidÀl üzre cemìè èÀlem úılub kesb-i ãafÀ
Son
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
Fikri: 5a – 88b
7
Baş
Degil misün èaceb meftÿn ey dil şÀh-ı òÿbÀnuñ
Zihi èaşúında bir dem çÀk çÀk olmaz girìbÀnuñ
Alub ùaşlar dögünmezsin nedür bu cism-i èüryÀnuñ
Bugün mÀh-ı Muóarrem’dür úanı feryÀd u efġÀnuñ
Niçün virmez cihÀna seyl eşk-i çeşm-i giryÀnuñ
Son
Yazub mÀtem ser-encÀmuñ cihÀn òalúuñ cünÿn itdüñ
Aña èÀşıúların Àh-ı derÿnuñ hep füzÿn itdüñ
Bu Fikrì derd-mendüñ eşk-i çeşmüñ lÀle göz itdüñ
Yeter úan aġla Rÿóì KerbelÀ’yı ġarú-ı òÿn itdüñ
Gider seyle mezÀrı úorúarum şÀh-ı şehìdÀnuñ
2.3. ġairlerin Divanında Yer Almayan ġiirler
“Mecmÿèaların Sistematik Tasnifi Projesi” kapsamında ulaĢılmak istenen hedeflerden
biri de Ģairlerin divanlarında çeĢitli sebeplerden yer almayan Ģiirlerin tespit edilmesidir.
Bilindiği gibi Ģairlerin tüm Ģiirleri divanlarında yer almayabilir. Bunun gerekçelerinden
bazıları ise Ģairin o Ģiirlerini beğenmemiĢ olması, müstensihin gözünden kaçması ya da
bilinçli bir Ģekilde yazmamasıdır. Hatta bazı Ģairlerin divanı mecmualardaki Ģiirler derlenerek
oluĢturulmuĢtur.
Edebiyat tarihi açısından bu kadar önem teĢkil eden mecmuaların faydası yadsınamaz.
Bu sebeple incelenen bu mecmua vasıtasıyla Ģairlerden divanlarına ulaĢılabilenler
karĢılaĢtırılmıĢ ve Ģairin divanında yer almayıp mecmuada yer alan Ģiirler tespit edilerek bu
baĢlık altında verilmesi uygun görülmüĢtür.
XVI ve XIX. yüzyıllardaki Ģairlerin Ģiirlerini ihtiva eden Ģiir mecmuasında 73 Ģair
bulunmaktadır. Bunlardan bazıları devrinin birinci sınıf Ģairiyken bazılarının ise ismine
tezkirelerde bile yer verilmemiĢtir.
ÇalıĢmanın bu bölümünde divanına ulaĢılan Ģairlerin divanları ile mecmua
karĢılaĢtırılarak divanda yer almayan Ģiirler aĢağıda verilmiĢtir. Yapılan çalıĢmalar sonucu
ulaĢabildiğimiz ve karĢılaĢtırabildiğimiz divanlar neticesinde divanında yer almayan Ģiirlerin
olduğu tek Ģair XVI. yüzyılda yaĢamıĢ olan Seyyid Nesimi‟dir. Seyyid Nesimi‟nin divanında
yer almayıp mecmuada yer alan beĢ Ģiir bulunmaktadır. Bunun yanında divanlardaki ve
mecmuadaki aynı Ģiirlerde de farklı özellikler görülmüĢ bazılarında bu farklılık sadece
8
kelimelerde iken bazılarında ise beyitlerin veya dizelerin sıralanıĢında olmuĢtur. ÇalıĢmada bu
farklılıklar belirtilmemiĢ olup sadece mecmuada hasarlı kısımlarda divanlardan yararlanılmıĢ
dipnotlarla bu eksiklik giderilmeye çalıĢılmıĢtır. Nesimi‟nin divanında olmayıp mecmuada
yer alan Ģiirler Ģunlardır:
Nesimi: 95b – 96a
Baş
Çeşme-i laèl-i lebüñdür dil-berÀ mÀ-i muèìn
TÀ äırÀù […….]2 ruòuñdur óÿr-ı èayn
Ruòlaruñ evãÀfıdır çün kim seniñ òuld-ı berìn
èÁúıbet miréÀt-ı Óaúú’dır ol durur lilmutteúìn
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn3
Son
Ey Nesìmì zinde eyler mürdeyi güftÀr-ı èaşú
Çeşm ü dilden bir naôar olmaz cüdÀ dìdÀr-ı èaşú
On sekiz biñ èÀlemi rÿşen ider envÀr-ı èaşú
Cilve-gÀh-ı èÀşıú-ı şÿrìdedir dil-dÀr-ı èaşú
“Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn”
116a – 116b
Baş
áazÀdan bir gice nÀ-gÀh èaceb sırr-ı ÒudÀ gördüm
Açıldı zübde-i bÀùın semekden tÀ semÀ gördüm
Son
Nesìmì ãÀà-ı luùfuñdan bugün nÿr-ı tecellÀdır
Beni mest eyleyen dÀéim o meyde MuãùafÀ gördüm
118a
2
3
Bu kısım okunamamıĢtır.
işte Adn cennetleri ebedi olarak kalmak için oraya girin
9
Baş
Bu fenÀ dÀrına ey dil èuzlet itmişlerdeniz
Biri ãanmañız aña kim èizzet itmişlerdeniz
Son
Ey Nesìmì òÀk-pÀy ol gel èAlìnüñ yolına
ŞÀh-ı Óüseyn’iñ úullarına òıdmet itmişlerdeniz
119a
Baş
Anuñ kim dünyada bir yÀrı yoúdur
CihÀn mülki anuñsa varı yoúdur
Son
Nesimìden olursa yÀr bì-zÀd
Anuñ yÀrinden hìç bì-zÀrı yoúdur
123b – 124a
Baş
Cennet u óÿrì menim kevåer-i ÙÿbÀ menim
NÀrı vü nÿrı menim hem ãusuzam hem FırÀt
Son
Kendi vücÿduñda gör ey Nesimì sen seni
Bildi yaúìn kendidir maôhar-ı envÀr-ı õÀt
3. MECMŪèA’DA ADI GEÇEN ġAĠRLER
Mecmÿèada adı geçen Ģairlerin kısa biyografileri aĢağıda verilmiĢtir. XVI ve XIX.
yüzyıllar arasında yaĢayan bu Ģairlerden hakkında kesin bilgi sahibi olduklarımızın
hayatlarının tespit edilmesi zor olmamıĢtır. Üzerinde çalıĢma yapılmayan ya da hakkında
10
kesin bilgi sahibi olunmayan Ģairlerin biyografilerinin tespit edilmesi çok zor olmuĢ; hatta
bazılarının biyografileri tespit edilememiĢtir. Bu sorun mecmÿèanın yazıldığı yüzyıllar
arasında yaĢayan aynı isimdeki Ģairlerin tamamının biyografileri verilerek aĢılmaya
çalıĢılmıĢtır.
Abdî: (ö. 943/1536) Bursalıdır. Asıl adı Abdulvahhab olup Ġsli Abdi (Ġsli Sırık)
sanıyla tanındı. Ayrı bir mahlas kullanmadı. Kadiri Efendi‟den mülazım oldu. Bursa‟da
Hamza Beg medresesine yirmi akça ile müderris tayin edildi. Ebussuud Efendi‟ye Ġstanbul
kadılığı sırasında kadılık yaptı. YetmiĢ akçe ile Menemen kadılığına atandı. Zevk ehli, rind,
ayyaĢ ve güzeller peĢinde koĢan biriydi. Bursa‟da sultan vakıflarını denetlerken öldü. 4
Abdî: (ö. 954/1547/48) Hemedanlıdır. Asıl adı Abdulvahhap olup Sabuni sanıyla
tanındı. ġah Tahmasb zamanında suni mezhebindekilere yapılan baskı sonucu Anadolu‟ya bir
baĢka söylentiye göre de Mısır‟a gitti. ġeyh Abdulcelil‟e intisap etti. ġeyhinin ölümü üzerine
teklif edilen Ģeyhlik makamını kabul etmedi. Mekke‟de öldü.5
Abdî: ( ö. 1054/1644-45) Ankara‟da doğdu. Lütfullah Bey-zâde sanıyla tanındı.
BektaĢi tarikatine mensup olup ömrünü seyahatlerle geçirdi. Kırım Hanı Bahadır Giray‟ın
nedimi oldu ve Kırım‟da öldü.6
Abdî: ( ö. 1071/1660-61) Ġstanbul‟da doğdu. Sarı Abdullah sanıyla tanındı. Kâtiplik
yaptı. Halil PaĢa‟ya tezkireci sonra da reisülküttap oldu.7
Abdî: ( ö. 1078/1667-68) Tophane‟de doğdu. Tophane Kılıç Ali PaĢa Camii Ġmamı
Mehmet Efendi‟nin oğludur. Ali-zâde Hüseyin Efendi‟den mülâzım ve müderris oldu.
Süleymaniye medresesinde mederreslik, Halep ve ġam‟da kadılık yaptı.8
Abdî: ( ö. 1086/1675-76) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Abdullah‟tır. ġamlı Yusuf Beg
tarafından yetiĢtirildi. ġiir mecmuası vardır.9
Abdî: ( ö. 1102/1690) Anadoluhisarı‟nda doğdu. NiĢancı Abdurrahman PaĢa‟nın
mahlâsıdır. IV. Mehmet‟e niĢancı, sadaret kaymakamı oldu ve Basra eyalet kadılığı yaptı.
Kandiye adası muhafızı iken öldü.10
Abdî: ( ö. 1102/1690) Edirne‟de doğdu. Halveti tarikati Ģeyhlerinden Saçlı Ġbrahim
Efendi‟nin oğlu olup asıl adı Abdülhayy‟dır. Edirne‟de ve Ġstanbul Aziz Mahmut Hüdayi
tekkelerinde Ģeyh oldu.11
Abdî: Asıl adı Abdullah‟tır. Subhi-zâde sanıyla tanındı. Feyzullah Efendi‟nin oğludur.
Sadrazam kethudalığı yapmıĢtır.12
4
Haluk ĠPEKTEN vd.; Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı Ġsimler Sözlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı
Yayınları: 942, Ank. 1988. s. 1.
5
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 1.
6
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 2.
7
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 2.
8
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 3.
9
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 3.
10
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 3.
11
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 3-4.
11
Abdî: ( ö. 1180/1766-67) Aıl adı Abdullah‟tır. Mühürdarlık ve reisülküttaplık yaptı.
Güzel Ģiirleri vardır.13
Abdî: Mühürdar Abdî sanıyla tanındı.I. Mahmud zamanında birçok görevde bulundu.
1168/ 1754-55 yılında azledildi. Sonra Girit‟te bulunan Resmi‟ye daha sonra da Gelibolu‟ya
nakledildi. Bursa‟ya sürüldü.14
Abdî: Geliboluludur. Ġmam oğlu olup Kanuni devri Ģairlerdendir. Genç yaĢta öldü.15
Abdî: Kınalı-zâde sanıyla tanındı.16
Abdî: ġam‟dan azledildikten sonra öldü. ġiir mecmuası vardır.17
Abdî: Harem-i has hazinesinde çalıĢtı.18
Abdî: MaraĢ‟ta doğdu. Hayatı hakkında baĢkaca bilgi verilmemiĢtir.19
Abdî: Kara Halil Efendi‟nin damadı Tezkireci Abdullah Efendi‟nin mahlasıdır.20
Abdî: Ġstanbul‟da doğdu. Altunî-zâde sanıyla tanındı.ÇeĢitli medreselerde müderrislik
yaptı.
21
Arif: Asıl adı Mehmet olup Kethüda sanıyla tanındı. Öğrenimi sırasında memur oldu.
Arapça ve Farsça Ģiirleri olup divanı da vardır.22
Arif: Asıl adı Mehmet olup Halil Ağa‟nın Kethüdası Ahmet Efendi‟nin oğludur.23
Âsım: (ö. 1122/1710-11) Bosna‟da doğdu. Asıl adı Yusuf Efendi‟dir. Bosna‟da
mahkeme kâtibi iken öldü. Divanı vardır.24
Âsım: (ö. 1150/1737-38) Asıl adı Mehmet‟tir. Kadı Arif Efendi‟nin oğlu olduğundan
Arif-zâde sanıyla tanınır.25
Âsım: (ö. 1160/1747-48) Bursa‟da doğdu. Asıl adı Mustafa‟dır.Talik yazısı güzeldir.26
12
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 4.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
14
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
15
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
16
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
17
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
18
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
19
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
20
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 5.
21
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 6.
22
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 37.
23
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 38.
24
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 45.
25
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 45.
26
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 45.
13
12
Âsım: (ö. 1173/1759) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ġsmail‟dir. Mehmet Efendi‟nin
oğludur. Küçük Çelebi-zâde sanıyla tanındı. ġeyhülislam Feyzullah Efendi‟den mülâzım oldu.
Birçok medreselerde müderrislik yaptı. Vakanüvisliğe atandı. Kadı ve Ģeyhülislam oldu.27
Âsım: (ö. 1235/1819-20) Antep‟te doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Babası mahkeme baĢ
kâtibi Cenânî Efendi‟dir. Çoğunlukla Mütercim Âsım olarak tanınır. Vakanüvislik yaptı.
YeniĢehir‟de öldü.28
Âsım: (ö. 1254/1838-39) Amasya‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim‟dir. Yeğen-zâde sanıyla
tanındı. ÇeĢitli görevlerde bulundu.29
Bâhâyi: (Ö. 1064/1653-54) Ġstanbul‟da doğdu. Soyu anne tarafından Ebussuud
Efendi‟ye ulaĢır. Müderrislik yaptı. ġehzâde müderrisliğinden Selânik kadılığına atandı. Ġki
kez Ģeyhülislam tayin edildi. Devrinin önde gelen bilgin ve Ģairlerinden olup divanı vardır. 30
Bâhâyi: (Ö. 1071/1660-61) Ġstanbulludur. Devrinde müneccimbaĢı olduğu ve çok
hiciv söylediği için Küfrî sanıyla tanındı.31
Celâlî: (Ö. 1233/1817-18) Asıl adı Ebubekir Celâleddin‟dir. Abdullah Efendi-zâde
diye tanınır. Anadolu‟da kadılık yaptı. Halep muvakkıtı iken ölen Süleyman Molla‟nın büyük
kardeĢidir. Divan tertip etti.32
Celâlî: Buhara‟da Mahdum Celâl diye tanınan bir Ģairdir.1234/1818-19 yılında hayatta
olan genç bir Ģairdir. Mîr Haydar‟ın talebelerindendir.
Cinânî: Osmanlı asırlarının en mühim kültür merkezlerinden biri olan Bursa‟da
dünyaya gelen Mustafa Cinani, 16. asrın ikinci sınıf Ģairleri arasında en önde gelen
Ģahsiyetlerden biridir. O, gerek nazım ve nesirdeki kabiliyeti, gerekse latifeleri devlet
adamları ile olan münasebetleriyle devrinde oldukça alaka görmüĢ ve edebi kaynaklara mevzu
teĢkil etmiĢtir.33
Esèad: Esèad mahlaslı şairin şiirlerinden hareketle Gâlib olduğu tespit edilmiştir. Bkz.
Gâlib.
Enver: İstanbul’da doğdu. Muhasebe kaleminde yetişti. Defterdar mektupçusu oldu.
Sonra maliye mektupçusu sınıfına girdi. Son olarak tahrirat kâtipliği görevi ile Şam’a gitti.34
Esrâr Dede: (ö.1211/1796) İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmet’tir. Küçük yaştan
itibaren tasavvuf muhitinde bulundu. İyi bir öğrenim gördü. Mevlevi tarikatına girdi. Galata
Mevlevihanesinde Şeyh Gâlib’in yakın dostu oldu. Genç denecek bir yaşta ölümü üzerine
27
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 45.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 46.
29
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 46.
30
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 63.
31
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 63.
32
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 85.
33
Cihan OKUYUCU, Cinani Hayatı, Eserleri, Divanının Tenkidli Metni, TDK yayınları: 570, Ank., 1994 s.
III.
34
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 114-115.
28
13
Gâlip onun için ünlü mersiyesini yazdı. Galata Mevlevihanesi bahçesine gömüldü. Divanı ve
Mevlevi şairlerini içine alan “Tezkire-i Şuarâyı Mevleviyye” adlı bir tezkiresi vardır.35
Fâik: (Ö.1198/1783-84) Sakız‟da doğdu. Asıl adı Süleyman‟dır. Hafız Ali PaĢa‟nın
oğludur. Mektupçuluk ve hocalık yaptı. Ayrıca muhasebecilikle de uğraĢtı.36
Fâik: (Ö.1230/1814-15) Bağdat‟ta doğdu. Asıl adı Süleyman‟dır. Belgrad muhafızı
Hakkı PaĢa-zâde Ġzzet PaĢa‟nın kâtipliğini yaptı. Daha sonra Irak ordusu hümayunu
kâtipliğine tayin edildi.37
Fâsih: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Dukakin-zâde lakabıyla tanındı.Divan
kâtipliği yaptı. Köprülü Fazıl Ahmet PaĢa‟ya intisap etti. Ġltifat ve himayesini kazandı.
Tasavvufa meyledip Galata Mevlevihanesine girdi. Mevlevi oldu. DerviĢ Ahmet sanıyla
tanındı. Mürettep divanı vardır.38
Fâzıl Mìr: Akkâ kalesinde doğdu. Asıl adı Hüseyin‟dir. Enderun‟dan yetiĢtiği için
Enderunlu Fâzıl diye anılır. Rodos‟a hâcegân rütbesiyle atandı. Daha sonra Halep
defterdarlığında bulundu. Divanı ve Hubanname ile Zenanname adlı eserleri vardır.39
Fehim: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mustafa olup Uncu-zâde lakabıyla tanındı. Mısır
valisi Eyüp PaĢa‟ya bağlanıp Mısır‟a gitti. DönüĢünde Ilgın‟da öldü.40
Fehim: (1194/1780) Adana‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Nalbant-zâde veya
AkĢehir Müftüsü diye tanındı. Öğrenimini tamamladıktan sonra çeĢitli görevlerde çalıĢtı.
Adana‟da öldü. Fârig mahlası ile de Ģiirler yazdı divan tertip etti.41
Fehim: (d.1203/1788-89) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Süleyman‟dır. Divan-ı hümayun
kalemine girdi, bir taraftan da öğrenim gördü. Birçok memuriyetlerde bulundu. “Sefinetü‟Ģġuara” adında bir tezkiresi ve divançesi vardır.42
Fehim: (d.1220/11805-06) Tekirdağ‟da doğdu. Asıl adı Mahmut‟tur. Anadolu‟da
defterdarlık ve kaymakamlıklarda bulundu.43
Fehim: (d.1248/1832-33) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim olup Kahire‟de vazife
yaptı, Ġstanbul‟a geldi Bir süre sonra Mısır Valisi Mehmet Ali PaĢa‟nın kethüdalığı görevinde
bulundu.44
Ferid: Çağında tanınmıĢ Ģairlerden olduğu zikredilir. Hayatı hakkında bilgi
verilmez.45
35
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 118-119.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 122.
37
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 122.
38
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 129.
39
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 130-131.
40
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 133.
41
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 134.
42
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 134.
43
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 134.
44
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 134.
36
14
Fıtnat: Ġsmail Efendi-zâde Esad Efendi‟nin kızı, ġerif Efendi‟nin hanımıdır. Nezaket,
ilim ve kemal sahibi olup divanı vardır.46
Figânî: (ö. 938/1531-32) Trabzon‟da doğdu. Asıl adı Ramazan‟dır. Tıp öğrenimi
gördü.Tabib ġah Mehmet‟in öğrencisi oldu. Karabâlîzâde aracılığıyla Ġskender Çelebi‟ye
tanıtıldı. Yazdığı bir beyit yüzünden vezir Ġbrahim PaĢa tarafından idam ettirildi.47
Figânî: (ö. 938/1531-32) Karamanlıdır. Sultan Bayezid‟in Ģehzadelerinden Sultan
Abdullah‟a divan katibi oldu. Divanı ve Ġskendername adlı eseri vardır.48
Fikrî: (ö. 1030/1621) Asıl adı Ġzzettin olup Bülbül-zâde Abdullah Efendi‟nin oğludur.
Bilgisi ve cömertliği ile tanındı. Babası Filibe kadısı iken orada öldü.49
Fikrî: (ö. 1063/1652-53) Aksaray‟da doğdu. Asıl
Ģairlerdendir.50
adı
Ahmed‟tir. DerviĢ
Fikrî: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı DerviĢ olup MaĢi-zâde sanıyla tanındı. Babası MaĢi
ġemseddin Amasya müftüsü idi. Öğrenimini tamamladıktan sonra Edirne kadısı Pirî PaĢazâde‟den mülâzım oldu. Kadılıklarda bulundu. Tercüme ettiği bir eserin beğenilmesi üzerine
Yanbolu‟ya kadı olarak atandı.51
Fikrî: Bağdat‟ta doğdu. Kanunî döneminde sarayda hizmet eden Tavil Sinan‟ın
oğludur. Ağalık görevi ile saraydan çıkıp Bağdat‟a babasının ölümü üzerine sancak beyi
olarak atandı.Farsça ve Türkçe Ģiirleriyle tanındı.52
Fuâd: Asıl adı Mehmet‟tir. Askerî doktor olarak Trablusgarp‟a gitti. Hacegân
rütbesini aldı. Londra elçisi oldu. Ayrıca Petersburg‟ta da elçilik görevinde bulundu.53
Fuzûli: (ö. 963/1555-56) Bağdat‟ta doğdu. Doğuda Ģiir söyleyenlerin üstadıdır.
Ölünceye kadar Ģiirle uğraĢtı. Kanunî Bağdat‟a gelince kasideler sundu. Nevaî tarzında belli
bir üslubu vardır. Büyük bir Ģairdir. ġiirleri sağlam, nazik ve renklidir. Türk diliyle yazılmıĢ
hamsesi vardır. Özellikle Leyla vü Mecnun mesnevisi çok tanınmıĢtır. Hüseyin Vaiz‟in
Ravzatü‟Ģ-ġühedasını çevirip Hadikatü‟s-Süeda adını vermiĢtir. Ancak tam çeviri değildir.
Rind ü Zâhid, Beng ü Bâde, Sıhhat ü Maraz, Arapça, Farsça ve Türkçe divanları vardır.54
Fürûgi: Kayseride doğdu. NakĢibendi tarikatına girmek üzere Ġstanbul‟a geldiyse de
vazgeçip ilim öğrenmeye baĢladı ve daniĢmend oldu. Farsça ve Türkçe Ģiirleri vardır.55
45
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 139.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 149.
47
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 149.
48
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 150.
49
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 150.
50
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 150.
51
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 150.
52
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 151.
53
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 152.
54
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s. 152-153.
55
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.153.
46
15
Fürûgi: Asıl adı Hibetullah olup seyit ailesinden gelmektedir. II. Selim‟in hocası
Abdullah Efendi‟den mülâzım oldu. Kadılık yaptı. Muammalarıyla tanındı.56
Fürûgi: Kırımlıdır. Sadece Ramiz tezkiresinde yer alan Ģair hakkında dönem
Ģairlerindendir ifadesinden baĢka bilgi bulunmamaktadır.57
Gâlib: (d. 1171/1757-1758; ö. 1213/1799) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet
Esat‟tır. Mustafa ReĢit Efendi‟nin oğludur. Bir süre Divan-ı hümayun kaleminde bulundu.
Sonra Mevlevî tarikatına girdi. Konya‟ya gitti. Üç yıllık çilesini Yenikapı Mevlevîhanesinde
tamamladı. Galata Mevlevîhanesinde Ģeyh oldu. Ġlk mahlası Es‟at‟tı. Esrar Dede‟nin
arkadaĢıdır. Türk edebiyatının son büyük divan Ģairlerinden biridir. Divanı vardır. Hüsn ü AĢk
adlı çok tanınmıĢ bir mesnevisi bulunmaktadır.58
Gurbî: Gurbi’nin yaşamı konusunda ayrıntılı bilgi bulunmuyor. Yalnız bir şiirinde
divanını 1157(1744) yılında düzenlediğini bildirdiğine göre 18. yüzyıl ortalarında yaşamıştır.
Yine bir şiirinde Bosnalı olduğunu söyler. Gerçek adının Ahmed olduğunu (S. Nüzhet) söyler.
Gurbi’nin, “Derviş Ahmed” takma adıyla söylediği şiirler de vardır. Gurbi, başlangıçta
Nakşibendi tarikatına girdiğinden kimi şiirlerinde bu kuruluşun anlayışına uygun bir söyleyiş
vardır. Buna karşın Alevi-Bektaşi görüşüne bağlandığı o geleneği sürdürdüğü açıktır. Gurbi,
On İki İmam konusunu uzun uzadıya işler, şiirlerinde aruz ölçüsünü yeğler.59
Hakîkî: Bağdat‟ta doğdu. Asıl adı Mustafa olup Osman PaĢa‟nın oğludur. Bağdat
kolağası iken Bağdat Valisi Hızır PaĢa‟yla geçinemeyip 963/1555-56 yılında Hindistan‟a gitti.
Güzel Farsçası ve kalabalık sayıda da Türkçe Ģiirleri vardır.60
HaĢmet: (ö. 1182/1768) Ġstanbul‟da doğdu. YeniĢehirli Abbas Efendi‟nin oğludur.
Öğrenimini bitirdikten sonra müderris oldu. Ġstinye, Bursa ve Ġzmir‟de ikamete mecbur edildi.
Medine‟de öldü. 61
Hatâyî: (ö. 930/1524) Safevî hükümdarı ġah Ġsmail‟in mahlasıdır. Tezkirelerimiz
içinde yalnız Faizî‟de kayıtlı olan bu Ģair hakkında verilen bilgi ölümüne düĢürülen tarihten
ibarettir.62
Hilmi: Asıl adı Abdulhalim idi. Sultan Mahmud‟a cülusiye sundu.63
Hüseynî: (ö. 985/1577) Bağdat‟ta doğdu. Asıl adı Emir Hüseyin Havani idi. Ailesi
Bağdat‟ın ileri gelenlerinden olup Ahdî‟nin akrabasıdır. DerviĢ yaratılıĢlı, sürekli gezen
biriydi. Kerbelâ‟da öldü. Farsça ve Türkçe Ģiirleri vardır.64
Hüseynî: Rumeli‟de doğdu. Abdal ve derviĢlerdendir. ġiir yeteneği fena değildi.65
56
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.153-154.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.154.
58
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.155.
59
Ġsmet Zeki EYUBOĞLU, Alevi-BektaĢi Edebiyatı, Der yay., Ġst., 1991. s. 243
60
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.171.
61
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.191.
62
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.192.
63
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.211.
64
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.221.
57
16
Kadrî: (ö. 1004/1596) Asıl adı Mehmet Kadrî olup Sudî‟nin oğludur. Hoca Sadeddin
Efendi‟den mülâzım oldu. Mihrimah Sultan‟da müderrislik yaptı. Genç yaĢta öldü. Mimar
Sinan mescidi bahçesine gömüldü. Özellikle kasideleriyle tanındı.66
Kadrî: Horasan‟da doğdu. Ölümü 1240/1824‟ten sonradır.67
Kadrî: Asıl adı Mîr Kadrî‟dir. ġirvan‟da doğdu. ÇeĢitli yerleri gezdikten sonra
Ġstanbul‟a geldi. Oradan Halep‟e gitti. DeğiĢik konularda bilgisi vardı. Muammada
yetenekliydi.68
Kadrî: Asıl adı Abdulkadir‟dir. Hasan Çelebi‟nin akrabalarından Ģiire yeni baĢlamıĢ
bir gençtir.69
Kaygusuz: Hayatıyla ilgili bilgi olmayıp “Kaygusuz Abdal” da olabileceği tahmin
edilmektedir.
Lebîb: (ö. 1182/ 1768-69) Diyarbakır‟da doğdu. Asıl adı Hüseyin‟dir. Sultan Ahmet
döneminde Ġstanbul‟a geldi. Salim Efendi‟den mülazım oldu. Döneminin tanınmıĢ
Ģairlerinden biridir.70
Lebîb: (ö. 1185/ 1771‟den sonra) Diyarbakır‟da doğdu. Asıl adı Abdulgafur‟dur.
Diyarbakır‟da müftülük yaptı.71
Lebîb: (d. 1203/ 1788-89) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Mustafa
Efendi‟nin oğludur. Bir süre rûznâmecilik yaptı. Daha sonra hacegân rütbesi aldı.72
Lebîb: (d. 1160/ 1747; ö. 1220/1805-06) Ġstanbul‟da doğdu. Abdullah PaĢa‟nın
oğludur. Asıl adı Sadık‟tır. ÇeĢitli görevlerde bulundu. Anadolu muhasebecisi iken öldü.73
Lebîb: Asıl adı Abdullah‟tır. Vâsıf-zâde sanıyla tanındı. 1213/ 1798-99‟da öğrenime
baĢladı. Kudüs, Bursa ve Mekke mevleyiyetlerinde bulundu. Taif‟te öldü.74
Lebîb: Edirne‟de doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Mustafa Efendi‟nin oğludur. Ġstanbul‟a
gelerek Ebe-zâde Abdullah Efendi‟den mülâzım oldu. ÇeĢitli yerlerde müderrislik yaptı.75
Lebîb: Diyarbakır‟da doğdu. Mülâzım zümresindendir. HoĢsohbet ve nazik bir
76
kiĢidir.
Lebîb: Asıl adı Ahmet‟tir. Dâye-zâde sanıyla tanındı.77
65
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.221.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.239.
67
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.239.
68
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.239.
69
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.239.
70
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.263.
71
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.263.
72
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.263.
73
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.264.
74
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.264.
75
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.264.
76
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.264.
66
17
Lebîd: Hakkında bilgi bulunmayıp yazmıĢ olduğu tahmisten hareketle Enderunlu
Rasih‟ten sonra yaĢadığı tahmin edilmektedir.
Misâlȋ: (ö. 1016/ 1607) Edirne‟de doğdu. Asıl adı Hasan Çelebi‟dir. Geçimini
esnaflıkla sağladı. Bu arada devrindeki bilginlerle düĢüp kalktı. Ġstanbul‟da öldü ve Yenikapı
Mevlevihanesi bahçesine gömüldü. ġiirleri döneminde çok tanınmıĢtı. Muammaları da
güzeldir.78
Muharrem: Tezkirelerde hakkında herhangi bir bilgi yoktur.
Müfidî: Asıl adı Ġbrahim‟dir. ġiirleri güzel değildir.79
Nâbî: (ö. 1124/1712) Urfa‟da doğdu. Asıl adı Yusuf‟tur. Sultan IV. Mehmet devrinde
Ġstanbul‟a gelip musahip Mustafa PaĢa‟ya divan kâtibi ve musahip oldu. Hacca gitti. Uzun bir
süre Halep‟te yaĢadı. Baltacı Mehmet PaĢa Halep valisiyken ona nedim oldu. Yeniden
Ġstanbul‟a davet ederek baĢ muhasebecisi tayin edildi. Ġstanbul‟da öldü. 90 yaĢından fazla
yaĢamıĢtır. Nâbî, çağının Ģairler sultanıydı. Divan, Tuhfetü‟l harameyn, Zeyl-i Siyer-i Veysi,
Gazâ-nâme ve Hayriyye adlı eserleri vardır.80
Nahîfî: (ö. 1151/1738-39) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Süleyman‟dır. Öğrenimini
bitirdikten sonra yeniçeri kaleminde kâtip oldu. II. Sultan Mustafa zamanında Ġran‟a elçi
gönderilen Mehmet PaĢa‟nın maiyetinde bulundu. Damat Ali PaĢa‟nın kaymakamlığı
sırasında kalem efendisi oldu. Nemçe sulhu için elçi tayin edilen Ġbrahim Ağa ile birlikte
bulundu.Bu hizmeti için baĢ mukataacı tayin olundu. Divan‟ı, Hayretü‟l-Envâr‟ı üç dilde
Kaside-i Bürde tahmisi, manzum mesnevi tercümesi gibi eserleri vardır. ġiirleri âĢıkânedir.81
NakĢî: (ö. 1114/ 1702) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim‟dir. Halvetî tarikatına girip
Koca Mustafa PaĢa zaviyesi Ģeyhi Alâattin Efendi‟ye bağlandı. ġehzade camiine Cuma Ģeyhi
oldu.82
NakĢî: Ġstanbul Ahırkapısı‟nda doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. NakkaĢlıkta usta olduğu
için bu mahlâsı aldı. Astronomiyle uğraĢtı ve bu konudaki geniĢ bilgisinden dolayı
Süleymaniye camiine Muvakkit tayin edildi. ġiirle de ilgilendi. Özellikle hicivleriyle
tanındı.83
Nedîm: (ö. 1143/ 1730) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Mülakkab-zâde diye
anılmıĢtır. Sultan Ġbrahim devrinde Rumeli kazaskeri olan Mustafa Efendi‟nin oğludur. Ana
tarafından soyu, Tarihçi Kara Çelebi‟ye çıkar. Öğrenimini tamamlayıp Ebezâde‟den mülazım
ve müderris oldu. Divan Ģiirinin büyük isimlerinden biri olan Nedim, lâle devrini anlatan
77
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.264.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.293.
79
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.307.
80
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.311.
81
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.313.
82
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.317.
83
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.317.
78
18
Ģiirleri, özellikle de Ģuh mizacına uygun bir tarz olan Ģarkılarıyla tanındı. Divanı vardır.
Ayrıca inĢâda da ustadır.84
Nesimî: Bağdat yakınındaki Nesim kasabasında doğdu. Asıl adı Ġmadüddin‟dir.
Peygamber soyundan geldiği için Seyyid Nesimî sanıyla tanındı. Fazlullah Hurufî‟den el aldı.
Sultan Murat zamanında Anadolu‟ya geldi. ġiirleri Ģeriata uygun olmadığından Halep‟te
öldürüldü. Arapça, Türkçe ve Farsça divanı vardır.85
NeĢ’et: Asıl adı Süleyman Ağa‟dır. Dergâh-ı ali gediklilerindendir.86
NeĢ’et: (d. 1148/1735-36; ö. 1222/1807) Asıl adı Süleyman‟dır. Bursalı nakĢibend
Ģeyhi Emin Efendi‟den el aldı. Tufan-ı Marifet‟i ve divanı vardır.87
Neylî: (d. 1084/1673-74; ö. 1171/ 1757-58) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir.
Mirza Mehmet Efendi‟nin küçük oğludur. Mülâzımlık, müderrislik ve kadılık yaptı. ġiir ve
inĢada ustadır. Divanı vardır.88
Râgıb: (ö. 1096/1685) Eğriboz‟da doğdu. Asıl adı Mehmet Çelebi‟dir.89
Râgıb: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet olup Kösec Halil PaĢa tarafından
korundu. Muhasebe halifelerinden oldu. Reisü‟l-küttüp tayin edildi. Divanı vardır.90
Râgıb: Bursa‟da doğdu. Asıl adı Ali‟dir. Öğrenim gördükten sonra mülâzım ve
müderris oldu. Nemçe‟ye elçi gönderildi. Gelibolu‟da öldü.91
Râgıb: (d. 1207/1793) Bursa‟da doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Ġstanbul‟da öğrenim
gördü. Trabzon ve ġam‟da kadılık yaptı.92
Rahmî: Salim, Kırım Bahçesaray‟da; Ramiz, Akkirman‟da; Fatin, Kırım‟da
doğduğunu söyler. Mehmet PaĢa‟ya mühürdar oldu. Tersane-i Amire‟de kâtiplik yaptı. ġiirleri
ve sefaret-namesi vardır.93
Râmî: (ö. 1049/ 1639) Asıl adı Mucip‟te, Abdurrahim; diğer kaynaklarda
Abdurrahman olup Rumeli kazaskeri Sünbül Ali Efendi‟nin oğludur. Öğrenim gördükten
sonra mülâzım ve kadı oldu. Ġstanbul‟da öldü.94
Râmî: (ö. 1119/ 1707-08) Ġstanbul Eyüp‟te doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Öğrenim
gördükten sonra divan kâtibi oldu. ġair Nâbî tarafından korunup yetiĢtirildi. Musahip Mustafa
PaĢa‟ya masraf kâtibi oldu. Beylikçi ve reisülküttap tayin edildi. Nemçe (Avusturya84
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.332.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.335.
86
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.335.
87
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.336.
88
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.338.
89
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.360.
90
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.360.
91
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.360.
92
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.360.
93
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.360.
94
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.365.
85
19
Macaristan) ile yapılan barıĢ müzakerelerini yürüttü. II. Mustafa‟ya vezir oldu. Müftü
olayında Edirne‟ye kaçtı. Kıbrıs, Kahire ve Rodos‟ta bulundu. Rodos‟ta öldü.95
Ramiz: (ö. 1223/ 1808) Abdullah PaĢa‟nın mahlasıdır. Kırım‟da doğdu. Babası Kırım
kazaskeri Feyzullah Efendi‟dir. 1211/ 1796-97 yılında öğrenime baĢladı. Bir süre Mahmut
PaĢa Mahkemesinde baĢkâtiplik yaptı. Sonra Mısır seferinde ordu kadısına naiblik yaptı.
Hacegân zümresine katıldı. Alemdar Mustafa PaĢa ile Ġstanbul‟a gitti. Kaptan PaĢa oldu.
1223/ 1808 yılında meydana gelen faciadan canını zor kurtardı. Ġsyan çıkardı. Rusya‟ya kaçtı,
affedildiyse de askerler tarafından öldürüldü.96
Pertev: (ö. 1253/ 1837-38) Darıca‟da doğdu. Ġstanbul‟a gelip kâtip oldu. Mısır ve
Edirne‟de bulundu. Divançesi vardır.97
Pertev: (d. 1241/ 1825-26) Erzurum‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim olup Ġbrahim Edhem
sanıyla tanındı. Gençliği Trabzon‟da geçti. Valilik, kâtiplik yaptı. Ġstanbul‟a gidip sadr-ı âli
odasında halife ve kaptan-ı derya Halil PaĢa‟ya divan kâtibi oldu.98
Pertev: Ankara‟da doğdu. Asıl adı Mustafa olup Ankara bilginlerinden Sadullah
Efendi‟nin oğludur. Öğrenimini tamamladıktan sonra Ankara nüfus defterdarı kayıt memuru,
ardından Ankara kazası mal kâtibi oldu. Zabtiye baĢkâtipliğine getirildi.99
Râsih: (ö.1253/ 1837-38) Enderun‟da mehterbaĢı Osman Ağa‟nın oğludur. Saraya
girdi ve Çuhadar ağası oldu.100
Râsim: (ö. 1130/ 1718-19) Bursa‟da ġahabettin mahallesinde doğdu. Asıl adı Mustafa
olup babasının adı da Mustafa‟dır. Öğrenim görüp Erzurum kadısı Mehmet Efendi‟den
mülâzım ve kadı oldu. Döneminin dikkate değer Ģairlerindendir.101
Râsim: (ö. 1169/ 1755-56) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Yusuf veya Mehmet‟tir.
Yazısının güzelliğinden dolayı sarayın yazı hocalığına atandı. 70 yaĢında iken öldü. Divançesi
vardır.102
Râsim: (ö. 1189/ 1775-76) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet olup, Eğrikapılı
Çelebi sanıyla tanındı. Saray-ı Amire hocalığına getirildi. Ardından hattatların reisi tayin
edildi.103
Râsim: ( ö. 1192/ 1778) Ferecik‟te doğdu. Asıl adı Ömer olup Mehmet Efendi‟nin
oğludur. Ġstanbul‟a geldi. Hacegân sınıfına katıldı. Rumeli ve Anadolu‟da bazı yerlerde
çalıĢtı.104
95
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.365-366.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.366.
97
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.357.
98
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.357.
99
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.357.
100
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.367.
101
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
102
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
103
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
96
20
Râsim: Arif Hikmet‟in çağdaĢı Ģairlerden biridir.105
Râsim: Asıl adı Feyzi olup ġaban-zâde lakabıyla tanındı.106
RâĢid: (ö. 1219/ 1804-05) Asıl adı Mehmet‟tir. Sarim PaĢa-zâde diye tanındı.
YeniĢehir‟de azledildikten sonra öldü.107
RâĢid: (d. 1218/ 1803-04) Ġstanbul‟da doğdu. Tam adı Mehmet RâĢit‟tir.
Mühendishaneye devam ederek kitabet ve inĢayı öğrendi. Kâtiplik yaptı. Maliye mektupçusu
odasında, Ġzmit‟te çalıĢtı. Tersane-i Amire‟de eminlik, Mektupçu odasında ikinci
mümeyyizlik yaptı. BaĢkâtip olarak Sırbistan‟a gönderildi. Maliyeye baĢkâtibi, ordu
muhasebecisi ve Trabzon defterdarı oldu.108
RâĢid: (ö. 1247/1831-32) Ġstanbulludur. Bazı vezirlere divan kâtipliği yaptı.
Ġstanbul‟da öldü.109
RâĢid: (d. 1227/ 1812) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim RaĢit‟tir. Aynî Efendi‟den
Farsça dersleri aldı. Bağdat Valisi Mehmet Necip PaĢa‟nın hizmetinde bulundu. Daha sonra
Kaptan-ı derya ve Tahir PaĢa‟nın Edirne valisi oldukları sırada divan kâtipliği hizmetinde
bulundu. Ayrıca Belgrat Valisi Hafız PaĢa‟nın da divan kâtipliğini yaptı.110
RâĢid: (d. 1246/ 1830-31) Kahire‟de doğdu. Dramalı Hasan Haydar PaĢa‟nın oğludur.
Öğrenimini tamamladıktan sonra Paris‟e gitti. DönüĢünde Mısır‟da Ahkâm meclisi üyesi
oldu. Ġstanbul‟da tercüme odasına girdi. Erdek ve Gelibolu‟da kaymakamlık yaptı.
Fransızcaya dair bir manzumesi vardır.111
RâĢid: Asıl adı Mehmet‟tir. Ġstanbul‟da doğdu. Mektubi-i Defterî memurlarındandı.
Kereste nazırı ġükrü Bey‟in kâtipliğini yaptı.112
RâĢid: Antep‟te doğdu. Adı Mehmet RâĢit‟tir. Öğrenimini tamamladıktan sonra
divana kâtip, mektubî odasına halife ve mümeyyiz oldu. BaĢkâtip ve mektupçu tayin edildi.113
RâĢid: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim‟dir. Deavi kesedar yamağı olarak
memuriyete baĢladı. Dahiliye kalemine halife, Edirne ve Belgrat Valiliğine kâtip oldu. ġiirle
uğraĢtı.114
RâĢid: Maliye mektubî odasına halife oldu. Ordu baĢkâtipliğine tayin edildi. Eflâk ve
Boğdan‟a gönderildi. Sisam ve Vidin‟de çalıĢtı. Niğde‟de kaymakamlık yaptı. ġiirleri
vardır.115
104
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
106
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.368.
107
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.369.
108
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.369.
109
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.369.
110
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.370.
111
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.370.
112
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.370.
113
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.370.
114
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.370.
105
21
ReĢid ġemèi-zâde: Tezkirelerde hayatı hakkında bilgi yoktur. ReĢid adıyla birkaç Ģair
vardır.
Rûhî: (ö. 1014/ 1605) Bağdat‟ta doğdu. Asıl adı Osman olup Kanunî Sultan Süleyman
döneminde Bağdat beylerbeyi olan Ayas PaĢa‟nın kullarından birinin oğludur. Ömrü
seyahatlerde geçti. ġam‟da öldü. Riyâzi, onu “mânâ ruhuna vasıl olmuĢ” bir Ģair olarak
tanımlar. ġiirlerinde el değmemiĢ mazmunlar çoktur. Divanı vardır. Esrar Dede mevlevî
olduğunu ve Galata, Konya mevlevî dergâhlarında bulunduğunu söyler.116
Sâkib: Hayatı hakkında bilgiye ulaĢılamamıĢtır.
Sâbık Enderûni: Enderunlu Sâbık hakkında bilgi olmayıp sadece Sabık hakkında
bilgi vardır. O da Bursa‟da doğdu. Asıl adı Mehmet olup Hâdi Efendi adlı bir Ģairin
oğludur.117
Sâbit: Özice‟de doğdu. Asıl adı Alaaddin olup Vuslatî ali Bey‟in akrabalarındandır.
Öğrenim görüp Çatalcalı Ali Efendi‟den mülâzım, müderris ve kadı oldu. Ölümü Asım, Beliğ
ve Salim‟de 1124/1712-13; Safâyi‟de 1125/ 1713-14 olarak geçer. ġiirlerinde Ataî‟yi izledi.
Divanı, Hamsesi, Edhem ü Hüma mesnevisive Gaza-nâmesi vardır.118
Saèdî-i Enderûni: Enderunlu Saèdi hakkında bilgi olmayıp sadece Saèdi hakkında
bilgiler vardır.
Saèîd: (ö. 1098/1686-87) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Öğrenim görüp
ġeyhülislam Yahya Efendi‟den mülâzım ve müderris oldu. ġam, Mısır ve Ġstanbul kadısı
ardından Anadolu ve Rumeli kazaskeri tayin edildi. Nakibü‟l-eĢrâf oldu.119
Saèîd: (ö. 1120/ 1708-09) Ġskilip‟te doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Öğrenimini
tamamladıktan sonra ġam hazinesinde ruznameci ve mukataacı olarak görev yaptı. Türkçe,
Arapça ve Farsça Ģiirleri vardır.120
Saèîd: Hacegandan Ģair ġehri Efendi‟nin oğludur. Hacegandandır. 1190/ 1776-77
yılından sonra öldü.121
Saèîd: (ö. 1247/ 1831-32) Diyarbakır‟da doğdu. Öğrenim gördükten sonra bazı
vezirlere kethüda ve divan kâtibi oldu.122
Saèîd: (ö. 1250/ 1834-35) Bursa‟da doğdu. Asıl adı Mehmet Sait‟tir. GülĢen-i Maarif
adlı iki ciltlik eseri vardır.123
115
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.371.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.392-393.
117
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.398.
118
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.399-400.
119
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.416.
120
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.416.
121
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.417.
122
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.417.
123
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.417.
116
22
Saèîd: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Öğrenimini tamamladıktan sonra Ģiire
baĢladı.124
Sâmi-i Enderûni: (ö. 1260/ 1844) III. Selim zamanında Enderuna girdi. Daha sonra
hane-i hassaya katıldı.125
Saydî: Tezkirelerde hayatıyla ilgili bilgiye rastlanmamıĢtır.
Seher Abdal: XVI. yüzyıl ozanlarındandır. Gölpınarlı, ozanın aruzla yazdığı “helva
vü nân” adlı mesneviye dayanarak onun Battal Gazi‟yi pir tanıyan Urum Abdallarından
olduğunu belirtir.126
Selâmi: Asıl adı Seyyit Ġbrahim Çelebi‟dir. Divân kâtipliği yaptı. Döneminin tanınmıĢ
Ģairlerindendir.127
Selâmi: Ahıska‟da doğdu. Asıl adı Abdüsselam‟dır. Kâtiplik va maliye mektupçuluğu
yaptı.
128
Senâ’i: Tezkirelerde Senâ‟i hakkında bilgi olmayıp “Senayi” hakkında bilgi vardır. Bu
bilgilere göre Senayi, Manisa‟da doğdu. Sultan Mustafa Manisa‟da Ģehzade iken onun
hizmetinde bulundu. Sayesinde mülazım oldu. Kadılık yaptı. Kanunî dönemi Ģairlerindendir.
Neyistan-ı Zülal, ġehr-i Maksut ve Menakıb-ı Emir Sultan, ġemsettin Buharî adlı eserleri
vardır.129
Seyfî: Hayatı hakkında bilgi verilmemiĢtir. 1227/ 1812 yılında bir tarih söylemiĢtir.130
Seyfî: (ö. 1264/ 1847-48) Kayseri‟de doğdu. Asıl adı Osman‟dır. Öğrenim gördü. Bazı
vezirlere kâtiplik yaptı. Bir ara Bağdat Valisi Ali Rıza PaĢa‟nın kâtibi oldu. Sonra defterdar
atandı. Divan oluĢturacak kadar Ģiiri vardır.131
Sezâyi: (ö. 1080/ 1669-70) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Abdurrahman‟dır. Öğrenim
gördü. Mülâzım olduktan sonra bazı yerlerde kadılık yaptı. Döneminin tanınmıĢ Ģairlerinden
biridir.132
Sezâyi: (ö. 1151/ 1738-39) Salim, Safayi ve Fatin Mora‟da; Ramiz ile Beliğ ise
Edirne‟de doğduğunu söylerler. Asıl adı kaynaklarda Hasan olarak geçerken Fatin, Rıza
olduğunu belirtmektedir. Hacı Dede olarak tanındı. Gençliğinde Edirne‟ye gelip Mehmet
La‟li‟ye intisap etti. Edirne‟de Ģeyhlik yaptı. Divanı vardır.133
124
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.418.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.425.
126
Ali YILDIRIM, BaĢlangıcından Günümüze Alevi BektaĢi DeyiĢleri, Ayyıldız Yay., Ankara, 1995, s. 270.
127
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.432.
128
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.432.
129
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.438.
130
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.440.
131
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.440.
132
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.442.
133
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.443.
125
23
Sezâyî: Edirne‟de doğdu. Asıl adı Turak‟tır. Kanunî Sultan Süleyman dönemi
Ģairlerindendir.134
Sûzî: (ö. 1086/ 1676) Mardin‟de doğdu. Asıl adı Osman‟dır. Konya‟ya gelip Mevlevi
oldu. DerviĢ Osman sanıyla tanındı. Devrinde tanınmıĢ Ģairlerdendir. Mecmua-ı EĢ‟ârı
vardır.135
Sûzî: (ö. 1128/ 1715-16) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ahmet‟tir. Peygamber soyundan
geldiği için Seyyit Ahmet diye tanındı. Rahikî‟nin torunu idi.136
Sûzî: (ö. 1148/ 1735-36) Edirne‟de doğdu. Asıl adı Mustada‟dır. Divanı vardır.137
Sûzî: Üsküp yakınındaki Prizren kasabasında doğdu. Öğrenim gördükten sonra görev
almadı. Mihal oğullarından Ali ve Mehmet Bey‟lerin hizmetinde bulundu. NakĢibendi
tarikatına girdi. Bir ara kadılık yaptı. Yavuz Sultan Selim dönemi Ģairlerindendir. ġiirleri lirik
ve temizdir. Mihal oğlu Ali Bey‟in Bosna uçlarındaki gazalarını nazmetti. Bu mesnevisi
15000 beyittir.138
Sürûri: (ö. 969/ 1562) Gelibolu‟da doğdu. Zengin bir tüccarın oğludur. Muhyiddin
Çelebi‟den mülâzım oldu. KasımpaĢa medresesinde müderrislik yaptı. Abdullatif Efendi‟nin
mürididir. ġehzade Mustafa‟nın hocası oldu. Daha sonra NakĢibendi Ģeyhi Mahmut
Efendi‟den el aldı. Kanunî dönemi bilginlerindendir. Gülistan, Bostan, Hafız Divanı,
Mesnevi, Cami ve Hüseyin Vaiz‟in muamma risalelerine Ģerh yazdı. Ayrıca üç divanı Kitab-ı
Nücum ve Bahrü‟l-Maarif adlı eserleri vardır.139
Sürûri: (ö. 1100/ 1688-89) Eyüp‟te doğdu. Asıl adı Mustafa‟dır. Zeynelabidin‟den
mülâzım oldu. Müderrislik yaptı. Sonra kadı oldu. LefkoĢa‟da mazulken öldü. Döneminin
tanınmıĢ Ģairlerindendir.140
Sürûri: (d. 1165/1751-52; ö. 1229/1814) Adana‟da doğdu. Asıl adı Osman‟dır. Musa
adlı birinin oğludur. 1193/ 1799‟da birlikte Ġstanbul‟a geldi. Mülâzım oldu. 1195/ 1780-81
yılında bir kazaya atandı. 1203/ 1788-89‟da Zağra‟ya gitti. Tarih düĢürme sanatının büyük
ustasıdır. Divanı vardır.141
Sürûri: Doğu illerinden birinde doğdu. ġarklı Sürûri diye tanındı. Bazıları Resmî
derlerdi. Yavuz Sultan döneminde ġah Ġsmail‟in yanında öldü. Muhayyel Ģiirleri vardır.
Gazelde eĢsizdi. Lügaz tarzında birçok eser sahibidir. Divanı vardır.142
134
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.443.
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.456.
136
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.456.
137
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.456.
138
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.456-457
139
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.460
140
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.460
141
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.460
142
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.461
135
24
ġemèî: (ö. 936/ 1530) Prizren‟de doğdu. Vezir Pirî PaĢa‟dan yardım gördü. Mevlevî
tarikatına girdi. Ġstanbul‟da ġeyh Vefa Tekke‟sine yerleĢti. Burada öldü. Kanunî dönemi
Ģairlerindendi. Mesneviye Ģerh yazdı. Divanı vardır.143
ġemèî: (d. 1223/ 1808-09) MaraĢ‟ta doğdu. Ġstanbul‟a geldi. Kâtiplik yaptı. Edirne
müderrisliğinde ve MaraĢ naibliğinde bulundu.144
ġemèî: Tekirdağ‟da doğdu. Asıl adı Mehmet Emin‟dir. ġeyhülislam Ġbrahim Beyzâde
Mustafa‟nın yanında çalıĢtı.145
ġâhidî: (d. 875/ 1470 – ö. 957/ 1550) Muğla‟da doğdu. Asıl adı Ġbrahim olup Hudâyî
Dede‟nin oğludur. Öğrenim gördü. Bursa‟ya gidip Sultan Divânî‟den feyz aldı. ġeyhlik yaptı.
Karahisar‟da öldü. Gülistan Ģerhi, manzum Lügat-ı ġâhidî, GülĢen-i Tevhid (Mesnevi
Ģerhidir.), GülĢen-i Esrar, GülĢen-i Vahdet ve Divanı vardır.146
ġâhidî: Edirne‟de doğdu. Cem Sultan‟ın defterdarı ve musahibi idi. ġiirleri sadedir.
Köhne mânâları ihtiva eder. Divanı ve Leyla vü Mecnun adlı eseri vardır.147
Tâlib: (ö. 1090/ 1679-80) Üsküdar‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Dutcı-zâde sanıyla
tanındı. Gençliğinde Celvetiye tarikatına girmiĢ ve Gafurî Efendi yerine Aziz Mahmut Hüdayi
tekkesine Ģeyh olmuĢtur.148
Tâlib: (ö. 1100/ 1688) Asıl adı Mehmet olup, DâniĢî Ali Dede ve Siyahî Dede‟ye
mürit oldu. Tokat Mevlevî dergâhı Ģeyhiyken öldü.149
Tâlib: (ö. 1117/ 1705-06) Bursa‟da doğdu. Asıl adı Mehmet‟tir. Öğrenimini
tamamladıktan sonra Habil-zâde‟den mülâzım oldu. Müderrislik yaptı. Erzurum kadısıyken
öldü. Bursa‟ya gömüldü. ġiir ve inĢada ustaydı. Divanı vardır.150
Tâlib: (ö. 1173/ 1759-60) Asıl adı Mehmet olup, Tavil Ali Efendi’nin oğludur.
Öğrenimini bitirip mülâzım oldu.151
Tâlib: (d. 1203/ 1788-89; ö. 1270/ 1853-54) Asıl adı Mustafa‟dır. Divanda hacegân
rütbesi aldı. ġiirleri bir divan oluĢturacak miktardadır.152
Tâlib: (ö. 1229/ 1813-14) Trabzon‟da doğdu. Asıl adı Süleyman‟dır. Trabzonlu
Üçüncü-zâde Hüseyin Ağa‟nın oğludur. Ali sanıyla tanındı. Askeriyeye girmiĢ, azledilince de
akli dengesini kaybetmiĢti. Divan olabilecek kadar Ģiiri vardır.153
143
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.474
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.474
145
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.474
146
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.463
147
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.463
148
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.500
149
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.500
150
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.500
151
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.500
152
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.501
153
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.501
144
25
Tâlib: Ġstanbul‟da doğdu. Divan-ı hümayûn kâtiplerindendir. Tarih düĢürmede ustadır.
Filibe‟de yapılan kırık çeĢmeye Avnî‟nin yazdığı kırk bir tarih naziresinde 92 tarih bulup bir
risale yapmıĢtır.154
Ulvî: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ali olup, Sağır Ulvî sanıyla tanındı. Zeamet
erbabındandır. Rumeli beylerbeyi yanında defter eminiyken öldü. Ölüm tarihi Ahdî‟de 983/
1575; diğer kaynaklarda 986/ 1578-79 olarak geçer. ġiirde Hayali Bey‟i taklit etti. Divanı
vardır.155
Ulvî: (ö. 983/ 1575) Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Mehmet olup Derzî-zâde sanıyla
tanındı. ġair Râyî‟nin kardeĢidir. Muallimzâde‟ye Manisa müftülüğü sırasında daniĢment
oldu. Bu yolla Celâl Bey ve Turak Çelebi ile tanıĢarak ġehzâde II. Selim‟in maiyetine katıldı.
Onun padiĢahlığı sırasında emirle Molla Çelebi‟den mülâzım oldu. Hasan Çelebi Ģiirini çok
över. Divanı vardır.156
Ulvî: Bursa‟da doğdu. Yeğenoğlu sanıyla tanındı. Öğrenimini tamamlayarak müderris
oldu. Bursa‟da müderrisken Yavuz Sultan Selim döneminde öldü. Hasan Çelebi, öğrenimini
yarıda bırakıp ömrünü ibadetle geçirdiğini söyler. ġiirleri tasavvufi ve didaktiktir.157
Vahdetî: (ö. 1007/ 1598) Bursa‟da doğdu. Mülhid Vahdetî adıyla tanındı. Ereğli‟de
öldü.
158
Vahdetî: (ö. 1007/ 1598) Yenipazar‟da doğdu. Öğrenim görüp daniĢment oldu.Yazısı
güzel olduğundan divan kâtibi oldu. DerviĢ olup seyahate çıktı ve Basra‟da Mehmet PaĢa‟ya
divan kâtibi oldu.159
Vahdetî: Ġstanbul‟da doğdu. Kuloğullarından biri olup sipahi oldu. Yemen‟e gitti. Bir
ara Zarif Hasan Efendi tekkesine girip halveti oldu.160
Vahdetî: Dimetokalıdır. 1038/?- 1060/? tarihleri arasında Pîrevi postniĢinlik
hizmetinde bulunmuĢtur. BektaĢi olduğu söylenmektedir. Bosnalı Vahdeti‟ye ait olan bir
terci-i bendin BektaĢilere arasında Dimetokalı Vahdeti namına Ģâyi olduğu bilinmektedir.161
Vahdetî: Kazvin‟de doğdu. Asıl adı Mîr Mehmet‟tir. IV. Murat‟la Bağdat‟tan
Ġstanbul‟a geldi. KapıcıbaĢı oldu. Divanı vardır.162
Vahdetî: Ġstanbul‟da doğdu. Asıl adı Ahmet olup Hüsamzâde sanıyla tanındı.
Öğrenimini tamamlayıp kadı oldu. Bazı büyük kazalarda kadılık yaptı.163
154
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.501
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.509
156
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.509
157
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.510
158
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.513
159
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.513-514
160
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.514
161
Saadettin Nüzhet ERGUN, BektaĢi Edebiyatı Antolojisi BektaĢi ġairleri ve Nefesleri, Maarif Kütüphanesi,
Ġstanbul (tarihsiz), s. 231
162
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.514
163
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.514
155
26
Vâsıf: Bağdat‟ta doğdu. Asıl adı Osman‟dır. Enderun‟da yetiĢti. Mîr Vâsıf ve
Enderunlu Vâsıf diye tanındı.164
Virânî: XVI. yüzyıl ozanlarındandır. DeyiĢlerinde Ali‟nin Tanrılığına varan bir Ali
sevgisi, Hurufilik izleri ve insanı her Ģeyin üstünde sayma eğilimi vardır.165
Yeminî: XVI. yüzyıl ozanlarındandır. Alevilerce büyük sayılan yedi ozanlardan biri
olan Yemini‟nin yaĢamına iliĢkin bilgi yoktur. 1519‟larda yazılan ve Hz. Ali‟nin faziletlerini
anlatan Faziletname adlı bir eseri bulunan Yemini‟nin deyiĢlerinde yoğun bir on iki imam ve
Ali sevgisi vardır.166
4. MECMŪèA’DA KULLANILAN NAZIM BĠÇĠMLERĠ
ĠncelemiĢ olduğumuz Ģiir mecmÿèasında 73 Ģaire ait gazel, kaside, mesnevi, müstezad,
murabba, muhammes, tahmis, müseddes, tesdis, müsebba, muèaĢĢer, terkib-i bend ve terci-i
bentten oluĢan toplam 381 Ģiir bulunmaktadır. Bu nazım biçimleriyle ilgili burada bilgiler
verilecektir.
Gazel: Özellikle aĢk, güzellik, içki konusunda yazılmıĢ belirli biçimdeki Ģiirlere denir.
Gazel Türk edebiyatına bağımsız bir nazım biçimi olarak Ġran edebiyatından girmiĢtir.
Biçimde hiçbir değiĢiklik yapılmadan Türk Ģairlerince en çok sevilen bir nazım biçimi olarak
yüzyıllarca kullanılmıĢtır. Gazel beyitlerle yazılır ve uyak düzeni “ aa – xa – xa – xa – xa – xa
– xa – xa” Ģeklindedir. Gazeller genellikle 5 ile 9 beyit arasında bulunur. Gazelin ilk beytine
matla‟(doğuĢ yeri), son beytine ise makta‟ (kesme yeri), en güzel beytine beytü‟l-gazel ya da
Ģah-beyit, Ģairin isminin geçtiği beyte ise mahlas beyti denir. Gazellerde en çok anlatılan konu
kadın ve aĢktır. Bunun yanı sıra sevgilinin güzelliği, çekiciliği, ona duyulan özlemin ve
sevgilinin yaptığı kötü davranıĢların ıstırabı da anlatılabilmektedir.167
Kaside: Türk edebiyatında din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla belirli kurallar
içinde yazılan uzun Ģiirlere kaside adı verilmektedir. Kaside Arap edebiyatından, önce Ġran
edebiyatına oradan da XIII. yüzyıldan sonra Türk edebiyatına geçmiĢtir. Kaside, beyitlerle
yazılan bir nazım biçimidir. Uyak düzeni, gazelin uyak düzeni ile aynıdır. Yalnız ondan çok
uzundur. Kasidenin ilk beytine matla‟, son beytine makta‟,en güzel beytine beytü‟l-kasid,
Ģairin isminin geçtiği beyte tÀc-beyit denir. Kaside en az 31, en çok 99 beyit olur. Beyit sayısı
31‟den az olan kasideler de vardır. 168
Mesnevi: Her beytin dizeleri kendi aralarında uyaklı, aruz bahirlerinin kısa
kalıplarıyla yazılan uzun bir nazım biçimine denir. Bu yolda yazılmıĢ yapıtlara da mesnevi
denir.Özel olarak MevlÀna Celalettin Rumi’nin 25.700 beyit olan 6 cilt tutan ünlü tasavvufi
yapıtı da bu adla anılır. Mesnevi nazım biçimi İran edebiyatının malıdır. Arap ve Türk
edebiyatına İranlılardan geçmiştir. Divan şiirinde anlam ve kavramlar bir beyitte
tamamlandığı için, şair her beyte iki uyak bulmak zorunda olduğundan, mesnevi en kolay
164
Haluk ĠPEKTEN vd.; age., s.522
Ali YILDIRIM, age., s.248.
166
Ali YILDIRIM, age., s.272.
167
Cem DĠLÇĠN, Örneklerle Türk ġiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları: 517, Ankara 1997. s.104.
168
Cem DĠLÇĠN, age., s. 122
165
27
nazım biçimi sayılır. Bu nedenle, kısa konularda nazım biçimi olarak fazla ilgi
gösterilmemiştir.169
Müstezad: Gazelin özel bir biçimine denir. Uzun dizelere kısa bir dize ekleyerek
yazılır. Eklenen bu kısa dizeye ziyade adı verilir. Uzun dizenin ölçüsü mefèÿlü mefÀèìlü
mefÀèìlü faèÿlün, ziyade dizenin ölçüsü de ana kalıbın ilk ve son parçalarından oluĢan
mefèÿlü faèÿlün’dür. Ziyadelerin asıl dizenin anlamını tamamlar nitelikte olması gerekir.170
Murabbaè: Murabbaè adı verilen 4 dizelik kıtèa(dörtlük)‟lardan oluĢur. Genellikle
uyak düzeni Ģöyledir: “aaaa – bbba – ccca – ddda …” Kimi zaman birinci bendin dördüncü
dizesi öteki bentlerin dördüncü dizesi olarak yinelenir ve böylece nakarat meydana getirilir.
Böyle murabbaèlara murabbaè-ı mütekerrir denir. Kimi zaman da birbiriyle uyaklı olan
dördüncü dizenin sözleri her bente baĢka olur. Buna da murabbaè-ı müzdevic denir. ġairin
mahlası son bendin herhangi bir dizesinde bulunur. Murabbaènın bent sayısı 3 – 7 arasında
değiĢir ve her konuda yazılabilir.171
Muhammes: Her bendi beĢ dizeden oluĢan nazım biçimine denir. Ġlk bendin dört ve
beĢinci ya da yalnız beĢinci dizesi öteki bentlerin sonunda yineleniyorsa muhammes-i
mütekerrir adını alır. Her konuda muhammes yazılabildiği gibi muhammes biçimiyle yazılmıĢ
Ģarkılar da vardır.172
Tahmis: Tahmisin sözlük anlamı “beĢleme, beĢli duruma getirme”dir. Bir gazelin
beyitlerinin üstüne aynı ölçü ve uyakta üçer dize ekleyerek yazılmıĢ muhammese denir. Uyak
düzeni Ģöyledir (Eklenen dizeler siyah harfle gösterilmiĢtir): “aaaaa – bbbba – cccca – dddda
– eeeea …” Tahmiste en önemli nokta eklenen dizelerin gazelin beyitleriyle anlam ve güç
bakımından kaynaĢmıĢ olmasıdır. Yoksa eklenmiĢ dizeler sırıtır, birer yama gibi kalır ve
tahmis baĢarısız sayılır.173
Müseddes: Bentleri 6 dize olan nazım biçimine denir. Eğer ilk bendin beĢ ve altıncı
dizesi öteki bentlerde yineleniyorsa böylesine müseddes-i mütekerrir denir. 174
Tesdis: Tahmis gibidir. Yalnız gazelin beyitleri üstüne 3 yerine aynı ölçü ve uyakta 4
dize eklenerek yazılan nazım biçimine denir. Az kullanılmıĢtır. Uyak düzeni Ģöyledir (
Eklenen dizeler siyah harflerle gösterilmiĢtir): “aaaaaa – bbbbba – ccccca – ddddda – eeeeea
…”175
Müsebba: Bentlerin dize sayısı 7 olan nazım biçimidir. Hemen hemen hiç
kullanılmamıĢtır.176
MuèaĢĢer: Bentlerin dize sayısı 10 olan nazım biçimidir. Çok az kullanılmıĢtır.177
169
Cem DĠLÇĠN, age., s. 167
Cem DĠLÇĠN, age., s. 204
171
Cem DĠLÇĠN, age., s. 212
172
Cem DĠLÇĠN, age., s. 217
173
Cem DĠLÇĠN, age., s. 223
174
Cem DĠLÇĠN, age., s. 227
175
Cem DĠLÇĠN, age., s. 230
176
Cem DĠLÇĠN, age., s. 230
170
28
Terkib-i bend: Bentlerle kurulan uzun bir nazım biçimidir. Her bent iki bölümdür.
Birinci bölüme terkib-hane adı verilir. Kıtèa da denir. Genellikle kısaca bend terimi kullanılır.
Her bent sayısı 5 ile 10 arasında değiĢen beyitlerden oluĢur. Bentlerin uyak düzeni gazele
benzer. Kimi zaman, bentlerin bütün dizeleri her bentte ayrı ayrı olmak üzere kendi aralarında
uyaklanır. Bent sayısı 5 ile 10 arasında değiĢir. Daha artık da olabilir. Bendin son beytine
vasıta beyti ya da bendiye denir. Bu beyit her bendin sonunda değiĢir ve mutlaka kendi
dizeleri arasında bentten ayrı olarak uyaklanır. Terkib-i bendin uyak düzeni Ģöyledir: “aa xa
xa xa xa bb – cc xc xc xc xc dd …Uyak düzeni Ģöyle de olabilir: “aa aa aa aa aa bb –
cc cc cc cc cc dd …Herk iki biçimde de uyakları “bb” ve “dd” ile harfleriyle gösterilen
beyitler vasıta beytidir. Terkib-i bentlerde genellikle talihten ve hayattan Ģikayetle, dini,
tasavvufi, felsefi düĢünceler anlatılmıĢ, toplumsal yergi niteliğinde eleĢtirilere yer verilmiĢtir.
Mersiyeler genellikle terkib-i bend nazım biçimiyle yazılmıĢtır.178
Terciè-i bend: Biçim ve uyak yönünden terkib-i bende benzer. Yalnız terciè-i bendde,
bentleri birbirine bağlayan vasıta beyitleri her bendin sonunda yinelenir. Her biri 10 beyte
yakın, 10-12 bentlik bir Ģiirde bütün bentlerin böyle tek beyte bağlanabilmesi için, anlam
yönünden hepsinin bu beyitle ilgili olması gerekir. Vasıta beytinin her bendin sonunda
yinelenmesi Ģiire bir tekdüzelik verdiği gibi anlam ilgisi kurma bakımından da güçlük
doğurur. Terciè-i bendlerde genellikle Tanrı'nın gücü, evrenin sonsuzluğu, doğanın ve
yaĢamın karĢıtlıkları gibi konular iĢlenir.179
5. ARAP HARFLĠ METNĠN LATĠN HARFLĠ METNE AKTARILMASINDA
ĠZLENĠLEN YÖNTEM
Mecmÿèa-i EşèÀr’ın transkripsiyonlu metninin oluşturulması sırasında metinde tahrip
olmuş, yırtılmış veya silik yerler […….] ile gösterilip dipnotta gerekli açıklama bilgisi
yapılmıştır. Okunamayan yerler ise orijinal şekilde teze kopyalanmıştır.
Mürettib, bazı yerlerde özellikle mütekerrir Ģiirlerde ve terci-i bentlerde vasıta
beyitlerinde ya kağıttan tasarruf etmek ya hızlı yazmak ya da çeĢitli sebeplerden kısaltmalara
gitmiĢ. Beytin tamamını değil de belli bir bölümünü kısaltarak yazmıĢ. Bu durum
tarafımızdan dipnotlarla belirtilerek yazılmıĢtır. Hatta bazen mürettib vasıta beyitlerini ve
mütekerrir Ģiirlerdeki tekrar edilen beyitleri hiç yazmamıĢ. Bu tür durumlarda estetik görünüm
ve Ģiirin bütünü açısından ahengi bozmamak için tekrar edilen dizeler yazılmıĢ olup yazılan
her dize dipnotlarla gösterilmiĢtir.
Bazı Ģiirlerde sadece rediflerin yazılmadığı görülmüĢ, bu nedenle Ģiirin bütünlüğünü
bozmamak ve vezne uygunluk açısından eksik olan redifler tarafımızdan dipnotlarla
gösterilmiĢtir.
Mecmuada ayet ve hadisler tırnak iĢareti içerisinde ve italik Ģekilde yazılarak
dipnotlarla gerekli açıklamalar verilmiĢtir.
177
Cem DĠLÇĠN, age., s. 231
Cem DĠLÇĠN, age., s. 233
179
Cem DĠLÇĠN, age., s. 250
178
29
Üzerinde çalıĢtığımız mecmÿèada, Hoca Neşéet’in 16b’de CÀmi‟nin Farsça Ģiirine
yazdığı tahmis ile ġeyh Galip‟in 24a‟da Hace Hafız‟a yazmıĢ olduğu tahmislerdeki Farsça
kısımlar ve 52b‟nin VI. bendindeki Farsça beyitler orijinal haliyle mecmÿèada yer almıĢtır.
Mecmÿèa-i EşèÀr’da, gazel, kaside, mesnevi, müstezad, terkib-i bend ve terci-i
bentlere beyit numaraları verilmiş olup; tahmis, muhammes, tesdis, müseddes, müsebba,
muaşşer, murabba gibi nazım biçimlerinin dize sayıları belli olduğu için bu şiirlere dize
numarası verilmemiştir. Ayrıca musammatlardaki bend sayıları gösterilmiştir.
Mecmèūadaki Ģiirler, bulabildiğimiz Ģairlerin divanlarındaki Ģiirlerle karĢılaĢtırılıp
aradaki farklar belirtilmemiĢ üzerinde çalıĢılan mecmua esas alınmıĢ olup sadece vezin ve
anlam gereği eksik olan yerler dipnotlarla düzeltilerek yazılmıĢtır.
30
6. MESTAP TABLOSU
Nüsha Tavsifi: Türkçe talik ve rika yazısıyla 207x150 – 120x95 mm. kitap boyunda, değişik satırlı, çift sütunlu, 169 yaprakta sarımtırak saykallı kağıda yazılmıştır.
1d’deki mihrabiye müzehheb mülevvendir. Cedveller yaldız, sözbaşları, mahlaslar ve nakaratlar kırmızıdır. Kırmızı meşin sırtlı eski kÀğıt kaplı karton bir cilt içindedir.
TABLO 1
Yp.
nu.
Mahlas
1b
Fürugi
3b
NÀbì
4a
FÀøıl Mìr
5a
Fikrì
5b
RÀsiò
Yer Nu.: Milli Kütüphane, 06 Mil. Yz. A 7125 Mecmuèa-i Eş’âr
Matla’ beyti / bendi
Makta’
beyti /
bendi
äubó-dem irüb sìm-i feyø-i elùÀf-ı ÓudÀ
İètidÀl üzre cemìè èÀlem úılub kesb-i ãafÀ
İdüp meyl-i sitem eşk ile Àh alma gedÀlardan
äaúın ey nev-nihÀlüm nÀ-sezÀ Àb u hevÀlardan
Yazuúdur dÿr ùutma cÀm-ı lüùfuñ mübtelÀlardan
Kerem úıl kesme sÀúì iltifÀùuñ bì-nevÀlardan
Elinden geldügi òayrı dirìġ etme gedÀlardan
Felegüñ lüùfı muúarìn ola gelmiş úahre
Gider Àyìne-i iúbÀle olur zer-mühre
CÀhsız olmadı sulùÀna meh-i KenèÀn şehre
İtdi MÿsÀ-i kelìm itmeden evvel nehre
Ne nuòÿsÀt zuòaldür ne úırÀn-ı Zühre
Òande nÀk ol ãaúınub olma èabÿã-çehre
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında òudÀdan behre
Degil misün èaceb meftÿn ey dil şÀh-ı òÿbÀnuñ
Zihi èaşúında bir dem çÀk çÀk olmaz girìbÀnun
Alub ùaşlar dögünmezsin nedür bu cism-i üryÀnuñ
Bugün mÀh-ı Muóarremdür úanı feryÀd u efġÀnuñ
Niçün virmez cihÀna seyl eşk-i çeşm-i giryÀnuñ
Göñül bezm-i rıøÀdan dÿr olub hicr ÀşinÀ úaldı
Nice demdür zebÿn pençe-i nefis ü hevÀ úaldı
Dil-i bìmÀr-ı èiãyÀna ne dÀrÿ-yı şifÀ úaldı
Ne zaòm-ı úalb-i mecrÿóımda ümmìd-i devÀ úaldı
31
Nazım şekli /
birimi
Nazım türü
Vezin
Terci-i Bend/ 17
bend
Tahmis/5 bend
Naèt
-.-- /-.--/-.--/-.-
Tesdis/ 6 bend
Açıklamalar
.---/.---/.---/.---
Fuzÿlì’ye tahmis yazılmıştır.
..--/..--/..--/..-
Şiir nazım biçimi olarak tesdis diye
geçiyor; ama sekiz dizeden oluşmuş olup
son iki dizeler her bendin sonunda aynen
tekrar edilmiş.
Tahmis/7 bend
Mersiye
.---/.---/.---/.---
Ruhì’ye tahmis yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
Münacaat
.---/.---/.---/.---
Mıãrìè Pertev’e tahmis yazılmıştır.
6a
RÀsiò
6b
Furÿġì
7a
Lebìb
7b
Lebìd
8a
Naòìfì
8b
èÁãım
9a
Neylì
9b
BaàdÀtlı
Ruòì
İmÀn ey lüùfu çoú Perverd-gÀrım iş saña úaldı
GÀh ceyş-i mÿs-ı nefesim olur rÀh-zenim
GÀh ãad-pÀre ider tìġ-ı nedÀmet bedenim
Òÿn-ı eşkümle boyansa nola beytüèl-óazenim
Lerze-nÀk olmadadur farù-ı tecerrüde tenim
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim
Òalúa be-gÿş idelden pend cenÀb-ı pìrim
Jeng-i heves silindi rÿşen olub øamìrim
ÚaøÀéen ne òºÀce ãanma kim delú-i köhne deyrim
ÔÀhir göziyle zÀhid gerci bugün òaúìrim
Faúr ile dü-cihÀnda faòr idici faúìrim
Gezenler èÀlem-i ebi hezÀrÀn èibretin söyler
MelÀmet kÿyınuñ rindÀn ile cemèiyetin söyler
Kimi ÀsÀyiş õevúin kimisi fetretin söyler
ÒarÀbÀtı görenler her biri bir óÀletin söyler
LeùÀfet naúl ider rindÀn zÀhid åıúletin söyler
ŞÀh-ı òaùùuñ neşr idüb fermÀn fermÀn üstüne
ÒÀùır-ı dil-kişveri vìrÀn vìrÀn üstüne
Nuùúa gelme urmasun mercÀn mercÀn üstüne
Süzme çeşmüñ gelmesün müjgÀn müjgÀn üstüne
Urma zaòmı sìneme peykÀn peykÀn üstüne
Çoú niyÀz eyledim ol şÿòa cevÀnım diyerek
Hele gÿş eyle biraz Àh-ı figÀnım diyerek
Nuùúa gel ey ãanem-i nÀdire-dÀnım diyerek
Yarı açdım açıl ey ġonçe dehÀnım diyerek
Bezme geldi güle ey rÿó-ı revÀnım diyerek
Bizi Àzürde itdüñ ġayrı var hem-bezm-i aġyÀr ol
äabÀó-ı óaşr olınca rÿy-ı rÀóat görme bìzÀr ol
Nedür òºÀb-ı teġÀfül tÀbıñı bir laóôa bìdÀr ol
Hücÿm-ı nÀle-i şeb-gìrden ôÀlim òaber-dÀr ol
Beni bìmÀr-ı hicrÀn eyledüñ sen daòi bìmÀr ol
HemÀn bir sen ãanurdum ey göñül zincìr-i sevdÀda
Ne diller var ki düşmüş úalmış olserv-i semen-sÀda
NigÀh itdükce her dem itdigi efġÀn u feryÀda
DilÀ bülbül ãanurdum ben hemÀn gülşende dildÀda
BelÀ bu güllerüñ ruòsÀrına şeb-nem de üftÀde
äanmañ bizi kim şìre-i engÿr ile mestiz
Biz ehl-i òarÀbÀtdanız mest-i elestiz
Tesdis/5 bend
..--/..--/..--/..-
Şeyh GÀlib’e tesdis yazılmıştır.
--./-.--/--./-.--
Şehìdì’nin gazeline tahmis yazılmıştır.
Tahmis/7 bend
.---/.---/.---/.---
RÀàıb Paşa’nın gazeline tahmis
yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
RÀsiò’e tahmis yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
..--/..--/..--/..-
NÀbì’ye tahmis yazılmıştır.
.---/.---/.---/.---
Nedìm’e tahmis yazılmıitır.
Tahmis/5 bend
.---/.---/.---/.---
BÀúì’ye tahmis yazılmıştır.
Terkib-i
17 bend
--./.--./.--./.--
Tahmis/5 bend
Tahmis/6 bend
32
Bend/
Münacaat
Hicviyye
14a
Hoca Neşéet
15a
Hoca Neşéet
16a
Hoca Neşéet
16b
Hoca Neşéet
17a
Hoca Neşéet
17b
Hoca Neşéet
18b
Şeyh GÀlib
19a
Şeyh GÀlib
20a
Şeyh GÀlib
21a
Esèad
22a
Esèad
Dÿn-sÀye ãaldı başıma nÀ-geh bir ÀftÀb
Úopdı úıyÀmet oldı cihÀn èarãa-i óisÀb
Başumdan aşdı tÀbiş-i èaşúıyla Àteş Àb
Gördi behişt-i óüsni göñül úıldı ıøùırÀb
Bugün ne gün ne èarbede-gehdür didüm didi
Rÿz-ı cezÀ-yı rÿò-ı revÀnuñdurur senüñ
SÀúì getür o sÀġarı kim èaksi ÀfitÀb
‘ÁåÀr-ı feyz cürèasıdur tÀb-ı mÀh-tÀb
Ey çeşm uyan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey cism ü cÀn aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey dil hemÀn aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Bezm-i CÀmì’de mey-i èaşúuñ olub cürèa-keşi
Olmışam mest-i maóabbet aúıdub úanlı yaşı
Ururam naère-i mestÀne hemÀn ãubó u èayşı
‫ل ى ح بى يب مدن ى عرب ى ق ر شى‬
‫ك ه ب ود درد و غمش ماي ه شادى و خو شى‬
Bizüm cevr-i felekden şekve vü bì-dÀdumuz yoúdur
‘Adÿdan hìç melÀl-i òÀùır-ı nÀ-şÀdumuz yoúdur
Şu kÀfir baòt-ı bedden iştikÀ muètÀdumuz yoúdur
Muóaããal dost u düşmenden taôallum yÀdumuz yoúdur
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
Bir nigehle bendegÀnıñ úÀm-yÀb itmez misüñ
Cevre mÀèilsin mükÀfÀtın óisÀb itmez misüñ
Hìç celÀl ü úahr u Óaú’dan ictinÀb itmez misüñ
Bendeñi maózÿn görüb refè-i niúÀb itmez misün
İtdügiñ vaèd-i èinÀyetden óicÀb itmez misün
Úabul eyler mi yÀ Rab zaóm-ı pür-nÀsÿrımuz bih-bÿd
Úalur mı yoòsa bu Àteşle dÀġ-ı dil gibi pür-dÿd
Áh kim düşdi göñül bir şeh-i èÀlì-cÀha
Kim òayÀliyle gelür lerze-i dehşet mÀha
Úalb bir gencìnedir cismim anuñ vìrÀnesi
Feyø bir baór-ı kerÀmetdir sözüm dür dÀnesi
Bu gül-sitÀnda bülbül ü cÿ Àhu zÀrımız
Laòt-ı cigerle èuúde-i dil berg ü bÀrımız
äanmañ bizi kim beste-dil-i nefs-i àavìyiz
ÒÀk-i úadem-i Al-i èAbÀ Muãùafavìyiz
Müseddes/7
bend
--./-.-./.--./-.-
Mesnevi/5 bend
--./-.-./.--./-.-
Mütekerrir
Tahmis(son iki
mısra
mütekerrir)/6
bend
Tahmis/7 bend
33
Mersiye
Fuøÿlì’ye müseddes yazılmıştır.
--./-.-./.--./-.-
..--/..--/..--/..-
Muhammes/5
bend
.---/.---/.---/.---
Tahmis/7 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Tercìè-i Bend/6
bend
Terkìb-i Bend/6
bend
Tercìè-i Bend/6
bend
Tercìè-i Bend/6
bend
Mütekerrir
Müseddes (son
.---/.---/.---/.---
CÀmì’ye tahmis yazılmıştır.
èÁrif Efendi’nin gazeline tahmis
yazılmıştır.
..--/..--/..--/..-.-- /-.--/-.--/-.--./-.-./.--./-.--./.--./.--./.--
HayÀlì’nin beytine tercìè-i bend
yazılmıştır.
Neşèet’in beytine tercìè-i bend
yazılmıştır.
22b
Şeyh GÀlib
22b
Şeyh GÀlib
23b
Şeyh GÀlib
24a
Şeyh GÀlib
24b
Esèad
25a
Şeyh GÀlib
25b
Şeyh GÀlib
Ne òavf-ı emìrÀn bilüriz ne bedevìyiz
RÀøì-şüde-i óükm-i úaøÀ Murtaøavìyiz
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
Bir şÀh-i velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
Tedbìriñi terk eyle taúdìr ÒudÀnuñdur
Sen yoúsun o benlikler hep vehm ü gümÀnuñdur
Birdenbire bul èaşúı bir tuófe bulanuñdur
DevrÀn olalı devrÀn erbÀb-ı ãafÀnuñdur
‘Áşıúda keder n’eyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
Yaġmaladı dün èaúlımı bir şÿò-ı pür-fiten
Mecnÿn-ı deşt-i èaşúı anuñ Àhÿ-yı Òoten
EùrÀf óüsn ü Ànına diúúat úılınca ben
Gördüm kenÀr-ı bÀġ-ı èiõÀrında pür-çemen
äordum bu òaùù-ı sebze Òotendür didüm didi
Yoú şeró-i pìç tÀb-ı nigÀhındurur senüñ
Küfr-i zülfüñ yÀd iden müémin müselmÀn olmasun
Nÿr-ı vechüñ seyreden kÀfir ãanem-òˇÀn olmasun
EbruvÀnuñ fikr iden zÀhidde ìmÀn olmasun
‘Aşúına dil baġlayan èÀlemde şÀdÀn olmasun
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
Bir şebÀn-geh ki dil olmuşdı òumÀr ile şikest
Şuèle-i cÀnı ôelÀm-ı ġam idüb tìr ü pest
Geldi çün ãubó-ı ãafÀ nÀ-geh o ôÀlim ser-mest
‫زل ف ا ش ف ته و خوي كرد و خ ندان ل ب م ست‬
‫پ يرهن چاك و غزل خوان صراح ى درو ست‬
Beni ol mÀh giriftÀr bilüpdür bilürem
Fikr-i zülfiyle şebim tÀr bilüpdür bilürem
Nicedir òÀùır-ı bìmÀr bilüpdür bilürem
YÀr óÀl-i dilimi zÀr bilüpdür bilürem
Dil-i zÀrımda ne kim var bilüpdür bilirem
äorma benden meşreb-i rindÀn-ı bì-pervÀ nedir
Maùlab-ı bì-maùlabÀn-ı vÀdì-i sevdÀ nedir
Ùavr-ı mestÀn-ı şarÀb-ı nergis-i şehlÀ nedir
Öyle ser-mestem ki idrÀk itmezem dünyÀ nedir
Men kimem sÀúì olan kimdir mey-i ãaóbÀ nedir
Ben didimse èarãa-i cennet sevÀd-ı ŞÀmdır
Nüktedir úaãdım úıyÀs itme ĥayÀl-i ĥÀmdır
iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
34
Mütekerrir
Tesdìs(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
--./.---/--./.---
Müseddes/7
bend
--./-.-./.--./-.-
Mütekerrir
müseddes (son
iki
mısra
mütekerrir)/6
bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Tahmis/6 bend
..--/..--/..--/..-
Hace HÀfız’a tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
..--/..--/..--/..-
Fuzÿlì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Fuzÿlì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/6 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
RÀşìd Efendi’ye tahmis olarak
yazılmıştır.
Fuzÿlì’ye nazìre olarak yazılmış.
26b
Şeyh GÀlib
27a
Şeyh GÀlib
27b
Şeyh GÀlib
28a
Şeyh GÀlib
28b
Reşìd
29a
Reşìd
30a
Şemèi-zÀde
Reşìd Efendi
31a
Reşìd Efendi
Noúùa ãıġmaz nuùúa gelmez bir ġarìb ìhÀmdır
èÁrıø-ı dil-berde ãanma òaùù-ı èanber-fÀmdır
‘Aks-i dÀġ-ı sìne-i üftÀde-i nÀ-kÀmdır
Olduñ hilÀl-i øaèf ile ey mÀh øiyÀda ol
EnvÀr-ı èaşú u şevú ile her şeb ziyÀde ol
äaón-ı çemende gül gibi neşv-i nemÀda ol
Bezm-i ùarabda dÀèimì õevú u ãafÀda ol
BÀlìn-i bezm-i èÀúıbete ittikkÀda ol
Maùlaè-ı ebrÿların taómìs ü tanôìr eyledik
èÁúıbet kesdik ümìdi sell-i şemşìr eyledik
Áteş-i hicrÀna bu vech ile tedbìr eyledik
NÀle-i pür-sÿzumuzla çünki söz bir eyledik
Yana yana derdimiz ol şÀha taúrìr eyledik
Sìnem şerÀr-ı óasrete külòan degil midir
Çeşmim nihÀl-i şeróaya gülşen degil midir
èAúlım hevÀ-yı òayrete òırmen degil midir
Göñlüm òayÀl-i dil-bere mesken degil midir
Çeşmim o cÀy-ı dil-keşe revzen degil midir
“NefeònÀ” nefòasın gÿş itmeyenler nÀyi bilmezler
MiyÀn-ı cÀn u cÀnÀnda bu hÿy-ı hÀyı bilmezler
Nefes nÀ-ÀşinÀlar gevher-i maènÀyı bilmezler
CihÀn-ÀrÀ cihÀn içindedir ÀrÀyı bilmezler
Şu mÀhiler ki deryÀ içredir deryÀyı bilmezler
Cebhe-i meh-veş-i şuèle-zen-i meydÀnında
Dil hemÀn vechinüñ ol pertev-i seyrÀnında
Çerò-i óüsnüñ ne nişÀn virdi bu devrÀnında
Gösterüp úavs-i úaøÀ úudreti müjgÀnında
èÁşıúuñ tìr-i belÀ sìne-i sÿzÀnında
Ne oúur dil seóerì gÿşe-i eyvÀnında
Ne der ol bülbül-i úudsì ruòunuñ şÀnında
Òÿn-ı dilden var eåer dìde-i mestÀnında
Òaùùı yÀy çekdi kemÀn vÀdì-i pìşÀnında
Nevk-i peykÀn-ı müjeñ ġamze-i fettÀnında
DilÀ eyle teveccüh ãıdú ile bir merd dÀnÀya
ÓicÀb-ı sÿret refè it iregör sırr-ı maènÀya
Begim èÀlemde olur mı ki bundan özge ser-mÀye
Óuãÿl-ı kÀm içün beyhÿde düşme fikr-i ferdÀya
Tevekkül birle rabù it úalbiñi tevfìú-i MevlÀya
ElÀ ey mefaòir èÀlem óabìb-i óaøret-i sübóÀn
Tahmis/5 bend
--./-.-./.--./-.-
Neşèet’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Pertev’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
--./-.-./.--./-.-
Pertev’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
.---/.---/.---/.---
HayÀlì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/7 bend
..--/..--/..--/..-
Şemèi ZÀhid’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/8 bend
..--/..--/..--/..-
ZÀhid’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/9 bend
.---/.---/.---/.---
èİzzet’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tercì-i Bend/ 6
35
Naèt
.---/.---/.---/.---
32a
Reşìd Efendi
32b
Reşìd Efendi
33a
Hilmi
35b
Ramiz Paşa
36b
CìnÀnì
37a
Kadrì
37b
Rahmì
Şefìè èÀúıd èÀãì hem muùÀè cümle ins ü cÀn
KelÀmuñ remzine mÀlik olaldan ey büt-i zìbÀ
Elimden düşmedi bir dem benim bu ãÀġar-ı ãahbÀ
SezÀdır èìş u nÿş basù idersem bezmini cÀnÀ
Óadìå-i laèlin ey sÀúì oúursa úulúul-ı mìnÀ
ÓarÀbÀta o demde yüz ùutar dünyÀ vü mÀ-fìhÀ
DilÀ ber-geşte-i èaşúım ki min èaôm-i remìm var
Zihì Yaóyaèül-èiôÀmdan muóyì-i cÀn-ı raómìm var
Hele lÀ-yenfeè-i sırruñ fehìm úalb-i selìmim var
GülistÀn-ı óaúÀyıúda şehÀ bir òoş nedìmim var
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
LivÀ-yı besmeleyle fetó idince óıãn-ı ÚurèÀnı
MübÀrek sÿre-i inne-feteónÀ çıúdı èunvÀnı
Neden ey eşk-i ùÿfÀn óìz-i óasret bì-eåersin sen
Niçün ey naòl-i Àh u Àteşìnim bì-åemersin sen
Saña néoldu dem-À-dem ey ãabÀ ġam-nÀk eåersin sen
Meger kim sünbül-i zülfinden ayrılmış gezersin sen
Baãıldı òaùù ile iúlìm-i óüsnüñ bi-òabersin sen
Daòı ey ġonca leb-bestÀna istiġnÀ emersin sen
Yaúup dil Kaèbesin hem òÿn-ı èuşşÀúı dökersin sen
Behey ġamze hele ÓaccÀc-ı ôÀlimden betersin sen
Benim derdim yeter beyhÿde zÀhid pend idersin sen
Marìø-i èaşú cismim cÀnıma degme üzersin sen
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
Ber úarÀr olmaz dilÀ aóvÀl-i èÀlem ber-saúam
Menzilüñ eyler kişiniñ gÀh reng ü gÀh yem
RÿzgÀrın şiddetin haøm eyleyüp mÀnend-i yemm
Úısmet-i taúdìre ol rÀøı ne gelse pìş ü kem
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġamem
Gel gümÀn-ı èaşúa dest ur úurb o dÀnÀda ol
Himmetüñ şÀhuñ bülend it sidre-i ùÿbÀda ol
Bezm-i òÀãa ayaġuñ merdÀne baã ÀmÀde ol
Devlet içün zÀl-ı çerh ile yeter ġavġÀda ol
NÀle-i òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
Ne cÀnda mÀsivÀ õevúi ne dilde úìl u úÀlim var
bend
Tahmis/5 bend
.---/.---/.---/.---
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrirdir.)
/5 bend
Kasìde/ 62 beyit
36
èUlvì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
.---/.---/.---/.---
Methiye
.---/.---/.---/.---
II.Mahmud’a övgü
Muèaşşer( son
iki
mısralar
mütekerrir.)5
bend
.---/.---/.---/.---
On iki mısradan oluşmaktadır. 11 ve 12.
Mısralar aynen tekrar edilmiş.
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrirdir.)
/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrirdir.)
/6 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Tahmis/5 bend
.---/.---/.---/.---
38a
èAbdì
38b
RÀsih
39a
RÀsih
39b
RÀsih
40a
FÀzıl
40b
Pertev
41a
Pertev
41b
VÀsıf-ı Mìr
Dem-À-dem õikr-i Óaú ile ne şerìn óasb-ı òÀlim var
Ne dünyÀdan ne èuúbÀdan òavÀs ile suèÀlim var
Ġanìdir èaşú ile göñlüm ne mÀl ü ne menÀlim var
Ne vaãl-ı yÀre òandÀnım ne hicrÀndan melÀlim var
Muóaúúaúdır dilÀ nesò olmaz anuñ naúş u taórìri
Degil mümkün ezel aòkÀmınuñ tebdìl ü taèbìri
Bu iki muãarraè-ı zìbÀya dimiş èÀriflerin pìri
Óakìm-i muùlaúuñ olmazsa ger bir işde taúdìri
Müfìd olmaz hezÀr erbÀb-ı èaúluñ reéy-i tedbìri
Gözümde òˇÀb rÀóat ãubóa dek nÀ-yÀbdır sensiz
ŞerÀr-ı sÿz-ı óasret cismime eåvÀbdır sensiz
Şeb-i hicrinde dìdem èayn-ı bir
sensiz
Dü-çeşmim girye kÀrımdan aúan òÿn-Àbdır sensiz
Sirişkim gÿyiyÀ bir òalúa-i gird-Àbdır sensiz
CÀn u dil çeşm-i füsÿn-sÀzuñla tesòìr oldı Àh
äÀf iken miréÀt-ı dil cevrüñle tekdìr oldı Àh
Áh-ı óasret dem-be-dem hicrüñle tekåìr oldı Àh
Sÿziş-i nÀlemden èÀlem cümle dil-gìr oldı Àh
Ġamzenüñ her pÀresi sìnemde bir tìr oldı Àh
Bir nìm nigÀha dil-i òèÀhiş-geri verdim
BÀzÀr uyuşup göñlümi şimdengeri verdim
CÀnım daòi maùlÿb ise al ey peri verdim
KÀlÀ-yı dile ġamzeñ olup müşteri verdim
Pey virmiş idi aòiri ammÀ geri verdim
Söyleşüp vÀsıùasız rÀh-nümÀ bilmez idim
Saña leb-ber-leb iken óarf-i recÀ bilmez idim
CÀm-veş devr itmeden ayaġıma indi ãızı
Bu şarÀb-ı èaşúuñ Àòir ben de oldum matizi
Gördiñiz mi bÿs-ı laèlüñ vaèad iden ìmÀnsızı
Eyledi bir iki peymÀneyle ser-gerdÀn bizi
Áh o ãahbÀ ãatıcı èaúl alıcı kÀfir úızı
NÀ-cüdÀvÀn-ı cihÀn-bÀnÀndan efrÀde dek
MücrimÀn-ı besteden zencìrden ÀzÀde dek
Ùıfl-ı ebced-òèÀnlardan óaøret-i üstÀde dek
Fırúa-i erbÀb-ı dilden zümre-i zühhÀde dek
Hep esìrüñdir begim òatta dil-i nÀ-şÀde dek
Kim olur zor ile maúãÿdına reh-yÀb ôafer
Gelür elbetde ôuhÿra ne ise óükm ü úader
37
Tahmis/5 bend
.---/.---/.---/.---
Tahmis/7 bend
.---/.---/.---/.---
VÀsıf’a tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
ŞÀkir’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/6 bend
--./.--./.--./.--
FÀèik’e tahmis olarak yazılmıştır.
Terkib-i Bend/5
bend
Tahmis/5 bend
..--/..--/..--/..-.-- /-.--/-.--/-.-
Nedìm’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Nedìm’e tahmis olarak yazılmıştır
Mütekerrir
Tahmis(son iki
..--/..--/..--/..-
Tahmis olarak yazılmış; ama her bend
altı mısradan oluşmaktadır.
42a
VÀsıf-ı Mìr
43a
Saèdi
43b
Saèdi
44b
Saèdi
45a
Safvet
Efendi
Safvet
45b
46a
Enderunlu
VÀsıf
48b
Enderunlu
VÀsıf
51b
SÀmì
Óaúúa tefvìø-i umÿr it ne elem çek ne keder
Úıl sözüm èÀrif isen gÿş úabÿl eyle güher
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
Ey perì üftÀdene her gün bu düşnÀmuñ nedir
Böyle pey-der-pey cefÀ vü cevrden kÀmuñ nedir
Çünki itmezsin vefÀ èuşşÀúa aókÀmuñ nedir
Úanàı semtüñ şÿòısın şehr-i dil-ÀrÀmuñ nedir
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
Ey lebi ġıbùa dih-i verd-i gülistÀn-ı cinÀn
Vey ruòı neyyir-i pür-tÀb-ı óayÀ-baóş-ı cihÀn
Ey lebi ġonca-i zìnet dih-i gül-zÀr-ı ùaleb
Vey ruò-ı alı gül-i tÀze-res-i bÀġ-ı edeb
Cevr ü hicrÀn ü ġam u firúati ben sulùÀnım
Úalmadı çekmege bir õerre úadar dermÀnım
Fikr-i vaãluñla senüñ tÀ-be-seóer giryÀnım
Sÿz-ı hicrÀn u ġamuñla nice dem sÿzÀnım
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
Büyük gemiye düşdi úaøÀ ile bir Àfet
Pek yoãma úıyÀfet
Luùf-ı felek ü ôÀlim ü ġaddÀreyi gördüm
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
Ben derdine bì-çÀre demen çÀreyi gördüm
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
Úız diñle nuãó-ı pendimi úavlinde ãÀdıú ol
Gözle rıøÀ-yı úaynanañı úul óalÀyıú ol
Kim der saña ki bir çamura var bulaşıú ol
Ne keåret ile zÀhide ne pek de açıú ol
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
Pend eyler ise bir daòı aġaca ãarayım
Yanmış odunla başını gözini yarayım
Başlı başıma ben daòı bir iş başarayım
Bir ÀşinÀya yalvarayım ãoñra varayım
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
SÀlik-i rÀh-ı ÒudÀ èaşú ile dil-rìş gerek
İstesin terk-i ġam-ı èÀlemi dervìş gerek
Ne nedÀmet çekile işde ne teşvìş gerek
mısra
mütekerrirdir.)/8
bend
38
Mütekerrir
Tahmis(
son
mısra
mütekerrirdir)/7
bend
Terkib-i Bend/5
bend
Terkib-i Bend/5
bend
Tesdis / 5 bend
-.-- /-.--/-.--/-.-
Müstezad/34
beyit
Murabbaè/5
bend
--./.--./.--./.—
--./.---./.--./.--./.--
Muhammes/33
bend
--./-.-./.--./-.-
Muhammes/32
bend
--./-.-./.--./-.-
Mütekerrir
Tesdìs(son
mısra
..--/..--/..--/..iki
..--/..--/..--/....--/..--/..--/....--/..--/..--/..-
SÀkıb Seferi’ye tesdis olarak yazılmıştır.
52a
Fuzÿlì
52b
Muharrem
56b
-
57a
VÀsıf
57b
RÀsih
58a
RÀsih
59b
RÀsih
59b
RÀsih
60b
RÀsih
Her işiñ òayrını hem şerriñi teftìş gerek
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek
Dün sÀye ãaldı başıma bir serv-i ser-bülend
Kim úaddidil-rübÀ idi reftÀrı dil-pesend
GüftÀre gelse nÀ-geh açub laèl-i òoş-òand
Bir piste gördüm anda döker rìze rìze úand
äordum meger bu dürc-i dehendir didüm didi
Yoú yoú devÀ-yı derd-i nihÀnuñ durur senüñ
Başıñda ey fìrifte-i dehr-i bì-direng
TÀ key hevÀ-yı zìnet-i dìhìm ü nÀm ü neng
Óaúìúat evvel aòir-i hemìn Rabbe’l-èalÀ geldi
Pes andan ôÀhir u bÀùın resÿl-ı kibriyÀ geldi
Ne arar ey gül-i zìbende yanında ögdi
Görüp anuñla olan cilveni yaġım eridi
Niye úarışdı benim ãoóbetime ol didi
O merÀú ile işitdim mi efendim ne didi
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
ŞÀh-ı èaşú itmege iúlìm-i derÿna seferi
Şeróa-i sìne imiş şÀh-ı reh-i muèteberi
DÀġ imiş ãaón-ı dile sÿz-ı muóabbet eåeri
Şeróa dÀġlar açdım ki ola reh-güõeri
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi
Ey lebi ġonca-ı şevú-Àver-i cÀm u bÀde
Nigehi òÿn-ı ciger-òÿrdelige ÀmÀde
Yaúdı küre-i çeròi şerÀr-ı tef ü tÀbıñ
äaón-ı diline şerm ile dÀġ açdı şihÀbıñ
Seyl aúdı gözinden ġam-ı sÿzişle seóÀbıñ
Ey Àh-ı cihÀn-sÿz nedir böyle şitÀbıñ
Ùutmış gideyor berú-i cihÀn-tÀb-ı rikÀbıñ
Hicr-i ruòsÀruñla giryÀn oldıġım bilmez misin
Áteş-i óasretle sÿzÀn oldıġım bilmez misin
Rÿz şeb mecbÿr-ı aòzÀn oldıġım bilmez misin
Men fedÀ-yı mihr-i cÀnÀn oldıġım bilmez misin
MübtelÀ-yı óüsn ü òÿbÀn oldıġım bilmez misin
Öyle müstaġnì mezÀóìm dil-rübÀyı istemem
Bülbülüm ammÀ gül-i revnaú-fezÀyı istemem
mütekerrirdir.)/5
bend
Tesdìs/8 bend
Terkib-i
Bend/12 bend
Gazel /9 beyit
39
--./-.-./.--./-.-
Mersiye
Son bend tek mısradan oluşmaktadır.
--./-.-./.--./-..---/.---/.---/.---
Şiirde mahlas yok
Mütekerrir
Tahmis(Son
dizeler
mütekerrirdir.)/7
bend
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrirdir.)/
7 bend
..--/..--/..--/..-
Terkìb-i Bend/ 7
bend
Tahmis/ 5 bend
..--/..--/..--/..--./.--./.--./.--
Şakir’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 7 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Nesìb’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Behçet’e tahmis olarak yazılmıştır.
..--/..--/..--/..-
61a
RÀsih
61a
RÀsih
61b
RÀsih
62a
RÀsih
62b
RÀsih
63a
RÀsih
63b
RÀsih
Sìne zaòm-ı tìġ-ı nefretdir devÀyı istemem
Yüz çevirdim itmesün ġayrı edÀyı istemem
Hep añÀ baòş eyledim õevú ü ãafÀyı istemem
Áhım cünÿd-ı ùÀúata reh-zen degil midir
Úalbim zebÿn-ı pençe-i düşmen degil midir
Sìnem de derd ü dÀġ ile gülşen degil midir
Göñlüm òayÀl-i dil-bere mesken degil midir
Çeşm o cÀy-ı dil-keşe revzen degil midir
Heves-i zülfüñ ile reyb ü riyÀdan geçdim
Òayli sevdÀya düşüp èìş ü ãafÀdan geçdim
Ġayrı ey mÀhir-i şemm öyle hevÀdan geçdim
Fikr-i vaãluñ bıraàup luùf u èaùÀdan geçdim
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim
Ne füsÿn eyledi bilmem nigeh-i èişve-geriñ
Oldum ey mÀh ġamuñla daòi yoú mı òaberiñ
Göster Àyìne gibi èÀşıúa sìmìn-beriñ
Söyle ey şÿò-ı cefÀ-pìşe nedendir óaõerin
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ
Ey meh-i burc-ı şeref maùlaè-ı feyø ebedi
èÁrıø-ı enverüñ Àyìne-i nÿr-ı ãamedi
Yoúdur iósÀnınıñ ey kÀn-ı mürüvvet èadedi
Sensin èÀãì zelìlüñ sened-i muètemedi
Úovma yüz üzre bu üftÀdene eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi
Der-geh-i dÀr-ı rıøÀña her kim itmezse duòÿl
Melceé-i èafv-ı cenÀb iden de bulamaz vuãÿl
Dürr idersen sen eger MevlÀ daòı itmez úabÿl
Sen şehe úul olmadıúça hìç bir iş bulmaz òuãÿl
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl
ŞehenşÀh-ı dü-giti óÀkim-i iúlim-i óikmetsin
Enìs-i bezm-i òÀã lÀ-mekÀn úurb-ı èizzetsin
Vücÿduñ bÀdì-i òulú-ı cihÀndır maóø-ı raómetsin
Cebìniñ ãubó-ı devlet maùlaè-ı mihr-i hidÀyetsin
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin
Buyurdı Òaúú seniñ şÀnında levlÀk
Úudÿmüñle şeref-yÀb oldı eflÀk
Beni yerde úoma mÀnende-i òÀk
40
Tahmis/ 5 bend
--./-.-./.--./-.-
Pertev’e tahmis olarak yazılmıştır.
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
..--/..--/..--/..-
Fehìm’e tesdis olarak yazılmıştır.
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
..--/..--/..--/..-
BÀkì’ye tesdis olarak yazılmıştır.
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
Naèt
..--/..--/..--/..-
Mütekerrir
Muhammes(son
mısra
mütekerrir)/5
bend
Mütekerrir
Muhammes(son
mısra
mütekerrir)/5
bend
Murabba/5 bend
Naèt
-.--/-.--/-.--/-.-
Naèt
.---/.---/.---/.---
Naèt
.---/.---/.--
64a
RÀsih
64b
RÀsih
65a
RÀsih
65b
RÀsih
66a
FuÀd
66b
èÁsım
67a
NÀbì
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk
Ey òaùÀ-pÿş-ı kerìm ü òÀlıú-ı kevn ü mekÀn
Hep saña maèlÿmdur rÀz-ı derÿn ins ü cÀn
èİlm-i õÀtında seniñ her õerreniñ óÀli èayÀn
İtmege óÀcetimi var derd dil-i zÀrı beyÀn
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn
İrişürse n’ola tÀú-ı felege feryÀdım
Tìşe-i cevr-i ġumÿm ile òarÀb-ÀbÀdım
Heves-i nefs ü hevÀ ile amÀn ber-bÀdım
Eyle luùfuñla feraò-nÀk dil-i nÀ-şÀdım
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım
İsm-i raóman senüñ raómetine bürhÀndır
Eyleyen müjde-i luùf-ı keremiñ furúÀndır
Her işim fısú ü güneh emriñi hep nisyÀndır
Ne èamel var diyecek òaøretiñe şÀyÀndır
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır
Züldür cezÀsı nefsine ièzÀz idenleriñ
AólÀú-ı zişti vaãfına dem-sÀz idenleriñ
Naòvetle çìn-i cebheyi ibrÀz idenleriñ
EncÀmı bed-ġurÿra ser-ÀġÀz idenleriñ
NoúãÀn òalúa dìde gerek bÀz idenleriñ
Virir Óaúú rÿzi-i her rÿzını aèlÀya ednÀya
Olup úÀéil cihÀnda úısmet-i naón ü úasemnÀya
Bugün destinde her neyse añı úıl õevúe ser-mÀye
Óuãÿl-ı úÀm içün beyhÿde düşme fikr-i ferdÀya
Tevekkül birle rabù it úalbini tevfìk-i MevlÀya
N’etdi gör nÀkis ile ülfetiñ eyvÀh seni
Ne èaceb mest-i ġurÿr eyledi nÀ-gÀh seni
N’eyleyim çÀre nedir óıfô ide AllÀh seni
Dil şikest úıldı güneh naòvetiñ ey mÀh seni
Úorúarım incide bir Àh-ı seóer-gÀh seni
Dil mÀye-i sÿdÀ-ger Àb u gülümüzdür
KÀlÀ-yı sebük-bÀr nefes óÀãılımızdur
ÓayfÀ vü dirìġÀ ki ceres maómilimizdür
Etdire ġamıñ hem-rehi cÀn ü dilimizdür
Ser-óadd-i beúÀ ara yatı menzilimizdür
41
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
MünÀcÀt
-.--/-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/6
bend
MünÀcÀt
..--/..--/..--/..-
GÀlib’in beyti üzerine tesdis yazılmıştır.
Mütekerrir
Tesdis(son iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
..--/..--/..--/..-
VÀsif’a tesdis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 5 bend
--./-.-./.--./-.-
èAtiú’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/9 bend
.---/.---/.---/.---
èİzzet Mir’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 6 bend
..--/..--/..--/..-
èİzzet Mir’e tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 5 bend
--./.--./.--./.--
Bagdatlı Ruhi’ye tahmis olarak
yzaılmıştır.
67b
Enver
Efendi
68a
Enver
Efendi
68b
Enver
69a
Enver
71b
Fürugi
73b
SenÀèi
75a
SelÀmì
76b
Gurbì
78a
SÀúıb
78b
èÁrif
79a
èÁrif
Bu úasr u bu eyvÀn u bu kÀşÀne kimüñdür
èAnúÀsı bu ÚÀfıñ hele kim lÀne kimüñdür
Bu bezm kimiñ sÀúì vü peymÀne kimüñdür
Yoú şemè-i nümÀyÀnı bu pervÀne kimüñdür
Gencìnesi nÀ-bÿd bu vìrÀne kimüñdür
BÀġ-ı èÀlem ùaġa dönmüş cÀy-ı arzÿ úalmamış
Nev-bahÀrında daòı bir verd-i òod-rÿ úalmamış
èAzm-i seyrÀn itdik ammÀ luùfı yÀ hÿ úalmamış
GülsitÀn-ı dehre geldik rengi yoú bÿ úalmamış
SÀye-endÀz-ı kerem bir naòl-ı dil-cÿ úalmamış
èAşú pÀzÀrında geçmez sìm ü zer ey tÀre
Ola bedestÀnda metÀè dü-cihÀn bir nuúre
Luùf-ı Óaúúdan ezeli kim ki ola ya behre
TÀ ebed maôhar olup õÀtı ãıfÀt-ı úahre
äubó-dem irüb sìm-i feyø-i elùÀf-ı ÓudÀ
İètidÀl üzre cemìè èÀlem úılub kesb-i ãafÀ
Áh kim derd-i derÿnum yine buldı øararı
Yine eflÀkı siyÀh eyledi Àhım şereri
Ey çeken derd-i ãanemle gice gündüz kederi
Eyleyen firúat ile dem-be-dem Àh-ı seóeri
ÓamdüllÀh ki derÿnum yine sildi kederi
Mìve-dÀr oldı bu dem çünki zebÀnım şeceri
Ey celÀli Àb-dÀr tìġ-ı berrÀnım èAlì
Vey cemÀli mÀh-tÀb-ı nÿr u ìmÀnım èAlì
EbruvÀnıñ õülfeúÀr-ı vech-i óassÀnım èAlì
Maşrıú-ı nÿr-ı hidÀyet pertev-efşÀnım èAlì
ÁsumÀn-ı óüsn içinde mihr-i raòşÀnım èAlì
Vir ãafÀ miréÀt-ı úalbe mÀh-tÀbÀnım èAlì
Ey ôuhÿruñ úulhuvallÀh yÀ èAlì
Terk-i óubb-ı mÀ-sivÀllÀh yÀ èAlì
Dest-i úudretsin yed-ullÀh yÀ èAlì
Nuãret-i naãrun min AllÀh yÀ ‘Alì
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
Ben elestde òÀnedÀna úul olub didim belì
Gelüben bu èÀleme virdüm yedèullÀha eli
‘Áşıú-ı şÿrìdeyim dÀéim aúar çeşmim seli
Bu kelÀmı rÿz u şeb evrÀd ider cümle velì
Tahmis/ 7 bend
--./.--./.--./.--
NÀbì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Tahmis/ 5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
NÀbì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Terci-i Bend/ 17
bend
Terci-i Bend/ 5
bend
Terci-i Bend/ 5
bend
Terci-i Bend/ 5
bend
Tesdis/5 bend
Müseddes/7
bend
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/1
42
Naèt
-.-- /-.--/-.--/-...--/..--/..--/....--/..--/..--/....--/..--/..--/..-
Naèt
-.--/-.--/-.--/-.-
-.--/-.--/-.-
-.--/-.--/-.-
80a
Vahdeti
81a
VìrÀnì
81b
Sami-i
Enderuni
81a
VìrÀnì
82a
Yemìnì
82a
CelÀlì
82b
HatÀyì
83a
Saèdì-i
Enderÿnì
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı seccÀnım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
Óaøret-i faøl-ı ÒudÀ’dan yine rÿz-ı ezeli
äÿret-i muókem ile irişüben úuvvet eli
Úudret ile yoġırub Àteş ü bÀd Àb u kili
Mesken idindi o dem kendi içün cÀn u dili
Kimdir ol kim bileyim dirsen eger úavl-i celi
Sırr-ı Óaúú nÿr-ı Muóammed eseduèllÀh veli
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
Ben muóibb-i òÀnedÀnım söylerim medó-i èAlì
Çün ġulÀmıyım óaúìúÀt virmişim cÀn u dili
Bìèat it Ál-i èAbÀya vir irÀdet di belì
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
Áh iúlìm-i vilÀyet ol şücaè-i züèl-vaúÀr
ZÀde-i èamm-ı resÿl óaøret-i perverdegÀr
Layıúınca ol imÀmı vaãfa úudret kimde var
VÀrid olmuş şÀnına bu midóat-ı nuãret-şièÀr
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
ÔÀhir oldı çün bize dìdÀr-ı vaódet ÀşikÀr
Òaùù-ı õÀtında yazılmış gördük anı saùr-ı çÀr
Zi mürekkeb zi úalem zi kÀtib-i perverd-gÀr
Zi kelÀm u óayy-ı menzil nÀm-ı óaydÀrdır ebÀr
Oúu bu ismi dilersen olmaya şeklin òumÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
Ey atı düldül úulı Úanber úılıcı zülfeúÀr
Ayı gün yıldız elinde sÀèat leyl ü nehÀr
Levó-i maófÿôında yazmış òÀliú ü perverdgÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
Ol zamÀn kim èÀleme úıldı naôar perverdgÀr
Nÿr-ı Aómed’den èAlì nÿrı olubdur ÀşikÀr
Vird-i CebrÀéìl idi oldı cihÀnda yÀdigÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
Bendeyim ben cÀn u dilden pÀdişÀhımdır èAlì
Gözlerim nÿr-ı øiyÀsı bedr-i mÀhımdır èAlì
Yolına òÀk oldıġım çeşm-i siyÀhımdır èAlì
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
Biz bende-i dil-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
Biñ cÀn ile üftÀde-i evlÀd-ı ‘Alì’yiz
Hem teşne-dil-i bÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
0 bend
43
Mütekerrir
Müsebba(son iki
dize
mütekerrirdir.)7
bend
Naèt
..--/..--/..--/..-
Murabba/
bend
Naèt
-.--/-.--/-.--/-.-
9
Mütekerrir
Muhammes(son
dizeler
mütekerrirdir.)/
5 bend
Mütekerrir
Müseddes(son
dizeler
mütekerrirdir.)/
7 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba/7 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba/15
bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba/7 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba/6 bend
--./.--./.--./.--
-.--/-.--/-.--/-.-
83b
-
84a
VìrÀnì
84b
VìrÀnì
85a
Fikrì
85b
Fikrì
86b
Şühÿdì
86b
Nesìmì
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
ZÀhidÀ ben söylerim tÀ rÿô-ı evvelden beri
MuãùafÀ’nıñ ümmetiyim MurtaøÀ’nın kem-teri
Olmışam şìr-i ÒudÀ’nın Úanberiniñ Úanber’i
Ùaèn-ı aèdÀdan hirÀsÀn olmam oldum Caèferì
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
CevÀbım gÿş-ı cÀn ile işid ey ùÀliè-i mesèÿd
Yüzüñ òarfinde açıldı cihÀna her ne var mevcÿd
Eger serçe degilsin sen bu èanúÀ loúmasın gel yud
Hüvel-evvel hüvel-Àòir yüzüñdür úıble-i maèbÿd
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
Biz Urum abdÀlıyuz sulùÀnımız Úızıl Velì
Çeşmimizde şule-i envÀrımız Úızıl Velì
Bülbül-i şeydÀ biziz gül-zÀrımız Úızıl Velì
Dìnimiz ìmÀnımız iúrÀrımız Úızıl Velì
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
Olma seng-endÀz-ı zÀhid iġbirÀrımdan ãaúın
Bizde úuvvet yoú velakin şeh-süvÀrımdan ãaúın
Faúr ile faòr eyleriz biz iftiòÀrımdan ãaúın
ÒÀne-i úalbimi yıúma inkisÀrımdan ãaúın
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Ben èAlì’nin bendesiyim zülfeúÀrımdan ãaúın
Faòr-i èÀlemdir Muóammed MuãùafÀ kenzüèl- óükm
ÓÀmil-i mihr-i nübüvvet levó-i yÀúÿteèl-úasem
ÙÀliè-i şems-i óaúìúat óÀcet-i tÀc u èilm
Rÿy siyÀhım úıl şefÀèat yÀ nebì’ül-muóterem
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmuñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
ŞÀh-ı iúlìm-i risÀletdir muèaôôam pÀdişÀh
NÀzenìn Rabb èizzet-i bende-i òÀãã-ı İlÀh
ÒÀk-pÀyı olmayan bulmaz CenÀb-ı Óaúú’a rÀh
Anuñ içün òalú olubdur nüh-felek şems ile mÀh
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
èÁlem yüzine ãaldı øiyÀ Ál-ı Muóammed
NÀ-dÀn ne bilür ehli bilür óÀl-i Muóammed
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/
5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/
6 bend
.---/.---/.---/.---
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/
7 bend
44
Nefes
-.--/-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Müseddes(beşin
ci
mısra
mütekerrirdir.)/
6 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Tesdis/ 6 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/
5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba/
bend
--./.--./.--./.--
5
Mahlas yok.
86b
Fikrì
87b
Fikrì
88b
Fikrì
89a
BÀhÀyi
89b
RÀsim
90a
Óaúìúì
90b
Naúşì
Seyfin saúıdub geldigi dem Ál-i Muóammed
TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed
SÀúiyÀ bir bÀde ãun aèlÀ- èalÀnıñ èaşúına
Defè-i ġam itseñ Muóammed muútedÀnıñ èaşúına
Yüzümi pür-nÿr idelim şìr-i ÒudÀ’nuñ èaşúına
İçelim doldur Óasan ãÀóib-i óayÀnuñ èaşúına
Úurretüèl-èayn-ı Óüseyn-i KerbelÀnuñ èaşúına
Bir meh-i nev eyledi èarø-ı cemÀl
Kevn ü mekÀn oldı o demde òayÀl
Oldum ise zülfine Mecnÿn-miåÀl
Şimdi dil-i zÀrıma bu óasb-ı óÀl
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Sÿz-ı dil-ÀrÀ bizim ey FikriyÀ
Degil misin èaceb meftÿnı ey dil şÀh-ı òÿbÀnuñ
Reh-i èaşúında bir dem çÀk çÀk olmaz girìbÀnuñ
Alub ùaşlar dögünmezsin nedir bu cism-i èüryÀnuñ
Bugün mÀh-ı Muóarremdir úanı feryÀd ü efġÀnuñ
Niçün virmez cihÀna seyl-i eşk-i çeşm-i giryÀnuñ
ZÀhidüñ her ne úadar ùanèı firÀvÀn olsa
Aña ġam çekmez ideñ õerrece izèÀn olsa
Rafizüèl-óÀdi nedir añlasa èirfÀn olsa
äıdú ile meõheb-i İslÀm’da pÿyÀn olsa
Bize mülóid diyenüñ kendide ìmÀn olsa
Daòl iden dìnimizi bÀri müselmÀn olsa
Bir òarÀbÀt ehliyim fikrim ne sìm ü zerdedir
Mest ü òayrÀn olmuşum èaúlım ne òayr ü şerdedir
Òalú-ı èÀlem istegi sünbülde yÀ èanberdedir
Ben şükÿfi yemege göñlüm gül-i aómardadır
èAndelìbüñ dersi zìrÀ cÀmiè-i ezhÀrdadır
CÀn u dilden mübtelÀ-yı èaşú-ı cÀnÀn oldıġım
Sünbüli sevdÀsına düşüb perìşÀn oldıġım
Gülşen-i kÿyında bir mürġ-ı òoş-elóÀn oldıġım
YÀr ister her zamÀn óüsnüne òayrÀn oldıġım
Giceler tÀ ãubóa dek zÀr ile giryÀn oldıġım
CemÀlüñ vaãfıñ ey dil-ber egerçe tende cÀn söyler
Lebüñ esrÀrını anda velìkin rÀygÀn söyler
Ki nuùúın emr-i Óaúú’dır menèarefe sırrın èayÀn söyler
AyÀ sen ãanma kim ancaú bu güftÀrı dehÀn söyler
VeyÀ terkìb olan èanãur ya òod […….] zebÀn söyler
Muhammes/12
bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Mütekerrir
Müseddes(son
mısra
mütekerrirdir.)/
10 bend
-.--/-.--/-.-
Tahmis/ 7 bend
45
Mersiye
.---/.---/.---/.---
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrirdir.)/
4 bend
..--/..--/..--/..-
Tahmis/ 5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Tahmis/ 5 bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Muhammes/7
bend
.---/.---/.---/.---
Rÿhì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
Nesìmì’ye tahmis olarak yazılmıştır.
91a
Fuøÿlì
92a
RÀsió-i
Enderunì
92a
Fikrì
92b
Fikrì
92b
Şemèì
93b
äaydì Şemèì
93b
Seóer AbdÀl
94a
RÀsiò-i
Enderÿnì
94b
Ferìd-i
Enderÿnì
MÀh-ı Muóarrem oldı şafaúdan çıúub hilÀl
Úılmış èazÀ ùutub úad-i òam ġarú-ı eşk-i al
İtdi bu èaşr-i Muóarrem’de èadüvvler sÿr-ı èìd
Úıydı evlÀd-ı resÿl-ı Óaúú’a ol úavm-i èanìd
İtmesün cedd-i Muóammed’den şefÀèat hìç ümìd
Defter-i raómetden itsün nÀmını MevlÀ reşìd
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
èAşú-ı sevdÀ-zedeni şÀh-ı Óüseyni Óasan’ım
Nìk ü bed çün ü çerÀ bestedir elbet dehenim
Úalmadı tÀb-ı dili nükte-i remzi suòenim
RÀøıyım her ne úılarsa baña servi semenim
Tìġ-ı òÿn-rìz ile ãad-pÀre iderse bedenim
Göñül üftÀdesidir èÀlem içre şöyle dil-dÀruñ
Yanam tÀ ãubóa dek pervÀne-veş şemèine ruòsÀruñ
RÀøıyım her ne úılarsa baña serv ü semenim
Tìġ-ı cevri ile ãad-pÀre iderse bedenim
Rÿz u şeb zülf ü ruòı fikri iken her süòenim
èÁr idermiş beni öldürmege ol sìm tenim
Varayım yalvarayım boynuma ùaúub kefenim
Öldürürse beni óasretle o ġonca dehenim
Derdimi söyleye úabrimde biten her çemenim
Úana ġarú olsa ġözyaşıyla pirehenim
èÁr idermiş beni öldürmege ol sìm-tenim
Varayım yalvarayım boynuma ùaúub kefenim
Yine seyyÀó oluben destime aldım teberi
Yine ben èazm-i diyÀr itmege úıldım seferi
Dün ü gün Àh iderek yÀrimi buldum seóeri
Münkirüñ ùaşına ben gerçi ki virdüm siperi
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
ŞÀh-ı èaşú itmege iúlìm-i derÿna seferi
Şeróa-i sìne imiş şÀh-reh-i muèteberi
DÀġ imiş ãaón-ı dile sÿz-ı muóabbet eåeri
Şeróalar dÀġlar açdım ki ola reh-güõeri
İdeli cÀy süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
Bir úula óaøret-i Óaúú’uñ ola feyø-i eåeri
Kişver-i èaşúa ider cÀn u göñülden seferi
Áhdan ġayrı n’olur zÀd-ı reh-i mÀ-óaøarı
Terkib-i Bend/ 5
bend
Muhammes-i
Mütekerrir(son
mısralar
mütekerrir)/5
bend
Tahmis/ 5 bend
46
Mersiye
--./-.-./.--./-.-
Hz. Hüseyin’e mersiye.
Mersiye
-.--/-.--/-.--/-.-
KerbelÀ Mersiyesi
..--/..--/..--/..-
Şemèi’ye tahmis olarak yazılmış.
Tercìèi-bend/5
bend
Muhammes/ 5
bend
.---/.---/.---/.---
Muhammes/
bend
5
..--/..--/..--/..-
Mütekerrir
tesdis(son
iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
..--/..--/..--/..-
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
mütekerrir)/5
bend
..--/..--/..--/..-
Mütekerrir
Müseddes(son
iki
mısra
..--/..--/..--/..-
..--/..--/..--/..-
95b
Óaøret-i
Nesìmì
96a
SÀmì-i
Enderūnì
96b
Sürÿrì
98a
KetòudÀzÀde èÁrif
101b
VÀãıf-ı
Enderÿnì
102b
RÀsiò-i
Enderÿnì
Ben bu yolda hele terk eylemişim cÀn u seri
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
Çeşme-i laèl-i lebüñdür dil-berÀ mÀ-i muèìn
TÀ äırÀù äırÀùuèt-ùaraf lem ruòuñdur óÿr-ı èayn
Ruòlaruñ evãÀfıdır çün kim seniñ òuld-ı berìn
èÁúıbet miréÀt-ı Óaúú’dır ol durur lilmutteúìn
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
äanmañ bizi kim necm-şümÀr-ı kerevetiyyüz
Biz ehl-i sünen ùÀbiè-i şerè-i Nebeviyyüz
Biz çÀker-i cÀn-dÀde-i şÀh-ı şühedÀyuz
MerdÀn-ı ÒudÀ bendesiyüz Muãùafaviyyüz
äofì bizi ôann eyleme erbÀb-ı revÀfıø
TÀ rÿz-ı ezel biz yine Sünni Süniviyyüz
Laènetse òaùÀmız anı daòl eyleme zÀhid
Biz düşmen-i ol cÀn-ı Yezìd-i Emeviyyüz
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
äubó-dem çün nev-èarÿs-ı çerò oldı ÀşikÀr
Gün yüzinden ùurre-i şeb-rengi ãaldı rÿzgÀr
Devr-i ruòsÀrında gördüm yazmış ol perverdgÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
Úadrim ola bir ter-i şeref nÀz-ı èAlì’den
Nuãret bulayım dem-be-dem imdÀd-ı èAlì’den
MeydÀn-ı maóabbetdeki feryÀd-ı èAlì’den
Şeh-zÀde-i èÀlì iki şimşÀd-ı èAlì’den
YÀ Rab beni dÿr eyleme evlÀd-ı èAlì’den
N’eyledi gör baña o mÀh mehi
Ùaġa düşürdi bu dil vÀllahi
Geşt iderim èaşúla deşt-i tehì
NÀle vü efġÀnımı ãanma tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bi-óarÀrÀtihì
Olmadı ġamdan göñül aãla tehì
Úaldı faúat cÀm-ı feraòzÀ tehì
Bezm tehì sÀġar-ı ãahbÀ tehì
Çeşmime èÀlem daòı óÀlÀ tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
mütekerrir)/8
bend
47
Mütekerrir
Muhammes(son
mısra
mütekerrir)/7
bend
Muèaşşer/5
bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Murabba / 22
bend
-.--/-.--/-.--/-.-
Tesdis/ 4 bend
--./.--./.--./.--
Tesdis/ 16 bend
-..-/-..-/-.-
Tesdis/ 7 bend
-..-/-..-/-.-
--./.--./.--./.--
.
Fuzuli’ye tesdis olarak yazılmış olup
tesdisin 6. mısraları yazılmamış.
103b
RÀsiò-i
Enderÿnì
104a
èİzzet Mìr
105a
Lebìb
105b
Esèad
106a
Ferìd-i
Enderÿnì
107a
EsrÀr Dede
107b
Saèdì-i
Enderÿnì
108a
FÀéiú-i
Enderÿnì
Gezsen eger èaşú ile deşt-i tehì
Olsa da pür-Àbla pÀyuñ tehì
BÀd be-destdir yed-i maùleb tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Derdine düşdüm severim ol mehi
Delse de baġrım nigeh-i cÀn-gehi
Áh ile efġÀnımı ãanma tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Baña bir iş eyledigi èaşú-ı yÀr
Sÿziş-i hicr ile dilim itdi nÀr
Áteşe düşdi bu dil encÀm-ı kÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Görmiş idim ol büt-i nÀzik-teri
CÀna geçüb ġamzesiniñ neşteri
èAşúı idüb Àh beni serseri
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
èAşúınuñ olmaz mı göñül Àgehi
Òayret alub artmadadır vallahi
Derde düşelden berü deşt-i tehì
Geşt iderim ãanma ki cÀnÀ tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Şuèlelenüb derd ü ġam u ıøùırÀb
İtdi göñül mülkini yekser-i òarÀb
Áteş-i hicrÀn ile baġrım kebÀb
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
N’eyledi ben zÀre baú ol dil-rübÀ
Áteş-i hicrÀnına úıldı sezÀ
ÒÀne-i dil yanmada ser-tÀ-be-pÀ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Óasret-i rÿyuñ ile ey bì-vefÀ
Beyt-i òüzndür baña cÀy-ı ãafÀ
Bulmadı dil sÿz-ı ġamından rehÀ
48
Tahmis/ 8 bend
-..-/-..-/-.-
Tahmis/
bend
-..-/-..-/-.-
11
Tahmis/ 6 bend
-..-/-..-/-.-
Tahmis/ 6 bend
-..-/-..-/-.-
Tesdis/ 16 bend
-..-/-..-/-.-
Tahmis/ 6 bend
-..-/-..-/-.-
Tahmis/ 7 bend
-..-/-..-/-.-
Tahmis/ 6 bend
-..-/-..-/-.-
108b
èİzzet Mìr
111b
Sürÿrì
111b
VìrÀnì
111b
Úayàusuz
112a
VìrÀnì
112a
Nesìmì
112a
VìrÀnì Baba
112b
VìrÀnì
112b
VìrÀnì
113a
ÒaùÀyì
113b
VìrÀnì
113b
MiåÀlì
114a
RÀsim
114a
Nesìmì
114b
VìrÀnì
114b
Seyfì
115a
VìrÀnì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Áh ki gösterdi baña sen mehi
Başıma teng itdi bu nüh òar-gehi
Gitdi özümden eåer ü Àgehi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
Muãóaf-ı kerìm ü kelÀm-ı ÒudÀ èAlì
NÀme-i úadìm-i imÀm-ı hüdÀ èAlì
LÀ-feta illÀ èAlì’dir faøl-ı Óaúú YezdÀn’ımız
LÀ-feta illÀ èAlì’dir şÀhımız merdÀnımız
‘Alì’dir küll-i şeyé pÀdişÀhı
‘Alì’dir cümle başların külÀhı
‘Alì’dir noúùa-i evvel hidÀyet
‘Alì’dir Àòiri nÿr-ı vilÀyet
Gözüñ aç gör kim ey ùÀlib èAlì bu èÀleme server
Muóammed èaşú ile deryÀ èAlì’dir úıymeti gevher
Diñle zebÀnım cÀn ile dilden
İde lisÀnım medó-i velÀyet
èAlì’dir èÀlemüèl-àaybıñ ãıfÀtı
èAlì’dir cümleniñ vechinde õÀtı
Gel ey müémin bize iúrÀr èAlì’dir
ÓaúÀyıú èilmine esrÀr èAlì’dir
Yaúın bil ebced-i bürhÀn èAlì’dir
BeyÀn-ı tevóìd-i ÚurèÀn èAlì’dir
Müéminiñ úalbinde rÿó u cismle cÀndır èAlì
Kaèbe-i Óaúú’dır cemÀli vech-i sübóÀndır èAlì
Ey göñül aç èaynını gel MuãùafÀ’ya bìèat it
SÀúi-i Kevåer èAlìyyüél-MurtaøÀ’ya bìèat it
Hey ne melèÿn-ı ÒudÀ’dır ol Yezìd ibn-i pelìd
ÒÀnedÀn-ı ehl-i beyte eyledi miònet şedìd
Göñül şÀd ol melÿl olma cihÀnıñ yoà-ı varından
Demi òoş gör çün èÀúılsan ne óÀãıl intiôÀrından
ZÀhid-i òod-bìni gör AllÀh’ı bilmez úandedir
Cennetüèl-mÀévÀyı ister rÀhı bilmez úandedir
BióamdillÀh ki İslÀm’ı delìlim MuãùafÀ geldi
Emìrim reh-berim şÀhım èAlìyyüél-MurtaøÀ geldi
Ezelden cÀnıma cÀnÀn èAlì’dir
49
Tahmis/ 7 bend
-..-/-..-/-.-
Gazel / 7 beyit
-..-/-.-/-..-/-.-
Gazel / 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Mesnevi/
10
beyit
Gazel / 5 beyit
.---/.---/.--
Gazel / 13 beyit
.----/.---/.---/.---
Mesnevi/41
beyit
Gazel / 5 beyit
--.--/--.--
Gazel / 7 beyit
.---/.---/.--
Gazel /20 beyit
.---/.---/.--
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 8 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 11 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.--
.---/.---/.--
.---/.---/.--
115a
115b
Enderÿnlu
FÀøıl
FÀøıl Mìr
115b
FÀøıl Mìr
116a
Óüseynì
116a
Naúşì
116a
Nesìmì
116b
RÀsim Baba
116b
RÀsim Baba
117a
RÀsim Baba
117a
Müfìdì
117b
Nesìmì
117b
FiàÀnì
118a
Nesìmì
118a
Faãìó
118a
Nesìmì
118b
SezÀyì
118b
Nesìmì
119a
Nesìmì
119a
Naúşì
Dilimde ol sebeb dìvÀn èAlì’dir
Şemè-i èaşú-ı Óüseyn’nim èAlevì’yim èAlevì
Rÿó-ı aèdÀyı yaúar Àteş-i ehem èAlevì
NÀãıó úo èaşú içün baña pend ü naãìóati
VÀzgeç ki ben helÀkde buldum selÀmeti
Efendi tevbe-i meyde åebÀt müşküldir
İdince pìr-i muàÀn iltifÀt müşküldir
Bir tekyede mihmÀn ol var edeb ögren edeb
Teslìm-i baş u cÀn ol var edeb ögren edeb
ÒiùÀb-ı èallemüèl- esmÀ rumÿzı sırr-ı insÀndır
KitÀba noúùa-i evvel óaúìúat ehl-i èirfÀndır
áazÀdan bir gice nÀ-gÀh èaceb sırr-ı ÒudÀ gördüm
Açıldı zübde-i bÀùın semekden tÀ semÀ gördüm
Áh bu èÀlemde münÀfıú cevrini çekmek ne güc
Her kelÀm-ı zehr-nÀki dilde haøm itmek ne güc
äabrı güc derd ayrılıúmış oldum ÀgÀh ayrılıú
Yaúdı kül itdi bu cismim òÀh u nÀ-òÀh ayrılıú
A AllÀh ismini yÀd eyleyen bulmaz fenÀ
B BilÀ-şübhe Muóammed MuãùafÀ nÿr-ı ÒudÀ
Ey úaşıñ èunvÀnı biésmiéllÀóiér-raómeniér-raóìm
Gözleriñ badamı èayn-ı óÿr cennÀtèün-naèìm
Dil-berÀ şemsèüê-êuóÀdır sÀye-i ruòsÀrıñız
Áyet-i Ùaha vü Yasin ãÿret-i dìdÀrıñız
ÒÀme-i úudretle yazdı naúş-ı bend-i KÀf u Nÿn
Óüsn-i òulú içre seni ser-defter-i mÀ yesterÿn
Faølıña bel baàladım yÀ vÀóid ü ferd ü eóad
Cümleniñ maèbÿdı sensin dÀéimÀ óayy u ebed
Bu mÀtemde olan derd ile hicrÀna hevÀ olmaz
Bu feryÀd-ı Óüseyn’ide daòı èuşşÀk nevÀ olmaz
Bu fenÀ dÀrına ey dil èuzlet itmişlerdeniz
Bizi ãanmañız aña kim èizzet itmişlerdeniz
Ezelden baór-ı èaşúa ÀşinÀyız
Ebed biz àarú-ı gird-Àb-ı belÀyız
Ehl-i ìmÀn işleriñ şol demde inkÀr itdiler
Çün Nesìmìyi Óaleb şehrinde ber-dÀr itdiler
Anuñ kim dünyada bir yÀrı yoúdur
CihÀn mülki anuñsa varı yoúdur
Degildir Óaúú’ıñ ey zÀhid ãaúın medó itme dil-dÀrı
50
Gazel/ 4 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 8 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 5 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel/ 6 beyit
--./.---/--./.---
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 8 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 15 beyit
.---/.---/.---/.--
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 4 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.--
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.--
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Elif-nÀme olarak yazılmıştır.
119a
Sürÿrì
119b
Sürÿrì
119b
Sürÿrì
120a
Sürÿrì
120a
Sürÿrì
120a
Sürÿrì
120b
Sürÿrì
120b
Sürÿrì
121a
Óaúìúì
121a
Sürÿrì
121b
Nesìmì
122a
Nesìmì
123a
Nesìmì
123b
Nesìmì
124a
124a
RÀsiò-i
Enderÿnì
RÀsiò
124b
RÀsiò
124b
RÀsiò
124b
RÀsiò
Ki bilmezsin èarif sırrın bu èaúlıñ anda yoú kÀrı
Ey cemÀluèllÀh óüsnüñ muãóaf-ı vaãf-ı cemìl
èAnber-efşÀn sünbülüñ innÀ hedeynÀhüés-sebìl
Ey boyuñ TubÀ lebüñ kevåer yüzüñ bÀà-ı naèìm
Laèl-i cÀn-baòşuñ muùalsam gevher-i genc-i úadìm
èAllemèül- esmÀ ki geldi Ádem’e AllÀh’dan
Ol kinÀyetdir beyÀn èilm-i faølèullÀh’dan
Ey muèanber úÀkülüñ şerói hadiyyüèl- muttaúìn
Laèl-i cÀn-bÀòşuñ beyÀñı raómetèül-èÀlemìn
Didi ki levó-i ruòumda nedir bu òaù-ı siyÀh
Didim ki muãóaf-ı nÀùıú durur kelÀmèullÀh
ÁfitÀb-ı ùalèatuñdan çünki refè oldı niúÀb
UnzurūnÀ naútebis min nūrikum dir ÀfitÀb
Ey cemÀlüñ úulhüvÀllÀh vey yanaàıñ veéê-êuóÀ
ÚÀf ü el-ÚuréÀn ãaçuñdır ùalèatuñ bedrèüd-dücÀ
Men ki úaşuñ yayına peyveste úurbÀn olmışam
Muèciz-i şaúúèul-úamerden èarş-ı raómÀn olmışam
Maôhar-ı õÀtız ezelden ãÿret-i raóman biziz
Cümleye düşen delìl ü óüccet-i bürhÀn biziz
Faôl-ı Óaúú’dan kÀşif-i gencìne-i eşyÀ biziz
èÁlem-i taèlìm èilm-i èAllemèül-esmÀ biziz
Ey ãıfÀt-ı baór-ı õÀtıñ gevher-i õÀt-ı ÒudÀ
Maèden-i faøl-ı vücÿduñ ey resÿl-i kibriyÀ
Çün beni bezm-i ezelden eyledi ol yÀr mest
Ol sebebden görinür bu çeşme-i deyyÀr mest
Kevåerüñ èaynından aúar çeşme-i Àb-ı óayÀt
Ôulmetüñ devrÀnı ile aradan gitdi memÀt
Cennet u óÿrì menim kevåer-i ÙÿbÀ menim
NÀrı vü nÿrı menim hem ãusuzam hem FırÀt
O şuòı itmedük bezm-i merÀm-ı rÀm ben úaldım
CihÀn müstaàrıú-ı luùf oldı bir nÀ-kÀm ben úaldım
Ne zamÀn zülf-i girih-gìri o şÿòuñ burılur
Dil-i miónet-zedeye èuúde-i òayret urılur
Zülfüñ dökicek nÀz ile ol mÀh cebìne
Seyr eyleyen ebr indi ãanur rÿy-ı zemìne
NÀvek-i àamzeye sìnem ne zamÀn úarşu ùurur
Her òadeng-i nigehüñ tÀ hedef-i cÀna urur
äayd-ı mürà-ı dile òÀl-i ruò bir dÀne imiş
51
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
.---/..--/.---/..-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 9 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 16 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 28 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 15 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 17 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 7 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
125a
RÀsiò
125a
RÀsiò
125b
RÀsiò
125b
RÀsiò
125b
RÀsiò
126a
RÀsiò
126a
RÀsiò
126b
RÀsiò
126b
RÀsiò
127a
RÀsiò
127a
æÀbit
127b
RÀşìd
127b
Saèìd
128a
Saèìd
128a
SÀbıú-ı
Enderÿnì
Enderÿnlu
VÀãıf
Esèad
128b
128b
128b
129a
Enderÿnlu
VÀãıf
Enderÿnlu
ŞÀh-bÀz-ı nigehüñ úaãdı hemÀn cÀna imiş
Ümmìd-i viãÀlüñle göñül óayli yalandı
HicrÀn-ı ruòuñla ne yaman Àteşe yandı
Neşter-i àamzeñi ey meh reg-i cÀna daldır
Aradan luùf it efendim bu óicÀbı úaldır
Göñülde mÀ-i muóabbet foúur foúur úaynar
Sirişk-i dìde-i óÀsret foúur foúur úaynar
Derÿn-ı dilde zaòm-ı òançer-i Àteş-feşÀn óızlar
Müjeñde bir ùarafdan mÿy-ı cism-i ãıyrı cınbızlar
Mürà-i hevesi lÀne-i endìşeden atdıú
Şimdi yeñi bir şÿò-ı hümÀ-meşrebe çatdıú
Óüsünde gerçi o mihr-i cihÀn melek gibidir
Döneklik itmede èuşşÀúına felek gibidir
äarsam seni Ààÿşa alub boylı boyınca
Emsem lebüñ ey şÿò-ı şeker-òand ùoyınca
Göñlüm o lÀle ruòdaki bÿy-ı vefÀsı yoú
Reng eylemekdür èÀdeti àayrı hevÀsı yoú
Reşk virse çoú mı ãahbÀ-yı lebüñ raòt-ı dize
BÀde-nÿş-ı èaşúuña hem sÀúi hem mey hem meze
ÓÀl ü zülfinden teşekkì eylemişdük biz size
èÁúıbet başdan çıúarduñ yüz virüp raàmen bize
PergÀr-ı ãunèuñ evveli Àòir degil midir
ÁåÀr-ı mümkinÀn devÀéir degil midir
äıóòat-ı refìú rÀh-ı misÀfir degil midir
BürhÀn bu müddeèÀya sÀfir degil midir
CemÀl-i pÀkine mecbÿr bir dil-berde Àyìne
Yüzinden dÀéimÀ mesrÿr bir dil-berde Àyìne
ÇÀr-ãad zaòme düçÀr olsa bulur çÀresini
ÙÀlièì yÀr olanuñ yÀr ãarar yarasını
İtdi cülÿs taót-ı dile pÀdişÀh Àh
DÀà-ı derÿna açdı beni şÀh-rÀh Àh
O úudretden mükaóóal çeşmüñe dil-beste Àhÿlar
NigÀhuñdan oúurlar nusóa-i efsÿnı cÀdÿlar
Dil-i Mecnÿn’ımı bend eyledi zincìr-i gìsÿlar
Ne efzÿn itdi bilmem sevdigim ol çeşm-i cÀdÿlar
Ele taúbìl-i leb-i laèl-i teri pay düşer
Dest-bÿsı düşemez düşse bize pÀy düşer
Her mÿyuñ arayub ùaradım şÀneden evvel
52
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 5 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 6 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/..-
Gazel/ 6 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel/ 9 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 8 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.---./-.-
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.---./-.-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 9 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 7 beyit
--./.--./.--./..-
Taõmìn-i èİzzet MollÀ
VÀãıf
Yoú zülfüñe düşmüş dil-i dìvÀneden evvel
129b
èİzzet
Óükm-i taúdìrde hÿşyÀr ile àÀfil birdir
Úısmet-i rÿz-ı ezel èÀlim ü cÀhil birdir
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
129b
áÀlib
áareøüñ óÀùır-ı bì-çÀreye şefúat degil
Bildük ey meh seni şimden gerü óÀcet degil
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
129b
Enderÿnlu
VÀãıf
Mürà-i dil ãayd olacaú mertebe aómaú degil
Òalúa-i zülf-i siyÀhı o mehüñ faú degil
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
130a
Enderÿnlu
VÀãıf
Luùf it begim ÀàyÀr içün èÀşıú atılur mı
Áşıúla maóabbetde hìç èaşıú atılur mı
Gazel/ 8 beyit
--./.--./.--./.--
130b
èÁrif
Òam itdi úÀmetim ol çìn-i ebrÿ gösterişcekler
èİtÀb eyler yüzinde vech-i iósÀna görüşcekler
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
130b
Saèìd
İtmedi gitdi eåer nÀle-i cÀn-gÀh saña
Meróamet virmedi mi Óaøret-i AllÀh saña
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
130b
Saèìd
ZÀr u òˇÀr-ı mübtelÀ bir nÀy bir ben bir göñül
Şÿr u ser rüsvÀ belÀ bir nÀy bir ben bir göñül
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
131a
èİzzet
Dil şikest úıldı yine naòve-teg ey mÀh seni
Úorúarım incide bir Àh-ı seóer-gÀh seni
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
131a
GÀlib
Úılıcı úanlı eli úanlı deliúanlı güzel
Deşt-i işveye èaşìret begi TürkmÀnlı güzel
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
131b
GÀlib
Yine zevraú-ı derÿnum úırılub kenÀra düşdi
Ùayanur mı şìşedir bu reh-i seng-sÀre düşdi
Gazel/ 7 beyit
..-.-/.--/..-.-/.--
131b
GÀlib
ÜftÀdeligi bu dil-i vìrÀn yapa düşdi
Òum-òÀnede bir kÀfir-i óüsne ùapa düşdi
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
131b
áÀlib
Çeşmüñde gerçi siór ü beyÀn söylerim saña
Vaãf-ı lebüñde ãıóóat-i cÀn söylerim saña
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
53
132a
áÀlib
Ol àamze-i àurÿr ne èÀlemdedir èaceb
Hìç itmedi ôuhÿr ne èÀlemdedir èaceb
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
132a
áÀlib
TÀb-ı sevdÀ-yı òaùuñ dirsem eger baòt utanur
Mebóaå-ı silsile-i zülf açılur söz uzanur
Gazel/ 15 beyit
..--/..--/..--/..-
133a
Fürÿàì
TÀr-ı zülfüñ olalı boynuma ey yÀr kemend
Micmer-i èaşúa yanar bu dilimiz hemçü sipend
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
133a
æÀbit
Çekdim yaúasın gerden-i aàyÀra yapışdım
áavàÀ büyüdi dÀmen-i inkÀra yapışdım
Gazel/ 7 beyit
--./.--./.--./.--
133a
æÀbit
Geh bÀde içür zÀhide sÀúì geh èaraú baã
Mestim ùuramam dirse èaãÀsıyla ùayaú baã
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
133b
æÀbit
Òalú ãırtında görüb cÀme-i nev-èìd ideriz
Bizde pìrÀhen-i dÀà-ı àam-ı tecdìd ideriz
Gazel/ 8 beyit
..--/..--/..--/..-
133b
æÀbit
N’işlesem nide dil-i óastama bilmem ne’tsem
Zehr ise işledemez zaòmına merhem itsem
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
134a
Reşìd Efendi
NÀm-daş-ı óaøret-i ãıddıú ekber-i õÀt-ı münìr
Yaèni bu Bekir beg efendi kim ol reviş-i øamìr
Gazel/ 7 beyit
134a
Nedìm
Gazel/ 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
134b
Nedìm
Laèl-i nÀbuñ çÀşnì-senc-i iètÀb itmez misüñ
Luùf idüb úahr ile olsun bir òitÀb itmez misüñ
Mest-i nÀzım kim büyütdi böyle bì-pervÀ seni
Kim yetiştirdi bu güne servden bÀlÀ seni
Gazel/ 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
134b
NÀbì
Saña beñzer felegüñ mihr-i dıraòşÀn mı var
Mihrüñ añılmaàa yanuñda meger cÀnı mı var
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
134b
æÀbit
èÁşıúuñ dÿzaóa ber vaúf olacaú cÀnı mı var
áallesi külòene işler dil-i sÿzÀnı mı var
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
135a
NÀbì
Beni dil-óasta görüb çeşmiñe nem gelmez mi
YÀ peşìmÀnì-i evøÀè-ı sitem gelmez mi
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
54
Methiye
-.--/-.--/-.--/-.-
NÀbì’ye tanzir olarak yazılmıştır.
135a
NÀbì
İder cÿş-ı sirişkim dìde-i deryÀ-feşÀnumda
Rücÿè-ı mìlden kuól-ı mürekkeb sürme-dÀnumda
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/.---
135b
æÀbit
Ne muãóafdır gül-i taãvìr-i óüsnüñ çeşm-i cÀnımda
Ne bismillÀhdır ol ãaçlı sünbül resmi yanımda
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
135b
NÀbì
Ol perìyi idelim gülşene daèvet gelsün
Gelmeden şevúi ile meclise zìnet gelsün
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
136a
NÀbì
YÀrüñ bilürüz bezmimize ragbeti vardur
AmmÀ ki zamÀnuñ gözedür sÀèati vardur
Gazel/ 6 beyit
--./.--./.--./.--
136a
NÀbì
Olmış esìr-i èaşú o perì nev-cevÀn iken
Yanmış firÀú-ı Àteşe ãad-óÀnmÀn iken
Gazel/ 11 beyit
--./-.-./.--./-.-
136b
æÀbit
Çerò tìmÀrını ser-best idüb ol nÀ-şÀduñ
Çÿbe-i tìşe idi baş úalemi FerhÀd’uñ
Gazel/ 5 beyit
..—/..--/..--/..-
136b
NÀbì
O dil kim sÀàar-ı bì-reng-i ãahbÀ-yı èalÀyıúdur
Anı leb-rìz-i çirk-Àb-ı mecÀz itmek ne lÀyıúdur
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
137a
NÀbì
Niyyetüñ eyledigüñ vaèdeye incÀze midür
Yoòsa úaãduñ dil-i zÀre sitem-i tÀze midür
Gazel/ 5 beyit
..—/..--/..--/..-
137a
NÀbì
Sipihrüñ gerdişin yÀd eyleyüb aòterden el çekdük
Yemüñ çìn-i cebìnin seyr idüb gevherden el çekdük
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
137b
NÀbì
Õevú-ı àam dilde midür dÀàda mı tende midür
Neşve bülbülde midür gülde mi gül-şende midür
Gazel/ 7 beyit
..—/..--/..--/..-
137b
VÀãıf Mìr
BìmÀr nigÀhuñ elemiyle dil-i èÀşıú
Virmez dil aàır òasta yatur üstüne ãaàlıú
Gazel/ 7 beyit
--./.---./.--./.--
138a
Óaşmet
ÚurbÀnuñ olam geçdi benim saña ãıcaàım
Serd oldı hevÀ çıúma úoyından úuzıcaàım
Gazel/ 5 beyit
--./.---./.--./.--
138a
Óaşmet
Şeróa-dÀrÀn-ı àamuñ sìne-i èüryÀnına baú
Vech-i meşrÿó ile ser-defter-i hicrÀnına baú
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
55
NÀbì’ye tanzir olarak yazılmıştır.
138a
Óaşmet
Úoçmaú isterseñ o şÿòı meclis-i rindÀna at
äÀèid-i èiãyÀn ãoñra gerden-i àufrÀna at
Gazel/ 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
138b
ÙÀlib
Úulúul-ı mìnÀ-yı hÀmÿş olmayınca bilmedim
Neşve-i ãahbÀ-yı medhÿş olmayınca bilmedim
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
138b
Óaşmet
Nÿş-ı cÀm-ı bÀdeden ÀsÀyiş-i tendir murÀd
Revzen-i àam-òÀneye bir cÀm-ı rÿşendir murÀd
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
139a
Óaşmet
Ol perì Àh-ı seóer-gÀh ile şÀd olmadadur
BÀà-ı èÀlemde gül üşküfte ÀbÀd olmadadur
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
139a
Óaşmet
Gülşenüñ sencileyin bir gül-i òandÀnı mı var
Yoòsa bir bencileyin bülbül-i nÀlÀnı mı var
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
139a
Óaşmet
CÀm-ı mey õevú-ı dem-i vuãlatı işrÀbdadır
ÓÀãılı kesb-i ãafÀ nÿş-ı mey-i nÀbdadır
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
139b
Óaşmet
Dilim bülbül gibi derd-ÀşinÀ-yı şìven olmışdır
Vücÿdum dÀà dÀà-ı óasretiyle gülşen olmışdır
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
139b
Óaşmet
Bÿs-ı leb-i dil-dÀra bulındı yine mÀniè
Bì-àÀéile nÿş-ı meye yÀr olmadı ùÀliè
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
140a
Óaşmet
Pertevinden bilüriz meh gibi şöhret bulanuñ
Añlarız rütbesini çeròde Àdem olanuñ
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
140a
Óaşmet
Bezm-i cÀhuñ nice cÀm-ı zer-nigÀrın görmişiz
Der-èaúab dest-i feraóda inkisÀrın görmişiz
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
140a
Óaşmet
Dile yek-cÀm-ı leb-À-leble şeùÀret gelmez
Bülbüle bir gül-i òandÀn ile óÀlet gelmez
Gazel/ 8 beyit
..--/..--/..--/..-
140b
Óaşmet
äafÀ-yı òÀùır-ı èÀrif dil-i pür-kìne yÀr olmaz
CilÀ-yı ãafvet-i Àyìne hem-levó-i àubÀr olmaz
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
140b
Óaşmet
ÓÀl-i ruòsÀr ile dÀà-ı èaşúı levó-i cÀna baã
Gazel/ 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
56
èAnberin mÿm ile mihr-i nÀme-i ketmÀne baã
141a
Óaşmet
EbruvÀnuñ çìn-i istiànÀdan ey meh-pÀre aç
Tìà-ı cevher-dÀr-ı óüsnüñle dile biñ yÀre aç
Gazel/ 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
141a
Fıùnat
èÁşıú ümìd-i luùf ile dil-dÀdedir saña
Ey şÿò eyle meróamet üftÀdedir saña
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
141b
Fıùnat
Güller úızarır şerm ile ol àonca gülünce
Sünbül òam olur reşk ile kÀkül bükülünce
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
141b
Fıùnat
Olmada diller rübÿde àamze-i cÀdÿsına
Deşt-i óüsnüñ ãayd olurmuş şìrler Àhÿsına
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
141b
SÀmì
Nÿş-ı ãahbÀ mÿcib-i tekdìrdir sensiz baña
Meclis-i mey èÀlem-i tenfìrdir sensiz baña
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
142a
SÀmì
Şerbet-i vaãluñ èaceb mi diseler ãadra şifÀ
Nÿş-ı dÀrÿ-yı lebüñdür nice biñ derde devÀ
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
142a
SÀmì
Hìç ãorma óÀl-i zÀrı yaman söylerim saña
èAfv eyle şimdi başúa zamÀn söylerim saña
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
142a
SÀmì
Firúatüñe eylesem ben çekdigim bir bir óesÀb
Şeró-i cevri yalıñız olur muùavvel bir kitÀb
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
142b
SÀmì
Gerden-i yÀrda seyr eyle ki àabàab úat úat
Bend-i zülf itdi o dil-dÀde seni hep úat úat
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
142b
SÀmì
Enderÿn-ı sìnede derd-i dile tìmÀr güc
DÀru-yı vaãluñla da olmaú çerÀà ey yÀr güc
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
143a
SÀmì
Ne’tdi baña o úaşı kemÀnì bilen bilür
Zaóm-ı òadeng-i òÿn-feşÀnı bilen bilür
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
143a
SÀmì
Sÿz-ı firÀúı dÿzaòa leheb ü şerer virür
Fitne nigÀhı şÿr-ı óaşrdan òaber virür
Gazel/ 6 beyit
--./-.-./.--./-.-
57
143a
SÀmì
Teşrìf ü intiôÀr ne sende ne bende var
Teşvìú ü iètibÀr ne sende ne bende var
Gazel/ 6 beyit
--./-.-./.--./-.-
143b
SÀmì
Hìç ülfete meyÀl ne sende ne bende var
[…….] rÀy ittiãÀl ne sende ne bende var
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
143b
SÀmì
O dil-ber èÀşıúı baú niyyet fedÀda gezer
ÒulÀãa ùabèı anuñ böyle bir adada gezer
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.--
143b
SÀmì
RaúibÀ mültefit-i nièmet-i bì-àÀyesidir
Zehr-i tìà-ı àaøabı èÀşıúınuñ vÀyesidir
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
144a
SÀmì
Úaãdı tìr-ı müjenüñ sìne-i sÿzÀna midir
áaraøuñ ey úaşı yÀ yoòsa dil ü cÀna midir
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
144a
SÀmì
Dil-i sengìni anuñ gerçi ki Àhen gibidir
Hele àayre naôaran olsa da ehven gibidir
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
144b
SÀmì
Dil-i òamÿşi-i leb nÀziki rencìdesidir
Neşée-i dÀr-ı suòen gevher-i sencìdesidir
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
144b
SÀmì
Bu úadarca heves-i kÀkül-i şeb-gÿn yetişür
Çekdigim miònet ile çille-i gerdÿn yetişür
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
144b
SÀmì
MÀye-i şevú-i göñül şìve-i cÀnÀne olur
Bir nigÀh eyleseñiz luùf ile cÀnÀne olur
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
145a
SÀmì
Rÿy-ı berrÀúuñı ey meh-rÿ úamer fer göster
Zülf-i şeb-rengüñ açub mÀh-ı münevver göster
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
145a
SÀmì
Tìr-ı àamze hedef-i sìnemize bes geliyor
Yine cÀn almaàa ebrÿsı muúavves geliyor
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
145a
SÀmì
O bütüñ dìdesi şÀhÀne degildir de nedir
Bulunur mı eşi bir dÀne degildir de nedir
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
145b
SÀmì
Hedef-i sìnesi biñ zaòm ile meşòūn o biziz
Tìà-ı òÿn-òˇÀruñ ile óÀli diger-gÿn o biziz
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
58
146a
SÀmì
èÌd-i vaãl içün o sìmìn-bere úurbÀn oluruz
Yine tennÿr-ı àam-ı Àhda püryÀn oluruz
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
146a
SÀmì
Çeşm-i fettÀnuñı àÀyet ile sÀóir bilürüz
äanèat-ı fitnede àamzeñ gibi mÀhir bilürüz
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
146a
SÀmì
Ney gibi nÀle kunÀn ister iseñ işte úuluñ
Ser-giriftÀr-ı fiàÀn ister iseñ işte úuluñ
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
146a
SÀmì
TÀ temelden bir yıúıú vìrÀne kim göñlümdür ol
Rÿz u şeb bÿm-ı cefÀya lÀne kim göñlümdür ol
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
146b
SÀmì
Şièr-i terde óüsn ü taèbìr ü edÀt ister göñül
Her dü-mıãraèda nice remz ü nikÀt ister göñül
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
146b
SÀmì
YÀr ile zevú-i mülÀúat eylemek ister göñül
Şevú ile imrÀr-ı evúÀt eylemek ister göñül
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
147a
SÀmì
HevÀ-yı zülfüñ ile dehr ü hÀmÿndur göñlüm
Bu vÀdìde hele Mecnÿn’dan efzÿndur göñlüm
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/.---
147a
SÀmì
Çeşm-i aèdÀ-yı şehÀ úan ile meşòūn görelim
Görmesün ülfetimiz dìdesi pür-òÿn görelim
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
147a
SÀmì
Bezme gel luùf it amÀn óÀlimi taúrìr ideyim
Maúdemüñle dil-i vìrÀnemi taèmìr ideyim
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
147b
SÀmì
Gül-i èömri şehÀ ben çÀr-sÿ-yı àamda ãoldurdum
MüdÀmÀ ãÀàar-ı göñlüm mey-i miónetle ùoldurdum
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
147b
SÀmì
Bir dil-ber içün bunca teéessüf niye lÀzım
DìvÀne sere úayd-ı tekellüf niye lÀzım
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
148a
SÀmì
İtdikce edÀ böylece cÀnÀ neme lÀzım
äad cevr ü cefÀ bendeñe şÀhÀ neme lÀzım
Gazel/ 7 beyit
--./.--./.--./.--
148a
SÀmì
MestÀne-i èaşúım mey ü hem-dem neme lÀzım
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
59
PeymÀne-keş-i neşéeyim èÀlem neme lÀzım
148a
SÀmì
Mevsim-i gül vaút-i sevk ü òÀròÀrımdır benim
Gülşen-i miónetde bülbül àam-güşÀrımdır benim
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
148b
SÀmì
Dimezim ki ne edÀ vü ne de hìç nÀz itsün
BÀri cevr eyler ise bendesine az itsün
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
148b
SÀmì
Her meyl ideniñ pÀyına ãu gibi aúarsın
Naúd-i dil-i üftÀde alur ãÀóib èuúÀrsın
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
148b
SÀmì
èUşşÀúı nigehle biri birine úatarsın
Göñlün alub üftÀdelerin ãoñra ãatarsın
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
149a
SÀmì
Baúmam úadiñe serv-i sehi tevbeler olsun
RuòsÀrıña itmem nigehi tevbeler olsun
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
149a
SÀmì
MuùribÀ söyle yine bezmde Àheng olsun
Hele al çalmaz isen de ele bir çeng olsun
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
149b
SÀmì
Zaòm-ı dili setr eyle ãaúın yÀre duyurma
Ser-tÀbe úadem olsa göñül yÀre duyurma
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
149b
SÀmì
Açar ãad dÀà-ı óayret sìne-i mÀh-ı gülef-dÀra
O mihr-i èÀlem-ÀrÀ zülfini saçdıúça ruòsÀra
Gazel/ 6 beyit
.---/.---/.---/.---
150a
SÀmì
Ne úaçarsın úuluñ ol mertebe yanşaú diñle
İctinÀb eyleyecek mertebe alçaú diñle
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
150a
SÀmì
Ser-i ebrÿları biri birine beste idi
äan iki úavs-i úaøÀ bir yere peyveste idi
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
150a
SÀmì
Dil-i zÀr teg felege nÀlesi peyveste idi
Söylese her melege óÀlini şÀyeste idi
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
150b
SÀmì
AàyÀr girüb araya işe úarışınca
El ölçdi bütün kÀle-i vaãlı úarışınca
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
60
150b
SÀmì
Néola ben teşne lebim emsem o laèlìn deheni
äarsam Ààÿşa alub şevú ile sìmìn bedeni
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
150b
SÀmì
Yine bezme bu şeb reftÀr ile ol meh-liúÀ geldi
áubÀr-ı àam gidüb Àyìne-i dilden ãafÀ geldi
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
151a
SÀmì
Òançer be-kef ol úaşı kemÀn yanıma geçdi
Tìr-i müjesi tÀ hedef-i cÀnıma geçdi
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
151a
SÀmì
Bÿs-ı òÀl daòı vaèadiyle inandırdı beni
Aldı naúd-ı dili biñ diñle dolandırdı beni
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
151b
SÀmì
Rÿz şeb neşée-i dil luùfuñı òÿlyÀ iledür
Úulunuñ baèø-ı tesellìsi de rüéyÀ iledür
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
151b
SÀmì
èArø eyledikçe yÀrim açar yara bir daòı
Ben zaóm-ı sìnem açamam yÀre bir daòı
Gazel/ 6 beyit
--./-.-./.--./-.-
151b
SÀmì
Vech-i pür-tÀbı anuñ her vech ile mÀha miåÀl
Şevúdir var úaradır ide külef ol gülde al
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
152a
VÀãıf Mìr
Fikr-i laèl-i yÀr ile mestÀne kim göñlümdür ol
BÀde-i şevú ile pür-peymÀne kim göñlümdür ol
Gazel/ 7 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
152a
VÀãıf Mìr
SÀúì mey-i èaşúuñ feraóa dÀéiri yoú mı
ÁyÀ bu òumÀr-ı elemüñ Àòiri yoú mı
Gazel / 9 beyit
--./.--./.--./.--
152b
SÀmì
Her àonca-i nev-reste nigÀh itmege degmez
Ávìze-i destÀr-ı külÀh itmege degmez
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
152b
SÀmì
äÀóib naøar-ÀrÀyiş-i güftÀre yapışmaz
MaènÀ görür aèmÀ gibi divÀra yapışmaz
Gazel/ 7 beyit
--./.--./.--./.--
153a
èİzzet Mìr
VifÀdet it gehi ki merdüm-i çeşmim bebeklik yap
Sen ol laèl-i lebüñle bezm-i èuşşÀúa nemeklik yap
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
153a
ÙÀlib
Olmasun bend-girÀn zülf-i girih-gìr baña
Gerdeş-i reng yeter òalúa-ı zincìr baña
Gazel/ 6 beyit
..--/..--/..--/..-
61
153b
ÙÀlib
153b
Óaşmet
153b
Fıùnat
154a
SÀmì
154a
SÀmì
154b
SÀmì
154b
SÀmì
155a
SÀmì
155a
SÀmì
155b
SÀmì
155b
SÀmì
156a
SÀmì
156a
SÀmì
156a
SÀmì
156b
SÀmì
156b
SÀmì
157a
SÀmì
157a
SÀmì
157a
SÀmì
NÀle-i germ-i firÀúında yeter sÀz baña
Oldı şemè-i şeb-i àam şuèle-i ÀvÀz baña
Dilimde dÀà dÀà-ı óasreti sÿz-ÀşinÀdır hep
Bu gülşen-gÀh-ı èaşúuñ gülleri Àteş-nümÀdır hep
RÀzdan àamze-i cÀnÀna olmuşlardañız
ÁşinÀ-yı maèna-yı bìgÀne olmuşlardañız
èAczdır maómil-keş-i idrÀk mÀhiyyet baña
Reh-nümÀ-yı cÀde-i taóúìúdir óayret baña
Geçdikçe sÿz-ı èaşú o meh-pÀreden baña
Áteş virür úatìl-i neôÀreden baña
èÁşıúım beytèül-óüzn bir cÀy-ı meémendir baña
Külòen-i Àteş-fürÿz-ı èaşú meskendir baña
Gÿş ol göñül beyÀn-ı miyÀn söylerim saña
Yoú belki rişte-i dil ü cÀn söylerim saña
Yem-i óüsnde baúmazdım şinÀh saña
İki kedü gibidir ÀfitÀb ü mÀh saña
Çeşm yed ayırmasun diyü ey nÀzenìn saña
Taèvìõ-i óüsni yazdı òaùù-ı èanberìn saña
Ola nedem gelÿmuza kuól-ı àam ÀşinÀ
Olmaz kelÀm-ı vaãl-ı dil-ÀrÀ fem ÀşinÀ
èUrÿú-ı gülbine òÀr oldı neşterden ùabìb-ÀsÀ
Güli müstaàrıú-ı òÿn itdi çeşm-i èandelìb-ÀsÀ
LibÀsı n’eyler olınca tenÀsüb-i aèøÀ
Yerinde cümleten esbÀb-ı óüsni ser-tÀ-pÀ
FerÀà nÀm virüb àayrıdan baña yÀ Rab
Teveccühüm saña maóãÿã úıbel saña yÀ Rab
İtmeden sürme-feşÀn Àhımı her şeb yÀ Rab
áaraøım rÿşeni-i dìde-i kevkeb yÀ Rab
Úaldıú ayaúda cürèa-ãıfat òÀùırı òarÀb
Mest-i müdÀmız Àh ki yaúdı bizi şarÀb
Feyø-i mihrüñle dile şevú ü ãafÀ vir yÀ Rab
O nihÀn-cÀne-i tÀrike øiyÀ vir yÀ Rab
YÀd-ı ruòsÀruñla şemè-i bezm-i gülşendir bu şeb
Revàan-ı gülden çerÀà-ı dÀà rÿşendir bu şeb
èAceb mi olsa rÿyuñ nÿr-baòş-ı sìne-i meh-tÀb
Olur òÿrşìdden pertev geh Àyìne-i meh-tÀb
Ey ùÿùi-i bahÀr-ı leùÀfet tekellüm it
Nuùú-ı Mesìó-i muècize-gÿya tebessüm it
62
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 9 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/10 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 5 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 7 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel/ 5 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel/ 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel/ 3 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 3 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel/ 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
157b
SÀmì
157b
SÀmì
157b
SÀmì
158a
SÀmì
158b
SÀmì
158b
SÀmì
159a
SÀmì
159a
SÀmì
159b
SÀmì
159b
SÀmì
160a
NÀbì
160a
NÀbì
160a
NÀbì
160b
NÀbì
160b
NÀbì
160b
NÀbì
161a
Saèìd
161a
VÀãıf
161b
FÀøıl
Ey ùurre-i òamdır òam-ı hem-rÀz-ı maóabbet
Vey çeşm-i siyeh mest-i füsÿn-sÀz-ı maóabbet
Òurÿş-ı èaşúda taórìk-i dest-i Àh èabeå
áarìú-i muùribe şìve-i şinÀh abeå
İtmez kenÀr-ı maùlebe gevher-niåÀr mevc
TÀ olmayınca leõõet ile òÀk-sÀr mevc
äaàır be-kef ödlüge peyàam-ı ãabÀó
Áyìne sende ôÀhir olur èÀlem-i ãabÀó
Bezm-i pÀk-i óüsne zìverdir o zülf ü òÀl ü ruò
Derd-i èanber-i micmer zerdir o zülf ü òÀl ü ruò
äun sÀúiyÀ bize úadeó-i bì-melÀl-i èìd
ÌmÀ-yı èişret itdi benÀn-ı hilÀl-ı èìd
Muúaddem itdi şeb-i rÿza èişreti tesvìd
Çıúardı ãoñra beyÀøa ãabÀó-ı èìd-i saèìd
Dü-nìm olursa dilde Àrzÿ birdir
Dü-reng ise de gül-i raènÀ èaceb mi bÿ birdir
Òaùù-ı lebüñ ki mıãraè-ı zìb-i meéÀldir
EyyÀm-ı bÿse anda ne rengìn òayÀldir
Farú-ı mÀhiyyet-i dil çeşm-i temÀşÀdandır
Pertev-i nìk ü bed Àyìne-i sìmÀdandır
Niyyetüñ eyledigüñ vaèdeyi incÀze mıdur
Yoòsa úaãduñ dil-i zÀre sitem-i tÀze midür
Terk-i maùlabdur bu maùlÀb-gÀhda maùlab baña
Eyle luùfuñdan müretteb maùlabum ya Rab baña
Òaùù èazl-i óüsn virmedi ey nÀzenìn saña
Oldı berÀt-ı tÀze òaù-ı èanberìn saña
Nedür ey şÿò bu bìhÿde àaøab néoldı saña
Meşrebüñ düşmen-i nÀz idi néoldı saña
Yek-tÀ güherüm meclis-i rindÀn ãadefümdür
Mihr-i ùarabum mey-kede beytüéş-şerefümdür
EyyÀm-ı bahÀr olmaz idi gülşen olaydum
Òÿrşìd ùulÿè itmez idi revzen olaydum
Olmamış yÀr senüñ óÀlüñe ÀgÀh göñül
áayrı yardımcuñ ola Óaøret-i AllÀh göñül
Daàıdub zülfini sevdÀ-yı óicÀbı atdıú
Fülk-i ãahbÀ ile başdan úara yÀra çatdıú
Kim ki gördiyse o meh-pÀre-i óüsni didi ay
áamzesi her kime tìr itdi cigerden didi vay
63
Gazel/ 5 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel/ 5 beyit
.---/.---/.---/.--
Gazel/ 11 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 6 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 9 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel/ 6 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/ 6 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel / 7 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel / 7 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel / 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 6 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel / 5 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel / 5 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 4 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel / 5 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel / 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 9 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 5 beyit
..--/..--/..--/..-
161b
Fehìm
162a
Pertev
162a
Fehìm
162b
RÀàıb
162b
RÀmì
162b
‘İzzet
163a
‘İzzet
163b
163b
VÀãıf
164a
164a
VÀãıf
164b
VÀãıf
164b
VÀãıf
Bir óayÀt içün úaøÀ bilmem ne nÀz eyler baña
Ben şehìd-i àamzeyim èÌsÀ niyÀz eyler baña
Seni çoú sevmede ey şÿò úabÀóat degil
Añladıú meşreb-i nÀzendeni óÀcet degil
Tertìb-i devÀ itmez eùibbÀ òıredinden
YÀ Rab beni setr eyle bu derdüñ beterinden
Muôaffer vaút-i óÀcetde èadüvden intiúÀm almaz
Mürüvvet-mend olan nÀ-kÀmi-i düşmenle kÀm almaz
ÒayÀl-i laèl-i nÀbüñ cÀm-ı çeşm-i terde úalmışdur
ÒumÀr-ı bezm-i nÿş-À-nÿş-ı vaãluñ serde úalmışdur
Baú rÿy-ı yÀre tìr u kemÀn söylerim saña
Kim úaş u göz ucıyla nihÀn söylerim saña
Bir cÀnı vardı itdi hezÀrıñ fedÀ saña
İnãÀf virsün ey gül-i raènÀ ÒudÀ saña
Gülden şikÀyet eylemedi òÀre èandelìb
Zaóm açdı derdin açmadı aàyÀra èandelìb
Göñülde feyø-i maóabbet fıúır fıúır úaynar
ŞarÀb-ı köhnedir elbet fıúır fıúır úaynar
TemÀşÀ-yı cemÀlinden olur rÿóa àıdÀ peydÀ
Olur envÀr-ı mehden beyt-i muôlimde òayÀ peydÀ
Acır maèşÿú èuşşÀúuñ derÿnı yara oldıúça
İder teéåìr anuñçün Àh-ı èÀşıú yara oldıúça
Diyemem sìne-i berrÀúı semenden gibidir
YÀsemen belki o gül-naòl-i semen-ten gibidir
Olsa àarú-i yem-i hicrÀna yine şen gibidir
Ôannım aàyÀr biraz èaúlına yelken gibidir
64
Gazel / 5 beyit
-.--/-.--/-.--/-.-
Gazel / 6 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 5 beyit
--./.--./.--./.--
Gazel / 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel / 5 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel / 8 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel / 11 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/2 beyit
--./-.-./.--./-.-
Gazel/10 beyit
.-.-/..--/.-.-/..-
Gazel / 7 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel / 9 beyit
.---/.---/.---/.---
Gazel / 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazel / 7 beyit
..--/..--/..--/..-
Gazelin şairi belli olmayıp sadece iki
beyti var.
Mahlas yazılmamış eksik bırakılmış.
II. BÖLÜM
MECMŪèA-Ġ EŞèÁRIN ÇEVĠRĠYAZILI METNĠ
65
1. MECMŪèA-İ EŞèÁR’IN ÇEVİRİYAZILI METNİ
1b
Tercìè-i Bend-i Óaøret-i Furÿġì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
1
äubó-dem irdi nesìm-i feyø-i elùÀf-ı ÓudÀ
İètidÀl üzre cemìè èÀlem úılub kesb-i ãafÀ
2
Mihr ü meh buldı behem çün irtifÀè-i istivÀ
Zìb ü fer ÀfÀúa virdiler zihì nÿr-ı øiyÀ
3
Ol biri şemsüèd- êuhÀdur bu biri bedrèüd-dücÀ
Her birin taèôìm ile yÀd itdi õÀt-ı kibriyÀ
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
II
1
Cümle mevcÿdÀt olupdur neşèe-yÀb ü nev-bahÀr
Ôulmet-i deycÿr maóv oldı gelüb nÿr-ı bahÀr
2
Geldi eyyÀm-ı feraó gitdi zamÀn-ı sÿgvÀr
Sünbül ü reyóÀn u lÀle oldı bu yevm ÀşikÀr
3
Gül cemÀlüñ gösterüb çün úıldı taótında úarÀr
Minber-i aġãÀna çıúdı naġme-sÀz oldı hezÀr
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
III
1
èIyd-ı ekberdür bugün èÀlem ser-À-ser şÀdmÀn
Yaènì kim nevrÿz-ı sulùÀnı şeref-baòş-ı cihÀn
66
2
Müjde kim ãubó-ı saèÀdet nÿr-ı Óaúú oldı èayÀn
ÓÀkim-i óükm ü ilÀhì ol imÀm-ı ins ü cÀn
3
Mesned-i pÀk-ı òilÀfetde emìr-i müéminÀn
Çün cülÿs idüb didi òulk-ı zemìn ü ÀsumÀn
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
IV
1
Şeş cihetde naġme-i tebşìr oúunduúda meger
Bu gelüb taèôìmine eflÀk-mÀnend kemer
2
Òıdmet-i pÀkìne hem bel baġladı şems ü úamer
Ol biri SelmÀn biri Úanber olub şÀm u seóer
3
Bu beşÀretle müzeyyen oldı eşyÀ ser-te-ser
Bir aġızdan didiler bugün melek cinn ü beşer
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
V
1
İrdi çün nevrÿz-ı sulùÀnı muóibbÀn oldı şÀd
TÀzelendi cümle óayvÀn u nebÀtÀt u cemÀd
2
Gülşen-i firdevse döndi kÿh u ãahrÀ her bilÀd
Lüùf-ı Óaúla ferş-i istebraú dürüşti yere yÀd
3
BÀde-i feyø-i ilÀhìden mükeyyif õü-nihÀd
Her biri bu şevú inşÀdıyla oldılar mutÀd
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
VI
1
Çün irÀde itdi Óak èÀlemlerin icÀdına
Eyledi nevrÿz-ı sulùÀnda şürÿè bünyÀdına
67
2
Óaøret-i Ádem úavuşdı hem bugün dil-dÀrına
Nÿó bend itdi gemisini Necef èimÀdına
3
İrdi İbrÀhim ü MÿsÀ hem daòi murÀdına
Bu neşÀù ile bugün başladılar evrÀdına
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ180
VII
1
Óaøret-i DÀvÿê olub nevrÿzda hem naġme-sÀz
Ber-hevÀ taót-ı SüleymÀn oldı miål-i şÀh-bÀz
2
Mìve-dÀr olub dıraòt-ı Meryem-i èiffet-ùırÀz
Mürde-i ióyÀ idüb bugün Mesìói ser-firÀz
3
Secde-i şükre varub eşyÀ úamu eyler namÀz
İşbu maømÿn-ı şerìf ile úılub Óaúú’a niyÀz
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
VIII
1
Leylì-i nevrÿzda vÀúiè olub úadr-i berÀt
Hem daòi MièrÀc kim ol seyr-i faòr-i kÀéinÀt
2
İçdi hem Óıør Nebì çünki bu şeb Àb-ı óayÀt
Bu mübÀrek giceyi ióyÀ iden ehl-i necÀt
3
Zinde-i cÀvìd olub irmez aña hergiz memÀt
äubóa dek bu õikri eyler kim ki ol pÀkìze õÀt
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ181
IX
1
180
181
Rÿó-ı èÀlem èaúl-ı küll nÿr-ı ilel-èÀlemìn
Metnin orijinalinde vasıta beyiti yok.
Metnin orijinalinde ikinci dize yok.
68
Ol óabìb-i Óaúú Muóammed MuãùafÀ şefúat- güzìn
2
Mecmaèül- baóreyn ü òatm ü enbiyÀ veél-mürselìn
ŞÀnına muèciz beyÀn geldi çü ÚurèÀn-ı mübìn
3
Meclis-i pÀkìne her geldikçe Cibrìl-i emìn
Yer öpüp ÀdÀb ile dir idi bÀ-ãavt-ı óazìn
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
X
1
Tìr-i Óak dÀmÀd-ı peyġamber èAlì èÀlì cenÀb
Nefs-i pÀk seyyid-ül- kevneyn èAli ümmüèl- kitÀb
2
ÓüccetullÀh sÀki vü kevåer èAlì èiãmet meéÀb
BÀb-ı şehr-i èilmdür hem şÀfiè-i rÿz-ı óesÀb
3
Emrine münúÀd olub eflÀk ü mÀh ü ÀfitÀb
Böyle iúrÀr eyleyen iki cihÀnda kÀm-yÀb
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XI
1
Dürr ü deryÀ mı nübüvvet ol cenÀb-ı FÀùıma
Öyle bir pÀkìze gevher gelmedi bu èÀleme
2
Gülşen-i èiffetde ZehrÀ geldi bÀb-ı òÀtime
ÁsitÀnında hemìşe bint-i èİmrÀn òÀdime
3
Der-gehinde dem-be-dem ãaf ãaf ferişte úÀéime
Hem bu güftÀr-ı şerìf ile olupdur nÀôıma
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XII
1
Òaøret-i Şebbìr ü Şebber mihr ü mÀh-ı maşrıúeyn
69
Dìn-i dünyÀnuñ iki gözi Óasan ile Óüseyn
2
Ol èAlì zeynüèl-èabÀ miórÀb-ı dìne virdi zeyn
Hem Muóammed BÀúır oldı nÿr-baòş-ı òÀfıkayn
3
Òaøret-i äÀdıú kim ol revnaú-firÀz nÿr-ı èayn
Hem buyurdı müémin üstünde bu daèvÀt farø-ı èayn
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XIII
1
Mihr-i èÀlem-tÀbdur KÀôım imÀm-ı müéminìn
äubh-ı äÀdıú’dur RıøÀ nÿr-ı cenÀb-ı züél-minen
2
SÀóib-i èismet Taúì kim server-i ehl-i zemen
Rÿşenay-ı dìde-i èÀlem Naúì ile Óasan
3
MÀlik-i dünyÀ vü dìn Mehdi-i HÀdì’dir gelen
Zümre-i NÀcì’den oldı böyle iúrÀr eyleyen
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XIV
1
ÒÀnedÀna òÀããeten nevrÿz olub yevm-i sürÿr
Ál ü eãóÀb ü eóibbÀ cümlesi bugün faòÿr
2
On iki burc-ı vilÀyet dü-cihÀna virdi nÿr
ÇÀr-deh maèãÿmdan her dem şeref eyler øuhÿr
3
ÒÀk-pÀyı her birinüñ tÿtyÀ-yı çeşm-i óÿr
Şevú ile çaġlar bugün fevvÀre-i mÀh u ùahÿr
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XV
1
Neyyir-i aèøam óamel burcına itdi intiúÀl
70
Rÿz şeb oldı müsÀvì hem cenÿb ile şimÀl
2
Óaøret-i şÀh-ı vilÀyet ol pesendìde-òıãÀl
Hem bugün teşrìf idüb afÀúa gösterdi cemÀl
3
Heybetüñden cümle maòlÿúÀt olub Àsÿde óÀl
Úurt úoyun otlar berÀber hem daòi şìr ü ġazÀl
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XVI
1
Ol şehüñ yümn-i úudÿmüñden bugün èÀlem tamÀm
Buldı ÀrÀyiş miåÀl-ı ravøa-i dÀrüès-selÀm
2
ŞÀd ü óurrem oldılar cinn ü melek cümle enÀm
Hem kemÀl üzre bulub ÀfÀú ile nefs-i niøÀm
3
ÒÀnedÀnına tevellì eyleyen õÀt-ı kirÀm
Vird ider bu maùlaè-ı ġurÀbı ol her ãubó u şÀm
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XVII
1
Dü cihÀnda bende-i Ál-i èAbÀ bihrÿzdur
Her şebi bir Úadr olub her bir güni nev-rÿzdur
2
Mihr-i pÀk u òÀnedÀn şemè-i cihÀn-efrÿzdur
TÀ başından bu Furÿġì dem-be-dem dil-sÿzdur
3
Cismini òÀk eyleyüb bu yolda cÀn-endÿzdur
Hem bu naèt ile şeref-yÀb oldı ol fìrÿzdur
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ182
182
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
71
3b
Ġazel-i Fuøÿlì Taómìs-i NÀbì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
İdüp meyl-i sitem eşk ile Àh alma gedÀlardan
äaúın ey nev-nihÀlüm nÀ-sezÀ Àb u hevÀlardan
Yazuúdur dÿr ùutma cÀm-ı lüùfuñ mübtelÀlardan
Kerem úıl kesme sÀúì iltifÀùuñ bì-nevÀlardan
Elinden geldügi òayrı dirìġ etme gedÀlardan
II
Hele kÀm-ı sipihr üzre biz olduú ġuããa pÀ-mÀli
Çekildük ġurbete olduú viãÀl-ı yÀrdan òÀlì
‘Aceb óÀãıl mıdur hem-ãoóbetÀn-ı èaşúuñ ÀmÀli
äabÀ kÿyında dil-dÀruñ nedür üftÀdeler òÀli
Bizüm yerden gelirsen bir òaber vir ÀşinÀlardan
III
Felek sedd olsa virmez dìde-i òÿñ-bÀşa temkìni
Ne gÿnÀ tÿtyÀ úoysañ úurutmaz çeşm-i nem-gìni
Gel aġlatma èilÀc-ı nÀ-pesendüñle bu ġam-gìni
ÙabìbÀ òÀk-i kÿy-ı yÀrdandur eşk teskìni
Baña arturma zaómet göz yaşardır tÿtyÀlardan
IV
Tehì-destÀn-ı künc-i ġurbetüz berg ü nevÀmuz yoú
NevÀl-i vaãldan ġayrı göñülde iştihÀmuz yoú
ÒayÀl-i òÀl-i müşg-Àyìnden ġayrı ġıdÀmuz yoú
Esìr-i ġurbetüz biz senden özge ÀşinÀmuz yoú
72
Ayaġuñ kesme başunçün bizüm miònet-serÀlardan
V
Derÿnuñ NÀbiyÀ Àyìne-i ruòsÀr-ı rÀz eyle
Dilüñ tennÿr-ı Àteş óÀne-i sÿô-ı güdÀz eyle
Lebüñ ibrÀm-ı óarf-ı vaãlda hºÀhiş-ùırÀz eyle
Fuøÿlì nÀzenìnler görseñ iôhÀr-ı niyÀz eyle
Teraóóum umsa èayb olmaz gedÀlar pÀdişÀhlardan
4a
Tesdìs-i FÀøıl Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Felegüñ lüùfı muúarìn ola gelmiş úahre
Gider Àyìne-i iúbÀle olur zer-mühre
CÀhsız olmadı sulùÀna meh-i KenèÀn şehre
İtdi MÿsÀ-i kelìm itmeden evvel nehre
Ne nuòÿsÀt zuòaldür ne úırÀn-ı Zühre
Òande nÀk ol ãaúınub olma èabÿã-çehre
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀ’dan behre
II
äabr ile tÀze fidÀn oldı dıraòt-ı ser-gìr
Mehel ile èÀúıbet oldı varaú dut-ı óarìr
Áb-ı engÿr müdÀm eyledi óüsn-i tedbìr
Eyledi vaút-i zamÀn òÀk-i siyÀhı iksìr
Cevr-i eyyÀma óumÿl ol ãaúın olma dil-gìr
73
Didi bu maùlaè ol aãaf-ı ayìne naôìr
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀ’dan behre
III
Pÿteden çıúdı kef-i şÀha zer oldı òÀtem
Úaãr-ı maúãÿda meger ãabr-ı taóammül sellem
Böyle tedrìc iledür cümle umÿr-ı èÀlem
MÀ-óaãal birbirine ãabr u ôafer hep tevéem
Oldı zaóm-ı dil-i maòzÿna bu müfred merhem
Ki buyurmuş anı ilhÀm ile ãadr-ı aèôam
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀdan bühre
IV
Germine serdine ãabr eyleyerek şÀm u seóer
Telò iken mìve-i òÀm oldı miåÀl-ı sükker
Zaóma ãabr eyle olur faãã-ı nigìn nÀm-Àver
Eyledi rişte-i nermìn giderek ùaşa eåer
Ey belÀ-keş saña ãad-müjde melÿl olma yeter
Ne buyurmuş işit ol ãadr-ı maèÀnì-perver
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀdan bühre
V
äadr-ı seyyÀre óaşem Óaøret-i Yÿsuf Paşa
Buldı pìrÀye øiyÀ ile èarÿs-ı dünyÀ
Devlet ü şÀn ile reşk-i èuôemÀdur ammÀ
Lüùf u iósÀn ile maócÿb úalub fuúarÀ
Ġam-keşÀn-ı felege meróametüñden maóøÀ
74
Eyledi ùarz-ı tesellìde bu beyti inşÀ
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀdan bühre183
VI
Her umÿrında bula behre o ãadr-ı zì-şÀn
Óaúú TeèÀlì dilerüm yÀveri olsun dü-cihÀn
Lüùf-ı pÀkiyle tesellì bula hep şevke-girÀn
ÓabbezÀ nuùk-ı feraó-baòş-ı òıdìv-ı devrÀn
Oldı FÀøıl úuluña ãıdúla evrÀd-ı zebÀn
äadme-i dehre virüb sìnesini òayli zamÀn
Her kim eylese taóammül ãademÀt-ı dehre
Bulur elbetde umÿrında ÒudÀdan bühre184
5a
Ġazel-i Rÿóì Taómìs-i Fikrì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Degil misün èaceb meftÿn ey dil şÀh-ı òÿbÀnuñ
Zihi èaşúında bir dem çÀk çÀk olmaz girìbÀnuñ
Alub ùaşlar dögünmezsin nedür bu cism-i èüryÀnuñ
Bugün mÀh-ı Muóarrem’dür úanı feryÀd u efġÀnuñ
Niçün virmez cihÀna seyl eşk-i çeşm-i giryÀnuñ
II
Bu mÀh irdükde fikr it mÀtemi úıl çeşm-i pür-nem kim
Yezìd’e nisbet eyle nÀle vü feryÀd muókem kim
183
184
Metnin orijinalinde bu dize yok.
Metnin orijinalinde bu beyit yer almamıĢ.
75
Şehìd oldı bu ayda ol güher õÀt-ı mükerrem kim
Anuñçün ùutdılar yıl başını mÀh-ı Muóarrem kim
Cedìd ola bu ayda mÀtem-i şÀh-ı şehìdÀnuñ
III
Açılmışken vilÀyet gülşeninde tÀze verdini
ÒazÀn itdi felek ber-bÀd ile ol ġonca vechìni
Sögindirdi yanan bezm-i vilÀyetde çerÀġını
Bu mÀh ol mÀhdur kim MuãùafÀnuñ úurret-ül-èaynı
Şehìd-i òançer-i bì-dÀd olupdur Şimr-i nÀ-dÀnuñ
IV
Muóibbi Óaydar’uñ her dem alub ùaşlar dögünmekden
Derÿn-ı èÀşıkÀnuñ lÀle-veş bir bir gögünmekden
Olub Ál-i èAbÀ ġam-nÀk ki aèdÀlar sevinmekden
Yezìd’üñ ey felek ùıbú-ı murÀdı üzre dönmekden
Yaúılsa yegdi pergÀrı dökülse yegdi cevlÀnuñ
V
Úanı bir èÀşıú-ı ãÀdıú úanı bir göñlü pür-derd kim
VilÀyet gülşeninde yÀ úanı aşufte bir verd kim
Úanı bir sìne-sÿzÀn dil perìşÀn ġuããa pür-derd kim
Úanı ber-òÀk-i òan-ı òÀnedÀn-ı Ál-i Aómed kim
Yaúa bir Àh ile nüh-saúfını gerdÿn-ı gerdÀnuñ
VI
VilÀyet rÀhını gözle èinÀyet görmek isterseñ
Zihì èaşúında çÀk ol kim saèÀdet görmek isterseñ
Aña sen şefúat eyle gel şefÀèat görmek isterseñ
Óüseyn’in ravøasın seyr it úıyÀmet görmek isterseñ
Ùutupdur serv-úadler mÀtem-i şÀh-ı şehìdÀnuñ
76
VII
Yazub mÀtem ser-encÀmuñ cihÀn òalúuñ cünÿn itdüñ
Aña èÀşıúların Àh-ı derÿnuñ hep füzÿn itdüñ
Bu Fikrì derd-mendüñ eşk-i çeşmüñ lÀle göz itdüñ
Yeter úan aġla Rÿóì KerbelÀ’yı ġarú-ı òÿn itdüñ
Gider seyle mezÀrı úorúarum şÀh-ı şehìdÀnuñ
5b
Taómìs-i RÀsiò Mıãrìè Pertev
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Göñül bezm-i rıøÀdan dÿr olub hicr ÀşinÀ úaldı
Nice demdür zebÿn pençe-i nefis ü hevÀ úaldı
Dil-i bìmÀr-ı èiãyÀna ne dÀrÿ-yı şifÀ úaldı
Ne zaòm-ı úalb-i mecrÿóımda ümmìd-i devÀ úaldı
AmÀn ey lüùfu çoú perverd-gÀrım iş saña úaldı
II
MüdÀmÀ reh-neverd-i vÀdì-i ãaóra-yı èiãyÀnum
ĠubÀr-ı tünd-i bÀd-ı cürm ile Àlÿde-dÀmÀnum
Çevirdi ceyş-i ġÿl nefs-i emmÀre girìbÀnum
‘İnÀyet úıl irüşdür Óıør-ı tevfìúüñ perìşÀnum
AmÀn ey lüùfu çoú perverd-gÀrım iş saña úaldı
III
GünÀhımla ãıġındum derüñe lüùfuñ bulub meémen
ÒaùÀya muèterif-Àlÿde-i çirk-Àb-ı cürmüm ben
BañÀ kimler acur ġayrı eger raóm eylemezsen sen
77
Siyeh-rÿyım zelìlüm maèãiyet-kÀrum kerem senden
AmÀn ey lüùfu çoú perverd-gÀrım iş saña úaldı
IV
Nice demler úaøÀ-yı Àrzÿda gezerim ÀvÀre
Dil-i ġam-nÀkıma tìġ-ı nedÀmet açdı ãad-yÀre
SezÀ úıl merhem-i lüùfuñ bu mecrÿó-ı güneh-kÀre
Kerem úıl çÀresiz úaldım yine senden olur çÀre
AmÀn ey lüùfu çoú perverd-gÀrım iş saña úaldı
V
ŞifÀ-sÀz ol bu bìmÀre firÀş-ı cürme iósÀn it
Yüzüm úarasına baúma beni memnÿn-ı dermÀn it
Bıraúma künc-i ġamda RÀsiò-i nÀlÀnı òandÀn it
Eger lÀyıú degülsem lüùfına lüùf ile şÀyÀn it
AmÀn ey lüùfu çoú perverd-gÀrım iş saña úaldı
6a
Tesdìs-i RÀsiò Maùlaè-ı ĠÀlib
Fe’ilÀtün FeèilÀtün Fe’ilÀtün Fe’ilün
I
GÀh ceyş-i heves-i nefsim olur rÀh-zenim
GÀh ãad-pÀre ider tìġ-ı nedÀmet bedenim
Òÿn-ı eşkümle boyansa n’ola beytüèl-óazenim
Lerze-nÀk olmadadur farù-ı tecerrüde tenim
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim
II
78
Dil-i gül-goncayı ümmìde düşürdi gerdÿn
Naúş-ı elvÀna hemÀn aldanub oldı meftÿn
Geh peşimÀnlıú ider bu dil-i zÀrı pür-òÿñ
Renkden renge girüb oldı göñül buúalemun
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim
III
GÀh olur õevú-i dil sÿ-yı yem-i cürme revÀn
GÀh liman-ı ferÀàında yatur ġamla hemÀn
Yüceler ġÀhi olub èÀzim-i semt-i èiãyÀn
Şaşırub pÿãula-i èÀúıbet oldum òayrÀn
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim
IV
GülsitÀn-ı emeli õevúe düşer geh hevesim
Geh óazÀn fikri ile bülbül-i Àteş-nefesim
Felege sÿz-ı nedÀmetle gehì şuèle resm
Şerer-i külòen-i òayretde hemÀn òÀr ü òasim
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim
V
Ne úadar olsa da èiãyÀnına RÀsiò tÀéib
Nefsüñ iġvÀsı ider semt-i òilÀfe ùÀlib
GÀh ièrÀø ider èÀlemden olur geh rÀġıb
Óasb-i óÀl oldı baña işte bu beyt-i ĠÀlib
Niye müncerr ola óÀlüm bu televvünde benim
79
Dil peşìmÀn-ı güneh tevbeye varmaz dehenim185
6b
Ġazel-i Şehìdì Taómìs-i Furÿġì Efendi
Mefèūlü FÀèilÀtün Mefèūlü FÀèilÀtün
I
Òalúa be-gÿş idelden pend-i cenÀb-ı pìrim
Jeng-i heves silindi rÿşen olub øamìrim
ÚaøÀéen ne òºÀce ãanma kim delú-i köhne deyrim
ÔÀhir göziyle zÀhid gerce bugün òaúìrim
Faúr ile dü-cihÀnda faòr idici faúìrim
II
èAşk defterini ders ders ùıfl-i dile bir oúut
Cevr cefÀsını çek yÀòÿd kenÀra reh ùut
Naúd-ı úumÀş geçmez bu güft-gÿyı unut
BÀc u òarÀc almaz dìn-i düvel ister ol büt
Firengde müémin-ÀsÀ zülfinde bir esìrim
III
èAklum şaşub görünce ol zülf ü òaùù u òÀli
Hicrinden iş bu úadim òam oldı yay miåÀli
PÀyÀna irdi hicrÀn el virmedi viãÀli
ŞÀm u seóer refìúim zülf ü ruòuñ òayÀli
Mecnÿnluú èÀleminde bulınmıyor naôìrim
IV
Her nÀkesüñ úatında bu faúrüm ile bayım
185
Metnin orijinalinde bu beyit tekrar edilmemiĢ.
80
Lüùf u keremle meşhÿr bir şÀha ben gedÀyım
Şemè-i cemÀline çün pervÀne mübtelÀyım
KurbÀn-ı èaynüél-ümem mecrÿó-ı tîr-ı yayım
YÀ şÀh amÀn mürüvvet
emìrim
V
RÀh-ı necÀt ey meh göründi eşiginden
Maúãad ãıraù ki dirler şol rÀh-ı bÀrìkinden
Mümkün mi Furÿġì el çekmek eteginden
Ayırmayu Şehìdì úuluñı eşiginden
ŞÀh-ı serìr-i èaşúum bay-gede bir faúìrim
7a
Ġazel-i RÀġıb Paşa Taómìs-i Lebìb
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Gezenler èÀlem-i ebi hezÀrÀn èibretin söyler
MelÀmet kÿyınuñ rindÀn ile cemèiyetin söyler
Kimi ÀsÀyiş õevúin kimisi fetretin söyler
ÒarÀbÀtı görenler her biri bir óÀletin söyler
LeùÀfet naúl ider rindÀn zÀhid åıúletin söyler
II
Muèaùùar oldıġı dem ãaón-ı meclis bÿy-ı sünbülden
Gelüb sevdÀ şemìmi ehl-i èaşúa semt-i kÀkülden
Olınca günbed-i çarò-ı berìn pür-ãìt-i ġulġulden
Ser-ÀġÀz eyledükce baóå-i bülbül revnaú-ı gülden
Bezimde úulúul-ı mìna mülüñ keyfiyetin söyler
81
III
Naèìm-i vaãlı õevú itmek dil-i nÀ-pÀk úÀbil mi
CilÀ-yı cevheri kesb eylemek hìç òÀk úÀbil mi
Zühüdle perde-i óubb-ı sivÀyı çÀk úÀbil mi
Tecellì neşéesin ehl-i şikem idrÀk úÀbil mi
Behişt añdıúca zÀhid ekl ü şurbın leõõetin söyler
IV
Tekellüf óikmetüñ cÀrì degüldür aãılla ferèi
EvÀmirle nevÀhì hìç ãımÀòuñ olmamış úarèi
Ne nÀmÿs-ı şerÀyièü ne kÀnÿn-ı düvel merèì
Ne ôabù-ı òÀkim-i èaúlı ne òükm-i øÀbit şerèì
Cünÿñ iúlìmini geşt eyleyenler rÀóatın söyler
V
Temeddüóle süòen perdÀz olub ifóÀm ider úubóun
Òamÿş olmaz da cÀhil dem-be-dem ièlÀm ider úubóun
KelÀmı nÀúıãüèl-èaúluñ müdÀm itmÀm ider úubóun
MiyÀn-ı güft-gÿda bed-meniş ihÀm ider úubóun
ŞecÀèat èarø iderken merd-i úıbùì sirúatin söyler
VI
èAlìli eylemez meéyÿs-ı óekìm bu èalì-sìret
Tesellì-sÀz olub nabøa göre her kez virür şerbet
Degüldür deéb-i úÀnÿn-ı muòÀlifkÀr-ı pür-fiùnat
MuvÀfıúdur yine elbet mizÀca şìve-i óikmet
Ùabìbin olsa da kizbi marìøüñ ãıhhatin söyler
VII
LebìbÀ vÀde-i òayrında dil ser-geşte-veş úaldı
Girifte èuúde-i efkÀrda dem-beste-veş úaldı
82
Bu derdi derkde BoúrÀù-ı kÀmil óaste-veş úaldı
PerìşÀn òÀùırımda nükte-i ser-beste-veş úaldı
Ne kimse óikmetüñ añlar ne RÀġıb èilletin söyler
7b
Ġazel-i RÀsiò Taómìs-i Lebìd
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
ŞÀh-ı òaùùuñ neşr idüb fermÀn fermÀn üstüne
ÒÀùır-ı dil-kişveri vìrÀn vìrÀn üstüne
Nuùúa gelme urmasun mercÀn mercÀn üstüne
Süzme çeşmüñ gelmesün müjgÀn müjgÀn üstüne
Urma zaòmı sìneme peykÀn peykÀn üstüne
II
Sensiz olmaz ey keder òÀùır yanından olma dÿr
İtmeye şÀdì ãaúın bir óÀl ile nÀgeh ôuhÿr
Külbe-i vìrÀnede n’itsün gelüb ceyş-i óubÿr
Dilde ġam var şimdilik sen gelme lüùf it ey sürÿr
Olamaz bir óÀnede mihmÀn mihmÀn üstüne
III
Áh kim dil sìr iken bir dem zülÀl-ı vuãlata
äoñra muètÀd oldı zehr-Àb-ı sitemle óasrete
Müşkil ol kim pey-rev oldı şimdi firúaù firúate
YÀrdan mehcÿr iken düşdük diyÀr-ı ġurbete
Dehr gösterdi yine hicrÀn hicrÀn üstüne
IV
83
Sìnemi ùutdı nigehle gÿyiyÀ sehme o şÿò
Nevk-i efsÿn ile açdı èaşúa bir zaòme o şÿò
Şeróa şeróa oldı dil gelmez yine raóma o şÿh
Rìze-i elmÀs eker her açdıġı zaòme o şÿò
Lüùfı var olsun ider iósÀn iósÀn üstüne
V
Ùavr-ı Mecnÿn’a Lebìd uymaz dimişler óaúúına
èAúlı vardur zülfe bend olmaz dimişler óaúúına
Dehri bir şÿòa fedÀ úılmaz dimişler óaúúına
Hem mey içmez hem güzel sevmez dimişler óaúúına
Eylemişler RÀsiòe bühtÀn bühtÀn üstüne
8a
Ġazel-i NÀbì Taómìs-i Naòìfì
FeéilÀtün FeéilÀtün FeéilÀtün Feéilün
I
Çoú niyÀz eyledim ol şÿòa cevÀnım diyerek
Hele gÿş eyle biraz Àh-ı figÀnım diyerek
Nuùúa gel ey ãanem-i nÀdire-dÀnım diyerek
Yarı açdım açıl ey ġonçe dehÀnım diyerek
Bezme geldi güle ey rÿó-ı revÀnım diyerek
II
RÿzgÀr olsa müsÀèid bu dil-i bì-hÿşa
Gelse biñ óasret ile baór-ı muóabbet cÿşa
Ruòsat el virse o dil-dÀr ile èayş- nÿşa
Áh bir kerre miyÀnını alub Àġÿşa
84
Sìneye çeksem o sìmìn teni cÀnım diyerek
III
CÀna kÀr itmededür derd-i àamı dildÀruñ
ÓÀlini èarø idebilsem bu dil-i ġam-òºÀruñ
Bir maóallüñ düşürüb şimdi o gül-ruòsÀruñ
PÀyına bÀrı bu taúrìb ile düşsem yÀrüñ
Úalmadı Àh meded tÀb-ı tevÀnım diyerek
IV
Úalmayub ãabra meded èÀşıú-ı pür-miónetde
Nice biñ nÀz u niyÀz ile şeb-i èişretde
èArø-ı óÀl itse n’ola èÀlem-i germiyetde
Òaùù ber-Àverde olan tÀze dem-i vuãlatda
Başúa bir õevú virür geçdi zamÀnım diyerek
V
Oldı ÀmÀde yine èayş u ùarab-ı esbÀbı
Getürüb şevúe Naóìfì bu dil-i pür-tÀbı
Destime ãundı o gül-çehre şarÀb-ı nÀbı
YÀr söyletdi baña bu àazeli ey NÀbì
Söyleye söyleye ey tÀze zebÀnım diyerek
8b
Ġazel-i Nedìm Taómìs-i èÁãım
MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün
I
Bizi Àzürde itdüñ ġayrı var hem-bezm-i aġyÀr ol
äabÀó-ı óaşr olınca rÿy-ı rÀóat görme bìzÀr ol
85
Nedür òºÀb-ı teġÀfül tÀbıñı bir laóôa bìdÀr ol
Hücÿm-ı nÀle-i şeb-gìrden ôÀlim òaber-dÀr ol
Beni bìmÀr-ı hicrÀn eyledüñ sen daòi bìmÀr ol
II
èAraúlar cebhesinden tÀ gelÿ-yı ãÀfa dek inmiş
Dökülmüş nÀz u şìve dÀmen-i zer-bÀfe dek inmiş
PerìşÀn ùurreler çÀú sìne-i şeffÀfe dek inmiş
Çözülmüş dügmeler çÀk-i girìban nÀfe dek inmiş
Buña ãabr olunur mı zÀhidÀ sen èÀşıú-ı zÀr ol
III
Bizi leb-rìz-i óasret eyleme ey çeşm-i òışm-Àlÿd
BisÀù-ı èişret ÀmÀde eóibbÀ cümleten mevcÿd
Saña teklìf ü ibrÀm itmezüz ey meróamet nÀ-bÿd
HemÀn ser-meclis-i rindÀna gelmeňdür senüñ maúãÿd
Gel ey bìgÀne-meşreb bÀde içmezsen úadeó-kÀr ol
IV
Felek iúbÀlüñe o yÀrüñe şimdingerü laènet
Baña úan yutdurursun çekdürürsün cürèa-i óasret
Müzeyyen-sìm sÀúìler müheyyÀ meclis-i èişret
Ola cÀnane vü peymÀne de el virmeye vuãlat
Nedür bu cevrüñ adı ey sipihr-i dÿn nigÿnsÀr ol
V
HelÀk itdi bizi elmÀs-pÀre deşneler bir bir
èAceb èÀşıú keş olduñ bì-emÀn öldün yeter Àòir
Ne cevr eylerseñ eyle rÀøıyım ey dìdesi sÀóir
Varub bir derd-mendi aldayub mekr itme ey kÀfir
Dilersen Àdem öldür yÀre kes úan it ciger-òºÀr ol
86
VI
ZamÀnlardur firÀş-ı ġamdadur bu óaste-i hicrÀn
Dirìà itme meded behbÿd-ı lüùfuñ ey ùabìb-i cÀn
Olub leb-beste balın almada èÁãım-ı giryÀn
NedìmÀ’nuñ budur ancaú sözi ey Àfet-i devrÀn
Gözüñ gibi beni bìmÀr úılduñ sen de bìmÀr ol
9a
Ġazel-i BÀúì Taómìs-i Neylì
MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün MefÀ’ìlün
I
HemÀn bir sen ãanurdum ey göñül zincìr-i sevdÀda
Ne diller var ki düşmüş úalmış ol serv-i semen-sÀda
NigÀh itdükce her dem itdigi efġÀn u feryÀda
DilÀ bülbül ãanurdum ben hemÀn gül-şende dil-dÀda
BelÀ bu güllerüñ ruòsÀrına şeb-nem de üftÀde
II
Olub dìvÀne bir şÿò-ı peri-rÿya dil-i şeydÀ
Cünÿn-ı èaşúıma èaşú itdi Úays ü VÀmıú u èAõrÀ
ÚıyÀs idüb yine Úays’a beni ol dil-ber-i raènÀ
Disem bir bÿse vir cÀnÀ dir iósÀn itdi mi LeylÀ
CemÀli bÀġınuñ şeftÀlÿsından Úays-ı nÀ-şÀde
III
İdüb taãvìr-i eşyÀ ser-te-ser ressÀm dir yine
Ne ãÿret virdi seyr it èÀlemüñ gülşen sarÀyına
Nice hem-reng imiş gör óüsn ü èaşúı biribirine
87
Nümÿne ġonce-i raènÀ leb-i rengìn-i Şìrìn’e
NişÀne lÀle-i ãaórÀ dil-i òÿnìn-i FerhÀd’e
IV
Ne deñlü vÀèiô etseñ rind-i èaşúa vaède-i ferdÀ
İder elbetde meyl-i dil-ber ü ãaóbÀ-yı ġam-fersÀ
Şenìden ki buved mÀnend-i dìden ey dil-i şeydÀ
İşitdük Àòiretde óÿr u RıêvÀn var imiş ammÀ
Naôìr olur mı ey sïfì mey ü maóbÿba dünyÀda
V
SadÀ-yı dil-keş-i muùrib ne deñlü ùutsa ÀfÀúı
Tesellì eylemez Neylì dil-i maózÿn u müştÀúı
Úoyub bir dem nevÀ-yı nÀle-i pür-sÿz-ı èuşşÀúı
Sözüm diñle muġannì naġmesin gÿş etme ey BÀúì
Ġaraø saña naãìóatdur úulaú ùut úavl-i üstÀde
9b
Terkìb-i Bend-i Rÿóì BaġdÀdì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
I
1
äanmañ bizi kim şìre-i engÿr ile mestiz
Biz ehl-i òarÀbÀtdanız mest-i elestiz
2
Ter-dÀmen olanlar bizi Àlÿde ãanur lìk
Biz mÀéil-i bÿs-ı leb-i cÀm-ı kef-i destiz
3
äÿret gözedüb neyleyelim bezm-i cihÀnuñ
PÀy-ı òum-ı meydür yerimiz bÀde-perestiz
4
MÀéil degülüz kimsenüñ azÀrına ammÀ
88
ÒÀù ır-şiken-i zÀhid-i peymÀne şikestiz
5
ErbÀb-ı ġaraø bizden ıraġ oldıġı yegdür
Düşmez yere zìrÀ oúumız ãÀóib-i şastız
6
Bu èÀlem-i fÀnìde ne mìr ü ne gedÀyız
AélÀlara aèlÀlanırız pest ile pestsiz
7
Hem-kÀse-i erbÀb-ı diliz èarbedemiz yoú
Mey-òÀnedeyiz gerçi velì èaşú ile mestiz
8
Biz mest-i mey-i mey-kede-i èÀlem-i cÀnız
Bir òalúa-i cemèiyyet-i peymÀne-keşÀnız
II
1
SÀúì getür ol bÀdemi kim dÀfiè-i ġamdır
äayúal ur o mirÀta ki pür-jeng-i elemdir
2
Dil-besteleriz bizden ıraġ eyleme bir dem
Ol bÀdeyi kim nÿr-ı dil-i dìde-i Cem’dir
3
Ey òºÀce fenÀ ehline zinhÀr oyalanma
Dervìşi bu mülküñ şeh-i bì-óayl ü òaşemdir
4
ÒÀk ol ki ÒudÀ mertebeni eyleye èÀlì
TÀc-ı ser-i èÀlemdir o kim òÀk-i úademdir
5
Gel ùoġrulalım mey-gedeye raġmına anuñ
Kim bÀr-ı riyÀdan úad-ı ber-geştesi òamdur
6
Mey ãun bize sÀúì biziz ol úavm ki dirler
RindÀn-ı ãabÿóì-zede-i bezm-i úıdemdir
7
Bu naôm pey-À-peyde işit óÀle münÀsib
Kim zübde-i yÀrÀn-ı süòendÀn-ı èAcem’dir
8
MÀ rind-i ãabÿòì-zede-i bezm-i elestim
Pìş ez-heme derdi-keş u pìş ez-heme mestim
III
89
1
Hoş gÿşe-i õevú idi ãafÀ ehline èÀlem
Bir óÀl ile sürseydi eger èömrini Ádem
2
Sıóóat ãonı derd olmasa vuãlat demi hicrÀn
Nÿş Àòiri nìş olmasa sÿr Àòiri mÀtem
3
Bu èÀlem-i fÀnide ãafÀyı ol ider kim
YeksÀn ola yanında eger õevú eger ġam
4
DÀéim ola hem-ãoóbet-i rindÀn úadeó-nÿş
Varın186 úoya meydÀna eger bìş ü eger kem
5
äïfì ki ãafÀda geçinür mÀlik-i dinÀr
Bir dirhemini alsan olur òÀùırı derhem
6
ÔÀhir bu ki Àòir yeri òÀk olsa gerekdür
Ger dirheme muótÀc ola ger mÀlik-i dirhem
7
Mey ãun bize sÀúì içelim raġmına anuñ
Kim cehli ile bilmedigi yerden urur dem
8
Her fikr ki keyfiyet-i erbÀb-ı òarÀbÀt
Öz èaúlı ile óaúúı diler kim bula heyhÀt
IV
1
Gör zÀhidi kim ãaóib-i irşÀd olayın der
Dün mektebe vardı bugün üstÀd olayın der
2
Mey-òÀnede ister yıúılub olmaya vìrÀn
Bì-çÀre òarÀbÀtda ÀbÀê olayın der
3
Bir serv-úadüñ bende-i efkendesi olsun
‘Álemde o kim ġuããadan ÀzÀd olayın der
4
‘Ömrüñ geçirüb kÿh-ı belÀda dil-i şeydÀ
Ber-hemzen-i hengÀme-i FerhÀd olayın der
5
186
Vaãl istemeyüb hicr ile óoş geçdügi bu kim
Metinde “kef” ile yazılmış. Burada “nun” olarak okunmuştur.
90
Miskìn ġam-ı cÀnÀneye muètÀd olayın der
6
Gezdi yüridi bulmadı bir eglenecek yer
Min-baèd yine èÀzim-i BaġdÀd olayın der
7
Elden úomasun gül gibi cÀm-ı meyi bir dem
Her kim ki bu ġam-òÀnede dil-şÀd olayın der
8
BaġdÀd ãadefdür güheri dürr-i Necef’dür
Yanuñda anuñ dürr ü güher seng-i òaõefdür
V
1
Ol gevher-i yek-tÀ ki bulınmaz aña hem-tÀ
Gelmez ãadef-i kevne bir öyle dür-i yek-tÀ
2
Ol õÀt-ı şerìfe yaraşur daèvì-i himmet
Kim oldı ne dünyÀ aña maúãÿê ne èuúbÀ
3
Kem-derk ider anı ki ola õÀtına maèlÿm
Remz-i kütüb-i medrese-i èÀlem ü bÀlÀ
4
Ol zÀhidüñ aġlar yer ü gök óÀline yÀriñ
Kim içmeye destinden anuñ cÀm-ı muãaffÀ
5
Bir noúùadadur sırrı didi çÀr-kitÀbuñ
Ol çÀrdadır sırr-ı kütüb-óÀne-i eşyÀ
6
Ol noúùa benim didi dönüb remzini seyr it
Yaènì benim ol cümle-i esmÀya müsemmÀ
7
Çün óiããe imiş úıããadan ehl-i dile maúãÿd
Maúãÿd nedür añla bil ey èÀrif ü dÀnÀ
8
Heb maġlaùa vü laúlaúadur bÀùın u ôÀhir
Bir noúùa imiş aãl-ı süòen evvel ü Àòir
VI
1
Vardum seóeri ùÀèat içün mescide nÀ-gÀh
Gördüm oturur òalúa urub bir nice gümrÀh
91
2
Girmiş kemer-i vaódete almış ele tesbìó
Her birisinüñ vird-i zebÀnı çil ü pencÀh
3
Didim ne ãayarsız ne alursız ne ãatarsız
Aãla dilüñüzde ne nebì var ne òod AllÀh
4
Didi biri kim şehrinizüñ óÀkim-i vaúti
Òayr itmek içün òalúa gelür mescide bir mÀh
5
İósÀnı ya pencÀh ya çildür fuúarÀya
äabr eyle ki demdür gele ol mìr-i felek-cÀh
6
Geldiklerini mescide bildim ne içündür
Yüz döndürüb andan didim ey úavm olun ÀgÀh
7
Sizden kim ıraġ oldı ise Óaúú’a yaúındur
ZìrÀ ki êelÀlet yoludur gitdiginiz rÀh
8
Taóúìú bu kim hep işiñüz ôerú ü riyÀdur
Taúlìdde siz ùÀèatıñuz cümle hebÀdur
VII
1
DünyÀda denìlerden iderseñ ùamaè-ı òÀm
Ey òÀm-ı ùamaè niceye dek bu ùamaè-ı òÀm
2
Bir nÀ- òalefi cübbe vü destÀr ile görseñ
Eylersin anuñ cübbe vü destÀrına ikrÀm
3
Naúşuñ çıúarub eylemedin õÀtını maèlÿm
Başlarsın aña eylemege óÀlini ièlÀm
4
CerrÀr deyü vermez olur tañrı selÀmuñ
Şerminden iderse saña bir cübbe ger inèÀm
5
Vay er olasuñ òırúada nÀmuñ ola dervìş
Mülóid deyü yandırmaġa eyler seni iúdÀm
6
Yazuú saña kim eyleyesin óırã u ùamaèdan
Bir cübbe içün kendüñi èÀlemlere bed-nÀm
92
7
Yoú sende úanÀèat gözüñ aç oldıġı oldur
Rızúuñ irişür yoòsa eger ãubó u eger şÀm
8
Et loúması lÀzım mı ùoyurmaz mı seni nÀn
Zehr olsun o loúma k’ola pes-mÀnde-i dÿnÀn
VIII
1
EbnÀ-yı zamÀnuñ ùalebi nÀm ü nişÀndur
Her biri taãavvurda felÀn ibn-i felÀndur
2
GüftÀre gelüb söylese ger cehl-i mürekkeb
Zuèmunca velì her biri úuùb-ı züfünÀndur
3
ErbÀb-ı òıred zerre úadar muèteúid olmaz
Ol mürşide kim muètekid-i bì-òıredÀndır
4
Taúlìd ile seccÀde-nişìn olmuş oturmuş
Taóúìúde ammÀ òar-ı be-güsiste-èinÀndur
5
Dirmiş banÀ keşf oldı hep esrÀr-ı óaúìúat
Vallahi yalandur sözi billahi yalandur
6
Kendinden ıraġ ol düşüb ardına yorulma
Ki ol bi-òaberüñ gitdügi yol ôan u gümÀndur
7
Ey ùÀleb-i taóúìú eger var ise derküñ
Gÿş it bu sözi kim òaber-i bì-òaberÀndur
8
ZinhÀr unut bildügini düşme èinÀda
Bir pìre yapış kim iresin sırr-ı maèÀda
IX
1
äïfì ki riyÀ ile ide kendüyi mevãÿf
EvúÀt-ı şerìfi ola taúlìd ile maãrÿf
2
Minberde òaùìb ola ve maófilde muèarrif
èÁr eylemeye oldıġına cehl ile maèrÿf
3
Áyìne-i úalbini küdÿret ide tìre
93
Rÿşenüñe feyø-i Óaú ile olmaya mekşÿf
4
CÀn u dilüñüñ mihr ü mehi olmaya pür-nÿr
DÀéim biri maósÿf.ola anuñ biri meksÿf
5
Cemè-i kütüb itmekle ne mümkün ola vÀúıf
EsrÀr-ı óudÀya ki ola mürşide mevúÿf
6
ÕÀtuñda ki Àåar-ı kemÀl olmaya òardur
Ya şÀl-ı siyÀh eynüñe giymiş ya yeşil ãïf
7
‘Álemde ki úÀmil çeke ġam õevú ide cÀhil
Yerden göge dek yuf baña ger dimez isem yuf
8
Çün Óaú diyeni eylediler ôulm ile ber-dÀd
BÀùıl söze ÀġÀz idelim biz daòi nÀ-çÀr
X
1
Yuf óÀrına dehrüñ gül-i gül-zÀrına hem yuf
AġyÀrına yuf yÀr-ı cefÀ-kÀrına hem yuf
2
Bir èayş ki mevúÿf ola keyfiyyet-i òamra
èAyyÀşına yuf òamruna òummÀrına hem yuf
3
Õì-úıymet olınca nidelim cÀh u celÀli
Yuf anı ãatan dÿna òarìdÀrına hem yuf
4
Çün ehl-i vücÿduñ yeri ãaórÀ-yı èademdür
Yuf úÀfile vü úÀfile-sÀlÀrına hem yuf
5
‘Álemdeki bengiler ola vÀúıf-ı esrÀr
ÒayrÀnına yuf anlarÿn esrÀrına hem yuf
6
èÁrif ki ola müdbir ü nÀdÀn ola muúbil
İúbÀline yuf èÀlemüñ idbÀrına hem yuf
7
Çerò-i felegüñ saèdine vü naòsine laènet
Kevkeblerinüñ åÀbit ü seyyÀrına yuf
8
Çün ola óarÀm ehl-i Óaú’a dünya vü èuúbÀ
94
Cehd eyle ne èuúbÀ ola òÀùırda ne dünyÀ
XI
1
Giryen úopar ey òºÀce meger kim cigerinden
Kim çıúdı ciger-pÀreleri çeşm ü terinden
2
Biñ girye iderseñ seni Àòir ayırurlar
Ferzend ü zen ü ùanùana-i sìm ü zerinden
3
Bu mülk-i fenÀya ki èademden sefer itdüñ
Sÿduñ nedür ancaú anı bilseñ seferinden
4
Yoú çıúmaġa göñlüñ der-i dünyÀ-yı denìden
Billahi di òoşnÿd mısın yoòsa yerinden
5
Bu mezbeleden böyle güõÀr eyleyegör kim
Bir zerre ġubÀr irmeye tÀ reh-güõerinden
6
Sìm ile zeri kendüne úat úat siper itdüñ
Merg oúını geçmez mi ãanursın siperinden
7
‘Aúl adıñ anub kendüyi teklìfe bıraúma
DìvÀne olub refè-i úalem úıl üzerinden
8
Ey òºÀce eger kim sen iseñ èÀúıl ü dÀnÀ
ŞeydÀlıġı biñ èaúla degişmez dil-i şeydÀ
XII
1
AyÀ nice bir devr ide bu çÀr-èanÀãır
Kim aña ne evvel ola maèlÿm ne Àòir
2
GÀh eyleyeler èÀlem-i tefrìdde seyrÀn
GÀhì olalar èÀlem-i terkìbde sÀéir
3
Tefrìde cÀr ola vü nÀ-çÀr ola devri
Terkìbe gelince se-mevÀlid ola ôÀhir
4
Bu cümle meôÀhirden ola muèteber insÀn
İnsÀnuñ ola cümle ùufeylì bu meôÀmir
95
5
Nefsini bilenler getüre óÀliúe imÀn
Bilmezlere ìmÀn getürenler diye kÀfir
6
KÀfir ki yerin duzeò ider cehlden eyler
Çün cehl óaúìúatde ola küfr-ièucb-ı ser
7
DünyÀ vire cÀhillere il kÀmil olanlar
Ayaúda úalub olmayalar óabbeye úadar
8
Çün cehldedür õevú kemÀli nidelim biz
ÚÀl ehli ãafÀ eyleye óÀli nidelim biz
XIII
1
Ey ãÀóib-i úudret úanı inãaf ü mürüvvet
RindÀn mey-ÀşÀma niçün olmaya şefúat
2
Úısmetidi dersüñ ezeli cevr ü cefÀdur
Cevr ola niçün õevú u ãafÀ olmaya úısmet
3
Dersin ki bugün eylemeyen yaruñ ider õevú
Çoú mı iki gün bendelerüñ eylese èişret
4
ÓÀcetlerimiz úadir iken úılmaġa óÀãıl
äalmaú kereminden bizi ferdÀya ne óÀcet
5
NÀ-çÀr çeker òulú bu miónetleri yoòsa
Ádem úara ùaġ olsa getürmez buna ùÀúat
6
ÓÀlüñ kime açsañ saña der óikmeti vardur
Öldürdi bizi Àh bilinmez mi bu óikmet
7
Beyhÿde dönüb neyler ola başımız üzre
Òalúuñ bu felek didügi dolÀb meşaúúat
8
Beyhÿde yeter döndi hemÀn terkini úılsa
Kim èaksine devr eylemeden yegdi yaúılsa
XIV
1
Çaròuñ ki ne saèdinde ne naòsinda beúÀ var
96
Dehrüñ ki ne óÀãında ne èÀmında vefÀ var
2
Aldanma anuñ saèdina naòsinden alınma
Naòsinde dime miónet ü saèdine ãafÀ var
3
Cehd eyle hemÀn ġayr eline yaúmayı gör kim
Yandın ne saña fÀéide senden ne baña var
4
Egninde görüb ġayrilerüñ aùlas u dìbÀ
Ġam çekmeye egnimde benim köhne èabÀ var
5
Geç cümleyü efkÀrdan èÀrif-i vaúit ol
Ser-geşte bil anı ki başında bu hevÀ var
6
FerdÀ elemüñ çekme mey iç baú ruò-ı òÿba
èÁriflere ferdÀda daói vaède liúÀ var
7
Meyl itme bunuñ óÀãına èÀmından üşenme
èÁmında dime òisset ü òÀãında èaùÀ var
8
Al virse ãafÀ fırãatı úuvvet eyleme bir dem
DünyÀ anÀ degmez ki cefÀsuñ çeke Àdem
XV
1
äuretde eger zerre isek maènìde yoòuz
Rÿóüèl-úudüsuñ Meryemèe nefò itdügi rÿòuz
2
PeymÀne-i òÿrşìd ile her ãubó iderüz èayş
èÌsÀ bile peymÀne-keş ü lÀy-ı ãabÿóuz
3
İtdükse şarÀb içmemege tevbe güzelsiz
æÀbit-úademiz tevbemiz üstünde naãÿóız
4
MÀr ise èadüv biz yed-i beyøÀ-yı kelìmiz
TÿfÀn ise dünyÀ ġamı biz keşti-i Nÿó’uz
5
MonlÀ oúusun medresede şeró-i muvÀfıú
Metn-i úadeói ãun bize biz aãl-ı şürÿóuz
6
äïfì bizi sen cism göziyle göremezsin
97
Aç cÀn gözini eyle naôar gör ki ne rÿóuz
7
Pür-gÿlara leb-beste görünmekdeyiz ammÀ
RindÀn-ı MesìóÀ- deme miftÀó-ı fütÿóuz
8
èİsÀ dem ü Rÿóì laúab u Óıør óayÀtız
DeryÀ-yı ãafÀt içre nihÀn güher-i õÀtız
XVI
1
DünyÀ ùalebiyle kimisi òalúuñ emekde
Kimi oturub õevúle dünyÀyı yemekde
2
Yoú derdine bir çÀre ider mìr ü gedÀda
Sen çekdügüñ ÀlÀmı gerek ãaúla gerek de
3
AèyÀn-ı cihÀndan kerem umma anı ãanma
ÁåÀr-ı èaùÀ ola ne pÀşÀda ne begde
4
Maùbaólarına aç varan Àdem degenek yir
DerbÀnları var göz úapuda el degenekde
5
Bir devrde geldük bu fenÀ èÀleme biz kim
ÁåÀr-ı kerem yoú ne beşerde ne melekde
6
AġyÀr vefÀdan dem urur yÀr cefÀdan
Ádemde vefÀ olmaya vü kéola köpekde
7
Evc-i felege baãdı úadem cÀhla cÀhil
ErbÀb-ı kemÀlüñ yeri yoú zìr-i felekde
8
YÀ Rab bize bir er bulunur himmet ider mi
Yoòsa günümüz böyle felÀketle gider mi
XVII
1
Virdük dil ü cÀn ile rıøÀyız ki úaøÀya
Ġam çekmezüz uġrarsaú eger derd ü belÀya
2
Úoyduú vaùanı ġurbete bu fikr ile çıúdıú
Kim renc-i sefer bÀèiå olur èizz ü èalÀya
98
3
Devr eylemedük yer úomadıú bir nice yıldır
Uyduú dil ü dìvÀneye dil uydı hevÀya
4
Olduú nereye vardıú ise èaşúla giriftÀr
Alındı göñül bir ãanem-i mÀh-liúÀya
5
BaġdÀd’a yoluñ düşse ger ey bÀd-ı seóer-òìz
ÁdÀbla var òıdmet-i yÀrÀn ãafÀya
6
Rÿóì’yi eger bir ãorar ister bulunursa
Derlerse buluşdın mı o bì-berk nevÀya
7
Bu maùlaè-ı ġarrÀyı oúu ebsem ol andan
Maèlÿm olur aóvÀlimiz erbÀb-ı vefÀya
8
ÓÀlÀ ki üftÀde-i òÿbÀn u meşkiz
Ser-òalúa-i rindÀn-ı melÀmet-keş-i èaşúız
14a
Müseddes Tanôìr-i Fuøÿlì
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
Dÿn-sÀye ãaldı başıma nÀ-geh bir ÀftÀb
Úopdı úıyÀmet oldı cihÀn èarãa-i óisÀb
Başumdan aşdı tÀbiş-i èaşúıyla Àteş Àb
Gördi behişt-i óüsni göñül úıldı ıøùırÀb
Bugün ne gün ne èarbede-gehdür didüm didi
Rÿz-ı cezÀ-yı rÿò-ı revÀnuñdurur senüñ
II
Bir ravøa görmişem gül-i òod-rÿ çemen çemen
‘Anber-şemìm sünbül-i müşgìñ Òoten Òoten
99
Şeb-nem o bÀġa lüélü-i lÀlÀ ‘Aden ‘Aden
EsbÀb-ı şevú ü şìveyi ãorma tümen tümen
Bu ne behişt ü èişve-gehidür didüm didi
Óüsnüm riyÀøı bÀġ-ı cinÀnuñdurur senüñ
III
Bir çeşme-sÀrı cilve-geh itmişdi ol perì
Meh-tÀb-ı óüsni ãanki behişt itmiş ol yeri
äalmışdı ãuya ùalèat-ı meh şuèle vü feri
Ceyòÿn-ı nÿr itmiş idi cÿy-peykeri
Bu cÿy-bÀrda bu ne mehdür didüm didi
èAks-i ruòumla eşk-i revÀnuñdurur senüñ
IV
Bir úahramÀn ôÀlim-i òÿn-òºÀr u bì-emÀn
Bir bì-nevÀ ġarìbe çeküb tìġ-ı cÀn-sitÀn
Biñ zaòm uranda virmez aña hìç emÀn zamÀn
GiryÀn cihÀn óÀline òandÀn özi hemÀn
Bu geşte kim bu òÿni ne şehdür didüm didi
äÀóib-úırÀn-ı ġamze vü cÀnuñdurur senüñ
V
Oldum du-çÀr bir mehe kim ÀsmÀn-ı nÀz
İrmez kemend-i Àh u niyÀz öyle ser-firÀz
ErbÀb-ı óÀle óÀli olur úıble-i namÀz
Bir rişte gördüm anda ki cÀn-beste-i niyÀz
KÀkül mi ne belÀ-yı siyehdür didüm didi
Óablüèl-verìd gerden-i cÀnuñdurur senüñ
VI
Gördüm pür-ÀftÀb-ı cemÀli cihÀn-ı óüsn
100
YÀ bir melek ki cilve-gehi ÀsmÀn-ı óüsn
‘Aynüèl-óayÀt-ı reşóa dehÀnı ki cÀn-ı óüsn
Her bir nigÀhı hey ne yaman cÀn-sitÀn-ı óüsn
Şìr-i siyeh ne Àhÿ-nigehdür didüm didi
Òÿnì gözüm ki teşne-i úÀnuñdurur senüñ
VII
Gördüm bir özge şaòã-ı cihÀn-gird-i herze-tÀz
Merd-i ġarìb-i seyr-i seyÀóatle ser-firÀz
‘Álemde ÀşinÀlıġla bulmuş imtiyÀz
Bì-gÀne-rÿ vü úaydı degül hìç niyÀz ü nÀz
Bu şaòã kim ne óÀl-i tebehdür didüm didi
Neşéet cihÀnda nÀm ile şÀnuñdurur senüñ
15a
SÀúì-nÀme
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
1
SÀúì getür o sÀġarı kim èaks-i ÀfitÀb
‘ÁåÀr-ı feyz cürèasıdur tÀb-ı mÀh-tÀb
2
Nÿş eylemege tÀ ola gerdÿn-ı nüh-úıbÀb
Seyl-i sirişk dìde-i mestÀneme óabÀb
3
RıêvÀn görince mest beni ide fetó-i bÀb
Óÿrì òumÀr-ı çeşmüm ile mest ola òarÀb
4
Sìr-Àb-ı şevú anlayıcaú bizi neşve-yÀb
Dil-teşnegì-i óasret ide Kevåeri şarÀb
5
İdem bulınca mestlik ile ben müsÀèade
101
MiréÀt-ı dilde ãÿret-i cÀnÀn müşÀhede
II
6
SÀúì òumÀr-ı derd ü ġama olmışam esìr
ÁzÀd idüb bu úuluñı ecr ü åevÀba gir
7
Pür-feyø-ièaşú yaènì bize bir piyÀle vir
Sen ol èazìz başuñ içün baña dest-gìr
8
Nÿş eyleyince èÀlem-i bÀlÀ olub øamìr
Şems-i óaúìúat ile ola mÀh-ı dil münìr
9
Baòtum cüvÀn u èaúlum ola sÀl-òÿrde-pìr
Derd ü belÀdan itmeyeyim bir daòi nefìr
10 ŞÀha kemÀl-i lüùfuñ ile eyle gel kerem
DünyÀ göziyle şÀhid-i maúãÿdumı görem
III
11
SÀúì o bezm-i òÀãda eyle bizi be-kÀm
ÒÀããÀn-ı Óaúú bezmi ola girmeye èavÀm
12
Ol cÀmdan ki cÀn u dili mest ide müdÀm
Şürbi óelÀl tevbesi belki ola óarÀm
13
AllÀh içün meded meded ey şÿò-ı òoş-òırÀm
Maórÿm-ı luùf itme beni saña bu recÀm
14
KÀm-ı dü-kevn terki baña baèd-ez- ìn merÀm
Zemzemle ãun laèlüñ ile yiter CemÀne cÀm
15 ÒºÀhiş-ger oldıġum keremi eylegil baña
Sırr-ı øamìr keşf ideyim mÿ-be-mÿ saña
IV
16
SÀúì sebÿ vü cÀm ü ãurÀòì vü rÀó-ı rÿó
Gül-zÀr-ı bezm-i sÀz ü senc-i pür- fütÿó
17
ŞÀdì vü şevú-i derd òumÀr-ı dem-i ãabÿó
102
Cümle rümÿz-ı nükte-i èaşú ey enìs-i rÿó
18
ÓÀşÀ ki meyle ola dile feyø ile fütÿó
Ġayr-ı şarÀb-ı laèl leb-i èömr-baòş-ı Nÿó
19
äahbÀ-yı nÀb-ı Kevåer ide óÀùıra sünÿó
Olsun hezÀr kere bize tevbe-i Naãÿó
20 Hep mÀ-cerÀmı n’eyleyeyim eyledüm èıyÀn
ÓayfÀ dirìġ sırr-ı dilüm olmadı nihÀn
V
21
SÀúì getür o rÀóı ki rÿó-ı revÀn ola
MestÀnesi ser- i kÿy-ı cÀnÀna yol bula
22
Deryÿzegì-i dergehi faòr-i şehÀn ola
Mey-òÀnesi derd-i dile dÀrüèl-amÀn ola
23
Yek úaùre cürèasına bahÀ dü-cihÀn ola
Kim nÿş iderse Òusrev-i ãÀóib-zamÀn ola
24
Naèl-i semendi mÀh-ı nev-i ÀsmÀn ola
İúbÀl ü tÀc u devleti de cÀvìdÀn ola
25 SÀúì bu sÿz-ı sÀzımızı itmese çü gÿş
Neşéet bu güft-gÿy-ı èabeå tÀ be- key òamÿş
16a
Raêiyaèl-lÀhu èAnhü
Meråiye Óaøret-i İmÀm Óüseyn
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
Ey çeşm uyan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey cism ü cÀn aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
103
Ey dil hemÀn aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
II
Derpìş idüb vÀúıaè-ı KerbelÀ’yı sen
YÀd eyle ehl-i beyte olan mÀcerÀyı sen
Ál-i èAbÀ’ya nÀzil olan bu belÀyı sen
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
III
Ol nÀzenìn ki mehdini Cibrìl gÀh gÀh
CünbÀn olurdı tÀ ide ÀrÀm-ı òºÀb-gÀh
DeryÀ-yı òÿn içre şinÀver olan o mÀh
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
IV
ZÀnÿ-yı èarş sÀye-i faòr-i peyÀm-berÀn
Olmuşdı taòt-gÀh o sulùÀna bir zamÀn
Áġaşte òÿn u òÀk-i reh-i KerbelÀ olan
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
V
Bir úaùre eşk-i şÀh-ı şehìdÀn mÀtemi
Ġarú-Àb-ı baór-ı raómet ider cümle èÀlemi
YÀd eyle KerbelÀ’da olan mÀtem ü ġamı
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
104
VI
Neşéet gibi sÿz-ı derÿn ile eyle Àh
Ol sìne-kÿb rÿz şebÀn eyle Àh ü vÀh
ÙÿfÀn-ı eşke ġarú ola çarò ile mihr ü mÀh
Ey dìde úan aġla İmÀm-ı Óüseyn içün
Ey seyl-i òÿn çaġla İmÀm-ı Óüseyn içün
16b
Taòmìs-i Ġazel-i CÀmì Úaddesa’llÀh-ı Sirruhu
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Bezm-i CÀmì’de mey-i èaşúuñ olub cürèa-keşi
Olmışam mest-i maóabbet aúıdub úanlı yaşı
Ururam naère-i mestÀne hemÀn ãubó u èayşı
ٗ‫ن ٗ ح ثى ية يذَ ٗ عرت ٗ ق ر ض‬
ٗ‫ك ّ ت ٕد درد ٔ غًص ياي ّ ضادٖ ٔ خٕ ض‬
II
Vaóy-i ilhÀm-ı ÒudÀ’dur suòan-ı muóteremi
Olmayan nÀéil-i elùÀf u kemÀl-i keremi
Maôhar-ı sırr-ı eóÀdÀå-i şerìfi ola mı
ًٗ‫ف ٓى را زش َ كى أ عرت ٗ يٍ عج‬
ّ‫ال ف شمٍر چً زو م َا ل ر شّ مه ح ب ش‬
III
TÀ ezel bezm-i elest olmuş iken şÀh-ı cihÀn
Şemè-i dìdÀrına sÿzÀn idi pervÀne-i cÀn
Yanaraú yaúılarak èÀleme geldüm sÿzÀn
105
ٌ‫ررِ ٔارو ت ٕٓادارئ أ رق ع ك ُا‬
‫ت ا شذان شٍري اف اق دب خُر شي‬
IV
Bundan aèlÀ nedür èuşşÀúına iósÀn u kerem
Olalar devlet-i dìdÀr ile òoş-dil-óurrem
äÿretÀ firúat ü maènìde viãÀli her dem
‫ك رچّ غذ يرح هّ دٔر ست زپ يص َ ظرو‬
ٕ ‫ٔجّٓ ف ٗ َ ظرٖ ك م غذاِ ع طى‬
V
Hÿş-yÀrÀn-ı vefÀdur heme-mestÀn-ı elest
SÀġar-ı sırr-ı maóabbet ola óÀşÀ ki şikest
Neşée-mend olmaz o kim olmaya peymÀne be-dest
‫غ فت ت ادِ ع ط قص ت ٕ ي پرش از يٍ ي ست‬
ّ‫رَق اي ه مّ ش ىا سّ ب خذا ت ا ب خ ش‬
VI
Sÿziş-i èaşú-ı Nebì ile èaleyhiéã-ãalavÀt
Şöyle dil-teşne gidem maóşere bulduúda óayÀt
Ola sìr-Àb sirişk òuşk-lebÀn-ı èAraãÀt
‫ي ػ هحت َ ي ست يرا س ير از اي ٍ اب ح يات‬
ّ‫ان هٍ ضاعف ب ً ك م زمان عط ش‬
VII
SÀlik-i şÀh-reh-i èaşúa budur ùavr-pesend
Olmaya cÀn u cihÀn úayd u èalÀúa-peyvend
NeşéetÀ ehl-i maóabbet ola ne bes bu pend
‫جامّ ارت اب ٔف ا جس رِ ع ط قص َ رَٔ ذ‬
‫سر ي ثادت ك ر از اي ٍ راِ ق ذو ت از ك ط يذ‬
106
17a
Muóammes
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Bizüm cevr-i felekden şekve vü bì-dÀdumuz yoúdur
‘Adÿdan hìç melÀl-i òÀùır-ı nÀ-şÀdumuz yoúdur
Şu kÀfir baòt-ı bedden iştikÀ muètÀdumuz yoúdur
Muóaããal dost u düşmenden taôallum yÀdumuz yoúdur
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
II
Ùutar ehl-i meõÀú-ıèaşú olan rüsvÀluàum maèõÿr
İder mi böyle nÀ-ber-cÀ şikÀyet olmayan mecbÿr
Ne söylersin gelür mi úÀle hìç óÀl-i dil-i rencÿr
Degül şekvem o ôÀlimden egerçi olmışam mehcÿr
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
III
Felek kimdür ide tÀ dil-i vìrÀnemüz maòzÿn
DimÀġ itmem degül úaydum ġam ü şÀdì-i çarò-ı dÿn
Ùutalum olmuşuz bir Àfet-i devrÀnına meftÿñ
Velìkin añlaruz òaãmı hemÀn biz olmaduú Mecnÿn
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
IV
DiriġÀ yÀr ü yÀrÀn-ı zamÀne cümlesi ġaddÀr
FiġÀn kim meróamet bilmez ne kÀfir kìş imiş dil-dÀr
Tesellì-i eóibbÀya taóammül cümleden düşvÀr
Hele cÀnumdan itdi bu dil-i zÀrum beni bì-zÀr
107
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
V
‘Aceb var mı ġam-ı èaşú ile hìç bir eylemiş ülfet
Be-va’llÀhi getürmez nüh-felek bÀr-ı ġama ùÀúat
Taóammül eyleyüb bÀr-ı belÀya göñlümü Neşéet
GiriftÀr-ı ġam itmüşdür bizi hìç itmeyüb şefúat
Göñüldendür şikÀyet kimseden feryÀdumuz yoúdur
17b
Taómìs-i Ġazel-i èÁrif Efendi
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Bir nigehle bendegÀnuñ úÀm-yÀb itmez misüñ
Cevre mÀèilsin mükÀfÀtın óisÀb itmez misüñ
Hìç celÀl ü úahr u Óaú’dan ictinÀb itmez misüñ
Bendeñi maózÿn görüb refè-i niúÀb itmez misün
İtdügiñ vaèd-i èinÀyetden óicÀb itmez misün
II
Ey şeh-i òÿbÀn rikÀba èarø-ı óÀl eyler göñül
Şeròa ile dÀġ ile basù-ı maúÀl eyler göñül
Óasb-ı óÀlüñ gÿyiyÀ söyler óayÀl eyler göñül
ÚÀl ile olmazsa óÀlÀ biñ suéÀl eyler gönül
Lüùf idüb ġamzeñle olsun bir cevÀb itmez misüñ
III
‘Áşıú-ı Àşüfteñ ey gül-ruò egerçe ãad-hezÀr
Cümlesi gülşen-serÀy-ı vuãlata şeydÀ vü zÀr
108
Her biri pervÀne teg cÀnÀna itmez cÀn-niåÀr
ÒºÀst-kÀrÀn-ı maóabbet gerçe bì-óadd ü şümÀr
Lìk erbÀb-ı òulÿãı intióÀb itmez misün
IV
Cürmüm iúrÀr eyledüm cÀnÀ benümdür hep günÀh
Úıldum erkÀn-ı fütüvvet dergeh-i lüùfuñ penÀh
TÀ be-key óırmÀn-ı yeés ile ola óÀlim tebÀh
‘Afv-ı iósÀnuñla cürmüm ber-ùaraf olmaz mı Àh
Ben günÀh itdümse sen úaãd-ı åevÀb itmez misün
V
Neşve-i laèl-i lebüñle mey-perest itdüñ beni
SÀġar-ı naòvet ile maómÿr ü mest itdüñ beni
Cürèa-veş òÀk-i meõellet içre pest itdüñ beni
Seng-i yeés ile yeter sÀġar-şikest itdüñ beni
İnkisÀrımdan da sÀúì ictinÀb itmez misün
VI
Müsteòaúú-ı úahr isem ben úıl mürüvvet sen yine
Ey mürüvvet-pìşe eyle raóm ü şefúat sen yine
ŞÀnuña şÀyeste úıl luùf eyle raòmet sen yine
Ben degilsem lÀyıú-ı enôÀr-ı reéfet sen yine
ÕÀtuña şÀyÀn-ı elùÀfı óisÀb itmez misin
VII
ÓÀl-i zÀr-ı Neşéete sulùÀn-ı õì-şÀnum baúup
Baña şefúat eylemez mi meróamet-kÀnum baúup
Bir nigÀh-ı luùf ider mi şÀh-ı devrÀnım baúup
èArø-ı óÀl-i èÁrif-i nÀ-çìze sulùÀnum baúup
BÀri bir redd-i cevÀba irtikÀb itmez misün
109
18b
Tercìè-i Bend
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
1
Úabul eyler mi yÀ Rab zaóm-ı pür-nÀsÿrımuz bih-bÿd
Úalur mı yoòsa bu Àteşle dÀġ-ı dil gibi pür-dÿd
2
Alursa pençeye yazıú beni bu baót-ı nÀ-mesèÿd
ÚıyÀmet úopsa gevher ùolsa èÀlem olmayam òoşnÿd
3
Feraò nÀmuñ daóı yÀd idemez bu cÀn-ı zehr-Àlÿd
RıøÀdır çÀresi her ne dilerse Óaøret-i Maèbÿd
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
II
1
Gözüm bir nesne görmez dìde-i giryÀndan ġayrı
İrişmez gÿş-ı cÀna ãoóbet-i hicrÀndan ġayrı
2
Yazılmaz levó-i dilde ãÿret-i fermÀndan ġayrı
Bulunmaz sìnede bir sÿziş-i pinhÀndan ġayrı
3
Ümìdim yoú hemÀn bir òºÀhiş-i iósÀndan ġayrı
SerÀ-pÀy-ı tenimde úalmadı efġÀndan ġayrı
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
III
1
Düşüb dÀm-ı hevÀya óasret-i gülzÀr ben úaldım
Gidüb nefó-i MesìóÀ-veş ãabÀ bìmÀr ben úaldım
2
Gül-i ümmìd ãoldı mübtelÀ-yı òÀr ben úaldım
110
Bu gülşen külòan oldı çeşmime nÀ-çÀr ben úaldım
3
ŞarÀb-ı yeése düşdüm teşne-i dìdÀr ben úaldım
Başımdan aşdı seyl-Àb-ı keder bìzÀr ben úaldım
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
IV
1
èAceb ey Óıør-ı maènÀ bì-nevÀya himmet olmaz mı
ŞefÀèat yoġsa da bir tesliyet-gÿy ãoóbet olmaz mı
2
Dimem óÀşÀ bu nÀ-kÀmÀ ümìdi vuãlat olmaz mı
SezÀ-vÀr-ı òiùÀb olmaú gibi bir ruòãat olmaz mı
3
YÀ ehliyyet mi lÀzım baòşiş-i ehliyyet olmaz mı
Esìr-i derd ü firúat lÀ-cerem yeés ülfet olmaz mı
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
V
1
Eger küstÀò isem de çÀre ne bì-çÀrelikdendir
HezÀrÀn úayd u bende düşdigim ÀvÀrelikdendür
2
Göñül cemèiyyeti sevmezse de ãad-pÀrelikdendir
DevÀdan şekvemiz var ise de pür-yÀrelikdendir
3
Sirişkim bì-sebebdir menbaè-ı ġam-òºÀrelikdendir
Maóaldir ġarú-ı eşk olsa gözüm òÿn-bÀrelikdendir
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
VI
1
BelÀ bu kim daóı ãÿret miyim maènÀ mıyım bilmem
SezÀvÀr-ı mekes yÀ loúma-ı èanúÀ mıyım bilmem
2
Esìr-i pìç-tÀb-ı zülf-i müşk-efzÀ mıyım bilmem
111
PerìşÀnì-i ġam menşÿrına ùuġra mıyım bilmem
3
Ġam-ı Yÿsuf’la ùolmış Mıãr-ı istiġnÀ mıyım bilmem
Ġarìú-i Nìl-i óasret ĠÀlib-i rüsvÀ mıyım bilmem
4
BelÀ mevc-Àver-i girdÀb-ı óayret nÀòudÀ nÀ-bÿd
‘Adem sÀóillerin ùutdı dirìġa bÀng-ı nÀ-mevcÿd
19a
Terkìb-i Bend
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Áh kim düşdi göñül bir şeh-i èÀlì-cÀha
Kim òayÀliyle gelür lerze-i dehşet mÀha
2
Reh-nümÀ her keremi biñ elemi cÀn-gÀha
ÒÀr òÀr-ı ġam ile úaldı işim AllÀh’a
3
Söylenilmez bu ne hemrÀza ne òïd hem-rÀha
Fırãatım yoú ki diyem sÿz-ı dilim ol şÀha
4
Derd-i óasretle neler çekdigimi ben bilürim
YÀreme şimdi ne zehr ekdigimi ben bilürim
II
1
Añlamaz mı bilemem yoòsa teġÀfül mi ider
Cigerim pÀreleyüb úatle teéemmül mi ider
2
CÀn òalÀã olmaġı bir daóı taóayyül mi ider
Dime zaóm ursa néolur ġamze tekÀsül mi ider
3
Öyle şehbÀz bu virÀneye tenezzül mi ider
Hep anuñ cevrine èuşşÀú taóammül mi ider
4
TÀ ki öldürmeye biz berg-i niyÀz eylemeyüz
112
Öyle beyhÿde yere sÿz-ı güdÀz eylemeyüz
III
1
Senden ey şÿò ben ümìd-i viãÀl eylemedim
Ùabèına òadşe virüb fikr-i muóÀl eylemedim
2
Rÿz-ı èaşúı şeb-i tÀrìk-i òayÀl eylemedim
Zülf-i kÀfir gibi inkÀr-ı cemÀl eylemedim
3
KÀkülüñ Àhla ber hemzede óÀl eylemedim
Òavf idüb ġamzene bir óarf-i suéÀl eylemedim
4
Úalmadı ãabra mecÀl bilemem èiãyÀnım
Daóı yetmez mi teġÀfülle ġaraø sulùÀnım
IV
1
Beni aġlatma meded ġamze-i òÿn-òºÀruñ içün
Saña kendim öleyim dìde-i bìmÀruñ içün
2
Bu úadar dökme sirişkim leb-i dür-bÀruñ içün
äaúla ol úanları gül-gÿne-i ruòsÀruñ içün
3
Ben belÀlar çekeyim ùurre-i ùarrÀruñ içün
Sen de bir gün ola Àh eyleyesin yÀrüñ içün
4
Derd-i hicrÀna devÀ itmege óasret çekesin
İltifÀt eylemedim deyü nedÀmet çekesin
V
1
Úalmadı sÿziş-i óasretle mecÀl-i efġÀn
Óayretimden idemem óasretimi daòı beyÀn
2
Ne úadar ãaúlasam elbetde olur keşf ü èıyÀn
Úalamaz penbe-i dÀġ içre bu Àteş pinhÀn
3
Niçün itsün bu úadar bu sÿz-ı dil ketm-i nihÀn
Daòı bir söz yoú efendim buna vallÀhi inan
4
Ġaraøım bu ki biraz sÿz-ı güdÀz eyleyeyim
113
Suòan-i èaşú eger küfr ise de söyleyeyim
VI
1
Leb-i laèlüñde bulur Óıør-ı suòan Àb-ı óayÀt
‘Áşıú-ı dil-şude óasret ile olur mı heyhÀt
2
ÚÀtilimsin dir isem ben saña rÿz-ı èAraãÀt
Úanlı gömlekle ider pìrehen-i ten iåbÀt
3
‘Áúıbet ġamze-i cellÀdıñı eyler iskÀt
Raóm úıl raóm ki ey şÿò-ı pesendìde-ãıfÀt
4
ĠÀlib ölmekle senüñ çeşmüñe ãıóóat gelmez
Baña bu derdden ölsem de ferÀġat gelmez
20a
Tercìè-i Bend-i Maùlaè-ı ÒayÀlì
FÀ’ilÀtün FÀ’ilÀtün FÀ’ilÀtün FÀ’ilün
I
1
Úalb bir gencìnedir cismim anuñ vìrÀnesi
Feyø bir baór-ı kerÀmetdir sözüm dür dÀnesi
2
Nuùú bir ùÿùì-i òïş-gÿdur derÿnum lÀnesi
Eşk bir ãahbÀ-yı Àteşdir gözüm peymÀnesi
3
Yeés bir mihmÀn-ı ġamdır òÀùırım kÀşÀnesi
DÀġ bir murġ-ı semenderdir ten Àteş-i òÀnesi
4
‘Aşú bir şemè-i ilÀhìdir benim pervÀnesi
Şevú bir zencìrdir göñlüm anuñ dìvÀnesi
II
1
Geh óaúìúat cilve-gÀh eyler derÿnum geh mecÀz
Geh ãafÀ-yı luùuf-ı óayret geh şikest-i imtiyÀz
114
2
GÀh ãuló gÀh ü ceng ü gÀh nÀz ü geh niyÀz
Biñ belÀ teskìn ider ol ġamze-i óÀùır-nüvÀz
3
IøùırÀrìdür efendim bende bu sÿz ü güdÀz
Maóv olub bir gün bu çeşmim zÀr olur ifşÀ bu rÀz
4
‘Aşú bir şemè-i ilÀhìdir benim pervÀnesi
Şevú bir zencìrdir göñlüm anuñ dìvÀnesi
III
1
Eylemiş zülfüñ perìşÀn rÿy-ı Àteş-tÀbda
ÒˇÀb-ı maómÿrÀne-i çeşmüñ gören meh-tÀbda
2
O siyeh mest-i nigÀh mey nÿş ider miórÀbda
Ben òayÀl-i kÀkül ile böyle pìç tÀbda
3
Söylenür bu güft ü gÿylar meclis-i aóbÀbda
‘Áşúı ol efsÀne ôanneyler óˇayÀl-i òˇÀbda
4
‘Aşú benim pervÀnesi
Şevú anuñ dìvÀnesi187
IV
1
Böyledir óÀl-i dilim vaéllÀhi inkÀr eylemem
Murġ-ı dìnim beste-i tesbìó ü zünnÀr eylemem
2
Bülbül-ÀsÀ her dem efġÀn-ı gül ü òÀr eylemem
MÀcerÀ-yı kÿyına hicrÀnı tekrÀr eylemem
3
Ben zebÀn-ı şuèle-i Àh şerer-bÀr eylemem
Ġamla òoşnÿd olmuşam hìç şekve ıôhÀr eylemem
4
‘Aşú benim pervÀnesi
Şevú anuñ dìvÀnesi
V
1
187
Óastegì-i çeşmim bìmÀrı óakìm itmiş beni
Bu ve bundan sonraki iki bende vasıta beyitleri bu Ģekilde kısaltarak yazmıĢtır.
115
Ol leb-i cÀn-baòş gÿyÀ kim èadìm itmiş beni
2
Øaèf ile gülzÀr-ı maènÀya nesìm itmiş beni
Bir vücÿd olmuş vücÿdumla nedìm itmiş beni
3
Ġamzesi tìġ-ı nigÀh ile dü-nìm itmiş beni
Berú-i óüsni hem òamÿş hem kelìm itmiş beni
4
‘Aşú benim pervÀnesi
Şevú anuñ dìvÀnesi
VI
1
Òaùù-ı rÿy-ı dil-beri ĠÀlib idüb bir şeb òayÀl
Oldum Àòir Àteş-i baòt-ı siyehden bì-mecÀl
2
GÀh fikr-i dÿzaò hicrüñde òÀùır pür-melÀl
Geh cünÿn-ı şevú ile úayd-ı ser-i zülf-i viãÀl
3
TÀb-ı sevdÀ-yı maóabbetden iderken úìl-ı úÀl
Geldi eşèÀr-ı ÒayÀlìden bu maùlaè óasb-ı óÀl
4
‘Aşú bir şemè-i ilÀhìdir benim pervÀnesi
Şevú bir zencìrdir göñlüm anuñ dìvÀnesi
21a
Tercìè-i Maùlaè-ı Neşéet
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
1
Bu gül-sitÀnda bülbül ü cÿ Àhu zÀrımız
Laòt-ı cigerle èuúde-i dil berg ü bÀrımız
2
ŞÀh-ı ümìde şeróa-i pür-òÀr òÀrımız
Eşkÿfelendi dÀġ ile çeşm-i nüzÀrımız
3
Yandı hevÀ-yı èaşú ile ammÀ semÀrımız
116
äoldı açılmadan gül-i ùabè-ı figÀrımız
4
Oldı òazÀn mÀ-óaãal-ı nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi óayf bizim rÿzgÀrımız
II
1
Biñ pìç ü tÀb-ı dilde vü ãad Àteş Àh Àh
Beñzetdi kendüye beni zülf-i rÿ-siyÀh
2
Bir şaòãı böyle eylemesün óaøret-i ilÀh
Göñlüm òarÀb aġlamasam aġlasam günÀh
3
Mesrÿr-ı ôÀhirim ne diyem òÀùırım tebÀh
ErbÀb-ı èaşú böyle imiş böyle vÀh vÀh
4
Oldı òazÀn nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi rÿzgÀrımız188
III
1
Sünbül-sitÀn-ı dil ki leùÀfetle òam-be-òam
Çün mÿy-ı mÀtem oldı perìşÀn hem direm
2
Barú ol çemende şimdi olup Àhÿ-yı óarem
EncÀm-ı kÀr ãaldı bizi óÀke gird-i ġam
3
Yanmaú şemè-veş oldı bize luùf-ı bezm-i Cem
Mÿy-ı sefìd-i mihr ile ùoġdı çü ãubó-dem
4
Oldı òazÀn mÀ-óaãal-ı nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi óayf bizim rÿzgÀrımız
IV
1
Ol òÀnmÀn-ı şeb-nem olan gül olup óarÀb
Esdi nesìm-i òïş yerine Àh-ı şuèle-tÀb
2
Gülşende èìş u nÿşa bedel şimdi sÿz-ı tÀb
äahbÀ-yı eşk bülbüle ġoncalar kebÀb
188
2, 4 ve 5. bendlerde vasıta beyti bu Ģekilde kısaltılarak yazılmıĢtır.
117
3
SevdÀ-yı èaşú u zülf-i perìşÀn-ı òayÀl-i òˇÀb
Yoúdur suˇÀl olunsa begüm bundan ey cevÀb
4
Oldı òazÀn nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi rÿzgÀrımız
V
1
Oldıúça germ èişret ol mÀh-ı şuèle-pÿş
Yüz ÀftÀb-ı nÿr-ı tecellì iderdi nÿş
2
Kendi çerÀġ-ı Ùÿr idi pervÀnesi sürÿş
MestÀne çeşmi naère-zen-i hÿş-dÀr-ı hÿş
3
Ol şuèle-pÀş-ı nuùú idi gül-berk-i terdi gÿş
Efsÿs o gülşene yine biz bülbül-i òamÿş
4
Oldı òazÀn nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi bizim rÿzgÀrımız
VI
1
Esèad òamÿş bezm-i maóabbetde beste-leb
DaèvÀ-yı óÀl-i óaøret-i Neşéet degil edeb
2
Úıldı ôuhÿr òÀmeden ammÀ bilÀ-ùaleb
Gerçe meéÀl-i òÀùırım mÀ-ãadaúdi hep
3
Òayretdeyim bu sırr-ı ġarìbe èaceb èaceb
VaéllÀhi ben de bilmem efendim nedir sebeb
4
Oldı òazÀn mÀ-óaãal-ı nev-bahÀrımız
PirÀne geçdi óayf bizim rÿzgÀrımız
22a
Müseddes
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
118
I
äanmañ bizi kim beste-dil-i nefs-i àavìyiz
ÒÀk-i úadem-i Al-i èAbÀ Muãùafavìyiz
Ne òavf-ı emìrÀn bilüriz ne bedevìyiz
RÀøì-şüde-i óükm-i úaøÀ Murtaøavìyiz
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
Bir şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
II
èÁlemlere iåna-èaşer ebrÀc degil mi
Her biri ser-i mihr ü mehe tÀc degil mi
Tìr-i siteme cümlesi ÀmÀc degil mi
DaèvÀ-yı maóabbet buña muótÀc degil mi
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
Bir şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
III
Naúş-ı hevesi ãafóa-ı dilden sile geldik
TÀ daèvì-i mihr-i neseb-i pÀk ile geldik
ÚurbÀn-ı İlÀhi olup İsmÀèil’e geldik
Çün bezm-i úademden dile geldik bile geldik
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
Bir şÀh-i velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
IV
AèvÀn-ı Yezìd’üñ hele òaãmÀnıyız el-óaú
Laènet-keş-i imÀn-ı dil ü cÀnıyuz el-óaú
Bu maèrekenüñ SÀm-ı NerìmÀnıyız el-óaú
EvlÀd-ı Óüseyniñ úul-ı úurbÀnıyuz el-óaú
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
119
Bir şÀh-i velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
V
Yoúdur bizi tekdìre ÒavÀricde liyÀúÀt
EdnÀmız ider èÀlemi pür-lerze-i dehşet
AmmÀ n’idelüm böyle imiş óükm-i meşiyyet
CÀn baş fedÀ eylesek Esèad ne saèÀdet
İúrÀrımıza sır virirüz èahde úavìyiz
Bir şÀh-i velÀyet úuluyuz hem èAlevìyiz
22b
Tesdìs
Mefèÿlü MefÀèìlün Mefèÿlü MefÀèìlün
I
Tedbìriñi terk eyle taúdìr ÒudÀnuñdur
Sen yoúsun o benlikler hep vehm ü gümÀnuñdur
Birdenbire bul èaşúı bir tuófe bulanuñdur
DevrÀn olalı devrÀn erbÀb-ı ãafÀnuñdur
‘Áşıúda keder n’eyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
II
Mey-òÀneyi seyr itdim èuşşÀúa maùÀf olmuş
Teklìf-i tekellüfden sükkÀnı muèÀf olmuş
Pür-neşée gelüp meclis bì-òavf u òilÀf olmuş
Ġam ãoóbeti yÀd olmaz meşrebleri ãÀf olmuş
‘Áşıúda keder neyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
120
III
Ey dil sen ol dil-dÀre lÀyıú mı degilsin yÀ
DaèvÀ-yı maóabbetde ãÀdıú mı degilsin yÀ
èAõrÀ nedür èAõrÀ’nuñ VÀmıú mı degilsin yÀ
Bu ġam ne gezer sende èÀşıú mı degilsin yÀ
‘Áşıúda keder neyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
IV
Maòzÿn idi bir gün dil mey-òÀne-i maènÀda
EfkÀra döşenmişdim efkÀr düşüp yÀda
Bir pìr gelüb nÀ-gÀh pend itdi èaleèl-Àde
Al destine bir bÀde derd ü ġamı vir bÀde
‘Áşıúda keder neyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
V
Bir bÀde çek efzÿn úap meclisde zìr-dest ol
Atma ayaġın ùaşra mey-òÀnede pÀ-best ol
Alçaàa aúar ãular pÀy-ı òuma düş mest ol
Pür-cÿş olayım dirsen ĠÀlìb gibi ser-mest ol
‘Áşıúda keder neyler ġam òalú-ı cihÀnuñdur
Úoyma úadeói elden söz pìr-i muġanuñdur
22b
Müseddes-i Tanôìr-i Fuøÿlì
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
Yaġmaladı dün èaúlımı bir şÿò-ı pür-fiten
121
Mecnÿn-ı deşt-i èaşúı anuñ Àhÿ-yı Òoten
EùrÀf óüsn ü Ànına diúúat úılınca ben
Gördüm kenÀr-ı bÀġ-ı èiõÀrında pür-çemen
äordum bu òaùù-ı sebze Òotendür didüm didi
Yoú şeró-i pìç tÀb-ı nigÀhındurur senüñ
II
äaldı òalel niôÀm-ı dil ü dìne kÀkülüñ
Virdi şikest reng-i güle bÿy-ı sünbülüñ
Dökdi cihÀna toóm-ı füsÿn òÀl-i fülfülüñ
Açdı metÀè-ı alını ruòsÀr çün gülüñ
Sende bu rütbe fitne nedendür didim didi
ÁåÀr-ı èaşú u sÿziş-i cÀnuñdurur senüñ
III
DünyÀ esìr-i òalúa-i girdÀbıdur anuñ
‘Álem óarÀb-ı ġavùa-i seyl-Àbıdur anuñ
Dürr-i åemìn eşk de şÀd-Àbıdur anuñ
Kemmÿn-zÀr-ı dil hele sìr-Àbıdur anuñ
Vaèdiñ senüñ ne baór-ı süòandur didim didi
Mevc-i serÀb ôann u gümÀnuñdurur senüñ
IV
İóyÀ idüb bu gice çerÀġÀn-ı firúati
Yaúdım fetìl-i dÀġ-ı cünÿn-ı maóabbeti
Buldum fürÿġ-ı şuèle-i Àh-ı nedÀmeti
Seyr eyleyende şeb-nem-i gül-zÀr-ı óasreti
Gül-gÿne-i èarÿs-ı semendir didim didi
Eşk-i dü-çeşm-i òÿñ-feşÀnuñdurur senüñ
V
122
Seyr eyle der-gehinde ġavġÀ-yı èÀlemi
YÀd itdirir fiġÀn ile rÿz-ı Muóarremi
Her sÀèat öldürür beni ol çeşm-i mÀtemi
Kim itdi ehl-i èaşúa bu cevr-i dem-À-demi
Ùavruñ òilÀf-ı resmgehindir didim didi
Úan aġlamaú firÀú ile şÀnuñdurur senüñ
VI
BÀr-ı ġamuñla sìne-i sÿzÀnı dÀġladım
Seyl-Àb deñlü cÿş-ı maóabbetle çaġladım
ÒÀk-i rehine yalvararaú vardım aġladım
Raóm it ki bÀġ-ı mergi firÀúuñla baġladım
Vaãluñ óayÀt-baòş-ı bedendir didim didi
Bunlar òayÀl-i òˇÀb u girÀnuñdurur senüñ
VII
Ùutdum ol ãanèat ile ki semt-i tecÀhüli
Çeşmi unutdı şìve-i ùarz-ı teġÀfüli
Göstermedim o meh-veşe rÿy-ı tekÀsüli
Der-pìş idince ãÿret-i óüsn-i teéemmüli
Bilmem lisÀn-ı ġamze ne fendir didim didi
ĠÀlib zebÀn-ı siór beyÀnuñdurur senüñ
23b
Müseddes
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Küfr-i zülfüñ yÀd iden müémin müselmÀn olmasun
123
Nÿr-ı vechüñ seyreden kÀfir ãanem-òˇÀn olmasun
EbruvÀnuñ fikr iden zÀhidde ìmÀn olmasun
‘Aşúına dil baġlayan èÀlemde şÀdÀn olmasun
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
II
Úatl-ièÀma mÀéil olsun ġamze-i cellÀdlar
Dem-be-dem eflÀke çıksun Àhlar feryÀdlar
ÙÀúatüñ ùÀú eylesün èÀşıúların bì-dÀdlar
Hep gerü úalsun bütün Mecnÿnlar FerhÀdlar
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
III
Kec-külÀh ol bezme teşrìf it mey-i naóvetle mest
Óamle-i ãaff-ı şehìdÀn it olup óançer be-dest
Eyle miréÀt-ı dil-i èuşşÀú biñ kerre şikest
ÔÀhir olsun òïd-perest ile begim dil-ber-perest
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
IV
KÀõib-i ãÀdıú bilinsün imtióÀn it imtióÀn
İtme bir òˇÀhiş-gere iósÀn-ı luùuf rÀygÀñ
Böyle mebõÿl olmasun baóşişlerin şÀhım amÀn
TÀ seçilsün nev-heveslerden gürÿh-ı èÀşıúÀn
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
V
124
Yüz virüb ehl-i niyÀze terk-i nÀz itmek neden
Böyle óüsnüñ var iken bì-dÀdı az itmek neden
Zülfüñ-ÀsÀ medd-i iósÀnı dirÀz itmek neden
Her gedÀya der-geh-i ümìdi bÀz itmek neden
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
VI
Óüsnünüñ olsun bahÀ-yı rÀygÀnı cÀn u baş
ÙÀlibÀn-ı vaãl olan bì-derdden úılsun telÀş
Hep çekilsünler bu bÀzÀrı görüp ehl-i maèÀş
ĠÀlib-i miónet-keşüñ üstünde úalsun ol úumÀş
İsterim óüsnüñ gibi cevrine pÀyÀn olmasun
Tek seni sevmek cihÀn òalúına ÀsÀn olmasun
24a
Taòmìs-i Ġazel-i ÓÀce ÓÀfıô
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Bir şebÀn-geh ki dil olmuşdı òumÀr ile şikest
Şuèle-i cÀnı ôelÀm-ı ġam idüb tìr ü pest
Geldi çün ãubó-ı ãafÀ nÀ-geh o ôÀlim ser-mest
‫زن ف ا ض ف تّ ٔ خٕي كرد ٔ خ ُذاٌ ن ة ي ست‬
‫پ يرٌه چاك َ غسل خُان صراح ّ درَ ست‬
II
Nigehi tìà be-kef Àfet-i cÀn u ìmÀn
Zülfi çeşm-i siyehi fitne-i gül-zÀr-ı cinÀn
125
Bir ùaraf leşker-i Àşÿb-ı esìr-i fermÀn
ٌ‫َ رك سص عرت ذِ جٕ ٔ ن ثص اف سٕش ك ُا‬
‫و يم شب دَش ب بان يه مه امذ سر م ست‬
III
Derd-i hicrÀn ile bu óaste yaturdı ġam-gìn
Şuèle-i Àh idi ancaú yine şemè-i bÀlìn
Perdesinden meger itmiş güõerÀn Àh u enìn
ٍ ‫سر ف را ك ٕش يٍ أرد ت ا ٔاز حسي‬
‫ك فت كً اِ عا شك ديُاوً مه خُاب ت ٌ ست‬
IV
BÀde Àteş-figen-i òırmen-i endÿh u nijend
Mevcesi rişte-i yÀúÿt-ı dili cÀn-peyvend
SÀúì-i òÀãã o gül-berg-i ter ü şekker-òand
‫عارف ٗ را ك ّ چ ُ يٍ تادِ ض ث ك ير دْ ُذ‬
‫ك اف ر ع شك ب ُد ك ر و شُد يب اد پ ر ست‬
V
Kim ùutar sìne-i ferdÀyı bu gün naúde naôìr
BÀde-i cenneti òˇÀhiş-geri kimse anÀ vir
Böyle nuùú eyledi mey-òÀnede dün óaøret-i pìr
‫ت رٔ اٖ زاْذ ٔ ت ر درد ك طاٌ خردِ ي ك ير‬
‫كً و ذادو ذ جسي ه ت ح فً ب مار َ زان ست‬
VI
Bir yaña göñlü şikest itmede ÀåÀr-ı òumÀr
Bir ùarafdan nigeh-i mest ile ol şÿò yıúar
ĠÀlib eyler mi yÀ ruòãat bulıcaú ãabr ü úarÀr
‫خُذِ جاو يٗ ٔ زن ف ك رْك ير َ كار‬
‫اِ ب سا ت ُب ً ك ً چُن تُبً حاف ظ ب ش ك ست‬
126
24b
Taòmìs-i Ġazel-i Fuøÿlì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Beni ol mÀh giriftÀr bilüpdür bilürem
Fikr-i zülfiyle şebim tÀr bilüpdür bilürem
Nicedir òÀùır-ı bìmÀr bilüpdür bilürem
YÀr óÀl-i dilimi zÀr bilüpdür bilürem
Dil-i zÀrımda ne kim var bilüpdür bilürem
II
Bu degil ùavr-ı vefÀ néeyleyem iôhÀr olmaz
ŞÀha sen bende-nevÀz ol deyü ÀzÀr olmaz
Dimezem ki niçün èuşşÀúa vefÀ-dÀr olmaz
YÀri aàyÀr bilüpdür ki baña yÀr olmaz
Bende daòı anı ki aàyÀr bilüpdür bilürem
III
Uyòuyu dìde-i èuşşÀúa óarÀm eyleyeli
Günlerin vÀde-i hicrÀnda şÀm eyleyeli
TÀ bu sevdÀya düşüp úaãd tamÀm eyleyeli
Zülfini ehl-i vefÀ ãaydına dÀm eyleyeli
Beni ol dÀma giriftÀr bilüpdür bilirem
IV
Keşf-i rÀz eyler iken dìde-i ter Àh ü fiàÀn
Sırr-ı èaşú olmaz o fettÀn-ı cihÀndan pinhÀn
127
Çeşm-i gÿyÀsı baña söyledi bì-óarf-i zebÀn
Ben ne óÀcet ki úılam derd-i dilim yÀre èayÀn
áam-ı derd-i dilimi yÀr bilüpdür bilürem
V
EsèadÀ eyleyemem ùoàrısı ben terk-i edeb
Dimezem söyle nedendir bu tecÀhül bu àaõab
Her işi óikmet ü her ùavrı kerÀmetdir hep
YÀrla hem-ãoóbetim olmazsa Fuøÿlì ne èaceb
Özine ãoóbetimi èÀr bilüpdür bilürem
25a
Taòmìs-i Ġazel-i Fuøÿlì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
äorma benden meşreb-i rindÀn-ı bì-pervÀ nedir
Maùlab-ı bì-maùlabÀn-ı vÀdì-i sevdÀ nedir
Ùavr-ı mestÀn-ı şarÀb-ı nergis-i şehlÀ nedir
Öyle ser-mestem ki idrÀk itmezem dünyÀ nedir
Men kimem sÀúì olan kimdir mey-i ãaóbÀ nedir
II
Çeròden ùabè-ı hüner-pìrÀ içün kÀm isterem
Özge nÀ-kÀmım ki ol rüsvÀ içün kÀm isterem
KÀfìr-i bì-dinden MevlÀ içün kÀm isterem
Gerçi cÀnÀndan dil-i şeydÀ içün kÀm isterem
äorsa cÀnÀn bilmezem kÀm-ı dil-i şeydÀ nedir
III
128
Ġamzesinden münderic sırr-ı celÀl ü hem-cemÀl
Òaùù-ı pür-şÿrıyla fikr-i bì-meéÀlim pür-melÀl
Òaşre dek peyveste olmaú yÀ neden bu úìl úÀl
Vaãldan çün èÀşıúı müstaġni eyler bir viãÀl
èÁşıúa maèşÿúdan her dem istiġnÀ nedir
IV
Vaãf-ı óüsni pÀk-i müsteånÀ bilen èÀrif degil
Úadr-i yÀrı cümleden bÀlÀ bilen èÀrif degil
Öz vücÿduñ èÀlem-i kübrÀ bilen èÀrif degil
Óikmet-i dünyÀ vü mafìhÀ bilen èÀrif degil
èÁrif oldur bilmeye dünyÀ vü mafìhÀ nedir
V
Naúd-ı èömrüñle degiş keser eger naúd-i ġamı
Levó-i sìneñden silersen naúş-ı úayd-ı merhemi
Ùabè-ı ĠÀlìble hemÀn sÀèat úılursın hem-demi
Áh-ı feryÀduñ Fuøÿlì incidübdür èÀlemi
Ger belÀ-yı èaşú ile óoşnÿd isen ġavġÀ nedir
25b
Taómìs-i Reéìs-i RÀşid Efendi
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ben didimse èarãa-i cennet sevÀd-ı ŞÀmdır
Nüktedir úaãdım úıyÀs itme ĥayÀl-i ĥÀmdır
Noúùa ãıġmaz nuùúa gelmez bir ġarìb ìhÀmdır
èÁrıø-ı dil-berde ãanma òaùù-ı èanber-fÀmdır
129
èAks-i dÀġ-ı sìne-i üftÀde-i nÀ-kÀmdır
II
Berú-i óüsnüñ bì-úarÀr itdi dil-i mecrÿóumı
Yaúdı yandırdı çenÀr itdi dil-i mecrÿóumı
Áb-ı tìġuñ çeşme-sÀr itdi dil-i mecrÿóumı
Tìà-ı àamzeñ dÀà-dÀr itdi dil-i mecrÿóumı
PehlevÀnum ol kemÀn ebrÿlaruñ óaccÀmdır
III
Nìller naúş itmiş ol sìmin beden bÀzÿlara
Baú semen-zÀr-ı ãafÀda sünbül-i ĥod-rÿlara
Dÿrdan seyr it ùutulma zülf-i èanber-bÿlara
Gerdenüñde dÀne-i òÀl ü siyeh-gìsÿlara
Murġ-ı dil üftÀdedir gÿyÀ esìr-i dÀmdır
IV
Gerçi kim gÿş-ı güle girmez hezÀruñ şekvası
Dil dil eyler ġonce-i ol dil-figÀruñ şekvası
Aãlı yoú bir söz midir her bì-úarÀruñ şekvası
Úılca úaldı dil diyü èuşşÀú-ı zÀruñ şekvası
MÿmiyÀnuñ vaãfını cÀnÀ saña ìhÀmdır
V
Òaùùı sevdÀsında ey ĠÀlib òıred pür-nÀledir
YÀ sevÀd-ı sÀye-i güldür yÀ dÀġ-ı lÀledir
Áh-ı mestÀndır yÀ dÿd-ı Àteş-i seyyÀledir
MÀniè-i mehtÀb olan ãanma òusÿf-ı hÀledir
èÁrıø-ı yÀr üzre RÀşid òaùù-ı èanber-fÀmdır
VI
Ey cihÀn-ı cÿd u luùfuñ cevher-i yek-dÀnesi
130
Dest-i fikrüñ zülf-i pìç-À-pìç-i müşkil şÀnesi
Rükn-i reéyüñ üzre úÀéimdir kerem kÀşÀnesi
Ne yapılmışdır ki veél-óÀãıl göñül vìrÀnesi
Kaèbe yapmaġla berÀberdir ÒudÀ èallÀmdır
26b
Taómìs-i Neşéet Efendi
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀ’ilün
I
Olduñ hilÀl-i øaèf ile ey mÀh øiyÀda ol
EnvÀr-ı èaşú u şevú ile her şeb ziyÀde ol
äaón-ı çemende gül gibi neşv-i nemÀda ol
Bezm-i ùarabda dÀèimì õevú u ãafÀda ol
BÀlìn-i bezm-i èÀúıbete ittikkÀda ol
II
Virsün bu neşée ùabèuña ãıóóat òucestelik
Dil-dÀrı bend ide saña dil-dÀre bestelik
Reng-i ruòına irmeye aãla şikestelik
Nergis-miåÀl bir söz ola sende óastelik
Òurrem nihÀd-ı gül gibi òoş-dil-küşÀde ol
III
Olsun nizÀr-ı øaèf ile çün şÀó-ı yÀsemen
Bÿy-ı ãafÀ virür yine òulú çemen çemen
Sen óüsn-i èÀfiyetde ol ey mÀh-ı gül-beden
İdem hemìşe óÀsidine bu duèÀyı ben
Hìç óaste-óÀl olma ki dÀr-ı şifÀda ol
131
IV
Zaòm-ı nigÀh-ı düşmen içün olma müstemend
èAyn-ı úaøÀya kendisi uġrar o derd-mend
Úılsun bu tÀb-ı şuèle-i fikrüñ senüñ bülend
Olsun hemÀn çeşm-i bede çeşm-i bed-sipend
Düşmen helÀk sen daóı óıfô-ı ÒudÀda ol
V
Gördüm cenÀb-ı Pertevi ãıóóatle kÀm-rÀn
ĠÀlib didüm ki ġayrı bizimdür bütün cihÀn
ZìbÀ buyurdı luùf ile şÀh-ı suòenverÀn
Neşéet ãafÀ-yı òÀùır-ı yÀrÀn içün hemÀn
äıdú u ãafÀda hem-dem-i ãubó-ı duèÀda ol
27a
Taómìs-i Ġazel-i Pertev
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Maùlaè-ı ebrÿların taómìs ü tanôìr eyledik
èÁúıbet kesdik ümìdi sell-i şemşìr eyledik
Áteş-i hicrÀna bu vech ile tedbìr eyledik
NÀle-i pür-sÿzumuzla çünki söz bir eyledik
Yana yana derdimiz ol şÀha taúrìr eyledik
II
Çoú recÀlar eyledik ol mÀh-ı evc-i rifèate
Şeb-nem-i eşki niåÀr itdük düşüp maóviyyete
Gelmedi ìmÀna inãÀf itmedi bu firúate
İtmek içün óüzn-i dil teésìr o Yÿsuf-ùıynete
Áyet-i maózÿni-i Yaèúÿb tefsìr eyledik
132
III
Eylemezse cebr-i òÀùır ol meh-i pür-şìvemiz
Baú neler söyler ne rüéyÀlar ãayıúlar bendeñiz
Ey mürüvvetsiz óaúìúatsiz vefÀsız vaèdesiz
Sen sarÀy-ı úalbimi itdüñ òarÀb ammÀ ki biz
Naúãı ile çoú dil-i bìmÀrı taèmìr eyledik
IV
KÀkül-i LeylÀ’dan ÀġÀz eyleyüp efsÀneye
Eyledik èaùf-ı suòan Mecnÿn’a andan lÀneye
ÁşinÀlıú riştesin rabù itdik ol bìgÀneye
Gerçi yÀrÀn didiler pür-gÿ dil-i dìvÀneye
Baóå-ı zülf-i yÀrı ammÀ biz de zencìr eyledik
V
Bindi bir deste gül-i òïd-rÿ alup zevraúçeye
Kendi gibi bir iki bed-òÿ alup zevraúçeye
Böyle söyler ĠÀlib’e úarşu alup zevraúçeye
Bu gice Keşmìri bir meh-rÿ alup zevraúçeye
SÀyesinde Pertev meh-tÀb-ı Keşmìr eyledik
27b
Taómìs-i Ġazel-i Pertev
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀ’ilün
I
Sìnem şerÀr-ı óasrete külòan degil midir
Çeşmim nihÀl-i şeróaya gülşen degil midir
èAúlım hevÀ-yı òayrete òırmen degil midir
Göñlüm òayÀl-i dil-bere mesken degil midir
Çeşmim o cÀy-ı dil-keşe revzen degil midir
133
II
Bilmem ne iètiúÀd ile sevdim o kÀfiri
Hìç jÀle der-kenÀr ide mi mihr-i enveri
Çeşmimde hem-çü merdümek-i dìde var yeri
Áġÿş-ı teng-i vuãlata çün gelmez ol perì
Nÿr-ı müşaóóaã oldıġı rÿşen degil midir
III
ÙÿfÀn-ı ıøùırÀbda dil lenger almada
CÀn sÀóili ümìdde óasretle úalmada
Baór-ı fenÀya keştì-i endìşe ùalmada
BìgÀne ÀşinÀ yine èummÀna ùalmada
ErbÀb-ı èaşú èaúlına yelken degil midir
IV
Ey ġonce iftiòÀrı úo óüsn-i edÀ ile
Bir gün olub çemende úalursın èaãÀ ile
CÿbÀr-ı luùfı ãanma muúÀbil ãabÀ ile
Bir ùutma yÀr-ı ãÀdıúını bì-vefÀ ile
HercÀyidir sürÿr-ı ġam evden degil midir
V
Bir şeb yaturdı ĠÀlib-i nÀ-çÀr-ı bì-nevÀ
Yaúmışdı cÀnın Àteşe pür-derd-i bì-devÀ
AmmÀ bu beyti oúur itmez Àh ü vÀ
Cevr ücefÀ-yı yÀr-i sitem-kÀr PertevÀ
Luùf-ı sipihr-i dÿndan ehven degil midir
28a
Taómìs-i Ġazel-i ÒayÀlì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
134
I
“NefeònÀ”189 nefòasın gÿş itmeyenler nÀyi bilmezler
MiyÀn-ı cÀn u cÀnÀnda bu hÿy-ı hÀyı bilmezler
Nefes nÀ-ÀşinÀlar gevher-i maènÀyı bilmezler
CihÀn-ÀrÀ cihÀn içindedir ÀrÀyı bilmezler
Şu mÀhiler ki deryÀ içredir deryÀyı bilmezler
II
äafÀ ser-òïşlarına ġam şarÀbuñ añma ey zÀhid
Özün ãaymazlara maóşer óesÀbuñ añma ey zÀhid
HevÀ sÀéillerine yoú cevÀbuñ añma ey zÀhid
ÒarÀbÀt ehline dÿzaò èaõÀbuñ añma ey zÀhid
Ki bunlar ibn-i vaút olmuş ġam-ı ferdÀyı bilmezler
III
Görürler şems-i èaşúuñ pertev-i nÿrın uyanıúlar
Meh ü mihri úızıl bir pula ãaymaz baġrı yanıúlar
èAceb raããÀd-ı óikmet cÀh-ı fikretde ne ãayıúlar
Şafaú-gÿn úan içinde dÀġını seyr eyler èÀşıúlar
Güneşden õerre görmezler felekden ayı bilmezler
IV
ÇerÀġın rÿşen itmiş nÿr-ı vaódetden yaúup bunlar
Úararmazlar cihÀn ôulmÀtına aãla baúup bunlar
İrerler úaèr-ı baóre mevc-i seyl-ÀsÀ baúup bunlar
Óamìde úadlerine rişte-i eşki ùaúup bunlar
Atarlar tìr-ı maúãÿdı nedendir yÀyı bilmezler
V
Tecerrüd nÀmına varmış dilüñ bir baór-ı èummÀnı
Aña ġarú oldı dirler ĠÀlib-i bì-ãabr u sÀmÀnı
Úomazdım dÀmenüñ biéllÀh elden olsa dÀmÀnı
189
Ayet cüz’ü olup “biz üfledik.”manasındadır.
135
ÒayÀlì faúr şÀlına çekenler cism-i èüryÀnı
Anuñla faór iderler aùlas-ı dìbÀyı bilmezler
28b
Taómìs-i Şemèi ZÀhid
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Cebhe-i meh-veş-i şuèle-zen-i meydÀnında
Dil hemÀn vechinüñ ol pertev-i seyrÀnında
Çerò-i óüsnüñ ne nişÀn virdi bu devrÀnında
Gösterüp úavs-i úaøÀ úudreti müjgÀnında
èÁşıúuñ tìr-i belÀ sìne-i sÿzÀnında
II
Nìm nigÀhuñ ile üftÀdelere úıl ìmÀ
Mürde-i cÀn ola şÀyed ki yeñiden ióyÀ
Göñlümüz çÀh-ı õaúanda yeriñ itsün peydÀ
Zülfini boynıma bend it olayım bir şeydÀ
Şöyle zencìr süreyim maóbes-i dìvÀnında
III
èÁrıøuñ vasfı ile dÀniş-i èÀlem iñiler
èArãa-i şÿóiye sulùÀn-ı ser-efrÀz didiler
Cümle òubÀn-ı cihÀn òalúa be-gÿşuñ idiler
Yÿsuf-ı Mıãr-ı zamÀnsıñ nice Yÿsuf gibiler
Eli peymÀnçe ùururlar ãaf-ı erkÀnında
IV
İdemez deyr-i muġÀn da müjem emlÀ miålin
Hem nigÀr óÀne-i Çìn içre yoú ÀlÀ miålin
äanemÀ ãunéı ÒudÀ úande var aèlÀ miålin
136
RÀhib-i rind-i cihÀn görmemiş aãla miålin
äuver-i mülket-i Çìn aèôam-ı deyrÀnında
V
Felek-i Óüsrev-i DÀrÀda ol ülkersin kim
İden İskenderi mirèÀt-ı pür-enversin kim
ŞÀh-ı evreng-i dü-giti Cem’e efsersin kim
Hele bahadır-ı şeh èÀli vü ekbersin kim
Yedi òan rütbesi var ahúar-ı derbÀnında
VI
Yed-i meşşÀùe-i úudretle cemÀlüñ ecmel
Kütb-i ùalèatına úaşların iki cedvel
Oúudum şeró-i yüzüñ Àyet-i vaãlın münzel
Seni vaãf itdi baña òˇÀce-i ders-i evvel
Ki åebÀtuñ var imiş èahd ile peymÀnında
VII
Úılup itlÀf-ı cesed úaùè-ı ümìd itme didüñ
Sen Reşìd nìk ü bed úaùè-ı ümìd itme didüñ
Meded ey kÀn-ı meded úaùè-ı ümìd itme didüñ
Çünki luùfumdan ebed úaùè-ı ümìd itme didüñ
İder ümmìd-i èaùÀ èUlvì perìşÀnında
29a
Taómìs-i Ġazel-i Şemèi ZÀhid
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Ne oúur dil seóerì gÿşe-i eyvÀnında
Ne der ol bülbül-i úudsì ruòunuñ şÀnında
Òÿn-ı dilden var eåer dìde-i mestÀnında
137
Òaù-ı lem çekdi kemÀn vÀdi-i pìşÀnında
Nevk-i peykÀn-ı müjeñ ġamze-i fettÀnında
II
Aúıdup óasret ile dìde-i dilden bu nemi
Cÿş ider bir gün olur èayn-ı sebìl nedemi
İctinÀb eyle ki dìvÀnelerüñ var bu demi
Rabù úılup silsile-i èaşúun ile gerdenimi
Úayd-ı bend olmada dil sicn-i zeneòdÀnında
III
Gül-bün-i óüsnine şÿrìdelerüñ hep dirilür
Sebú ol meclis-i şÿrÀda ãabÀóın dirilür
äïfì seccÀdeleri cümleden evvel serilür
Gül cemÀlüñ göre ger deşne-i ãabrı úırılur
Úaèr-ı cÀhda hele şol Yÿsuf-ı KenèÀnında
IV
Felegüñ òÿr-ı ruòuñ miåli meh-i enver yoú
ÓÀl-i menşÿrına neôÀre olur aòteri yoú
Anda dir ġayride bu ãunè-ı ÒudÀ’nuñ yeri yoú
Bir büt-i nÀdire taãvìrdür o ãuret-geri yoú
Ki nigÀrende-i ġayb úavlì secirÀnında
V
Úurılur her seóeri şevket ile dìvÀnuñ
Düzilür devleti DÀrÀ gibi hep erkÀnuñ
Cemè ider peyk-i ãabÀ óÀøır ulu yÀrÀnuñ
Yed-i peymÀnçe-i peymÀn-ı cihÀn peymÀnuñ
äaf-be-ãaf òalú dururlar der-i dìvÀnında
VI
Olamaz úulluġına her şeh-i DÀrÀ-şÀyÀn
Virmez ol nièmeti her şaòãa şehÀ bu devrÀn
138
CÀnına minnet idi olsa úapunda der-bÀn
Ey şehen-şÀh-ı cihÀn dÀver-i dÀd-ı òakan
ÒÀtime èacz ire bevvÀbınuñ iósÀnında
VII
Ey èaùÀ kÀnı vefÀ maèdeni èÀdil òünkÀr
Ne revÀ óasret ile aġlaya dÀéim dil-i zÀr
Úalmadı bende o demden berü ÀrÀm ü úarÀr
Sen kerem-pìşe didüñ vaède-i vuãlatdur kÀr
Öyle meémÿl ider elbet bu åenÀ-òˇÀnında
VIII
Gösterüp luùf ile èUlvìye yine rÿ naômı
Eyledi cÀnı dimÀġın gene òoş bu naômı
DÀġ-ı sìnemde olan küllere bir ãu naômı
èUlviyÀ remz ile tenaôôur iderek bu naômı
Dür gibi dizdi Reşìd çün reh-i èunvÀnında
30a
Taómìs-i Şemèi-zÀde Reşìd Efendi
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
DilÀ eyle teveccüh ãıdú ile bir merd dÀnÀya
ÓicÀb-ı sÿret refè it iregör sırr-ı maènÀya
Begim èÀlemde olur mı ki bundan özge ser-mÀye
Óuãÿl-ı kÀm içün beyhÿde düşme fikr-i ferdÀya
Tevekkül birle rabù it úalbiñi tevfìú-i MevlÀ’ya
II
èArÿs-ı dehr-i nÀ-fer cÀmdan ol kim gürìz eyler
HemÀn emÀre-i meşÀùa ile òoş-sitìz eyler
139
Hele merdÀn-ı Òaú’dır õÀtını her kim temiz eyler
Zen-i dünyÀdan ièrÀø eyleyen kendin èazìz eyler
äalÀó Yÿsuf’a baú virmedi dÀmen-i ZüleyóÀ’ya
III
Sürÿr-ı inzivÀdır gÿşe-i vaódeti bil naãlı
Zihì peyġÿle-i esrÀr müyesser ola yÀr vaãlı
Firìb olma fuøÿl-ı cÀda maèdÿmdur bahÀr faãlı
äafÀ èuzletdedür şÀh-ı cihÀn ölsek de yoú aãlı
Değişme ehl-i dil künc-i ferÀġı mülk-i verÀya
IV
İder zÀhid-i òod-bìn bir úurı ġavġÀ ile úÀli
MaúÀm-ı maóvdır èÀriflerüñ ÀrÀm-geh óÀlì
RıøÀ-dÀde-i Óaú erür alursa egnine şÀlı
İdenler úÀf-ı istiġnÀda pervÀzı olur èÀlì
ÚanÀèatdür viren şÀn-ı bülendi nÀm-ı èanúÀya
V
Sipihrüñ mihrine aldanma çeròüñ añlamaz ülfet
Dü-tÀ úaldı hilÀlin úaddini sen andan al èibret
Olursa müşteri necm-i saèìdüñ eylemez himmet
Òam eyler úÀmetin dÿş-ı øamìrüñ pertev-i minnet
Furÿġì Àriyet úoymuş mehi seyr it nesìmÀya
VI
CenÀb-ı Òaú ider her úuluna bir gÿne bir iósÀn
Yine şems ü úamer-veş õÀt-ı nÿrına úılur şÀyÀn
[…….]190 Òÿrşìd-i lemèa-sÀz ile olur seyrÀn
CihÀna èÀlì-semt-i pertev-i luùfı ider yeksÀn
MesÀ virür øiyÀsı ÀfitÀbuñ zìr ü bÀlÀya
VII
190
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
140
Øamìrüñ pertev-i Àyìnesidür vech-i Àdemde
Aña maôhar düşen añlar cemÀli óüsn ü òÀtemde
Taãaddì-i naôar yoú lücce úaldı òüzn ü mÀtemde
Görür rÿy-ı murÀduñ münèakis bu bezm-i èÀlemde
NigÀh-ı germ ile ãÿret viren miréÀt-ı dünyÀya
VIII
Hele èÀrif olanlar añlamış ÀsÀyiş-i dehri
Kim eyler õevú-i rÀóatda bilen ÀrÀyiş-i dehri
Úabul eyler mi ãanduñ cebece baòşÀyiş-i dehri
Felek-mesned olur terk eyleyen ÀlÀyiş-i dehri
Naôar úıl çeşm-i èibret ile bu daèvÀda mey-òÀneye
IX
CenÀb-ı úÀdir-i muùlaú-ı kerìm èizze şÀne
İder rÿzı naãìbüñ dÀniş-i èuşşÀú biñ dÀne
Bu meydÀn-ı óaúìúatde Reşìd ol merdüm-i dÀne
ÒudÀdan bil umÿruñ úÀéil ol gel emr-i YezdÀne
Ümìdüñ baġlama èİzzet ne aèlÀya ne dÀnÀya
31a
Naèt-ı Şerìf-i Balmumcı Şeyò-i Úudsì Efendi-zÀde
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
1
ElÀ ey mefaòir èÀlem óabìb-i óaøret-i sübóÀn
Şefìè-i èÀúıd èÀãì hem muùÀè-ı cümle üns ü cÀn
2
SezÀdır şÀn-ı levlÀke vire èuşşÀú hezÀr èunvÀn
Ki zìrÀ şÀrió ü vaããÀfuñ oldı Àyet-i ÚuérÀn
3
CemÀlüñ nÿrınuñ zerresidir òÿrşìddeki raòşÀn
Delìl-i veéş-şems ile veéê-êuóÀdır ġayet bürhÀn
141
4
Senüñ Kaèbe-i kÿyında olanlar üften ü òìzÀn
ÙavÀf eyler müdÀm kerrübiyÀn rehberdurur RıêvÀn
5
Der-i vÀlÀna der-gÀh-ı ÒudÀ dirsem ne var elÀn
Diler óalúa be-gÿşuñ olmasun bunca gedÀ şÀhÀn
6
Ki yüz yigirmi dört biñ enbiyÀ peyġamber-i õì-şÀn
Muóìù-i dÀirüñ anlar ki sensin merkez-i devrÀn
7
Dü-èÀlem tekye-gÀhında seni Óaú úılmış ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb bu ümem ôıllında dervìşÀn
II
1
ZebÀn-ı òÀmem ister medóüñ ey seyyid-i èÀlem
Velì muèciz-beyÀn olsa yine èÀciz olur ol dem
2
ÓuãÿãÀ tercümÀn-ı ġaybdan söyler lisÀn raúam
Hele taèrìf idemez olsa ger bir şaóã-ı MesìóÀ-dem
3
Seni medó eyledi ferd-i vÀóid ey zübde-i Àdem
Ki miréÀt-ı ãıfÀt u õÀt-ı Óaúsın yoúdurur şübhem
4
Beni it Àyine-i óüsnüñe maôhar budur nÀlem
Dil-i nÀ-şÀdımı şÀd eyle raómından ola óurrem
5
Yed-i nÀzından iósÀn eyle ey şÀh rüsül-i zemzem
ŞifÀl-i köhne-ÀsÀ ser-nigÿn olsun o cÀm-ı Cem
6
Mürìd-i èaşú diler yaşım nigÀhuñ luùfıdur merhem
AmÀn islÀk u irşÀd bÀbıñı fetó úıl baña her dem
7
Dü-èÀlem tekye-gÀhında seni Óaú úılmış ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb bu ümem ôıllında dervìşÀn
III
1
Zihì sulùÀn-ı dìn şÀh-ı zemìn ü bÀ semÀ el-óaú
LibÀs-ı tÀc-ı mièrÀc leyle-i İsrÀ sezÀ el-óaú
2
Getür rümūz-ı Óaú hem şuèle rÿz-ı kibriyÀ el-óaú
CihÀna maóø-ı raómet èÀlemine pÀdişÀh el-óaú
3
ŞehenşÀh-ı hüviyyet ser-firÀz-ı enbiyÀ el-óaú
142
Eşigin úıble-i óÀcÀt murÀdum ilticÀ el-óaú
4
Kerem-kÀnı kerìmüèş-şÀn amÀn èafv-ı èaùÀ el-óaú
Esìr-i pençe-i emÀreyim eyle rehÀ el-óaú
5
NiyÀzım óaøretüñden zÀr u zÀr ãubó u mesÀ el-óaú
Olaydım òalvetüñde terbiyet ey meh-liúÀ el-óaú
6
Siyeh-rÿ úoyma ôulmetde beni nÿr-ı hüdÀ el-óaú
Dönerim òalúa-i devrÀnda virdüm bu nidÀ el-óaú
7
Dü-èÀlem tekye-gÀhında seni Óaú úılmış ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb bu ümem ôıllında dervìşÀn
IV
1
EyÀ faòr-i cihÀn miréÀt idende õÀtını AllÀh
Bilürüm server-i Ál-i èabÀsın yÀ Resÿluèl-lÀh
2
Vücÿd-ı òamse vü yekser görüp bir şÀlda nÀ-gÀh
ÒayÀl-i bÀùıl itdik èafv buyur didiler eyvÀllÀh
3
Tecellì vü ãıfÀt-ı lem-yezel vechindedür vallÀh
Nümÿ-dÀr-ı òavÀã-ı muècizÀtuñ eyler ÀgÀh
4
Gelüp ìmÀn-ı ãıdúa müéminÀn hìç úalmadı güm-rÀh
èAtìú-i yÀr-ı ġÀr ãÀóibüèl-ãıddıú eminuèl-lÀh
5
Beni mest eyledi sırr-ı óafiyye bÀdesi ey mÀh
ŞarÀb-ı kübrevì nÿş itdi FÀrÿú èadli ile AllÀh
6
Ùuyınca sırr-ı èaşúı cÀmièül-KuréÀn didi yÀ şÀh
Bu dört meslek saña çehren virilmiş şübhe yoú bièllÀh
7
Dü-èÀlem tekye-gÀhında seni ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb dervìşÀn191
V
1
RiyÀ vü semèe çirk-Àbundan itdim dÀmenim çìde
Dilerim kim göñül nefsim hevÀsın nefy vü kem ide
2
191
NidÀ-yı ġaybı irdi óÀøır olun ãavm-ı temcìde
Bu dize eksik yazılmıĢtır.
143
Saóÿr-ı nièmet-i Òaú óˇÀn-ı luùfı ãÀóib-i ümmìde
3
SivÀdan eyledim imsÀk getürdüm cÀnı tÀ gide
Ki didüm süfre-i feyøine Àh ben rÿy-ı mÀlìde
4
Zihì èizzetdür ifùÀr eylemek bezm-i efendìde
Naãìb olmaz bu her şaòãa ne mümkün göre her dìde
5
BióamdillÀh müyesser oldı yüz gösterdi necìde
Dil-i zÀr şevú-i èaşúından uyandı remz-i teéyìde
6
ÒudÀ rÿzı úılubdur õikrimi çün õikr-i taómìde
Kerem it çek beni sen dÀéire-i sırr-ı tevóìde
7
Dü-èÀlem-i tekye-gÀhında seni ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb bu ümem ôıllında dervìşÀn
VI
1
Nice taèrìf ü tavãìf eylesem aãla dilim dönmez
N’olur óÀli anun kim èayn-i ièlÀn bir gözin süzmez
2
ÓayÀt-ı cÀvidÀnıdur nigÀhuñ gördi dil ölmez
MaèÀõ-allÀh ger aèrÀø eylesin hergiz cihÀn gülmez
3
SirÀc-ı sırr-ı Óaú mişkÀt-ı mıãbÀó ile sönmez
Úalubdur fülk-i dil deryÀ-yı òayretde neden yürümez
4
Meger úayd-ı èalÀiú riştesiydik aód-i cevzimiz
Meded senden olur yoòsa elem irmez gözüm görmez
5
Reşìd-i mücrimi óÀşÀ efendim luùf idüb sözümüz
Zihì èaşú-ı İlÀhì defter-i èaşúı ebed dürmez
6
NiôÀm ü Óayy-i şerèì müfsìd-i ġayr-ı Óaú düzmez
Gelür vecde dilÀ şevú-i cemÀl-i nÿrını bölmez
7
Dü-èÀlem-i tekye-gÀhında seni Òaú úılmış ey sulùÀn
Çü õÀtuñ úutbüèl-aúùÀb bu ümem ôıllında dervìşÀn
32a
144
Taómìs-i Reşìd Efendi
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
KelÀmuñ remzine mÀlik olaldan ey büt-i zìbÀ
Elimden düşmedi bir dem benim bu ãÀġar-ı ãahbÀ
SezÀdır èìş u nÿş basù idersem bezmini cÀnÀ
Óadìå-i laèlin ey sÀúì oúursa úulúul-ı mìnÀ
ÓarÀbÀta o demde yüz ùutar dünyÀ vü mÀfìhÀ
II
CemÀlün pertevinden pür-øiyÀdur çeró ne ùaúı
Senüñ Àteş-i mihrinmiş viren bu mihre iórÀúı
Ufuúdan ser-nümÿn-ı kÿyına Óaú úıldı ióúÀúı
Şafaú şevú-i ruòuñla şuèle-zÀr itmişdi ÀfÀúı
äarup fÀnÿs-ı mihr-i èaşúına yaènì bir el vÀlÀ
III
Derinde bende-i òalúa-be-gÿş oldıġıma şÀdım
Ki zìrÀ vaãfını şeró eyledi pür-cÿş-ı süccÀdım
Sen ey ãunè-ı ÒudÀ virsen yine ben mÀder-zÀdım
Melekler Kaèbe-i kÿyuñ ùavÀf eyleriken Àdem
Henüz Àb u güle úonmışdı bir dürr-i yetim-ÀsÀ
IV
O dem ey nÀz-perver nÿr-ı Óaúla çehre ùolmışdı
HezÀrÀn èÀlemüñ òalúı heme pür-behre olmışdı
Saña óuddÀm ü lÀlÀ çün olanlar şöhre bulmışdı
Senüñ gehvÀre-keş dÀyeñ felekde zühre olmışdı
Daòı pehlÿsına vaøèolmadan ol Àdemüñ
V
Nice sırr-ı óaúÀyıú óadn bulup èUlvì bu mektebde
ReşìdÀ keşf-i esrÀre gelüp èUlvì bu mektebde
145
Dürer-bÀr-ı rümÿzından alup èUlvi bu mektebde
DehÀnuñ sırrına vÀúıf olup èUlvì bu mektebde
Yüzinden Àyet-i óüsnüñ oúutdı òˇÀce-i dÀnÀ
32b
Reşìd Efendi
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
DilÀ ber-geşte-i èaşúım ki min èaôm-i remìm var
Zihì Yaóyaéül-èiôÀmdan muóyì-i cÀn-ı raómìm var
Hele “lÀ-yenfeu”192 sırruñ fehìm úılub selìmim var
GülistÀn-ı óaúÀyıúda şehÀ bir òoş nedìmim var
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
II
Senüñ bu cÀmiè-i óüsnünüñ idüp èuşşÀúını mecmÿè
Yüzinden ders-i muãóÀf Àyet-i mıãbÀó olup mesmÿè
Ruòuñ şeróinde mestÿr òaùù-ı Yesrib ey şeh-i yenbÿè
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
III
RiyÀø-ı ùalèatuñda ġonca-ı verd nev-res ü peydÀ
NihÀndır gül-bün-i rÿyuñda çendÀn bülbül-i şeydÀ
ÒayÀl-i sünbülüñle her gicem çü nìk şeb-i yeldÀ
Ùulÿè-ı şemsden evvel ne ùoġar gör göñül-i ferdÀ
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
192
Muémin Suresi: 40/52 “Fayda vermez.” manasına gelmektedir.
146
IV
Dem-À-dem Kaèbe-i kÿyuñ ùavÀf saèyÿndaèÀşıúlar
Getürdi Merve-i èumre ãafÀda õÀt-ı ãÀdıúlar
Didiler dÀġ-ı óasret sìnede iken baġır yanıúlar
Zihì bu vaède-i vuãlaù zihì teşbìr-i sÀbıúlar
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
V
MeşÀmm-ı cÀnıma ìrÀå ider bu naômla òoş-bÿ
Degüldür nÀfe-i müşk-i Òoten ey dìdesi Àhÿ
Meger kim caèd-ı zülfüñ bÿyı şeb-bÿsı úad-ı dil-cÿ
Reşìd çün mest olub mestÀne óÀletle dedi yÀ hÿ
Seóer-òìzÀna peyk-i bÀr olur ãubó-ı nesìmim var
DimÀġ-ı cÀn muèaùùar eyleyen èanber-şemìm var
33a
Secde-güõÀrì-i òÀme-i şikeste pÀ der-i miórÀb-ı teşekkür
Óaøret-i ŞehriyÀr-ı cihÀn-ÀrÀ emìrüèl-müminìn sulùÀn ül-mücÀhidin sulùÀn Maómÿd Òan-ı
åÀnì eyyede AllÀh u naãr óazz
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
LivÀ-yı besmeleyle fetó idince óıãn-ı ÚurèÀnı
MübÀrek sÿre-i “inne-feteónÀ”193 çıúdı èunvÀnı
2
Tefeéül úaãd idüp bu beyt-i maèmÿr-ı mübÀrekle
Şürÿè itdim beyÀna óüsn-i vaãf-ı şÀh-ı devrÀnı
3
Şeh-i DÀrÀ-òadem dÀdÀr-ı dÀd-ÀrÀ- yı èÀlem kim
Ferìdÿn-Sikender der-geh-i èadlinde der-bÀnı
4
193
MeġÀzì-pìşe sulùÀn-ı mücÀhid fì-sebìli’llÀh
Fetih suresi 48/1 “muhakkak biz feth ettik , biz açtık.” manasına gelmektedir.
147
İder dergÀ(h)ına şÀhÀn èÀlem vaøè-ı pìşÀnı
5
Odur tÀc-ı òilÀfetle serìr-ÀrÀ-yı úutbiyyet
Odur şÀn-ı şerefle mihr-i èÀlem-ùÀb-ı nÿrÀnı
6
KemÀlÀt u maèÀrifle muóallÀ õÀt-i pür-cevri
MübÀrek úılup ÀgÀhına mülhem rÀz-ı pinhÀnı
7
O òÀkÀn-ı èaôam u maôhar-ı inna ceèalnÀ kim
ÒilÀfet taòtınuñ óÀlÀ odur şÀh-ı SüleymÀn’ı
8
Nice yıldır dem-À-dem úan aúar mìzÀb-ı tìġından
Yine pas ùutmayor cevher gibi şemşìr-i bürrÀnı
9
NigÀh-ı òışmına ùÀúat getürmez SÀm-ı pür-heybet
GüõÀriş-yÀb ider úahrı ten-i saòt-NerìmÀnı
10
Nemi Rüstem diyüp Rüstem úaçardı pìş-gÀhından
GümÀnından eger pür-tÀb ideydi tìr-ı perrÀnı
11
Olur hem-reng külóan ãaón-ı gülşen tÀb-ı òışmından
GülistÀn eyler ammÀ Àb-ı luùfı ÀteşistÀnı
12
Fünÿn-ı maèrifetle evvelidir hep selÀùìnüñ
äunÿf-ı mekremetde õÀtına yoúdur anuñ åÀnì
13
Şeh-i pÀkìze-dil SulùÀn-ı Maómÿd Òan-ı æÀnì kim
Olur yerde beşer gökde melek cümle åenÀ-òˇÀnı
14
İmÀmetle kerÀmetle şehÀmetle şecÀèatle
Müéebbed eylemiş MevlÀ o õÀt-ı pÀk-i õì-şÀnı
15
Münevver òÀùırı hep vÀridÀt-ı ġayba maôhardır
Ve illÀ èaúl ile olmaz bu tedbìrÀt-ı òÀkÀnì
16
Rüsÿm-ı ġaflet-Àmìz-i selefden eyleyü aèrÀø
AsÀsından mücedded úıldı ser-tÀ-ser bu nebìyÀnı
17
Bu ùarz-ı pÀk-i òÀãüèl-òÀã ile ol úutb-ı devrÀnuñ
Sülÿki hep mülÿki eyledi mebhÿt u òayrÀnı
18
Odur óÀlÀ şerefle mürşid-i seccÀde-i taóúìú
RikÀb-ı devletinde bendelerdür hep mürìdÀnı
148
19
ÒaùÀdır ùabèını cÿd u èaùÀda ÒÀtem’e teşbìh
Nice ÒÀtem gibi var úullarında ehl-i iósÀnı
20
Biraz AèrÀba maòãÿã idi cÿdı ÒÀtem-i Ùayyuñ
Cemìè-i èÀleme şÀmil bunuñ cÿd-ı firÀvÀnı
21
Degül bir mesned-ÀrÀ-yı vezÀret èabd-ı mümtÀzı
èAcem şÀhıyla birdir pÀyede bir mìr-i mìrÀnı
22
O raòş-ı bÀd-pÀ üzre temÀşÀ eyle diúúatle
Eger görmek dilerseñ taót-ı rìó üzre SüleymÀn’ı
23
Vücÿda keremi ol gevher-i èÀlem bahÀdır kim
Müzeyyen eyledi silk-i leéÀl-i Àl-ı èOåmÀnı
24
Nice yüz yıl yanardı dem-be-dem nÀr-ı mecÿs-ÀsÀ
Ocaġ-ı fitne kim sönmezdi dökseñ baór-ı èummÀnı
25
SelÀùìn-i èaôÀmuñ nicesi meéyÿs olup gitmiş
Birer iùfÀya úÀdir olmamış ol nÀr-ı sÿzÀnı
26
TeÀlallÀh nedir bu úuvvet-i úudsiyye kim deróÀl
Ne Àteşden eåer úaldı vü ne Àteş-perestÀnı
26
SezÀ-yı laènet oldı şübhesiz ol úavm-i pür-nikbet
İdince nièmet-i şÀh-ı kerìme böyle küfrÀnı
27
Bi miål mÀ aèteda naôm-ı şerìfiyle olur vÀcib
Fünÿn-ı ãanèat-ı óarbiyyenüñ taèlìm ü ittiúÀnı
28
Velì úÀbil degil zÀġ-ı siyeh taèlìm-i güftÀre
Şekerle besleseñ olmaz yine tefhìmüñ imkÀnı
29
KenÀr-ı gülşen-i şevket-nümÀ-yı ãaón-ı devletden
Ùaġıtdı şÀhbÀz-ı saùveti zÀġÀn-ı kuzġanı
30
MübÀrek õÀt-ı pÀki mihr-i èÀlem-tÀbıdır dehrüñ
SemÀ-yı devletüñ her bendesi bir necm-ı raòşÀnì
31
Ne óaddime benim ol pÀdişÀhı eylemek tavãìf
Nice VaããÀf’ı èÀcz úıldı evãÀf-ı cihÀn-bÀnı
32
Nice tavãìf ider bir zerre mihr-i èÀlem-ÀrÀyı
149
Nice taèrìf ider bir mÿr-ı aóúÀr ol SüleymÀn’ı
33
SemÀ-yı vaãfına vÀãıl degildir süllem-i efkÀr
HemÀn iúrÀr-ı èacz itmekden özge yoúdur ÀsÀnı
34
Velì úudret taèalluú itdigi miúdÀr vÀcibdir
æenÀ-yı õÀtına ãarf eylemek evúÀt u ezmÀnı
35
Bu yüzden ben de maèõÿrum idersem vÀcibi icrÀ
Úabul olmaú ümìdiyle bu naômuñ èayb u noúsÀnı
36
Nice sihr-ÀferìnÀn-ı suòen dembeste olmuşdır
İderlerken der-i èadlinde icrÀ-yı suòen-dÀnı
37
ÒuãÿãÀ nükte-sencÀn-ı Sitanbul kim müsellemdir
BelÀġat gülşeninde anlaruñ her dürlü elóÀnı
38
İşitdim cümlesi bir bir olup ser-dÀde-i iúlìm
EdÀ-yı vaãfına hìç bulmamışlar rÀh-ı imkÀnı
39
ÒudÀvendÀ veliyyü’n-nièmetÀ şÀhÀ kerem-kÀrÀ
EyÀ õÀt-ı hümÀyunuñ mübÀrek ôıll-ı YezdÀnı
40
Naôar-gÀh-ı İlÀhì ehl-i ìmÀnuñ penÀhısın
Seni muòtÀr-ı mümtÀz eylemiş elùÀf-ı SubóÀnì
41
Vücÿduñ ism-i aèôam õÀt-ı pÀküñ şÀh-ı èÀlemdür
Cebìnüñdür semÀ-yı devletüñ òÿrşìd-i raòşÀnı
42
CihÀnı ser-te-ser ÀåÀr-ı òayruñ ùutdı mihr-ÀsÀ
İóÀùa eyledi şarúa vü ġarba cümle ekvÀnı
43
Olup ez-cümle Úıbrıs dÀye-mend-i luùf-ı bì-àÀyet
KenÀr-ı baór-ı elùÀfuñda buldı şöhret ü şÀnı
44
Kütüb-òÀne binÀsıyla idüp bu beldeyi ióyÀ
ÓayÀt-ı tÀze buldı sÀye-i luùfuñda sükkÀnı
45
NefÀisden nice aèlÀ kütüb vaúf eyleyüp úılduñ
Bu aèlÀ buúèayı leb-rìz-i cevher ey kerem-kÀnı
46
Bu bir èÀlì øiyÀfet-gÀh pÀk-i
kim
Olur mihmÀnına sÀyeñde her gün feyø-i rÿóÀnì
150
47
ÒuãÿãÀ lióye-i pÀkìze-i şÀh-ı risÀletden
èİnÀyet eyledüñ bir úıùèa mÿy-ı èanber-efşÀnı
48
Şeref-baòş-ı vuãÿl oldıúda ãad devletle èizzetle
Ġarìú-i lücce-i nÿr oldı şehrüñ cümle erkÀnı
49
Sirişk-i çeşm ile Àbdest alub taúbìle saèy itdi
DuèÀ-yı devletüñle beldenüñ erkÀn u aèyÀnı
50
Kütüb-òÀne bu gevherle bulup bir revnaú-ı diger
ÒulÀãa bir yerinde úıl úadar úalmadı noúãÀnı
51
Egerçi cümle ehl-i beldeye luùfuñ èamìm oldı
Ser-À-pÀ oldılar iósÀnuñuñ mesrÿr u şÀdÀnı
52
Velì bu èabd-ı bì-miúdÀra oldı cümleden efzÿn
Şu iósÀnlar ki mümkin olamaz ìfÀ-yı şükrÀnı
53
NeôÀretle beni manôÿr-ı èayn-ı iltifÀt itdüñ
Naôardan ãaúlasun õÀt-ı şerìfüñ óıfô-ı RabbÀnì
54
LiyÀúat yoú iken õÀt-ı óaúìr-i kemterÀnemde
Rüéÿs iósÀn idüp tedrìsi úıldun bana erzÀnì
55
Beni bu bezm-i felekde óÀãılı yekden çerÀġ itdüñ
Söyünmez óaşre dek õÀt-ı hümÀyunuñ çerÀġÀnı
56
Egerçi Úıbrıs elmÀsı gibi kem-úadr idim ammÀ
Beni pırlanta elmÀs itdi enôÀr-ı cihÀn-bÀnı
Degildir şek […….]194 ìfÀya úÀdir òÀme-i úÀãır
57
Eger úaãr itse de şükr ü åenÀya cümle ezmÀnı
58
Be-cÀh-ı mefòar-ı èÀlem be-haúú-ı Kaèbe-i zemzem
ÒudÀ manãÿr u ġÀlib eyleye òÀúÀn-ı devrÀnı
59
NizÀèı úaùè idüp şemşìr-i ser-tìz-i şerìèatle
ÒudÀyÀ duzaòa nefy eyle ehl-i küfr ü ùuàyÀnı
60
DuèÀ-yı devletüñden bir nümÿne eyledim ibrÀz
Óaúìúatde duèÀñı eylerim ammÀ ki pinhÀnì
194
Bu dizede ölçü kusuru vardır.
151
61
Úabūlünde tereddüd eylemem der-gÀh-ı èizzetde
Şürÿù-ı isticÀbınla idüp maèrÿø-ı SubóÀnì
62
Teéeddüb eylerim õeyl-i duèÀda õikr-i maòlaãdan
KemÀl-i Óilmi itmÀm eyleye şÀyed bu noúãÀnı
35b
Muèaşşer-i Ramiz Paşa
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Neden ey eşk-i ùÿfÀn óìz-i óasret bì-eåersin sen
Niçün ey naòl-i Àh u Àteşìnim bì-åemersin sen
Saña néoldu dem-À-dem ey ãabÀ ġam-nÀk eåersin sen
Meger kim sünbül-i zülfinden ayrılmış gezersin sen
Baãıldı òaùù ile iúlìm-i óüsnüñ bi-òabersin sen
Daòı ey ġonca leb-bestÀna istiġnÀ emersin sen
Yaúup dil Kaèbesin hem òÿn-ı èuşşÀúı dökersin sen
Behey ġamze hele ÓacccÀc-ı ôÀlimden betersin sen
Benim derdim yeter beyhÿde zÀhid pend idersin sen
Marìø-i èaşú cismim cÀnıma degme üzersin sen
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
II
Bilür misin baña bu ġurbet ilde n’etdi ol ôÀlim
Daġıtdı zülfini şÀne perìşÀn oldı aóvÀlim
BanÀ bir bÿs-i pÀyuñ vaèd idüp ol naòl-i meyyÀlim
Aúıtdı sÿ-be-sÿ cÿy-ı sirişk-i dìde-i alım
Ben ol pervÀneyim ki şuèle derken şemè-i iúbÀlim
Yanup kül oldı şimdi nÀr-ı óasretle per ü bÀlim
152
Kimüñ başına döndümse felÀ òÿn-veş görüb cÀnım
Atıldım berr ü yabana ġarìb ellerde pÀ-mÀlim
Bana ãorsun namÀz-ı èaşúı ãor ey zÀhid-i èÀlem
Ki ùÀú-ı ebruvÀna yÀrdır miórÀb-ı ayalim
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
III
Aman itdim firÀúından didikce Àteşìn olmış
Meger kim sÿz dilimden parlamış hem òışm-gìn olmış
Dil-i rem-gerde gerçe mÀr-ı zülfüñde emìn olmış
Velì ġÀfilüñe şìr ġamze anda der-kemìn olmış
Donanmış lÀle-zÀr-ÀsÀ dil-i pür-dÀġ-ı zeyn olmış
Döşenmiş şeróalarla ãadr-ı ãìne şeh-nişìn olmış
Dile ãun demde çün kim vaède-i vaãluñ úarìn olmış
Gel ey rÿó-ı revÀn enfÀs-ı èÀşıú vÀ-pesìn olmış
GülistÀn-ı cemÀli ġıbùa-ı òuld-ı berìn olmış
Ne zÀhidler belÀ-yı èaşú ile zÀr u óazìn olmış
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
IV
Kime derd-i dilimden zÀr-ı feryÀd eylesem bilmem
Kime şekvÀ-yı cevr-i çerò-i bìdÀd eylesem bilmem
ÒarÀb olmış derÿnı neyle ÀbÀd eylesem bilmem
Bozulmuş leşker-i ãabra ne imdÀd eylesem bilmem
Nice dÀm-ı hevÀna göñlüm ÀzÀd eylesem bilmem
Anı nÀ-geh esìr-i dest-i ãayyÀd eylesem bilmem
Ne yüzle der-geh-i Òaúúa varup dÀd eylesem bilmem
Gözüm yaşından özge nem var ìrÀd eylesem bilmem
Seni èaşúa nice zÀhid berÀber şÀd eylesem bilmem
153
‘Aceb añlar mısın bu beyti inşÀd eylesem bilmem
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
V
Bu şeb yÀruñ òayÀl-i zülf-i ruòsÀrıyla Àh itdim
DuòÀn-ı Àh ile Àyìne-i mÀhı siyÀh itdim
Ùutuşdım Àteşìn ruòsÀra ol dem ki nigÀh itdim195
Göñül mülkine kendim od úodum kendim tebÀh itdim
Begim maèzÿr ùut bì-iòtiyÀrım Àh vÀh itdim
Seni sevmekden özge pÀdişÀhım ne günÀh itdim
Nice dem eşk-i ùÿfÀn-òìz-i ġurbetde şinÀh itdim
Hele yaman-ı bÀb-ı luùfı buldım hem tebÀh itdim
Derÿn-ı RÀmizi ben úÀbil-i feyø-i ala itdim
Silüp naúş-ı sevÀ-yı şÀh-ı èaşúa taót-gÀh itdim
Gel ey nÀãıó úopındı óÀl-i dilden bì-òabersin sen
Beni dìvÀne úıldı ol perì bilmem ne dersin sen
36b
CìnÀnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀ’ilÀtün FÀ’ilün
I
Ber úarÀr olmaz dilÀ aóvÀl-i èÀlem ber-saúam
Menzilüñ eyler kişinüñ gÀh reng ü gÀh bem
RÿzgÀrın şiddetin haøm eyleyüp mÀnend-i yem
Úısmet-i taúdìre ol rÀøı ne gelse pìş ü kem
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġam
195
Metnin orijinalinde “itdim” redifi yoktu.
154
II
Sürmedin bir iki gün èÀşıú ãafÀ-yı vuãlatı
Bì-óuøÿr eyler anı yÀrüñ belÀ-yı firúatı
Çün bilürsin böyledir devr-i zamÀnuñ èÀdeti
Senden el çek cümleden fikr eyleyüp bu óÀleti
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġam
III
Ehl-i èaşúuñ òÀùır-ı zÀrın bu dehr-gìn ider
Vaãl ile ki şÀd idüp hicrÀn ile ġam-gìn ider
Her ne olsa nìk ü bed bÀúì degil eyler güõer
Virme anuñçün göñül mirèÀtına jeng ü keder
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġam
IV
Vaãl-ı zevú itdin viãÀl-ı yÀr ile òandÀn olup
èÁlemi şÀd eyledüñ hem ãoóbet-i cÀnÀn olup
Hicre düşdinse néola bir iki gün nÀlÀn olup
Böyle úalmaz ġam yeme Àşufte vü òayrÀn olup
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġam
V
èÁlemüñ òÀlì budur itme şikÀyet ol òamÿş
Geh naãìbi nìş olur òulú-ı cihÀnuñ gÀh nÿş
Geçme teslìm-i rıøÀdan var ise başında hÿş
ÓÀlüñe şükr it CinÀnì’den bu pendi eyle gÿş
VuãlÀta òandÀn olup hicrÀn içün çekme elem
Böyledir aóvÀl-ièÀlem gÀh şÀdì gÀh ġam
155
37a
Úadrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀ’ilÀtün FÀ’ilün
I
Gel gümÀn-ı èaşúa dest ur úurb o dÀnÀda ol
Himmetüñ şÀhuñ bülend it sidre-i ùÿbÀda ol
Bezm-i òÀãa ayaġuñ merdÀne baã ÀmÀde ol
Devlet içün zÀl-ı çerh ile yeter ġavġÀda ol
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
II
PÀyına pìr-i muġÀnuñ mihr-veş úıl rÿy-mÀl
Úonca? dirsen göñül mirèÀtına gerd-i melÀl
Çün celÀl Àyìnesinden èaks ide rÿy-ı cemÀl
Minnet ile üştür-i gerdÿne olma pÀy-mÀl
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
III
Gevher-i maúãÿd içün gezdim cihÀnı ser-te-ser
CÀm-ı baòtım ser-nigÿn itdi sipihr kìne-ver
BÀġ-ı dehri eyledim bir gün taòayyürle gezer
Diñledim bu maùlaèı tekrÀr ider murġ-ı seóer
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
IV
äanma mirèÀt-ı felekden èaks ide rÿy-ı vefÀ
äÿretin naúş itmede èÀlemiñ ressÀm-ı úaøÀ
YÀr-ı ãÀdıú bì-vücÿd ancaú miåÀl-ı kìmyÀ
156
Sìneñi çÀk itmesün dirsen sihÀm-ı ibtilÀ
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
V
ŞÀdumÀn olmaú dilersen úıl yüri terk-i heves
Himmetüñ úÀfında èanúÀ ola mÀnend-i meges
èÁúıl iseñ olma hem-Àheng feryÀd-ı ceres
Diñle pendim minnet itme nÀr-ı duzaòdan úabes
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
VI
Her kelÀmuñ luùf ile ger ola mÀnend-i delÀl
Varına sevú-i cehÀletden kesÀde iótimÀl
Vaøè-ı nÀ-hem-vÀrına çeròüñ taòammül òod muóÀl
CÀn ile gÿş it ne söyler Úadri-i şerìf-maúÀl
NÀfe òuşke úıl kanÀèÀt dÀéim istiġnÀda ol
Ber-murÀd olmazsın ölmezlik hemÀn ÀzÀde ol
37b
Taómis-i Raómì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Ne cÀnda mÀsivÀ õevúi ne dilde úìl u úÀlim var
Dem-À-dem õikr-i Óaú ile ne şedìd óasb-ı òÀlim var
Ne dünyÀdan ne èuúbÀdan òˇÀs ile suèÀlim var
Ġanìdir èaşú ile göñlüm ne mÀl ü ne menÀlim var
Ne vaãl-ı yÀre òandÀnım ne hicrÀndan melÀlim var
II
157
HelÀk-ı cÀn içün ġamzeñ bana òancer ãunar cÀnım
HemÀ teslìm-i rÿó idüp taóalluúdan çıúar cÀnım
BisÀù-ı úurbe úurbiyyet bulam diyü o mercÀnım
Şu cÀõÿ gözlerinden àayrı kimse yoú ãanur cÀnım
Ne ãaġ olmaú murÀdımdır ne ölmekden úaçar cÀnım
CihÀnda òaste-i èaşú olalı bir òoşça óÀlim var
III
Bu eşige
úıldı tenim cÀnuñı benim ġalùÀn
Vücÿdum varlıġın çün kim fenÀya virmişem elÀn
ŞarÀb-ı èaşúla mestim göñül Àşufte vü cÀn òayrÀn
ÚanÀèat úÀfına èanúÀ olup dil mülküne sulùÀn
Ne meyl-i külbe-i ÀòzÀn ne õevú-i ãoóbet-i yÀrÀn
Ne ùaèn-ı zÀhid-i nÀdÀn ne ceng ü ne cidÀlim var
IV
Menim ol merd-i meydÀn lem-òaúìúat óasb-ı çÀlÀki
FedÀ-yı èaşúa úılmışam cihÀnda mÀl ü emlÀki
MelÀmet ehliyim néola dökerse başıma òÀki
Kim eger gÿşe-i ġamda yaturken zÀr-ı ġam-nÀki
Ben ol óayrÀn-ı èaşúım kim yitürdim èaúl-ı idrÀki
Ne èÀlemden òaber-dÀrım ne kendimden òayÀlim var
V
Getür sÀúì mey-i bÀkì bu dem mest eyle èuşşÀúı
HemÀn úo ãayd-ı õÀt idüb unutġıl sen bu ÀfÀúı
Naôar úıl óÀline her gÀh eser ki saña müştÀúı
FerÀmÿş eyle bu òulúı añup ey Raòmi ÒallÀúı
CihÀn fÀnìdir ey YaóyÀ hüveèl-óayy hüvel-bÀúì
Degişmem aùlas-ı çeròe benim bir köhne şÀlım var
158
38a
èAbdì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Muóaúúaúdır dilÀ nesò olmaz anuñ naúş u taórìri
Degil mümkün ezel aòkÀmınuñ tebdìl ü taèbìri
Bu iki mıãraè-ı zìbÀya dimiş èÀriflerin pìri
Óakìm-i muùlaúuñ olmazsa ger bir işde taúdìri
Müfìd olmaz hezÀr erbÀb-ı èaúluñ reéy-i tedbìri
II
Kişi uysa hevÀ-yı nefse olsa merd-i bì-pervÀ
Tefekkür úılmasa dünyÀsını èuúbÀsını aãla
GünÀh-ı cürmünüñ pÀyÀn ü óaddi yoàiken farøÀ
èİnÀyet eylese bir bendesine Óaøret-i MevlÀ
äavÀb olur òaùÀsı hep kemÀl-i maóø-ı taúãìri
III
Sefer müşkül seferdir deyü incinme sitem çekme
Sürünme devletüñ iúbÀline idbÀre ġam çekme
Ne dem kim bÀr-ı miónet gelse ãabr ile elem çekme
Muúarrerdir ġınÀ vü faúr ü nìk ü bed elem çekme
Nedir “naónü úasemna”196 Àyetinüñ añla tefsiri
IV
CihÀnda bu úapunuñ faøılı yoú biñ kez söylersen
Der-i Óaúúa tevekkül úıl murÀda irişem dirsen
DilÀ benden eger óaúúÀne pend-i nusó istersen
Óaõer-i menè úadar úılmaz ne deñlü gÿşiş eylersen
196
Zuhruf 43/32 “Biz kısımlara ayırdık.” Manasına gelmektedir.
159
ÚaøÀ-yı mübremüñ mümkün degil saèy ile taġyìri
V
DilÀ ger èaúıl iseñ ehl-i iõèÀn-ı teéemmül ol
äonuñ gör naôar-ı aóvÀl-i erbÀb-ı taóammül ol
CefÀya ãabr idüp èAbdì gibi ãaóib taóammül ol
SaèÀdet ister iseñ ehl-i nesìm-i tevekkül ol
Úabul it cÀn ile dervìş bu pend-i óaøret-i pìri
38b
Ġazel-i VÀãıf-ı Mìr Taómìs-i RÀsió Efendi
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Gözümde òˇÀb-ı rÀóat ãubóa dek nÀ-yÀbdır sensiz
ŞerÀr-ı sÿz-ı óasret cismime eåvÀbdır sensiz
Şeb-i hicrinde dìdem èayn-ı bir
sensiz
Dü-çeşmim girye kÀrımdan aúan òÿn-Àbdır sensiz
Sirişkim gÿyiyÀ bir òalúa-i gird-Àbdır sensiz
II
Ümìd-i şerbet-i laèl-i lebüñle dem-be-dem cÀnım
Ser-À-pÀ şeróa dÀr-ı neşter-i hicr oldı sulùÀnım
Açup mirèÀt-ı rÿyuñ ãun nefisdir işte sulùÀnım
ŞifÀ-sÀz ol yetiş gel ey ùabìb-i derd-i pinhÀnım
Göñül rencÿr-ı óasretdir yatur bì-tÀbdır sensiz
III
Gönül kim münker-i õevú oldı bì-encÀm-ı hicrinde
HevÀ-yı leyli-i zülfi úoyaldan dÀm-ı hicrinde
Tefevvuú eyledi Mecnÿnı evvel kÀm-ı hicrinde
BisÀt-ı istirÀóat görmez oldı şÀm-ı hicrinde
160
ÔiyÀluñla gözüm tÀ ãubóa dek bì-òˇÀbdır sensiz
IV
Girift-i çeng-i aózÀnuñ olan Manãÿr-veş iñler
Bu çeşm-i nÀ-tevÀnım sÿziş-i tennÿr-veş iñler
RebÀb-ı sìnemi gÿş eyleyen rencÿr-veş iñler
Ùoúındıúça tel-i hicrÀnıma ùanbÿr-veş iñler
Bu sÀz u sìneme engüşt ġam-ı mıørÀbdır sensiz
V
Çekelden dil elin peymÀne-i ãahbÀ-yı ülfetden
FirÀúuñ cürèa virmez hìç şarÀb-ı cÀm-ı rÀóatdan
äurÀòi-veş döker òÿnÀb-ı eşkin nÀb-ı firúatden
Pey-À-pey meclis-i ġamda òumÀr-ı keyf-i óasretden
Baña peymÀne leb-rìz-i mey-i zehr-Àbdır sensiz
VI
Çıúınca fülke-i SÀmÀn başdan baór-ı óasretde
Olup nÀ-yÀb semt-i meróamet gird-Àb-ı miónetde
Gezerken şurùa-ı fikretle deryÀ-yı melÀóatde
MuòÀlif rÿzgÀr ile yem-i èummÀn firúatde
Benim keştì-i maúãÿdum nişìn-i şÀpdur sensiz
VII
Görenler gÿşe-i ġamda dem-À-dem RÀsiòi èÀkif
Taóazzünle olurlar her biri bir óÀlle èÀkif
Degildir kimse ey meh nükte-i endìşeme vÀúıf
èAceb úanden ôuhÿr eyler deyü óasret-keşüñ VÀãıf
Ümìd-i maúdemüñle nÀôır ebvÀbdır sensiz
161
39a
Gazel-i ŞÀkir Taómis-i RÀsiò
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀ’ilÀtün FÀ’ilün
I
CÀn u dil çeşm-i füsÿn-sÀzuñla tesòìr oldı Àh
äÀf iken miréÀt-ı dil cevrüñle tekdìr oldı Àh
Áh-ı óasret dem-be-dem hicrüñle tekåìr oldı Àh
Sÿziş-i nÀlemden èÀlem cümle dil-gìr oldı Àh
Ġamzenüñ her pÀresi sìnemde bir tìr oldı Àh
II
Naòl-ı nÀzım seyr idüp ÀġyÀr ile tenhÀ seni
Sÿz-ı ġam ser-tÀ-be-pÀ yaúdı hemÀn mülk-i teni
Zaóm-ı tìġ hicr ile Àlÿde úılduñ bendeni
Dest-i cevrüñ şol úadar Àzürde itmişdir beni
Dilde cÀn-ı ãad hezÀrÀn pençe-i şìr oldı Àh
III
èÁrıø-ı ãad berg eli dìde-i cÀn eyleyüp
Óasret-i rÿyuñ melÀli dìde cÀy eyleyüp
Lemèa-i òÿrşìd miåÀli dìde cÀy eyleyüp
Reng-i ruòsÀruñ òayÀli dìde cÀy eyleyüp
NÀr-ı óasretle efendim şimdi taúùìr oldı Àh
IV
Bir zamÀn sen şuòa eylerdin efendim ser-fürÿ
Õerre inãÀf itmedüñ ben zÀrına ey mÀh-rÿ
ÒÀùır-ı nÀ-şÀdımı tÀ yaúdıġuñ demden berü
Şöyle vìrÀn eyledüñ úalbim benim şimdengerü
162
äanma kim ol úÀbil-i termìm taèmìr oldı Àh
V
Cünbüş-i vaãluñ ümìd eylerken ey Àşÿb-ı berk
Ôulmet-i hicrÀna duş itdi beni aòir felek
Dir iken RÀsiò fiġÀnım duymasun ÀġyÀr teg
äìt-i èaşúı ŞÀkirüñ gitdi verÀ-yı ÚÀfa dek
NÀle vü efġÀn ile èÀlemde teşhìr oldı Àh
39b
Gazel- RÀsiò Efendi Taómìs-i FÀéiú
Mef’ÿlü MeèfÀìlü MeèfÀ’ìlü Faèÿlün
I
Bir nìm nigÀha dil-i òèÀhiş-geri verdim
BÀzÀr uyuşup göñlümi şimdengeri verdim
CÀnım daòi maùlÿb ise al ey peri verdim
KÀlÀ-yı dile ġamzeñ olup müşteri verdim
Pey virmiş idi aòiri ammÀ geri verdim
II
EùrÀfa tebessümle göñül cÀlibi olduñ
Ceyş-i nigehüñ ile baãup ġÀlibi olduñ
áÀret ile ÀrÀm-ı dilüñ sÀlibi olduñ
Ey meh nigeh-i luùfuñ ile ùÀlibi olduñ
Geldi saña dil virmenüñ artıú yeri verdim
III
Virdüm dil-i bì-çÀreyi sen úaşı kemÀna
Yeter nigehüñ işledi tÀ bÿte-i cÀna
Úaydım mı benim şÀyiè olur ise cihÀna
Hìç èaùf-ı nigÀh eylemedim sÿd u ziyÀna
163
YÀ fÀéide yÀ òÿd øarar anı veri verdim
IV
ÒÀl ü òaù u gìsÿña idüp meyl-i teveccüh
ÇeşmÀn-ı suòen-gÿña idüp meyl-i teveccüh
Geh naère-i yÀhÿña idüp meyl-i teveccüh
MiórÀb-ı dü-ebrÿña idüp meyl-i teveccüh
Ben òÀnúah-ı èaşúuña pïstı seri verdim
V
Ġam virmiş idi beynimize cevr ile naãluñ
Úulsun deyü vÀfir ararım bilmedim aãluñ
Sen eyleriken dÿn hele gerdÀniye faãluñ
TÀtÀr-ı nigÀhuñ getürüp müjde-i vaãluñ
Òıdmet deyü naúdìne-i eşk-i teri verdim
VI
Sen serv-i úadi bulsa ãorardı dil-i RÀsiò
Bin vaãluñı zihninde úurardı dil-i RÀsiò
Bu FÀéiúa hèÀheşle ãorardı dil-i RÀsiò
Bir şÿò-ı melek-meşreb arardı dil-i RÀsiò
SulùÀnımı èafv eyle úuluñ gösteri verdim
40a
Terkìb-i FÀøıl-ı Meróūm
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Söyleşüp vÀsıùasız rÀh-nümÀ bilmez idim
Saña leb-ber-leb iken óarf-i recÀ bilmez idim
2
Ben senüñle elem-i fikr-i sevÀ bilmez idim
Òoş gelürdi baña hep cevr ü cefÀ bilmez idim
164
3
Néoldıġuñ çÀşni-i õevú u ãafÀ bilmez idim
Hele yanımda iken derd ü belÀ bilmez idim
4
Elem-i firúatide gerçi cüdÀ bilmez idim
Seni bu rütbe vefÀsız ãanemÀ bilmez idim
5
Bizleri böyle ferÀmÿşa sebeb néoldı èaceb
Yoòsa nisyÀna yine kendi günÀhım mı sebeb
II
1
Ġayra ey nÿr-ı nigÀhım naôarım var mı benim
Senden özge hele bir muntaôırım var mı benim
2
Òaste olmışsın efendim òaberim var mı benim
Saña irsÀl idecek yaġma-berim var mı benim
3
Yoúla gel nabøımı derd ü kederim var mı benim
TÀb-ı óasret ile sÿz-ı cigerim var mı benim
4
Yanayor sìnede dil der-i serim var mı benim
Ùoġrısın söyle saña kem naôarım var mı benim
5
O úadar emtièa-ı óüsnüñi endÀzeledim
Úat úat itdim yine derd ü dilimi tÀzeledim
III
1
Meşrebüñdi güzelim cevr ü cefÀ itmez idüñ
Úande görsen beni hìç terk-i vefÀ itmez idüñ
2
Naôaruñdan hele bir laóôa cüdÀ itmez idüñ
Úasd ile Àşıú-ı dìrìne edÀ itmez idüñ
3
Baña bu mertebe nÀdìde edÀ itmez idüñ
Beni pÿyende-i vÀdì-i recÀ itmez idüñ
4
Pek severdüñ beni dünyÀya fedÀ itmez idüñ
Belki bensiz ùaleb-i her dü-serÀ itmez idüñ
5
Bu úadar èarø-ı maóabbet nerede úaldı baña
Ùoġrı söyle güzelim şimdi hele néoldı saña
IV
165
1
Dönmesün ey úaşı yÀ nìm nigÀhuñ benden
Çekerim çilleñi ger ölse bile Àhendan
2
Sìnesin gösteriyor çÀki-i pìrÀhenden
Maúãaduñ rÿóı ayırmaú mıdır ÀyÀ tenden
3
Sìne ãÀf olmaġa fırãat bulıcaú reh-zenden
Gel baña òˇÀb-ı ferÀġatde iken erkenden
4
İstenür mi güzelim olmıyacaú şeyé senden
Böyle aèrÀø idecek mertebe úuldı benden
5
Òıdmet-i ãohbet-i şìrìnini az eylemedim
6
Seni taècìz idecek rütbe dirÀz eylemedim
V
1
CÀme-i óüsnüñe bir úat daòı sefer-rev olsun
èÁşıúuñ dìdeleri nÿr èalÀ nÿr olsun
2
Aña úurbÀn olanuñ saèyı da meşkÿr olsun
Ben işitdim dimiş ol meh bize mehcÿr olsun
3
Bir daòı vuãlatımız zemzeme-i ãÿr olsun
YÀri yanında olan dil-şüde mesrÿr olsun197
4
Ne úadar ehl-i suòene var ise manzÿr olsun
Aña manôÿr olan herkese menfÿr olsun
5
Ùaraf-ı erbaèa-ı yÀrı alınca ÀġyÀr
Çekdi andan elini FÀøıl-ı nÀ-çÀr nÀ-çÀr
40b
Gazel-i Nedìm Taómìs-i Pertev
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
CÀm-veş devr itmeden ayaġıma indi ãızı
197
Metnin orijinalinde “olsun” redifi yok.
166
Bu şarÀb-ı èaşúuñ Àòir ben de oldum matizi
Gördiñiz mi bÿs-ı laèlüñ vaèad iden ìmÀnsızı
Eyledi bir iki peymÀneyle ser-gerdÀn bizi
Áh o ãahbÀ ãatıcı èaúl alıcı kÀfir úızı
II
Dürd şarÀbuñ keyfi bir maómÿde beg kÀr eylemiş
Áh keyfiyet beni bì-neng ü bì-èÀr eylemiş
Çünki hem-şìrüñ úızub vaèadini inkÀr eylemiş
Germ olup oġluñ bize bir bÿse iúrÀr eylemiş
Dün úızuñ da çignedi ey pìr-i mey o ãaúızı
III
Òaùù-ı laèlüñ ġonce-i raènÀya açdırmaz lióÀf
Gerden-i úulúuldan itmez mi ãüraói bì-muèÀf
Leblerin yÀúÿtdan rengìn disem olmaz òilÀf
Sìnesi destindeki peymÀneden berraú u ãÀf
Ruòları cÀmuñdaki ãahbÀ-yı terden úırmızı
IV
Şevú peydÀ ġam nihÀn aèdÀ-yı Àhen dilde şerm
Baòt ya derdim müsÀèid teşne senüñ […….]198
ÓÀãılı óammÀm-ı vuãlat Àteş-i èaşúla germ
ÓÀne tenhÀ elde ãahbÀ kelle germ yÀr nerm
Áh ey ãabr u taóammül baè-ezìn yÀhÿ sizi
V
Çünki baóå-i èaşúda Pertev de aúranuñ gibi
Bir suéÀl itse néolur vaútüñde yÀrÀnuñ gibi
Şol bizim kÀfir midir ketm itme ìmÀnuñ gibi
Var mıdır bilmem NedìmÀ bir daòı anuñ gibi
Dìn ü dil òaãm riyÀ cellÀd ü taúvÀ òırsızı
198
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
167
41a
Gazel-i Nedim Taómis-i Pertev
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
NÀ-cüdÀvÀn-ı cihÀn-bÀnÀndan efrÀde dek
MücrimÀn-ı besteden zencìrden ÀzÀde dek
Ùıfl-ı ebced-òèÀnlardan óaøret-i üstÀde dek
Fırúa-i erbÀb-ı dilden zümre-i zühhÀde dek
Hep esìrüñdir begim òatta dil-i nÀ-şÀde dek
II
Çın seóer bir òoş óavÀdiåle gelüp peyk-i ãabÀ
Dir ki ifşÀ eylerim ammÀ beşere iòtifÀ
Dün gice keyf-i şarÀb-ı nÀbler ol meh-liúÀ
Şöyle mest olmuş ki açılmış girìbÀn-ı úabÀ
NÀfedan tÀ bend-gÀh-ı òançer-i fÿlÀda dek
III
ÒˇÀb-ı raóÀt óayret-i efkÀrda rehn olmış gibi
äÀf ol miréÀt-ı dil jengÀre rehn olmış gibi
ÓÀãılı ìmÀn u dìn zünnÀre rehn olmış gibi
MÀ-melek şeyòim bütün òummÀra rehn olmış gibi
Delú-i peşmìnden müõehheb nüsòa-i evrÀda dek
IV
Adalar seyr-i muvaúúat hem de õevú olmaz müdÀm
Çamlıca ùaġında da ùutmam dırÀòt-ÀsÀ maúÀm
BÀúi nüõhet-gÀhlerden de virem bir bir peyÀm
Gökãu bir nÀ-òoş havÀ şimdi Çubuúlı pek zióÀm
Sevdigim tenhÀca çekdirsek mi Saèd-ÀbÀda dek
168
V
PertevÀ faòr eylesem teslìm ider èaúl-ı selìm
Ùabè-ı şÿòum nükte-perdÀz-ı suòen-dÀn u fehìm
ÒÀme-i muèciz-beyÀnım olalı çÿb-ı kelìm
Kilk-i èayyÀruñ èaceb nÀ-refte rÀh açdı Nedìm
ÒÀne-endìşeden gül-zÀr-ı istièdÀde dek
41b
Taómìs-i VÀãıf-ı Mìr
Fe’ilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Kim olur zor ile maúãÿdına reh-yÀb-ı ôafer
Gelür elbetde ôuhÿra ne ise óükm ü úader
Óaúúa tefvìø-i umÿr it ne elem çek ne keder
Úıl sözüm èÀrif isen gÿş úabÿl eyle güher
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
II
Reh-i èirfÀn-ı óaúìúatde budur deéb-i uãÿl
Maùlabı terk iledür menzil-i maúãÿda vuãÿl
Ne alış kÀma ne ol úaùè-ı ümìd ile melÿl
YÀr ise başına èaúluñ sözimi eyle úabÿl
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
III
Ùut reh-i èaşúı iriş menzile bir reh-bere uy
Gel rind-i úalender-revìş ol pendimi ùuy
CÀme-i fikr ü sevÀdan dil ü dìvÀne-i ãoy
169
Güft-gÿy-ı ġamı kim der ki saña gÿşına úoy
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
IV
Seni vÀãıl idemez şehr-i murÀda bu gidiş
Meclis-i èaşú-ı maóabbetde edeb ögren alış
Úo bu bì-gÀneligi mürşid-i rÀh ile biliş
YÀr olup òÀùır-ı ehl-i dile şekvÀ degil iş
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
V
Merd olan ãoóbet-i ÀlÀmı diline dolamaz
Dil-i ehl-i dile ġam anuñ içün yol bulamaz
Ùolsa dünyÀ ġam ile òÀùır-ı èÀrif ùolamaz
Elemi õevúe buluşdırma úadar õevú olamaz
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
VI
ÔÀhir-i óÀle baúup itme daòil bir ferdi
Çekilür çille degil çille-i serd u merdi
Kendi óÀlince olur her kişinüñ bir derdi
Tükenür mi felegüñ miònet ü germ ü serdi
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
VII
Bir zamÀn naàme-i ney óÀlime nisbet neydi
TÀbiş-i mihr ü muóabbet ile yaàım eridi
Õevú farú eylememüñ ġamdan o demlerde idi
Kime ġamdan buñalub derdimi yandımsa didi
170
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
VIII
Diñleme her birini nÀsuñ èabeådir faãlı
Úalmasun jeng-i meõelletde derÿnuñ paãlı
Elemüñ èan-aãıl èÀlemde elemdür aãlı
VÀãıfÀ õevúına baú yoú ġamuñ aãlı faãlı
Mióneti kendiye õevú itmedir èÀlemde hüner
Ġam-ı şÀdì vü felek böyle gelür böyle gider
42a
Muòammes-i VÀãıf-ı Mìr
FÀ’ilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ey perì üftÀdene her gün bu düşnÀmuñ nedir
Böyle pey-der-pey cefÀ vü cevrden kÀmuñ nedir
Çünki itmezsin vefÀ èuşşÀúa aókÀmuñ nedir
Úanàı semtüñ şÿòısın şehr-i dil-ÀrÀmuñ nedir
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
II
Gerçi daèvÀ-yı óuúÿú itmekdesin sen dÀéimÀ
Çeşm-i şÿòuñda velì görmem nigÀh-ı ÀşinÀ
Kiõb ãan iş yapdı ãay añla tecÀhül ùut riyÀ
Çoú düşündüm òaùrıma gelmedi insÀn bu ya
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
III
YÀre dil virmiş diyü düşdüm èabeå dilden dile
Bir vefÀnı görmedim geldim lisÀna nÀfile
171
İster öldür cevr ile ister uzaúdan diş bile
Ben senüñle baèdezìn ülfet degil bilmem bile
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
IV
Zevraú-ı èaşúuñda çekmişken nice derd ü emek
Engin-i hicrÀna ãaldın èÀúıbet yelken kürek
Bildirir eyyÀm olur kim úıymetim sanÀ felek
Uymaz amÀ baña aãluñ arayup ãormaú da pek
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
V
CÀm-ı èaşúuñla dili beyhÿde ser-òoş itmişim
Òayli vaút olmuş zamÀn geçmiş ferÀmÿş etmişim
Ne zehirler yuùmuşam senden neler gÿş itmişim
Aldanup vaèdine deryÀlar gibi cÿş itmişim
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
VI
VÀzgeçüp senden göñül bir şÿòa oldı mübtelÀ
Ülfeti ġayrı yasaġ itdi baña ol dil-rübÀ
Git yanımdan infièÀl eyler görüb şÀyed saña
Ben seni bilsem de ġayrı bilmek el virmez baña
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
VII
Bundan evvel yoú senüñle ġÀlibÀ hem-demligim
èAúlıma hìç gelmiyor esrÀrına maóremligim
Olmadı sulùÀnıma ne iyligim ne kemligim
Cürmüm èafv it var bu günlerde biraz sersemligim
Saña kim dirler suéÀl èayb olmasun nÀmuñ nedir
172
43a
Terkib-i Bend-i Saèdi ÒÀne-i Seferi
Fe’ilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Ey lebi ġıbùa dih-i verd-i gülistÀn-ı cinÀn
Vey ruòı neyyir-i pür-tÀb-ı óayÀ-baóş-ı cihÀn
2
Eylemişken saña bu óÀl u dil-i zÀrı beyÀn
Yine hìç õerre úadar gelmiyor ey ôÀlim inan
3
Dÿd-ı Àhım şeb u rÿz olmada tÀ çeròa resÀn
Eyledin cevr ü cefÀyı baña taòãìã hemÀn
4
Dil-i vìrÀneyi ôulmüñle òarÀb itme aman
Çille-i cevrini çekdirme gel ey úaşı kemÀn
5
TÀbuñı èaşúuñ ile nÀle-i şeb-gìr ideyim
Ben de şaşdım buña bilmem nice tedbìr ideyim
II
1
Rÿz u şeb itme de èömrüm ġam u õilletle mürÿr
Görmedim dil vireli ben saña hìç õevú u sürÿr
2
Şimdi néolsun bu sitem bende mi hep cürm ü úuãÿr
Ġaøab-Àlÿde òırÀmuñ göricek gitdi şuèÿr
3
Böyle bìgÀne reviş olma neden itdi ôuhÿr
Sende ey şÿò nedir tÀ bu úadar kibr ü ġurÿr
4
Eyledin bezm-i viãÀl u kereminden beni dÿr
Geldi şimdengerü ùoġrısı baña yas u fütÿr
5
ÓÀãılı èÀşıúa yoú õerre úadar meróametüñ
Olmadıú der-geh-i luùfında senüñ mültefitüñ
III
1
Meróametden eåer olsaydı eger sende şehÀ
173
Eylemezdin baña hìç tÀ bu úadar cevr ü cefÀ
2
CÀnla èarø-ı òulÿã itmiş iken bunca saña
Áhir itdüñ mi efendim bizi ÀġyÀra fedÀ
3
Bu mıdır ãıdú-ı maóabbet bu mıdır resm ü vefÀ
Yoòsa bilmez misin Àyìn-i mürüvvet èacebÀ
4
Saña bir ben gibi üftÀde alır varsa ãalÀ
NÀr-ı èaşúuñla göñül yanmada her ãubó u mesÀ
5
Baña itdiklerin Àòir gelür elbet yolına
Bu úadar cevre ÒudÀ rÀøı olur mı úulına
IV
1
Sen gibi ôÀlim ü ġaddÀr ile ülfet mi olur
Bu úadar bÀr-ı ġam u miónete ùÀúat mı olur
2
Var iken ôulmet ü ġam dilde meserret mi olur
Saña dil virmek eyÀ cürm ü úabÀóat mi olur
3
èÁşıú-ı zÀrına hìç böyle rièÀyet mi olur
Her dem ÀġyÀr-ı siyeh-rÿlara raġbet mi olur
4
Öyle bed-òˇÀh olan Àdemde ãadÀúat mi olur
Çeşm-i inãÀf ile baú böyle mürüvvet mi olur
5
Rÿz u şeb ġayret ü saèyim senüñ evãÀfınadır
Baèd-ezìn neyler isen cümlesi inãÀfınadır
V
1
Çeşm-i seóóÀr ile itdüñ dile biñ mekr ü füsÿn
Ser-i sevdÀ-zedeye eyledi ìrÀå-ı cünÿn
2
Çille-i saòt felÀketle olup zÀr-ı zebÿn
Tìşe-i ġamla òarÀb oldı amÀn mülk-i derÿn
3
Dest-i ôulm ü siteminden ide Óaú óıfô u maãÿñ
Tìġ-ı cevr eyledi ser-tÀ be-úadem baġrımı òÿn
4
El-amÀn eyleme günden güne bu cevri füzÿn
Olmuyor õerrece yÀver baña baòtım daòı dÿn
174
5
SaèdiyÀ niceye dek bendeki bu sÿz u melÀl
Meger imdÀd ide ol óaøret-i rabbüèl- müteèal
43b
Terkib-i Bend-i Saèdi ÒÀne-i Seferi
Fe’ilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Ey lebi ġonca-i zìnet dih-i gül-zÀr-ı ùaleb
Vey ruò-ı alı gül-i tÀze-res-i bÀġ-ı edeb
2
Derd-i èaşúuñla fiġÀn eyleriken rÿz ile şeb
Şimdi bu rütbe ferÀmÿş bizi néoldı sebeb
3
Sende hìç bÿy-ı mürüvvetden eåer yoú mı èaceb
Úula nÀ-òaú yere üftÀde ne birden bu ġaøab
4
Elem ü miónet ü hicrüñle tebÀh oldı göñül
Hedef-i òancer-i ser-tìz-i nigÀh oldı göñül
II
1
Ġam yemezdim eger ey pÀdişeh-i kişver-i nÀz
Sen de elùÀf u mürüvvetden eåer olsa biraz
2
Eylemişken saña cÀn ile hezÀr èarø u niyÀz
Bize raġmen yine ÀġyÀr ile olduñ hem-rÀz
3
Görmedim sen gibi bir ôÀlim ü bìgÀne-nevÀz
TÀbiki sìnede hicrÀn ile bu sÿz u güdÀz
4
El-meded el-meded ey şÿò-ı cefÀ-kÀr ÀmÀn
Eyledi cÀnıma tìr-ı sitemüñ kÀr ÀmÀn
III
1
Bunca dem olmuşiken cÀn ile efgende saña
Naãıl itdin bire ôÀlim bizi ÀġyÀra fedÀ
2
Bu mıdır èÀşıúa luùf u kerem ü mihr ü vefÀ
175
Derd-i èaşúuñ variken bir de bu hicrÀn u cefÀ
3
El-amÀn geldi dil-i zÀre belÀ üzre belÀ
Áh bilmem neden olduú bu úadar cevre sezÀ
4
èÁúıbet Àteş-i hicrÀn ile yaúdın cÀnım
Nice ôÀlim nice ġaddÀr dimeyim sulùÀnım
IV
1
Neden olduñ bu úadar sevdigim Àteş-meşreb
Sÿz-ı hicrÀn ile yaúdın bütün üftÀdeni heb
2
Görmedim sen gibi hìç bir güzel şìrìn-leb
Yoúdur Àġÿşuma ãaġdan ãaġa senden enseb
3
Bu nice demdir hele bir bÿseni itdim mi ùaleb
Derd-i èaşúuñla hemÀn çekmedeyim renc ü taèab
4
Gel benim òÀl-i perìşÀnıma inãÀf eyle
Yarama bir kere néolur nÀéil-i elùÀf eyle
V
1
Cürm ü èiãyÀnımı gel söyle nedir ey meh-tÀb
Şimdi gördikce bizi nÀz ile néolsun bu şitÀb
2
Tìşe-i ġamla amÀn mülk-i göñül oldı òarÀb
İtme ben zÀrına her dem ġaøab-Àlÿde òiùÀb
3
Sÿz-ı èaşúuñla ser-À-pÀ bedenim oldı kebÀb
Úıldı bÀr-ı elem ü miónetüñ Àòir bì-tÀb
4
Çile-i derd-i ġam u èaşúla bu Saèdì-i zÀr
èÁúıbet oldı hemÀn pister-i hicrÀna dü-çÀr
44b
Tesdis-i Saèdì Beyt-i æÀúıb Seferi
Fe’ilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
176
Cevr ü hicrÀn ü ġam u firúati ben sulùÀnım
Úalmadı çekmege bir õerre úadar dermÀnım
Fikr-i vaãluñla senüñ tÀ-be-seóer giryÀnım
Sÿz-ı hicrÀn u ġamuñla nice dem sÿzÀnım
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
II
Nigeh-i luùf u èaùÀdan beni mehcÿr itme
VÀdi-i deşt-i ġam u firúate meémÿr itme
Úıl kerem bende-i nÀ-çÀrını maġdÿr itme
Bıraúup gÿşe-i hicrÀnda mükedder itme
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
III
Yanayım tÀbiki èaşúuñla ben ey Àfet-i cÀn
Eyle inãÀf ü mürüvvet baña raóm eyle amÀn
Bu úadar cevre taóammül naãıl eyler insÀn
Bu taóassür-keşi úıl luùfına bir dem şÀyÀn
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
IV
Úaddimi cevr ile òam itme efendim luùf it
Günde biñ dürlü sitem itme efendim luùf it
ÒÀùırım cÀy-ı elem itme efendim luùf it
Meskenim gÿşe-i ġam itme efendim luùf it
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
V
Heves-i vaãluñ olaldan bu göñülde ġÀlib
177
O zamÀndan beridür ülfete oldum ùÀlib
Eyledim kendimi sevdÀ-yı ruòuñla ġÀéib
Saèdiye vird-i zebÀn oldı bu beyt-i æÀúıb
El-amÀn el-meded ey şÿò-ı cihÀn fettÀnım
Ġayrı yetmez mi amÀn yaúdın efendim cÀnım
45a
äafvet Efendi
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Feèÿlün
Mefèÿlü Feèÿlün
1
Büyük gemiye düşdi úaøÀ ile bir Àfet
Pek yoãma úıyÀfet
2
Şaşırdı bütün puãulayı erbÀb-ı maóabbet
Óaú vire selÀmet
3
Başdan úıça endÀm-ı dil-ÀrÀmı güzeldir
Bì-èeb ü èileldir
4
ŞìrÀne nigÀhında nühüfte nice óÀlet
Taèrìfe ne óÀcet
5
Ey òˇÀce donadır seni mÀnende-i arma
Pek üstüne varma
6
Bilmez úamere ol úamer-i evc-i melÀóat
LÀzım mı işÀret
7
KÀfir-meniş eyyÀm reéisi òayl-i raúìbÀn
MÀnende-i úorsÀn
8
Bu fırtınadan eyledi taóãìl-i meserret
Ya Rab ne rezÀlet
9
Olsa bu hevÀ ile göñül èaúlına yelken
178
Daòl eyleyemem ben
10
äandal olamaz èÀraz-ı dil-cÿyına nisbet
Òÿrşìd úıyÀfet
11
Ol baldırı sìmìne pıranúa ne dimekdir
èUşşÀúa kürekdir
12
Bir tepmeye uġrar idüñ Àdem bu ne cüréet
Bilmem ne cesÀret
13
Tÿnus mı ÙırÀblus mı CezÀyir mi nedir bu
VallÀh ġadır bu
14
Seydi gibi yÀrim ide úalyonda iúÀmet
Yaúlaşdı úıyÀmet
15
èUşşÀú göñülli èalemin ġayrı açarlar
Ôan itme úaçarlar
16
Böyle donadır işte donanmasını devlet
Birinc-i meşaúúat
17
İtdi iki başdan paça-rìz èÀlemi taúdìr
KÀr itmedi tedbìr
18
Çeksün o ãanem firúatede sÀġar-ı firúat
Göñlüm çeke óasret
19
Ġam mevci beni nice úarantilere ãoúdı
Bu òariùada yoúdı
20
Ursa puçe eyler idim ol şÿòla ülfet
Göz itdi iãÀbet
21
Áh açdı sefer lüġat ola rum-ı pelìde
DeryÀ-yı sefìde
22
Çeşmüñ úararup ol yüzi Àn idi èazìmet
AllÀh’a emÀnet
23
Her aġza alanı yanaşur ãanma piyÀde
LÀf itme ziyÀde
179
24
LìmÀn-ı recÀya inegör lenger-i riúúat
FeryÀdını dinlet
25
Dirler úapudandır gemisin úurtaran èÀúıl
Eski meãel ey dil
26
Sancaġ aman altına git eyle şefÀèat
Belki ola şefúat
27
Taòlìãe çatardım o cevÀnı baña úalsa
Paşa dümen alsa
28
Çekdirmese ben zÀre bu cevr ġÀr-ı felÀket
Manãÿr olur elbet
29
Nÿóèömrini ièùÀ ide AllÀh saña paşa
Sen biñ sene yaşa
30
AèdÀnı ide ġarúa-i gird-Àb-ı hezìmet
ÙÿfÀn-ı muãìbet
31
Sen òüsrev-i deryÀ kerem-i òÀtm-i èaùÀsın
Şeyòüèl-vüzerÀsın
32
El-èafv-ı zekÀt el-ôafere eyle rièÀyet
Vir yÀrime ruòãat
33
EcnÀdına İlyÀs nebì manúadaş olsun
Óaør arkadaş olsun
34
ÕÀtın idesin işte budur daèvet-i äafvet
Nuãret ile daèvet
45b
Murabbaè-ı äafvet
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
I
Luùf-ı felek ü ôÀlim ü ġaddÀreyi gördüm
180
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
Ben derdine bì-çÀre demen çÀreyi gördüm
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
II
Baót itdi vefÀ òÀtrımı başladı ùayibe
Minnet mi ider sìne-i mecrÿh ùabìbe
Şimdengerü körlük ideyim gözlü raúìbe
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
III
RÀéicesine cebhe-i cÀn-perverüñ öpdüm
äad-gÿne òoş Àmedle ruò-ı enverüñ öpdüm
Tebrìk-i ġazÀ eyleyerek gözlerüñ öpdüm
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
IV
MìnÀ-yı derÿnum mey-i şÀdì ile ùoldı
Maózÿn göñül neşée-i dìrìneyi buldı
Bir nìm nigeh eyledi dünyÀ benim oldı
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
V
Dil cennet-i şevú oldı yine úalmadı mÀtem
Ġam kÀfiri gitdi yıúılup oldı cehennem
äafvet baña ġayrı görin idin disün èÀlem
İtmişdi sefer geldi o meh-pÀreyi gördüm
46a
Pend-NÀme-i VÀãıf-ı Mìr
Mef’ûlü Fâèilâtü Mefâèilü Fâèilün
I
181
Úız diñle nuãó-ı pendimi úavlinde ãÀdıú ol
Gözle rıøÀ-yı úaynanañı úul óalÀyıú ol
Kim der saña ki bir çamura var bulaşıú ol
Ne keåret ile zÀhide ne pek de açıú ol
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
II
Úız yaşmaġıyla çıúma ãoúaġa görür biri
Aşırma úullan aşır aven-gÀh pır pırı
Dil-bÀzlıú itme otur aġırla misÀfiri
Yerler naôarla seni a óaspa diri diri
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
III
Çıúup pıñara úalma Bekr Paşa’dan gebe
Bikr ile pÀk-i pÀkizesiñ olma åeyyìbe
Evvel girilür ãoñra getürmez saña ebe
Kirlenme bana pendimi úıl gÿşına küpe
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
IV
Her merdüm ü şebÀba ùaúılma şebek gibi
Her gördüginiñ üstüne düşme köpek gibi
Her yoãmayı görince yayılma döşek gibi
Gidüb úına gicesine sürtük tölek gibi
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
V
Bir nev-civÀn úocaya varub it didiklerüñ
Beş altı parça kesdiregör yediliklerüñ
Eksiklilerin er düzer eksik gediklerüñ
Yarım pÀbÿçla giyüb a posùal çediklerüñ
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
182
VI
Böyle úılıúla görse a úız oynaşın şaşar
Bir kez alan miyÀnını Àġÿşa biñ yaşar
ÓÀãılsız olma ol óamÀrÀt evde iş başar
Faúìr börekci ãoñra seni her alan boşar
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
VII
TezgÀh úurma alup eve tÀze bir uşaú
Bez çözgeçinde kimseye çözme úızım úuşaú
Vay başına olursan eger yüzi yumuşaú
Eyler birisi göbeginüñ altın iki şaú
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
VIII
Baú büyük ablan oldı küçük Tevbe’de gelin
Siz de bacınla dÀye dadı bir yere gelin
El birligiyle yenge úadınlar ùutup elin
Var bir kibÀr-ôÀdeye ãardıragör belin
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
IX
Görüp giyimli elleri yoúsunma hey düdük
Elbet biçer saña da ãaġ olsun úoca kütük
Òuysuzluú itme ġayrı degilsin úızım küçük
Olduñ şükür yetişdirene işte büsbüyük
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
X
Oldı gelin baú èÁtiye darısı başına
TÀ Úızùaşı’nda girdi birinüñ firÀşına
Düşme pek öyle çengì çeġÀne telÀşına
Girdüñ a dil-bÀz artıú on üçünci yaşına
183
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XI
Baban vireydi seni bolay kim mevÀliye
SÀyeñde biz de ùaşınurız bÀri yalıya
Baldırı çıplaú alup oturtdurma óalıya
Ne pırpırìye eyle meyl ne paşalıya
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XII
Pullar dizüp birìşim ile ùarf-ı ùarpuşa
İp ùakma ãaúın ipsiz edepsizle ser-òoşa
Yan çiz úıvırma destmelin ellerin boşa
Başın ùutar yeter yorulursın úoşa úoşa
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XIII
N’eymiş pateste telli pataküte yoú deve
Saña sivÀyı kesdireyim giy seve seve
Gice yarısı gezme dönüp düzd-i şeb-reve
Úoġlar babana úomşu úonu hayda var eve
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XIV
NÀ-maóreme açılma çözüb sìne-bendini
İtme döşek esìri úocan derd-mendini
RüsvÀ-yı èÀlem eylemeden kendi kendini
Úomşu babanuñ öp elini diñle pendini
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XV
TezgÀh ögren ellerin aldanma alına
Disün görenler işini peh peh kemÀline
El virmez ise Penbe Óanım çözme óÀline
184
Ùoúu pamuú óılÀlisi giydir óalÀline
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XVI
Úız úaç yanımda vızlama sivrisinek gibi
Fink urma iki yanına úırnaú köçek gibi
Yir geçer èÀrından erüñ köstebek gibi
Ayaú baġıyla ãoñra úalursın eşek gibi
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XVII
Saña düşer mi úomşudan et ekmek istemek
Ùuyar óerìf de saña çeker bir eyü kötek
Gir besmeleyle aş evine sen de çek emek
Otur óÀøırla aòşama bir úaç ãaóan yemek
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XVIII
Bulduñ belÀnı diñlemedin çünki ãoóbetim
Dögsün úo óasba oò mehel olsun ne óÀcetim
Görsün ne óÀli var ise ilk saña minnetim
Mengÿş-ı gÿş-ı fÀòire úıl bu naãìóatim
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XIX
Şeb-nem-miåÀl aġlama ey gül-nihÀl-i ter
ÒˇÀce úadınuñ urdıġı yerlerde gül biter
Oúumuş ol ki dögmeye úalfan daòı beter
Òaylaz úalma Monla Óanım gel yeter yeter
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XX
Yüz ãuyı dökme kimseye yoú şimdiden tezi
Aldır babana èanterilik mÀi bir gezi
185
Geldi tamÀm bir óerife varma merkezi
Ġayrı èayıbdır öyle bürünüp namÀz bezi
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXI
LÀhì yetişme olmaàa úız böyle yaramaz
Geldüñ yetişdüñ işte a foã uãlı dur biraz
Pek alabarda úopduñ a óasba a dil-nüvÀz
Ùÿùìsin otur evde úapar seni şÀh-bÀz
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXII
Erlerle itme pencerelerden alış veriş
DÀdına ġÀhì yardım idüp sen de gör ki iş
Yaġ baġlasun yüregi ninenüñ úarış úarış
Tek dur küçükden evde oturmaúlıġa alış
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXIII
Yek-taótadan görinme ala taóta perdeden
Gelmekde her gün işte görici tümen tümen
Yaġlıú boyama çevre kise óavlu pirehen
Baãdır úo servi ãandıġa dizle çehìz çimen
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXIV
Úaãdır úaãındı derziye vir al canfese
äar bir degirmi pullı yemeni fino fese
Bez virme ãaúın arşunına göre herkese
Geh türki ırla gÀh naúış işle geh kese
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXV
Dik çocuġun başına çörekotu ãarmısaú
186
Sevsinler uyòu nüsòası alup beşige ùaú
Söndür kömür ki kötü naôardan ola uzaú
Gezmek senüñ nene keferet otur işe baú
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXVI
Daèvet idüp evine büyücüyle baúıcı
Yom yorma öyle üstine òalúuñ a fışúıcı
Uyma ufurúa uymaz anuñ ùışına içi
Az ermesün seni ãaúın ol úırnaàın piçi
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXVII
Çekdir çiçekli èanterine telli bir şerìt
ÁúrÀnlarına paça güni giy de körlük it
KÀküllerini baġla ãaçı dügünine git
Alur seni de belki bugünlerde bir yigit
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXVIII
Kirlen güle güle úadınım hayde yun arın
Òanım úadınuñ oġlu yüzük gönderir yarın
Ùaú elmasım cevÀhirini giy de şalvarın
Óamd olsun işte silsilemiz pÀk yedi úarın
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXIX
Boyın altunını gerdenine ùaú dizim dizim
Zen-dÿstÀnı ãalın oàundır ãızım ãızım
İtme heves sevicilige gel úadın úızım
Görüp bıcaúla ãoñra urur seni baldızım
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
187
XXX
Hah hay bari yordamına güleyim biraz
Ùurb ãıúayım ôerÀfetine foã çoġa bu nÀz
Gel ùuzlayım da úoúma seni vay zavÀllı úaz
Biñ kere saña itmedi mi süd nineñ niyÀz
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXXI
Dik başlı úaóbe yan ãallayup gitme dikime
Pay virüp öyle ùaş başına ninemüñ dime
Yazıú degil mi a bu çekilen emegime
äoñra óerìfler omuzlarsa kim kime
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXXII
Dil dök yabana söylemeyüp durma hem-çü put
İçim ãıúıldı òortlayası maètuhu uyut
Kimseden eylik umma varup göñlüni avut
Al elden örnek işle geçin úÿt-ı lÀ-yemÿt
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
XXXIII
VÀãıf şikest eylemeden çile bÀġını
Gösterme òalúa gey ùonın örtüp bacaġını
Dil olma ġayrı úapa úutunıñ úapaġını
Gÿş itmedin mi dünki olan baş yaãaġını
Olma ãoúak süpürgesi úadın úadıncıú ol
188
48b
CevÀb-ı Duòter
Mef’ûlü Fâèilâtü Mefâèilü Fâèilün
I
Pend eyler ise bir daòı aġaca ãarayım
Yanmış odunla başını gözini yarayım
Başlı başıma ben daòı bir iş başarayım
Bir ÀşinÀya yalvarayım ãoñra varayım
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
II
Sözin ùutarsam ey bunamış ger yetişmeyim
Sen yat babamla her gice de ben sevişmeyim
Bir daòı ben de nÀfile maùbaòda pişmeyim
Bir bildigime uġramayım hìç ısınmayım
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
III
Baú sözlerine coã diyüvirsin a foã èaceb
Gencken evde tenhÀ oturdın mı bì-sebeb
Gitdi araba ile úonu úomşu seyre heb
ŞaèbÀn olup aradı amÀn gelmeden Receb
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
IV
Çıúrıú miåÀl vızlayacaġına hey ozan
Gir dest-gÀha doúu beziñ pÀrecik úazan
PÀzÀrı dir abo óarÀm-zÀdedir bozan
äatup ãavup da n’eyse ãaóan tencere úazan
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
189
V
İki de bir de dir saña úız görinür úocan
Çıġlıúcı olma óasba götüresi afacan
Úocan da sen de lÀhi úuruyup olun úoçan
Çıúup ãoúaġa tende iken óÀãılı bu cÀn
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
VI
Ùırnaġım oldı kör yumadan bulaşıúları
Babam başına çalsun o çemşìr úaşıúları
Evvel ùoyurup eve gelen alışıúları
äoñra düzeldüp odadaki úarışıkları
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
VII
Dediúoduyla geçdi bütün yaz ile úışım
DaèvÀcı gitdi Bursa’ya yoú ġayrı hìç işim
Yapışdı úaldı birbirine iki apışım
Çıúmazdan evvel abo a úız yigirmi yaş dişim
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
VIII
Gelse görici úocayıcaú elli kerecik
Dir burn’ucuyla aġzı büyük dişi seyrecik
Yoú yoú yaşı da añlayışım úırúını geçik
äarf eyleyüp de varı yoġı bÀri şimdicik
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
IX
Dört üstübüyi gicede virmeyle úabala
İşler miyim ben uyumayup avcını yala
Eyü vardum oynaú oldum ise baú şu posùala
Úoyvir elimi ùutma beni úaç cÀnım óÀlÀ
190
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
X
Ben istedikce bayrama andan bala úoza
Dir baña úaóbe199 saña yazıú ekilen tuza
Yazıú degil mi gençligime baú şu yelloza
Girmezden evvel ablacıġım yaşım otuza
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XI
Almış parayla ãÀnki òalÀyıú gibi beni
äoúmaúlıú ister aşevine gidi külóeni
Yaġlı paçavra gibi atup ben daòı seni
Yarın alup alaca úaranlıúda rÿşeni
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XII
LÀzım mıdır ki ögreneyim cÀme-şÿr yumaú
Ben bu pamuú elimle a foã ãaramam yumaú
Baña düşer mi iplik egirüp de bez úomaú
Dursun muãandırada hele öreke ùaraú
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XIII
Yufúa maúarna açmasını açmayın baña
Ben bilmem öyle òamur işi ãamsa baúlava
Yapup bir iki dürlü yemecik úaba ãaba
Daèvet içün úonaġa çıúup yarın ibtidÀ
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XIV
Çoú yaşayan mı bilür iş yoòsa çoú gezen
TÀ gezmedikçe olamadım ben bozuú düzen
199
Metnin orjiinalinde “úaóbe” sözcüğü eksik kalıba uyması için bu sözcük yazılmıĢtır.
191
Taósìn ider cemÀlimi gördikce merd ü zen
Kendime virüp Àyinede bir çeki düzen
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XV
Kendi kese göbegini öksüz olan ãÀvul
Yanşaú úarışma dır dır idüp úalayım mı dul
İş ideyim ki saña görüp ãaçlarını yol
Úomşu úapusın açup elimle uãul uãul
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XVI
Gör varayım da nisbetime ben bir eşbehe
İp ùaúmasun felekde gören mihr ile mehe
Disün gören edÀ-yı revişin ehe ehe
Ùarz-ı òırÀm-ı úÀmeti şÀyeste peh pehe
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XVII
Yazup yüzimi EsmÀ Òanım kÀkülimi kes
Bir ÀşinÀya varacaġım sen çıúarma ses
Pek poã bıyıúlı pırpırıya eylemem heves
Dört úaşlı yoãma şÿò-ı cihÀn tÀze dalfes
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XVIII
Bir el ulaġı cÀriye al beş yüzi ãula
Raúã ögret aña vir de Emìn Ùÿùi’ye úula
Úalyoncılaruñ odasına itmeden mola
Giçüp úayıúla Yaġ Úapanından Sitanbul’a
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XIX
Varup úocaya almam ev içine er úoyun
192
Kesmez bucaġla ister ise gel derim ãoyun
İncitme úomşu yanına beni óÀlime úoyun
Eller úınarsa olsun uġrın olup oyun
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XX
äatup yemekden oldı evin içi ùam ùaúır
Ditrer görince bir eri içim ãaúır ãaúır
Úalup da böyle olmadan altun adım baúır
Aòşam olınca bÀrì gezüp bayır ile úır
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXI
SevdÀm ãarıldı çırpıdaki penbe-zÀr beze
Yandım güneşde bezdim uãandım geze geze
Alup úayıúda destime bir tirşe yelpeõe
Bir baş çekilüp eltim ile ãÿy-ı körfeze
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXII
Ben gülistÀn-ı şìvede bir naòl-ı nev-resim
BÀġlarda türkì yırmadan úalmadı sesim
Giyüp başıma pul donatub nev-ôuhÿr fesim
Girüb úoçınuñ içine öyle úırıú kesim
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXIII
Yalvarayım ùÿùìden alup ãaúız alını
İnce belime ãarınayım ãarı şÀlını
Maètuf babamuñ el ile ãayub ãaúalını
MÀnend-i serv nÀz ile ãalını ãalını
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXIV
193
Gitdi bizimki òiõmetle bugün Aydın’a
Úız Çigdem Usta dostlarıma úoş göz aydına
Aãlı ne taóta pÿşa döşegimi yaydına
On dördi oldı bu gice óÀøır ay aydına
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXV
Úapu çalındı baúsañıza abo kimdir o
Çek ipi geldi bacı úarın òoraùayı úo
Saña ne mutlu úız çelebüñ dimiyor şu bu
Úal ãaġlıcaàla diñlemem artıú onu bunu
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXVI
Bir ÀfitÀba geçdi ki hìç ãorma ãıcaġım
Yandı eridi èaşú ile sìnede yaġım
Geçdi ãoġuú ãu başıma bilmem ãolum ãaġım
èAhd eyledim bu şarù ile ki geçmeden çaġım
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXVII
Baş úurna óaúúı nÀùıra vir demedi tas tamÀm
Şerbetlik içün ustalara var büyük ùasam
ÓammÀm anası gibi gelüp kirpiloz úocam
Ùası ùaraġı ãalla umÿr itmeden cüdÀm
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXVIII
äuya gelürse ãarnıca yarın mırın úarın
Urup başına şapla paàı destisin úırın
Dir ana òaùùı yoú oúudur pek de ôırôırın
Gÿş itmeyüp de úaynatamuñ ġayrı dırdırın
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
194
XXIX
İõin alma n’eymiş erden a úızlar daòı neler
Yoòsa yeni mi çıúdı bu úÀnÿn-ı nev-eåer
İç güveysi darġın olur mı ya bu úadar
Ardından itüp anı úuyuya teker meker
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXX
Bildim tekin degildir ev içinde mezbele
Didim tü tü tü üç kez o bir şeylere hele
Yoú mı birisi ortalıġı süpüre sile
Ben yine ùaúup ardıma bir süri hergele
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXXI
Bu gice beşde gel a paşam dimeyüp şu bu
Di şeh-nişinüñ altına geldikde Penbe hÿ
ÓÀyúırma pekçe ùuymasun ammÀ óani Dudu
Pend eyledikce ol geveze ben eni úonu
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
XXXII
ĠavgÀyı kessün eyle nine VÀãıf’a suéÀl
Gör imdi sen mi fÀóişesin yoòsa ben mi mÀl
Aña úalursa dir ikiñiz de úurı úaval
Yaz geldi ġayrı evde oturma ne iótimÀl
On beş yaşında kendime bir oynaş arayım
51b
Tesdìs-i SÀmì Efendi Enderūnì
195
Fe’ilÀtün Fe’ilÀtün Fe’ilÀtün Fe’ilün
I
SÀlik-i rÀh-ı ÒudÀ èaşú ile dil-rìş gerek
İsteyen terk-i ġam-ı èÀlemi dervìş gerek
Ne nedÀmet çekile işde ne teşvìş gerek
Her işiñ òayrını hem şerriñi teftìş gerek
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek
II
İtmedikçe ãonı òayr oldıġıñ evvelce òayÀl
Emre saèy itmesi erbÀb-ı dilüñ emr-i muóÀl
Bì-teéemmül yapamaz hìç bir işi ehl-i kemÀl
Şübhesiz kimsede yoúdur bunı inkÀra mecÀl
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek
III
Heb teéennì eyle göresin işini olma èacÿl
ÓÀãılı maãlaóatuñ rÀbùlı bula òuãÿl
Düşüñ encÀmını kim olmayasıñ ãoñra melÿl
Úıl tefekkür ile her dem óarem-i kÀma vuãÿl
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek
IV
Gördigiñ rÀh-ı òaùır-nÀke hemÀn mÀéil iseñ
Dehr ü deşt-i cünÿn olmaġa da úÀéil iseñ
Bì-tefekkür olamaz her ne úadar fÀøıl iseñ
Delilik eyleme gel ãay ãonını èÀkıl iseñ
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek
196
V
Baúma òor kimseye sen SÀmi ÒudÀsıñ fikr it
Olma dünyÀ ile maġrÿr fenÀsıñ fikr it
Her işiñ èÀúıbet alamaz cezÀsıñ fikr it
Düşmeden dÀma muúaddimce rehÀsıñ fikr it
İbtidÀ-yı èameliñ Àòiri dervìş gerek
KÀr-ı evvelde kişi èÀúıbet-endìş gerek200
52a
Tesdìs-i Fuôūlì RaómetullÀh
Mef’ûlü Fâèilâtü Mefâèilü Fâèilün
I
Dün sÀye ãaldı başıma bir serv-i ser-bülend
Kim úaddi dil-rübÀydı reftÀrı dil-pesend
GüftÀre gelse nÀ-geh açup laèl-i òoş-òand
Bir piste gördüm anda döker rìze rìze úand
äordum meger bu dürc-i dehendir didüm didi
Yoú yoú devÀ-yı derd-i nihÀnuñdurur senüñ
II
Egmiş hilÀli üstüne ùarf-ı külÀhını
Çoú dil-şikesteniñ göge yetirmiş Àhını
Zülfüñ ùaġıtdı gizledi ebr içre mÀhını
Gördüm yüzinde òalúa-i zülf-i siyÀhını
Ol pìç tÀbı çoú ne resendir didüm didi
Devr-i ruòuñda rìşte-i cÀnuñdurur senüñ
III
200
Metnin orijinalinde bu beyit tekrardan yazılmamıĢ.
197
Seyr ile ãaldı bÀġa güõer ol semen-èiõÀr
EnvÀè-ı zìb ü zìnet ile faãl-ı nev-bahÀr
Tökmiş gül üzre sünbül-i gìsÿ-yı müşg-bÀr
Yaòmış laùìf ayaġa gül-berg teg nigÀr
Seyrine reng-i lÀle resendür didim didi
Ġamzem òadengi tökdigi úanuñdurur senüñ
IV
Virmiş fürÿġ şemè-i ruòı gün çerÀġına
äalmış şikest serv-i úadi gül budaġına
Dün serv tek baãanda úadem güz bulaġına
Bir nice òÀrdan elem irmiş ayaġına
Gül bergine batan ne dikendir didim didi
MüjgÀn-ı çeşm-i eşk-feşanuñdurur senüñ
V
Düşmiş èiõÀrı üzre muèanber selÀsili
Áşüfte-óÀl idüp nice bì-ãabr ü bì-dili
èAúl-ı men vÀlih eyledi şekl-i şemÀìli
Göz gördi úÀmetin dil ü cÀn oldı mÀèili
Veh bu ne ùurfa serv-i çemendir didim didi
Manôÿr-ı dìde-i nigerÀnuñ durur senüñ
VI
Seyl-i sirişküm oldı revÀn òÀk-i kÿyına
CÀn vÀlih oldı laèl-i leb-i güft ü gÿyına
Dil düşdi dÀm-ı silsile-i müşg-bÿyına
Ol laóôa kim ãataşdı gözüm zülf-i rÿyına
èAúreb meh-i münìre vaùandur didim didi
Fehm eyle kim òaùarlu úırÀnuñdurur senüñ
VII
Dün ãubó-dem ki lÀle vü nesrìn ãalıp niúÀb
198
Gül çehresinden aldı ãabÀ perde-i óicÀb
Gül-zÀre çıúdı seyr ile ol reşk-i ÀfitÀb
Şeb-nem niåÀrın itdi yüküş oluş òoş-Àb
Bunlar nedür ne dürli èAdendir didim didi
Epsem Fuøÿlì eşk-i revÀnuñdurur senüñ
VIII
Şeb-nem niåÀrın itdi güneş lüélüé-i òoş-Àb
52b
Meråiye Muóarrem Meróūm
Mef’ûlü FÀèilÀtü MefÀèilü FÀèilün
I
1
Başıñda ey firìfte-i dehr-i bì-direng
TÀ key hevÀ-yı zìnet-i dìhìm ü nÀm ü neng
2
Bilmem ne neşée virdi saña aldayup ùurur
Bu lÀciverd óoúúa-i maècÿn pür-şereng
3
Bir mìzbÀn-ı şÿò u siyeh-kÀrdur bu kim
MihmÀn-keşi olubdur o mekkÀre-kÀr ü neng
4
Bir laóôa rÿşen eyler ise çeşmüñe ider
Yıllarca ġamla çeşme-i òÿrşìdi tÀr ü teng
5
ÒÀki sirişk-i mÀtemle ġam-sirişte iken
Virmez vücÿd fırãatına ehl-i hÿş u heng
6
YÀd eyle òÀnedÀn-ı resÿle cefÀsını
BÀúì degil midir göre mirèÀt-ı dilde reng
7
YÀ Rab bu kÀrbÀn-ı Muóarrem midir gelen
BÀr-ı metÀè girye vü mÀtem mi teng teng
8
Bu beyt-i nevóa-òìz ile ãaórÀ-yı Àlemi
199
Òÿn-ı sirişk-i mÀtemiyÀn itdi lÀle-reng
9
Áh ol güzìde sıbù-ı resÿl-ı ÒudÀ Óüseyn
SÀlÀr-ı aãfiyÀ òalef-i MurtaøÀ Óüseyn
II
Bend-i Devvom
1
Ey çerò-i kìne cÿy-ı bu ġadra nedir sebeb
Òavf eylemez misiñ o güni yÀd idüp èaceb
2
Ol gün ki lerze-nÀk ide Òaú Óüseyn ile
äaórÀ-yı óaşrı zelzele-i dehşet ü ġaøab
3
Ál-i resÿl pirehen-i òÿn-çegÀn ile
Maóşerde senden eyleyeler úanını ùaleb
4
Virdüñ Yezìd’e kÀmını úatl-ı Óüseyn ile
AèvÀn u leşkeriyle úılub şÀd pür ùÀp
5
Gitdi fiġÀn-ı mÀtemiyÀn ùÀú-ı èarşa dek
Úan aġladı bu mÀtem ile úudsiyÀn hep
6
ÁãóÀb-ı ehl-i beyt ciger òÿn-zÀr ola
Úavmiyle şÀd ola o daàal-bÀz-ı bì-edeb
7
Úaãd ile ehl-i beyte daòı óürmet itmeyüp
Deşt ü belÀda virdi nice zaómet ü taèab
8
Ey çeşm-i girye-òìz döküp òÿn-nÀb-ı eşk
YÀd it o pÀdişÀh-ı şehìdÀnı rÿz şeb
9
Baú ol vücÿd-ı muóterem-i nÀz-pervere
äaórÀ-yı KerbelÀ’da yatur teşne òuşk-leb
III
Bend-i Sihom
1
ÇÀk oldı şeróa şeróa lebi teff ü nÀydan
Oldı òarÀb magz seri ÀfitÀbdan
2
äaórÀ-yı KerbelÀ’da şitÀb ile sÿ-be-sÿ
Áb-ı revÀn ümìd iderdi serÀbdan
200
3
Ol óÀlet ile óaøret gördükde şerm idüp
Òÿrşìd úaçdı zìr-i zemìne óicÀbdan
4
Lerzendedir o dehşet ile tÀ be-rÿz-ı óaşr
ÁrÀm bulmaz oldı felek ıøùırÀbdan
5
BÀrÀn degil o óìnde rìzÀn olan daóı
Òÿn-Àbe-i sirişk idi çeşm-i seóÀbdan
6
YÀ Rab úoma o ôÀlime bu ôulmi tÀ ebed
Úurtulmasun ilÀhi o bed-baòt èaõÀbdan
7
Nehr-i firÀúı baġladı ġadr ile menè idüp
Ceyş-i imÀma virmedi bir úaùre Àbdan
8
CÀn virdi sÿz u tÀb ile èaùşÀn u teşne-leb
Cemè-i keåìr-i maèrekede şeyò ü şÀbdan
9
ÙÀúat getürmeyüp çoġı cÀn atdı kevåere
Dil-teşnegÀn meøÀyeúa-i Àb u tÀbdan
10
EfġÀn-ı teşnegÀn ile ùoldı cihÀt-ı şeş
èAyyÿúa çıúdı nÀle vü feryÀdüèl-èaùaş
IV
Bend-i ÇÀrom
1
Áh ol zamÀn ki server-i èÀli-nejÀd ile
ÁãhÀb-ı cümle zümre-i ehl-i reşÀd ile
2
äaórÀ-yı KerbelÀ’da èibÀdet-neşìn idi
Meşġÿl-i õikr-i Óaøret-i Rabbeèl-èibÀd ile
3
Her birisi mücÀèide vü dil-teşnegì ile
NÀm-ı ÒudÀyı taèõiye eylerdi yÀd ile
4
NÀ-gÀh aúdı seyl-i belÀ gibi baġteten
‘Ömer ü ibn-i Saèd leşker-i ibn ZiyÀd ile
5
SulùÀn-ı dìn òaymesine óürmet itmeyüp
İtdi hücÿm fırúa-ı baġı vü èinÀd ile
6
Çıúdı óarìm-i bÀr-geh-i kibriyÀya dek
201
FeryÀd-ı Àh-ı ehl-i óarem-dÀr dÀd ile
7
MerdÀne ceng eyledi ìrÀd-ı èÀúıbet
Gitdi cinÀne her biri rÀh-ı sedÀd ile
8
Düşdi zemìne sÀye gibi nÿr-ı dìn daòı
Óükm-i úaøÀya virdi rıøÀ inúıyÀd ile
9
Reés-i şerìfi ol şeh-i merdÀnuñ èÀúıbet
Úaùè oldı Àh-ı òancer ehl-i fesÀd ile
10
Efsÿs o sìm-gerdene úÀfÿr-ı ãÀfa óayf
Kim ola bÿse-gÀh-ı nebì bÿse-gÀh-ı seyf
V
Bend-i Pencom
1
Aúdı çü seyl-i òÿna şehìdÀn-ı KerbelÀ
Açıldı nice lÀle-i bustÀn-ı KerbelÀ
2
MÀnend-i òurde rìze-i mercÀn úıpúızıl
Úana boyandı rìg-i beyÀbÀn-ı KerbelÀ
3
Ol gün ki úurã-ı tabur ÀfitÀb-veş
Vardı ġurÿba şems-i dırÀòşÀn-ı KerbelÀ
4
Çıúdı cenÀb u duòter-i şìr-i ÒudÀ daòı
Yanınca nice òayme neşìnÀn-ı KerbelÀ
5
Eylerdi cüst cÿ şühedÀ içre nÀgehÀn
Gördi yatur o server-i meydÀn-ı KerbelÀ
6
Düşmiş ser-i mübÀregi tenden cüdÀ olup
Bì-iòtiyÀr òˇÀher-i sulùÀn-ı KerbelÀ
7
HaõÀ aòi Óüseyn ile nevóa-òìz olup
Úopdı ġırìv-i meråiye-òˇÀnÀn-ı KerbelÀ
8
FeryÀd ile derìde girìbÀn-güşÀdedir
Ol ġavùa òÿrde-i yem-i ùÿfÀn-ı KerbelÀ
9
TÀ meşhed-i èAlìye varup úanlar aġladı
Yanınca nice çÀk-i girìbÀn-ı KerbelÀ
202
‫‪Key ġam-güsÀr ġam-zedegÀn dehr-i pür-cefÀ‬‬
‫‪10‬‬
‫‪BerbÀd úıldı varımızı eyledi hebÀ‬‬
‫‪VI‬‬
‫‪Bend-i Şeşom‬‬
‫ت ُ كر ك ّ َ قى حا غم عًر َ ٕ ضذ ت هف‬
‫‪1‬‬
‫داد از ي سي ذ داد اي ا ضخ تّ ان ُجف‬
‫ت رخ يس آيذت ك م ي ُذاٌ ت رْ ُّ سر‬
‫‪2‬‬
‫ي ر در س تادِ چاك ك ري ثاٌ ٔ ت س تّ غف‬
‫جاَ ٓا ست پ ر زق اب ٔ ج كرْا پ ر از خرو‬
‫‪3‬‬
‫ن ثٓا پ ر از ت ؤ سف ٔ دن ٓا پ ر از ا سف‬
‫ساق ئ ك ٕث رٖ ت ٕ ٔ يا تطُّ ف رات‬
‫‪4‬‬
‫يحرٔو زآب ٔ اي ى سٕخ تّ از خراو ٔ ت ف‬
‫ْر ت ير ك س ك ًاٌ حٕادث ك طاد ت اق ت‬
‫‪5‬‬
‫ت ُ كر ك ّ سخت س ي ُّ ٔ جاَ ٓاٖ يا ْذف‬
‫ت ُ كر ك ّ ت ٍ ح س يٍ ت ٕاغ ط تّ ضذ ت خٌٕ‬
‫‪6‬‬
‫داَ ٗ َ ًاَ ذِ ت ٕد ت را غ ير از أ خ هف‬
‫ظ هى ي سي ذ ٔ تي ُ قة آٌ ت سد ك ٕار‬
‫‪7‬‬
‫ادب ك ّ خٌٕ يرث يّ خٕاَ اٌ زْر طرف‬
‫ن رزَ ذِ طاق ي طٓذ از اٌ َٕحّ خسي ٍ‬
‫‪8‬‬
‫ج كر ت ست رٔح ح ضرت س هطاٌ يٍ عرف?‬
‫رٔح ح س يٍ خٕي ص در اغٕش ٔك رد ك ف‬
‫‪9‬‬
‫جاٌ پ ذر خٕش يذى آ يٍ ت عذ ال ت خف‬
‫زو ٍار غم َدمخ ك ً شذِ ٌمجُ مه شٍ يذ‬
‫‪10‬‬
‫درر س تخ يس ب ي تّ ت ُ ٌم حال آن پ ه يذ‬
‫‪VII‬‬
‫‪Bend-i Heftom‬‬
‫‪YÀ Rab nedir bu nÀvek-i úavs-i úaøÀ mıdır‬‬
‫‪1‬‬
‫‪AmÀc-gÀhı sìne-i Àl-i èabÀ mıdır‬‬
‫‪Óayretdeyim óudÿåına bÀèiå bu fitnenüñ‬‬
‫‪203‬‬
‫‪2‬‬
YÀ Rab Yezìd’e yÀd-ı kühen mÀcerÀ mıdır
3
Aòõ itdi åÀr
ile ümmiyeyi
Zuèmınca didi àarúa-ı bedr intiúÀmıdır
4
İnãÀf eyle ey müteèaããıb èinÀdı úo
Böyle òabìåe laènet ü taèzìr òaùÀ mıdır
5
Úatl-i imÀma emr ile küfrinde şibh yoú
Úavl-i imama cevziye baú nÀ-becÀ mıdır
6
Ey ibn-i Saèd ihÀnet ile rümóa ùaúdıġıñ
Reés-i şerìf-i sıbù-ı resÿl-i ÒudÀ mıdır
7
Yıúdıñ binÀ-yı dìniñi ümìd-i cÀh ile
Olduñ dürÿġ-ı ayine ziyÀde firìfte
8
Deh rÿze cÀh-ı devlet-i mülk-i beúÀ mıdır
KÀfir misin ya münkir-i rÿz-ı cezÀ mısın
9
Ál-ı resÿla böyle óaúÀret revÀ mıdır
10
Şevú-i èimÀret-i ÙaberistÀn ü mülk-i Rey
Çekdi seni cehenneme hey ibn-i Saèd hey
VIII
Bend-i Heştom
1
Bend eyleyüp miyÀna niùÀú-ı şeúÀveti
Refè eyledüñ livÀ-yı òurÿc u àavÀyeti
2
İtdüñ sülük-i semt-i SaèÀbata úarø iken
İmÀniyÀn-ı zümre-i úurbı meveddeti
3
äunduñ kemend-i zülf şeh-i Óasan’a dest-i óayf
Ùaúduñ elüñle gerdenüñe ùavú-ı laèneti
4
Cevr ile böyle yerlere çalmaú sezÀ mıdır
Ol pÀdişÀh-ı taòt-neşìn-i vilÀyeti
5
Şerm itmedüñ cenÀb-ı risÀlet-penÀhdan
EvlÀd-ı ehl-i beyte idüp bu ihÀneti
6
Çeşm-i resÿle degdi oúun gör ki neyledüñ
204
Òançerle ùoġraduñ o ciger-pÀk Óaøreti
7
Bu ôulm ile ümìd-i şefÀèat ider misin
Ey bed-nihÀde bed-dil ü bed-baòt u nìkbeti
8
YÀd itmedüñ o vaúti ki feryÀd-ı FÀùıma
Lerzende eyleye èaraãÀt-ı úıyÀmeti
9
Cÿş ide lücce-i ġaøab u úahr- õüèl-celÀl
SükkÀn-ı óaşrı úaplıya emvÀc-ı dehşeti
10
Ey gürk-i deşt mükÀfÀta óÀøır ol
MeydÀn-ı óaşre var göreyim nuùúa úÀdir ol
IX
Bend-i Nohom
1
Ol gün ki ehl-i beyt olup ŞÀm’dan süvÀr
ÒÀùır-şikeste èaúl-ı perÀkende dil-figÀr
2
YÀ eyyühÀ’l-resÿl deyü girdiler yola
GiryÀn ü ser-güşÀde vü feròÀl-i tÀr-ı mÀr
3
NÀgeh görindi ravøa-i sulùÀn-ı enbiyÀ
Gördükde bint-i óaydar-ı kerrÀr-ı nÀm-dÀr
4
Hevdecden atdı kendüyi giryÀn-ı sìne çÀk
Gìsÿlarını itdi türÀb ile hÀksÀr
5
Gitdi piyÀde nÀle vü feryÀd ü Àhla
Ser pÀ bürehne çehre òırÀşìde pür-ġubÀr
6
TÀ ravøa-i resÿl-i èaleyheès-selÀma dek
Aúdı sirişk-i dìdesi mÀnend-i cÿybÀr
7
Yüz sürdi òÀk-i der-geh-i faòr-i risÀlete
EfġÀn ü zÀr ile didi ey cedd-i ġam-güsÀr
8
FeryÀd-ı ümmetÀn êalÀlet şièÀrdan
LÀyıú mı òÀnedÀnıñ ide böyle òˇÀr-ı zÀr
9
AllÀh úopdı ġulġule ol gün Medìne’de
Göz úalmadı ki olmaya mÀtemle eşk-bÀr
205
10
Andan buúèaya vardı o dür-dÀne-i Betül
GiryÀn ü zÀr didi ki yÀ buúèatüèr-resÿl
X
1
Ey duòter-i saèìde-i sulùÀn-ı enbiyÀ
Vey hem-ser-i şefìúa-i sÀlÀr-ı evliyÀ
2
Úaldı ser-i mübÀregiñi gör ki geldiler
Miónet-keşÀn-ı bÀdiye-i kerb-i KerbelÀ
3
Biz ol gürÿh-ı ġam-zedegÀn-ı óaúÀretiz
Kim der-geh-i èinÀyetüñe itdik ilticÀ
4
Luùf eyle biz yetìmlerüñ intiúÀmuñ al
Yoà itdi òÀnedÀnıñı aèdÀ-yı bed-liúÀ
5
Perverde-i kenÀruñ olan Óaøret-i Óüseyn
Deşt-i cefÀda çekdi nice miónet ü belÀ
6
Ol nev-nihÀl-i devóa-i bÀġ-ı vilÀyeti
ÒÀke düşürdi sÀye gibi ġadr-ı eşúıyÀ
7
Úaùè eyleyüp óaúÀret ile rümóe ùaúdılar
Reés-i şerìfini cesedinden idüp cüdÀ
8
FeryÀd-ı duòter-i Esedu-llÀh ile o gün
Yatdı yaúıldı mÀtem idüp yÀr ü ÀşinÀ
9
İtdi ġırìv ü nevóa vü vÀh ser tÀ ile
ÓÀs-ı sipihri ġulġule-i òulú-i pür-ãadÀ
10
DünyÀyı ùutdı Àh u fiġÀn oldı gök dumÀn
Tef-i semÿm-ı mÀtem ile ser-be-ser cihÀn
XI
Bend-i Dehom
1
Maózÿn göñül bu mÀh-ı muóarremde aġlasun
HengÀm-ı Àh u eşk-i dem-À-demdir aġlasun
2
ZinhÀr terk-i şarù-ı edeb ile gelmesün
206
Ümmet olan bu mÀh meh-i ġamdır aġlasun
3
Eyler cilÀ-pezìr bu dem tÿtiyÀ-yı eşk
O göz ki teşne-i seyl ü nemdir aġlasun
4
Gül gibi óubb-ı Àl ile òandÀn olan göñül
HengÀm-ı sÿz u girye vü mÀtemdir aġlasun
5
Döksün seóÀb-ı eşk-i firÀvÀnıol daòı
MÀtem-keş-i Óüseyn-i mükerremdir aġlasun
6
Dil-òÿn olan muãìbet-i ġadr-ı Óüseyn ile
YÀd eylesün o vaúıèa-ı demdir aġlasun
7
Añdıúça ol muãìbeti şÀd olmasun göñül
Ol òÀròÀr-ı sìnede muókemdir aġlasun
8
Dögsün Yezìd başını ùaşlarla iñlesün
Bilsün maúÀmı cÀh-ı cehennemdir aġlasun
9
Söz yoú bu ayda aġlamasun úalbi ùaş olan
Diúúat ile o dìde ki pür-nemdir aġlasun
10
Ey çeşm-i ter seóÀb gibi aglamaz mısın
Ey eşk-i dìde cÿy gibi çaġlamaz mısın
Bend-i Áòìr
1
Muóarrem yeter fiġÀn ile kilk-i şerer-feşÀn
Yaúdı cihÀnı Àteş-i mÀtemle el-amÀn
2
Gÿş eyleyüp bu naômı baña öyle dökdiler
ÌmÀniyÀn yaş yerine úaùre úaùre úan
3
BÀlÀ-rev oldı Àteş-i efgÀn derk derk
Òavfım budur yanup ùutuşa saúf-ı ÀsumÀn
4
YÀ Rab o nÿr-ı dìde faòr-ı cihÀn içün
DÀéim budur òulÿã ile daèvÀt-ı üns-i cÀn
207
5
Olsun BurÀú’a cennete firdevsde süvÀr
Gül-geşt-i bÀġ u dÀġ ide ceddiyle hem-èinÀn
6
DÀrüèl-maúÀme-i eóadiyetde dÀéimÀ
Bulsun ulüvv rütbe ile úurb-ı cÀvidÀn
7
Bende-i bÀb-ı rÿy-ı Óüseyn eylerim recÀ
İósÀn-ı èafv u maġfiret ey Rabb-i müsteèan
8
Yevmüèl-cezÀ bu taúriye nÀmemle umarım
Ceddi şefÀèat ideèalÀ raġm-ı düşmenÀn
9
Bizden ilÀhi nice taóiyyÀt ile selÀm
Olsun hediyye rÿó-ı şerìfine her zamÀn
10
Bì-baóå-i lÀ-yecÿz hemìşe birindede
Laènet aña ièÀnet iden her èanìdede
56b
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Óaúìúat evvel aòir-i hemìn Rabbe’l-èalÀ geldi
Pes andan ôÀhir u bÀùın resÿl-ı kibriyÀ geldi
2
KeşÀf-ı úalèe-i òaber-süvÀr-ı düldül-i aşúar
O şìr-i ÒÀliú-i ekber èAliyyül MurtaøÀ geldi
3
Muóibbe eyleyen mihri din èaşúına çeken úahrı
Yezìd’lerden içen zehri Óasan-òulú-ı rıøÀ geldi201
4
Açan èÀşıúlara zÀrı iden düşmenlere bÀzì
Şehìd-i server-i ġÀzì Óüseyn-i KerbelÀ geldi
5
Din ehline olan reh-ber cihÀnı eyleyen enver
ÇerÀġ-ı mescid-i minber İmÀm Zeynèül-èAbÀ geldi
201
Metnin orijinalinde “geldi” redifi yazılmamıĢ.
208
6
Muèaùùar eyleyen óÀùır iden muècizleri ôÀhir
Muóammed BÀúır-ı õÀkir şehi Ál-i èAbÀ geldi
7
Óakìm-i óikmet-i óÀõıú-ı èalìm raómet-i òÀlıú
İmÀm-ı Caèfer-i ãÀdıú güneh müşgül-güşÀ geldi
8
ĠazÀ-yı ekbere èÀzim Yezìd ki boşına óÀzım
İmÀm-ı Musa-yı KÀzım úadìmi pìşvÀ geldi
9
İden tefsìr-i ÚurÀnı sözi úÀvìl-i bürhÀni
İmÀm-ı dìn-cÿ åÀnì èAli Mìr-i RıøÀ geldi
57a
VÀãıf Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Ne arar ey gül-i zìbende yanında o kedi
Görüp anuñla olan cilveni yaġım eridi
Niye úarışdı benim ãoóbetime ol zibidi
O merÀú ile işitdim mi efendim ne didi
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
II
Úanı ey mÀh geçen şeb Yeñiköy’den beride
Bir úayıúda iki büt var idi bizden geride
O vesìleyle söz açdım saña geldi yeri de
O sözi yazmış idim úalmış o bir èanteride
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
III
Vaèd idince baña bir bÿseyi ey ġonca nÀz
209
Geçdi mÀ-beyn-i hümÀdan nice nÀz ile niyÀz
Geliyor òÀùırıma gerçi bugünlerde biraz
O vaúitden beri geçdi arada bir iki yaz
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
IV
Ùaúınup baġçede maòfì ruòına yÀsemini
Ġaraøuñ n’eydi küşÀd eylemeden gül-bendini
Ne didüñdi úuluñ ol óÀl ile gördükde seni
Aãlı var ãordıġımuñ söyle úuzum üzme beni
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
V
Òafiyen eyledigüñ vaèdi úuluñ işitdi
Beni sulùÀnımuñ ol müjdesi ióyÀ itdi
Başúa ãoóbet açılup n’eyleyim ol söz bitdi
ÓÀùırımdan o zamÀndan beri çıúdı gitdi
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi
VI
Dil virüp nÀfile èaşúuñla ãararup ãolamam
Ùoġrısı ben ãarılup yaùmadan èÀşıú olamam
Olur olmaz suòanı öyle dilime ùolamam
Ùolaşur zihnime dünden beri lÀkin bulamam
Vaèdiñiz bÿse mivuãlat mı unutdum ne idi
VII
Baña dün açdıġuñ esrÀr-ı viãÀli tenhÀ
Òaber almış aradı aġzımı VÀãıf òattÀ
Bil de bilmezlige var saña iderse ìmÀ
Bir şeker çìndüñ ey ùÿùi-i òoş-gÿ ammÀ
210
Vaèdiñiz bÿse mi vuãlat mı unutdum ne idi202
57b
Tesdìs-i RÀsiò Efendi
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
ŞÀh-ı èaşú itmege iúlìm-i derÿna seferi
Şeróa-i sìne imiş şÀh-ı reh-i muèteberi
DÀġ imiş ãaón-ı dile sÿz-ı muóabbet eåeri
Şeróa dÀġlar açdım ki ola reh-güõeri
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi
II
Cüst-cÿ eyleyerek küme miåÀli pergÀr
Merkez-i noúta-i vaódetde hemÀn eyle úarÀr
ÕÀtını kendi bilür birligüñ eyle iúrÀr
Ne ararsan yine sende bulunur her ne ki var
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi
III
Yanmayan añlayamaz sÿz-ı muóabbet ne imiş
Dÿr olan fehm idemez leõõet-i vuãlat ne imiş
Kimse idrÀk idemez gene óaúìúat ne imiş
Ehl-i ôÀhir ne bilür úÀl ile vaódet ne imiş
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
202
Bu dize metnin orijinalinde yok.
211
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi
IV
ÚÀl u úìl eyleme óaúúında anuñ zÀéiddir
Eyleyen baóåini taùvìl úurı zÀhiddir
İden ÀåÀrını inkÀr anuñ mülóiddir
“Úul hüvellÀh-ı eóÀd”203 birligine şÀhiddir
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi
V
İdemez kimse muèammÀ-yı kem ü keyfini óall
Ma-èarefnÀk degil mi aña ma úal vü dell
Çekeli semt-i dile şemè-i maóabbet meşèal
Güft-gÿya bulamaz kem-mÀye muóal
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaòdet ne imiş noúùadan aldım òaberi204
58a
Terkìb-i Bend-i RÀsiò Efendi
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Ey lebi ġonca-ı şevú-Àver-i cÀm u bÀde
Nigehi òÿn-ı ciger-òÿrdelige ÀmÀde
2
Beni Àteşlere hicrÀnıñ idüp üftÀde
Olmadı düzeó-i ġamdan bu göñül ÀzÀde
3
203
204
Virdi ser-tÀbe úadem mülk-i dili ber-bÀde
İhlas 112/1 “De ki: O Allah birdir.” Manasına gelmektedir.
Bu beyit metnin orijinalinde yok.
212
Ġayrıya itdigiñ ilùÀf-ı gence yÀde
4
Öyle maózÿn dilim yer daòı yoú dünyÀda
Görüp aòzÀnımı inãÀfa gelür tersÀde
5
Meróamet senden efendim yine şefúat senden
Cürm-i èiãyÀnımı èafv eyle mürüvvet senden
II
1
Ġamz-ı ÀġyÀre uyup úaãd-ı dil ü cÀn itme
Òışm ile òançer-i òÿn-rìziñi èüryÀn itme
2
Dil-i bì-cÀnımı luùf it yine feryÀd itme
Tek ne eylersin amÀn adada bir úan itme
3
Sÿz-ı hicrÀn ile gel dìdemi giryÀn itme
ÚÀéilim nÀn-ı dili cevr-i firÀvÀn itme
4
Emriñiz her ne ise ġayrıya fermÀn itme
‘Unf ile bÀri cevÀbıñ daòı pinhÀn itme
5
Nice pür-óasret-i luùfuñ ile meéyÿs olayım
Nice pür-şemè-i ġam-efrÿz ki fÀnÿs olayım
III
1
Tìġ-ı cevrüñle göñül oldı amÀn ãad-pÀre
Úalmadı ġayrı taóammül-i sitem ü ÀzÀde
2
Merhem-i èÀùıfetüň olsa safı yÀre
Dime bir óÀl ile teéåìrine olmaz çÀre
3
TÀb-ı hicrüñ beni ol rütbe bıraúdı tÀre
Gizlesem de yine Àhım çalışur iôhÀre
4
Yoú mı raómuñ güzelim bu dil-i pür-efkÀre
Dir isen ġayrıya var kendine şefúat ara
5
Kime şekvÀ ideyim der-geh-i luùfuñ var iken
Kimlere bend olayım òalúa-i zülfüñ var iken
213
IV
1
Bendedir óüsnüñe şems ü meh-i tÀbÀn bende
Şemè-i ruòsÀrına tÀbende-i lemèÀn bende
2
Zülf-i şeb-bÿlarına sünbül ü reyóÀn bende
NÀz u reftÀrıña mecmÿè cevÀnÀn bende
3
ÒÀtem-i laèlüñe de mühr-i SüleymÀn bende
èUúde-i sìneñe biñ ãabr ile sÀmÀn bende
4
Úavs-i ebrÿlara BehrÀm NerìmÀn bende
Saña èÀlem bütün ey Yÿsuf-ı devrÀn bende
5
Pertev-i óüsn-i cihÀn-sÿz ile devrÀn senüñ
Şeh-süvÀrım bu revişle yine meydÀn senüñ
V
1
Bendenim bende fedÀ itme efendim luùf it
Úuluña böyle edÀ itme efendim luùf it
2
Çekdigim derdi hebÀ itme efendim luùf it
Sebze-i vaúti şitÀ itme efendim luùf it
3
Ùaèn-ı ÀġyÀra sezÀ itme efendim luùf it
Tìġ-ı berÀta ãalÀ itme efendim luùf it
4
Òÿn-ı èuşşÀúı ġıdÀ itme efendim luùf it
Cevr-i òışmuñlaeõÀ itme efendim luùf it
5
Saña lÀyıú mı begim böyle edÀlarla reviş
Bizi gördükce ġaøab-nÀk olup aóarla seviş
VI
1
Düzd-i çeşmüñ idüp ÀrÀm u úarÀrım yaġma
Geldi mülk-i dile hicrÀn-ı ruòuñla sevdÀ
2
Zaòm-ı ġam itdi eåer bu dil-i ġam-òˇÀrıma tÀ
NÀy-veş sÿziş ile nÀleler itdi peydÀ
214
3
Beni óasretde úodı óÀãılı ol meh óÀlÀ
Görmemiş çeşm-i felek böyle sitem-kÀr aãla
4
Dimezem itdigini bulsun o meh-rÿ óÀşÀ
Bulamam hìç diyecek bir daòı bundan aèlÀ
5
Beni aġlatdı ise kendisi òandÀn olsun
İki èÀlemde hemÀn õevú ile şÀdÀn olsun
VII
1
Niye küsdük niye ey şÿò-ı leùÀfet-perver
Nedir ÀyÀ bizi gördükde şitÀb ile gezer
2
Söyle èiãyÀnımı incindigi ey gül-i ter
İtmeyim óadüñ olan kimseye bir daòı naôar
3
Baúmayam vechine bir vech ile tÀ be maòşer
Cürmümi èafv it efendim var ise her ne úadar
4
Dil-i sengìniñe iòlÀãımız itmezse eåer
Yanayım aġlayayım Àteş ile şÀm u seóer
5
Öyle Àh eyleyim èÀlem daòı sÿzÀn olsun
SañÀ RÀsiò gibi nÀlende vü òayrÀn olsun
59b
Taòmìs-i Ġazel-i ŞÀkir Efendi
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀè ìlü Faèìlün
I
Yaúdı küre-i çeròi şerÀr-ı tef ü tÀbıñ
äaón-ı diline şerm ile dÀġ açdı şihÀbıñ
Seyl aúdı gözinden ġam-ı sÿzişle seóÀbıñ
Ey Àh-ı cihÀn-sÿz nedir böyle şitÀbıñ
215
Ùutmış gideyor berú-i cihÀn-tÀb-ı rikÀbıñ
II
Çıúdı şererim hicr ile ne ùÀúa yazıúdır
Neşr oldı fiġÀnım bütün afÀúa yazıúdır
Raóm eyle efendim dil-i müştÀúa yazıúdır
Bir pÀre ãu serp sìne-i èuşşÀúa yazıúdır
Döndür yüzüñi baú ki begim yandı kebÀbıñ
III
CÀy eyleyeli dìde-i göñlümde òayÀliñ
TÀ micmer-i çeşmimde tutar èanber-i òÀliñ
Görmiş degil èÀlem seniñ ey şÿò miåÀliñ
Ol rütbe leùÀfetden èibÀdet ruò-ı alıñ
Bÿy-ı gül olur ġonce-i ümìde niúÀbıñ
IV
Dil teşne-leb-i bÀde-i ülfetdi temelli
Yoúdı mey-i ümmìdiñ o meclisde muóalli
CÀm-ı emelim buldı dehÀnıñla tesellì
Laèlüñ dil-i Àşüfteye úıldıúda tecellì
Ùoldurdı òum-ı fikrete engÿr-ı şarÀbuñ
V
Sìne güher-i dÀġ ile gencìneye döndi
Her birisi RÀsiò ùolu cÀm-ı meye döndi
Òÿn-ı cigeri girye-i pey-der-peye döndi
DÀġ-ı elem-i èaşú ile ŞÀkir neye döndi
äormaz mısın ey mÀh anuñ óÀl-i óarÀbuñ
216
59b
Taòmìs-i Ġazel-i Nesìb
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Hicr-i ruòsÀruñla giryÀn oldıġım bilmez misin
Áteş-i óasretle sÿzÀn oldıġım bilmez misin
Rÿz şeb mecbÿr-ı aòzÀn oldıġım bilmez misin
Men fedÀ-yı mihr-i cÀnÀn oldıġım bilmez misin
MübtelÀ-yı óüsn ü òÿbÀn oldıġım bilmez misin
II
Ben muúìm-i meclis-i Àh u fiġÀnım bunca dem
BÀde-i cevrüñle bì-tÀbım amÀn ey ġonce-fem
GÀhice itsen n’olursın èÀşıúa luùf u kerem
Óayli demdir úÀse-lìs-i hicr kim ey cem-i óaşem
Dìde-dÿz-ı naúd-i iósÀn oldıġım bilmez misin
III
Ben niyÀz itdikce ol şÀhım ne nÀz itdim didi
Ben seni èuşşÀú içinde imtiyÀz itdim didi
Her ne itdinse yine şefúatle az itdim didi
Külbe-i aózÀnıma daèvet-i niyÀz itdim didi
Bì-vefÀ bir Àfet-i cÀn oldıġım bilmez misin
IV
Ġamla çeşmim èayn-ı Ceyhÿn oldı dirsem ãanma lÀf
Seyl-i eşkim ãafóa-i cismim ider her dem ùavÀf
İşte didim işte sìnem var mı şÿòum òilÀf
Sìne èummÀn-ı melÀmet dìde ebr-i iġrÀú
217
Ġah ùÿfÀn gÀh bÀrÀn oldıġım bilmez misin
V
TÀ olaldan dìdeden ruòsÀruñ ey gül dü-nihÀn
Sìne ser-tÀb-ı ġamuñla dÀġ-dÀr oldı hemÀn
Sÿziş-i hicrüñ derÿnum eyledi Àteş-mekÀñ
Bir úadeó mey süz sevindir yandım ey ãÀúì amÀn
Áteş-i èaşúunla püryÀn oldıġım bilmez misin
VI
Baúmaz aãla raóm idüp ol mÀòir ü efġÀnıma
Firúat-ı ruòsÀr bÀr oldı delìl-i aózÀnıma
Çeşm-i inãÀf eyle baú bu dìde-i giryÀnıma
Gel yetiş ey bÿy-ı pìrÀhen meşÀmm-ı cÀnıma
Pìr-i óarf-Àlÿd-ı KenèÀn oldıġım bilmez misin
VII
Olmadı luùfuñ dil-i bìmÀruña bir dem naãìb
Merhem-i raómuñ èaceb kimler içündür ey ùabìb
Óasret-i rÿyuñla RÀsiò-veş ġarìb oldı ġarìb
İltifÀtuñla ne dem mesrÿr olur bilmem Nesìb
Der-gehiñde luùfa şÀyÀn oldıġım bilmez misin
60b
Taòmìs-i RÀsiò Ġazel-i Behcet
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Öyle müstaġnì mezÀóìm dil-rübÀyı istemem
Bülbülüm ammÀ gül-i revnaú-fezÀyı istemem
218
Sìne zaòm-ı tìġ-ı nefretdir devÀyı istemem
Yüz çevirdim itmesün ġayrı edÀyı istemem
Hep añÀ baòş eyledim õevú ü ãafÀyı istemem
II
Òançer-i cevr ile açdı dilde ãad zaòm-ı keder
Tìr-ı efġÀnım o şÿòa itmedi aãla eåer
Şimdi maúbÿlüm degildir virse dünyÀyı eger
Bunca demdir itdigim Àh u enìne tevbeler
Böyle bir hercÀyi yÀr-ı pür-cefÀyı istemem
III
Eyledikçe naúd-i cÀnımla òulÿãum ÀşikÀr
Düşmeni ben ôÀre tercìó eyledi encÀm-ı kÀr
èÁúıbet oldı niyÀzım ol şeh-i mümtÀze yÀr
Çekdigim ġayrı hebÀ oldı benim leyl ü nehÀr
Úadr-i úıymet bilmeyen ol bì-vefÀyı istemem
IV
Ben niyÀz itdikçe nÀz eylerdüñ evvel sen hemÀn
Úahúahayla óÀlime èÀlem gülerken bir zamÀn
Eyledim rÀh-ı úaøÀya èuzlet-i èaùf-ı èinÀn
VÀz geldim itme eski ùavrı ey şÿò-ı cihÀn
Başıma ben böyle bir derd ü belÀyı istemem
V
Óayli dem deşt-i ümìd-i vuãlatı úıldım maúar
Hicr-i ruòsÀr ile RÀsiò ben neler çekdim neler
Eyledim ġayrı efendim öyle vÀdìden keder
İtmezem şimdengerü rÿy-ı cihÀn-tÀbe naôar
BehcetÀ Àyìne-ièÀlem-nümÀyı istemem
219
61a
Taòmìs-i RÀsiò Ġazel-i Pertev
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
Áhım cünÿd-ı ùÀúata reh-zen degil midir
Úalbim zebÿn-ı pençe-i düşmen degil midir
Sìnem de derd ü dÀġ ile gülşen degil midir
Göñlüm òayÀl-i dil-bere mesken degil midir
Çeşm o cÀy-ı dil-keşe revzen degil midir
II
Her kim görürse çarpılur ol mÀh-peykere
Cism-i laùìf dirsem eger var anuñ yeri
ZìrÀ derÿn-ı fikre óulÿl eller ekåeri
Áġÿş-ı teng-i vuãlata çün gelmez ol perì
Nÿr-ı şaòıã oldıġı rÿşen degil midir
III
Hep òalú felek-i fikreti engine ãalmada
DeryÀ-yı ġamda çalúanarak menzil almada
Çün kimselerde sÀóil-i òayrìde úalmada
BìgÀne ÀşinÀ yine èummÀna ùalmada
ErbÀb-ı èaşú èaúlına yelken degil midir
IV
Olma muúìm-i bezm-i feraó nÀ-sezÀ ile
Farú it gürÿh-ı ecnebiyi ÀşinÀ ile
BÀr it ġumÿmı unutma ãafÀ ile
Bir ùutma yÀr-ı ãÀdıúını bì-vefÀ ile
220
HercÀyìdir sürÿr-ı ġam evden degil midir
V
RÀsih o şÿò her ne úadar eylese cefÀ
Çeşm-i vücÿda rÀh-ı èadem olsa reh-nümÀ
Virmem ġubÀrını nièam-i çeròe vÀúıèÀ
Cevr ü cefÀ-yı yÀr-ı sitem-kÀr PertevÀ
Luùf-ı sipihr-i dÿndan ehven degil midir
61a
Tesdìs-i Maùlaè-ı Fehim
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Heves-i zülfüñ ile reyb ü riyÀdan geçdim
Òayli sevdÀya düşüp èìş ü ãafÀdan geçdim
Ġayrı ey mÀhir-i şemm öyle hevÀdan geçdim
Fikr-i vaãluñ bıraàup luùf u èaùÀdan geçdim
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim
II
N’olsun üftÀde-i nÀ-kÀmuña bì-gÀne edÀ
SÀéire beñzederek itdigüñ ülfet ayÀ
SañÀ meftÿn idi kim bilme misin yoòsa şehÀ
İmtiyÀz ile de her laóôa amÀn eyle cefÀ
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim
III
221
Nice dem der-geh-i iósÀna nigeh-bÀn oldım
Fikret-i zülfüñ ile silsile cünbÀn oldım
İşte geldim úapuña bende-i úurbÀn oldım
Öyle efkÀr-ı òaùÀyÀya peşìmÀn oldım
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim
IV
Olalı úÀkül-i pür-çìniñe göñlüm mÀéil
Oldı her dürlü belÀya dil ü cÀndan úÀéil
Õerrece şefúatüñe olmadım aãla nÀéil
Sitemüñle olamaz sÿz-ı muóabbet zÀéil
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim
V
Maùlaè-ı naôm-ı Fehìm nüsòa-i cÀnımdır bu
Yaèni esrÀr-ı dile şeró ü beyÀnımdır bu
Edhem-i kilkime fikrimde èinÀnımdır bu
RÀsiò endìşe dil-i vird-i zebÀnımdır bu
Cevr it ey şÿò-ı cefÀ-pìşe vefÀdan geçdim
Derdimi bÀri füzÿn eyle revÀdan geçdim205
205
Metnin orijinalinde bu beyit yazılmamıĢ.
222
61b
Tesdis-i Maùlaè-ı BÀúì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Ne füsÿn eyledi bilmem nigeh-i èişve-geriñ
Oldum ey mÀh ġamuñla daòi yoú mı òaberiñ
Göster Àyìne gibi èÀşıúa sìmìn-beriñ
Söyle ey şÿò-ı cefÀ-pìşe nedendir óaõerin
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ
II
N’olsun ey şÿò-ı cihÀn böyle tecÀhül luùf it
Úalmadı ãabra mecÀl itme teġÀfül luùf it
ÇÀk çÀú oldı girìbÀn-ı taóammül luùf it
Olmasun èuúde-i dil itme taèallül luùf it
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ
III
Nice dem óaste-i hicrÀnım ey Àşüfte-mizÀc
Yaúdı cevrüñ dile ãad dÀġ elimden minhÀc
Úaùre-i bÿy-ı gül-i luùfuñ ile eyle èilÀc
Bülbül-i gülşen-i şevúüñ dehen-i bestesin ac
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ
IV
Eyledi tìr-i cefÀ tÀ dil-i ġam-òˇÀra eåer
223
Böyle nÀlÀn olayım mı güzelim şÀm u seóer
Eyleme nÀvek-i efġÀna girìbÀnı siper
CÀn alup cÀn virecek demdir amÀn ey gül-i ter
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ
V
Meclis-i ġamda bıraúma kerem it èuşşÀúı
BÀde-i luùf ile mest eyle dil-i müştÀúı
CÀn baġışla dil-i bìmÀre amÀn ey sÀúì
RÀsiòe vird-i zebÀn oldı bu beyt-i BÀúì
Ġoncalar içre nihÀn eyleme gül-berg teniñ
Yaèni seyr eyleyelim sìneñi çöz dügmeleriñ206
62a
Naèt-ı Şerìf Müseddes
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Ey meh-i burc-ı şeref maùlaè-ı feyø ebedi
èÁrıø-ı enverüñ Àyìne-i nÿr-ı ãamedi
Yoúdur iósÀnınıñ ey kÀn-ı mürüvvet èadedi
Sensin èÀãì zelìlüñ sened-i muètemedi
Úovma yüz üzre bu üftÀdene eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi 207
II
Óaúú resÿl oldıġına itdi delÀlet KuréÀn
206
207
Bu dize beytin orijinalinde yok.
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
224
Eyledi medó ile mümtÀz CenÀb-ı YezdÀn
Kimden ümmìd ideyim derdime ġayrı dermÀn
Sen idersin yine mücrimlere èafv u iósÀn
Úovma yüz üzre bu üftÀdeni eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi
III
Oldı òÿrşìd-i cihÀn-tÀba ruòuñ meéhaõ-ı nÿr
èÁlemi sensin iden luùf u keremle mesrÿr
Ne úadar var ise bu bende-i zÀrıñda úuãÿr
Der-geh-i èÀùıfuñdan úuluñu eyleme dÿr
Úovma yüz üzre bu üftÀdeni eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi
IV
Benim ol èÀãi-i pür-cürm ü õelìl-i aóúar
İtdi her sÀèatim èiãyÀn u òaùÀ ile güõer
Sen úabÿl itmez iseñ bendeñe şefúat kim ider
Kerem-i èafvıñı úıl rÿz-ı cezÀda yÀver
Úovma yüz üzre bu üftÀdeni eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi
V
Árzÿ-yı heves-i nefse olup vÀ-beste
Derd-i èiãyÀn ile oldı dil-i zÀrım óasta
Luùf idüp RÀsiòi úıl bìm-i òaùardan reste
Ne úadar èafva degilsem de eger şÀyeste
Úovma yüz üzre bu üftÀdeni eyle mededi
Meded ey úÀfile-sÀlÀr-ı rüsul-ı ceõbdi 208
208
Bu dize metnin orijinalinde yok.
225
62b
Naèt-ı Şerìf Muóammes
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Der-geh-i dÀr-ı rıøÀña her kim itmezse duòÿl
Melceé-i èafv-i cenÀb iden de bulamaz vuãÿl
Dürr idersen sen eger MevlÀ daòı itmez úabÿl
Sen şehe úul olmadıúça hìçbir iş bulmaz òuãÿl
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl
II
Buldı fer çeşm-i felek rÿòuñ türÀbıñdan seniñ
Cebraéìl ayrılmadı bir dem cenÀbıñdan seniñ
Buldı rıfèat der-geh-i raómet-meéÀbıñdan seniñ
Kimse bì-devr itmesün AllÀh bÀbıñdan seniñ
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl
III
Oldı òubb-ı çÀr-yÀruñ èunãur-ı çÀr beden
Merdüm-i çeşm-i cihÀn benim Òüseyn ile Óasan
Dü Òüseyn mülk-i vücÿdumdasın ey òulúı Óasan
Luùf idüp bu úÀlıb-ı nÀ-çÀrıña raóm eyle sen
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl
IV
Ümmetiñde ben gibi èÀãì bulınmaz bir aòad
Her işim sehv-i òaùÀ fısú ü günÀhım lÀèyuad
Seyl-i èafva olamaz òÀşÀk-ı cürmüm gerçi sedd
Bu güneh-úÀr u õelìli eyleme luùfuñla redd
226
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl
V
Gÿş idenler şerbet-i luùfuñ bulurlar èÀúıbet
èİllet-i èiãyÀn ile bìmÀrım eyle meróamet
Nÿş-ı dÀrÿ-yı şefÀèatle beni úıl mültefet
RÀsiò-i bì-çÀreye eyle recÀ-yı maġfiret
Muózin-i sırr-ı ÒudÀ şÀh-ı beúÀsın yÀ resÿl209
63a
Naèt-ı Şerìf Muòammes
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
ŞehenşÀh-ı dü-giti óÀkim-i iúlim-i óikmetsin
Enìs-i bezm-i òÀã lÀ-mekÀn úurb-ı èizzetsin
Vücÿduñ bÀdì-i òulú-ı cihÀndır maóø-ı raómetsin
Cebìniñ ãubó-ı devlet maùlaè-ı mihr-i hidÀyetsin
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin
II
Gelüp Cibrìl daèvet eyledikde úurb-ı MevlÀ’ya
SañÀ ey şÀh-ı kevneyn oldı Sidre evvelìn pÀye
ĠubÀr-ı òÀk-i pÀyuñ tÿtiyÀdır èarş-ı aèlÀya
èUãÀta èafv u luùfuñ der teselli baòş-ı sermÀye
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin
III
CenÀb-ı Aómed-i mürsel óabìb-i kibriyÀsın sen
209
Metnin orijinalinde bu dize yok.
227
Şefìè-i èarãa-i maóşer şeh-i ãÀóib-livÀsın sen
Resÿl-ı müctebÀ ced-i Óüseyn-i KerbelÀ’sın sen
Ümìd-i raóm ider senden cihÀn ãÀóib èaùÀsın sen
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin
IV
BeyÀn itdi ÒudÀ ÚuréÀn-ı menzilde seniñ şÀnıñ
Elem görmez olanlar bendesi sen şÀh-ı vÀlÀnıñ
Ùutanlar òÀksÀr olmaz seniñ elbetde zamÀnıñ
Umar her èÀãi-i mücrim dem-À-dem luùf u iósÀnıñ
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin
V
HevÀ-yı Àrzÿ-yı nefs-i emmÀre olur serde
Dil-i bìçÀreyi uġratdı her sÀèatde biñ derde
Reõìl itme kerem úıl RÀsiò-i ġam-òˇÀrı maóşerde
Faúìri òÀme-i èafvıñla mesùÿr eyle defterde
Sen ol kÀn-ı èinÀyet menbaè-ı cÿy-ı şefÀèatsin210
63b
Naèt-ı Şerìf Murabbaè
MefÀèìlün MefÀìlün Faèÿlün
I
Buyurdı Òaúú senüñ şÀnında levlÀk
Úudÿmüñle şeref-yÀb oldı eflÀk
Beni yerde úoma mÀnende-i òÀk
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk
210
Metnin orijinalinde yok.
228
II
Güneh-kÀr u õelìl u dil-figÀrım
MaèÀãıyla geçer leyl ü nehÀrım
Ġam-ı cürmüm ile maózÿn óÀlim
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk
III
SañÀ óÀl-i derÿnum oldı maèlÿm
Der-i luùfuñdan ey şeh itme maórÿm
Beni rÿz-ı cezÀda úılma maġmÿm
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk
IV
Yed-i nefs-i hevÀda ben esìrim
Seniñ èafvuñdur ancaú dest-gìrim
Beni her óÀlde sensin ôahìrim
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk
V
Ser-efrÀz-ı gürÿh-ı enbiyÀsın
Resÿl-i maórem-i sırr-ı ÒudÀsın
Şefìè ol RÀsiòe sen pür-èaùÀsın
Feraó-nÀk eyle luùfuñla feraó-nÀk211
211
Metnin orijinalinde bu dize yok.
229
64a
MünÀcÀt Tesdìs
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ey òaùÀ-pÿş-ı kerìm ü òÀlıú-ı kevn ü mekÀn
Hep saña maèlÿmdur rÀz-ı derÿn ins ü cÀn
èİlm-i õÀtında seniñ her õerreniñ óÀli èayÀn
İtmege óÀcetimi var derd dil-i zÀrı beyÀn
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn
II
Ben ne yüz ile diyem beyhÿde ehl-i ùÀèatim
Hìç iùÀèatle benim devr itmedi bir sÀèatim
Terk-i õevú-i nefse úudret vir ki yoúdur úudretim
èAfv-ı cürm ile úabÿl olmaúdır ancaú óÀcetim
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn212
III
Òayra ãarf itdir benim yÀ Rab sitièdÀdımı
Defter-i baòş úabÿl eyle mesùÿrÀrımı
Eyle gÿş èafvuña peyveste bu feryÀdımı
Luùf-ı iósÀnuñla şÀd it òÀùır-ı nÀ-şÀdımı
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn
IV
212
Metnin orijinalinde bu dize yok.
230
Oldı meyl-i õevú-i fÀnì rÿy-ı maúãÿda niãÀb
MÀsivÀdır dìde-i ġam-dìdeye ancaú óicÀb
Tìşe-i şevú-i hevÀda göñül oldı òarÀb
Úıl tecellì óÀùır-ı vìrÀnımı luùf ile yÀb
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn
V
Eyleme yevm-i óaşedde derd-i òüsrÀna düçÀr
Deşne-i zerüñ ile itme derÿnum şeróa-dÀr
Zaòm-ı tìġ-ı maèãiyetle oldı RÀsiò bì-úarÀr
Der-geh-i iósÀna geldi merhem-i şefúat arar
Müõnibim müõnib bilürsin óÀl-i zÀrım el-amÀn
èÁcizim èÀciz amÀn ey çÀre-sÀz èÀcizÀn213
64b
MünÀcÀt-ı Tesdìs-i Matlaè-ı Ġalìb
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
İrişürse n’ola tÀú-ı felege feryÀdım
Tìşe-i cevr-i ġumÿm ile òarÀb-ÀbÀdım
Heves-i nefs ü hevÀ ile amÀn ber-bÀdım
Eyle luùfuñla feraò-nÀk dil-i nÀ-şÀdım
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım
II
Õevú-i bezm-i kereminden beni mehcÿr itme
213
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
231
BÀde-i neşée-i fÀnì ile maòmÿr itme
Vech-i iósÀnıñı èarø it bize mestÿr itme
Dest-i dürle der-i luùfuñdan amÀn dÿr itme
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım
III
Nefs ü şeyùÀna uyup dehr ü èiãyÀn oldum
VÀdi-i cürme düşüp şevú ile pÿyÀn oldum214
Sevú-i taórìk-i hevÀ ile perìşÀn oldum
Dìde rÿz-ı kerem-i der-geh-i iósÀn oldum
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım
IV
ÁfitÀb-ı keremiñ olmuş iken şuèle-feşÀn
ÒÀk-i õilletde bıraúma beni şeb-nem-veş amÀn
Reng-i bÿy-ı em ile dÿş olup itdim èiãyÀn
Dest-gìr ol baña raóm eyle ki sensin RaómÀn
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım
V
Eyleme yevm-i úıyÀmetde günÀhımla õelìl
Óaøret-i faór-i cihÀn óürmetine itme rezìl
Müémin ü kÀfir arasında beni úılma òacìl
Raóm iden mücrime sensin yine ey şÀh-ı celìl
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım215
214
Metnin orijinalinde “oldum” redifi yok.
232
VI
Nice mestÿr ideyim hep saña óÀlim maèlÿm
Eyledi ceyş-i nedÀmet dil-i ġam-òˇÀra hücÿm
RÀsiòi úılma amÀn rÿz-ı cezÀda maġmÿm
Eyleme õevú-i viãÀl-i kereminden maórÿm
Müstaèidd úıl yoú ise lÿtfuña istièdÀêım
Saña güçlük mi var ey şÀh-ı kerem muètÀdım216
65a
Tesdìs-i Maùlaè-ı VÀãıf
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
İsm-i raóman senüñ raómetine bürhÀndır
Eyleyen müjde-i luùf-ı keremiñ furúÀndır
Her işim fısú ü güneh emriñi hep nisyÀndır
Ne èamel var diyecek òaøretiñe şÀyÀndır
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır
II
Cürm ü tuġyÀn ü şenÀèatle õelìl zÀrım
Nefs-i şÿmuñ yed-i zÿrında amÀn bì-zÀrım
Zerre yoúdur saña èarø itmege lÀyıú varım
DÀéim èiãyÀn u úabÀóatdir efendim úÀrım
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır217
215
216
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
233
III
Raóm idüp bende-i ġam-gìniñi òandÀn eyle
Derd ü èiãyÀnıma èafvuñ ile dermÀn eyle
Mücrimim bendeñe sen şefúat ü iósÀn eyle
Nièam-ı maġfiret ü luùfuña şÀyÀn eyle
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır
IV
Beni ãabrımla düçÀr itme èaõÀba èafv it
Çekme èadliñ ile maóşerde óesÀba èafv it
Müsteóaú görme bu ñÀ-çÀrı èitÀba èafv it
Ne úadar lÀyıú isem zecr ü èiúÀba èafv it
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır
V
Eylediñ müjde ġuããÀna germ-i maġfiretiñ
Müõnibiñ muètemedi oldı seniñ mekremetiñ
RÀsiò-i zÀrıña şÀyeste úılup meróametiñ
ÓÀcetiñ ile úabÿl itme dirìġ-i èÀùıfetiñ
Ben úulum kÀrı úuluñ maèãiyet ü èiãyÀndır
Sen kerìmsin saña yÀ Rab yaúışan ġufrÀndır218
217
218
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
234
65b
Taòmìs-i Ġazel-i RÀsiò èAtìú
Mefèÿlü FÀèilÀtün MefÀèìlü FÀèilün
I
Züldür cezÀsı nefsine ièzÀz idenleriñ
AólÀú-ı zişti vaãfına dem-sÀz idenleriñ
Naòvetle çìn-i cebheyi ibrÀz idenleriñ
EncÀmı bed-ġurÿra ser-ÀġÀz idenleriñ
NoúãÀn òalúa dìde gerek bÀz idenleriñ
II
İúbÀl-i baòtı itse de maġrÿr-ı ser-firÀz
Yoúdur åebÀtı çünki olur Àh-ı cÀn-güdÀz
Vardan olur neticesi itmez mi iótirÀz
Bir gün olur ki nÀzı olur çÀker-i niyÀz
Ehl-i niyÀze naòvet ile nÀz idenleriñ
III
MihmÀn çend rÿô der-i iúbÀl-óÀnede
BÀúì degül hemÀn kişi bir ÀşiyÀnede
Der-kÀrdır zevÀli hemÀn bir bahÀnede
Çoú görmüşüz nigÿnlıġın endek-i zamÀnede
Zuèmınca cÀh u rütbeler iórÀz idenleriñ
IV
Almaz dehÀna harf-i selÀmı nedir sebeb
ÌmÀ ider virirse de ġahìce beste-leb
CÀlìs olup serìr-i ġurÿrında pür-ġaøab
Sÿdı nedir muèÀmele-i kibrden èaceb
235
ŞeyùÀnı úÀr-ı bÀrına enbÀz idenleriñ
V
RÀsiò mekÀnı olsa daòı lÀne-i semÀ
ÁmÀdedir şikÀrına çün bÀz-ı bed-duèÀ
Elbet olur girìfte-i ser-pençe-i úaøÀ
BÀl-ı periñ şikest ider ġayret-i ÒudÀ
NÀyı cenÀó-ı ġayr ile pervÀz idenleriñ
66a
Taòmìs-i Ġazel-i èİzzet Mìr
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Virir Óaúú rÿzi-i her rÿzını aèlÀya ednÀya
Olup úÀéil cihÀnda úısmet-i “naón ü úasemnÀya”219
Bugün destinde her neyse añı úıl õevúe ser-mÀye
Óuãÿl-ı úÀm içün beyhÿde düşme fikr-i ferdÀya
Tevekkül birle rabù it úalbini tevfìk-i MevlÀya
II
ÒınÀ-yı pÀy içün èuşşÀúınıñ òÿnını rìz eyler
Eger òÀhiş iderse vuãlata Àdem sitìz eyler
BelÀ-yı óabs-i zindÀna olup rÀøı gürìz eyler
Zen-i dünyÀdan ièrÀø eyleyen kendin èazìz eyler
äalÀó-ı Yÿsufa baú virmedi dÀmen ZüleyòÀya
III
CihÀnda şÀh-ı ümìdiñ èaceb hìç var mıdır aãlı
219
Zuhruf Suresi: 43/32 “Biz, kısımlara ayırdık, paylaştırdık.” manasına gelmektedir.
236
Bu dehriñ çekdirir insÀna germ ü serdi her faãlı
Naôar úıl bir úurı daèvÀ degil mi firúat ü vaãlı
äafÀ èuzletdedir şÀh-ı cihÀn olsañ da yoú aãlı
Degişmez ehl-i dil künc-i ferÀġı mülk-i DÀrÀya
IV
‘AlÀéiú bend-i dÀm eyler hümÀ-yı evc-i iúbÀli
Tecerrüd ehliniñ çün başúadır her vech ile óÀli
İrür maúãÿdına terk eyleyen èÀlemde iúbÀli
İdenler ÚÀf-ı istiġnÀda pervÀzı olur èalì
ÚanÀèatdır viren şÀn-ı bülendi nÀm-ı èanúÀya
V
Felekden eyleme ümìd-i nièmet çün ider naúmet
Getürmez imtinÀnıñ bÀdını óayvÀn daòı elbet
Taóammül eylemez èÀúil olan bì-şekk çeker zaómet
Òam eyler úÀmetiñ rÿşen øamìriñ pertev-i minnet
Fürÿġı èÀriyet úoymış ne sirÀyet ne sìmÀya
VI
KeremkÀrÀn ider her bendesine yek-nesaú iósÀn
Virür deryÀ hemÀn bay ü faúìre cevheriñ siyyÀn
ŞuèÀ-ı mÀh-ı pür-nÿr itmede her óÀneyi tÀbÀn
CihÀna èÀli himmet pertev-i luùfı ider yeksÀn
MüsÀvìdir øiyÀsı ÀfitÀbıñ zìr ü bÀlÀya
VII
Olur çehre-nümÀ çün kim bu èÀdet dÀéim Àdemde
Úılur maġmÿm kendin òırã ile her vaút òurremde
İder Àyìne-i maúãÿdına pür-jeng her demde
Görir rÿy-ı murÀdıñ münèakis bu bezm-i èÀlemde
237
NigÀh-ı germ ile ãÿret viren mirÀt-ı dünyÀya
VIII
Olur pür-zìb elbet refè iden zìbÀyiş-i dehri
äafÀ görmüş ferÀġat eyleyen ÀrÀyiş-i dehri
Bulur rÀóat cihÀnda görmeyen ÀsÀyiş-i dehri
Felek mesned olur terk eyleyen ÀlÀyiş-i dehri
Naôar úıl çeşm-i èibretle bu daèvÀda MesìóÀya
IX
CihÀnda óaãr-ı mifãad ile ancaú luùf-ı MennÀna
Temelluú eyleme èÀlemde bir cevher içün úÀna
FuéÀdÀ rabù-ı úalb it dÀéimÀ fermÀn-ı SübóÀna
ÒudÀdan bil umÿruñ úÀéil ol gel emr-i YezdÀna
Ümìdiñ baġlama èİzzet ne aèlÀya ne dÀnÀya
66b
Taómìs-i Ġazel-i èİzzet Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
N’etdi gör nÀkis ile ülfetiñ eyvÀh seni
Ne èaceb mest-i ġurÿr eyledi nÀ-gÀh seni
N’eyleyim çÀre nedir óıfô ide AllÀh seni
Dil şikest úıldı güneh naòvetiñ ey mÀh seni
Úorúarım incide bir Àh-ı seóer-gÀh seni
II
İtmeñe sÿz yetişmez mi saña sìne maóall
Añı rencìdeye ruòãat viremem itme emel
238
Úavlimiz nice idi beynehümÀda evvel
YÀri incitmeme şarùıyla gelürsen ne güzel
Yoúsa dil-gìr iderim sìnede ey mÀh seni
III
Eylediñ bendelige bu dil-i şeydÀyı úabÿl
Şemè-i fermÀnıña pervÀne iken oldı melÿl
Bu ise şÀn-ı kerem-kÀnıma şÀyeste uãÿl
Söyle cürmüm ne ezelden beni itmiş saña úul
Eyleyen mülket-i óüsne güzelim şÀh seni
IV
Muntaôır óaste göñül óÀnemize geldigine
ÓÀliñi bir bir ide tÀ ki beyÀn sevdigine
Ol vaúit nÀdim olursañ güzelim itdigine
Baú taóammül mi gelür ehl-i diliñ çekdigine
İdeyim bir gicecik óÀlime ÀgÀh seni
V
Dil ne deñlü elem ü hicriñ ile ġam bulsa
Dönmezim cevr ile billÀh sözimden n’olsa
Dìdede õerre úadar õevú-i òayÀliñ olsa
Baúmazam cümle cihÀn óÿr-ı melekle ùolsa
Seni özler dil-i şeydÀ seni billÀh seni
VI
ÓÀl-i nÀ-şÀd-ı dili bir gün olur söylersin
KÀle-i vuãlatı naúd-i ġam ile peylersin
Dil virüp ġayriye èÁãım gibi sen n’eylersin
Óayli demdir ki èaceb èaşú ile üns eylersin
èİzzet ol yÀrdan ayırmaya AllÀh seni
239
67a
Taómìs-i Ber- Ġazel-i Rūóì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèìlün
I
Dil mÀye-i sÿdÀ-ger Àb u gülümüzdür
KÀlÀ-yı sebük-bÀr nefes óÀãılımızdur
ÓayfÀ vü dirìġÀ ki ceres maómilimizdür
Etdire ġamıñ hem-rehi cÀn ü dilimizdür
Ser-óadd-i beúÀ ara yatı menzilimizdür
II
Taúvìm-i ġamuz cedvel-i eşk ile müretteb
Ser-nÀme-i derdüz ruò-ı zerd ile müõehheb
MÀècÿn-ı diliz cüzé-i óaúìúatle mürekkeb
DeryÀ-yı muóìùiz dür-i vaódetle leb-À-leb
Kevneyn iki cÀnibde iki sÀóilimizdür
III
Áşüfteleriz perde ber-endÀz-ı merÀsim
Yek ùavr-ı cünÿnuz ne bahÀr u ne mevÀsim
Úayd-ı òıred olmaz bize yek õerre mezÀóim
MeydÀn-ı muóabbetde şu dìvÀneleriz kim
Mecnÿn-ı melÀmet-zede eñ èÀúilimizdür
IV
Ne şekve-geri vü ne heves-kÀr-ı bahÀrız
Ne daġdaġa-engìz-i temeyyüz gül ü òÀrız
Ne dest-zen-i berg ü ne òÀhiş-ger-i bÀrız
Biz ùÀlib-i esrÀr-ı nikÀt-ı òaù-ı yÀrız
240
Óall eyleyeniñ bendesiyiz müşkülümüzdür
V
İcrÀ ise NÀbì ġaraøuñ keştì-i Nÿóı
Eyle nefes-i ãubódan ümmìd-i fütÿóı
İtsün seni daèvÀya cerì cÀm-ı ãabÿóì
AġyÀr elemin çekme yapış zülfine Rÿóì
Menè eylemege cÀnımı var úÀtilimizdür
67b
Ġazel-i NÀbì Taòmis-i Enver Efendi
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèìlün
I
Bu úasr u bu eyvÀn u bu kÀşÀne kimüñdür
èAnúÀsı bu ÚÀfıñ hele kim lÀne kimüñdür
Bu bezm kimiñ sÀúì vü peymÀne kimüñdür
Yoú şemè-i nümÀyÀnı bu pervÀne kimüñdür
Gencìnesi nÀ-bÿd bu vìrÀne kimüñdür
II
Çoú ùaşra zibÀlı görüp dÀne-i òÀlin
Dökdi o hevÀda uçaraú heb per ü bÀlin
Gör dìde-i Óaú-bìn ile keyfiyet-i óÀlin
Baú zülf ü raúamda görinen noúùa-i òÀlin
èİrfÀn ile baú dÀm kimüñ dÀne kimüñdür
III
Mektÿm úalup olmadı bu óissle ôÀhir
Maømÿnı ne mümkün k’ola mefhÿm ãanma beşer
241
Hem müfti-i şehr èaúlı olup keşfine úÀãır
Bu emri müvellÀ-yı òıred faãla ne úÀdir
Yoú èaşıúınıñ ġÀyeti cÀnÀne kimüñdür
IV
ÁfÀúa çeker Óüsrev-i ãubó seyf-i óüsÀmı
TÀbından olur maóv şeb-i tÀr-ı ôalÀmı
Her rÿze virir gün yüzi gerçe bu niôÀmı
Ùurmaz meh-i yek-hefte ùarar ùurre-i şÀmı
MeşşÀta kimündir èacabÀ şÀne kimüñdür
V
İúlìm-i cünÿn Úaysa çü tevcìh olup el-Óaúú
Leylì-i cihÀn-dÀrına çekdi yüce sancaú
Gìsÿ-yu girih-gìrine hem-vÀre muèallaú
Zencìr-i òayÀlÀt ile ÀrÀm ider ancaú
Dil-nÀmına nÀ-dìde bu dìvÀne kimüñdür
VI
ZÀhid gibi mescidi faúaù gül ùaleb itme
Mey-òÀnede yÀ hÿ çaġıran rindi seb itme
Hep óÀcı bir Kaèbe vü deyriñ èaceb itme
PeymÀneye taèôìmde terk-i edeb itme
Bildüñse haúìúatde bu meyòÀne kimüñdür
VII
Her õerrede Enver görinen gün gibi tÀbı
DeryÀ ider ol luùf ile bir úaùre-i Àbı
EnèÀmı çoú iósÀnına yoú óadd ü óesÀbı
Çoú kimseyi gördüm bu òarÀbÀtda NÀbì
Bilmez ki kimüñ nÀnını yer òÀne kimüñdür
242
68a
Ġazel-i NÀbi Taòmis-i Enver Efendi
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün Faèìlün
I
BÀġ-ı èÀlem ùaġa dönmüş cÀy-ı arzÿ úalmamış
Nev-bahÀrında daòı bir verd-i òod-rÿ úalmamış
èAzm-i seyrÀn itdik ammÀ luùfı yÀ hÿ úalmamış
GülsitÀn-ı dehre geldik rengi yoú bÿ úalmamış
SÀye-endÀz-ı kerem bir naòl-ı dil-cÿ úalmamış
II
Derd ü ġamla ehl-i dil bìmÀr olup zÀr u zÀr
KÀse kÀse zehr içer şerbet yerine ber-úarÀr
Derdine olmaz devÀ èÀlemde çün encÀm-ı kÀr
Eylemiş der-beste dükkÀnı ùabìb-i rÿzgÀr
Óoúúa-i pìrÿze-i gerdÿnda dÀrÿ úalmamış
III
Şÿre-ôÀr olmuş óarìm-i bÀġ-ı iòsÀnda yeri
Bir serÀb-ı òuşke dönmüş cÿybÀr-ı sükkeri
Menbaè-ı èìş-i èinÀyet kör olup çoúdan beri
TeşnegÀnıñ çÀk çÀk olmuş leb-i hˇÀhişgeri
Çeşme-sÀr-ı meróametde bir içim ãu úalmamış
IV
ÒÀùırı dirhemdedir dirhem içün rencìdeniñ
Naúd-ı èirfÀndan tehi ceyb direm-i gencìneniñ
Naúş-ı èizzetden müberrÀ delú-i dÀmen-çìdeniñ
Úadrin añlar yoú bilür yoú gevher-i sencìdeniñ
243
ÇÀr-sÿ-yı úÀbiliyyetde terÀzÿ úalmamış
V
Fevc fevc enbÿh-ı miónet úoşmada şib ü firÀz
Dest-i Àfet mülk-i dil tÀrÀcına itmiş dırÀz
ÓÀliyÀ Enver cihÀnda nice úılsun iótirÀz
Ceyş-i ġamdan úande itsün ilticÀ ehl-i niyÀz
Úalèe-i himmetde NÀbì burc u bÀrÿ úalmamış
68b
Ġazel-i Enver Der-EvãÀf-ı èAşú
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün Faèìlün
1
èAşú pÀzÀrında geçmez sìm ü zer ey tÀre
Ola bedestÀnda metÀè dü-cihÀn bir nuúre
2
èAşú hem bir sevú sulùÀnı ki anda dem-be-dem
CÀn ãatılur alınur arşunı biñ ser bir sere
3
Çeşme-sÀr-ı èaşúdan nÿş eyleyen feyø-i óayÀt
İltifÀt itmez cihÀnda Àb-ı Óıør u kevåere
4
èÁrifÀne baór-ı èaşúa kim ki ġavvÀã oldı hem
Bir gün ol nÀéil olur şÀhÀne lÀyıú gevhere
5
Taót-gÀh-ı şÀh-ı èaşú olmuş verÀ-yı mÀ-verÀ
Óükmi cÀri èarş u ferşe nüh felek heft kişvere
6
Beyt-i dil bir úaãr-ı cÀmiè Kaèbe-i èulyÀ-yı èaşú
ZÀéiri her dem muvafıú nice subó-ı ekbere
7
Mihr-i èaşúuñ pertevi her õerrede Enver bedìd
Lìkin aãla görmedi ol nÿrı çeşm-i şeb-pere
244
69a
KeõÀ Güfte-i MüşÀrün-İleyh
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Luùf-ı Óaúúdan ezeli kim ki ola ya behre
TÀ ebed maôhar olup õÀtı ãıfÀt-ı úahre
2
Çeşme-i èilm ü maèÀrifden içen feyø-i óayÀt
Áb-ı Óıørı bulup ol raġbet ider mi nehre
3
Úavl-i nÀdÀn eger şehd ü şeker olsa da semm
Nuùú-ı èÀrif dem-i èÌsÀ gibi emdir zehre
4
Fevc fevc gelmede hem gitmede ammÀ aãla
Her giden bir daòı gelmez ne èaceb bu şehre
5
Nìk ü bed èÀlem-i taúdìrden olup ôÀhir
FeylesofÀna anı eyleme nisbet zehre
6
Merd olan ZÀl-i cihÀn èaúdine raġbet mi ider
Naúd-i èömrüñ telef itmez o müèeccel mehre
7
Görmedi dìde-i Enver bu cihÀnda hergiz
äÿret-i óüsne müdÀrÀ gibi zìbÀ çehre
71b
Tercìè-i Bend-i Óaøret-i Furÿġì220
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
1
äubó-dem irdi nesìm-i feyø-i elùÀf-ı ÓudÀ
İètidÀl üzre cemìè èÀlem úılup kesb-i ãafÀ
220
Bu tercìèi bend mecmuèÀda 1b‟de geçmektedir.
245
2
Mihr ü meh buldı behem çün irtifÀè-i istivÀ
Zìb ü fer ÀfÀúa virdiler zihì nÿr-ı øiyÀ
3
Ol biri şemsüèd- êuhÀdur bu biri bedrèüd-dücÀ
Her birin taèôìm ile yÀd itdi õÀt-ı kibriyÀ
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
II
1
Cümle mevcÿdÀt olupdur neşée-yÀb221 nev-bahÀr
Ôulmet-i deycÿr maóv oldı gelüp nÿr-ı bahÀr
2
Geldi eyyÀm-ı feraó gitdi zamÀn-ı sÿgvÀr
Sünbül ü reyóÀn u lÀle oldı bu yevm ÀşikÀr
3
Gül cemÀlüñ gösterüp çün úıldı taótında úarÀr
Minber-i aġãÀna çıúdı naġme-sÀz oldı hezÀr
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
III
1
èIyd-ı ekberdür bugün èÀlem ser-À-ser şÀdmÀn
Yaènì kim nevrÿz-ı sulùÀnı şeref-baòş-ı cihÀn
2
Müjde kim ãubó-ı saèÀdet nÿr-ı Óaúú oldı èayÀn
ÓÀkim-i óükm ü ilÀhì ol imÀm-ı üns ü cÀn
3
Mesned-i pÀk-ı òilÀfetde emìr-i müéminÀn
Çün cülÿs idüp didi òulk-ı zemìn ü ÀsumÀn
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
IV
1
221
Şeş cihetde naġme-i tebşìr oúunduúda meger
neşéeyÀb: neşée yÀb ü
246
Bu gelüp taèôìmine eflÀk-mÀnend kemer
2
Òıdmet-i pÀkìne hem bel baġladı şems ü úamer
Ol biri SelmÀn biri Úanber olup şÀm u seóer
3
Bu beşÀretle müzeyyen oldı eşyÀ ser-te-ser
Bir aġızdan didiler bugün melek cin ü beşer
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
V
1
İrdi çün nevrÿz-ı sulùÀnı muóibbÀn oldı şÀd
TÀzelendi cümle óayvÀn u nebÀtÀt u cemÀd
2
Gülşen-i firdevse döndi kÿh u ãahrÀ her bilÀd
Luùf u Óaúla ferş-i istebraú döşendi222 yere bÀd
3
BÀde-i feyø-i ilÀhìden mükeyyif zü-nihÀd
Her biri bu şevú inşÀdıyla oldılar mutÀd
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
VI
1
Çün irÀde itdi Óak èÀlemlerin icÀdına
Eyledi nevrÿz-ı sulùÀnda şürÿè bünyÀdına
2
Óaøret-i Ádem bugün úavuşdı hem dil-dÀrına223
Nÿó bend itdi gemisini Necef èimÀdına
3
İrdi İbrÀhim ü MÿsÀ hem daòı murÀdına
Bu neşÀù ile bugün başladılar evrÀdına
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
222
223
döĢendi: dürüĢti
Óaøret-i Ádem bugün úavuşdı hem dil-dÀrına: Óaøret-i Ádem úavuşdı hem bugün dil-dÀrına
247
VII
1
Óaøret-i DÀvÿê olub nevrÿzda hem naġme-sÀz
Ber-hevÀ taót-ı SüleymÀn oldı miål-i şÀhbÀz
2
Mìve-dÀr olub dıraòt-ı Meryem-i èiffet-ùırÀz
Mürde-i ióyÀ idüb bugün Mesìó-i224 ser-firÀz
3
Secde-i şükre varub eşyÀ úamu eyler namÀz
İşbu maømÿn-ı şerìf ile úılub Óaúúa niyÀz
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
VIII
1
Leylì-i nevrÿzda vÀúiè olub úadr-i berÀt
Hem daòi MièrÀc kim ol seyr-i faòr-i kÀéinÀt
2
İçdi hem Óıør Nebì çünki bu şeb Àb-ı óayÀt
Bu mübÀrek giceyi ióyÀ iden ehl-i necÀt
3
Zinde-i cÀvìd olub irmez aña hergiz memÀt
äubóa dek bu õikri eyler kim ki ol pÀkìze õÀt
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
IX
1
Rÿó-ı aèôam225 èaúl-ı küll nÿr-ı ilel-èÀlemìn
Ol óabìb-i Óaúú Muóammed MuãùafÀ şefúet-güzìn
2
Mecmaèül- baóreyn ü òatem enbiyÀ-yı mürselìn226
ŞÀnına muèciz beyÀn geldi çü ÚurèÀn-ı mübìn
3
Meclis-i pÀkìne her geldikçe Cibrìl-i227 emìn
Yer öpüp ÀdÀb ile dir idi bÀ-ãavt-ı óazìn
224
Mesìó-i Mesìòi
Aèôam: èÀlem
226
enbiyÀ-yı mürselin: enbiyÀ veél-mürselìn
227
Cibrìl-i: CebrÀéil-i
225
248
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
X
1
Tìr-i Óak dÀmÀd-ı peyġamber èAlì èÀlì cenÀb
Nefs-i pÀk seyyid-ül- kevneyn èali ümmüèl- kitÀb
2
ÓüccetullÀh sÀkì-i228 kevåer èalì èiãmet-meéÀb
BÀb-ı şehr-i èilmdür hem şÀfiè-i rÿz-ı óesÀb
3
Emrine münúÀd olub eflÀk ü mÀh ü ÀfitÀb
Böyle iúrÀr eyleyen iki cihÀnda kÀm-yÀb
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XI
1
Dürr ü deryÀ mı nübüvvet ol cenÀb-ı FÀùıma
Öyle bir pÀkìze gevher gelmedi bu èÀleme
2
Gülşen-i èiffetde ZehrÀ geldi bÀb-ı òÀtime
ÁsitÀnında hemìşe bint-i èİmrÀn òÀdime
3
Der-gehinde dem-be-dem ãaf ãaf ferişte úÀéime
Hem bu güftÀr-ı şerìf ile olupdur nÀôıma
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XII
1
Òaøret-i Şebbìr ü Şebber mihr ü mÀh-ı maşrıúın
Dìn-i dünyÀnuñ iki gözi Óasan ile Óüseyn
2
Ol èAlì zeynüèl-èabÀ miórÀb-ı dìne virdi zeyn
Hem Muóammed BÀúır oldı nÿr-baòş-ı òÀfıkayn
3
228
Òaøret-i äÀdıú kim ol revnaú-firÀz nÿr-ı èayn
sÀkì-i: sÀkì vü
249
Hem buyurdı müémin üstünde bu daèvet229 farø-ı èayn
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XIII
1
Mihr-i èÀlem-tÀbdur KÀôım imÀm-ı müéminìn
äubh-ı äÀdıúdur RıøÀ nÿr-ı cenÀb-ı züél-minen
2
SÀóib-i èismet Taúì kim server-i ehl-i zemen
Rÿşenay-ı dìde-i èÀlem Naúì ile Óasan
3
MÀlik-i dünyÀ vü dìn Mehdì-i HÀdìdir gelen
Zümre-i NÀcìden oldı böyle iúrÀr eyleyen
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XIV
1
ÒÀnedÀna òÀããeten nevrÿz olub yevm-i sürÿr
Ál ü eãóÀb ü eóibbÀ cümlesi bugün faòÿr
2
On iki burc-ı vilÀyet dü-cihÀna virdi nÿr
ÇÀr-deh maèãÿmdan her dem şeref eyler øuhÿr
3
ÒÀk-pÀyı her birinüñ tÿtyÀ-yı çeşm-i óÿr
Şevú ile çaġlar bugün fevvÀre-i mÀh u ùahÿr
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XV
1
Neyyir-i aèøam óamel burcına itdi intiúÀl
Rÿz u şeb oldı müsÀvì hem cenÿb ile şimÀl
2
Óaøret-i şÀh-ı vilÀyet ol pesendìde-òıãÀl
Hem bugün teşrìf idüb afÀúa gösterdi cemÀl
229
daèvet: daèvÀt
250
3
Heybetinden cümle maòlÿúÀt olub Àsÿde óÀl
Úurt úoyun otlar berÀber hem daòi şìr ü ġazÀl
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XVI
1
Ol şehüñ Yemen úudÿmüñden bugün èÀlem tamÀm
Buldı ÀrÀyiş miåÀl-ı ravøa-i dÀrüès-selÀm
2
ŞÀd ü óurrem oldılar cinn ü melek cümle enÀm
Hem kemÀl üzre bulub ÀfÀú ile nefs-i niøÀm
3
ÒÀnedÀnına tevellì eyleyen õÀt-ı kirÀm
Vird ider bu maùlaè-ı ġurÀbı ol her ãubó u şÀm
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
XVII
1
Dü cihÀnda bende-i Ál-i èAbÀ bihrÿzdur
Her şebi bir Úadr olub her bir güni nev-rÿzdur
2
Mihr-i pÀk u òÀnedÀn şemè-i cihÀn-efrÿzdur
TÀ başından bu Furÿġì dem-be-dem dil-sÿzdur
3
Cismini òÀk eyleyüb bu yolda cÀn-endÿzdur
Hem bu naèt ile şeref-yÀb oldı ol fìrÿzdur
4
Es-selÀm ey server-i èÀlem Muóammed MuãtafÀ
Es-selÀm ey zübde-i Ádem èAliyyüél-MurtaøÀ
251
73b
Tercì-i Bend-i æenÀéi
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Áh kim derd-i derÿnum yine buldı øararı
Yine eflÀkı siyÀh eyledi Àhım şereri
2
Levó-i dilde úomadı yaşım egerçi eåeri
Áh-ı serd-i seóer ile yine buldum kederi
3
Yel gibi yeldim aradım bulamadım bir eri
Gele ey bÀd-ı ãabÀ ãolıma aldım òaberi
4
ÒÀãã ü èÀm şeyò idenmiş bir alay òayra seri
Saña düldül deyü vÀllÀhi ãatarlınıñ òarı
5
Ne óaúìúat bilür ebter güzel añlar ne biri
Baàlamaz türkisine fÀl ile òayrüèl-beşeri
6
Her yaña gÀh Sikender gibi úıldım seferi
Geh SüleymÀn gibi ãaldım yedi iúlìme cerì
7
Açdı şeh-bÀz-ı dilim her yaña çün bÀl ü peri
Eyledim seyr nice muèteberÀn-ı seyri
8
Oúudum úavl-i Ebÿ-Bekr ile İbn-i èÖmeri
Kimi èAbbÀsı delìl itdi kimi bin Óaceri
9
Görmedim gülşen-i aúvÀlde hìç bir şeceri
Geh bite şÀòınıñ üstinde murÀdım åemeri
10
Yazmamış úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Òaberim yoú güzelim kimden alayım òaberi
II
1
Seni èÀlem ãanemÀ èarş-ı muèallÀda arar
252
Kimi esmÀda kimi künc-i müsemmÀda arar
2
Kimi aèrÀfda kimi cennet-i meévÀda arar
Kimi lÀhÿtda kimi Ádem ü ÓavvÀda arar
3
Kimi yerde kimi gökde kimi deryÀda arar
Kimi gülşende kimi kÿh ile ãaórÀda arar
4
Kimi sìm ü zer ile gevher-i yek-tÀda arar
Kimi òÿrşìd-i cihÀn-tÀb-ı mücellÀda arar
5
Beyt muúaddesde kimi Kaèbe-i èulyÀda arar
Kimi deyre girüben LÀt ile èUzzÀ’da arar
6
Kimi Yaèúÿb-ãıfÀt Yÿsuf-ı zìbÀda arar
Kimi Yÿsuf oluben rÿy-ı ZüleyòÀ’da arar
7
Kimi Mecnÿn oluben ãÿret-i LeylÀ’da arar
Kimi VÀmıú gibi ruòsÀre-i èAõrÀ’da arar
8
Kimi bÀġa girüben serv-i semen-sÀda arar
Kimi sünbülde kimi bülbül-i şeydÀda arar
9
Kimi levóe yazılan lafô ile maènÀda arar
Kimi taòmìs ile eşèÀr-ı muèammÀda arar
10
Yazmamış úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Òaberim yoú güzelim kimden alayım òaberi
III
1
Söyle ey mÀh daòı úubbe-i òaêrÀda mısın
Yoòsa şol şemè-i münìr-i felek-ÀrÀda mısın
2
Kürsì-i levó ü úalem Sidre-i ÙÿbÀ’da mısın
Yoòsa envÀr-ı ÒudÀ necm-i åüreyyÀda mısın
3
BÀèiå-i òılúat güher-i yek-tÀda mısın
YÀr-ı maãnÿèuñ olan cümle eşyÀda mısın
4
MÀye-i õÀtuñ olan DÀver-i deryÀda mısın
253
ÕÀtuña şÀhid olan dil-ber-i raènÀda mısın
5
èAks-i ruòsÀrıñ olan rÿy-ı musaffÀda mısın
Çeşm-i cÀn-bìniñ olan nergis-i şehlÀda mısın
6
èAceb enhÀr gibi ùayy ile ãaórÀda mısın
GÀh esfelde gehi germle aèlÀda mısın
7
GÀh èÌsÀ’da daòı HÀcer ü SÀrÀ’da mısın
GÀh MusÀèda gehi ol yed-i beyøÀda mısın
8
Mescid ü medresede künc-i muãallÀda mısın
ZÀhidiñ òÿ didigi sır ile ġavġÀda mısın
9
Lìst ü leysde mi lÀ ile illÀda mısın
ÚÀfla èanúÀda mı leys ile Ùaha’da mısın
10
Yazmamış úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Òaberim yoú güzelim kimden alayım òaberi
IV
1
Nice dem hem-nefes-i nÀle vü feryÀd oldum
Taót-ı èizzetde gehì germle şehrÀd oldum
2
GÀh olub bende gehì muùlaú-ı ÀzÀd oldum
Áh ile taót-ı SüleymÀn gibi ber-bÀd oldum
3
GÀh maèmÿr oluben vaãl ile ÀbÀd oldum
Yıúılub gÀh ġam-ı hicrÀn ile nÀ-şÀd oldum
4
Óızr ile hem-dem olub úÀbil-i irşÀd oldum
CÀn u dilden ne didiler ise münúÀd oldum
5
GÀh hem-rÀh olub aútÀb ile evtÀd oldum
Nice dem keşf ü kerÀmet ile muètÀd oldum
6
ÙÀèat ü zühd ile geh eşref-i èibÀd oldum
Şiddet-i nefs ile gÀh berter-i ŞeddÀd oldum
7
Nefs-i bed-òˇÀhımı úatl itmege cellÀd oldum
254
GÀh evbÀş u úamer bÀz ile nizÀd oldum
8
GÀh monlÀlar ile zümre-i işhÀd oldum
Cigerim zaómına SelmÀn gibi feããÀd oldum
9
GÀh sÀriú oluben ġÀhle şeyyÀd oldum
Gerçe kim oúumada yazmada üstÀd oldum
10
Yazmamış úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Òaberim yoú güzelim kimden alayım òaberi
V
1
Úande bulsam anı kim yoú da degil varda da yoú
èÁşıú-ı zÀrda yoú dil-ber-i mekkÀrda yoú
2
Nüh felek şeş cihet ü sebèa-i seyyÀrde yoú
ÔÀhir ü bÀùın u aèyÀn ile esrÀrda yoú
3
ÓÀl ü müstaúbel-i efèÀl ile eùvÀrda yoú
Nìk ü bedde degil ÀsÀn ile düşvÀrda yoú
4
Ebr u bÀrÀn-ı felek dìde-i enhÀrda yoú
Gül ile òÀrde yoú bÀġ ile gül-zÀrde yoú
5
Mıãr u ŞÀm ü Óaleb ü Mekke vü üstÀdde yoú
Yemen ü Hind ü BuòÀra ile TÀtÀrda yoú
6
Aùlas ü kemòa güher dirhem ü dìnÀrda yoú
Künc-i dükkÀnda degil şehr ile bÀzÀrda yoú
7
Nice vaãf itsem anı kim der-i dìvÀrda yoú
Gÿşe-i mey-kede-i òÀne-i òummÀrde yoú
8
Server-i òayr-ı cihÀn Aómed-i muòtÀrda yoú
Daòı ser-cümle muhÀcirde vü enãÀrde yoú
9
Fıúh ü tefsìr ü ahÀdìå ile ÀåÀrda yoú
Úalb-i vìrÀn æenÀéi-i pür-efkÀrda yoú
10
Yazmamış úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
255
Òaberim yoú güzelim kimden alayım òaberi
75a
Tercìè-i Bend-i SelÀmì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
Ey çeken derd-i ãanemle gice gündüz kederi
Eyleyen firúat ile dem-be-dem Àh-ı seóeri
2
Geşt idüb bezm-i cihÀnı dolaşub baór u beri
Görmeyen dehre gelüb vuãlat-ı yÀrdan eåeri
3
ÒÀrden bülbül-veş cÀna geçüb nìşteri
Úomaduñ gülşen-i èÀlemde gezüb verd-i teri
4
Bulmaduñ kendine bir pìr-i èazìz rÀh-beri
İtmedüñ kÿy-ı dilÀrÀ-yı murÀda seferi
5
İtmedüñ nefse uyub rÀh-ı ÒudÀ’ya güõeri
Bulmadım diyü güõÀf eyleme eyler óaõeri
6
Dìdeden perdeyi úaldır daòı gözle naôarı
èAvn-i Óaúú ile úuşan mÿy-ı miyÀna kemeri
7
Sÿz-ı èaşú ile yaúub cismini òÿn it cigeri
Yolına eyle fedÀ bulmaġa biñ cÀn u seri
8
Çekegör ejder-i nefse gice gündüz teberi
Alasın sen daòı esrÀr-ı ÒudÀ’dan òaberi
9
Bite bustÀn-ı vücÿduñda óaúìúat şeceri
Ola her şÀòınıñ üstünde maèÀrif åemeri
10
èÁrif ol cÀn ile gÿş eyle bu pend-i güheri
Bulamazsın oúusan biñ kütüb-i muèteberi
256
11
Oúudum úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Aradım ãordum anı şeyòden aldım òaberi
II
1
Nice bulsun kişi ol yÀrini kim lÀda arar
Sırr-ı MevlÀ’yı yatub pister-i dìbÀda arar
2
Bilmeyüb menèarefi ġayrı bir eşyÀda arar
Beñzer ol mÀhiye ãuyı yine deryÀda arar
3
Óaşr ü neşri arasa èÀlem-i èuúbÀda arar
Görmege dost yüzini cennet-i meévÀda arar
4
Sırrı ôÀhirde arar ôÀhiri iòfÀda arar
GÿyiyÀ pertev-i mihri şeb-i ôulmÀda arar
5
Áb-ı óayvÀn diyu İskender ü DÀrÀ’da arar
Egmeye kuólı ya keóóÀl ya eùibbÀda arar
6
èÁşıúı medresede zÀhidi ãaórÀda arar
èÁrif-i ehl-i dili mesned-i taúvÀda arar
7
Kimi esrÀr diyerek şìre ile bÀde arar
Neşée-i èaşúı varub sÀġar u ãaóbÀda arar
8
Kimi èindince riyÀøÀt ile esmÀda arar
Keåret-i óalvet ile bulmaġa tenhÀda arar
9
èÁrif oldur ki hemÀn nüsòa-i kübrÀda arar
Müéminiñ úalbi-veş ayìne-i eclÀda arar
10
Cümle kendinde bulur her ne ki dünyÀda arar
Hep aña ôÀhir olur nesne ki maènÀda arar
11
Oúudum úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Aradım ãordum anı şeyòden aldım òaberi
III
1
Arayan istedigin õerre-i êarrÀda bulur
257
YÀrini èÀşıú olan keåret ü tenhÀda bulur
2
Nÿr-ı mihri dileyen evc-i muèallÀda bulur
Maùlabı lüélüé vü mercÀn ise deryÀda bulur
3
Teşne-i zemzem olan Kaèbe-i èulyÀda bulur
Óıør-veş Àb-ı óayÀtı kişi ôulmÀda bulur
4
İsteyen beyøa-i nÿrı yed-i MÿsÀ’da bulur
Nefòa-i rÿó dileyen nuùú-ı MesìóÀ’da bulur
5
Sırr-ı MièrÀc arayan sÿre-i İsrÀ’da bulur
MuãùafÀ sırrını úavseyn-i ev-ednÀda bulur
6
èÁrif èirfÀn ile hep cümle-i eşyÀda bulur
Her neye maôhar ise ãÿret-i maènÀda bulur
7
Úays gibi èÀşıú olan maùlabı LeylÀ’da bulur
Kimi pervÀne gibi şemè-i şeb-ÀrÀde bulur
8
Bülbüli gör ki murÀdın gül-i óamrÀda bulur
èÁşıú-ı mest-i ezel cÀm-ı muãaffÀda bulur
9
Kimi mescidde egüb boynını taúvÀda bulur
Kimi õikrine müdÀvim olub esmÀda bulur
10
Nefy iåbÀt iderek maúãadıñ aèlÀda bulur
Kimi èÀşıú oluben ceõbe-i MevlÀèda bulur
11
Oúudum úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Aradım ãordum anı şeyòden aldım òaberi
IV
1
Nice dem firúat-i cÀnÀn ile ber-bÀd oldum
Serseri kevni gezüb giryeye muètÀd oldum
2
Kÿh idüb meskeni VÀmıú gibi nÀ-şÀd oldum
Her gice dÀd diyu vardum ise bì-dÀd oldum
3
Zaòm urub kÿh-ı dile èaşúla FerhÀd oldum
258
Reh-i Şìrìn arayub èÀzim-i BaġdÀd oldum
4
Bir zamÀn sübóa alub destime zühhÀd oldum
Düşürüb rÀhımı mescidlere èibÀd oldum
5
Gice gündüz çaluşub ãÀóib-i evrÀd oldum
Úatl idüb nefs-i èadüvvi diyü cellÀd oldum
6
YÀr òayÀlüñ dile naúş itmege BehzÀd oldum
èÁúıbet dÀmen-i pìri ùutıcaú şÀd oldum
7
Yüz sürüb pÀyına biñ cÀn ile münúÀd oldum
Miónet ü bend-i belÀdan hele ÀzÀd oldum
8
Yapılub beyt-i dilim feyø ile ÀbÀd oldum
Şimdi gelmiş gibi dehre yeñi ìcÀd oldum
9
Oúudum èilm-i ledün dersini üstÀd oldum
èAyn-ı èibretle baúub her şeye dil-şÀd oldum
10
Vaódet-i Óaúúı görüb cümlede irşÀd oldum
Derd-mend-i zÀr-ı diliñ derdine imdÀd oldum
11
Oúudum úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Aradım ãordum anı şeyòden aldım òaberi
V
1
Bir muèammÀdır o kim yoúda da var varda da var
Cehr-i iòfÀda da var bÀùın u ôÀhirde de var
2
Şeb-i ôulmetde de var pertev-i envÀrda da var
Daòı esmÀ-i ãıfat fièl ile ÀåÀrda da var
3
èÁşıúıñ sÿô-ı dilinden çıúan eşrÀrda da var
Şuèlesinden per-i pervÀne yaúan nÀrda da var
4
Rÿz u şeb nÀle iden bülbül-i òÿş-zÀrda da var
BÀġ-ı èÀlemde açılmış gül-i gül-zÀrda da var
5
Òüzn-i èÀşıúda da var gezdigi kuh-sÀrda da var
259
DÀéimÀ hÿ çeküb Àh itdigi dil-dÀrda da var
6
ZÀhidiñ cennet içün çekdigi eõkÀrda da var
èÁrifiñ vuãlat içün itdigi efkÀrda da var
7
Gözüñ aç perdeyi sil şehr ile bÀzÀrda da var
Her neye baúsañ odur yÀr ile aġyÀrda da var
8
Belki ãandÿúa-i ãarrÀf-ı òarìdÀrda da var
Cümle dükkÀnçe-i eãnÀf ile èaùùÀrda da var
9
Ehl-i sevúıñ çalışub eyledigi kÀrda da var
Cemèine baş ile cÀn virdigi dünyÀda var
10
Oúu gel naôm-ı dürer-bÀrımı eşèÀrda da var
Bu SelÀmì gibi bir èÀşıú-ı dìdÀrda da var
11
Oúudum úÀêi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
Aradım ãordum anı şeyòden aldım òaberi
76b
Tercìè-i Bend-i Ġurbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
1
ÓamdüllÀh ki derÿnum yine sildi kederi
Mìve-dÀr oldı bu dem çünki zebÀnım şeceri
2
Destime òÀme alub yazmaġa bu şièr-i teri
Pìr rıøÀ virdi baña diñle òaberden òaberi
3
Li maèallÀh göñül Óaúú bilüben òayr ü şeri
Úande baúdıysa gözüm gördi ÒudÀ’dan eåeri
4
Çünki AllÀh ezel Ádeme virdi ôaferi
Úıldı Ádem de emÀnet ki bu ãÿret-i güheri
260
5
Oldı Àyìne Muóammed aña úıldı naôarı
İş bu kerre bu feñÀ èÀlemine úıldı cerì
6
Sÿre-i İúra ile eyledi èarø-ı hüneri
“Fe se yekfike humullÀh”230 oluben tÀc seri
7
Perdedir Òaúú’a sevÀ añla sözi etle deri
Yazdı hem úÀøi-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
9
Pìrden aldım ezel ü lem-yezelìden òaberi
Oúudum úavl-i èAlì’den òaber-i muèteberi
II
1
èAşú ile biz daòı her dem seóeri bÀd olalım
MÀ-sivÀdan elimiz úaùè idelim yÀd olalım
2
Yeter inãÀf idelim tÀrik-i ifsÀd olalım
Nefs-i bed-òÀhiş elinden yeter ÀzÀd olalım
3
Münkir-i Mervan-ı laèlìñ úatline cellÀd olalım
GÀhice aġlayalım gÀhice dil-şÀd olalım
4
GÀhice bir gülelim gÀhice nÀ-şÀd olalım
Dil-beriñ lehcesini yazmada BehzÀd olalım
5
Sevmede şol güzeli fenn ile üstÀd olalım
Sürelim õevúini hem cevrine muètÀd olalım
6
DÀġ-ı èaşúda ġam-ı èaşúla FerhÀd olalım
KÀmilÀn zümresine gel göñül ilóÀd olalım
7
Bir bilüb Óaúú’ı yine Óaúú ile bir zÀd olalım
Yazdı hem úÀøì-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
8
Pìrden aldım ezel ü lem-yezelìden òaberi
Oúudum úavl-i èAlì’den òaber-i muèteberi
III
230
Bakara Suresi: 2/137 “O zaman onlara karşı Allah sana yeter.” manasına gelmektedir.
261
1
YÀri esmÀda daòı sırr-ı müsemmÀda ara
ÓÀlet ü ceõbeye hÿş cennet-i meévÀda ara
2
Yüzüñ üzre sürinüb rÿz u şeb ìmÀda ara
PÀk idüb Àyineñi úalb-i mücellÀda ara
3
Òÿb ise virme göñül Yÿsuf-ı zìbÀda ara
Yüri Mecñÿn oluben maúãadı LeylÀ’da ara
4
Terk idüb daèva-yı daòı yine iòfÀda ara
Özini kimseye fÀş itme göñül sÀde ara
5
Muózin-i sırr-ı elif èÀúıl ü dÀnÀda ara
Deyr kilisÀda daòı mescid-i aúãÀda ara
6
Yeme içme uyuma úalb-i muãaffÀda ara
ÓÀ ile úÀfda daòı kÀf ile hem òÀda ara
7
Menzil-i birlige gel lÀyı úo illÀda ara
Yazdı hem úÀøì-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
8
Pìrden aldım ezel ü lem-yezelìden òaberi
Oúudum úavl-i èAlì’den òaber-i muèteberi
IV
1
Óaøret-i faòr-i cihÀn èÀlem-i sulùÀnda ara
Şìr-i YezdÀn u ÒudÀ ol şeh-i merdÀnda ara
2
Arama òuld yedirüb úıldıġı èiãyÀnda ara
Daòı ÓavvÀ ananıñ itdigi efġÀnda ara
3
Óaúdan özge kim ola gizlide meydÀnda ara
Hem ãırÀù üzre yüri hem kef-i mìzÀnda ara
4
Şeb-i nÀzında èayÀn mihr-i CihÀn-bÀnda ara
ÙÀèat ü èÀbid ile oúunan ezÀnda ara
5
Berú-i hÀtifde bile Àb ile bÀrÀnda ara
İden ol eyleyen ol ôÀhir ü pinhÀnda ara
262
6
Gözlerim úande baúar maùlab-ı cÀn anda ara
ÇÀr kitÀb içre èayÀn Àyet-i KuréÀn’da ara
7
Zaòm-ı Eyyÿb’den aúan çeşme gibi úanda ara
Yazdı hem úÀøì-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
8
Pìrden aldım ezel ü lem-yezelìden òaberi
Oúudum úavl-i èAlì’den òaber-i muèteberi
V
1
Leyse-fidèdÀr olan ġayr ile deyyÀrda da var
èÁbid ü fÀcir ile müémin ü küffÀrda da var
2
Pìr ü dÀnÀda daòı Àh ile hem-zÀrde de var
Sitem ü cevr ü ġam u cünbüş-i aġyÀrda da var
3
Herkesiñ óÀli beyÀn mÿrda var mÀrda da var
Pertev-i ôıll-ı ÒudÀ fitne-i mekkÀrde de var
4
Eåer-i ãunè-ı ÒudÀ yoúda da var varda da var
èArãa-i rÿy-ı zemìn künbed ü devvÀrda da var
5
Dervişüñ ekl idüben çekdigi esrÀrda da var
Rÿó-ı úudsìde èayÀn Aómed-i muòtÀrda da var
6
Kemter ü èÀşıú-ı zÀr Ġurbi-i bì-kÀrda da var
Yazdı hem úÀøì-i keşşÀf Cerìr-i Ùaberì
7
Pìrden aldım ezel ü lem-yezelìden òaberi
Oúudum úavl-i èAlì’den òaber-i muèteberi
78a
Tesdís-i æÀúıb-ı Enderūní
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
263
Ey celÀli Àb-dÀr tìġ-ı berrÀnım èAlì
Vey cemÀli mÀh-tÀb-ı nÿr u ìmÀnım èAlì
EbruvÀnıñ õülfeúÀr-ı vech-i óassÀnım èAlì
Maşrıú-ı nÿr-ı hidÀyet pertev-efşÀnım èAlì
ÁsumÀn-ı óüsn içinde mihr-i raòşÀnım èAlì
Vir ãafÀ miréÀt-ı úalbe mÀh-tÀbÀnım èAlì
II
Bulmadım laèliñ gibi bir ġonçe-leb dil-berde reng
BÀġ-ı óüsnüñdir olan zerrìn ü sünbüllerde reng
Zülf-i müşgìniñden almış şermle èanberde reng
Beñzi uçmuş bülbülÀnuñ úalmamış güllerde reng
Görmedim ruòsÀrına beñzer gül-i aómerda reng
Reng alur gül ruòlarından verd-i òandÀnım èAlì
III
Server-i èÀlemsin ey server-i ser-efrÀz èibÀd
Çifte ebrÿña dü-çeşmim eylemişdir inúıyÀd
Òançer-i müjgÀnına tìr-ı nigÀha vir güşÀd
Zaòm-ı tìġ-ı ġam ġamuñ çeksün èadüvvi bed-nihÀd
İt raúìbe úahr ü ôulmet baña eyle èadl ü dÀd
ZülfeúÀr cünÿdına ùoymaz benim cÀnım èAlì
IV
Kim görüb nÿr-ı cemÀlin èaúlı zÀéil olmaya
Kimdir ol kim sırr-ı Óaúú’sın Óaúú’a úÀéil olmaya
Kimler ol bu mìve-i cÀn-baòşa nÀèil olmaya
Kimdir ÀyÀ der-geh-i luùfında sÀéil olmaya
Kim olasın serv-i sìm endÀma mÀéil olmaya
Úurretüèl-èaynım efendim şìr-i YezdÀn’ım èAlì
V
264
Eyleme maórÿm-ı vuãlat cÀn ile dil-bendeni
èArø-ı óüsn it görelim zìnet-fezÀ zìbendeni
Zerre-i nÀ-çìzine göster ruò-ı tÀbendeni
Luùf idüb gözden bıraúma æÀúıb-ı şermendeni
PÀy-mÀl itdüñ semend-i nÀza Rÿóì bendeni
Meróamet úıl şeh-süvÀrım şÀh-ı merdÀnım èAlì
78b
Müseddes
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ey ôuhÿruñ úulhuvallÀh yÀ èAlì
Terk-i óubb-ı mÀ-sivÀllÀh yÀ èAlì
Dest-i úudretsin yed-ullÀh yÀ èAlì
Nuãret-i “naãrun min AllÀh”231 yÀ ‘Alì
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
II
BÀni-ùabè olduñ bi-emr-i kÀf ü nÿn
Nüh-felek durdı muèallaú ser-nigÿn
Ùapdı yedi ferş ÀrÀm ü sükÿn
Úıldılar bu õikri tesbìó ögsün
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
III
Çünki Ádem úoydı bÀġ-ı cenneti
231
Saff Suresi: 61/13 “ yardım Allah’tan.” manasına gelmektedir.
265
Çekdi çoú renc ü èinÀn ü mióneti
İòtiyÀr itdi cihÀnda firúati
Oúudı bu ismi buldı vuãlatı
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
IV
Úopdı fermÀn-ı úaøÀdan ãÀfinÀt
Òaúú deminden cÿşa geldi kÀéinÀt
Ser-be-ser ġarú oldı òalú-ı kÀéinÀt
O belÀdan Nÿó’a sen virdüñ necÀt
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
V
Çünki İbrÀhim’e sÿzÀn oldı od
Çoú èalev çıúdı fürÿzÀn oldı od
äonra nuùúından gülistÀn oldı od
Nergis ü nesrìn ü reyòÀn oldı od
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
VI
Mesken oldı Yÿsuf’a ol dem ki çÀh
Aña ol sırr-ı ÒudÀ oldı penÀh
CÀha irdi çÀhdan ol mihr ü mÀh
Mıãr yine úıldın anı sen pÀdişÀh
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
VII
266
Faøl ü iósÀnından ey şÀh-ı vaóìd
İrdi Rabbüèl-èavn õüèl-èarşel-mecìd
DÀvud’uñ destinde mum oldı óadìd
Muttaãıl bu õikri naúş itmiş cedìd
YÀ ‘Alì-ullÀh vallÀh yÀ ‘Alì
Müşkilim begüşÀy bièllÀh yÀ ‘Alì
79a
Müseddes
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ben elestde òÀnedÀna úul olub didim belì
Gelüben bu èÀleme virdüm yedèullÀha eli
‘Áşıú-ı şÿrìdeyim dÀéim aúar çeşmim seli
Bu kelÀmı rÿz u şeb evrÀd ider cümle velì
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
II
Sen imÀmımsın ezelden saña itdim iútidÀ
Olsa biñ cÀnım daòı şÀhım saña olsun fedÀ
Sen saòÀvet kÀnısın muòtÀc saña bay ü gedÀ
Eyledim her bir sözümde bu kelÀmı ibtidÀ
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
III
On sekiz biñ èÀleme faòr ile oldur bir vücÿd
267
“Laómike laómi”232 óadìåìdir bize zìrÀ şühÿd
Bu óadìåe lÀ diyen müslim degül vallÀh yehÿd
ŞÀfiè rÿz-ı cezÀda it úapusında úuèÿd
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
IV
Nice şÀhlar úul olub ter itdiler taòt-ı zeri
äaúınub uyma münÀfıú sözine dönme geri
Yayını çekdi úopardı fetó idüb çün Òayber’i
Ehl-i ìmÀna yediyle viren oldur kevåeri
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
V
Kim ki bildi şÀhımız cÀnım fedÀ èirfÀnına
Aña buġz iden bizden laènet olsun cÀnına
“Hel eta”233 didi ÒudÀ ÚuréÀn’da anıñ şÀnına
Çün livÀ-yi óamdla varan resÿlüñ yanına
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
VI
Bulmaú istersen eger kenzüèl- óaãiyyet vuãÿl
Gel ùarìú-ı Óaúúı bul budur hemÀn aãıl uãÿl
Taót-ı dilde pÀdişÀhımdır benim Àl-i resÿl
FÀtió-i her müşkilÀtım işlerim iden óuãÿl
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
232
“Ya Ali ‘Lahmike lahmi’ cismuke cismi demmike demmî”: Ya Ali etin etimden, cismin cismimden, kanın
kanımdan’dır. Manasına gelen bir hadistir.
233
Dehr Suresi: 76/1 “İnsan (henüz) anılır bir şey değilken (yaratılmamışken) üzerinden uzunca bir zaman
geçti.”manasına gelen ayetten alıntıdır.
268
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
VII
Er olam dirsen èazìzim mürşide ãarf it emek
Kendin iõèÀn it ne óÀcet saña bir bir söylemek
Hìç olur mı kenz-i Óaúúı herkese bezl eylemek
Bu kelÀmı õikr idüb dÀéim döner bu nüh felek
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
VIII
Çünki tevfìú-i ilÀhi olmayınca bir úula
Virseler biñ genc-i èuômÀ nÀéil olmaz bir pÿla
Çıú ara bir kÀmili bul kim sañÀ mürşid ola
Bu sözi yÀd eyle kim dil-òÀnesi maèmÿr ola
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
IX
Dime şu bu gir yola budur ùarìú-i müstaúìm
İns ü cinne nÀ-õikr vallÀhi didi ol Rabbüèr-Raóìm
Sür yüzüñ òÀke sücÿd it olma şeyùÀnüèr-recìm
Rÿz-ı maóşerde dilersen dimesün sañÀ saúìm
Nesl-i pÀk şÀh-ı levlÀk sırr-ı SübóÀn’ım èAlì
İbn-i evlÀd-ı Muóammed şìr-i YezdÀn’ım ‘Alì
X
Vuãlatuñla èÁrifiñ úalbini itdüñ şÀdumÀn
Nÿr-ı vechinden seniñ buldı øiyÀ kevn ü mekÀn
Sen vilÀyet şÀhısın óükmine rÀmdır her cihÀn
BÀbısın şehr-i èulümuñ sendedir dÀrüèl-emÀn
269
80a
Vaódetì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Óaøret-i faøl-ı ÒudÀ’dan yine rÿz-ı ezelì
äÿret-i muókem ile irişüben úuvvet eli
Úudret ile yoġırub Àteş ü bÀd Àb u gili
Mesken idindi o dem kendi içün cÀn u dili
Kimdir ol kim bileyim dirsen eger úavl-i celì
Sırr-ı Óaúú nÿr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
II
Noúùa-ı nÿn-ı nübüvvet raúam-ı levó ü úÀlem
Menbaè-ı sırr-ı vilÀyet maúarr-ı cÿd u kerem
Maôhar-ı ekmel-i aèlÀ kelimÀt-ı aèôam
HÀdì-i cinn ü beşer mürşid nÿr-ı ekrem
Ezeli ebedìdür “fe-teéemmel fe-innehüm”234
Sırr-ı Óaúú nÿr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
III
KÀşif-i sırr-ı süòen bÀb-ı èulÿm-ı Aómed
VÀãıl-ı õÀt-ı úadìm “úul hüve’llÀhü eóad”235
Vaãf-ı õÀtında nüzÿl eyledi “AllÀhuèã- ãamed”236
Nuùú-ı Óaúúdır ãıfatı “Lem yelid ü Lem yüled”237
234
Maide Suresi: 5/118: ““Eğer onlara azap edersen, şüphe yok ki onlar senin kullarındır. Eğer onları
bağışlarsan, yine şüphe yok ki sen mutlak güç sahibisin, hüküm ve hikmet sahibisin.”manasına gelen ayettir.
235
İhlas Suresi: 112/1: “ De ki: Allah birdir, tektir.”
236
İhlas Suresi: 112/2: “Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır; O, hiçbir şeye muhtaç değildir.”
270
“Lem yekün” dirsem aña olur “lehü küfüven eóad”238
Nÿr-ı Óaúú sırr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
IV
Ne ki var esfel-i aèlÀda ser-À-ser tÀóÿt
Gökdeki şems ü úamer yerdeki laèl-i yÀúÿt
Dest-i úabøında durur èÀlem-i mülk-i melekÿt
Feyø-i luùfından anuñ buldı úamu nÿr ile úÿt
PÀdişÀh-ı dil ü cÀn server-i şÀh-ı lÀ-hÿt
Nÿr-ı Óaúú sırr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
V
Şeh Óüseyn ile Óasan kenz-i kerem kÀn-ı èaùÀ
Úuds-ı ôahrından anuñ geldi vücÿda óaúúÀ
Birisi şÀh-ı şehìdÀn biri şÀh-ı èulemÀ
Birisi úurã-ı úamer birisi de şems-i êuóÀ
Sözimüñ mÀ-óaãalı budur ey ehl-i ãafÀ
Nÿr-ı Óaúú sırr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
VI
Óaøret-i èÁbid ü BÀúır şeh-i òayli fuúarÀ
èİzzet ü Caèfer-i äÀdıú siper-i tìr-ı úaøÀ
Mÿsi-i KÀôım ile ol şeh-i teslìm-i rıøÀ
ŞÀh-ı Taúì ile Naúì şÀh-ı rüéÿs-ı fuãaóÀ
Cümlesi rÿz-ı ezel vÀúıf-ı sırr-ı ÙÀ-hÀ
237
İhlas Suresi 112/3: “O’ndan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin
çocuğu değildir.”
238
İhlas suresi: 112/4: “Ve O'nun bir dengi olmadı (olamaz).” manalarına gelmektedir.
271
Nÿr-ı Óaúú sırr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
VII
Vaódetì seyf-i ÒudÀ kÀtil-i aãóÀb-ı caóìm
èAskerìdür ki anuñdur yine cennÀt-ı naèìm
Mehdi-i devr-i zamÀn vÀúıf-ı esrÀr-ı úadìm
Óaøret-i faøl-ı ÒudÀ kÀşif-i ÚuréÀn-ı èaôìm
Noúùa-i evvel ü Àóir suòen-i Rabb-i kerìm
Nÿr-ı Óaúú sırr-ı Muóammed eseduèllÀh velì
Vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAliyyün vü èAlì
81a
Óaõret-i VírÀní
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ben muóibb-i òÀnedÀnım söylerim medó-i èAlì
Çün ġulÀmıyım óaúìúÀt virmişim cÀn u dili
Bìèat it Ál-i èAbÀ’ya vir irÀdet di belì
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
II
Ùalib iseñ gel ilerü úalma menzilden geri
CÀnını úurbÀn idegör òÀk-pÀya ãal seri
Úurtılur nÀr-ı óecìmden olagör ġamdan beri
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
III
Ger dilersen ùÀlibÀ sen bulmaġa èömre necÀt
272
Gör yine düşen gözine èÀlem içre müşkilÀt
Óayy olasın óaşr olınca içesin Àb-ı óayÀt
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
IV
Ol durur cümle vücÿda óÀkim ü óükm-i ezel
CÀn u başı vir yolında budur evlÀda bedel
MÀcerÀsından cihÀnın çek elin itme cedel
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
V
Geldi şÀhıñ şÀna óaúdan kelÀm-ı hel etÀ
VÀriå-i nÿr-ı nebìden uş óadìå-i MusùafÀ
Gör dilersen olmayasın bir dem anlardan cüdÀ
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
VI
Sen perìnüñ leblerinden görmişem aúar gül-Àb
Başımı virdim bu yolda úılmışam anı ùaleb
ÕÀtına yazmış bu ismi tÀ ezelden Óaúú-ı cülÀb
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
VII
Müémin iseñ eyle gel Àl-i muóibbe óürmeti
Derviş-i bì-çÀreden almaú dilersen himmeti
Rÿz-ı maóşerde umarsın enbiyÀdan şefúati
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
VIII
äofiyÀ úılma rivÀyet gelmesin dilinde lÀf
Çün muóibb-i şÀh degilsin sözlerin cümle güõÀf
Úurtılub gird-Àb-ı ġamdan olmaú istersen muèÀf
273
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
IX
Bu VirÀn abdÀl-ı faúìr derd-mendüñ yÀ ilÀh
Cürminüñ baórına ġarú olmuş meded ey mülk-i şÀh
Ger dilersen èÀlem içre bir münevver ùoġrı rÀh
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
81b
SÀmì-i Enderūnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Áh iúlìm-i vilÀyet ol şecìè-i züèl-vaúÀr
ZÀde-i èamm-ı resÿl óaøret-i perverdegÀr
Layıúınca ol imÀmı vaãfa úudret kimde var
VÀrid olmuş şÀnına bu midóat-ı nuãret-şièÀr
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
II
Menbaè-ı luùf u saòÀvet kim èAlì el-MurtaøÀ
Keremullāh-ı [………]239 veche dimek aña
Sünnet-i pÀk nebi’ül- şefìè rÿz-ı cezÀ
Bu kelÀm ile n’ola faòr itse ol şìr-i ÒudÀ
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
III
Enta minni enÀmınuñ sırrınuñ maôharı
èAbd-ı òÀãı óaøret-i Óaúúuñ dilÀver óaydÀrı
239
Metin hasarlı olduğundan okunamamıĢtır.
274
Leşker-i İslÀmuñ ol düldül süvÀr-ı ãaf-derì
N’ola úopardıysa zÿri ile cābr-i Óayberi
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
IV
At sürüb çıúdıúça ol meydÀna ditrerdi cihÀn
Heybet ü óaşmet ãalÀbet anda òatm olmuş hemÀn
ÒÀnmÀn-ı òaãmı yıúardı temelden bì-gümÀn
Óamlesin menè itmege úÀdir olur mı düşmenÀn
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
V
Server-i Àl-i resÿl seyyidüèl- kevneyndir
SÀmì o […… ]240 ehl-i dìne dindir
Bende olmaú der-gehinde devlet-i dÀreyndir
Seyf ü şÀnı bu kelÀm-ı pÀk ile pür-zeyndir
Verd idüb söyle dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
81b
Òaøret-i VìrÀnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
ÔÀhir oldı çün bize dìdÀr-ı vaódet ÀşikÀr
Òaùù-ı õÀtında yazılmış gördük anı saùr-ı çÀr
Zi mürekkeb zi úalem zi kÀtib-i perverd-gÀr
Zi kelÀm u óayy-ı menzil nÀm-ı óaydÀrdır ebÀr
240
Metin hasarlı olduğundan okunamamıĢtır.
275
Oúu bu ismi dilersen olmaya şeklin òumÀr
“LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr”241
II
“Kün”242 kelÀmı çünki evvel düşen oldı èÀleme
Fetó ü nuãret irdi ol dem ins ü cinn ü Àdeme
Hem SüleymÀn-ı Nebi yazmışdı mühr-i òÀteme
Düşdi èÌsÀ çünki bu ism ile baùn-ı Meryem’e
Bu cevÀb-ı şÀfiye zinhÀr zinhÀr lÀ dime
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
III
Levó-i maófÿôı úaçan gördi Muóammed MuãùafÀ
Dört saùır yazılmış anda gördi maóbÿb-ı ÒudÀ
Biri sebz ü biri sürò ü biri aú biri úara
Oúıyub cÀn ile dilden didi kim yÀ MurtaøÀ
Evvel ü Àòir de senden ôÀhir oldı dü-serÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
IV
İşbu dört saùrıñ içinde dört óurÿf úıldı nihÀn
Dört óurÿfa on iki noúùa úonulmışdır hemÀn
Her birisi bir kitÀbın èilmini úılur beyÀn
LÀfta şehrinde gel gör on iki noúùa èayÀn
Bil èAlì’niñ Àlını úaldur derÿnındañ gümÀn
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
V
241
“Zülfikar'dan keskin kılıç, Ali’den büyük yiğit yoktur.” manasına gelen Cebrail tarafından söylendiği rivayet
edilen Hz. Ali’yi öven bir cümledir.
242
Yasin Suresi: 36/82 “Bir şeyi dilediği zaman, O’nun emri o şeye ancak “Ol!” demektir. O da hemen
oluverir.”manasına gelen ayette geçmektedir.
276
ŞÀh-ı óüsn şÀh-ı şehìdiñ nÿrıdır şems ile mÀh
Dün ü gün eyler tecellì añla gel kimdir ilÀh
èÁbid ü BÀúır durur müéminlere püşt ü penÀh
Ger dilersen dü cihÀnda olmayasın rÿ-siyÀh
Didim işte ùut úulaġıñ ben saña bir ùoġrı rÀh
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VI
Caèfer ü KÀôım RıøÀ’dan isteyen ìmÀn ü dìn
Úaùè ider maúãÿdını fÀnì cihÀndan ol yaúìn
ŞÀh Taúì vü ya Naúì’dir èAskeri rÿóuèl-emìn
Mehdi oldı óüccetüèl- Úayyüm imÀmüèl-mütteúìn
İsm-i aèôamdır bu ismi oúu ol ehl-i yemìn
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VII
Ey VirÀnì çÀr-deh maèãÿm devÀzdeh imÀm
Emr birle ùutdı èÀlem ser-te-ser böyle niôÀm
Kes ümìdüñ dünyanuñ sevdÀsını úaùè it temÀm
äad selÀm olsun èAlì’nüñ Àlına di ãad selÀm
Her nefes hem õikr ü fikrin bu kelÀm olsun müdÀm
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr243
82a
Òaøreti Yemìnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
243
Metnin orijinalinde bu dize yok.
277
I
Ey atı düldül úulı Úanber úılıcı zülfeúÀr
Ayı gün yıldız elinde sÀèat leyl ü nehÀr
Levó-i maófÿôında yazmış òÀliú ü perverdgÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
II
Noúùa-ı ñÿn-ı nübüvvetden Muóammed MuãùafÀ
ÔÀhir oldı on sekiz biñ èÀleme bedrüèd-dücÀ
Çün kelÀmullÀh da nÀùıúdır vücÿd-ı MurtaøÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
III
LÀ-feta baórında gördüm ãÿret
Heybetinden ditreşir çerò-i felekde èAzraéìl
İşbu ismi yÀd úıldı gökden ol dem Cebraéìl
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
IV
Şeh-süvÀr-ı evliyÀdır o èAliyyül MurtaôÀ
Her vilÀyet andan aldı bir maúÀm-ı müntehÀ
Çün anıñ şÀnına gelmiş tÀ ezelden bu èaùÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
V
Ol esedèullÀh èAlì’dir noúùa-ı bÀèi bidāt
Óıør ile èÌsÀ elinden içdiler Àb-ı óayÀt
Ol velÀyet kÀnıdır bil anı ey ãÀóib-necÀt
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VI
Ol èAlì’dir kim elinde bÀb-ı Òayber oldı òam
278
TÀ ezel şÀnına gelmiş ŞÀm u şarú u ġarb u Rÿm
Bir daòı gelse gerek kÀfirlere şÀh-ı nücÿm
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VII
Yemìnì dünyÀda hem èuúbÀda şÀhımdır benim
Dest-gìrim dem-be-dem püşt ü penÀhımdır benim
äÀóib-i levóüèl-úalem faøl-ı ilÀhımdır benim
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr244
82a
Murabbaè-ı CelÀlì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Ol zamÀn kim èÀleme úıldı naôar perverdgÀr
Nÿr-ı Aómed’den èAlì nÿrı olubdur ÀşikÀr
Vird-i CebrÀéìl idi oldı cihÀnda yÀdigÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
II
Oldı çün nÿr-ı Muóammed maôhar-ı nÿr-ı ÒudÀ
MurtaøÀdır èilm-i Àdem muúte(d)ā hem müntehÀ
Ben èulÿmuñ şehriyim didi èAlìyyün bābhā
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
III
Ey münÀfıú oúumadın mı nedir penc-èabā
Laómike laómı degil midir èAlìyyül MurtaøÀ
244
Metnin orijnalinde bu dize yok.
279
ŞÀnına nÀzil degil mi Àyet-i Òaúú-ı hel etÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
IV
Şìr-i Òaúdır MurtaøÀ sırr-ı vilÀyetdir Óasan
MurtaøÀ’yı bilmeyüb sen òÀrici olmaú neden
Sen èAlì’yi bilmedüñ ey Tañrısını bilmeyen
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
V
ŞÀh-ı Óüseyn KerbelÀ èaşúında kim oldı şehìd
Geşte-i èaşúuèl-óaãıdır […….]245 oldı saèìd
LaènetullÀh Yezìden […….]246 Yezìd
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VI
Gördiler kendi èAlì’dir şÀh-ı Zeynüèl-èÁbidìn
Òalú-ı èÀlem didiler oldur imÀmüèl- müéminìn
Sırr-ı ÓaydÀr’dan görindi nÿr-ı Rabbel-èÀlemìn
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VII
Bendesi olduñsa cÀn ile Muóammed BÀúıruñ
ÔÀhirinde bÀùınında MurtaôÀ’dır òÀùıruñ
ÔÀhiriñ pür-nÿr olub maèmÿr olubdur bÀùınuñ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
VIII
Caèfer-i äÀdıú’dan aldı ehl-i İslÀm meõhebi
Milleti oldı ÒalìlullÀh Muóammed meşrebi
Óaydar-ı KerrÀr’dur òalú-ı cihÀnıñ maùlabı
245
246
Metin hasarlı olduğundan okunamamıĢtır.
Metin hasarlı olduğundan okunamamıĢtır.
280
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
IX
Gözine laènetler olsun ol Yezìd-i kÀfirüñ
Meõhebi ìmÀnına úÀéil degildir Caèferüñ
Mÿsa-yı KÀôım degil mi nÿr-ı sırrı Óaydaruñ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
X
Sırr-ı sulùÀn-ı vilÀyetdir èAlì MÿsÀ RıøÀ
ŞÀh-sÀlÀr-ı èAcem nÿr-ı èAlìyyüèl-MurtaøÀ
Dìde-i ìmÀniyÀna òÀk-pÀyı tÿtiyÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
XI
Sırr-ı nÿr-ı pÀk Aómedèdir Muóammed’dir Taúì
Gel muóibb ol Àl u evlÀda şaúì olma şaúì
Óubb-ı Óaydar’dır èibÀdÀt-ı ÒudÀènıñ revnaúı
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
XII
Ál u evlÀduñ èadÿsıdır şaúì ender şaúì
MurtaøÀnıñ nesl-i pÀkidir èAlì yÀ Naúì
ZÀd-ı Àòirdir maóabbet eylemek ey müttaúì
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
XIII
èAskerì ism-i Óasan ibn-i èAlì’dir sevdigim
Ál-i peyġamber velì ibn-i velìdir sevdigim
Dìnim ìmÀnım Muóammed’dir èAlì’dir sevdigim
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
281
XIV
NÀm-ı pÀkidir Muóammed cedìd dÀnuñ resÿl
Mehdi-i ãÀóib-i zamÀn muntaôır ol müémin ol
Óubb-ı evlÀd-ı èAlì vü Aómed olmuşdur uãÿl
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
XV
Bende-i Àl-i èabÀyım ehl-i beytüñ kem-teri
Sevmezim Àl-i Yezìd’i Caèferì’yim Caèferì
Ben niôÀmı oàluyum Àl-i resÿluñ çÀkeri
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
82b
Murabbaè- ÒaùÀyì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Bendeyim ben cÀn u dilden pÀdişÀhımdır èAlì
Gözlerim nÿr-ı øiyÀsı bedr-i mÀhımdır èAlì
Yolına òÀk oldıġım çeşm-i siyÀhımdır èAlì
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
II
Men Óasan òulúı rıøÀnıñ bir muóibb-i Àlıyım
ÓamdullÀh kim óasedle kibr ü kìnden óÀliyim
ŞÀh-ı Óüseyn KerbelÀ’nıñ baş açıú èabdÀlıyım
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
III
ŞÀh-ı Zeynüèl- èÁbidinden BÀúır eyle Caèferi
Bilüriz bunları sevmek dìn ü ìmÀn erleri
282
DÀéimÀ söyle bu nuùúı olmayasın serseri
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
IV
Mÿsa-yı KÀôımı her kim seve oldı ehl-i Òaúú
Gel şehenşÀh-ı èAlì MÿsÀ RıøÀ’dan al sebaú
Ten gözini giderüb cÀn gözi ile añla baú
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
V
ŞÀh Taúı veya Naúì’nüñ sen úulı ol muòtÀr
Bunları sevene raómet eyledi perverd-gÀr
Müémin olanlar bu nuùúı õikr iderler ÀşikÀr
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
VI
èAskeri’ye èasker olmaú diler iseñ ey hümÀm
Úıl tevellì òÀnedÀn Aómed’e bulġıl temÀm
Òatm olıserdir İmÀnet-i Mehdì beynüèl- enÀm
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
VII
Ey ÒaùÀyì ġÀfil olma işbu èÀlem fÀnidir
Her ne kim geldi vücÿda èÀlemiñ mihmÀnıdır
Bu kelÀmı vird idinmek èÀrifiñ erkÀnıdır
Úıble-gÀhımdır Muóammed secde-gÀhımdır èAlì
83a
Saèdì-i Enderūnì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
283
I
Biz bende-i dil-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
Biñ cÀn ile üftÀde-i evlÀd-ı ‘Alì’yiz
Hem teşne-dil-i bÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
II
Biz cÀn fedÀ-gerde-i rÀh-ı Óasan’ınız
Óasret-keş-i elùÀf u nigÀh-ı Óasan’ınız
Ez cÀn u dil efgende-i şÀh-ı Óasan’ınız
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
III
Sen bizleri terkceme baú imèÀn ile yÀ hÿ
Ùaèn itme görüb óÀl-i perìşÀn ile yÀ hÿ
ÚurbÀn oluruz anlara biñ cÀn ile yÀ hÿ
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
IV
Laènet ideriz düşmeniz aèvÀn-ı Yezìd’e
Ol vaúèayı añdıúca ùolar òÿn ile dìde
Olsa n’ola feryÀdımız eflÀke resìde
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
V
Her rÿz u şeb efkÀrımız evlÀd-ı èAlì’dir
èÁşıúlarınuñ úaderi dü-èÀlemde celìdir
Añ aóúarı tÀc-ı ser-i şÀhın bedelidir
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
VI
Her kim ki ola bende-i sulùÀn-ı şehìdÀn
Bì-şübhe sever ol úulını óaøret-i raóman
284
Gel bende ol istersen eger derdine dermÀn
Biz èÀşıú-ı cÀn-dÀde-i evlÀd-ı èAlì’yiz
83b
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
ZÀhidÀ ben söylerim tÀ rÿô-ı evvelden beri
MuãùafÀ’nıñ ümmetiyim MurtaøÀ’nın kem-teri
Olmışam şìr-i ÒudÀ’nın Úanberiniñ Úanber’i
Ùaèn-ı aèdÀdan hirÀsÀn olmam oldum Caèferì
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
II
Óaøret-i ümmüèn-nisÀ òayrüèn-nisÀdır mihr ü mÀh
Der-geh-i èiãmetleridir bizlere cÀy-ı penÀh
Nÿr-ı èaynı MuãùafÀ Şebbìr ü Şebr iki şÀh
Biri dìnim biri ìmÀnımdır olsun Óaúú güvÀh
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
III
Reh-ber-i ehl-i óaúìúatdir èAlì Zeynüèl-èAbÀ
ŞÀh Muóammed BÀúırıdır mÀlik-i kÀn-ı vefÀ
PìşvÀdır şübhesiz Caèfer bize rÿz-ı cezÀ
Eyledim MÿsÀ-i KÀôım óaøretine iútidÀ
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
285
IV
Şeh èAlì MÿsÀ RıøÀdır dü-cihÀnıñ revnaúı
CÀn u dilden muútedi ol kim Muóammed’dir Taúì
KÀşif-i sırr-ı ÒudÀdır şÀh èAlìyyen yÀ Naúì
èAskerì’ye èasker olmaz ol ki bilmeye Óaúı
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
V
ŞÀh Muóammed Mehdi-i ãÀóib ôaferdir sevdigim
ÇÀr-deh-i maèãÿm-ı pÀk iånÀèaşerdir sevdigim
Hem miyÀn bend on sekiz dil-beste erdir sevdigim
Ehl-i beyte çÀkerim åervet bulardır sevdigim
El ne dirse úo disün dönmem sözümden ben geri
Bende-i Àl-i èAlì’yim Óaydarıyım Óaydarı
84a
Óaøret-i VìrÀnì
MefÀèìlün Mefaèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
CevÀbım gÿş-ı cÀn ile işid ey ùÀliè-i mesèÿd
Yüzüñ òarfinde açıldı cihÀna her ne var mevcÿd
Eger serçe degilsin sen bu èanúÀ loúmasın gel yud
Hüvel-evvel hüvel-Àòir yüzüñdür úıble-i maèbÿd
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
II
286
Ne mÀl u manãıb-ı dünyÀ ne mülk ü ne èayÀl ister
Ne òod ziynet ne òod èizzet ne ġayrı bir òayÀl ister
Ne cennetden diler şÀdı ne dünyÀdan melÀl ister
Kimüñ kim rÿz-ı maóşerde øamìri vaãl-ı yÀr ister
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
III
Naôar úıl cavidÀn içre ne tÀvìl eyledi YezdÀn
Vücÿdı vech-i Àdemde ne maènÀ eyledi iósÀn
Şükür óaúúÀ ki bildirdi nedir dìn hem nedir ìmÀn
SevÀd-ı aèôamıñ sırın rumÿzın eyledi ÀsÀn
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
IV
Ùılısmı kenz-i Ùahadır yüzüñde yazılan defter
Anuñ nÿrından olmışdır ser-À-pÀ dü-cihÀn enver
TeèÀli AllÀh zihì úudret zihì maènÀ zihì dil-ber
Düşen sevdÀ-yı dìdÀra cihÀnıñ varlıġın neyler
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
V
Gel ey èÀşıú eger èaşúdan özüñde var ise õerre
CemÀli èaşú-ı dÍdÀrıñ senüñle yÀr ise õerre
Úo elden ġayrı sevdÀyı özüñ bìdÀr ise õerre
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
VI
287
VirÀnì’nüñ ezel evvel bu oldı èahd ü iúrÀrı
HemÀn bir loúma bir òırúa ola bu dünyada kÀrı
Budur bu ehl-i èiãyÀnuñ dilegi istegi varı
İki èÀlemde maúãÿdı èAlì vü Àlı dìdÀrı
Bu maènÀyı óadìåinde buyurdı Aómed ü Maómÿd
CihÀna gelmeden cÀnÀ hemÀn dìdÀr imiş maúãÿd
84b
Óaøret-i VìrÀnì Der Medó-i Seyyid èAlì SulùÀn
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèìlÀtün FÀèìlün
I
Biz Urum abdÀlıyuz sulùÀnımız Úızıl Velì
Çeşmimizde şule-i envÀrımız Úızıl Velì
Bülbül-i şeydÀ biziz gül-zÀrımız Úızıl Velì
Dìnimiz ìmÀnımız iúrÀrımız Úızıl Velì
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
II
Çekdi tìġ-ı şeceri şaúú itdi seng-i mermeri
Söyleden oldur Fırat üstünde ibn-i Mermeri
Var ùavÀf eyle Sinob’da ol dikübdür minberi
Bu söze iúrÀr idenler oldılar ġamdan beri
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
III
Ol velÀyet maèdeni serdÀr-ı şÀh-ı ġÀziyÀn
288
Raómeti deryÀsına ġarú oldı cümle müéminÀn
Naèra ursa tÀbe düşerdi zemìn ü ÀsumÀn
Tìġ-ı êarbından yere geçdi laèìn ü bed-gümÀn
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
IV
Tañrı ùaġı mesken oldı bil aña ey merd-i şÀh
Õübde-i èÀlì anuñ her birisi bir pÀdişÀh
Bir muóabbet eyleseñ biñ biñ olur bì-iştibÀh
Men faúìre anlaruñ oldı cemÀli secde-gÀh
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
V
ZÀhid eşk-i şübhe yoúdur evliyÀnıñ rÀhına
Cennet-i aèlÀya irer yüz süren der-gÀhına
Bu kelÀmı vird idin şÀm u seóerde Àhına
Gel berü irmek dilersen ol erenler şÀhına
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
VI
Şeh Óasan şÀh-ı şehìd ü hem imÀm-ı èÁbidìn
BÀúır ü Caèfer İmÀm KÀôım RıøÀ’dır şÀh-ı dìn
Hem Taúì ve yā Naúì èAsker durur şÀh-ı zemìn
Mehdì-i ãÀóib-zamÀn oldı olıser Àòerìn
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
VII
289
Ey VirÀnì dÀmeniñ elden úoma şÀhıñ müdÀm
Ta olasın gün-be-gün şÀhuñ yolında müstedÀm
Kim bu medói yÀd ider ãubó u seóerde yÀ imÀm
Cedd-i evlÀdıñ óaúıçün sen anı eyle temÀm
Nÿr-ı Aómed Óaydar-ı KerrÀrımız Úızıl Velì
Úande baúsañ dem-be-dem dìdÀrımız Úızıl Velì
85a
Óaøret-i Fikrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèìlÀtün FÀèìlün
I
Olma seng-endÀz-ı zÀhid iġbirÀrımdan ãaúın
Bizde úuvvet yoú velakin şeh-süvÀrımdan ãaúın
Faúr ile faòr eyleriz biz iftiòÀrımdan ãaúın
ÒÀne-i úalbimi yıúma inkisÀrımdan ãaúın
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Ben èAlì’nin bendesiyim zülfeúÀrımdan ãaúın
II
Feyø-baòş itdikçe MevlÀ rÿz u şeb ÀåÀrıma
Rÿ-nümÿn olmaúda bu endìşeler efkÀrıma
Söylesünler mÀcerÀyı rÿ-be-rÿ aġyÀrıma
EzÀè virir eşk-i revÀnım ùabè-ı ÀbdÀrıma
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Düşmene berú-i belÀdır Àb-dÀrımdan ãaúın
III
Kesdi óubb-ı òÀnedÀn bu rÀh-ı dilde bir óudÿd
290
Sÿz-efgen pür-şerer oldı göñülde rev-nümÿd
MÀ-sivÀdan úalmadı ÀåÀr-ı Àteş belki dÿd
Áteş-i èaşú ile yandı şimdi úÀl oldı vücÿd
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Durma yanımda göñül kim pür-şerÀrımdan ãaúın
IV
Derd-i óasretle fiġÀn itmekde dil her gice gün
KerbelÀ’yı işidüb ùaşlar ile sen de dögün
Rÿz-ı hevl-engìz mÀnend bir gün oldı çün bugün
MÀh-ı mÀtemdir Muóarrem èÀşıúÀn aġlar bugün
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Seyl-veş çÀh-ı sirişk-i ber-úarÀrımdan ãaúın
V
MÀlik oldum devlet-i èuômÀya hìç olmaz bahÀ
Medó ü tavãìf idemez ÓassÀn èÁmil
ŞÀh-ı èÀlem diseler şÀnıma lÀyıú hem sezÀ
ÒÀk-ı rÀh-ı KerbelÀ-yı tÀc-ı ser itdim şehÀ
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Reh-ber-i peyk-i Óüseyn’im kim ġubÀrımdan ãaúın
VI
ZÀhidÀ bilmezsin anuñ óÀlini sen itme õem
MübtelÀ-yı derd-i hicrÀn olmada dil dem-be-dem
VÀdi-i meşhede cÀnÀ dìdeler mecrÀ idem
MÀtemi var FikriyÀènuñ dilde Àteş gözde nem
ÒÀùırım Àzürde itme Àh ü zÀrımdan ãaúın
Ben èAlì’ efgendesiyim zülfeúÀrımdan ãaúın
291
85b
Tesdis
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèìlÀtün FÀèìlün
I
Faòr-i èÀlemdir Muóammed MuãùafÀ kenzüèl- óükm
ÓÀmil-i mihr-i nübüvvet levó-i yÀúÿteèl-úasem
ÙÀliè-i şems-i óaúìúat óÀcet-i tÀc u èilm
Rÿy siyÀhım úıl şefÀèat yÀ nebì’ül-muóterem
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmuñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
II
ŞÀh-ı merdÀnım èAlì’dir MuãùafÀ nÿruèl-ümem
Hem Óüseyn ile Óasan’dır ġonçe-i bÀġ-ı İrem
CÀn fedÀ eyler bu èÀşıú kemterin ey õüèl-kerem
Levó-i dilde naúş olınmışdır bu beyti söylerem
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmıñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
III
Ġonçe-i gül-zÀr-ı úudret Óaøret-i ZehrÀ’dadır
Õerre-i envÀr-ı èiãmet Óaøret-i ZehrÀ’dadır
èÁşıúına tÀc-ı èizzet Óaøret-i ZehrÀ’dadır
SÀlike rÀh-ı óaúìúat Óaøret-i ZehrÀ’dadır
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmıñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
IV
Óaøret-i Zeynüèl-èAbÀdır menbaè-ı kÀn-ı vefÀ
292
Óaøret-i BÀúır’dan itme bendeni yÀ Rab cüdÀ
Caèfer-i MÿsÀ-i KÀôım hem ‘Alì MÿsÀ RıøÀ
Olmayan bu meslek içre oldı merdÿd-ı ÒudÀ
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmıñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
V
ŞÀh-ı èÀlemdir Taúì ol maôhar-ı nÿr-ı İlÀh
Şems-i úudretden Naúì bu mülk-i dünyÀ pÀdişÀh
Ol İmÀm-ı èAskerì’ye uymayan rÿy-ı siyÀh
Úaèr-ı duzaò içre dÀéim işleri feryÀd ü Àh
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmıñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
VI
Gele bir gün èÀleme ol Mehdi-i ãÀóib-úırÀn
ZülfeúÀr-ı Óaydarìden ÒÀrici bulmaz imÀn
Meõheb-i èÁl-i èAbÀ’dır èÀşıúa dÀrüèl-emÀn
Úıl şefÀèat dìnim ìmÀnım efendim el-ÀmÀn
Men èAlì sìret Óasan ãÿret Óüseyni meõhebim
Úanġı cÀmıñ cürèasın nÿş eylesem hem meşrebim
86b
Şuhūdì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
ŞÀh-ı iúlìm-i risÀletdir muèaôôam pÀdişÀh
NÀzenìn Rabb èizzet-i bende-i òÀãã-ı İlÀh
293
ÒÀk-pÀyı olmayan bulmaz CenÀb-ı Óaúú’a rÀh
Anuñ içün òalú olubdur nüh-felek şems ile mÀh
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
II
Ravøasıdır gülşen-i Firdevs-i cÀn-baòş-berìn
Asitānuñ bekleyüb eyler nidÀ rÿóuèl-emìn
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
RaómetuèllÀh èÀlemìn oldur şefìèüèl- müõnibin
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
III
ÒÀk-ı der-gÀhına anuñ itmeyince intisÀb
Defè olub perde göñülden òÀne olmaz fetò-i bÀb
Ayaġı ùopraġınuñ her õerresi bir ÀfitÀb
Bulına cÀn oynadan èÀşıú bulur óüsnüèl-meéÀb
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
IV
MültecÀ-yı òalú-ı èÀlem bil anuñ der-gÀhıdır
Görinen burc-ı saèÀdet evc Óasan’ın mÀhıdır
äadr-ı dìvÀn-ı risÀlet enbiyÀnıñ şÀhıdır
Evvelìn ü Àòirìn oldur şefÀèat-òˇÀhidir
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
V
YÀd iden ism-i şerìfin şevú ile pür-nÿr olur
294
MuècizÀnuñ gÿş iden maòzÿn göñül mesrÿr olur
Her kim anı sevdi cürmi èafv olub maúãÿd olur
Ey Şuhÿdi èÀşıú-ı maóbÿb-ı Óaúú maèõÿr olur
Sellimÿ ãallü èAlì bedrüèd-recÀ şemsüèd-duòÀ
Nÿr-ı Òaú’dır MuãùafÀ maóbÿb-ı der-gÀh-ı ÒudÀ
86b
Óazret-i Nesìmi
Mefèÿlü MefÀèilü MefÀèilü Faèÿlün
I
èÁlem yüzine ãaldı øiyÀ Ál-ı Muóammed
NÀ-dÀn ne bilür ehli bilür óÀl-i Muóammed
Seyfin saúıdub geldigi dem Ál-i Muóammed
“TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed”247
II
Kemter úulıyım ben èAli’niñ ŞÀh-ı keremdir
Óüseyn başımıñ tÀcı Óasan gözdeki nemdir
Zeynüèl-èAbÀ BÀúır ile şÀh-ı óaremdir
TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed
III
èÁlem yüzine gelmeye Caèfer gibi èirfÀn
KÀôım gibi hem olmaya hìç bir daòı sulùÀn
Güneş yüzini görse deyü şÀh-ı ÒorÀsÀn
TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed
IV
247
“Allah’ım! Peygamberimiz Hz. Muhammed ve evlad u iyaline rahmet eyle.”manasına gelen salavat-ı şeriftir.
295
Ol şÀh-ı Taúì gözlerime nÿr-ı øiyÀdır
BillÀh Naúì sÀyesi bir ôıll-ı hümÀdır
èAskeri’niñ èaskerine dil cÀn fedÀdır
TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed
V
Çün Mehdi ôuhÿr itdi nihÀn úalmaya perde
ÒavÀric olan geçse gerek tìġ-ı teberde
Nesìmi anuñ medóiñ oúur şÀm ü seóerde
TÀ ãalli èalÀ seyyidinÀ Àl-i Muóammed
86b
Óażret-i Fikri
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
SÀúiyÀ bir bÀde ãun aèlÀ- èalÀnuñ èaşúına
Defè-i ġam itseñ Muóammed muútedÀnuñ èaşúına
Yüzümi pür-nÿr idelim şìr-i ÒudÀ’nuñ èaşúına
İçelim doldur Óasan ãÀóib-i óayÀnuñ èaşúına
Úurretüèl-èayn-ı Óüseyn-i KerbelÀnuñ èaşúına
II
Bezm-i èişret ehl-i èaşúıñ dem-be-dem meydÀnıdır
ŞÀhımız vardır muóaúúaú bu vücÿduñ yanıdır
Maôhar-ı õÀtı ãıfÀtı heb anuñ èunvÀnıdır
BÀde-i èaşú-ı muóabbet genc-i dil peymÀnıdır
Bir úadeó ãun sÀúiyÀ Zeynüèl-èAbÀnuñ èaşúına
III
296
Künt-i kenzüñ maórem-i esrÀrına mÀhir biziz
æümme vech AllÀh her dem óÀùır u nÀôır biziz
Şeş cihetden vÀridÀtuñ ãunèına úÀdir biziz
Durma doldır sÀúi şimdi dem bizim sÀġar biziz
İçelim BÀúır Muóammed MüctebÀnuñ èaĢúına
IV
Dü-cihÀnıñ òalúına biz olmuşuz dehri zamÀn
Noúùa-ı zìbÀ biziz kim èÀrife olduú èayÀn
Bir naôarda göz ucıyla ideriz ùayy-ı mekÀn
Gel berüye bÀde ùoldur sÀúiyÀ devr it hemÀn
Ol İmÀm-ı Caèfer-i èahd ü vefÀnuñ èaşúına
V
İtmeyüz çeròe temenni yoúdur aãla úÀmımuz
Leyle-i Úadr’de irişdük èìd olur eyyÀmımuz
Heft-kişver Òüsrevi DÀrÀ bizim ġulÀmımuz
SÀúiyÀ gel bÀde ãun kim devr olunsun cÀmımuz
Ol İmÀm MÿsÀ-yı KÀôım-ı cinÀnuñ èaşúına
VI
èİlmèül-esmÀ deminde ol biziz anda kelìm
Maórem-i esrÀr-ı Óaúú’a irişüb olduú nedìm
èÁşıúuñ maèşÿúıyuz kim hem biziz yÀr-ı úadìm
Kenz-i lÀ-yüfnÀ biziz hem bizleriz anda muúìm
SÀúiyÀ doldır èAlì MÿsÀ RıøÀnuñ èaşúına
VII
Menbaè-ı kenz-i hidÀyet bizdedir èazze ve cell
Yedimizdedir hemìşe èÀlem-i zerú-i ecel
èÁrifiñ maèrÿfı olduú bizdedir ol bì-bedel
297
äun içelim sÀkiyÀ az ġayre yoú bizde emel
Ol Muóammed müttaúì nÿruèl-hüdānuñ èaşúına
VIII
Bizdedür èilm-i ledün ve feyø-i raómÀn bizdedür
Bizdedür óikmet bu demde şimdi LoúmÀn bizdedür
Bizdedür gene maèÀni èilm ü èirfÀn bizdedür
Gel berü sÀúì úadeó ãun nÿr-ı ìmÀn bizdedür
ŞÀh Naúì ehl-i maèÀrif bÀ-ãafÀnuñ èaşúına
IX
ÒÀliã ü muòliã bizüz hem äÀdıúuñ MennÀn’ıyuz
Pÿt-perestin pÿtuyuz gÀh müşrike pÿt-òÀneyüz
Mÿcid-i eşyÀ bizüz hem anlaruñ mihmÀnıyuz
BÀde ãun sÀúì ùolu vir dü-cihÀn merdÀnıyuz
Ol Óasan èAskeri-i kÀn-ı livÀnuñ èaşúına
X
Gene mevcÿdÀt bizüz hem andaki cÀnÀn bizim
Taót-ı dil mülkindeyiz kim mühr-i SüleymÀn bizim
Mübhem iken kenzimiz hem şeén ile hem şÀn bizim
äun úadeó sÀkì ezelden èahd ile peymÀn bizim
Mehdi-i Àl-i resÿl èÀdil zamÀnuñèaşúına
XI
Münşiyüz biz bu cihÀnıñ hem biziz bu kÀéinÀt
Õerre-i vÀóid biziz kim bizden oldu vÀridÀt
Ekremi mevcÿd biziz kim hem biziz vech-i necÀt
äun içelim sÀúiyÀ yeter bize bu beyyinÀn
Varımuz itdik fedÀ ehl-i vefÀnuñ èaşúına
XII
298
Bizdedür Fikrì bilesin ol şeh-i vaóy u òitÀb
Cümle èÀleme mükellem hem kelÀmın hem cevÀb
Bilmişüz õÀt ü ãıfÀtın hem biziz óüsnüèl-meéÀb
Olmuşuz ôÀhir èinÀn-ber eyledik refè óicÀb
SÀúi mey ãun bize hÀdièül-hüdānuñ èaşúına
87b
Haøret-i Fikrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Bir meh-i nev eyledi èarø-ı cemÀl
Kevn ü mekÀn oldı o demde òayÀl
Oldum ise zülfine Mecnÿn-miåÀl
Şimdi dil-i zÀrıma bu óasb-ı óÀl
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Sÿz-ı dil-ÀrÀ bizim ey FikriyÀ
II
Gördigi dem dìdelerim ol büti
Parmaàım aġzımda úodı òayreti
Úapladı endÀmımı èaşú firúati
CÀn u dile oldı sefer ġurbeti
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Ġurbet ü rüsvÀ bizim ey FikriyÀ
III
Bir pula virdim hele dünyÀyı ben
FÀriġ ü ÀzÀde vü ġavġÀyı ben
299
Teşne-cemÀl èÀşıú-ı şeydÀyı ben
Úande bulam ol gül-i raènÀyı ben
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Bülbül-i şeydÀ bizim ey FikriyÀ
IV
Faúr ile düşmez mi yere pÀyemiz
Feyø-i ÒudÀ’dır güher-i mayamız
BÀb-ı tevekkül der-i ser-mÀyemiz
ŞÀh-ı vilÀyet serimiz sÀyemiz
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Ol dür-i yek-tÀ bizim ey FikriyÀ
V
äanma sözüm heb úurı efsÀnedür
Nükte-i maømÿnumuz èirfÀnedür
CÀn u dilim gör ki ne mey-òÀnedür
èAşú ile destim ùolu peymÀnedür
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Ġulġul-ı mìnÀ bizim ey FikriyÀ
VI
Bezmimize úılsa güzel raġbeti
Eylese ÀrÀm dem-i èişreti
Yaúdı beġÀyet şerer-i óasreti
äorma baña düzeói hem cenneti
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Meclis-i ãahbÀ bizim ey FikriyÀ
VII
N’eyledi çeşm-i siyehi bÀdemi
300
Aldı olan èaúlımı irÀdemi
Terk-i cihÀñ itdirir èaşú Àdemi
Giysek èaceb mi sere tÀc-ı Edhemi
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Ùaġ ile ãaórÀ bizim ey FikriyÀ
VIII
Terk-i ser olsaú n’ola seyyÀhıyuz
äanma cihÀn bezmine efsÀneyiz
Ol ãanemüñ èÀşıú-ı meddÀóıyuz
Baór-ı àamuñ keşti-i mellÀhıyuz
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Firúat ü riyÀ bizim ey FikriyÀ
IX
TÀ ezeli vuãlatı vaèd eyledi
Himmet-i eflÀkına raèd eyledi
ŞÀm-ı ÚÀdir rÿzını saèd eyledi
Seyr-i cemÀlin bize vaèd eyledi
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Ol gül-i raènÀ bizim ey FikriyÀ
X
Úavl-i şerìèatledür ìmÀnımız
RÀh-ı ùarìúatledür erkÀnımız
Ders-i óaúìúatledür èirfÀnımız
Maèrifet aóbÀba hüner şÀnımız
Cennet-i ÀèlÀ siziñ ey zÀhidÀ
Bezm-i eóibbÀ bizim ey FikriyÀ
301
88b
Taòmìs-i Fikrì248
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
Degil misin èaceb meftÿnı ey dil şÀh-ı òÿbÀnuñ
Reh-i èaşúında bir dem çÀk çÀk olmaz girìbÀnuñ
Alub ùaşlar dögünmezsin nedir bu cism-i èüryÀnuñ
Bugün mÀh-ı Muóarremdir úanı feryÀd ü efġÀnuñ
Niçün virmez cihÀna seyl-i eşk-i çeşm-i giryÀnuñ
II
Bu mÀh irdikde fikr it mÀtemi úıl çeşmi pür-nem kim
Yezìd’e nisbet ile nÀle vü feryÀdı muókem kim
Şehìd oldı bu ay ol gevher-i õÀt-ı mükerrem kim
Anıñçün ùutdılar yılbaşını mÀh-ı Muóarrem kim
Cedìd ola bu ayda mÀtemi şÀh-ı şehìdÀnuñ
III
Açılmışken vilÀyet gülşeninüñ tÀze verdini
ÒazÀn itdi felek bir bÀd ile ol ġonçe vechini
Seviñdirdi yanan bezm-i vilÀyetde çerÀġını
Bu mÀh ol mÀhdır kim MuãùafÀ’nıñ úurretüèl-èaynı
Şehìd-i òançer-i bìdÀr olubdur Şimr-i nÀ-dÀnuñ
IV
Mecì-i Óaydaruñ her dem añub ùaşlar dögünmekden
Derÿn-ı èÀşıúÀnıñ lÀle-veş yer yer gögünmekden
248
Bu tahmis mecmuada 5a‟da da geçmektedir.
302
Olub Àl-i èabÀ ġam-nÀk ki aèdÀlar sevinmekden
Yezìd’üñ ey felek úuùb-ı murÀdı üzre dönmekden
Yaúılsa yegdi pergÀruñ dökülse yegdi cevlÀnuñ
V
Úanı bir èÀşıú-ı ãÀdıú úanı bir göñli pür-derd kim
VilÀyet gülşeninde yÀ úanı Àşüfte-i verd kim
Úanı bir sìne-sÿzÀn dil-i perìşÀn ġuããa-i pür-derd kim
Úanı bir òÀk òÀn-ı òÀnedÀn-ı Àl-i Aómed kim
Yaúa bir Àh ile nüh-saúfını gerdÿn-ı gerdÀnıñ
VI
VelÀyet rÀhını gözle èinÀyet görmek istersen
Reh-i èaşúında òÀk ol kim saèÀdet görmek istersen
Añasın şefúat ile gel şefÀèat görmek istersen
Óasan’ın ravøasın seyr it úıyÀmet görmek istersen
Dutubdur serv-úadler mÀtemiñ ol şÀh-ı zì-şÀnıñ
VII
Yazub mÀtem-i ser-encÀmuñ cihÀñ òalúıñ cünÿn itdüñ
Aña èÀşıúlaruñ Àh-ı derÿnuñ heb füzÿn itdüñ
Bu Fikrì derd-mendüñ eşk-i çeşmüñ lÀle-gÿn itdüñ
Yeter úÀn aġla Rÿhì KerbelÀyı ġarú-ı òÿn itdüñ
Gider seyle mezÀrı úorúarım mezÀrı şÀh-ı şehìdÀnuñ
89a
BahÀyì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün
I
303
ZÀhidüñ her ne úadar ùanèı firÀvÀn olsa
Aña ġam çekmez ideñ õerrece izèÀn olsa
Rafizüèl- óÀdi nedir añlasa èirfÀn olsa
äıdú ile meõheb-i İslÀm’da pÿyÀn olsa
Bize mülóid diyenüñ kendide ìmÀn olsa
Daòl iden dìnimizi bÀri müselmÀn olsa
II
Ùaèn iden zümre-i yÀrÀna gürÿh-ı òaõele
NÀ-sezÀ sözler ile bÀèiã olurlar kesele
Ne bilür úadrini erbÀb-ı kemÀlüñ cehele
Cümleden gecdik idi her ne belÀ itse hele
Bize mülóid diyenüñ kendide ìmÀn olsa
Daòl iden dìnimizi bÀri müselmÀn olsa
III
CÀhil ü kÀõib ü bì-meõheb iken ol ebter
Kendi efèÀlini ehl-i dile isnÀd eyler
Ùaşramızdan ne úadar ġıybetimizi eyleseler
Aña ġam çekmez ideñ vallahi bir õerre úadar
Bize mülóid diyenüñ kendide ìmÀn olsa
Daòl iden dìnimizi bÀri müselmÀn olsa
IV
Gerçi kim nefse uyub itmede yüz sehv ü òaùÀ
Bilürüz cürmimizi itmeyüz inkÀr aãla
Ġam degil èaybımızı söylese dÀéim aèdÀ
ÚÀéiliz Óaúú söze biz gerçi BahÀì ammÀ
Bize mülóid diyenüñ kendide ìmÀn olsa249
249
Bu mısra metnin orijinalinde yok.
304
Daòl iden dìnimizi bÀri müselmÀn olsa
89b
Taòmìs-i RÀsim
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Bir òarÀbÀt ehliyim fikrim ne sìm ü zerdir
Mest ü òayrÀn olmuşum èaúlım ne òayr ü şerdedir
Òalú-ı èÀlem istegi sünbülde yÀ èanberdedir
Ben şükÿfi yemege göñlüm gül-i aómardadır
èAndelìbüñ dersi zìrÀ cÀmiè-i ezhÀrdadır
II
èÁşıú-ı ãÀdıúlarız terk eyledik nÀmÿs u èÀr
RÀh-ı cÀnÀna èazìmet eyledik leyl ü nehÀr
Óÿr u ġılmÀn olsa dil-ber úılmayuz hìç iètibÀr
Biz vücÿhÀt içre bir vech itdik ancaú iòtiyÀr
Áyet-i óüsni anuñ heb dÀéimÀ ezberdedir
III
Kÿy-ı yÀra varsa dil aġyÀrı defè itmez yine
Bunca nuãó u pend aña teéãìr ü nefè itmez yine
Biñ gün Àh itsem óicÀb-ı vaãlı refè itmez yine
Áb-ı Óıør içsem göñülden nÀrı defè itmez yine
Her günÀhım gÿyiyÀ çeşm-i dile bir perdedir
IV
Tende şemè-i èaşú uyandı maóv idüb bu ôulmeti
èAynıma gülmez SüleymÀn-ı zamÀnıñ devleti
Bir der-i èÀlìden almışdır derÿnum leõõeti
305
Bendedir bir şÀha dil gözler çerÀġ-ı vuãlatı
Enderÿn-ı sìnede tÀ ùıfldan perverdedir
V
Dürr-i yek-tÀdır bu dem bÀzÀr-ı èÀlemde refìè
ÁşinÀdır RÀsimÀ esrÀr-ı èÀlemde refìè
Mürde-dil ióyÀ ider eşèÀr-ı èÀlemde refìè
Şimdi mürġ-ı zÀr-ı dil gül-zÀr-ı èÀlemde refìè
Verd-i al-i ġonca-ı evlÀd-ı peyġamberdedir
90a
Ġazel-i Óaøret-i Nesìmi Taòmìs-i Óaúìúì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
CÀn u dilden mübtelÀ-yı èaşú-ı cÀnÀn oldıġım
Sünbüli sevdÀsına düşüb perìşÀn oldıġım
Gülşen-i kÿyında bir mürġ-ı òoş-elóÀn oldıġım
YÀr ister her zamÀn óüsnüne òayrÀn oldıġım
Giceler tÀ ãubóa dek zÀr ile giryÀn oldıġım
II
Her kimüñ ki bÀde-i laèlinden oldı meşrebi
Cümle varından geçer çün buldı naón ü aúrebi
CÀn fedÀ itmek durur èÀlemde merdÀn meõhebi
èÌd-i aêóÀdır bugün meydÀna gelmiş úoç gibi
Bildiler heb cÀn gibi yolında úurbÀn oldıġım
III
Kesmezem senden ümìdim hergiz ey dostum benim
306
Ger beni ãad-pÀre úıl ger yüz çıúar postum benim
Áteş-i hicrÀn ile yandı úamu hestim benim
Dÿd-ı Àhımdan bilür ol gözleri mestim benim
Árzÿ-yı vaãl ile hicrüñde nÀlÀn oldıġım
IV
Dem-be-dem òÿn-rìz-i [……..]250 yanmaútadır
Kirpiginden fitneler èÀlemde uyanmaútadır
Leblerüñ vaãlından ebrÿ ãanma kim úanmaktadır
Óasret-i derd-i firÀúuñla göñül yanmaútadır
Gün yüzüñ göster gel ey èaşúuñda sÿzÀn oldıġım
V
Ey Óaúìúì yoú durur pÀyÀn bu derdüñ meger
èÁúıbet bu derd ile úılsam gerekdir terk-i ser
Ölmeden Àh u fiġÀnımdan úılun yÀre òaber
YÀr-ı luùfından Nesìmì’niñ gözin yaşın siler
İstemez bir demde cÀn virüb perìşÀn oldıġım
90b
Haøret-i Naúşì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
CemÀlüñ vaãfuñ ey dil-ber egerçe tende cÀn söyler
Lebüñ esrÀrını anda velìkin rÀygÀn söyler
Ki nuùúın emr-i Óaúú’dır “men èarefe”251 sırrın èayÀn söyler
AyÀ sen ãanma kim ancaú bu güftÀrı dehÀn söyler
250
251
Bu kısım metinde boĢtur.
“Men arefe nefsehu fekad arefe Rabbehu” “Kendini bilen rabbini bilir.” manasına gelen hadistir.
307
VeyÀ terkìb olan èunãur ya òod […….]252 zebÀn söyler
II
Yüzündeñ istivÀ sırrın bilenler ey úad-i bÀlÀ
Olubdur mekteb-i èirfÀn içinde èÀlim-i aèlÀ
Ne bilsün ders-i óüsninden seniñ úÀêı ya òod monlÀ
Seni ol saña bildirmek murÀdıñ úaãd ider MevlÀ
èAnÀãırdan giyüb bir ùon yüzüñde tercümÀñ söyler
III
CemÀli óüsnini tezyìn idüb bu úıble-i tende
KemÀl-i úudretin göstermek içün ãÿret-i cÀnda
Yed-i úudretle yazdı ism-i faøıl şekl-i insÀnda
Yaratdı cümle eşyÀyı özüñ pinhÀn idüb sende
Görindi nice biñ yüzden velì kendi nihÀn söyler
IV
Óaúìúatèilmine ümmüèl-kitÀb olduñsa sen ersin
Göñül gözine şübhe perdesin çekdiñse kÀfirsin
Eger şems-i cihÀn-ÀrÀ olursan daòı bì-fersin
Olar kim bilmedi nefes-i èörfden almayub dersin
Degildir Óaúú’a èÀrifler özüñ bilmez yalan söyler
V
Ôuhÿr itdi úamu èÀlem òiùÀb-ı kÀf ile nÿnda
“Nefaòtu fihi min rÿóì”253 iøÀfet oldı cÀn sende
Yaradılmış ne kim vardur úamu oldı saña bende
ÒayÀl-i ôıll yeter èibret görinen òayme-i tende
Degildir nuùú iden ãÿret derÿnında ùuran söyler
252
Metin hasarlıdır.
Hicr Suresi: 15/29 Hani Rabbin meleklere, “Ben kuru bir çamurdan, şekillendirilmiş balçıktan bir insan
yaratacağım. Onu düzenleyip içine ruhumdan üflediğim zaman, onun için hemen saygı ile eğilin
demişti.”manasına gelen ayette geçmektedir.
253
308
VI
Lebüñ cÀm-ı saúa femdür kelÀmuñ sÿre-i Kevåer
KitÀbuèllÀh’dır vechüñ teèÀli şÀna ekber
Kimüñdir oúınan Àyet kimüñdir yazılan defter
Kimüñdir bunca cünbüşler kimüñdir nuùú iden diller
Öziñe ölmeden èÀrif ki senden özge cÀn söyler
VII
Göñül gözini ġafletden açan èÀşıúlar ey Naúşì
Olardır Óaúú’ı bÀùıldan seçen èÀşıúlar ey Naúşì
Òalìlì gibi varından geçen èÀşıúlar ey Naúşì
Saúa hem
òamrın içen èÀşıúlar ey Naúşì
İrer maèşÿúına anlar mekÀndan lÀ-mekÀn söyler
91a
Merãiye-i Óaôret-i Fuôūlì BaġdÀdì RaómetullÀh èAleyhi
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
I
1
MÀh-ı Muóarrem oldı şafaúdan çıúub hilÀl
Úılmış èazÀ254 ùutub úad-i òam ġarú-ı eşk-i al
2
EvlÀd-ı MuãùafÀ’ya meded úılmamış FırÀt
Geçirmesün mi yerlere anı bu infièÀl
3
Çoúdur óikÀyet-i elem ü derd-i KerbelÀ
Elbette çoú óikÀyet olur mÿcib-i melÀl
4
Fehm eylesüñ ġam-ı şühedÀ şeróin itmege
Her sebze KerbelÀ’da çekübdür zebÀn-ı óÀl
254
Metnin orijinalinde “azÀ” sözcüğü yok; ancak Fuzuli Divanında yer aldığı için yazılmıĢtır.
309
5
Tecdìd-i mÀtem-i şühedÀ úıldı rüzgÀr
ZÀr aġla ey göñül bugün oldıúca iótimÀl
6
MeydÀn-ı çerò cilve-geh-i dÿd-ı Àh úıl
Gerdÿn-ı dÿna kisvet-i mÀtem-siyÀh úıl
II
1
MÀh-ı Muóarrem oldı meserret óarÀmdır
MÀtem bugün şerìèate bir iótirÀmdır
2
Tecdìd-i mÀtem şühedÀ nefèsüz degül
Ġaflet-sarÀy-ı dehrde tenbìh-i èÀmdır
3
ĠavġÀ-yı KerbelÀ òaberüñ sehl ãanma kim
Naúø-ı vefÀ-yı dehre delìl-i tamÀmdır
4
Her dürr-i eşk kim ãaçılur õikr-i alıyla
SeyyÀre-i sipihrde èulvì maúÀmdır
5
Her medd-i Àh kim çekilür ehl-i beyt içün
MiftÀó-ı bÀb Ravøa-i DÀrüés-selÀmdır
6
ŞÀd olmasun bu vaúèıadan şÀd olan göñül
Bir dem melÀl ü ġuããadan ÀzÀd olan göñül
III
1
Tedbìr-i úatl-i Àl-i èAbÀ úılduñ ey felek
Fikr-i ġalaù òayÀl-i òaùÀ úılduñ ey felek
2
Berú-i seóÀb-ı òÀdiãeden tìġlar çeküb
Bir bir óavÀle-i şühedÀ úılduñ ey felek
3
èİãmet óarem sarÀyına óürmet revÀ iken
PÀ-mÀl-i òaãm-ı bì-ser ü pÀ úılduñ ey felek
4
äaórÀ-yı KerbelÀ’da olan teşne-leblere
Rìg-i revÀn seyl-i belÀ úılduñ ey felek
5
Taòfìf-i úadr-i şerèden endìşe úılmadın
310
EvlÀd-ı MuãùafÀ’ya cefÀ úılduñ ey felek
6
Bir raóm úılmaduñ cigeri úan olanlara
Ġurbetde rüzgÀr-ı perìşÀn olÀnlara
IV
1
Baãdıúca KerbelÀ’da úadem şÀh-ı KerbelÀ
Oldı nişÀn-ı tìr-ı sitem şÀh-ı KerbelÀ
2
Düşmen oúına ġayrı sipihr görmeyüb revÀ
Yaúmışdı cÀn dÀġ-ı elem şÀh-ı KerbelÀ
3
AèdÀ muúÀbilinde çekende ãaf ü sipÀh
Úılmışdı medd-i Àhı èalem şÀh-ı KerbelÀ
4
Derd-i dil-i pür-Àteş-i ehl-i neôÀreden
İtmişdi perde-dÀr-ı óarem şÀh-ı KerbelÀ
5
Oldıúca èömri rÀóat-ı dil görmeyüb daòı
Olmuş hemìşe hem-dem-i ġam şÀh-ı KerbelÀ
6
YÀ şÀh-ı KerbelÀ ne revÀ bunca ġam saña
Derd-i dem-À-dem ü elem-i dem-be-dem saña
V
1
Ey derd-perver ü elem-i KerbelÀ Òüseyn
Vey KerbelÀ belÀlarına mübtelÀ Òüseyn
2
Ġam pÀre pÀre baġrını yandırdı dÀġlar
Ey lÀle-i óadìúa-i Ál-i èAbÀ Òüseyn
3
Tìġ-ı cefÀ ile bedenüñ oldı çÀk çÀk
Ey bÿstÀn-ı sebze-i tìġ-ı cefÀ Òüseyn
4
Yaúdı vücÿduñı ġam-ı ôulmet sarÀy-ı dehr
Ey şemè-i bezm-i bÀr-gÀh-ı kibriyÀ Òüseyn
5
Devr-i felek içürdi saña úana úana úan
Ey teşne-i óarÀret-i berú-i belÀ Òüseyn
311
6
YÀd it Fuøÿli Ál-i èAbÀ óÀlin eyle Àh
Kim berú-i Àh ile yıúılur òırmen-i günÀh
92a
Meråìye-i KerbelÀ RÀsiò-i Enderūnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
İtdi bu èaşr-i Muóarrem’de èadüvvler sÿr-ı èìd
Úıydı evlÀd-ı resÿl-ı Óaúú’a ol úavm-i èanìd
İtmesün cedd-i Muóammed’den şefÀèat hìç ümìd
Defter-i raómetden itsün nÀmını MevlÀ reşìd
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
II
İtmeyüb şeh-zÀde-i sulùÀn-ı dehre inúiyÀd
İtdi biñ dürlü óaúaretle aña baġıy èinÀd
YÀd idüb ol vaúèayı Leheb ġaøab oldı ziyÀd
Eylerim cÀn-ı óabìå-i kÀfiri laènetle yÀd
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
III
Ehl-i beyt-i MuãùafÀ’nın baúmadı efġÀnına
Girdi Àl-ı şÀh-ı kevneynüñ o kÀfir úanına
İtdi bu òÀéinligi ol èÀlemiñ óaúanına
äad-hezÀrÀn laènet ü nefrìn Yezìd’in cÀnına
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
IV
Laènet itmekdir èadüvvi òÀnedÀna meşrebim
Bu meéÀli úalb ider icrÀ sükÿt itse lebim
312
Ùaèn idenler eylesün budur benim de meõhebim
İntisÀb-ı faòr-i èÀlemdir bu yüzden maùlebim
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
V
äu deyü ol ġÀziyÀn-ı KerbelÀ itdikce zÀr
Virmedi ruòãat idüb düşmenligini ÀşikÀr
Òÿn-ı eşkimle olursa n’ola çeşmim cÿybÀr
Ümmet-i Aómed olan olmaz mı RÀsiò bì-úarÀr
Bende-i şÀh-ı Óüseyn’im düşmen-i cÀn-ı Yezìd
92a
Taòmìs-i Fikrì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
èAşú-ı sevdÀ-zedeni şÀh-ı Óüseyni Óasan’ım
Nìk ü bed çün ü çerÀ bestedir elbet dehenim
Úalmadı tÀb-ı dili nükte-i remzi suòenim
RÀøıyım her ne úılarsa baña servi semenim
Tìġ-ı òÿn-rìz ile ãad-pÀre iderse bedenim
II
Beni terk itme güzel kendine al yÀr eyle
Cümle vÀúıf-ı rāzına hep esrÀr eyle
Bende Manãÿruñ isem şÀnımı iôhÀr eyle
Felek beni zülf-i dil-Àvìzine ber-dÀr eyle
Çekeyim pÀdişahım kendi elimle destim
III
313
İnsilÀó èÀleminüñ remzini idrÀk ideyim
æıúleti åevb-i úabÀdan tenimi pÀk ideyim
Dest-i İdrìs ile meóbÿù ise ber-òÀk ideyim
Óulle-i cennet olursa çekeyim çÀk ideyim
Dem-i vuãlatda baña óÀéil olur pirehenim
IV
PÀy-mÀl oldı göñül bu reh-i èaşúıñ tozına
Vir semÀè-ı dil ü cÀnı da øaèìfüñ sözine
Beñzedim lÀġar olan zÀr-ı zebÿnuñ özine
Duymaya girsem eger mÿr-ı øaèìfiñ gözine
Ey SüleymÀn-ı zamÀn şöyle òayÀl oldı tenim
V
Cürèa-nÿşım ùolu peymÀneyi virmem felege
èAşú-ı mestim hele mey-òÀneyi virmem felege
Fikrì’yim cünbüş-i mestÀneyi virmem felege
Şemèiyim gÿşe-i mey-òÀneyi virmem felege
Gülşen-i bÀġ-ı cinÀndan baña yegdir vaùanım
92b
Fikrì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
I
1
Göñül üftÀdesidir èÀlem içre şöyle dil-dÀruñ
Yanam tÀ ãubóa dek pervÀne-veş şemèine ruòsÀruñ
2
Şafaúda göresin zÀhid derÿnum şuèlesi nÀruñ
Şu deñlü duzeò-i hicrinde úaldım bir cefÀ-kÀruñ
314
3
Çekem bir gül içün cevr ü cefÀsını nice òÀruñ
Ùoúınma göñlüme zÀhid amÀn ben gibi òÿn-òˇÀruñ
4
Behey nÀãıó baña böyle naãìóat mi hemÀn kÀruñ
CihÀn içre èaceb yoú mı seniñ bir başúa efkÀruñ
II
1
ÒırÀmuñ göricek raúãa girerler úadd-i ùÿbÀlar
Dururlar seyrine üftÀdeler maóbÿb-ı raènÀlar
2
Ùutubdur bezm-gÀhuñ òusrevi şÀhÀne DÀrÀ’lar
Niceler mÀl u mülk ü tÀc ü taót itdirdi yaġmalar
3
Yazılmadı óaúında hem virildi dürlü fetvÀlar
Saña şeró eyledi zÀhid dime kim bu ne sevdÀlar
4
Behey nÀãıó baña böyle naãìóat mi hemÀn kÀruñ
CihÀn içre èaceb yoú mı seniñ bir başúa efkÀruñ
III
1
Şerèìatden ãorarsın gör ne óükm itmişdi beyøÀyı
Ùarìú-i müstaúìm üzre oúutmazlar mı imlÀyı
2
Óaúìúat cÀn úulaġın ùut ùurur manùıúda maènÀyı
MaèÀrif bohcasın tefsìrini gör gel diyem bÀyı
3
èAceb mi böyle virmişdir imÀm aèôam bu fetvÀyı
Güzel sevmek òarÀmdır deyü zÀhid itme ġavgÀyı
4
Behey nÀãıó baña böyle naãìóat mi hemÀn kÀruñ
CihÀn içre èaceb yoú mı seniñ bir başúa efkÀruñ
IV
1
Oúudum men èarefe dersini almışdım elif bÀdan
Ne óÀcet tāéi lÀéi lāubālià idim illÀdan
2
Ne iåúā eylerim lÀyı ne òoş çıúam bu ÀrÀdan
Nufuóet fihi min rÿóì dime dimi di yaradan
315
3
HemÀn geçsün günüm zÀhid güzel sevmekle dünyÀdan
Yeter zemm eyledin zÀhid başunçün gec bu daèvÀdan
4
Behey nÀãıó baña böyle naãìóat mi hemÀn kÀruñ
CihÀn içre èaceb yoú mı seniñ bir başúa efkÀruñ
V
1
Bu Fikrì fikr idüb fikriñ yitirdi èaúlını fikre
Tefekkür baórıyız ġavvÀã olanlar uġradı mekre
2
Ne şeyò oldum ne mürşìdim ne òoş destim irer pìre
CemÀl-i Óaúú’ı gör zÀhid naôar úıl rÿy-ı dil-gìre
3
Bu èaşú Àòir beni rüsvÀy idüb irdirdi Manãÿr’a
Güzel sevmek saña Óaúú’dır dimedim miydi biñ kerre
4
Behey nÀãıó baña böyle naãìóat mi hemÀn kÀruñ
CihÀn içre èaceb yoú mı seniñ bir başúa efkÀruñ
92b
Şemèì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
RÀøıyım her ne úılarsa baña serv ü semenim
Tìġ-ı cevri ile ãad-pÀre iderse bedenim
Rÿz u şeb zülf ü ruòı fikri iken her süòenim
èÁr idermiş beni öldürmege ol sìm tenim
Varayım yalvarayım boynuma ùaúub kefenim
II
RÀh-ı èaşúuñda o mÀhuñ yüzümi òÀk ideyim
èAhd idüb menzilini gün-be-gün eflÀk ideyim
316
Zehr-i hicrÀnı daòı ãabr ile tiryāk ideyim
Óulle-i cennet olursa çekeyim çÀk ideyim
Dem-i vuãlatda baña óÀéil olur pirehenim
III
Óastayım Àteş-i hicrünle yeter zÀr eyle
Ey ùabìbim demidir kim baña tìmÀr eyle
Sürelim dÀr-ı fenÀda bir eyü kÀr eyle
[……]255 beni zülf-i dil-Àvìzine ber-dÀr eyle
Çekeyim pÀdişahım kendi elimle destim
IV
[......]256 o melek deyü raúìbüñ sözine
Dert idinmez idi cevr ü cefÀyı özine
Baúmayaldan berü ben zÀr ü nizÀruñ yüzine
Duymaya girsem eger mÿr-ı øaèìfüñ gözine
Ey SüleymÀn-ı zamÀn şöyle òayÀl oldı tenim
V
èAşú ile mest ü elest bÀdeyi virmem felege
Der-i mey-òÀnede yek úaùreyi virmem felege
Áb-ı engÿr içerim cürèayı virmem felege
Şemèiyim gÿşe-i mey-òÀneyi virmem felege
Gülşen-i bÀġ-ı iremden baña yegdir vaùanım
93b
äaydì Şemèì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
255
256
Metin hasarlı olduğu için okunamamıĢtır.
Metin hasarlı olduğu için okunamamıĢtır.
317
I
Öldürürse beni óasretle o ġonca dehenim
Derdimi söyleye úabrimde biten her çemenim
Úana ġarú olsa gözyaşı ile pirehenim
èÁr idermiş beni öldürmege ol sìm-tenim
Varayım yalvarayım boynuma ùaúub kefenim
II
RÀh-ı dil-dÀre varub Àhım ile pÀk ideyim
Gözyaşıyla ãulayub úÿyını nem-nÀk ideyim
èAúl-ı hÿş ile göñülden bunı idrÀk ideyim
Óulle-i cennet olursa çekeyim çÀk ideyim
Dem-i vuãlatda baña óÀéil olur pirehenim
III
Uyalı ol yüzi gül-zÀr raúìbiñ sözine
èÁşıú-ı òasta-dilüñ baúmıyor aãla yüzine
Açalı iki gözüm gözlerüñ izüñ tozına
Duymaya girsem eger mÿr-ı øaèìfiñ gözine
Ey SüleymÀn-ı zamÀn şöyle òayÀl oldı tenim
IV
Bülbül-i òasta-dili ey yüzi gül-zÀr eyle
Bed-raúìbüñ yanına varma ãaúın èÀr eyle
ÚÀéilim her ne idersen baña ey yÀr eyle
Tek beni zülf-i dil-Àvìzine ber-dÀr eyle
Çekeyim pÀdişahım kendi elimle destim
V
Geldi düşdi yine şevú ile göñül bir melege
èİlm-i èaşúında anuñ geldi baña çoú melike
318
Geldi biñ derd ile äaydì saña óÀlin dimege
Şemèiyim gÿşe-i mey-òÀneyi virmem felege
Gülşen-i bÀġ-ı iremden baña yegdir vaùanım
93b
Seóer AbdÀl
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Yine seyyÀó oluben destime aldım teberi
Yine ben èazm-i diyÀr itmege úıldım seferi
Dün ü gün Àh iderek yÀrimi buldum seóeri
Münkirüñ ùaşına ben gerçi ki virdüm siperi
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
II
İderüz Óaúú’a şükür faòr ile bulduú bu demi
Ùaraf-ı Óaúú’dan olub baú nice eyler keremi
Giderek artıra ol bÀr-ı ÒudÀ mertebemi
Varalım úırúlar ile eyleyelim èayn-i cemi
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
III
Olmuşum ehl-i óicÀb kimseye óÀlim diyemem
Her ne olursa çekerim köhne-i şÀlım diyemem
ZÀhidüñ belleyüb ol pendini ben diñleyemem
YÀri idrÀk iderim farú-ı èadüvv eyleyemem
319
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
IV
Varalım Kaèbe-i èuşşÀúı ùavÀf eyleyelim
Dem idüb menzil idüb gÀhi èifÀf eyleyelim
Göñül Àyìnesini ãu gibi ãÀf eyleyelim
Oturub ãoóbet-i yÀr ile güõÀf eyleyelim
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
V
Her ne bulduúsa göñül cümlesi Àdemde imiş
Şeş-cihÀñ añlamayan yeés ile mÀtemde imiş
Seóer AbdÀl Óaú ile hem-dem olub demde imiş
Derd-i miónetde olub yÀr ile hem-demde imiş
Tövbeler tövbesi ben kimseye itmem kederi
Yüri ey zülf-i siyeh noúùadan aldım òaberi
94a
RÀsiò-i Enderūnì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
ŞÀh-ı èaşú itmege iúlìm-i derÿna seferi
Şeróa-i sìne imiş şÀh-reh-i muèteberi
DÀġ imiş ãaón-ı dile sÿz-ı muóabbet eåeri
Şeróalar dÀġlar açdım ki ola reh-güõeri
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
320
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
II
Cüst-cÿ eyleyerek gezme miåÀl-i pergÀr
Merkez-i noúùa-i vaódetde hemÀn eyle úarÀr
ÕÀtını kendi bilür birligüñ eyle iúrÀr
Ne ararsan yine sende bulunur her ne ki var
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
III
Yanmayan añlayamaz sÿz-ı muóabbet ne imiş
Dÿr olan fehm idemez leõõet-i vuãlat ne imiş
Kimse idrÀk idemez güneh-i óaúìúat ne imiş
Ehl-i zÀhir ne bilür óÀl ile vaódet ne imiş
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
IV
Úìl ü úÀl eyleme óaúúında anuñ zÀéiddir
Eyleyen baóåini taùvìl úurı zÀhiddir
İden ÀåÀrını inkÀr anuñ mülóiddir
Úul hüvÀllahu eóad birligine şÀhiddir
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
V
İdemez kimse muèammÀ-yı kem ü keyfini óall
“Ma-èarefnÀk”257 degil mi aña ma úal ve dell
Çekeli semt-i dile şemè-i muóabbet meşèal
257
"Nasıl bilmek gerekiyorsa, seni öylece ve hakkıyla bilemedik ya Rab!"manasına gelmektedir.
321
Güft-gÿya bulamaz RÀsiò-i kem-mÀye maóall
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
94b
Ferìd-i Enderūnì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
I
Bir úula óaøret-i Óaúú’uñ ola feyø-i eåeri
Kişver-i èaşúa ider cÀn u göñülden seferi
Áhdan ġayrı n’olur zÀd-ı reh-i mÀ-óaøarı
Ben bu yolda hele terk eylemişim cÀn u seri
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
II
Meşèal-ı meclis-i vaódetden alub dil pertev
CÀm-ı úandìl-i dile virdi o dem şuèle-i nev
Oldum ol bezm-i ãafÀ-güstere ben de pey-rev
Degil èaynımda hele terk-i cihÀn dÀne-i cev
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
III
Beni yoldan çıúarub nefsimüñ Àlı evvel
Beyhÿde eylemişim èaşú ile úÀli evvel
Göñül oldıysa da Mecnÿn miåÀli evvel
Bilmedim bezm-i muóabbetdeki óÀli evvel
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
322
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
IV
Şöyle eùrÀfımı sevdÀ-yı muóabbet ãardı
äarãar-ı Àh ise iúlìm-i dili ãarãardı
YÀrdan öyle göñül yire özüñ çarpardı
Gördüm ol dem ki ciger-gÀhımı yÀrim yardı
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
V
ŞÀh-ı èaşúuñ ayaġı ùopraġına yüz sürdüm
MÀsivÀ-yı èadem ÀbÀdı göñülden sürdüm
ÒˇÀb-ı ġafletden uyardı gözüm açdım gördüm
Nefsi meydÀn-ı siyÀsetde hemÀn öldürdüm
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
VI
Men èarefe sırrı imiş èÀşıúa evvel menzil
Bilegör nefsini kim olmayasın pÀ-der-gil
Başdan ayaġa köz ol yoòsa ġamı pek müşkil
Gözüñ aç pìrlige bul iki gözüm veél-óÀãıl
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
VII
èArø-ı dìdÀr idüb ol rÿy-ı dıraòşÀn şimdi
Gitdi ôulmet eåeri var nice seyrÀn şimdi
Oldı Àyìne-i úalbimde nümÀyÀn şimdi
Ùoldı envÀr ile dil èÀlem-i tÀbÀn şimdi
323
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
VIII
CÀy-ı bì-minnet imiş gÿşe-i èuzlet bildim
BÀdi-i vuãlat imiş óÀãıl-ı firúat bildim
Künc-i vaódetse Ferìd cÀnına minnet bildim
Ne imiş deşt-i temennÀdaki õillet bildim
İdeli cÀy-ı süveydÀ-yı derÿnum o perì
ÕÀt-ı vaódet ne imiş noúùadan aldım òaberi
95b
Óaøret-i Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
Çeşme-i laèl-i lebüñdür dil-berÀ mÀ-i muèìn
TÀ äırÀù […….]258 ruòuñdur óÿr-ı èayn
Ruòlaruñ ùaraf evãÀfıdır çün kim seniñ òuld-ı berìn
èÁúıbet miréÀt-ı Óaúú’dır ol durur lilmutteúìn
“Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn”259
II
Seyr eyle rÿóuèl- emìn semè-i resÿla söyledi
Úalbine bu nükte-i pinòÀnı ilúÀ eyledi
Áyet-i òaùù-ı kelÀmuñdır cemÀli sevmedi
Óaúú TeèÀlì muãóaf-ı mecd ü kelÀmında didi
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
258
259
Bu kısım okunamamıĢtır.
işte Adn cennetleri ebedi olarak kalmak için oraya girin
324
III
Künt-i kenzüñ perdesi refè oldı genc oldı èayÀn
ÔÀhir oldı nuùú-ı èÀlemden nişÀn vey nişÀn
Nüsòa-i ruòsÀruñ eyler işbu sözlerden beyÀn
Bulmaú istersen eger Óaúú’dan óayÀt-ı cÀvidÀn
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
IV
Cÿşa geldi gÿşe-i mey-òÀneden cÀm-ı şarÀb
Eyledi meclisde ehl-i èişreti mest ü òarÀb
Ùoldı şÀdi ġam mekÀnına sürüldi ıøùırÀb
Dem urub úudret dilinden söyledi çeng ü rebÀb
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
V
Çün ezelden göñlüme eglencedir zülf-i mecd
Ol sebebden eglenüb fikrimde úalmışdır òıred
ÙÀlibe sürÿr-ı dil èuşşÀú-ı bìmÀre sened
TÀ ola Óaúú’dan müyesser èişret ü èìş ü ebed
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
VI
Óüsn-i taúvìm ile insÀndır ÒudÀ’nuñ maôharı
Úıl tecellì pertev-i nÿr-ı ilÀhi gel beri
Didi Aómed ãÿret-i Óakk’dır hem anuñ peykeri
Rabb o ednÀya irdi bu cihÀnda serseri
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
VII
Ey Nesìmì zinde eyler mürdeyi güftÀr-ı èaşú
Çeşm ü dilden bir naôar olmaz cüdÀ dìdÀr-ı èaşú
325
On sekiz biñ èÀlemi rÿşen ider envÀr-ı èaşú
Cilve-gÀh-ı èÀşıú-ı şÿrìdedir dil-dÀr-ı èaşú
Hazihi cennÀt-ı èAden fedòulÿhÀ òÀlidìn
96a
Taèşìr-i SÀmì Enderūnì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
I
äanmañ bizi kim necm-şümÀr-ı kerevetiyyüz
Biz ehl-i sünen ùÀbiè-i şerè-i Nebeviyyüz
Biz çÀker-i cÀn-dÀde-i şÀh-ı şühedÀyuz
MerdÀn-ı ÒudÀ bendesiyüz Muãùafaviyyüz
äofì bizi ôann eyleme erbÀb-ı revÀfıø
TÀ rÿz-ı ezel biz yine Sünni Süniviyyüz
Laènetse òaùÀmız anı daòl eyleme zÀhid
Biz düşmen-i ol cÀn-ı Yezìd-i Emeviyyüz
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
II
Mürde iken oldı göñül ióyÀ-yı maóabbet
İrdi dil-i zÀre dem-i èİsÀ-yı maóabbet
Çekdigimi cüz cüz saña taórìr ideyim ben
Külli keder itdi bize eczÀ-yı maóabbet
Úul oldıġım ol şÀha ġaraz şeró ü beyÀndır
Nice idelim derd ile daèvÀ-yı maóabbet
Seng-i sitemi òaãmuñ olur kendine èÀéid
Úalèe gibidir èaşú ile SìnÀ-yı maóabbet
326
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
III
Bir biz degilüz òaãmı bütün şÀh ü gedÀdır
Hem buġø u ġaøab kÀfire kÀr-ı èuúalÀdır
Çeksün èamelidir bu úadar çille-i ùaènı
Bu úıããa anuñ başına püskülli belÀdır
Söylense aña her ne úadar ãoóbet-i aġleô
Hìç miåli bulınmaz yine pÀkìze edÀdır
Ùaèn itse de zühhÀd-ı mürÀéi n’ola zìrÀ
Düşmenligimiz dinsize tÀ rÿz-ı cezÀdır
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
IV
Úanlar döker añdıkca dil ol úıããayı dìde
Laènet ideriz rÿz ile şeb cÀn-ı Yezìd’e
Úalsaydıú eger òÀriciler içre yine biz
İôhÀr-ı èadÀvet ider idik o pelìde
Her lafô-ı şenìèi aña tecvìz ideriz biz
Ruòãat virirüz belki biraz medd ü medìde
Birdir sözimiz dönmeyiz ol ãoóbetimizden
Òaãmız aña biz tÀ ki úapanınca cerìde
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
V
Bend itmek ile n’oldı èaceb kendine ŞÀm’ı
327
Biñ dürlü èaøÀb ile geçe ãubó ile şÀmı
Bir ãu içün ol şÀha daòı virmedi ruòãat
Áteş ile leb-rìz ola nÿş itdigi cÀmı
Ùutdıġı içün bu işi ol kÀfir-i bì-dìn
Nefrìn ile tÀ óaşre úadar yÀd ola nÀmı
Dil bülbül olub ol gül-i gül-zÀr-ı nebìye
Hep Àh dir Àh işidir óÀãılı SÀmì
İúrÀrımıza ser viririz èahde úavìyüz
Biz şÀh-ı velÀyet úuluyuz hem èAlevìyüz
96b
Óaøret-i Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
I
äubó-dem çün nev-èarÿs-ı çerò oldı ÀşikÀr
Gün yüzinden ùurre-i şeb-rengi ãaldı rÿzgÀr
Devr-i ruòsÀrında gördüm yazmış ol perverdgÀr
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ-seyf illÀ zülfeúÀr
II
ŞÀhbÀz-ı lÀ-mekÀn èarşa pervÀz eyledi
äÿret-i muèìnüñ encÀmına ÀġÀz eyledi
Úule-i ÚÀf-ı úademden çıkdı ÀvÀz eyledi
LÀ-fetÀ illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
III
Levó-i maófÿôuñ ùılısmı genc-i ÚuréÀn üzredir
èÁlemüèl-ġaybıñ ãıfÀtı õÀt-ı insÀn üzredir
328
èÁlem ü Ádem bu sözden de bu erkÀn üzredir
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
IV
TÀ ki refè oldı óicÀbı mÀ-sivÀ’llÀhuñ tamÀm
On sekiz biñ èÀleme úÀéim maúÀm oldı kelÀm
Ádemüñ vechinde ôÀhir úıldı faøl-ı lÀ-yenÀm
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
V
Leyletüèl-MirèÀc’da çün şeh-süvÀr-ı enbiyÀ
SÀyesinde Sidre’nüñ buldı maúÀm-ı müntehÀ
Söyledi aña zebÀn-ı MurtaøÀ’dan kibriyÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
VI
Ger èAlì’nüñ maôharı olmasa õÀt büèl-beşer
Kimse virmezdi kelÀmu’llÀh-ı nÀùıúdan òaber
Ser-be-ser eşyÀ oúurlar úande kim úılsan naôar
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
VII
Ey sürÿrı pÀdişÀh-ı lem-yezeldir MurtaøÀ
ÁfitÀb-ı maùlaè-ı ãubó-ı ezelden MurtaøÀ
èAyn-ı õÀt AllÀh’dır dirsem muóaldir MurtaøÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
VIII
TÀ kelÀmu’llÀh-ı nÀùık óüccet-i teårìldir
èAllemüèl- esmÀ-i óüsnüñ ãÿret-i teévìldir
Leşker-i ervÀóa bu söz úuvvet-i taóãìldir
329
Kim èAlì’nüñ zülfeúÀrı sÿr-ı İsrÀfìl’dir
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
IX
Maùlaè-ı ãubó-ı imÀmetdir ùoġub òÿrşìd-i õÀt
Ġarúa-ı nÿr-ı tecellì oldı òalú-ı kÀéinÀt
Çaġırır eflÀk ü ecrÀm ü cemÀdÀt ü nebÀt
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
X
Giydi Raóman ãÿretin èarş üzre ol rÿóu’l-emìn
Levó-i maófÿô-ı İlÀhi oldı ÚuréÀn-ı mübìn
ÔÀhirÀ èayn-el-yaúìndür bÀùına Óaúú-el-yaúìn
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XI
Dil-rübÀlar zülf ü úaş u kirpiginden tÀ ebed
Ehl-i iòlÀãa sebaúdır úul hüvÀllahu eóad
Anı taóúìú eylesin ger Óaúú’dan istersen meded
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XII
Añla kim kevn ü mekÀnuñ óÀãılı ÚuréÀn imiş
èİllet-i àÀbì bu ġÀye úÀmet-i insÀn imiş
Óaúú divÀnında bu sözler óüccet ü bürhÀn imiş
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XIII
On sekiz biñ èÀlemüñ olub imÀmı MuãùafÀ
Virdi ÚuréÀn ile günine niôÀmı MuãùafÀ
Diñle gel ãıdú ile kim budur kelÀmı MuãùafÀ
330
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XIV
èÁlem ü aèlÀ vü şeró-i nÀme-i ebrÀr imiş
äÿret-i muèìnde nuùú-ı óaydar-ı kerrrÀr imiş
Hem nübüvvet hem velÀyet òatmi bu esrÀr imiş
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XV
Çünki açıldı óicÀb-ı ÀfitÀb úul kefi
Rÿşen oldı nÿr-er-Raóman èale’l-èarş istivÀ
Dir Óasan-ı òalú rıøÀ eyle Óüseyn-i KerbelÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XVI
Çün imÀmet geldi bÀùın èÀleminde ôÀhire
İsm olub èayn-ı müsemmÀ yetdi evvel Àòire
Bildi Zeynüèl-èÁbidìn didi Muóammed BÀúır’a
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XVII
Her óaúÀyıú kim beyÀn-ı muãóaf-ı nÀùıúdadır
Nuùú-ı muùlaúdır ki õÀt-ı óaøret-i ÒÀlıú’dadır
Diñle ol nuùúı ki cÀn-ı Caèfer-i äÀdıú’dadır
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XVIII
Çün elifdir evvel ü Àòirde sırr-ı enbiyÀ
Pes elif-teg vÀóid olmaúdır ùarìú-i evliyÀ
Bu ùarìúi bildi KÀøım’dan èAlì MÿsÀ RıøÀ
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XIX
331
Her yaña kim sen baúarsın anda gördüñse Óaúú’ı
Esfel ü aèlÀda adıñdır imÀm-ı muttaúì
Bu hidÀyetdir Taúì’den bize bürhÀn-ı Naúì
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XX
TÀ kelÀmullÀh-ı nÀùıúdır imÀmet maôharı
Künt-i kenzüñ óaøret-i şÀh oldı kÀn-ı gevheri
Ol cevÀhirden niåÀr itdi cihÀna èAskeri
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XXI
ÚÀéim oldı úısmet-i òilúatde kevn ile mekÀn
Künt-i kenzüñ kÀf ü nÿnından ôuhÿr oldı cihÀn
Geldi şeró itdi Muòammed Mehdi-i ãÀóib-zamÀn
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr
XXII
TÀ Sürÿrì’dir kelÀmullÀh-ı nÀùıú çÀkeri
Oldı óaydar úullarınuñ kem-terìniñ kem-teri
Zey hidÀyet kim aña oldı imÀmın èAskeri
LÀ-feta illÀ èAlì lÀ seyf illÀ zülfeúÀr260
98a
Tesdis-i KetòudÀ-ZÀde èÁrif261
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
I
Úadrim ola bir ter-i şeref nÀz-ı èAlì’den
260
261
Metnin orijinalinde bu mısra yok.
Tesdisin altıncı mısrası yazılmamıĢ.
332
Nuãret bulayım dem-be-dem imdÀd-ı èAlì’den
MeydÀn-ı maóabbetdeki feryÀd-ı èAlì’den
Şeh-zÀde-i èÀlì iki şimşÀd-ı èAlì’den
YÀ Rab beni dÿr eyleme evlÀd-ı èAlì’den
II
Áòir bu òarÀbÀta gelür lerziş-i vìrÀn
Şikeste olur cÀmları rind-i perìşÀn
Her neşéenüñ elbetde òumÀruñ çeker insÀn
Ol dÀr
-i mecmaèta vardıġımız an
YÀ Rab beni dÿr eyleme evlÀd-ı èAlì’den
III
Bende ideli cÀn u dili Ál-i èAbÀya
Òam-geşte-i taèôìm olamam çerò-i dü-tÀya
Meyl eyleyemem kevkebe-i dÀr-ı fenÀya
Pesdir baña dünyÀda vü èuúbÀda bu pÀye
YÀ Rab beni dÿr eyleme evlÀd-ı èAlì’den
IV
EvãÀf-ı èAlì oldı benim maèden-i kÀnım
EvlÀd-ı ciger-pÀresidir cÀn ü cinÀnım
èÁrif dil-i erbÀb-ı maóabbetde mekÀnım
Bu nuùú-ı şerìf oldı benim vìrd-i zebÀnım
YÀ Rab beni dÿr eyleme evlÀd-ı èAlì’den
101b
Tesdìs-i VÀãıf-ı Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
333
I
N’eyledi gör baña o mÀh-ı mehi
Ùaġa düşürdi bu dil vallahi
Geşt iderim èaşúla deşt-i tehì
NÀle vü efġÀnımı ãanma tehì
“Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bi-óarÀrÀtihì”262
II
Bezm-i maóabbetde o çeşm-i siyÀh
Mest iken itdi baña bir nìm-nigÀh
Úalmadı èÀşıúlıġıma iştibÀh
Yandı kebÀb oldı ciger Àh Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
äundı o meh destime bir ùolu cÀm
èAúlım alub eyledi mest-i müdÀm
Farú idemem n’oldıġımı ãubó u şÀm
CÀnıma kÀr itdi óarÀret tamÀm
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì263
IV
Òançer-i hicrÀn ile encÀm-ı kÀr
Yaralayub sìnecigim yardı yÀr
Dem-be-dem itsem n’ola feryÀd ü zÀr
YÀrdan èaşú oldı baña yÀdigÀr
262
263
“Ah, aşkın elinden ve onun hallerinden; ateşiyle kalbimi yaktı yandırdı.”manasına gelmektedir.
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
334
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Derd ile dìdemden aúan úanlı yaş
Niceye dek bu sitem-i cÀn-òırÀş
Áòir idüb göñlümi vaúf-ı telÀş
èÁleme esrÀrımı itdirdi fÀş
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
èAşúuñ onulmazmış ebed yarası
Eyle èilÀc uzamadan arası
Dönmem ölürsem de nedir çÀresi
Oldum o meh-pÀrenüñ ÀvÀresi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì264
VII
Varımı yoġımı ãatub bir pÿla
Girdim o dem ez-dil ü cÀn bu yola
Eyler isem daèva-yı èaşúuñ n’ola
Çile-i èaşúı çekene èaşú ola
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VIII
BÀd-ı maóabbet yine esdi sere
Óasret ile baùdı göñül úan tere
264
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
335
Meyl ideliden berü ol dil-bere
Sìnede ãad dÀġ ü elem dil bere
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IX
Sen gideli ey meh-i sÿz-efgenim
Şuèlelenüb döndi tennÿra tenim
Yanmaú ise cÀnıma minnet benim
DÀġ-ı derÿn oldı gül ü gül-şenim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì265
X
Ben saña meftÿn degilim ya neyim
Áteşe düşsem n’ola pervÀneyim
Söz mi bu kim yanmadan uãanayım
Baġrıma ùaşlar baãayım yatayım
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XI
Yanmaġa şÀyÀn mı degil şÀnıma
Yanmaz iseñ gelme benim yanıma
Sÿziş-i èaşú itdi eåer cÀnıma
Añladamam óÀlimi sulùÀnıma
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XII
265
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
336
Ben nice ketm eyleyem ey verd-i al
ÓÀlimi bilmez mi benim ehl-i óÀl
Yaúdı ciger-gÀhımı dÀġ-ı melÀl
N’işleyeyim úalmadı ãabra mecÀl
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì266
XIII
Çeşm-i siyÀhuñ gibi mestÀneyim
Òÿn-ı cigerle ùolu peymÀneyim
ÒÀùrımı yıúma ki vìrÀneyim
Baġlanalı zülfine dìvÀneyim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XIV
İtmez iseñ ey perì baña èitÀb
Şeró ideyim èaşúı saña bÀb bÀb
Baú ne imiş derd ü ġam u ıøùırÀb
Úaãr-ı derÿnum yıúub itdüñ òarÀb
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XV
Ehl-i dilüñ ùÀlièi fìrÿz imiş
Her şeb ü rÿzı dem-i nev-rÿz imiş
èAşú meger sÿz-ı dil-efrÿz imiş
NÀr-ı maóabbet ne ciger-sÿz imiş
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
266
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
337
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì267
XVI
Düşdi göñül VÀãıf o meh-ùalèata
N’eyleyeyim irmez elim vuãlata
äabr olınur mı bu úadar óasrete
Fülk-i dili ãaldı yemm-i firúate
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
102b
RÀsiò-i Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Olmadı ġamdan göñül aãla tehì
Úaldı faúat cÀm-ı feraòzā tehì
Bezm tehì sÀġar-ı ãahbÀ tehì
Çeşmime èÀlem daòı óÀlÀ tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Áteş-i ġamla ùuùuşub mülk-i ten
äardı hemÀn cÀnı geçüb sìneden
Oldı beden külòen-i sÿz-ı mióen
ÓÀlimi taèrìf idemem yÀra ben
267
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
338
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
GÀh dile cünbüş ü rÀóat virür
GÀh elem ü ġamla nedÀmet virür
Geh feraó ü gÀh melÀlet virür
GÀh yaúub úalbe óarÀret virür
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
ŞÀm u seóer suziş-i tennÿr-vÀr
äanki derÿnumda bir Àteş yanar
KÀrım olub óÀãılı feryÀd ü zÀr
Eylerim aóvÀl-i dili ÀşikÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
èAúlımı evvel alub ol pey diyü
CÀm-ı elem virdi baña mey diyü
Sìnemi deldi ġam ile ney diyü
Başladı ÀġÀzeye hey hey diyü
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
Úalmadı tedbìre bu dem iótiyÀc
Eyledi òasta dile ġamla èilÀc
339
Yaúdı tenim Àòir o Àteş-mizÀc
Eşk ile sÿz-ı dil ider imtizÀc
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VII
äanma èabeå RÀsiò idersem fiġÀn
Sÿz-ı maóabbetle yanub cism ü cÀn
Olmada seyl-Àb dü-çeşmim revÀn
Oldı bu mıãrÀè baña vird-i zebÀn
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
103b
RÀsiò-i Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Gezsen eger èaşú ile deşt-i tehì
Olsa da pür-Àbla pÀyuñ tehì
BÀd be-destdir yed-i maùleb tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Ġamla virir èÀşıú-ı zÀre melÀl
Dem-be-dem eyler dili Àşüfte-óÀl
Leşker-i èaúla getürür iótilÀl
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
340
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
MÀ-óaãal èaşú Àdemi Mecnÿn ider
Aġladaraú dehr ü òÀmÿn ider
ÓÀl-i dil ü zÀrı diger-gÿn ider
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
MÀéil olub dil o meh-i envere
Girye-i ġamla yanar Àteşlere
Dìde gehi ġarú olur eşk-i tere
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Sìne bu Àteş ile külòen midir
Farú idemem ten midir Àhen midir
Ġonca-i dÀġ-ı ġama gül-şen midir
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
èAúlın alub Àdemi òayrÀn ider
Sÿz-ı mióende dili püryÀn ider
Şuèlesi endìşede cevlÀn ider
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VII
èAşú ile dil Rüstem-i devrÀn olur
341
Úuvve-i Àh ile NerìmÀñ olur
Mÿr ise hem-bezm-i SüleymÀn olur
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VIII
Eyleyerek óÀlet-i èaşúı òayÀl
Geldi úaøÀ-yı dile ceyş-i melÀl
Oldı hemÀn RÀsiò’e bu óasb-ı óÀl
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
104a
èİzzet Mir
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Derdine düşdüm severim ol mehi
Delse de baġrım nigeh-i cÀn-gehi
Áh ile efġÀnımı ãanma tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Úaãdı mı var bilmem èaceb cÀnıma
Raóm idüb ol gelse benim yanıma
Söyleyemem derdimi sulùÀnıma
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
342
III
Şeró ideyim derd-i derÿnum saña
Áteş-i èaşú ile yanar dil şehÀ
LÀyıú isem rÀm ol efendim baña
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
Bend olalı zülfine yÀrim seniñ
CÀn ile ser-cümle ki varım seniñ
Zülfüñ olub cÀy-ı úarÀrım seniñ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Dil-berimüñ úaşlarına mÀéilim
Eyledigi cevre daòı úÀéilim
Ketm idemem luùfına ben nÀéilim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì268
VI
Çekdigim derd ü ġamı Àh bilür
Õerre ãeni ãanma ki ol mÀh bilür
Derd ü derÿnum hemÀn AllÀh bilür
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VII
Bir naøar it bendene óÀlim tebÀh
268
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
343
Óasret ile çekdigimiz Àh vÀh
Çeşmi güzel kendi güzel Àh Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VIII
Bezme úudümüñle şeref vir bu şeb
Geçmesün eyyÀm disem ġamla heb
Söyle baèìd olmama n’oldı sebeb
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IX
Çünki bu dil yanmadadır ãubó u şÀm
Destiñ ile destime ãun ùolu cÀm
èAşú ile mest it beni Àòir tamÀm
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
X
Göñlümü al ele alub dil-berim
Yaúdı yine Àteş-i èaşúa tenim
Áhımı gÿş eyle efendim benim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XI
Derd ile çün oldı vücÿdum úafes
Rÿó ise bì-tÀb ü tüvÀn gitdi ses
èİzzet’e Àh oldı ġıdÀ her nefes
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
344
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
105a
Lebìb
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Baña bir iş eyledigi èaşú-ı yÀr
Sÿziş-i hicr ile dilim itdi nÀr
Áteşe düşdi bu dil encÀm-ı kÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Bir nigeh itdi baña ol rÿy-ı mÀh
N’etdi ise itdi baña ol nigÀh
Rÿz u şeb eyler bu göñül şimdi Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
Cevr ü sitem cÀnıma kÀr eyledi
KÀrımı heb nÀle vü zÀr eyledi
N’etdi ise baña o yÀr eyledi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
Ey yüzi gül gitme gel artıú ıraġ
345
LÀle-veş açıldı bu sìnemde dÀġ
Úalmadı óÀcet ola dÀġ üsti dÀġ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Ey yüzi tÀbende meh-i peykerim
Ola fedÀ yolına cÀn ü serim
Dem-be-dem èaşúuñ ile úan aġlarım
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
Ey gül-i nÀzik ter ü cÀn-pÀresi
Oldı Lebìb èaşúınuñ ÀvÀresi
ÓÀãılı yoú zaòm-ı dilüñ çÀresi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
105b
Esèad
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Görmiş idim ol büt-i nÀzik-teri
CÀna geçüb ġamzesiniñ neşteri
èAşúı idüb Àh beni serseri
346
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Şevúime olsa n’ola èÀrıø fütÿr
Baña cefÀ vü sitemi bì-úuãÿr
Ġayrı ider nÀéil-i sÿr ü óuøÿr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
TÀbiki ey dil yeter iôhÀr-ı ġam
Ùabèına Àhıñ ider ìrÀå-ı elem
JÀleden Àzürdedir ol ġonca-fem
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
YÀr baña cevr ü cefÀ eyledi
Cevr ile úaddimi dü-tÀ eyledi
Böyle iken yine fedÀ eyledi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Meclise geldi bu şeb ol mÀh-rÿ
Bir eli úanda bir elinde sebÿ
PÀyına yüz sürdüm idüb ser-fürÿ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
347
VI
Mestligim ol sÀúinüñ ibrÀmıdır
Luùfı ile itdigi ikrÀmıdır
Esèad-ı bì-çÀreye enèÀmıdır
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
106a
Ferìd-i Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
èAşúınuñ olmaz mı göñül Àgehi
Òayret alub artmadadır vallahi
Derde düşelden berü deşt-i tehì
Geşt iderim ãanma ki cÀnÀ tehì
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Áteş-i èaşú ile yanub her yerim
Yanmada Àhımla dil ü dil-berim
Mürġ-ı semender gibi Àteş-perim
Ferş-i felek olmada òÀkesterim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
348
III
Ġamda olub bÀdi-i zaòm tenim
Tìġ-ı nigeh oldı yine reh-zenim
Yaraladı yÀr derÿnum benim
Úana boyandı ten ü pìrÀhenim
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì269
IV
Nÿş iderim òÿn-ı dilim çün şarÀb
Baġrım idüb èaşú ile Àòir kebÀb
İtdi beni vaúf-i ġam ü ıøùırÀb
Dilde hezÀrÀn elem ü pìç ü tÀb
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Baġladı her yanımı zülf-i nigÀr
DÀġ-ı derÿn oldı baña vaãl-ı yÀr
Neyleyeyim ġayrı işim Àh ü zÀr
Çeşmime hicrüñle cihÀn oldı ùÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
Bülbül ü ġam-òˇÀrıñım ey verd-i al
ÓÀlimi bir kere n’olur úıl suéÀl
Eyle baña bir daòı keşf-i cemÀl
Buldı derÿn Àteşi ġayrı kemÀl
269
Metnin orijinallinde bu beyit yok.
349
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì270
VII
DÀġ-ı ciger-sÿz ile óÀlim tebÀh
Nevk-i müjeñ açdı dile şÀh-rÀh
Başıñiçün eyle efendim nigÀh
Derdimi taúrìr ideyim Àh Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VIII
RÀh-ı ġamuñ bende-i Mecnÿn’ıyım
Leyle-i zülfüñ daòı meftÿnıyım
Dìde-i eşk-Àver ü pür-òÿnıyım
Luùf u èitÀbuñ daòı memnÿnıyım
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IX
Yelken idüb èaúl-ı cünÿn óÀlete
Uġradım engin ġam u firúate
Zevraú-ı dil ùaldı yem-i òayrete
N’eyleyeyim irmez elim vuãlata
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì271
X
NÀr-ı maóabbetle yanub cÀn u ten
270
271
Mecmuada bu beyit yazılmamıĢ.
Mecmuada bu beyit yazılmamıĢ.
350
Yaúdı vücÿdum şerer-i ġam-figen
ĠÀyet ile yÀr ise òÀùır-şiken
äabr u sükÿn yandı bütün Àhdan
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XI
Ben idemem óÀãılı ey meh beyÀn
DÀġ-ı dilim sìnede ġam-dìde úan
Çeşm-i nedÀmetden ise òÿn revÀn
äubó u mesÀ derd ile óÀlim yaman
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XII
Úalmadı hìç èaşú ile nÀmÿs u èÀr
Ùaène-i aġyÀrı begim kim arar
Hicrüñ ile sìnem idüb dÀġ-dÀr
YÀrdan Àh oldu baña yÀdigÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XIII
Şuèlelenüb Àteş-i Àh-ı derÿn
Sìne-i pür-sÿz ise düzeò-nümÿn
Meşèal-i rÀhım ola şemè-i cünÿn
Pençe-i hicrÀnda úaldım zebÿn
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì272
XIV
272
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
351
Eyledi dil-dÀde-i LeylÀ-yı èaşú
Naġme-i dil-sÿz-ı dem-i nÀy-ı èaşú
Áòir idüb VÀmıú-ı rüsvÀ-yı èaşú
Ùaġa düşürdi beni sevdÀ-yı èaşú
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
XV
èÁşıú-ı ÀvÀre vü nÀlÀnıñım
Bende-i dil-beste-i fermÀnıñım
èAşúına yanmış dil-i sÿzÀnıñım
Vaãf idemem óÀlimi òayrÀnıñım
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì273
XVI
Bir gülüñ èaşúına düşelden Ferìd
Oldı òazÀn-dìde bu bÀġ-ı ümìd
Şuèlene dÀġ-ı dilim olsun bedìd
SÀlik-i èaşúuñ ola derdi mezìd
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
107a
EsrÀr Dede
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
273
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
352
I
Şuèlelenüb derd ü ġam u ıøùırÀb
İtdi göñül mülkini yekser-i òarÀb
Áteş-i hicrÀn ile baġrım kebÀb
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Başladı bìdÀde o şÀh Àh Àh
ÓÀlimi pek itdi tebÀh Àh Àh
Úaldı hemÀn dilde bir Àh Àh Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
Gördüm idi bir gün o meh-peykeri
N’oldıġımı bilmem o günden beri
Áteşe düşdüm gezerim serseri
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
‘Aşú ãalub başımı ġavġÀlara
Virdi yine èaúlımı yaġmalara
Óayf düşürdi beni sevdÀlara
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Maùlebüñ ey sÀúi-i meh-veş nedir
Mey yerine virdigüñ Àteş nedir
353
èAşú mı bu şuèle-i sÿziş nedir
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì274
VI
Gün-be-gün EsrÀr’ı pür-efsÿn ider
Baġrımı òÿn eşkini Ceyòÿn ider
ÓÀlini gitdikce diger-gÿn ider
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
107b
Saèdì-i Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
N’eyledi ben zÀre baú ol dil-rübÀ
Áteş-i hicrÀnına úıldı sezÀ
ÒÀne-i dil yanmada ser-tÀ-be-pÀ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Baãdı göñül mülkini ceyş-i ġumÿm
NÀr-ı maóabbet dile itdi hücÿm
Yaúdı ciger-gÀhımı mÀnend-i mÿm
274
Mecmuada bu beyit yazılmamıĢ.
354
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì275
III
Yanmada külòen gibi mülk-i beden
Beñzedi hem şìşe-i fÀnÿsa ten
Ùaġlara düşsem yeridir ġayrı ben
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
NÀz ü sitiġnÀyı a ôÀlim bıraú
ÓÀlime gel èayn-ı èinÀyetle baú
Oldum aman ġarúa-i nÀr-ı firÀú
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Var mı benim gibi bir ÀlÀm-keş
Úays ile FerhÀd’a hemÀn oldum eş
Yanmadayım èaşú ile tennÿr-veş
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
Ùaġa düşürdi beni ferdÀ-yı èaşú
Mest ü òarÀb eyledi ãahbÀ-yı èaşú
Yaúdı ciger-gÀhımı sevdÀ-yı èaşú
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
275
Metnin orijinalinde bu beyit yok.
355
VII
Saèdi-i zÀr ol mehe mecbÿrdur
èAşúı ile yanmaġa meémÿrdur
Dil daòı mÀnende-i tennÿrdur
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
108a
FÀéiú-i Enderūnì
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
I
Óasret-i rÿyuñ ile ey bì-vefÀ
Beyt-i òüzndür baña cÀy-ı ãafÀ
Bulmadı dil sÿz-ı ġamından rehÀ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Oldı mekÀn èaşú ile ùaġlar baña
Külòen olur hicr ile bÀġlar baña
ÓÀlimi gÿş eyleyen aġlar baña
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
Ùaġa düşürdüñ melegim sen beni
èAşúıñ ile farú idemem ben beni
Dÿr ideli sen kereminden beni
356
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
Eyledim èaşúıñ ile terk-i diyÀr
Başıma ġayrı bu cihÀn oldı ùar
Sÿz-ı ġamıñ óÀlim ider ÀşikÀr
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Düşdi göñül èaşú ile aġdan aġa
äaldı firÀúıñ beni ùaġdan ùaġa
äabra mecÀl úalmadı ãaġdan ãaġa
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
FÀéiú’a eyle kerem ey rÿy-ı mÀh
äubó u mesÀ itmedeyim Àh ü vÀh
Göklere dÿd-ı şererim çıúdı Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
108b
èİzzet Mìr
Müfteèilün Müfteèilün FÀèilün
357
I
Áh ki gösterdi baña sen mehi
Başıma teng itdi bu nüh òar-gehi
Gitdi özümden eåer ü Àgehi
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
II
Virdi bu rüsvÀlıġı ben bì-dile
Gör ki düşürdi beni dilden dile
Uġradı göñlüm ne yaman müşküle
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
III
ZÀr-ı diliñ keşfine yoúdur mecÀl
Derd bu kim ãabra da ùÀúat mecÀl
Oldı cevÀb idene óÀlim suéÀl
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
IV
Luùfını úahr ile idüb rÿ-nümÀ
GÀh şeh eyler beni gÀhì gedÀ
Óürmeti çeròüñ ki idem iştikÀ
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
V
Sìnemi pür-Àteş idüb dem-be-dem
Dìdemi eşk ile ider seyl-i rem
358
Her şerer-i úaùre disün ben dimem
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VI
Úalmadı øıèf olalı ùÀúat-şiken
Derd-i dili şeróe mecÀl-ı süòen
Şeróalarım söyledi açub dehen
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
VII
Áh-ı seóer-gÀh işidüb nÀ-gÀh
ÓÀl-i dil-i zÀrımı ãormuş o mÀh
Söylemiş èİzzet iderek Àh Àh
Áh mineèl-èaşúı vü óÀlÀtihì
Aóraúa úalbi bì-óarÀrÀtihì
MÀ naôarüèl-èaynı li-àayrıküm
Aúsamu bièllÀhü ÀyÀtihi
111b
Óaøret-i Sürūrì
Müfteèilün FÀèilün Müfteèilün FÀèilün
1
Muãóaf-ı kerìm ü kelÀm-ı ÒudÀ èAlì
NÀme-i úadìm imÀm-ı hüdÀ èAlì
2
Kevn ü mekÀna maùlaè-ı enver MuãùafÀ
Yaèni ki ÀftÀb-ı ezel-i Murtaøa èAlì
3
Áh hezÀr-ı èÀleme buldı úamu ôafer
359
[…….]276 didi ãıdúla bir kerre yÀ èAlì
4
[…….]277 Àferìniş tesbìódir bu kim
[…….]278 aèlÀ Muóammed ãallu aèlÀ èAlì
5
[…….]279 ÀsumÀñ velÀyetdir olmaġa
[…….]280 Óaúú’a Àyìne-i enbiyÀ èAlì
6
Öz vücÿd görmez idi çeşm-i kÀéinÀt
[…….]281 èademde olmasa bedr-i dücâèAlì
7
[…….]282 Sürÿri dÀmen-i Àl-i èabÀyı kim
[…….]283 dest-gìr ola dÀéim saña èAlì
111b
Óaøret-i VìrÀnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
LÀ-feta illÀ èAlì’dir faøl-ı Óaúú YezdÀn’ımız
LÀ-feta illÀ èAlì’dir şÀhımız merdÀnımız
2
LÀ-feta illÀ èAlì’dir vird-i õikrim her zamÀn
LÀ-feta illÀ èAlì’dir dildeki mihmÀnımız
3
LÀ-feta illÀ èAlì’dir server-i abdÀlımız
LÀ-feta illÀ èAlì’dir rÀhımız erkÀnımız
4
LÀ-feta illÀ èAlì’dir nÿr-ı èayn-ı kibriyÀ
LÀ-feta illÀ èAlì’dir ãÿret-i RaómÀnımız
5
LÀ-feta illÀ èAlì’dir evliyÀ vü enbiyÀ
276
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
278
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
279
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
280
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
281
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
282
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
283
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
277
360
LÀ-feta illÀ èAlì’dir dìnimiz ìmÀnımız
6
LÀ-feta illÀ èAlì’dir Àl ü evlÀd-ı èAlì
LÀ-feta illÀ èAlì’dir nÀùıú-ı ÚuréÀn’ımız
7
LÀ-feta illÀ èAlì’dir uşta nuùúum ser-te-ser
LÀ-feta illÀ èAlì’dir defter-i dìvÀnımız
8
Vìrani abdÀl dilinde lÀ-feta illÀ èAlì
LÀ-feta illÀ èAlì’dir ãıdú ile sübóÀnımız
111b
Úayġusuz
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
1
‘Alì’dir küll-i şeyé pÀdişÀhı
‘Alì’dir cümle başların külÀhı
2
‘Alì’dir MuãùafÀ’ya yÀr ü hem-dem
‘Alì’dir dillerüñ zaòmına merhem
3
‘Alì’dir pÀk iden cümle diyÀrı
‘Alì’dir Aómed’iñ hem yÀdigÀrı
4
èAlì öñinde CebrÀéil úodı baş
èAlì úıldı çü sırrı èÀleme fÀş
5
èAlì’niñ muştına doymadı Òayber
Anuñçün adı anıñ dindi Óaydar
6
Ayaġı tozı göze tÿtiyÀdır
èAlì sultÀn-ı cümle evliyÀdır
7
‘Alì’dir serveri Àòir zamÀnıñ
‘Alì’dir mìri kevn ile mekÀnıñ
8
èAlì Úaf’dan Úaf’a ùutdı cihÀnı
361
‘Alì’dir cümle diller dÀstÀnı
9
‘Alì’dir maôharı Óaúú-ı cÀna cÀnÀn
‘Alì ãÀóib keremdir pÀy-ı èOsmÀn
10
‘Alì’dir Úayġusuz göñlünde mihmÀn
‘Alì’dir ay ve gün nÿrıyla ìmÀn
112a
Óaøret-i VìrÀnì
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
1
‘Alì’dir noúùa-i evvel hidÀyet
‘Alì’dir Àòiri nÿr-ı vilÀyet
2
‘Alì’dir hÿr-ı èÀlem õÀt-ı muùlaú
‘Alì’dir úadere óikmet kerÀmet
3
‘Alì’dir ãÿret-i raóman èAlì’dir
‘Alì’dir şÀfiè-i rÿz-ı úıyÀmet
4
‘Alì’dir fÀèil-i muòtÀr èAlì’dir
‘Alì’yi sevmeyen cÀnına laènet
5
‘Alì’dir ey VirÀnì tende cÀnıñ
Kim anı sevmedi laènet beġÀyet
112a
Óaøret-i Nesìmì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Gözüñ aç gör kim ey ùÀlib èAlì bu èÀleme server
Muóammed èaşú ile deryÀ èAlì’dir úıymeti gevher
362
2
Muóammed èÀleme kÀn oldı èAlì nuùú beyÀn oldı
Aña sırlar èayÀn oldı èAlì’dir òˇÀce-i Úanber
3
Alì’dir cümleniñ cÀnı Muóammed’dir anıñ kÀnı
Óaúìúatdir anıñ şÀnı èAlì’dir yÀr-ı peyġamber
4
HezÀrÀn dürlü cünbüşler èAlì emri ile işler
Varır yazlar gelür úışlar èAlì’dir cism ü cÀn-perver
5
Ne bilsün cÀhil ü nÀdÀn Muóammed yÀ ‘Alì kimdir
èAlì nÿrıyla enverdir ùoúuz eflÀk heft kişver
6
Bilür mi her òarÀbÀtıñ Muóammed’le èAlì õÀtıñ
Muóammed ãÀóib-i dìndir èAlì’dir cümleden bihter
7
èAlì evvel èAlì Àòir èAlì ôÀhir èAlì bÀùın
èAlì nÿrıyla enverdir zemìn ü ÀsumÀn yekser
8
èAlì’dir cünbüş-i her cÀn èAlì’dir maôhar-ı SübóÀn
èAlì raóìm èAlì raóman èAlì’dir cümle reh-ber
9
èAlì vÀóid èAlì aòad èAlì ferd ü èAlì ãamed
èAlì’dir cümleye raómet èAlì’ dir şÀfiè-i maóşer
10
èAlì’ dir ol velìuèllÀh èAlì’dir maôharuèllÀh
èAlì nÿrından ey vÀllah münevver işbu heft-aòter
11
èAlì sulùÀn èAlì SübóÀn èAlì cennet èAlì RıêvÀn
èAlì dìndir èAlì ìmÀn èAlì’dir sÀúi-i kevåer
12
èAlì’dir Óaydar-ı kerrÀr ol oldı òalúa-ı Òayber
èAlì’dir úÀtil-i küffÀr èAlì’dir mìr-i her leşker
13
Nesìmì’nin dil ü cÀnı münevverdir èAlì nÿrı
èAlì vÀlì èAlì èÀlì èAlì’dir õÀt-ı peyġamber
112a
363
Óaøret-i VìrÀnì Baba
MüstefèilÀtün MüstefèilÀtün
1
Diñle zebÀnım cÀn ile dilden
İde lisÀnım medó-i velÀyet
2
Düşme gümÀna úılma bahÀne
èÁúıl-i pÀk ol ire hidÀyet
3
Aãlı èAlì’dir her dü-cihÀnıñ
Ferèi èAlì’dir cümle beyÀnın
4
Vaãfı èAlì’dir cümle èayÀnıñ
Var ise èaúlıñ eyle şehÀdet
5
Aómed ü Maómÿd sÀcid ü mescÿd
Úıble-i maèbÿd yaènì èAlì’dir
6
Añla cevÀbı görme èaõÀbı
İşte görindi rÀh-ı selÀmet
7
Nesl-i èAlì’ye eyle tevellì
Düşmen-i şÀha eyle teberrì
8
Ola bu fikrin úalmaya şirkin
Başına ine tÀc-ı saèÀdet
9
Óasan Òüseyn èallemèül-esmÀ
Eyle bu èilmi göñlünde peydÀ
10
Keåreti úo gel eyleme àavàÀ
Olmaya ãon dem saña siyÀset
11
Bendesi ol gel şÀh-ı şehìdiñ
Düşmeni ol gel Şimr-i Yezìd’iñ
12
Òanceri ur úıl ehl-i óasūduñ
Baàrına her dem itme èinÀyet
13
Zeynèül- èAbÀdır úıble-i ãÀdıú
364
BÀúır u Caèfer yolına èÀşıú
14
CÀnını úurbÀn ide ne lÀyıú
Oldı muóaúúaú ekåer şefÀèat
15
MusÀ-yı KÀôım ibn-i RıøÀ’dır
HÀdì-i vaódet Àl-i èabÀdır
16
Ál-i èAlì’den kim ki cüdÀdır
Başına úondı tÀc-ı nedÀmet
17
Çünki Takì’dir müémine mirÀs
İde tecellì görine ol õÀt
18
Nÿr-ı Taúì’den eyle gel iåbÀt
Refè ola senden ùabè-ı cehÀlet
19
ŞÀfiè-i maóşer yaàuña èAsker
Kim ki olupdur bende-i Óaydar
20
Ál-ı èAlì’dir şÀúì-i kevåer
Geçdi úamudan oldı ferÀàat
21
Mehdì-i devrÀn óüccet-i bürhÀn
Anda görindi ãÿret-i RaómÀn
22
Remzini añla ola gör insÀn
Úalmaya sende Àla òıyÀnet
23
PÀk-ı mücellì úÀlÿ belìden
Kim ki olubdur úul èAlì’den
24
Dönmedi hergìz şÀh-ı velìden
Anda bulındı nÿr-ı emÀñet
25
ZÀhid-i òod-bìn cÀn diñledir cìn
Ùutdı èAlì’ye kibriyle hem kìn
26
Düşmeni Óaydar oldı daòı beyn
CÀnına laènet eyle beàÀyet
365
27
Nefsine uyma gÿşına úoyma
Sözini hergiz diyu recìmiñ
28
Emrini ùutàıl Óayy-ı úadìmiñ
İde èAlì’den luùf u èinÀyet
29
Cìfe-i dünyÀ meyl iden aèmÀ
Kelb olur Àòir añlaya dünyÀ
30
Sırrını anıñ itmeye peydÀ
El çeke andan ide ùahÀret
31
èİsÀ-yı Meryem İbrÀhim Edhem
Taótını úoydı gör hele bir dem
32
Varı cihÀnıñ o oldı muókem
Eyledi èuzlet úıldı ferÀàat
33
BÀùın u zÀhir èilmine mÀhir
Kim ki adıdır ùayyib ü ùÀhir
34
Emr-i èAlì’dir evvel ü Àòir
TÀ vire Àdem faúre irÀdet
35
Bendesi olàıl şÀh-ı cihÀnıñ
NÀ-geh od içre yanmaya cÀnıñ
36
äÀóibi olàıl kevn ü mekÀnıñ
Óaúúını bil gel úıldım işÀret
37
İsm-i İlÀhi nÀm-ı èAlì’dir
Nÿş ide gör kim cÀm-ı èAlì’dir
38
Her neye baúsañ úamu èAlì’dir
Secde ile kim oldur èibÀdet
39
Bende-i şÀh ol şems ile mÀh ol
Sen de bu sırra añla agÀh ol
39
Hem ùoàrı yüri ùÀlib-i rÀh ol
366
Çıúma úaùÀrdan çekme êalÀlet
40
Ey Vìran abdÀl söyle nedir óall
Ùutdı cihÀnı cehl ile deccÀl
41
Faúr u fenÀ ol eyleme ihmÀl
Eyleye himmet şÀh-ı velÀyet
112b
Óaøret-i VìrÀnì
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
1
èAlì’dir èÀlemüèl-àaybuñ ãıfÀtı
èAlì’dir cümleniñ vechinde õÀtı
2
èAlì úıldı èayÀn maènÀ berÀtın
èAlì fetó eyledi her müşkilÀtı
3
èAlì bünyÀd idübdür ey pìr-i nÿr
Úamu şeyde görinen şeş cihÀtı
4
èAlì’dir var iden erkÀn u èÀlem
Ser-À-ser var olan buña åenayi
5
èAlì’yi sevmek imiş ey VirÀnì
Úamu èÀşıúlarıñ ãavm u ãalÀtı
112b
Óaøret-i VìrÀnì
367
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
1
Gel ey müémin bize iúrÀr èAlì’dir
ÓaúÀyıú èilmine esrÀr èAlì’dir
2
èAlì nesli durur Óasan Óüseyn
èAlì Zeynüèl- èAbÀ settÀr èAlì’dir
3
Muóammed BÀúır u Caèfer ü KÀøım
èAlì MusÀ RıøÀ CabbÀr èAlì’dir
4
Taúì veya Naúì èAskeri Mehdì
Ser-À-ser derdlere tímÀr èAlì’dir
5
Úamu eşyÀ vücÿdında óayÀtı
èAlì’dir sÀúi-i ebrÀr èAlì’dir
6
èAlì’dir dürr-i yek-tÀ õÀt-ı muùlaú
Şerìki yoú hümÀ deyyÀr èAlì’dir
7
Ey VìrÀnì úande varub èazm úılsañ
Görinen göz göre dìdÀr èAlì’dir
113a
ÒatÀyì
Mefāèìlün Mefāèìlün Faèūlün
1
Yaúın bil ebced-i bürhÀn èAlì’dir
BeyÀn-ı tevóìd-i ÚuréÀn èAlì’dir
2
Muóammed MièrÀc’a vardıàı gice
Úapuda gördigi arslan èAlì’dir
3
Çıúarub yüzügiñ virdi nişÀne
Óaúìúat bildigi sulùÀn èAlì’dir
368
4
Óaú ile úıldı ùoúsan biñ kelÀmı
Nice yüz biñ sırı sırdan èAlìèdir
5
Şerìèatle ùarìúat hem óaúìúat
Bunlarıñ keşfini yazan èAlì’dir
6
Çıúarub yeryüzünden göge ol dem
İledüb getüren RaómÀn èAlì’dir
7
Görüb yer üzre bir künbed yaãınmış
èAcÀyib künbed-i óaêrÀn èAlì’dir
8
İçinde söylenüb sırr-ı óaúìúat
Úurulmuş maóşer-i mìzÀn èAlì’dir
9
Yüriyüb ilerü úapuyı úaúdı
Aña kimsin diyü ãoran èAlìèdir
10
Birisi úalúuben úıldı tevaøøuè
Biri úırú biri devrÀn èAlì’dir
11
Birine çaldı úan úırúından aúdı
Hem oldur neşteri çalan èAlì’dir
12
Getürdi bir üzüm sÀéil öninden
Eline òÀtimüñ viren èAlì’dir
13
èAcÀyib remz içinde úaldı Aómed
Rumÿzı gösteren alan èAlì’dir
14
Ezildi şerbet ol dem içdiler hem
Yüzigi gösteren nişÀn èAlì’dir
15
İçildi şerbet virildi dil-bend
Cürèadan èÀşıúı òayrÀn èAlì’dir
16
Bu maènìde èAlì sırrın yaúın bil
ÒavÀric gözine sinan èAlì’dir
17
Özini ãatdıran úullar yolına
369
Yedi ey óaùrı mihmÀn èAlì’dir
18
Getürdi kef-i dest úopdı semÀè
Buları mest iden mestÀn èAlì’dir
19
Yoà idi èarş ü kürs ü levó ü úalem
Óaúìúat mìzÀnıñ úuran èAlì’dir
20
ÒaùÀyì òastanıñ püşt ü penÀhı
DevÀsız derdlere dermÀn èAlì’dir
113b
Óaøret-i VìrÀnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Müéminüñ úalbinde rÿó u cismle cÀndır èAlì
Kaèbe-i Óaúú’dır cemÀli vech-i sübóÀndır èAlì
2
Hem şerìèat hem ùarìúat hem óaúìúat maèrifet
Áyet-i èilmüèl-yaúìn hem sırr-ı ÚurèÀn’dır èAlì
3
Seyyid-i sÀdÀt-ı èÀlem Àl-i Ùahadır yaúìn
KÀéinÀtıñ muècizÀtı sırr-ı pinhÀndır èAlì
4
äÀóibÀn-ı tíà u düldül seyyid-i úamer benÀm
ŞÀh-ı merdÀn şìr-i YezdÀn mìr-i meydÀndır èAlì
5
Yeryüzünde oúınur ismiñ èAlì’dir yÀ velì
Gökde oúurlar melekler nÿr-ı YezdÀn’dır èAlì
6
Kim èAlì’yi bilmedi melèÿndur merdÀndan
Cennet èAdeniñ viãÀli óÿr RıêvÀn’dır èAlì
7
Ey VirÀnì medóini yÀd eyle gel her ãubó u şÀm
KÀşif-i sırr-ı velÀyet şìr-i YezdÀn’dır èAlì
113b
370
MìåÀlì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey göñül aç èaynını gel MuãùafÀ’ya bìèat it
SÀúi-i Kevåer èAlìyyüél-MurtaøÀ’ya bìèat it
2
Maórem-i Aómed Óadìce óÿr-ı cennÀt-el-naèìm
Zevc-i Óaydar FÀùıma òayrüèl-nisÀya bìèat it
3
Gel Óasan ol şeh-süvÀr-ı ãaf-şikenden baàla èahd
ÁfitÀb-ı dìn-i Óüseyn KerbelÀ’ya bìèat it
4
Der-gehinde òÀk-pÀy ol şÀh-ı Zeynüèl- èÁbidiñ
Mìm Muóammed maôhar faøl-ı ÒudÀ’ya bìèat it
5
Caèferi ol Caèferi ol Caèferi ol Caèferi
Mÿsa-i KÀôım èAlì MÿsÀ RıôÀ’ya bìèat it
6
Gel tevellÀ úıl Taúì ile Naúì’ye èaşú ile
èAskerì yaèni Óasan mìr-i livÀya bièat it
7
Mehdi-i ãÀóib-zamÀn ol ser-firÀz-ı kÀéinÀt
KÀşif-i künz-i künÿz kibriyÀya bìèat it
8
Ey MiåÀlì cümle bunlar maènide bir nÿrdır
İki ãanma gel ùarìú-i enbiyÀya bìèat it
114a
RÀsim
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Hey ne melèÿn-ı ÒudÀ’dır ol Yezìd ibn-i pelìd
ÒÀnedÀn-ı ehl-i beyte eyledi miònet şedìd
2
ŞÀh-ı Óüseyn KerbelÀ kim MuãùafÀ’nuñ cÀnıdır
Úorúmayub Óaúú’dan nice úıydı aña úavm-i Yezìd
3
Laènet eyle rÿz u şeb sen ibn-i SüfyÀn kÀfire
371
Ey muóibb-i Àl-i Óaydar kim ola èömrüñ mezìd
4
äofta
söyleseñ Àyet-i óadìå
Nerm olur mı ol pelìdüñ göñli seng yÀòÿd óadìd
5
Ger dilersen sÀúi-i Kevåer èAlì’ye intisÀb
Söyle RÀsim dem-be-dem laènet èAlì úavm-i Yezìd
114a
Óaøret-i Nesìmì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Göñül şÀd ol melÿl olma cihÀnıñ yoà-ı varından
Demi òoş gör çün èÀúılsan ne óÀãıl intiôÀrından
2
Bilürsin kim bir eski köpridir bu dünyÀ ey àÀfil
Nice şÀh u gedÀlar heb gelüb geçdi kenÀrından
3
Ne kim var yerde gökde heb èayÀn örtilüdür Óaúú’dan
Bilürsin kim ne vaúèadır nihÀnıñ ÀşikÀrından
4
Óaúìúat baórınuñ èilmüñ ne bilsün her ùahÀretsiz
Ki Cìbrìl-i emìn uçmaz bu deryÀnıñ kenÀrından
5
Nesìmì’nüñ sözüñ ey cÀn işidgil cÀn úulaàından
Ki sırrıñ Óaúú èayÀn itmiş èAlì’niñ zülfeúÀrından
114b
Óaøret-i VìrÀnì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
372
1
ZÀhid-i òod-bìni gör AllÀh’ı bilmez úandedir
Cennetüèl-mÀévÀyı ister rÀhı bilmez úandedir
2
İrmeyen ãavm u ãalÀtuñ remz ile aóvÀline
Püt-perestiş üzre beytullÀhı bilmez úandedir
3
Ùalmayan kendi vücÿdı baórine àavvÀã-teg
Bunca óikmet naúş-ı èilmuèllÀhı bilmez úandedir
4
“Men èarefle” cismini her kim ki bünyÀd itmedi
Úaldı ôulmet içre õÀtuèllÀhı bilmez úandedir
5
Levó-i maófÿôuñ ùılsımın her ki tÀévìl eylemez
Ádemüñ èaynında vechuèllÀhı bilmez úandedir
6
Görmeyenler ãÿret-ı Àdemde Óaúú’ı ÀşikÀr
èÁlem-i maènìde èarşuèllÀhı bilmez úandedir
7
İçmeyen Óıøruñ elinden çeşme-i Àb-ı óayÀt
Ey VirÀnì uşta faøluèllÀhı bilmez úandedir
114b
Seyfì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
BióamdillÀh ki İslÀm’ı delìlim MuãùafÀ geldi
Emìrim reh-berim şÀhım èAlìyyül MurtaøÀ geldi
2
İmÀmım ol kerem-kÀnı nice sevmeyeyim anı
Resÿlüñ úurretüèl-èaynı Óasan òulú-ı RıøÀ geldi
3
FedÀ olsun aña cÀnım ki oldur dìnim ìmÀnım
İki èÀlemde sulùÀnım Óüseyn-i KerbelÀ geldi
4
Aña ins ü melek bende her ednÀ bendesi bende
CihÀnuñ úuùbı èÀlemde èAlì Zeynèül- èAbÀ geldi
5
Muóammed BÀúır ol şÀhım İmÀm Caèfer durur mÀhım
Olardan Mÿsa-i KÀôım ki ol nÿr-ı hüdÀ geldi
373
6
CemÀlüñ úÀf ü el-ÚurèÀn yüzündür Kaèbe-i èirfÀn
Bulardan raómet-i raóman èAlì Musa RıøÀ geldi
7
Taúì şÀh-ı velÀyetdir Naúì nÿr-ı hidÀyetdir
Bular maúbÿl-i óaøretdir bize hem reh-nümÀ geldi
8
İmÀm èAskeri úıblem eşigi ùaşıdır Kaèbem
Yolında cÀn u baş virdim baña àÀyet ãafÀ geldi
9
Muóammed Mehdi-i Àòir gelür bir gün olur ôÀhir
O vaútüñ òÀrici münkir bu der-gÀhdan cüdÀ geldi
10
Behey dervìş gözüñ aç baú cihÀn bunlar ile revnaú
Bularuñ baãdıàı ùopraú gözime tÿtiyÀ geldi
11
Sözüñ Seyfì ilahìdir cevÀbıñ nuùú-ı şÀhìdir
Óaúìúat burc-ı mÀhìdir bu yolda pür-øiyÀ geldi
115a
VìrÀnì
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
1
Ezelden cÀnıma cÀnÀn èAlì’dir
Dilimde ol sebeb dìvÀn èAlì’dir
2
Úamu müéminleriñ úalbinde oldur
Ki ãadrında olan ìmÀn èAlì’dir
3
Vücÿdında gezen bu ins ü ciniñ
Naôar úıl èaşú ile gör cÀn èAlì’dir
4
Dü-èÀlemde ne var ÚuréÀn’da vardır
Oúu sen cümle ÚuréÀn èAlì’dir
5
Naôar úıl maèna-yı sebèüèl- mesÀnı
Ki bismillÀh er-raóman èAlì’dir
6
Cemè-i èÀlem bir noúùadan ìcÀddır
Olubdur noúùa-ı erkÀn èAlì’dir
374
7
VirÀnì òırmenin püşt ü penÀhı
Ezelden ol şeh-i merdÀn èAlì’dir
115a
FÀøıl Mìr Enderūnì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Şemè-i èaşú-ı Óüseyn’im èAlevì’yim èAlevì
Rÿó-ı aèdÀyı yaúar Àteş-i ehem èAlevì
2
KerbelÀ ehline bes ãÀèiúa-i kerb-i belÀ
Fırúamız oldı meded-kÀrı-ı Òaydar’la úavì
3
Ne revÀ rÀfıøı taèbìri muóibb-i ileh
Hem Yezìdì olana nisbet-i sünn-i senevì
4
Eylemiş Faøıl’ı bülbül gibi zÀr ü nÀlÀn
Ol iki àonce-i şüküfte-i bÀà-ı nebevì
115b
FÀøıl Mìr
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
NÀãıó úo èaşú içün baña pend ü naãìóati
VÀzgeç ki ben helÀkde buldum selÀmeti
2
Ol èÀrifim ki èaksine gitdim bu èÀlemüñ
Buldum êalÀlet içre ùarìú-i hidÀyeti
3
NÀ-kÀmlıúda gizlediler kÀm-rÀnlıàı
Zilletden iste var şeref-i èizz ü devleti
4
Şeyò-i riyÀ-fürÿşda esrÀr-ı Óaúú mı var
Rind-i piyÀle nÿşdan iste kerÀmeti
5
BÀùından it óaúìúat iåbÀtı cüst-cÿ
375
RÀh-ı òaùÀda gözle ùarìú-i iãÀbeti
6
Mecmÿèa-i vücÿdı heb itdim müùÀlaèa
TÀ ibtidÀ-i nüsòada buldum nihÀyeti
7
Vaódet-neşìn-i èÀlem-i àayb ü òafÀ iken
Görmüş geçürmişim èaraãÀt-ı úıyÀmeti
8
FÀøıl zamÀna ehl-i zamÀn heb àalaù-şinÀs
NÀ-ehle fÀş eyleme sırr-ı óaúìúati
115b
FÀøıl Mìr
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Efendi tevbe-i meyde åebÀt müşküldir
İdince pìr-i muàÀn iltifÀt müşküldir
2
Bu àamzeler bu revişler o şÿòda var iken
CihÀnda èÀşıú-ı zÀre óayÀt müşküldir
3
èİnÀyet-i ezeli dest-gìr olur yoòsa
BelÀ-yı keşmekeş-i òÀdiåÀt müşküldir
4
CefÀsına yoú iken iútidÀr bir şÿòuñ
Taóammül-i sitem-i kÀéinÀt müşküldir
5
Meger ki óaøret-i Óaúú eyleye merd yoòsa
Bu derdüñ bize FÀøıl necÀt müşküldir
116a
Óüseynì
Mefèūlü MefÀèìlün Mefèūlü MefÀèìlün
376
1
Bir tekyede mihmÀn ol var edeb ögren edeb
Teslìm-i baş u cÀn ol var edeb ögren edeb
2
MeydÀna úoy öziñi ùut pìrleriñ sözini
Aç göñlini gözini var edeb ögren edeb
3
Gözin Fırat idegör göñlüñ miréÀt idegör
Özini õÀt idegör var edeb ögren edeb
4
Cümleniñ alçaàı ol sersemi sürcli ol
Söziniñ gerçegi ol var edeb ögren edeb
5
Mürşìdiñ ile òÿb ol AllÀh’ına maóbÿb ol
SettÀrüèl-èuyÿb ol var edeb ögren edeb
6
ÓüseyniyÀ èÀşıú iseñ èaşúı ile yanıú ol
äıdúı ile ãÀdıú iseñ var edeb ögren edeb
116a
Óaøret-i Naúşì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
ÒiùÀb-ı èallemüèl- esmÀ rumÿzı sırr-ı insÀndır
KitÀba noúùa-i evvel óaúìúat ehl-i èirfÀndır
2
LisÀn-ı èilm-i esrÀrıñ o kim fehm eylemez remzin
Görinür ãÿrata insÀn velì maènìde óayvÀndır
3
Olar kim óarf-i eşyÀdan oúurlar vaódetin èilmin
Çıúarlar aradan anlar bu maènÀ özge seyrÀndır
4
Geçen kim ol gümÀn ebrÿ girer meydÀn-ı èaşú içre
Başın ùob eyler èÀşıúlar anıñ kim zülfi çevgÀndır
5
Diler bir demde úatl eyler ser-À-ser èÀlemiñ òalúıñ
Yazılmaz bir nefesi cürmi rıøÀ-yı óükm sulùÀndır
6
BinÀ-yı dest-i úudretdir yıúılmaz bilmiş ol Naúşì
LibÀsın tÀzeler ancaú èaúıllar bunda òayrÀndır
377
116a
Óaøret-i Nesìmì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
áazÀdan bir gice nÀ-gÀh èaceb sırr-ı ÒudÀ gördüm
Açıldı zübde-i bÀùın semekden tÀ semÀ gördüm
2
Naôar úıldım neler gördüm saña şeró eyleyem bir bir
Felekler üstine çıúdım melekden meróabÀ gördüm
3
MekÀnım lÀ-mekÀn oldı bu cismim cümle cÀn oldı
CemÀl-i Óaúú èayÀn oldı özüm mest-i liúÀ gördüm
4
Görindi bir serÀ perde içinde süròi-dil èÀciz
Bióakkın ÒÀlıú bì-çÿn muèallaú bir hevÀ gördüm
5
Kimi mestÀn-ı óaúanì kimi èuşşÀú-ı YezdÀnì
Kimisi õikr ider anı kimin ehl-i ãafÀ gördüm
6
Oların sÀúisi ãundı baña bir óurı ol meyden
Göñül pası cilÀlandı pesi nÿr-ı ÒudÀ gördüm
7
Bize Óaúú’dan nidÀ geldi ki maèsÿmlar maúÀmıdır
Behey èÀşıú ne maóremsin seni ehl-i bekÀ gördüm
8
Nesìmì ãaà-ı luùfuñdan bugün nÿr-ı tecellÀdır
Beni mest eyleyen dÀéim o meyde MuãùafÀ gördüm
116b
RÀsim Baba
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
378
1
Áh bu èÀlemde münÀfıú cevrini çekmek ne güc
Her kelÀm-ı zehr-nÀki dilde haøm itmek ne güc
2
èAşú ola her èÀşıúuñ kÀrı degil ãabr eylemek
Her maóalde tìà-ı aèdÀya boyun egmek ne güc
3
Çün dimişler gec geçenden kemlige iylikde ol
Her Yezìd’iñ itdiginden èÀşıúa geçmek ne güc
4
Baú òarÀbÀt ehline yÀriñ cefÀsıdır ãafÀ
Her cefÀyı òoş görüb de hem ãafÀ bilmek ne güc
5
Pek òarÀb oldı bu dervìş RÀsimüñ göñlü bu dem
Bu pelìd ibn-i pelìdiñ cevrini çekmek ne güc
116b
RÀsim Baba
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
äabrı güc derd ayrılıúmış oldum ÀgÀh ayrılıú
Yaúdı kül itdi bu cismim òÀh u nÀ-òÀh ayrılıú
2
Olmadıú başım nelerden arùa úaldı ùanıdım
Pek òarÀb itdi beni vallÀh billÀh ayrılıú
3
Her gice tÀ ãubóa dek aàlar göñül iñler göñül
NÀr-ı óasretle kebÀb itdi ciger-gÀh ayrılıú
4
Úande kim èazm eylesem bilmem ne óikmet ol yaúın
Bulmadım vuãlat yolın heb gitdigim rÀh ayrılıú
5
Şimdi RÀsim derd-mendüñ nÀle vü feryÀdı Àh
Ayrılıú Àh ayrılıú Àh ayrılıú Àh ayrılıú
117a
RÀsim Baba
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün Faèūlün
379
1
A AllÀh ismini yÀd eyleyen bulmaz fenÀ
B BilÀ-şübhe Muóammed MuãùafÀ nÿr-ı ÒudÀ
2
T TürÀb ol şeh-i èAliyyül-MurtaøÀnuñ èaşúına
æ æenÀ itsün seni èÀlemde her bay ü gedÀ
3
C CenÀb-ı Óaydarèda her kim maóabbet eylese
Ó ÓayÀtı buldı ol kimse memÀt irmez aña
4
Ò Òabìr oldıñsa ger faøl-ı èAlì’den sen bugün
D Delìlüñdür seniñ nÿr-ı èAlì rÿz-ı cezÀ
5
Õ Õerre deñlü bir kişi úılsa maóabbet Óaydar’a
R RaóìmèullÀh aña raómet idiser dÀéimÀ
6
Z ZebÀnım yÀd ider evlÀd-ı Óaydar medóini
S Seóerde söylerim Àh yÀ Óasan òulúèur-RıøÀ
7
Ş Şehìd-i KerbelÀsın ey Óüseyn ibn-i èAlì
ä äalÀt veès-selÀm ey nÿr-ı çeşm-i MuãùafÀ
8
ë ëalÀletden bizi úurtardı Zeynèül-èÁbidìn
Ù Ùarìúat ehline şÀh BÀúırı kÀn-ı vefÀ
9
Ô Ôuhÿr oldı şükür èÀlemde Óaúú meõheb bugün
è èAlì sırrıdır Caèfer-i imÀm pişvÀ
10
á áÀzi ol Yezìd ibn-i Yezìd’e ur teber
F FirÀú-ı KÀôım ile hem èAlì Mÿsaèer-RıøÀ
11
Ú Úulı ol şeh Taúì veya Naúìniñ merd iseñ
G Göñülden úıl Óasanèül- èAskeri’ye cÀn fedÀ
12
L LivÀsı oldı manãÿr on sekiz biñ èÀleme
M Muóammed Mehdì’dir bil kim olan ãÀóib-i livÀ
13
N Ne bilsün úadrini Ál-i èAbÀnıñ her Yezìd
V Vücÿduñ úıldıra Óaúú ol melÀèìniñ cüdÀ
14
H HidÀyet irdi Óaúú’dan bende oldı Óaydar’a
LÀmelif LÀ dimeyüz ìmÀnımız Ál-i èÁbÀ
15
Y Yeter RÀsim seniñ óaddiñ degildir söylemek
380
Söyledin bu derd-mendi èaşú-ı pÀk-i MurtaøÀ
117a
Müfìdì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey úaşıñ èunvÀnı “biésmiéllÀóiér-raómeniér-raóìm”284
Gözleriñ badamı èayn-ı óÿr cennÀtèün-naèìm
2
Ruòlarıñ şeftÀlisi cennetde bulmuş Àb tÀb
Laèl-i sìr-Àbıñ zülÀli kevåer-i dÀrèül-muúìm
3
äaçlarıñ “veèl-leyl” 285rÿyuñ “veèn-nehÀr” Àyetleri
Zülf-i şebboyuñ niúÀbı cehre-i ãanè-ı kerìm
4
Didim Àdem òayrına bir bÿse vir ey ùıfl-ı şÿò
Didi Óaúú’dan úıl óaõer “lÀ taúrebû mÀlel yetìm”286
5
Virme gel úÀfir raúìbe àamzeden óiããe didim
äal yüzüñden “lÀ yuóıbbu kulle keffÀrin eåìm”287
6
Naômımı baèøı maèÀrif ehl-i daòl itse ne àam
Óaúú kelÀmıdır ki fevú-i gül-i zì èilm èalìm
7
Ey Müfìd’i terk úıl sevdÀ-yı zülf-i dil-beri
Óaúú rıøÀsın baòşı gözle èinde ecr-i èaôìm
117b
Óaøret-i Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
284
Besmele olup esirgeyen ve bağışlayan Allah’ın adıyla manasına gelmektedir.
Leyl Suresi: Kuréan-ı Kerim’in 92. Süresi olup 21 ayetten oluşmaktadır.
286
İsra Suresi: 17/34 “ Rüştüne erişinceye kadar yetimin malına ancak en güzel şekilde yaklaşın, verdiğiniz sözü
de yerine getirin. Çünkü söz veren sözünden sorumludur.” manasına gelen ayette geçmektedir.
287
Bakara Süresi: 2/276 “Allah faiz malını mahveder, sadakaları ise artırır(bereketlendirir). Allah hiçbir günahkar
nankörü sevmez.” manasına gelen ayette geçmektedir.
285
381
Dil-berÀ “şemsèüê-êuóÀdır”288 sÀye-i ruòsÀrıñız
1
“Áyet-i Ùaha” 289vü “Yasin”290 ãÿret-i dìdÀrıñız
2
ÚÀmetiñ ùÿbÀ durur hem veèl-úalemdir úaşlarıñ
Heõihi cennÀt-ı èAden laèl-i şekker bÀrıñız
Sÿre-i “veèl-leyl” zülfüñ gözleriñ nièamuèl-baãìr
3
Lìk “sübóanelleõi”291 esrÀrdadır esrÀrıñız
4
Sÿre-i tevóìd oúurdım dem-be-dem iólÀã ile
NÀ-geh óüsniñi belÀdan ãaúlasun CebbÀr’ıñız
5
Úul kefi billÀòdır zikri Nesìm’i òastanıñ
Óaúú bilür kim şem-i vechuèllÀh’dır dìdÀrıñız
117b
FiàÀnì Der Óüseyn-i ŞehÀdet Güfte
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
ÒÀme-i úudretle yazdı naúş-ı bend-i KÀf u Nÿn
Óüsn-i òulú içre seni ser-defter-i mÀ yesterÿn
2
èÁşıú-ı ãÀdıú benem èaşúıñ yolında dil-berÀ
äıdk-ı daèvÀya delìl innÀ lenaónüés-ãÀdıúÿn
3
Len tenÀlüél-birre óattÀ tenfeúÿ dirsem eger
CÀn u dil terk iderim kül ledeynÀ muóøarÿn
4
MÀniè olaldan èadüvvler vaãfına virmez amÀn
Áyet-i sübóÀna èamme yaúavleèl ôÀlimūn
5
Bu FiàÀnì çeşm-i òÿn-rìz-i cefÀ-engìz iken
288
Duha Suresi: Kur’an-ı Kerim’in 93. Suresi olup 11 ayetten oluşmaktadır.
289
Taha Suresi: Kur’an-ı Kerim’in 20. Suresi olup 135 ayetten oluşmaktadır.
290
Yasin Suresi: Kur’an-ı Kerim’in 36. Suresi olup 83 ayetten oluşmaktadır.
291
İsrÀ Suresi: 17/1 “Kendisine ayetlerimizen bir kısmını gösterelim diye kulunu (Muhammed’i) bir gece
Mescid-i Haram’dan çevresini bereketlendirdiğimiz Mescid-i Aksa’ya götüren Allah’ın şanı yücedir. Hiç şüphesiz
O, hakkıyla işitendir, hakkıyla görendir.”manasına gelen ayette geçmektedir.
382
Eyledi teslìm-i cÀn innÀ ileyhi rÀcièÿn
118a
Óaøret-i Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Faølıña bel baàladım yÀ vÀóid ü ferd ü eóad
Cümleniñ maèbÿdı sensin dÀéimÀ óayy-ı ebed
2
Oúurum isminde “biésmiéllÀóiér-raómeniér-raóìm”
Ey ãıfÀtıñdır ãıfÀtıñ “Úul hüvÀèllÀhu eóÀd”
3
Evvel ü Àòir hüveél-óayyüéllezìsin lÀyemÿt
ÔÀhir ü bÀùın hüveél-bÀúìsin “AllÀhuéã-ãamed”
4
“Lem yelidsin” hem oúurlar ey “velem yüledsin”
“Lem yekün” õÀt u ãıfÀtıñdır “lehü kufven eóad”
5
Ol zamÀn kim luùf ile bir gevhere úıldın naôar
ÔÀhir ol gevherden oldı cümle eşyÀ bì-aded
6
ÚÀf ile nÿndan yaratdın on sekiz biñ èÀlemi
Úudretinden erbaèìn günde temÀm oldı cesed
7
Seyyidüñ göñlünde dÀéim senden özge nesne yoú
Ol faúìriñ hem dilinde her dem eydür yÀ eóad
118a
Faãìó
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Bu mÀtemde olan derd ile hicrÀna hevÀ olmaz
Bu feryÀd-ı Óüseyn’ide daòı èuşşÀk nevÀ olmaz
2
Óüseyn ile Óasan’dır ol resÿlüñ úurretèül-èaynı
383
Sevenler Àl ü evlÀdı eşiginden cüdÀ olmaz
3
TeberrÀsın tevelli bilen èuşşÀúa èaşú olsun
Ùarìúatde budur erkÀn buña illÀ vü lÀ olmaz
4
FaãìóÀ ne felek yaèúÿt rümmÀnıyla pür olsa
O mihr-i èÀlemiñ bir úaùre úanına bahÀ olmaz
118a
Óaøret-i Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Bu fenÀ dÀrına ey dil èuzlet itmişlerdeniz
Biri ãanmañız aña kim èizzet itmişlerdeniz
2
MÀl u mülki n’eyleriz biz faòri-sìret úıluşır
ÓÀl idüb kendimizi bì-èizzet itmişlerdeniz
3
Biz muóibb-i MurtaøÀ’yız hem Óüseyn’iñ úulıyuz
Nesl-i şÀh-ı evliyÀyı bìèat itmişlerdeniz
4
ÒÀrici millet degiliz bir turÀbìlerdeniz
Ol òarem-revÀn pelìde laènet itmişlerdeniz
5
Ey Nesìmì òÀk-pÀy ol gel èAlìnüñ yolına
ŞÀh-ı Óüseyn’iñ úullarına òıdmet itmişlerdeniz
118b
SezÀyì
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèÿlün
384
1
Ezelden baór-ı èaşúa ÀşinÀyız
Ebed biz àarú-ı gird-Àb-ı belÀyız
2
Olub derd-i muóabbetle giriftÀr
O şuòuñ èaşúına çün mübtelÀyız
3
ÙabìbÀ èaşúuñ ile òasta óÀliz
RevÀ cÿyında úapunda gedÀyız
4
CihÀĥuñ varlıàından olub ÀzÀd
Şehr-i èÀlem olub ehl-i fenÀyız
5
SezÀyì pÀdişÀhız tÀ ezelden
Ki zìrÀ bende-i Ál-i èAbÀyız
118b
Óaøret-i Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ehl-i ìmÀn işleriñ şol demde inkÀr itdiler
Çün Nesìmìyi Óaleb şehrinde ber-dÀr itdiler
2
ÚÀêılar fetvÀ virüb ben Óaúú’a bÀùıl didiler
Küfr idüb ìmÀna gelmez gelmege èÀr itdiler
3
Seyyid’e cevr idüben ôulm ile Óaúú’ı baãdılar
Aósen-i taúvìme gör kim nice inkÀr itdiler
4
Óaúú baña söyle didi emr itdi ben de söyledim
Sözlerim destÀn idüb èÀlemde tekrÀr itdiler
385
5
Bileyüb bıçaúlarıñ çünki tenime úıydılar
äaà iken ben èÀşıúı gör nice bìmÀr itdiler
6
äoydılar çıúardılar ol vaút Nesìmì’niñ tenin
Yas ùutub gökde melekler cümlesin zÀr itdiler
7
Ey Nesìmì vÀsıl olduñ hÀlik u raómÀna sen
Cennetü’l-me’vÀ bulduñ yerini gül-zÀr ettiler
119a
Óaøret-i Nesìmì
MefÀèìlün MefÀèìlün Faèulün
1
Anuñ kim dünyada bir yÀrı yoúdur
CihÀn mülki anuñsa varı yoúdur
2
Meåeldir iki úarpuz durmaz elde
Anuñ kim èaşúı vardır èÀrı yoúdur
3
Nice óayvÀn-ãıfat Àdem cihÀnda
Velìkin dili var dil-dÀrı yoúdur
4
Güzel úande ise àavàÀsız olmaz
Úızıl gül var mıdır kim òÀrı yoúdur
5
Nesimìden olursa yÀr bì-zÀd
Anuñ yÀrinden hìç bì-zÀrı yoúdur
119a
386
Óaøret-i Naúşì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Degildir Óaúú’ıñ ey zÀhid ãaúın medó itme dil-dÀrı
Ki bilmezsin èarif sırrın bu èaúlıñ anda yoú kÀrı
2
Bilenler işbu esrÀrı çeküb el kendüden cÀnÀ
İrer menzil-i maúãÿda olur ol cümleniñ varı
3
Reh-i èaşúında dil-dÀrın viãÀlin isteyenler çün
Özin maóv eyleyüb Àòir olur anuñ òarìdÀrı
4
Çeküb el cümleden cÀnÀ duran ÚÀf-ı úanÀèatde
Odur Sì-mürà veş şÀhım bugün ãayd eyleyen bÀrı
5
Rumÿz-ı sırr-ı vaódetden òaber-dÀr olmayan Naúşì
Özinden bì-òaberdir ol ne bilsün ol bu esrÀrı
119a
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey cemÀluèllÀh óüsnüñ muãóaf-ı vaãf-ı cemìl
èAnber-efşÀn sünbülüñ innÀ hedeynÀhüés-sebìl
2
Òaùù-ı müşkìnüñle ruòsÀruñ beyÀnında bugün
Didi er-raóman èaleèl-èarş istivÀ Rabb-i cemìl
3
Leblerüñ devrinde yazmışdır zümürrüd óaùùla
Dest-i úudret-i maènÀ èaynen tesemmi selsebìl
387
4
Gelmedi ketm-i èademden òilúate kevn ü mekÀn
TÀ kelÀmuñ kÀf u nuùúuñ nÿn olmadı kefìl
5
Mıãr-ı cÀmiè óüsn-i Yÿsuf’dur ki şevúinden anuñ
Çeşme-i çeşm-i ZüleyòÀ aúıdır deryÀ-yı Nìl
6
èAlemèül-àaybuñ ãıfÀtı ãÿret-i Àdemdedir
Uş kelÀmèullÀh-ı nÀùıú şeró-i bürhÀn delìl
7
Ey Sürÿrì èallemèül-esmÀ-i Àdem sendedir
N’ola ger taóãìl-i èirfÀn itse senden Cebraéìl
119b
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey boyuñ TubÀ lebüñ kevåer yüzüñ bÀà-ı naèìm
Laèl-i cÀn-baòşuñ muùalsam gevher-i genc-i úadìm
2
èAlemèül-àayb itdi çün ÚuréÀn’ı vechinden beyÀn
Oldı Àdem biésmiéllÀóiér-raómeniér-raóìm
3
Óüsnüñe n’ola kelÀmèullÀh dirsem ey güneş
Kim elifdir úÀmetüñ zülf ü dehÀnuñ lÀm u mìm
4
èAnber-efşÀn sünbülüñ vaãfında ey cennet güli
Óaúú TeèÀlì didi kim heõÀ ãırÀù-ı mustaúìm
5
Şuèle-i innì enallÀhu ile ùoldı kÀéinÀt
Rÿşen oldı nÿr-ı ruòsÀrında çün nÀr-ı kelìm
6
Úaşlaruñ miórÀbına her kimse kim úılmaz sücÿd
388
äÿret-i RaómÀnı inkÀr eyler ol diyü recìm
7
Ey Sürÿrì lebleri devrinde zÀhid bÀdeden
Tövbe èarø eyler velì istiàfar AllÀhèul- èaôìm
119b
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
èAllemèül- esmÀ ki geldi Ádem’e AllÀh’dan
Ol kinÀyetdir beyÀn èilm-i faølèullÀh’dan
2
Kaébe-i óüsnüñde àamzeñ şeró idelden sìnemi
Leyletèül- MièrÀc’a irişdim kelÀmèullÀhdan
3
èAlemèül- àaybuñ ãırÀùèul- müstaúìmi ãaçuñ
Ehl-i cennet dir geçenler bu sebìèullÀhdan
4
Zülfüñ ol èAnkÀ-yı KÀf-ı lÀ-mekÀnıdır senüñ
KÀéinÀtı sÀyesi ùoldırdı ôıllèullÀhdan
5
Perde-i èizzet açıldı ãÿretinden Ádeméüñ
NÀzil oldı çün kelÀmèullÀh èarşèullÀhdan
6
ZÀhid-i òod-bìn úaşuñ miórÀbına úılmaz sücÿd
Gör ne şeyùÀndır ki yüz döndirdi vechèullÀhdan
7
Ey Sürÿrì ôÀhir u bÀùında gördük şübhesiz
Biz èAliyyel- MurtaøÀ’yı şÀh-ı nÿrèullÀhdan
120a
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
389
1
Ey muèanber úÀkülüñ şerói hadiyyüèl- muttaúìn
Laèl-i cÀn-bÀòşuñ beyÀñı raómetèül-èÀlemìn
2
Muãóaf-ı óüsnüñde òaùùuñdan kinÀyetdir tamÀm
Levó-i maófÿô-ı ilÀhı içre ÚuréÀn-ı mübìn
3
Zülf ü úaşuñ virdigi óüsni yüzüñde viremez
Giyse èarş üstünde raóman ãÿretin rÿóèul-emìn
4
Mescid-i AúãÀ’da úaşuñ Àyet-i fetó-i úarìb
Kaèbe-i aèôamda zülfüñ òalúa-i óableèl- metìn
5
Kimse bilmezdi nedir ãubó-ı ezel şÀm-ı ebed
Olmasaydı devr-i ruòsÀrında zülf-i èanberìn
6
Gözlerüñden ayetèullÀh nÿruñ şeróini kalıpp
Görmeyen gözlerde yoúdur neşée-i èaynèel-yaúìn
7
Ey Sürÿrì èAllemèül-esmÀ-i óüsni gösterür
Aósen-i ãÿretde faølèullÀh-ı Rabbèel- èÀlemìn
120a
Sürūrì
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Didi ki levó-i ruòumda nedir bu òaù-ı siyÀh
Didim ki muãóaf-ı nÀùıú durur kelÀmèullÀh
2
Didi ki küfr-i ser-i zülfüme getür ìmÀn
Didim ki “eşhedüenlÀileheillÀllÀh”
3
Didi ki zülfüm ucından nedir senüñ óÀlüñ
Didim ki ayaàa ãaldı meni bu baòt-ı siyÀh
4
Didi ki ãafóa-i óüsnimde bitdi müşgìn òaù
Didim ki èarş-ı mecìde düşdi ôıllullÀh
390
5
Didi ki secde-i óüsnüm günÀh imiş külli
Didim ki Sürÿrì’ye yegdür åevÀbdır bu günÀh
120a
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
ÁfitÀb-ı ùalèatuñdan çünki refè oldı niúÀb
UnzurūnÀ naútebis min nūrikum dir ÀfitÀb
2
ÚÀmetüñden òÀke zülfüñ düşdigin görüb oúur
Sidreden rÿóèul-emìn yÀ leytenì kuntu turÀb
3
Veh ne muèciz-nÀmedir óüsnüñ kim anı èaúl-ı kül
Eylemiş esmÀ-ı óüsni defterinden intiòÀb
4
èÁrıõuñla zülf ü úaşuñ ortasında òaùlaruñ
èArşdır üstünde raóman ãÿreti altında Àb
5
Gülşen-i óüsninde laèlüñden meni menè itme kim
äormışam cennetde ey óÿri ãabÀó olur şarÀb
6
Úubbe-i gerdÿna bu baór-ı fenÀda èÀúıbet
İètimÀd olurdı bÀúì olsa Àb üzre óabÀb
7
Ey Sürÿrì bismillaòirraómenirraóìm
Oldı Óaúú’dan tÀ ebed min èinde èilmèül- kitÀb
120b
Sürūrì
391
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey cemÀlüñ “úulhüvÀllÀh” vey yanaàuñ “veéê-êuóÀ”
ÚÀf ü el-ÚuréÀn ãaçuñdır ùalèatuñ bedrèüd-dücÀ
2
Sırr-ı “sübóÀnelleõi” eseri muèanber kÀkülüñ
Leblerüñ Rÿóèul- Úudüs úaddüñ dıraòt-ı müntehÀ
3
On sekiz biñ èÀlemüñ esrÀrını óarfen be-óarf
èÁrıøuñ levóinde yazmış kÀtib-i kilk-i úaøÀ
4
Òaùù-ı müşgìnüñle ruòsÀruñ beyÀnında senüñ
Óaúú TeèÀlì didi er-raóman èaleèl- èarş-ı istivÀ
5
Áteş-i innì enallÀhu ey beşer ãÿretli Óaúú
Pertev-i şemè-i ruòından gösterir nÿr-ı liúÀ
6
ZÀhidÀ gel ãÿret-i zìbÀya inkÀr itme kim
Dil-berüñ vechinde dir Àyìne-i gìtì-nümÀ
7
Ey Sürÿrì aşiyÀn-ı èarşa pervÀz idemez
Her kimüñ kim şÀh-bÀzı èaşúa olmaz ÀşinÀ
120b
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Men ki úaşuñ yayına peyveste úurbÀn olmışam
Muèciz-i şaúúèul-úamerden èarş-ı raómÀn olmışam
2
CÀn virelden èanber-feşÀn-ı sünbülüñ sevdÀsına
Ehl-i cennet ãÿretinde òaùù-ı reyòÀn olmışam
3
Vaãf-ı ruòsÀruñda ey Óaúú’ıñ kelÀm-ı nÀùıúı
Muãóaf-ı èaşúım beyÀn-ı sırr-ı SübóÀn olmışam
392
4
Áteş-i innì enallÀhu kim yüzünde görmege
VÀdi-i Eymen’de men MusÀ-i èİmrÀn olmışam
5
Zülf ü úaş u kirpiginden ey beşer ãÿretli Óaúú
KÀşif-i sırr-ı ùılısm genc-i ÚuréÀn olmışam
6
Çünki Óaúú’ı ãÿret-i Àdemde gördüm ôÀhirÀ
Men Mesìóim úÀtil-i deccÀl-i şeyùÀn olmışam
7
Ol Sürÿrì’yim ki faøluñ bendesi olalıdan
On sekiz biñ èÀlemüñ varına sulùÀn olmışam
121a
Óaúìúì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Maôhar-ı õÀtız ezelden ãÿret-i raóman biziz
Cümleye düşen delìl ü óüccet-i bürhÀn biziz
2
Ádem ü ÓavvÀ melÀéik sırrını fehm eyledik
èAllemèül- esmÀyı bildik kÀmil insÀn biziz
3
Rÿó-ı úudsüñ nefòasıdır nuùúımız èÀlemde kim
Mürdeler ióyÀ idüb cÀn-baòş iden cÀnÀn biziz
4
“Men èaref” sırrın bilelden bilmişüz Óaúú’ı yaúìn
Hem bilen hem bildiren ol ãÀóib-i èirfÀn biziz
5
Óıør-ı zinde Àb-ı óayvÀn içdi çün buldı beúÀ
Ôulmete düşme yaúìn kim çeşme-i óayvÀn biziz
6
äÿr-ı İsrÀfìl bizim eãvÀtımızdır şek degil
Óaşr u neşr u ùamu uçmaú óÿri vü RıêvÀn biziz
7
ÔÀhir ü bÀùın ne kim var yazdı levó üzre úalem
äaóf-ı TevrÀt u Zebÿr İncil ile FurúÀn biziz
393
8
On sekiz biñ èÀlemüñ oldı mekÀnı lÀ-mekÀn
Maôhar-ı nÿr-ı tecellì vÀãıl-ı YezdÀn biziz
9
Ey Óaúìúì gerçe kim faúruñ külÀhuñ giymişüz
Maènide lìkin óaúìúat efser-i şÀhÀn biziz
121a
Sürūrì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Faôl-ı Óaúú’dan kÀşif-i gencìne-i eşyÀ biziz
èÁlem-i taèlìm èilm-i èAllemèül-esmÀ biziz
2
Yol bulub Óaúú’dan èaleèl- èarş istivÀnıñ sırrına
äÿret-i RaómÀn’a irdik Ádem-i maènÀ biziz
3
Bizdedir çün nÀme-i min èinde èilmèül-kitÀb
SÀcid-i Kaèbe imÀm-ı Mescid-i AúãÀ biziz
4
Yaèni teévil-i kelÀm-ı ÀsumÀnı bizdedir
Óaccetèül- úÀéim ki işitdik dem-i èĠsÀ biziz
5
Leyletèül-MirèÀc’a biz zülf-i muèanberden irüb
VÀúıf-ı esrÀr-ı SübóÀnelleõi esrÀr biziz
6
Şuèle-i innì enallÀhu ile yandıú şemè-teg
VÀdi-i Eymen maúÀm oldı bize MÿsÀ biziz
7
Ey Sürÿrì faøl-ı YezdÀn’uñ beyÀnında bugün
İsm-i aèôam vechimizdir cÀmiè-i eşyÀ biziz
121b
Nesìmì
394
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Ey ãıfÀt-ı baór-ı õÀtıñ gevher-i õÀt-ı ÒudÀ
Maèden-i faøl-ı vücÿduñ ey resÿl-i kibriyÀ
2
Ádemüñ cismi vü hem vü cÀnı oldı gör
Seyyid-i kevneyn-i èÀlem ya Muóammed MuãùafÀ
3
äÿretüñ Ùaha vü Yasin ey resÿl-i muèteber
Feérteúib mÀfiés-semÀ ey dehÀnuñ úul kefÀ
4
Künt-i kenzüñ senden açıldı vücÿd-ı èÀleme
Ey beyÀn-ı èilm-i óüsnin ey delìl-i reh-nümÀ
5
äÿretüñ innÀ feteónÀ ey cemÀlüñ úÀf imiş
Ey ruòuñ şaúúaèl-úamer çün doàdı şemsüèê-êuóÀ
6
Ey yolı taúvìm sensin ey elem neşraó ãaçıñ
Ey yüzüñ çün úıl tebÀrek geldi sidrüèl-müntehÀ
7
Maèden-i cÿd u seòÀsın ey velÀyet meskeni
Hel etÀ şÀnıña geldi yÀ Aliyyüèl-MurtaøÀ
7
FÀùıma maèsÿm olubdur ey Óadìce muóterem
Ol biri óayrüèl-nisÀdır bu biri faòrüèl-nisÀ
8
Gel bu óayret baór içinde dalı sen gör kim neden
èAşú elinden aàu içdi şol Óasan òulúuèl-rıøÀ
9
FÀni nefsüñ gel elinden úurtar özüñ ey èazìz
Gel şehìd olmaú dilersen çün Óüseyn-i KerbelÀ
10
Ádem Ál-i èabÀèdır şems-i Zeynüèl- èÁbidìn
Şol Muóammed BÀúır idi maórem-i õüèl-kibriyÀ
11
Evvel ü Àòir hem oldur ôÀhir ü bÀùın hem ol
Caèfer ü äÀdıú u KÀôım hem èAlì MÿsÀ RıøÀ
12
Òüsrev-i kevn ü mekÀndır çün Taúì vü hem Naúì
MüctebÀdır muútedÀdır muútedÀdır müctebÀ
395
13
èAskeri dü-şÀh-ı kevneyn menbaè-ı luùf u kerem
Óaccetèül-úÀéim Muóammed Mehdi ol kÀn u vefÀ
14
Derd-mend oldı vücÿd-ı müstemendim sensizin
Her kime senden naôar oldı bulur èayn-ı şifÀ
15
Çün Nesìmi maòşerüñ óaşrinden içdi kevåeri
Sırr-ı keşf oldı úalubı buldı vaódet bÀ rehÀ
16
Ey münÀdi ey müdellel ey nidÀ-yı ùÀrhÀ
Ey ki yetmiş yedi óarfüñ istivÀ-yı kÀffehÀ
122a
Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Çün beni bezm-i ezelden eyledi ol yÀr mest
Ol sebebden görinür bu çeşme-i deyyÀr mest
2
Mest-i dergÀhım ne mest bu şarÀb-ı òayr-ı dÿn
äanma ey òˇÀce beni kim olmuşam efkÀr-ı mest
3
Şöyle mestim tÀ úıyÀmet daòı hüşyÀr olmazam
Çün beni vaódet meyinde eyledi ol yÀr mest
4
Rind-i úallÀşım mekÀnım gÿşe-i mey-òÀnedir
Gelmişim úÀlÿ belÀdan èÀşıú u òammÀr u mest
5
Cÿş úıldı èaúl-ı kül geldi vücÿda kÀéinÀt
KÀf ü nÿn emrinden oldı bu cihÀn yek-sÀr mest
6
İns mest ü cinn mest cümle bu vaóş u ùuyÿr
Áb mest ü bÀd mest ü òÀk mest ü nÀr mest
7
Cümle bu meydÀn olubdur bu cihÀn yek-bÀr mest
èArş mest ü ferş mest ü kevkeb-i seyyÀr mest
396
8
èAşú-ı sübòÀni meyinden vÀlih oldu ey dil
èArş u kürsì her dü-èÀlem bu úamer devvÀr mest
9
Ádem-i ÓavvÀ melÀéik óÿr u àılmÀn u beşer
Kevåer ü TÿbÀ vü RıêvÀn cennet ü dìdÀr mest
10
Nÿó DÀvÿd u SüleymÀn ü ÕekeriyyÀ Şuèayb
èİsa mest ü Mÿsa mest ü Aómed-i MuòtÀr mest
11
ŞÀh-ı merdÀn şìr-i YezdÀn pìşvÀ-yı ehl-i dìn
KÀşif-i sırr-ı velÀyet Óaydar-ı kerrÀr mest
12
EnbiyÀ vü evliyÀ vü etúìyÀ vü eãfiyÀ
Oldılar Óaúú meclisinde şöyle bì-hüşyÀr mest
13
ÚÀêı mest ü ãÿfi mest ü müfti mest ü ãÀfa mest
Cürèa-i èÀlem elestden müémin ü küffÀr mest
14
ÒˇÀce-i mey-òÀne mest oldı vü hem pìr-i muàÀn
Kaèbe vü büt-òÀne mest ü òırúa vü zünnÀr mest
15
Küfr imÀn mest oldı cümle èayn-ı yek-diger
èÁşıú u maèşÿú mest ü yÀr u hem aàyÀr mest
16
Münkirüñ inkÀr çün gitdi vü geldi (devr-i cÀm)292
äÿfi mest oldı bu meydÀn eyledi ÀvÀz mest
17
Cürèa-i èÀm-ı ilÀhi èÀlemi mest eyledi
CÀm mest ü bÀde mest ü sÀúi-i ebrÀr mest
18
Çün şarÀb-ı cÀn-fezÀ geldi bize òum-òÀneden
Oldı anuñ úaùresinden bu ser ü destÀr mest
19
Çeng ü def hem èÿd ney ser-mest olub ider fiàÀn
Bu òarÀbÀtuñ içinde söyleyen güftÀr mest
20
Mest olub söyler eneèl-óaú èaşú ile èÀlemde çün
Yaèni ki Manãÿr-ı èÀşıú ol bize ber-dÀr mest
21
Mest gir şehr-i èaşúa gör Óaú’ı anda èayÀn
äÿret-i òÿbÀn-ı èÀlem çÀr-sÿ bÀzÀr mest
292
Mecmuada okunamadığı için Nesimi divanındaki Ģekli yazılmıĢtır.
397
22
Yedi gök hem yedi deryÀ yedi muãóaf yedi òaù
Luùf u Óaúú’dan mest olubdur bìèat-ı cehÀr mest
23
Devlet-i dil-dÀre vÀãıl oldı bulduú da viãÀl
áaflet uyòusından oldıú çünki biz bìdÀr mest
24
Göñlümiz nÿr-ı tecellì cismimedir kÿh-ı Ùÿr
CÀnımız dìdÀra úarşu oldı MÿsÀ-vÀr mest
(Devr-i)293 Mehdì’dir hidÀyet eyledi ãÀóib-zamÀn
25
Vechini Faøl itdi ôÀhir gün gibi iôhÀr mest
26
Burúaèı yüzinden açdı õÀtını úıldı èayÀn
Eyledi kevn ü mekÀnı nÿr ile envÀr mest
27
Cennet-i èadnuñ gülistÀnında bülbüldür yaúìn
Naàme-i cÀn-sÿzı her dem eyleyin tekrÀr mest
28
Ey Nesìmì sırr-ı Óaúú’uñ maóremi sensin bugün
Söyledün úudret diliyle maèni-i esrÀr mest
123a
Nesìmì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Kevåerüñ èaynından aúar çeşme-i Àb-ı óayÀt
Ôulmetüñ devrÀnı ile aradan gitdi memÀt
2
DÀéimÀ Óaúú söylerim çün Faøl-ı Óaúú’dan olmışam
Óaúú menim hem mendedir Óaúú Àyet ile beyyinÀt
3
Ùÿbiyim hem selsebìlim hem menim cennÀt u óÿr
Hem şarÀbım hem ser-Àbım hem ãusuzum hem FırÀt
4
Hem menüm MÿsÀ ki Àteş hem menim Ànest nÀr
Hem kelìmüñ Tÿr’ıyım men hem temennÀyım necÀt
293
Mecmuada okunamadığı için Nesimi divanındaki Ģekli yazılmıĢtır.
398
5
Genc-i pinhÀnım bu sırrı men ne pinhÀn söylerem
Cism ü cÀn kün fekÀnım vÀcib ile mümkinÀt
6
Şemèiyim bu èÀlemüñ hem şemèine pervÀneyim
Mıãr-ı cÀmiè uş menim hem maèbed ile SÿmenÀt
7
Hem menim manãÿbe-i çaròı beàÀyet oynayan
Bir daòı oynamadın hem eylerim ben hümÀşÀt
8
Hem menim Mÿsì-i èİmrÀn hem menim Óaúú’dan kelÀm
Hem menim laèl ile mercÀn u şeker úÀndim nebÀù
9
Hem menim ins ü melek ü hem ademi òÀk eyleyen
Bulmuşam hem èarş-i Raóman cümle oldum kÀéinÀt
10
Levó-i maófÿôum óurÿfum ebcedim levóim daòı
Hem Òalìl’e Kaèbe oldum hem menim ãavm u ãalÀt
11
Ádemim hem Ádem’e úıldım sücÿd ez-emr-i Óaúú
Ùutmadı ol emri şeyùÀn-ı laèìn oldı memÀt
12
Müéminüñ úalbe ãafÀsı hem menim Ruóüèl- Úudüs
Hem ãıfÀtımdan olubdur èÀleme nÿr-ı necÀt
13
Hem menim óaşr ile maóşer hem menim yevmüèl-óisÀb
Hem bu yevmiñ sÀèati em olmuşam ehl-i kitÀb
14
Nefsini her kimse kim bildiyse Óaúú’ı bilür
èÁrif-i Rabb oldı her kim yanaydı bildi åebÀt
15
Bildi kim sensin Nesìmì senden özge kimse yoú
Her yañadan bildi hem sensin bu envÀr-ı õÀt
123b
Nesìmì
399
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Cennet u óÿrì menim kevåer-i ÙÿbÀ menim
NÀrı vü nÿrı menim hem ãusuzam hem FırÀt
2
Úıble-i imÀn menim ãÿret-i Raóman menim
Levó ile ÚuréÀn menim hem orucum hem ãalÀt
3
Óüccet-i bürhÀn menim MÿsÀ-i èİmrÀn menim
Yÿsuf-ı Kenéan menim Mıãr ile úand-i nebÀt
4
Genc-i nihÀn uş menim èayÀn-ı èayn uş menim
Cism ile cÀn uş menim vÀcib ile mümkinÀt
5
èArş-ı münaúúaş menim yolcı ile yol menim
Hem óasenÀt işlerim hem úılarum seyyiéÀt
6
Bay ile yoòsul menim yolcı ile yol menim
Kim ki bu manãÿbeyi oynamadı oldı memÀt
7
Mülk ile mÀlik menim muóyì vü hÀlik menim
Mürşid-i sÀlik menim èÀbid-i aãnÀm-ı LÀt
8
ÚÀf ile èAnúÀ menim Àb ile saúÀ menim
Cümlede ÓaúúÀ menim uşta bu şeş-cihÀt
9
Óaşr ile maóşer menim ãÀóib-i kevåer menim
Hem gezerim der-be-der kéehl-i zekÀtım zekÀt
10
Şemèile pervÀneyim óaãr ile dür-dÀneyim
Mescid ü mey-òÀneyim maèbed ile äÿmenÀt
11
Çerò-i muèallaú menim fÀèil-i muùlaú menim
Óaúú ile hem Óaúú menim Àyet ile beyyinÀt
12
Hem bitüren hem biten hem buyuran hem iden
Cümle menim cümle men dehr ile hem kÀéinÀt
13
Aósen-i taúvìme çün úılmadı şeyùÀn sücÿd
Uyma aña secde úıl laèneti nüh-tÀre sit
400
14
Kim ki dilÀ Àram ile èömrini ãarf eyledi
Her güni èìd oldı èìd her gice Úadir ü BerÀt
15
Müémine müémin durur gözgü arıt göziñi
TÀ göresin sen seni õÀt olasın hem ãıfÀt
16
Nefsini her kimse kim tanımadı şübhesiz
èÁrif-i Rab olmadı yetmedi ol bì-åebÀt
17
Kendi vücÿduñda gör ey Nesimì sen seni
Bildi yaúìn kendidir maôhar-ı envÀr-ı õÀt
124a
áazel- i RÀsiò-i Enderūnì
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
O şuòı itmedüñ bezm-i merÀm-ı rÀm ben úaldım
CihÀn müstaàrıú-ı luùf oldı bir nÀ-kÀm ben úaldım
2
MerÀm-ı èÀşıúÀnı òÀme-i baòşı yekün itdi
Temeyyüzde miåÀl-i noúùa-i erúÀm ben úaldım
3
Òabersiz bÿse-çìn olmaúdı neyse òaùùı fikrüñde
Ay aòşamdan ùoàub Àzürde-i hengÀm ben (úaldım)294
4
Úalanlar daòl olınmaz òalúa-i zülfinde cÀnÀnuñ
ÚıyÀs-ı nefs idüb bildim ki bir eyyÀm ben úaldım
5
Òaù-ı ruòsÀrı şöhret buldı itdikce siyeh-rÿluñ
Òulÿãum gün gibi ôÀhir iken bì-nÀm ben (úaldım)295
6
Olanlar şevú-i ãubó-ı vaãla nÀéil oldı vaútinde
Yine RÀsiò-i enìs baòt-ı reng-i şÀm ben úaldım
294
295
Bu dizede “úaldım” redifi yazılmamıĢ.
Bu dizede “úaldım” redifi yazılmamıĢ.
401
124a
áazel- i RÀsiò
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ne zamÀn zülf-i girih-gìri o şÿòuñ burılur
Dil-i miónet-zedeye èuúde-i òayret urılur
2
Göricek arada ebrÿları òÀl-i ceyşi
İki bÀzÿ gibi ãarsam diyü birden úurılur
3
Sükker-i laèl-i lebiyle kime ikrÀm idecek
Varub ol şÿòa ne taúrìb ile bilmem ãorılur
4
äavuluñ yoldan aman eşbeh adalım geliyor
Tìà-ı òÿn-rìz-i nigÀha nice úarşu durılur
5
ÒÀr u òÀşÀk-ı àamuñ gitmedi óavø-ı dilden
Bilmem ÀbÀna ne vaút mÀ-i muóabbet durılur
6
Sürme deşt-i hünere eşheb-i ùabèuñ RÀsiò
Ne úadar tìz ise reftÀrı yine tìz yorılur
124b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Zülfüñ dökicek nÀz ile ol mÀh cebìne
Seyr eyleyen ebr indi ãanur rÿy-ı zemìne
2
Diúúat ile baú kÀkül arasındaki òÀle
Düşmüş dolaşur şÀh-ı Óabeş kişver-i Çìn’e
3
ÜftÀdelerüñ gün yüzi hìç görmedi bir gün
Bilmem èaceb ey mÀh-ı münìrim sebebi ne
402
4
SÿzÀn ola yüz nÀz-ı àamuñla dil-i zÀrım
Külóen gibidir Àteş-i óasret ile sìne
5
Òÿn-Àb-ı dü-çeşmim variken şÀhid-i óÀlim
DaèvÀ-yı òulÿã-ı dile óÀcet ne yemìne
6
Luùf itdigüñ aàyÀra nümÀyÀn olınca
äalduñ yeñiden èÀşıúı bir Àh ü enìne
7
İmèÀn ile baú RÀsiò’e inãÀf it efendim
Gelmez mi görüb óÀlimi kÀfir daòı dìne
124b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
NÀvek-i àamzeye sìnem ne zamÀn úarşu ùurur
Her òadeng-i nigehüñ tÀ hedef-i cÀna urur
2
Baúıcaú óaşyet ile merdümek-i çeşmüñden
èAks ile göñlüme bir noúùa-i óayret oùurur
3
Gelemez úÀfile-i şevú ü feraó semtimize
ŞÀh-ı àam mülk-i dili leşker-i óasretle úorur
4
Yalıñız ben miyim Àteş-zede-i hicrÀnı
Sÿz-ı cevriyle nice cÀn u cigerler úavurur
5
Ki yaúar úaãr-ı dili seyl-i sirişkim RÀsiò
Ki şerÀr-ı elem-i sìne ile dìde úurur
124b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
403
1
äayd-ı mürà-ı dile òÀl-i ruò bir dÀne imiş
ŞÀh-bÀz-ı nigehüñ úaãdı hemÀn cÀna imiş
2
Aldadub yem dökerek ãoóbet iderdi evvel
Meger ol rÀóat-ı èÀşıú gibi bìgÀne imiş
3
İtdigi vaèdeye baú eyledigi ülfete baú
èAceb èuşşÀúta hercÀyi degil yana imiş
4
ÓÀãılı mÿm ãanurdum dil-i zÀrım bildim
Yanmaàa şuèle-i ruòsÀrına pervÀne imiş
5
Dilde cemèiyyet-i òaùır mı úalur ey RÀsiò
Zülf-i endìşeme engüşt-i àamı şÀne imiş
125a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Ümmìd-i viãÀlüñle göñül óayli yalandı
HicrÀn-ı ruòuñla ne yaman Àteşe yandı
2
Dil-bend-i ümìd olmaz idi vaèdine ne’tsün
èArø itdigi iòlÀã-ı firÀvÀna inandı
3
Fikr eyleriken dün giceyin sÀóil-i luùfuñ
ÒulyÀ idüb èummÀn-ı àamuñ miède bulandı
4
Dil-dÀre olub èÀrıøuña el mi deger hìç
Baàlatmaàa dil zülfine óaylì oyalandı
5
Taórìr idecek òÀl-i ruò-ı zülfini RÀsiò
Vaãf-ı deheninden úalemüñ aàzı ãulandı
125a
404
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Neşter-i àamzeñi ey meh reg-i cÀna daldır
Aradan luùf it efendim bu óicÀbı úaldır
2
Bezm-i endìşeye gelmişken amÀn ùurma ãaúın
DÀmen-i luùfına ey girye-i óasret ãaldır
3
Sìne-i ãÀfı anuñ şehd-i muãaffÀdan ãÀf
Leõõet-i laèli bal ama ne èacÀyib baldır
4
Gelme ãaórÀ-yı dile ey àam-ı óasret kerem it
Bari bir pÀrecik üftÀdeye meydÀn aldır
5
KÀsib-i güher-i iòlÀã-ı niyÀz ol RÀsiò
Dür-i nÀ-süfte-i eşküñ úazanılmış mÀldır
125b
áazel-i RÀsiò Efendi
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Göñülde mÀ-i muóabbet foúur foúur úaynar
Sirişk-i dìde-i óÀsret foúur foúur úaynar
2
Görüb èadüvv ile germ ülfet oldıàuñ o mehüñ
áamıyla girye-i óayret foúur foúur úaynar
3
O rütbe haøm idemez yÀr ile raúìbi göñül
Henüz miède-i àayret foúur foúur úaynar
4
KemÀl-i şìve ile evc-i nÀz-ı ülfetde
O mÀh-ı burc-ı leùÀfet foúur foúur úaynar
5
DehÀnını göricek teşne-leb olub RÀsiò
405
İnÀé-i dilde óarÀret foúur foúur úaynar
125b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Derÿn-ı dilde zaòm-ı òançer-i Àteş-feşÀn óızlar
Müjeñde bir ùarafdan mÿy-ı cism ãıyrı cınbızlar
2
Birer şìr-i ner oldı óamle-i pür-zÿr Àh ile
Düşince mìşe-zÀr-ı hicrine óaylì ùayaú sızlar
3
O meh-rÿ ùatmamışdır sūzen-i óasret nedir bilmez
áılÀf u úabøına reng-i ruò-ı zerdimle yaldızlar
4
Dem-À-dem òÿn-ı dilden ãu virür pinyÀl-ı òun-rìze
Anuñçün bu dil-i àam-òˇÀrı vaóşetle çuvaldızlar
5
Ne gÿnÀ fÀrià olsam da görince laèl-i mey-gÿnın
[……………………………………………]296
6
Gehi şehd-i òayÀl-i vaãl ile maòùÿù olur göñlüm
BinÀàÿş-ı tefekkürde gehi zenbÿr-ı àam vızlar
7
Ùulÿè itdikce evc-i fikre ol mÀh-ı cihÀn-tÀbım
Taóazzünle úaçar ebr-i óicÀba cümle yıldızlar
8
èArÿs-ı naômımı seyr eyleyen RÀsiòdir elbetde
Ser-À-pÀ ãaón-ı KÀàıd-òÀne’ye çıúmış bütün úızlar
125b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
296
Bu dize yazılmamıĢ.
406
1
Mürà-i hevesi lÀne-i endìşeden atdıú
Şimdi yeñi bir şÿò-ı hümÀ-meşrebe çatdıú
2
Sÿz-ı dili ÀåÀr-ı àamı ãanmasun ol meh
Daà-ı güheni beriki daà ile úapatdıú
3
Ser-mÀye-i dükkÀn-çe-i fikr idi viãÀli
PÀzÀr-ı ferÀàatde anı pÿla ãatdıú
4
ÓummÀ-yı àamuñ defè içün ey meh döke cÀnı
Biz neşter-i nefret ile óaylìce úanatdıú
5
Áteşlere düş eyledi RÀsiò teb-i hicri
SÿzÀn olaraú pister-i endìşeye yatdıú
6
Hep òÀùr-ı aóbÀb içün oldı bu şikÀyet
Gìsÿsı gibi şevke-i hicrÀnı uzatdıú
126a
áazel
MefÀèìlün MefÀèìün MefÀèìlün Feèilün
1
Óasende gerçi o mihr-i cihÀn melek gibidir
Döneklik itmede èuşşÀúına felek gibidir
2
NigÀh-ı luùfına ol ùıfluñ aldanub baúınur
SedÀd-ı merdüm-i çeşmim benim bebek gibidir
3
Viren óalÀveti şìrìn kelÀmıdır bezme
O şÀh-ı mülk-i melÀóat hemÀn nemek gibidir
4
èAdüvvi rÿ-siyehe cüzéi yüz virsen eger
Gözinde cÀy ider èaynı ile sinek gibidir
5
Gider mi úovmaà ile hìç raúìb-i kelb-nihÀd
407
O şuòÿñ ardına düşmüş gezer köpek (gibidir)297
6
Benim ol dil-ber içün çekdigim cefÀ RÀsiò
MürÀyì ãÿfìleriñ çekdigi emek gibidir
126a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
äarsam seni Ààÿşa alub boylı boyınca
Emsem lebüñ ey şÿò-ı şeker-òand ùoyınca
2
ÇÀk eylerim elbetde girìbÀn şekìbì
Bendüñ çözüb ol serv-i gül endÀmı ãoyınca
3
Ol úuzıyı çoú görme úoyında büyütürsem
äor baú ki ne çekdim anı ol óÀle úoyınca
4
Geh nerd-i belÀya düşürüb zÀr ider gehi
BÀzìçe-i gerdÿn uyar insÀna uyuyınca
5
ZÀà-ı siyehüñ èaynıdır aèdÀ-yı siyeh-rÿ
Kim beslese saèy eyler anuñ çeşmüñ uyuyınca
6
Çatsa n’ola başdan úara ol meh-veşe RÀsiò
N’eylersen it ey şeh diyerek vardı ãoyınca
126b
áazel
297
Bu dizede “gibidir” redifi yazılmamıĢ.
408
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Göñlüm o lÀle ruòdaki bÿy-ı vefÀsı yoú
Reng eylemekdür èÀdeti àayrı hevÀsı yoú
2
Kim gördi ise böyle didi vech-i ùavrını
Bir pÀdişÀh-ı mülk-i óüsndür èaùÀsı yoú
3
RÀh-ı ümìde sÀlik ider gördigin hemÀn
LÀkin feøÀ-yı vaède senüñ mÀverÀsı yoú
4
GÀhì teàÀfül eyler o meh gÀh nìm-nigÀh
èUşşÀú-ı zÀre hìç bu edÀdan belÀsı yoú
4
Óüsnüñ gören şuèÀè-ı meh ü mihri n’eylesün
Şemsüñ yanında şuèle-i şemèüñ øiyÀsı yoú
5
Ol meh ne rütbe şÿò-ı hezÀr-ÀşinÀ ise
Sìnem gibi ol àamzelerüñ ÀşinÀsı yoú
6
Ber-dÀde-i belÀ vü àama düşdi kim göñül
Mecnÿn’uñ anda şöhret-i ãìt ü ãadÀsı yoú
7
èArø-ı òulÿã itme èabeå ôÀlim oldıàuñ
Bir rütbe añladım ki begim àÀlibÀsı yoú
8
Bir ùavr idersin èÀşıúa kim düşmen eylemez
Ey meh bu rütbe èişve vü nÀzuñ ãafÀsı yoú
9
RÀsiò muóìù ol gel taèrìf idüb didi
Göñlüm o lÀle ruòdaki bÿy-ı vefÀsı yoú
126b
áazel
409
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Reşk virse çoú mı ãahbÀ-yı lebüñ raòt-ı dize
BÀde-nÿş-ı èaşúuña hem sÀúi hem mey hem meze
2
Úorúarım ol gerden-i mirÀta birden baúmaàa
Árzÿ-yı vaãla dÀéir belki bir ãÿret size
3
Meclis-i èuşşÀúa ey ãÀúi idüb èarø-ı cemÀl
Gel èaraúla naúl-i şeftÀlÿ ile bezmi bize
4
Eyle çirk-i iòtilÀùından raúìbüñ iòtirÀz
Döndürir kÀlÀ-yı úadr ü şÀnuñı eski yüze
5
Bir nigehle nÀle-i èuşşÀúuñ añlar óikmetüñ
Ol teàÀfül-sÀza hìç lÀzım mı àayrı cerbeze
6
Dönse çün pergÀr o şÿòuñ vaãlına üftÀdesi
Yan çizer baãub ayaú itmez temÀéil merkeze
7
Òalúa-veş úaldı der-i luùfında òˇÀhişle gözüm
BÀb-ı ümìdi viãÀl-ı yÀra dil oldı dize
8
Silk-i naôma güher-i vaãfuñ virir RÀsiò senüñ
Sübóa-i lüélüé gibi taósìn ile elde geze
127a
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
ÓÀl ü zülfinden teşekkì eylemişdük biz size
èÁúıbet başdan çıúarduñ yüz virüp raàmen bize
2
äafóa-i levó-i òayÀle öyle naúş oldın ki sen
Úudreti yoúdur dil-i zÀruñ anı bozub çize
3
Yoú şuèÿr-ı nuùúa úudret bir işÀretle gezer
410
Döndi èaşúuñla göñül ey şÿò sersem dilsize
4
Ôulm-i àamzeñden şikÀyetler iderdim ben saña
Bir gice ey şÀh-ı òÿbÀnım otursaú diz dize
5
Al ele luùf eyleyüb ãadrane-veş göñlüm ki sen
Silk-i naôma güher-i vaãfuñ senüñ RÀsiò dize
127a
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
PergÀr-ı ãunèuñ evveli Àòir degil midir
ÁåÀr-ı mümkinÀn devÀéir degil midir
2
DolÀb-ı iltifÀt medÀr-ı Muóammed’i
èÁãì ãuyında ümmete dÀéir degil midir
3
Alÿde sÀdegìligi sÿdı sirişke vir
Telò-Àb-ı tövbe şÿy-ı kebÀéir degil midir
4
Ol ser ü úÀmetüñ bu úadar nÀz u cevr ile
Taómìl-i minneti bize aàır degil midir
5
Münkirlere ièÀde-i maèdÿm ãÿreti
MirÀt-ı nev-bahÀrda ôÀhir degil midir
6
Álüfte teşne òÿşe-i engÿr kÀsede
äavmı fedÀ idüb çıúacak yer degil midir
7
äÿretdedir taèaddüd-i emvÀc æÀbitÀ
MaènÀ-yı baór-ı vaódete baú bir degil midir
127b
áazel
411
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
äıóòat-ı refìú rÀh-ı misÀfir degil midir
BürhÀn bu müddeèÀya sÀfir degil midir
2
Medlÿl-ı vaøè fÀèide-i iştiúÀú iken
Kibrüñ kebÀde nisbeti ôÀhir degil midir
3
Òaãmına ehl-i èacz idemezse muúÀvemet
Tertìb-i inkisÀre de úÀdir degil midir
4
Olsa èaceb mi sÀl-ı èibÀdet fuøÿldan
Ser-mÀye-i vücÿd-ı èanÀãır degil midir
5
Olsun mı dil firìfte zìnet vücÿddan
Dÿş-ı ferÀàa şÀl u èabÀ yer degil midir
6
Ay-ı niãÀb-ı èÀúıbet endìşe-i umÿr
Ol daòı fikr àÀyete Àòir degil midir
7
ZÀhid úo ùaèn bì-mezeyi RÀşid’e ãaúın
Nÿş-ı mey itmesün dime şÀèir degil midir
127b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
CemÀl-i pÀkine mecbÿr bir dil-berde Àyìne
Yüzinden dÀéimÀ mesrÿr bir dil-berde Àyìne
2
ÒudÀ óıfô eylesün dest-i óaúÀretde úırılmaúdan
NigÀh-ı luùfına maàrÿr bir dil-berde Àyìne
3
PerìşÀnì-i óüsn-i ãÿret-i ÀmÀle bÀèiådir
äaúın kim olmaya meksÿr bir dil-berde Àyìne
4
Bulınmaz işte baú bir çıúsa böyle úıùèa-yı maùbÿè
412
Ber-i ãÀfuñ gibi billÿr bir dil-berde Àyìne
5
Ùayanmaz şìşedir óor úullanılmaz õÀtı nÀzikdir
Şu iki vechle maèõÿr bir dil-berde Àyìne
6
Şikest itseñ de dest-i iètibÀrından bıraúmazsın
ÒarÀb ama yine maèmÿr bir dil-berde Àyìne
7
Saèìd-ÀsÀ maãÿn olsun kederden her dü-èÀlemde
äafÀ-yı úalb ile meşhed-i bir dil-berde Àyìne
128a
áazel-i Taømìn-i èİzzet MollÀ
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
ÇÀr-ãad zaòme düçÀr olsa bulur çÀresini
ÙÀlièì yÀr olanuñ yÀr ãarar yarasını
2
Yüz bulub yüz úadar èÀşıú yüzine yüz sürmüş
Var ise luùfa sezÀ var ider ÀvÀresini
3
Gül yüzi geldi úoyub bÀde-i gül-sūòte gibi
ÒÀr-ı şÿò òÀr-ı àama bülbül-i àam-òˇÀrasını
4
Úıl úadar úılma naôar úıl ile úal beni bul
Ey ãabÀ bir aralıú gel ara zülf edasını
5
Göz göz olsa bile gözler mi gözi àayrı ùabìb
ÙÀlièì yÀr olanıñ yÀr sarar yÀrasını
6
Şekl-i teålìsde aãdım dür-i eşèÀra Saèìd
èİzzetüñ mıãraè-ı vÀlÀ-yı güher-pÀresini
7
Bir àazeldir iki taømìn-i müåelleå evc beyt
ŞÀèirüñ derÿn úılar dìde-i neôôÀresini
413
128a
áazel-i SÀbıú-ı Enderūnì
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
İtdi cülÿs taót-ı dile pÀdişÀh Àh
DÀà-ı derÿna açdı beni şÀh-rÀh Àh
2
Bedr-i münìri ãanma felekdir hilÀl iden
Ùutmuşdır ey başındaki dÿd-ı siyÀh Àh
3
Ola bahÀr-ı óüsnine úarşu fenÀda neş
Şevú eder oldı ãaón-ı dilinde giyÀh Àh
4
Gerd-i ruòında ôÀhir olan ceyş-i óaù degil
AóbÀr-ı óüsni eyledi şücūn siyÀh Àh
5
DÀmÀn-ı şÀm-ı zülfini çÀk itmek işimdir
Vaút-i seóerde eylese SÀbıú saña Àh
128b
áazel-i VÀãıf
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
O úudretden mükaóóal çeşmüñe dil-beste Àhÿlar
NigÀhuñdan oúurlar nusóa-i efsÿnı cÀdÿlar
2
Gice ser-mest iken gül-şende olmuş nükhet-i zülfüñ
MeşÀm-ı ehl-i èaşúı eyliyor taèùìr-i şeb-bÿlar
3
Naãìb-i ÀàniyÀdır iótiyÀc erbÀbınuñ naúdi
Olur deryÀya cÀrì ol sebebden sÿ-be-sÿ cÿlar
4
Óaúìúatde mecÀzı itme istièmÀl her yerde
Ruòuñ ister mi àÀze hìç diler mi vesme ebrÿlar
414
5
Muãannaè bir àazeldir Esèad’ı tanôìrdir VÀãıf
SezÀdır itseler taósìn bu naôma suòan-gÿlar
128b
áazel-i Esèad
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Dil-i Mecnÿn’ımı bend eyledi zincìr-i gìsÿlar
Ne efzÿn itdi bilmem sevdigim ol çeşm-i cÀdÿlar
2
Degil ÀvÀre-i kÿh-ı beyÀbÀn olma bìhÿde
Bütün dìvÀne-i çeşm-i fiten-sÀz gider Àhÿlar
3
Dil-i bìmÀr-ı Àteş-zÀrıma teésìrden úaldı
Efendim bÀr-ı zehr-i germi-i èaşúuñsa dÀrÿlar
4
Görinmez mÀverÀ-yı nÿr-ı òÿrşìd-i muóabbet kim
Bilünsün dildeki esrÀr-ı pür-sevdÀ-yı meh-rÿlar
5
Oúunsa bu àazel meclis müheyyÀ olsa Esèad’À
Úopardı her ùarafdan naèra-i mestÀne yÀ hÿlar
128b
áazel-i VÀãıf
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
Ele taúbìl-i leb-i laèl-i teri pay düşer
Dest-bÿsı düşemez düşse bize pÀy düşer
2
Düşmesün yoòsa òadeng-i nigehüñ sìnesine
Dest-i BehrÀm’dan ey úaşı kemÀn yay düşer
3
Keyf-i bÀdeyle kef-i dìde-i ser-òÿşuñda
415
Òançer-i àamzeñi kim görse deyüp hÀy düşer
4
Bölüb iúlìm-i dili alsa giray-ı àamzeñ
Çeşm-i Cengìz’üñe nìm ülke-i Noàay düşer
5
O meh muùrib uãÿliyle miyÀn-bendüñ atub
áurre-i óüsn ile evce çıúıyor ay düşer
6
äaramam vuãlatını itmeyecek istimzÀc
Baña iõn isteme ey şÿh saña rÀy düşer
7
Óüsne maàrÿr olub itme gedÀñı taóúìr
İètibÀrından olur dem ki begim pÀy düşer
8
Òayrı terk eyle ki şer itmeyesin dimek èabeå
Bir òayır ola muèÀdil dü şere cÀy düşer
9
VÀãıf ol mertebe zÀrım ki kef-i ney-zenden
Dem olur nÀle-i cÀn-gÀhım ile nÀy düşer
129a
áazel-i VÀãıf
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Her mÿyuñ arayub ùaradım şÀneden evvel
Yoú zülfüñe düşmüş dil-i dìvÀneden evvel
2
Bir şeb ki vire bezme øiyÀ şemèi cemÀlüñ
Kim cÀn atamaz Àteşe pervÀneden evvel
3
Rengìn bir edÀ var idi sende begenürdim
Ey şÿò bu reftÀr-ı levend-Àneden evvel
4
Saròoş olayım bir ayaú evvel diyü yÀruñ
Öpdim lebini bezmde peymÀneden evvel
5
Seyr eyler iken òÀl-i ruòuñ ùurraña düşdi
416
ÜftÀdeñe dÀm oldı göñül dÀneden evvel
6
Her ãubó çeker sìneye bir serv-i òırÀmı
ErbÀb-ı riyÀ ãubóa-i ãad dÀneden evvel
7
VÀãıf bu zemìn-i nevi èarø eyle muóìùe
Tanôìr ider ol RÀsiò-i ferzÀneden evvel
129b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
Óükm-i taúdìrde hÿşyÀr ile àÀfil birdir
Úısmet-i rÿz-ı ezel èÀlim ü cÀhil birdir
2
Sÿ-yı tevfìúde endÀze vü mìzÀn olmaz
Feyø-i MevlÀ’ya göre nÀúıã-ı kÀmil birdir
3
Úuvvet-i ùÀlièe baú istemez istièÀdı
Manãıb-ı devlete nÀ-úÀbil-i úÀbil birdir
4
Óaúú’a teslìm olagör saèy ile olmaz devlet
Olsa tevfìú-i ÒudÀ maúdem-i kÀhil birdir
5
Bir olur èadl-i İlahìde SüleymÀn ile mÿr
Der-geh-i Óaúú’da hemÀn şÀh ile sÀéil birdir
6
Gene erbÀb bilür ehl-i kemÀlüñ úadrüñ
Bezm-i cühhÀlde óisÀn ile bÀúıl birdir
7
èİzzetÀ raómet-i Óaúú nìk ü bede yeksÀndır
Yaàsa bÀrÀn-ı kerem baór ile sÀóil birdir
129b
áazel
417
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
áareøüñ óÀùır-ı bì-çÀreye şefúat degil
Bildüñ ey meh seni şimden gerü óÀcet degil
2
N’ola Mecnÿn gibi rüsvÀ-yı cihÀn oldumsa
Şehr-i èaşú içre bu işler yeñi èÀdet degil
3
Dile ÀyÀ ki o òÿrşìd-i kerem ùoàmaz mı
äubó-ı maùlab daòı ferdÀ-yı úıyÀmet degil
4
Ádeme böyle cefÀ lÀyıúèu-llÀh olmaz
Ser-i kÿyuñ ãanemÀ mÿcib-i cennet degil
5
áÀlib üftÀde düşmüşse teàÀfül elde
ÓÀlüñ èarø eyler o maúãÿdı şikÀyet degil
129b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
Mürà-i dil ãayd olacaú mertebe aómaú degil a
Òalúa-i zülf-i siyÀhı o mehüñ faú degil a
2
Seyr idüb raúã-ı òırÀmuñ nice azmaz ãofì
Gören ey meh seni oynar bile azmaú degil a
3
Ne úırarsın iki de bir de benim òÀùırımı
Göñlüm ey ùıfl-ı ziyÀn-kÀr oyuncaú degil a
4
Bu naãıl bÿs idiş ey zÀhid-i bed-òarcasına
O büt-i àonce-femüñ gerdeni úaymaú degil a
5
DÀstÀnım niçün ıãàÀdan idersin ibÀ
Úıããa-i èaşúdır ÀvÀze-i laúlaú degil a
6
Dil-bere cÀzibedir óüsn ü edÀdan maúãÿd
418
Mìve dir lÀzım olan nohuda yapraú degil a
7
Göñlüñ olursa da olmazsa da vaãla ãaà ol
VÀãıfuñ saña ricÀ itmesi muùlaú degil a
130a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Luùf it begim ÀàyÀr içün èÀşıú atılur mı
Áşıúla maóabbetde hìç èÀşıú atılur mı
2
Geç furtuna-ı óüzn ü àamı zevraú-ı meyle
Varken bu gemi úulzüm-i derde batılur mı
3
Yumşaú görinür şimdi ãuyı ol bütüñ amÀ
Bilmem ki alub göñlümi ãonra úatılur mı
4
Açub o güli dìde-i òalúa diken olma
Bir àonca içün çeşm-i hezÀra batılur mı
5
Çarparmı idüñ göñlümi ülfet ideyim de
Ádem peri-zÀdıyla úarılur úatılur mı
6
DevrÀn derilir bir yere èÀlem óasedinden
Ol mehle fülükde tek ü tenhÀ yatılur mı
7
DükkÀnda şièr meşú olamaz gel eve ögren
PÀzÀrda kÀlÀ-yı maèÀrif ãatılur mı
8
Gel baòå açalım èİzzet Efendi’ye suéÀl it
VÀãıf begüñ ÀåÀrı yabana atılur mı
130b
áazel
419
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Òam itdi úÀmetim ol çìn-i ebrÿ gösterişcekler
èİtÀb eyler yüzinde vech-i iósÀna görüşcekler
2
Ne ùÿùìden ne bülbülden işitdim bezm-i gülşende
O lüknetler o şeker òandelerle söylişecekler
3
Yüzin göstermemek yüz virmemekdir mihre maúãÿdı
İdüb destüñ niúÀb ol nÀz-ı naòvetle gülüşcekler
4
RevÀc-ı úadr-i óüsnüñ úaãd ider èuşşÀk-ı nÀlÀna
TecÀhül eyleşecekler bilişler bilmeyişcekler
5
HelÀk itdi beni bÀzìçe-i ùıflar seni èÁrif
äaded kÿy-ı niyÀz-ı vaãla geldikce çelişcekler
130b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
İtmedi gitdi eåer nÀle-i cÀn-gÀh saña
Meróamet virmedi mi Óaøret-i AllÀh saña
2
èÁúıbet èömrimi óüsniñ gibi itdüñ itlÀf
Úaldı ser-mÀye hemÀn Àh baña vÀh saña
3
NÀlem itmiş seni òˇÀbìde-i òˇÀb-ı naòvet
ÔannımÀ ninni gelür Àh-ı seóer-gÀh saña
4
Beni şÀd eylemedüñ bir kere inãÀf eyle
èAcabÀ n’eyledim ey ùÀliè-i bed-òˇÀh saña
5
Dögünür bì-òaberÀna reviş elbetde Saèìd
RÀh-ber olsa gerekdir dil-i ÀgÀh saña
420
130b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀrün FÀèilün
1
ZÀr u òˇÀr-ı mübtelÀ bir nÀy bir ben bir göñül
Şÿr u ser rüsvÀ belÀ bir nÀy bir ben bir göñül
2
ÒÀkièül-aóvÀl óÀki óÀl-i şÀkì-i melÀl
ÇÀk u bÀl u ibtilÀ bir nÀy bir ben bir göñül
3
Dil hevÀ-dÀr u fiàÀn muètÀd dìvÀn-ı nijÀd
Ser-nihÀd-ı her úaøÀ bir nÀy bir ben bir göñül
4
NÀle-zen cÀndan bezen elden ele dÀéim gezen
Bir mióen derd ÀşinÀ bir nÀy bir ben bir göñül
5
Zerd-rÿ vü merd ü óÿr verd u cÿ bülbül gibi
Derd-gÿ Àteş-serÀ bir nÀy bir ben bir göñül
6
Baàrı yanıú cevre úanıú luùfuña lÀyıú olan
èÁşıú-ı sÿziş nevÀ bir nÀy bir ben bir göñül
7
Pey-rev-i rÀéif rumÿzı kÀşif-i èÀrif Saèìd
VÀúıf-ı rengìn edÀ bir nÀy bir ben bir göñül
131a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
Dil şikest úıldı yine naòve-teg ey mÀh seni
Úorúarım incide bir Àh-ı seóer-gÀh seni
2
Baúmazam cümle cihÀn óÿri melekle ùolsa
Seni özler dil-i şeydÀ seni billÀh seni
421
3
Baú taóammül mi gelür ehl-i dilüñ çekdigine
İdeyim bir gicecik óÀlime ÀgÀh seni
4
Ne imiş rÀh-ı maóabbet görüb inãÀf eyle
Eyleyim ey dil-i miónet-zede hem-rÀh seni
5
Söyle cürmüm ne ezelden beni itmiş saña úul
Eyleyen mülket-i óüsne güzelim şÀh seni
6
YÀri incitmeme şarùıyla gelürsen ne güzel
Yoúsa dil-gìr iderim sìnede ey Àh seni
7
èAşúla óayli zamÀn ki èaceb üns itdüñ
èİzzet ol yÀrdan ayırmaya AllÀh seni
131a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀrün Feèilün
1
Úılıcı úanlı eli úanlı deliúanlı güzel
Deşt-i işveye èaşìret begi TürkmÀnlı güzel
2
Bir èabÀ-pÿş u yavuz atlı vü BaàdÀd pÿşili
èAlevì-kìş-i dervìş-dil-i èOåmÀnlı güzel
3
Göricek dÿrdan èuşşÀúa belÀlar úızarur
Şemseli Àl úapuù Àteşì úaftÀnlı güzel
4
Utanur görse eger óüsn-i edÀsın Şìrìn
Öyle ser-tÀ-be-úadem pür-edeb erkÀnlı güzel
5
İtmez iúbÀl-i ùabìèat ki sevem àayrileri
Var iken áÀlib o teg muèteber èunvÀnlı güzel
131b
422
áazel
MüteèfÀilün Feèÿlün MüteèfÀilün Feèÿlün
1
Yine zevraú-ı derÿnum úırılub kenÀra düşdi
Ùayanur mı şìşedir bu reh-i seng-sÀre düşdi
2
O zamÀn ki bezm-i cÀnda bölüşüldi kÀle-i kÀm
Bize óiããe-i maóabbet dil-i pÀre pÀre düşdi
3
Gehi zìr-i serde desti geh ayaàı úoltuàında
Düşe úalúa óaste-i àam der-i luùf-ı yÀre düşdi
4
İrişüb bahÀra bülbül yeñilendi ãoóbet-i gül
Yine nevbet-i taóammül dil-i bì-úarÀra düşdi
5
Meh-i burc-ı èÀrıøında göñül oldı óÀle mÀéil
Baña kendi ùÀlièimden bu siyeh sitÀre düşdi
6
Süzilüb o çeşm-i Àhÿ didi õevú-ı vaãla yÀ hÿ
Bu degildi niyyetim bu yolum intiôÀre düşdi
7
RÀh-ı Mevlevì’de áÀlib bu ãıfatla úaldı óayrÀn
Kimi terk-i nÀm ü şÀna kimi iètibÀre düşdi
131b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
ÜftÀdeligi bu dil-i vìrÀn yapa düşdi
Òum-òÀnede bir kÀfir-i óüsne ùapa düşdi
2
Laèl-i nemekìnüñ unudub sìnesin öpdim
MellÀó-ı maóabbet àalaù itdi şapa düşdi
3
Dil taóta-i meşú olmuş iken tìr-i cefÀya
423
Tatar nigeh-i àÀrete geldi çapa düşdi
4
Gitmezdi bileydi bu úadar semt-i òilÀfa
Şeyòüñ yolı mey-òÀneye vardı ãapa düşdi
5
æÀbit daòı çevgÀn-ı úalemle gezinürken
áÀlib yetişüb gÿy-ı edÀyı úapa düşdi
131b
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Çeşmüñde gerçi siór ü beyÀn söylerim saña
Vaãf-ı lebüñde ãıóóat-i cÀn söylerim saña
2
Sengìn-dilÀn u mıãraè-ı sengìn-i ehl-i derd
RÀh-ı suòende işte nişÀn söylerim saña
3
Bir gün olursan iki gözüm sende èaşúa yÀr
Bu mÀcerÀyı o zamÀn söylerim saña
4
Bu vaèd-i bÿse gibi şeker çignedi göñül
Şìrìn ü dil-nişìn yalan söylerim saña
5
EsrÀr-ı èaşú fÀş degildir ÒudÀ bilür
Bu rÀz bì-vuúÿf-zebÀn söylerim saña
6
Ey èaúl çÀre varsa eger derd-i èÀşıúa
Kimdir dil-i nizÀrım olan söylerim saña
7
äordum o şÿòa bÀèiå-i Àhuñ nedir didi
áÀlib tehÀlük itme inan söylerim saña
132a
áazel
424
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Ol àamze-i àurÿr ne èÀlemdedir èaceb
Hìç itmedi ôuhÿr ne èÀlemdedir èaceb
2
Olmaz bedìd Àyìne-i cÀm-ı Cem’de hìç
Ol sìne-i billÿr ne èÀlemdedir èaceb
3
äormaz ãafÀ-yı èÀlem-i Àb içre àamzesi
RindÀn-ı bì-óuøÿr ne èÀlemdedir èaceb
4
Nevbet deger mi meclis-i èuşşÀúa gelmege
Ol neşée vü sürÿr ne èÀlemdedir èaceb
5
Oldı hevÀ-yı zülf ile dil tÀrümÀr-ı àam
Cemèiyyet-i sürÿr ne èÀlemdedir bilmem
6
Fikr-i úadüñle fitne ãalaydı úıyÀmete
HengÀme-i sürÿr ne èÀlemdedir bilmem
7
Çoúdan sevÀd-ı úalb-i òarÀbına áÀlib’üñ
İtmez neşÀù èubÿr ne Àlemdedir bilmem
132a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
TÀb-ı sevdÀ-yı òaùuñ dirsem eger baòt utanur
Mebóaå-ı silsile-i zülf açılur söz uzanur
2
Leb-i laèli baña nuúl oldıàını naúl itsem
Mey-i gül-reng ile cÀm-ı Cem’üñ aàzı ãulanur
3
Gün ùoàar meclis-i èuşşÀúa şeb-i òayretde
Her ne sÀèat ki o òÿrşìd-i ãabÀóat uyanur
4
Ne gerek eyler isem dirhem-i dÀàı ìåÀr
425
Ser-i bÀzÀr-ı maóabbetde biri beş úazanur
5
Ol ider seyrini bu òÀne-i ãad-naúşuñ kim
äÀf Àyìne gibi gördigi renge boyanur
6
èAcebÀ dÀàdaàa-i cÀha düşen bì-çÀre
Terk-i ÀsÀyiş-i ser-mÀye-i devlet mi ãanur
7
Kec-nihÀdÀn bulur rÀst suòandan úuvvet
Pìr-i òam-geşte úadı gör ki èaãÀya ùayanur
8
Küleh işkeste siyeh mest ü şemşìr-be-dest
ÚahramÀn-ı nigeh-i çeşmüñe kimler ùayanur
9
Nice úızsun yüzümüz èarø-ı merÀm eylemege
O gül-i bÀà-ı óayÀ geh açılur geh úapanur
10
Ruò-ı gül-gÿnuñı öpdürmege vaèd itmişdüñ
Mekr ü Àlüñ dil-i dìvÀne ne bilsün inanur
11
Áteş-i èaşúda maóv itmege çÀr èunãurını
Dört yanında kemer-i àayreti merdÀn úuşanur
12
Úadr kemdir veli maènÀ-yı suòan ôÀhirdir
Ne úadar bilmese de òalú hüner-mendi ùanur
13
Vaút-i bÀzìçe-i àaflet mi olur ãandın sen
Vaút olur kim dil-i dìvÀne de ey çarò utanur
14
Lafô-ı rengìn degil cümle-i şìr-i ùabèım
Esb-i şebdìz-i úalem gördigi dem úan úuşanur
15
Óaøret-i Neşèet’e tÀ pey-rev olınca áÀlib
ÒÀme vÀdì-i belÀàatda daòı çoú ùolanur
133a
áazel
426
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
TÀr-ı zülfüñ olalı boynuma ey yÀr kemend
Micmer-i èaşúa yanar bu dilimiz hemçü sipend
2
Teşne-leb àonce-i pejmürde-ãıfat çeşme-i nÀz
LÀle-teg baàrı yanıú olmuşam ey cevr pesend
3
Güli ruòsÀrıña bir bülbül-i feryÀd-keşim
Serv-ÀsÀ çemen […….]298 oldum pÀ-bend
4
MübtelÀ-yı àam-ı hicriñe olub rencÿrum
Bu gelüb miål-i kemÀn úÀmetim ey serv-bülend
5
áayr ile yÀr oturub itme ãaúın ülfet kim
NÀz-keşlikde daòı var mı Fürÿàì’ye menend
133a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Çekdim yaúasın gerden-i aàyÀra yapışdım
áavàÀ büyüdi dÀmen-i inkÀra yapışdım
2
Sözüñle idüb kÀviş-i gencìne-i ümmìd
Bir åervet-i cÀvìde sebeb-kÀra yapışdım
3
MuótÀc-ı óacÀmet olacaú mertebe umdum
Germiyyet ile şìşe gibi yÀre yapışdım
4
Ümmìd-i nigÀhıyla ki nergiscilik itdim
Açıldı gözüm bir iki dìnÀra yapışdım
5
MestÀne òırÀmuñ göricek serv miåÀlì
ReftÀre mecÀl olmadı dìvÀra yapışdım
298
Mecmuada bu kelime tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
427
6
Şirretle raúìb üstüme vÀfir yalan atdı
Cürm ü günehim perçem-i dil-dÀre yapışdım
7
æÀbit gibi evvel alub eşmekle vuøūèı
äoñra öperek muãóaf-ı óisÀra yapışdım
133a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Geh bÀde içür zÀhide sÀúì geh èaraú baã
Mestim ùuramam dirse èaãÀsıyla ùayaú baã
2
Baãmaú ãadında bu gice muótesib ammÀ serv
Ey duòter-i rez meclise baãdırma ayaú baã
3
Bir tÀze úabaú baãdı ile meclis-i meyde
Ey muà-beçe mest-i óarìfÀne úabaú baã
4
Mey-òÀnede bir başına sultÀndır andal
Ey pìr-i muàÀn bir iki şÀh şÀne çanaú baã
5
æÀbit gibi pìrÀne düşüb vÀdi-i naôma
PÀy-ı ùaleb-i òÀme èaãÀsın úaúaraú baã
133b
áazel
428
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Òalú ãırtında görüb cÀme-i nev-èìd ideriz
Bizde pìrÀhen-i dÀà-ı àam-ı tecdìd ideriz
2
Vechi var didigimiz seng-i sütÿn ehli
Òıùùa-i salùanat-i óüsnüñe taòdìd ideriz
3
Yerde úalmaz gözimiz yaşı bizim şeb-nem-vÀr
Şevú-ı dìdÀruñ ile vÀãıl-ı òÿrşìd ideriz
4
áama cÀnım diyerek ãarılalım nÀza çeker
Sìneden belki bu taúrìb ile teèbìd ideriz
5
Pend-i Mecnÿn diñle ùÀliè-vÀr ü nemze
Nüóul-ı ùÿbayideyiz valih cÀvìd ideriz
6
BÀd-gìr açdı dile tìà-ı sitem luùf itdi
Şimdi ol revzeneden sìni-i tebrìd ideriz
7
Ebr-i nisÀn rebìè virdi cemÀdÀta óayÀt
Naàme-i ney bülbül-i taãvìrden ümmìd ideriz
8
DÀr-ı Óaúú’dır saña taóúìú bu vÀdi æÀbit
Bir daòı şimdi senüñ semtine taúlìd ideriz
133b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
N’işlesem nide dil-i óastama bilmem ne’tsem
Zehr ise işledemez zaòmına merhem itsem
2
Beni óummÀ-yı àam u mióneti çoú incitdi
Ùutsam ol şÿòı biraz örsilsem incitmesem
3
TÀ leb-i òavøda ùurmış varub ol serv-i revÀn
429
Varsam ardından uãÿl ile doúunsam itsem
4
Onma bitme dir iken ãÀèiúa-i Àteş-i Àh
DÀne-i eşk èaceb dir mi ki ölsem bitsem
5
Bu óarÀbÀtda æÀbit olamam sulùÀnım
Dil-i vìrÀnemi yapsañ da yıúılsam gitsem
134a
áazel-i Reşìd Efendi
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
NÀm-daş-ı óaøret-i ãadıú ekber-i õÀt-ı münìr
Yaèni bu Bekir Beg Efendi kim ol reviş øamìr
2
Remz-i pendiyle faúìre virdi bir zengin àazel
Tenbih-i ìmÀsı taómìs oldıàuñ bildim faúìr
3
emr destime aldım òÀmeyi
Úalb-i taómìsinde bir kÿb úahve-i şièrim şaèìr
4
Nezd-i èirfÀnuña èarø eylemege òaddim degil
Lìk reéy-i luùfı ile eyledim tanôìm óaúìr
5
èÁfiyetle Óaõret-i AllÀh ide èömrüñ füzÿn
Yoósa úalmaz çÀkerüñ úuãÿrına çün kim keåìr
6
Bir åenÀ-òˇÀn-ı şehen-şÀh-ı cihÀnım ãıdú ile
Bil bunı ez-dil ü cÀn bu èÀcizinden ey emìr
7
äaçma lÀf açma güõÀf úaçma şefÀfdır sözlerim
èAfv idüb her lafôımı noúãÀnıma òurde megìr
134a
áazel-i Nedìm
430
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Laèl-i nÀbuñ çÀşnì-senc-i iètÀb itmez misüñ
Luùf idüb úahr ile olsun bir òitÀb itmez misüñ
2
ÚÀmetüñ seyr eyle inãÀf it o bÀlÀ mıãraèı
ZÀhidÀ sen şÀèir olsañ intióÀb itmez misüñ
3
Perde-pÿş olduúda òaù ruòsÀruña fikret hele
İtdigin işlerden ey meh-rÿ óicÀb itmez misüñ
4
GÀh engüşt-i muòannÀsuñ gehi laèlüñ emüb
DÀne-i èunnÀb ile nÿş-ı şarÀb itmez misüñ
5
İşte ãubó oldı amÀn mestÀnesin kÀfir yeter
Baèd-ezin bir laóôa meyl-i cÀm-òˇÀb itmez misüñ
6
Yoú mı bir luùfuñ Nedìm-i zÀruña èìd üstüdür
Defter-i hicrÀnı cÀnım óesÀb itmez misün
134b
áazel-i Nedìm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Mest-i nÀzım kim büyütdi böyle bì-pervÀ seni
Kim yetiştirdi bu güne servden bÀlÀ seni
2
Bÿydan òoş renkden pÀkìzedir nÀzük tenìn
Beslemiş úoynuñda gÿyÀ kim gül-i raènÀ seni
3
Gülli dìbÀ giydüñ ammÀ úorúarım ÀzÀr ider
NÀzenìnim sÀye-i òÀr-ı gül-i dìbÀ seni
4
Bir elüñde gül bir elde cÀm geldin sÀúiyÀ
Úanàısın alsam güli yÀòÿd ki cÀmı yÀ seni
5
äandım olmuş ceste bir fevvÀreden Àb-ı óayÀt
431
Böyle gösterdi baña ol úaêê-i müsteånÀ seni
6
Ben didikce böyle kim úıldı Nedìm’i nÀ-tüvÀn
Gösterir engüşt ile meclisdeki mìnÀ seni
134b
NÀbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Saña beñzer felegüñ mihr-i dıraòşÀn mı var
Mihrüñ añılmaàa yanuñda meger cÀnı mı var
2
Áh idersin diyü incitme dil-i bìmÀrı
Derd-mendüñ meger Àh itmege dermÀnı mı var
3
Ceng-cÿyÀne o ser-mesti gören yollarda
Siper-endÀz-ı niyÀz olmadan ÀsÀnı mı var
4
Girih-i mÿ dil alur gerden-i kÀfÿr orada
Baúalım (şÀhlı)299 beyÀø üstine fermÀnı mı var
5
Aña göñlüm gibi Àyìne gerekdür NÀbì
Şehr içinde meger ol Àfetüñ aúrÀnı mı var
134b
Tanôìr-i æÀbit
299
Mecmuada “ĢÀhlı” kelimesi yazılmamıĢ. Burada metin tamiri yapılmıĢtır.
432
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
èÁşıúuñ dÿzaóa ber-vaúf olacaú cÀnı mı var
áallesi külòene işler dil-i sÿzÀnı mı var
2
İşitir àussayı úaldırmaà içün òÀùırdan
Çekelim et úulaàımı düre tÀbÀnı mı var
3
Beñzeseñ úanı gelür vechi ile bÀde içer
èÁşıúuñ beñzine bÀdeyle gelür úanı mı var
4
Yine dürr nÀzişi RıêvÀn-ı behiştüñ cÀnÀ
Dehenüñ gibi simÀùında nemek-dÀnı mı var
5
Şaóneden pìr-i muàÀn muà-beçesini ãaúınur
Yoòsa şeyùÀn alacaú kÀfirüñ ìmÀnı mı var
6
Óaøret-i NÀbì-i üstÀda naôìre dimege
æÀbit-ÀsÀ Óaleb’üñ merd-i süòen-dÀnı mı var
135a
NÀbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Beni dil-óasta görüb çeşmüñe nem gelmez mi
Ya peşìmÀni-i evøÀè-ı sitem gelmez mi
2
Sen de inãÀf it ey Àfet-i bìgÀne-nevÀz
áayr ile ãoóbetüñ insÀna elem gelmez mi
3
Heves-i kÀm ile biz bunca şitÀbÀn oldıú
O da ÀyÀ bize bir iki úadem gelmez mi
4
Ey düşen dÀèiye-i vaãf-ı dehÀn-ı yÀre
èAcebÀ òÀùırıña rÀh-ı èadem gelmez mi
5
RÀyegÀn olmaya mı yine metÀè-ı maúãÿd
433
NÀbiyÀ úÀfile-i luùf-ı kerem gelmez mi
135a
NÀbì
MeèfÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
İder cÿş-ı sirişkim dìde-i deryÀ-feşÀnumda
Rücÿè-ı mìlden kuól-ı mürekkeb sürme-dÀnumda
2
Benim ol genc-i dür nÀ-beste-i pür-gevher-i maènÀ
Ki yoúdur òˇÀbdan meràÿb çeşm-i pÀsbÀnumda
3
Lebüñ yÀdıyla zenbÿrÀne feryÀê itdigim şebler
Olur şemè-i èasel her mÿm yansa şemè-dÀnumda
4
Bi-óamdilèlÀh ki serv-ÀsÀ degilken mìveden èÀrì
Yine reng-i tefÀvüt yoú bahÀr ile òazÀnumda
5
İder gÿş eyleyen óussÀd naômuñ reng-i rÿyın zerd
Benim óÀãiyyet-i ikåìr var óüsn-i beyÀnumda
6
Baúiyye úaldı NÀbì köhne şÀhid-bÀzlıúlarda
Benim ancaú ser-engüştümde çeşmümde zebÀnımda
135b
Tanôìr-i æÀbit
MeèfÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Ne muãóafdır gül-i taãvìr-i óüsnüñ çeşm-i cÀnımda
Ne “bismillÀhdır” ol ãaçlı sünbül resmi yanımda
2
Çalışdım fetó-i úufl-ı õevúe dükkÀn-ı tenaèumda
Úalınca kÀrdan miftÀó-ı dendÀnım dehÀnımda
434
3
Taèarruø nÀòunın úaùè itdim imdÀd ben görüb èaynuñ
Kesildikce ùamaè ùırnaúları çıúdı benÀnımda
4
Güõeşte fitne-cÿ nev-resteye taèlìm-i cevr eyler
Ki ben dil-dÀde kÀna şöyle eylerdim zamÀnımda
5
Ne óelvÀlar yedirdi õevú-i taúlìd ile òÿbÀna
O lüknet çÀşnìsi ol büt-i şìrìn zebÀnımda
6
BenÀn-ı sÿzen-ÀsÀ kendüye ceõb itdi müjgÀnuñ
MelÀóat gibi mıúnÀùìs vardır nev-cevÀnımda
7
Gelen hem cevr ider hem bÀr-ı minnet yüklüdir æÀbit
Ne tÀb ü ne tüvÀn úaldı vücÿd-ı nÀ-tüvÀnımda
135b
NÀbì Efendi
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ol perìyi idelim gülşene daèvet gelsün
Gelmeden şevúi ile meclise zìnet gelsün
2
Úorúarım tövbeyi Àba düşürürsün zÀhid
Hele hengÀm-ı çemen mevsim-i èişret gelsün
3
ÁsyÀb-ı úadeóüñ úÀèide-i devri budur
Sen de ãabr eyle biraz tÀ saña nevbet gelsün
4
Leb-i sÀúì iledür leõõeti ãahbÀnuñ da
BÀde kim anda nemek olmaya laènet gelsün
5
Bed-duèÀ itmege úıymam saña ey åÿò ancaú
BÀàuña sebze-i ter çeşmüñe ãıóóat gelsün
6
Dirler aàyÀrı meõemmet nemek-i ãoóbetdir
Biz de àıybet idelüm meclise leõõet gelsün
435
7
PÀy-mÀl ol àam-ı devrÀna dimekdür NÀbì
Her kim eylerse duèÀ kim saña devlet gelsün
136a
NÀbì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Feèÿlün
1
YÀrüñ bilürüz bezmimize ragbeti vardur
AmmÀ ki zamÀnuñ gözedür sÀèati vardur
2
Bì-behre-i çerò ise de ìrÀå-ı meõellet
Kim yÀbdur erbÀb-ı hüner raàbeti vardur
3
Tebden bulamam farúını åıúletde raúìbüñ
Ancaú o úadar var ki tebüñ nevbeti vardur
4
Pìrehenini eylemiş aàyÀr ióÀùa
Dil-dÀre niyÀz itme göñül åıúleti vardur
5
BìmÀr ise de her ne úadar çeşm-i siyÀhı
èUşşÀúı perìşÀn idecek úudreti vardur
6
Çoú mı suòan-ı NÀbi’ye bu neşée-i teéåìr
RindÀn-ı òarÀbÀt ile çoú ãoóbeti vardur
136a
NÀbì
436
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Olmış esìr-i èaşú o perì nev-cevÀn iken
Yanmış firÀú-ı Àteşe ãad-óÀnmÀn iken
2
Olmış óayÀl-i yÀre dil-i ãÀfı cilve-gÀh
Kendi henüz ayìne-i èÀşıúÀn iken
3
ÁrÀmın eylemiş sipeh-i èaşú tÀr ü mÀr
èUşşÀú-ı zÀre kendüsi ÀrÀm-ı cÀn iken
4
Olmış zebÿn-ı àamze-i aàyÀrı bir bütüñ
MeydÀn-ı óüsne kendüsi ãÀóib-úırÀn iken
5
İtmekde şevú-i vaãl ile Àh-ı fiàÀnları
Gÿşı memerr-i leşker-i Àh ü fiàÀn iken
6
Óarf-i niyÀz gerd-i lebinden ôuhÿr ider
Temkìn-i nÀz kendüye bend-i zebÀn iken
7
Şevú-i úudÿm-ı yÀr ile olmaúda çÀr çeşm
áayre nigÀh-ı nÀzı yine der-miyÀn iken
8
Cevrinden eylemekde şikÀyet bir Àfetüñ
Dillerde kendi cevrleri dÀstÀn iken
9
Olmuş zamÀn-ı óüsnde ser der-hevÀ-yı èaşú
äaóbÀ-yı nÀz u naòvet ile ser-girÀn iken
10
Olmuş sirişk-i óasret-i cÀnÀna nÀvdÀn
MüjgÀn-ı nÀzı àamze-zen-i murà-ı cÀn iken
11
Olmuş bir Àfetüñ o da meftÿnı NÀbiyÀ
Óüsn ile kendi fitne-i Àòir zamÀn iken
136b
æÀbit
437
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Çerò tìmÀrını ser-best idüb ol nÀ-şÀduñ
Çÿbe-i tìşe idi baş úalemi FerhÀd’uñ
2
èÁúıbet derde ãataşdurdı serin ãanèatla
Kendi başına belÀdur hüneri üstÀduñ
3
Òançer-i àamze be-kef naùè-ı siyÀset ber-dÿş
ÚatliÀma boyun urmuş nigeh-i cellÀduñ
4
Gerçe àÀyetde laùìf eyledi naúşın ammÀ
Saña beñzetmedi nev-ãÿretine BehzÀd’uñ
5
Nüh-felek nÀm-ı belìàüñle mübÀhÀt eyler
İşte æÀbit ùoúuza çıúdı senüñ de aduñ
136b
NÀbì
MefÀèìlün MefÀèilün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
O dil kim sÀàar-ı bì-reng-i ãahbÀ-yı èalÀyıúdur
Anı leb-rìz-i çirk-Àb-ı mecÀz itmek ne lÀyıúdur
2
Tecerrüdle olur Ààÿş-ı vaãla pìrehen nÀéil
ÚabÀ-yı vaãldan maórÿm iden úat úat èalÀyıúdur
3
MünÀsib hem-zebÀn rÿşen-ger-i Àyìne dildir
áubÀr-ı çihre-i òÀùır úarìn-i nÀ-muvÀfıkdur
4
TevÀfuú ol úadar kimdir ki çeròüñ mihr ile mehden
Elinde iki naèli birbirine nÀ-muùÀbıúdur
5
Sebÿ-yı meyle ìbrìú-i vuøÿ bir òÀkdür ammÀ
Ne óikmetdür bilinmez biri ãÀlió biri fÀsıúdur
6
İnanma imtizÀcın seyr idüb bu çÀr-erkÀnuñ
438
Dem-À-dem birbirinüñ fırãatın gözler münÀfıúdur
7
Daòı kimden ümìd-i ãıdú idersin NÀbiyÀ bilmem
äabÀóuñ bir nefesde nıãfı kÀõib nıãfı ãÀdıkdur
137a
NÀbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Niyyetüñ eyledigüñ vaèdeye incÀze midür
Yoòsa úaãduñ dil-i zÀre sitem-i tÀze midür
2
Var mıdur sÿziş-i èaşú sende de pervÀne gibi
Yoòsa ey murà-ı çemen bir úurı ÀvÀze midür
3
İki per gibi ôuhÿr eyledi òaù rÿyuñda
Murà-ı óüsnüñ èacaba niyyeti pervÀze midür
4
Tìr-veş sen düşicek sìnesine aàyÀruñ
èÁşıúuñ úavs-ãıfat òiããesi óamyÀze midür
5
Áhdan perde çeker bÀàa hezÀrÀn NÀbì
Bu tedÀrik o gül-i perde per-endÀze midür
137a
NÀbì
MefÀèìlün MefÀèilün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Sipihrüñ gerdişin yÀd eyleyüb aòterden el çekdük
Yemüñ çìn-i cebìnin seyr idüb gevherden el çekdük
2
Bu bezmüñ ùÀlib olduú biz daòı ãahbÀsına ammÀ
Görüb ãÀúìde rÿy-ı imtinÀn sÀàardan el çekdük
3
Ùuyub meylin òazÀna şÀhid-i gül-zÀr terk itdük
439
Görüb destÀr-ı aàyÀr üzre verd-i terden el çekdük
4
Olub dil pÿte gibi tÀb-ı hicrÀn ile germ-ülfet
TemennÀ-yı viãÀl-i yÀr-ı sìmìn-berden el çekdük
5
äafÀ-yı òÀùır üzre olmayan iósÀnı n’eylerler
Görüb sÿz-ı derÿn-ı micmeri èanberden el çekdük
6
Virüb ser-rişte-i àavàÀya fayãal baót u ùÀlièle
FerÀàat eyledük şemşìrden òançerden el çekdük
7
Gelÿ-yı şìşe ile pÀy-ı òumla eglenüb NÀbì
GiribÀn-ı hevesden dÀmen-i dil-berden el çekdük
137b
áazel-i NÀbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Õevú àam-ı dilde midür dÀàda mı tende midür
Neşve bülbülde midür gülde mi gül-şende midür
2
Oldı sermÀye-i òayret baña bìm-i ümmìd
Bilemem eyleyecek girye midür òande midür
3
Oldı bÀzìçe-i èaşúında nihÀn òÀtem-i dil
Çìn-i zülfüñde midür sende midür bende midür
4
Gül hem açıldı hem ÀrÀyiş-i destÀr oldı
Bülbül-i bì-òaber ÀyÀ daòı şìvende midür
5
Ol tevÀøÿè anı mümtÀz-ı cihÀn itmişdür
Naòl-ı gül bÀàda bìhÿde ser-efgende midür
6
Dürr ü mercÀn bulunurmış ùutalım deryÀda
Bu úadar çìn-i cebìn ãatmaàa erzende midür
7
ÒÀh u nÀ-òˇÀh olur Àvìze gÿş-ı aóbÀb
440
NÀbiyÀ her àazelüñ böyle òoş-Àyende midür
137b
áazel-i VÀãıf Mìr
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
BìmÀr nigÀhuñ elemiyle dil-i èÀşıú
Virmez dil aàır òasta yatur üstüne ãaàlıú
2
Gördüñ mi mükÀfÀtı olub mest yıúılduñ
Kim didi saña òÀùır-ı èuşşÀúını baú yıú
3
Her gördigine çıúmaz idi óÀne-i òumdan
Bintüèl-èinebüñ olmasa ger meşreb açıú
4
Hem-şìrelerin şìre ãıúub bezm donatsun
Ey muàbeçe sen dìde rindÀna úoruú ãıú
5
Fırãatdur aman olmadan ol şÿò òaù-Àver
Öp oòşa ãıúışdur ıãır em laèlini ãıú ãıú
6
Ol lÀle óadeng Àteş-i èaşúına düşelden
Her dÀà-ı derÿn oldı birer tÀze şaúÀyıú
7
Söyle sebebin VÀãıf’a ey dil-ber-i èayyÀş
Çeşm-i siyehüñ mestde àamzeñ niçün ayıú
138a
áazel
441
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
ÚurbÀnuñ olam geçdi benim saña ãıcaàım
Serd oldı hevÀ çıúma úoyından úuzıcaàım
2
Aàlatma beni dÿd-ı dilim olmasun efzÿn
Sönmez gibi Ceyóÿn-ı sirişk ile ocaàım
3
Baú nÀle-i Àhÿ-menişe tevbe òaùÀya
MÀnend-i àazÀl aña yataà oldı úucaàım
4
Cÿlar gibi cÿyende-i dìdÀrı olurdum
Bilsem o serv-i úÀmeti úande bulacaàım
5
HemÀn ola tÀ şöyle ıãıñ Óaşmet-i zÀra
Serd oldı hevÀ çıúma úoyından úuzıcaàım
138a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Şeróa-dÀrÀn-ı àamuñ sìne-i èüryÀnına baú
Vech-i meşrÿó ile ser-defter-i hicrÀnına baú
2
èİlm-i ôÀhirde cedel-kÀr u àalaù-fehm olma
Ders-gÀh-ı óikemüñ nüsòa-ı èirfÀnına baú
3
äÿver-i pür-èiber-i èÀlemi seyr ise murÀd
Felegüñ nev-be-nev Àyìne-i devrÀnına baú
4
Bu temÀşÀ-geh-i èÀlemde èacÀyìb görilür
Aç gözüñ dìde-i èibret ile seyrÀnına baú
5
ÓaşmetÀ girye-i hicrÀna naôar-endÀz ol
èÁlem-i èaşúımuzuñ lücce-i èummÀnına baú
442
138a
áazel-i Óaşmet
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Úoçmaú isterseñ o şÿòı meclis-i rindÀna at
äÀèid-i èiãyÀn ãoñra gerden-i àufrÀna at
2
Almaàa ister ayaàuñ bÀde-i nÿşÀn-ı bezm
Süremez gül-gÿn-ı süvÀr-ı cÀm olan meydÀna at
3
Olmayam dirseñ eger reyyÀn-ı Àb-ı imtinÀn
Delv-i maúãÿdı çeh-i bì-àÀye-i óırmÀna at
4
èAşúa tebdìl eyle zìb zìver-i sÀmÀnuñı
ÒÀr òÀşÀk-ı sivÀ-yı úulzüm-i èummÀna at
5
Her gelen maèmÿr olur çünki òarÀbÀta göñül
Yapmaú isterseñ o şÿòı óÀne-i vìrÀna at
6
Ùaòta-i remmÀle döndük iàbirÀr-ı hecr ile
Úurèa-ı tesòìr-i Óaşmet daèvet-i cÀnÀna at
138b
ÙÀlib
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Úulúul-ı mìnÀ-yı hÀmÿş olmayınca bilmedim
Neşve-i ãahbÀ-yı medhÿş olmayınca bilmedim
2
Perde-i sÿzın nevÀ-yı bülbülÀn-ı èÀlemüñ
DÀàlardan gülşen-i gÿş olmayınca bilmedim
3
ÒÀme-i zer-tÀrını èüryÀn-ı vÀdì-i àamuñ
Áteş-i dilden şerer-pÿş olmayınca bilmedim
443
4
İntiôÀruñ başúa bir õevú-ı nihÀnı oldıguñ
ŞÀhid-i vuãlat der-Ààÿş olmayınca bilmedim
5
Fetó-i bÀb-ı èÀlem-i bÀlÀ-yı èaúlı ÙÀlibÀ
ÇÀk-sÀz-ı perde-i hÿş olmayınca bilmedim
138b
Óaşmet
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Nÿş-ı cÀm-ı bÀdeden ÀsÀyiş-i tendir murÀd
Revzen-i àam-òÀneye bir cÀm-ı rÿşendir murÀd
2
Şevú-ı ruòsÀruñla sÀyeñde benim serv-úadim
DÀà-ber-dÀà olmadan dil ùaró-ı gülşendir murÀd
3
Dilde meydir bÀèiå-i germiyyet-i bezm-i viãÀl
Germì-i germ-Àbeye çün tÀb-ı külòendir murÀd
4
MuúteøÀ-yı èaşú eşk ü nÀledir bülbül-ãıfat
Bir güle dil-bestelikden Àh-ı şìvendir murÀd
5
YÀ diyÀr-ı vaèdede yÀ mülket-i himmetdedir
Çoú yorulma ÓaşmetÀ semt-i èademdendir murÀd
139a
Óaşmet
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ol perì Àh-ı seóer-gÀh ile şÀd olmadadur
BÀà-ı èÀlemde gül üşküfte ÀbÀd olmadadur
2
Görinür nìk ü bed enôÀr-ı óaúÀyıú bilene
Sırr-ı Óaúú cilve-ger-i óÀl-i èibÀd olmadadur
444
3
Seng-i Àteş-zenedir bÀèiå-i işàÀl-ı çerÀà
Pertev-i õÀt hele şuèle-nihÀd olmadadur
4
BÀde-nÿş olmasa dil èarø-ı hüner müşkildir
ÒÀme terúìme mey-ÀşÀm-ı midÀd olmadadır
5
Bir iki bÿse içün zülfine baàlandı dilim
Düzd-i şeb-gerd gibi reh-rev-i zÀd olmadadır
6
ÒÀnedÀn-ı nièam ol basù-ı simÀù it Óaşmet
BÀb-ı tevfìúde ÒudÀ saña güşÀê olmadadır
139a
Óaşmet
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Gülşenüñ sencileyin bir gül-i òandÀnı mı var
Yoòsa bir bencileyin bülbül-i nÀlÀnı mı var
2
GÀh der-Ààÿş-ı cevÀn gÀhi ãafÀ-yı èişret
ZÀhidÀ àayr-ı dilüñ cürm-i firÀvÀnı mı var
3
PÀyına düşmege tenhÀca o şÿòı bulamam
Defè-i åıúlet idecek herkesüñ izèÀnı mı var
4
Nice pervÀne gibi başına dönmeye felek
Şehr içinde o meh-i naòvetüñ aúrÀnı mı var
5
Söylesün vÀúıf olan óÀl-i dil-i şeydÀya
Óaşmetüñ sevmede ol Àfet-i noúãÀnı mı var
139a
áazel
445
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
CÀm-ı mey õevú-ı dem-i vuãlatı işrÀbdadır
ÓÀãılı kesb-i ãafÀ nÿş-ı mey-i nÀbdadır
2
DÀmen-i pìre yüzüñ sür güzelüñ gerdenin öp
Leõõet-i bÿse göñül şeyòde degil şÀbdadır
3
İder ìfÀ-yı işÀret yalıñız sebbÀbe
Maùlaba dest-res-i úıllet-i esbÀbdadır
4
Uyudurdum anı Ààÿşuma alsam bir şeb
Ekåer ol Àfet ile vuãlatımız òˇÀbdadır
5
Óaşmet aóvÀlimi bilmez ne disün bìgÀne
Güft ü gÿ óaúúımıza meclis-i aóbÀbdadır
139b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèilün MefÀèìlün
1
Dilim bülbül gibi derd-ÀşinÀ-yı şìven olmışdır
Vücÿdum dÀà dÀà-ı óasretiyle gülşen olmışdır
2
Olur pertev-fürÿz-ı şöhret èaşú-ı yÀr sìnemde
Tebessüm-gÀh-ı Àteş der-miyÀn-ı külóen olmuşdır
3
Döner pervÀne-ÀsÀ başıma her èÀrif-i bièllÀh
Dilim bezm-i óaúìúatde çerÀà-ı rÿşen olmışdır
4
HevÀ-yı bÿse-i laèli ile o şÿòı incitdim
Ne oldıysa baña keyfiyyet-i ãaóbÀdan olmışdır
5
Òaber vir ÓaşmetÀ aóbÀba vech-i èuzletim söyle
Sebeb bu inzivÀya bir büt-i sìmìn-ten olmışdır
446
139b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Bÿs-ı leb-i dil-dÀra bulındı yine mÀniè
Bì-àÀéile nÿş-ı meye yÀr olmadı ùÀliè
2
PeymÀneye baş egmede meclisde ãurÀòi
RindÀn anı görmeyle olurlar mütevÀøıè
3
Pür-fÀéidedir zevraú-ı mey bÿs u kenÀra
Gel èÀlem-i Àba diyelim baór-ı menÀfiè
4
Ser-mÀye-i mìnÀ telef-i ãÀàar u sÀúì
MÀlın dökedir Àdemüñ isrÀf-ı tevÀbiè
5
Õevúe baúalım sìne-be-sìne o peri ile
Óaşmet olamam bìhÿde neôôÀreye úÀniè
140a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Pertevinden bilüriz meh gibi şöhret bulanuñ
Añlarız rütbesini çeròde Àdem olanuñ
2
èÁlemi cÀy-ı òarÀbÀt ider Àh u zÀrı
BÀde-veş òÿn ile mìnÀ-yı derÿnı ùolanuñ
3
Seyl-i eşki götürür bÀàçe-serÀy-ı dehri
äarãar-ı Àh ile gül-zÀr-ı ümìdi ãolanuñ
4
Pençe-i òar u òas-ÀsÀ ola hem-óÀl-i zebÿn
Dest-i ôulm ile çemen-zÀr-ı refÀhı bulanuñ
447
5
ÓaşmetÀ vÀdi-i merd-Àneyi der-dest eyle
Himmetinden bilünür rütbesi insÀn olanuñ
140a
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Bezm-i cÀhuñ nice cÀm-ı zer-nigÀrın görmişiz
Der-èaúab dest-i feraóda inkisÀrın görmişiz
2
Oldı dÀà-ı mÀ-sivÀ hem-pertev-i mihr-i ÒudÀ
Biz tecellì-zÀr-ı èaşúuñ nÿr u nÀrın görmişiz
3
Gerçi pertev-rìz olur ammÀ yanar mÀnend-i mÿm
İbn-i vaútüñ çoú çerÀà-ı şuèle-dÀrın görmişiz
4
Geh òaù-Àver gÀh sÀde-rÿya dil-dÀde göñül
èÁlem-i èaşúuñ daòı leyl ü nehÀrın görmişiz
5
Bÿse-òˇÀh olsam o meh-rÿdan ider ibrÀz-ı òaù
Naòl-ı ümmìdin bu yüzden berg ü bÀrın görmişiz
6
KÀse-i gerdÿnı kim uydurdı (devr-i)300 òˇÀhişe
Biz bir ednÀ sÀàarın òaylì òumÀrun görmişiz
7
Her birinden ÓaşmetÀ maènÀ-yı Àòir fehm olur
Nüsòa-i dehrüñ èaceb naúş-ı nigÀrın görmişiz
140a
áazel
300
Mecmuada “devr-i” kelimesi yazılmamıĢtır. HaĢmeti divanının diğer nüshalarına bakılıp metin tamiri yoluna
gidilmiĢtir.
448
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Dile yek-cÀm-ı leb-À-leble şeùÀret gelmez
Bülbüle bir gül-i òandÀn ile óÀlet gelmez
2
Çaúmasaú sÀàar-ı gül-mìò gibi mìòlanmasaú
Ùoàrısı Àyine-i úalbe metÀnet gelmez
3
Külòen itdi dilimi bir büt-i dellÀk çi-sÿd
Keåret-i müşteriden óalvete nevbet gelmez
4
Mey-keşe derd-i òumÀr-ı nedemìdir gelicek
SÀúiyÀ bÀde ayaàı ile devlet gelmez
5
Tevbe-işkeste olur òÀùır-ı rindÀn yapılur
Bir yerin gitmese èumrÀnı èimÀret gelmez
6
Revnaúı òÀr iledir verd-i gülistÀnında
Kim didi òaùù ile ruòsÀra leùÀfet gelmez
7
Dökme vÀdì-i temennÀya bu dem Àb-ı ruòuñ
Çeşme-sÀr-ı emele cÿy-ı úanÀèat gelmez
8
Úadrini bilmedi çün silsile-bend-i tedrìs
Bu ùarìú-ı hünere bir daòı Òaşmet gelmez
140b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèilün MefÀèìlün
1
äafÀ-yı òÀùır-ı èÀrif dil-i pür-kìne yÀr olmaz
CilÀ-yı ãafvet-i Àyìne hem-levó-i àubÀr olmaz
2
Teceddüd úÀmet-i ìåÀra zìbÀ cÀme-i rengìn
Seriv itmez úabÀ-yı sebzi gül-pÿş-ı bahÀr olmaz
3
Siyeh-kÀrı görinmez noúùa-ÀsÀ çeşm-i àufrÀna
449
SevÀd-ı ôulmet-i şeb merdüm-i èayn-ı nehÀr olmaz
4
Ser-efrÀzan-ı devletden umulmaz himmet-i merdi
Ki serv-i ser-bülend-i bÀàda şìrìn bÀr olmaz
5
Virür bünyÀn-ı merãÿã-ı àurÿra raòne ey Óaşmet
Kilìd-i Àhı ãanma fÀtió-i bÀb-ı òiãÀr olmaz
140b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
ÓÀl-i ruòsÀr ile dÀà-ı èaşúı levó-i cÀna baã
èAnberin mÿm ile mihr-i nÀme-i ketmÀne baã
2
KÀr-ı medd-i Àhı gül-mìò-ı zebÀna beste úıl
KÀr-sÀz-ı vird-i dil ol perde-i efàÀna baã
3
Nefsüñi bÀzìçe-i àafletden eyle deste gel
Naúş-ı bed-baòş-ı sedÀdı cebhe-i èiãyÀna baã
4
Sìnesin gül-bÿse-i ibrÀma eyle cilve-gÀh
Töhmet-i bintüèl-èineble anı tÀ dìbÀna baã
5
Gel ayaà-ı meyle pÀ-mÀl-ı neşÀù it meclisi
Yoòsa kim dir sÀúiyÀ var òÀùır-ı yÀrÀna baã
6
ÓÀtem-ÀsÀ nÀm-verlik cilve-gerse dilde ger
ÓaşmetÀ ibrìz seóÀbı úÀleb-i iósÀna baã
141a
áazel-i Óaşmet
450
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
EbruvÀnuñ çìn-i istiànÀdan ey meh-pÀre aç
Tìà-ı cevher-dÀr-ı óüsnüñle dile biñ yÀre aç
2
Bir naôar eyle úaøÀ-yı sìne-i pür-dÀàıma
Revzen-i neôôÀreyi gel èarãa-yı gül-zÀre aç
3
Olmayam derseñ nişeste fülk-i taøyìú-i hevÀ
Zevraú-ı ãahbÀyı sen deryÀ-yı istiàfÀre aç
4
Bir nigÀh eyle òumÀr-Àlÿd-ı hecri ile mest
Aç gözüñ mey-òÀne-i nÀzı dil-i àam-òˇÀre aç
5
Vesme çekme ebruvÀna zÀà-ı òüsnüñ aña bes
İtme pÀs-Àlÿde ùìàuñ didim ol àaddÀre aç
6
BÀri şeft-Àlÿ ile dil-sìr-i vaãl it Óaşmet’i
Úalmasun òˇÀn-ı cemÀlüñde dil-i bìçÀre aç
141a
áazel-i Fıùnat
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
èÁşıú ümìd-i luùf ile dil-dÀdedir saña
Ey şÿò eyle meróamet üftÀdedir saña
2
Defè-i òumÀr ister iseñ óÀy ey göñül
Ben bildigim èilÀc hemÀn bÀdedir saña
3
AàyÀr oldı nÀéil-i õevú-ı viãÀli hep
Luùfı hemÀn bir nigeh-i sÀdedir saña
4
Gird-Àb-ı àamda úaldı efendim bu dil-i zÀr
DÀéim kenÀr-ı vaãlı temennÀdadır saña
5
FıùnÀt ne deñlü olmasa şÀyÀna vuãlatuñ
451
Ey şÿò eyle meróamet üftÀdedir saña
141b
Fıùnat
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Güller úızarır şerm ile ol àonca gülünce
Sünbül òam olur reşk ile kÀkül bükülünce
2
èAnúÀ daòı olursa düşer pençe-i èaşúa
äayd-ı dile şeh-bÀz-ı nigÀhı süzülünce
3
Ol gonca-i şüküfte olur gül gibi òandÀn
Şeb-nem gibi eşk-i dil-i şeydÀ dökülünce
4
Her tÀrı birer mÀr olur genc-i óüsnde
RuòsÀrına zülf-i siyehin şÀne bulunca
5
CÀn virmek ise úaãduñ eger èaşúla Fıùnat
ÒÀk-i der-i dil-dÀrden ayrılma ölince
141b
Fıùnat
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Olmada diller rübÿde àamze-i cÀdÿsına
Deşt-i óüsnüñ ãayd olurmuş şìrler Àhÿsına
2
Reng ü bÿda zülf-i cÀnÀne müşÀbih olmasa
Kim baúar gül-zÀr-ı dehrüñ sünbül ü şeb-bÿsına
3
äad-hezÀrÀn fitne meftÿn bir nigÀh-ı şÿòına
Biñ dil-i HÀrÿt beste her òam-ı gìsÿsına
452
4
Çille-i saòtın çeker her dem kemÀn ebrÿların
Aferìn erbÀb-ı èaşúuñ úuvvet-i bÀzÿsına
5
Cismi òÀk it ol şehi úadüñ yoluna Fıùnat’a
NÀéil olmaúsa murÀduñ devlet-i pÀ-bÿsına
141b
SÀmì èİzzet Efendi Óaøretleri Enderūn-ı HümÀyūn
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Nÿş-ı ãahbÀ mÿcib-i tekdìrdir sensiz baña
Meclis-i mey èÀlem-i tenfìrdir sensiz baña
2
Naúş-ı naèl-i rÀh zih-gìr-i nigÀh-ı intiôÀr
Her òas ü òÀşÀk nevk-i tìrdir sensiz baña
3
Silsile cünbÀn olur dil her maúÀm-ı şevúde
Savt-ı ney ÀvÀze-i zincìrdir sensiz baña
4
Bezm-i gülşen külóen-i àam ey gül-i ter èandelìb
Óavãala sÿz Àteşìn taúrìrdir sensiz baña
5
SÀmi’ye hicrüñle zevú-i nÿş-ı mey oldı óarÀm
Şuèle-i mül cevher-i şemşìrdir sensiz baña
142a
áazel-i SÀmì
453
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Şerbet-i vaãluñ èaceb mi diseler ãadra şifÀ
Nÿş-ı dÀrÿ-yı lebüñdür nice biñ derde devÀ
2
BÀà-ı óüsnüñde temÀşa ile geçdi èömrüm
Bulmadım zerrece ey lÀle raóm bÿy-ı vefÀ
3
Tìr-i firúat-ı hedef sìnemi úıldı mecrÿó
Çekine çille-i cevr begi ãala ey úaşı yÀ
4
Ne füsÿn eyledi ol sÀóir-i çeşmüñ bilmem
Bir nigehle alub èaúlım beni itdi şeydÀ
5
Nuùú-ı cÀn-baòşuñ ile ey şeh-i èÌsÀ-dem sen
SÀmi’nüñ mürde dilüñ luùf idüb eyle ióyÀ
142a
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Hìç ãorma óÀl-i zÀrı yaman söylerim saña
èAfv eyle şimdi başúa zamÀn söylerim saña
2
Murà-ı dilüñ yanında bir işden mi èandelìb
Gÿş eyle gel ki Àh ü fiàÀn söylerim saña
3
İtdim beyÀn sırr-ı derÿn-ı øamìrimi
AàyÀra açma rÀz-ı nihÀn söylerim saña
4
Rÿmca çalar zebÀnı o óoúúa dehÀnım
Maòãÿã aña o dil ki lisÀn söylerim saña
5
äìt-i şikest-i şìşe-i dilden uyanmaz Àh
Mest-i àurÿr u òˇÀb-ı girÀn söylerim saña
6
Kendi gibi naøìr daòı SÀmì yoú anuñ
454
Ol mertebe küçük ki dehÀn söylerim saña
142a
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Firúatüñe eylesem ben çekdigim bir bir óesÀb
Şeró-i cevri yalıñız olur muùavvel bir kitÀb
2
Áteş-i derd-i firÀúuñla yanub bu mülk-i ten
Germì-i tennÿr-ı èaşúuñla ciger oldı kebÀb
3
Revnaú-ı óüsnüñ gider mi rÿyuña òaùù gelse de
Girse de ôÀéil olur mı ebre nÿr-ı ÀfitÀb
4
Ben gibi dönen gelür mi hÀle-i Ààÿşına
Burc-ı naòvetde gezerken ol meh-i èÀlì-cenÀb
5
Baór-ı èummÀn oldı SÀmì’nüñ sirişki hicr ile
N’ola òÿlyÀ-yı ruòuñla itse ey meh mÀh-tÀb
142b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Gerden-i yÀrda seyr eyle ki àabàab úat úat
Bend-i zülf itdi o dil-dÀde seni hep úat úat
2
Devr ideler felegi encüm-i seyyÀre gibi
Seyr içün nebr-i ruòsÀrını kevkeb úat úat
3
Úanúı burca bu gice eyledi taóvìl diyerek
Baúarım dört göz ile ol meh-i her şeb úat úat
455
4
Şevú-i vaãlı ile bìm-i àamı nevbet yapayor
Áteşe geh bıraàur gÀh ùutar teb úat úat
5
SÀmiyÀ bendeyim Àh bende o püskürme baña
ÒÀl-i müşgìn anuñ şöyle ki bir leb úat úat
142b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Enderÿn-ı sìnede derd-i dile tìmÀr güc
DÀru-yı vaãluñla da olmaú çerÀà ey yÀr güc
2
GÀh cevr eylerse geh luùf eylesün ol úaşı yÀ
Çille-i hicrÀnını çekmek anuñ her bÀr güc
3
Bendeyim ãad şevú ile der-gÀh-ı vÀlÀsında ben
Daèva-yı èaşúı o şÀhuñ ey dil-i nÀçÀr güc
4
Merhem-i luùfuñ dirìà itme amÀn dÀà-ı dile
Sìnede zaòm-ı òadeng àamze-i òÿn-òˇÀr güc
5
Eylemek taømìn-i miòyaù nükte-gÿyuñ mıãrañ
SÀmiyÀ óaddiñ degüldür öylece eùvÀr güc
143a
áazel-i Diger
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
456
1
Ne’tdi baña o úaşı kemÀnì bilen bilür
Zaóm-ı òadeng-i òÿn-feşÀnı bilen bilür
2
Bir úılla dirse firúati üftÀdenüñ n’ola
NÀzik-i dÿş o mūy-ı miyÀnı bilen bilür
3
CÀm-ı derÿn úırarsa cehilden úırar raúìb
MirÀt-ı dilde sırr-ı nihÀnı bilen bilür
4
Evvel metÀè-ı vaãlı anuñ rÀygÀn imiş
Pek bilmezem úuluñ o zamÀnı bilen bilür
5
Herkes bilür mi SÀmì güzelüñ ne oldıàuñ
Ne’ymiş melÀóat-ı óüsn-i Ànı bilen bilür
143a
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Sÿz-ı firÀúı dÿzaòa leheb ü şerer virür
Fitne nigÀhı şÿr-ı óaşrdan òaber virür
2
Evc-i óasende nÀz ile perdÀz itmege
Şeh-bÀz-ı àamzeye òaù-ı ruòsÀrı per virür
3
Alma lisÀna jeng-i òaù-ı rÿy-ı ãÀfını
Áyìne-i derÿna o ãoóbet keder virür
4
Dök her nigehde òÿn dil-i èÀşıúı diyü
Ol şeh sipÀh-ı àamzeye ol [ …….]301 virür
5
Kuól-ı cilÀ-yı çeşm-i øamìr fütÀdedir
èUşşÀú òÀk-i pÀyına baş üzre yer virür
6
301
Bu úadar teéessüfüm şeb-i hicrinde SÀmiyÀ
Mecmuanın bu kısmı tahrip olduğu için bu kelime okunamamıĢtır.
457
Evc-i taòayyüle ruòsÀrı fer virür
143a
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Teşrìf ü intiôÀr ne sende ne bende var
Teşvìú ü iètibÀr ne sende ne bende var
2
Eylerdi nerd-i èaşúda dil nÀle yutulub
áayrı begim o zÀr ne sende ne bende var
3
Seyr ü ùavÀf vechüñi menè itdi ceyş-i òaùù
Ey yÀr iòtiyÀr ne sende ne bende var
4
Sen bir güşÀde-meşreb ü ben bì-úarÀr u ãabr
Temkìn ü ittiúÀr ne sende ne bende var
5
Bulsa virürdi vaãluña naúd-i óayÀtı dil
Şimdi bu fikr ü kÀr ne sende ne bende var
6
SÀmì o mÀhdan yine bir iltifÀt eyle
Evvelki iftiòÀr ne sende ne bende var
143b
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Hìç ülfete meyÀl ne sende ne bende var
458
[…….]302 rÀy ittiãÀl ne sende ne bende var
2
Òaùù geldi kesdi mebóaå-ı zülfüñ buçaú gibi
Şimdi o úìl u úÀl ne sende ne bende var
3
Evvel taòayyülümde miyÀnuñ òayÀl idi
Besbelli ol òayÀk ne sende ne bende var
4
Reng istedikce àamla boyanurdı úana çeşm
áayrı o reng ü Àl ne sende ne bende var
5
Tanôìre düşme SÀmi sükÿt eyle pür-úavì
Ol mertebe kemÀl ne sende ne bende var
143b
áazel
MefÀìlün MefÀèìlün MefÀìlün Faèÿlün
1
O dil-ber èÀşıúı baú niyet-i fedÀda gezer
ÒulÀãa ùabèı anuñ böyle bir adada gezer
2
äaf iken şeh-per olur hicr-i yÀr u ùaèn-i èadüvv
HevÀ-yı òaùù ile murà-i dilim semÀda gezer
3
Göñül ki pey-rev-i Mecnūn’dur ne àamda
O leylì zülf yine vÀdi-i cefÀda gezer
4
Bize gelince olur esb-i nÀz-raòşıma süvÀr
Raúìb ile o úara hemÀn piyÀde gezer
5
Yaúar òırÀm ile göñlüm ol Àteşìn ruòsÀr
Görülmüş iş mi SÀmì óerìf-i èÀde gezer
143b
302
Mecmuada bu kısım tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
459
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
RaúibÀ mültefit-i nièmet-i bì-àÀyesidir
Zehr-i tìà-ı àaøabı èÀşıúınuñ vÀyesidir
2
Òaù degil gerd-i ruòında o mehüñ ôÀhir olan
ŞÀh-bÀz-ı nigehüñ bÀl ü peri sÀyesidir
3
Bend idüb kÀküle dil-dÀdeyi ol meh oyalar
Zülf-i òamdır òamınuñ bir o da pirÀyesidir
4
Naúş olaldan o şehüñ ùıfl-ı òayÀli çeşme
DÀne-i eşk virür dìdelerim dÀyesidir
5
Òÿn-ı eşki ãınıf-ı zer-ger-i èaşúuñ SÀmì
Ùamla yÀúÿt gibi eldeki ser-mÀyesidir
144a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Úaãdı tìr-ı müjenüñ sìne-i sÿzÀna mıdır
áaraøuñ ey úaşı yÀ yoòsa dil ü cÀna mıdır
2
Erre-i óasret-i zülfüñ ile ãad çÀk itdüñ
Göñlümüz kÀkül-i hicr ü àamuña şÀne midir
3
LÀle-veş sìnemi pür-dÀà-ı elem eyler o şÿò
DÀéimÀ meyli èaceb zevú-ı çerÀàÀne midir
4
Dil-i ÀvÀreyi gök úÀndil ü lÀ-yuèúal iden
Leb-i mey-gÿnı mı yÀ dìde-i mestÀne midir
5
HÀtife vÀdì-i tenaôôÿrda pey-rev olmuş
460
Bilemem SÀmi-i bì-çÀreyi dìvÀne midir
144a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Dil-i sengìni anuñ gerçi ki Àhen gibidir
Hele àayre naôaran olsa da ehven gibidir
2
TÀr-ı gìsÿya idelden dil-i dìvÀneyi bend
Óasretüñle müjeler çeşmime süzen gibidir
3
Tek ben ol murà-ı feãÀóat ile hem-bezm olayım
Ne úadar øıyú-ı maóal olsa da gül-şen gibidir
4
Yandı tennÿr-ı firÀúuñda dilim oldı kebÀb
Áteş-i derd-i àamuñ sÿziş-i külóen gibidir
5
ÓÀl-i müşkìnüñe üftÀdeler içinde yine
SÀmi bendüñ ki hemÀn èaşúuñ ile ben gibidir
144b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Dil-i òamÿşi-i leb nÀziki rencìdesidir
Neşée-i dÀr-ı suòen gevher-i sencìdesidir
2
Yerdeki yüze baãılmaz dinür ammÀ úulunuñ
Ayaú altında úalan cebhe-i mÀlìdesidir
3
Òaùù degil ôÀhir olan ùaraf-ı leb altında
èÁşıúuñ tÀr-ı şuèÀè-ı nigeh-i dìdesidir
461
4
Caèd-ı müşkìndir iden èÀşıúa ìrÀå-ı øarar
Genc-i óüsnüñ var ise ejder-i pìçìdesidir
5
ÓÀlimi ben bilemem nemder iden fÀş hele
SÀmi’nüñ eşk-i ter-i dìde-i àam-dìdesidir
144b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Bu úadarca heves-i kÀkül-i şeb-gÿn yetişür
Çekdigim miònet ile çille-i gerdÿn yetişür
2
Murà-ı dil seyr-i çemen-zÀre ne óÀcet gitmek
Baña ol serv gibi úÀmet-i mevzÿn yetişür
3
Bu sene ol şehe èarø itmekiçün nev-bÀve
BÀà-ı fikrimde biten mìve-i maømÿn yetişür
4
Gözlerimden àam-ı hicrüñ ile úan dökdigime
İki şÀhid saña bu dìde-i pür-òÿn yetişür
5
Leyli-i zülfüñe şÀn virmek ise úaãduñ eger
Saña SÀmì gibi cÀn-dÀde vü Mecnÿn yetişür
144b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
MÀye-i şevú-i göñül şìve-i cÀnÀne olur
462
Bir nigÀh eyleseñiz luùf ile cÀnÀne olur
2
Reg-i bÀzÿ-yı óayÀ tenden èadüvünüñ úan al
Neşter-i cevr ile öldür ki óekìmÀne olur
3
Fikr-i gìsÿ-yı dü-tÀsıyla gönül şeróalanur
GÿyiyÀ zülf-i perìşÀna o bir şÀne olur
4
Tìr-i müjgÀnumuñ ÀmÀc-gehidir diyerek
áaraøuñ ey úaşı yÀ hep hedef-i cÀna olur
5
CÀn u dilden saña cÀn-dÀde iken bu bendüñ
Yine ãad cevr-i sitem SÀmi-i nÀlÀna olur
145a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Rÿy-ı berrÀúuñı ey meh-rÿ úamer fer göster
Zülf-i şeb-rengüñ açub mÀh-ı münevver göster
2
Micmer-i dil yanar Àteşlere ey merdüm-i çeşm
Dìde-i èÀşıúa bir òÀl-i muèanber göster
3
Esb-i nÀzike binüb çıú da şehÀ meydÀna
Òurde işler yapub eùrÀfa hünerler göster
4
Sìne-i ãÀfuñı aç cÀm gibi baúsunlar
Çeşm-i üftÀdeye mirÀt-ı Sikender göster
5
SÀmi-i ùÿtì gibi ehl-i suóen çoú ammÀ
DÀniş-ÀsÀ baña bir nÀùıúa perver göster
145a
463
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Tìr-ı àamze hedef-i sìnemize bes geliyor
Yine cÀn almaàa ebrÿsı muúavves geliyor
2
Bezm-i naòvetde o şeh nÀz ile itdikce òırÀm
Gÿşıma evc-i sitiànÀda èaceb ses geliyor
3
Öyle şÀhÀne edÀ öyle hümÀyÿn meşreb
áamla ÀvÀze-i èuşşÀú aña pes geliyor
4
Yine fitne bıraàur beynimize belki raúìb
äoóbet-i meclis-i aàyÀr amÀn kes geliyor
5
äayd-ı şeh-bÀz-ı meéÀl itse n’ola SÀmi-i zÀr
Ùabèına himmet-i üstÀd-ı müderris geliyor
145a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
O bütüñ dìdesi şÀhÀne degildir de nedir
Bulunur mı eşi bir dÀne degildir de nedir
2
İtmedi èarø-ı cemÀl èÀşıàına hìç bir gün
áayrı ol meh bize bìgÀne degildir de nedir
3
èAşúuñ ile yanar Àteşlere her dem dil-i zÀr
Şemè-i ruòsÀrıña pervÀne degildir de nedir
4
Dehr ü deşt-i cünÿn oldı miåÀl-i Mecnÿn
Göñlümüz baú hele dìvÀne degildir de nedir
5
Keyf-i laèlüñ ile dil neétdigini farú idemez
Mey-i èaşúuñ ile mestÀne degildir de nedir
464
6
Tìà-ı müjgÀnını işletdi ciger-gÀhımıza
Úaãdı SÀmì o şehüñ cÀna degildir de nedir
145b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Hedef-i sìnesi biñ zaòm ile meşòūn o biziz
Tìà-ı òÿn-òˇÀruñ ile óÀli diger-gÿn o biziz
2
Eyler ümìd-i viãÀl aldanub elùÀf-ı göñül
Dìde devr-i kerem-i vaède-i kümÿn o biziz
3
Merhem-i vuãlat içün yÀrıña minnet itmem
YÀre-i òançer-i miónet ile Mecnūn o biziz
4
Fikr-i laèl-i leb-i şìrìnüñ ile FerhÀd’ız
Fitne-i leyli-i zülfüñ ile Mecnÿn o biziz
5
Óaøret-i behcet ile dÀnişe SÀmì taósìn
Ùÿr-i eşèÀrda bìgÀne-i maømÿn o biziz
145b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
èÌd-i vaãl içün o sìmìn-bere úurbÀn oluruz
465
Yine tennÿr-ı àam-ı Àhda püryÀn oluruz
2
GÀh şemè-i ruòunuñ biz daòı pervÀnesiyüz
Gül-i ruòsÀrıña geh bülbül-i nÀlÀn oluruz
3
Külóen-i àamda yanan zerrece óÀlim bilemez
TÀb-ı òÿrşìd daòı yÀr ile sÿzÀn oluruz
4
Vaút olur úayd-ı cihÀndan dil-i zÀr eyleme Àh
Biz de himmet ile ÀzÀde-i devrÀn oluruz
5
DÀnişe peyrev olub vÀdi-i maènÀda yine
SÀmi taòcìr-i maøÀmìne nigeh-bÀn oluruz
146a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Çeşm-i fettÀnuñı àÀyet ile sÀóir bilürüz
äanèat-ı fitnede àamzeñ gibi mÀhir bilürüz
2
Gerçi söz yoú leb-i şìrìnüñe ammÀ bizler
äoóbet-i dìde-i mestÀneye dÀéir bilürüz
3
Niyyetüñ èÀşıúuñ ìmÀnını hep yaàmadır
NÀz ile itme tecÀhül anı kÀfir bilürüz
4
Keremüñ bendeye hìç yoú dimeyiz biz lìkin
Olsa da luùfuñı üftÀdeye nÀdir bilürüz
5
Remz ile bildir aña şuúúa-i dil maømÿnuñ
SÀmi oldıúca seni biz yine şÀèir bilürüz
146a
466
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ney gibi nÀle kenÀn ister iseñ işte úuluñ
Ser-giriftÀr-ı fiàÀn ister iseñ işte úuluñ
2
DÀéimÀ çille-i hicrüñ çekerek ey úaşı yÀ
Óÿr ile úadi kemÀn ister isen işte úuluñ
3
Gördigi serv-úadüñ pÀyına ãu gibi aúar
MÀéil-i tÀze fidÀn ister iseñ işte úuluñ
4
Áteş-i èaşúla her rÿz şeb ey pÀdişehim
Külóen-i àamda yanan ister iseñ işte úuluñ
5
BÀà-ı óüsnüñde fiàÀn eyleyecek SÀmi-veş
Bülbül ey àonca-dehÀn ister iseñ işte úuluñ
146a
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
TÀ temelden bir yıúıú vìrÀne kim göñlümdür ol
Rÿz şeb bÿm-ı cefÀya lÀne kim göñlümdür ol
2
Ceyş-i müjgÀnuñ ãalar gÿyÀ úaraàol sìneme
Çeşm-i nÀ-tÀrına menzil-òÀne kim göñlümdür ol
3
Fikr-i vaèd-ı nÿş ãahbÀ-yı leb-i laèlìn ile
CÀn u dilden nÀôır-ı peymÀne kim göñlümdür ol
4
Dehr ü deşt-i cünÿnum ben hevÀ-yı òaùù ile
TÀr-ı zülfüñ bestesi dìvÀne kim göñlümdür ol
5
Raóm ider yoú derdim açsam yÀre de aàyÀre de
467
Bir acır var SÀmi-i nÀlÀna kim göñlümdür ol
146b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Şièr-i terde óüsn ü taèbìr ü edÀt ister göñül
Her dü-mıãraèda nice remz ü nikÀt ister göñül
2
äufret olsun zişt ü òÿbı èÀlemüñ èaks eylesün
Sìne-i maóbÿbı Àyìne-ãıfÀt ister göñül
3
Ol leb-i laèlìn içün zülf-i siyeh-fÀme düşüb
Úaldı ôulmetde meded Àb-ı óayÀt ister göñül
4
Gerçi baøen raóm ider üftÀdeye ammÀ o şeh
Der-geh-i luùfında şevú ile åebÀt ister göñül
5
Beydaú-ı òaãmuñ ki fi’l-vÀúaè çevirdim ruòların
ŞÀh-ı èaşúım at sürüb ferzÀna mÀt ister (gönül)303
6
Böyle mi eyler idim vaãf-ı zeneòdÀnuñ şehÀ
ÇÀh-ı àamdan Àh bir kerre necÀt ister göñül
7
DÀnişüñ sükker gibi SÀmì görince naômını
Himmet-i üstÀd-veş úand-i nebÀt ister göñül
146b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
303
YÀr ile zevú-i mülÀúat eylemek ister göñül
Mecmuada “gönül” redifi yazılmamıĢtır.
468
Şevú ile imrÀr-ı evúÀt eylemek ister göñül
2
Nüsòa-i rÿyuñ dile taèlìú idüb şeró eyledim
Cümle terkìb-i iøÀfet eylemek ister göñül
3
Şaãtına düşdükce tìr-ı Àh cÀn-gÀhuñ atub
ÒÀne-i òaãmı òarÀbÀt eylemek ister göñül
4
Çille-i saòtuñ kemÀn-ÀsÀ èaceb mi çekdigim
Úadd-i gerdÿnı iki úat eylemek ister göñül
5
Himmeti pest ise de ol şÀèir-i siór-Àverüñ
DÀnişe SÀmì mürÀèÀt eylemek ister göñül
147a
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèilün MefÀèìlün
1
HevÀ-yı zülfüñ ile dehr ü hÀmÿndur göñlüm
Bu vÀdìde hele Mecnÿn’dan efzÿndur göñlüm
2
FirÀú-ı merhem-i vuãlat ile maózÿndur göñlüm
Dem-À-dem zaóm-ı tìà-ı hicr ile meşòūndur göñlüm
3
Aúar òÿn-ı sirişkim óavø-ı dilden dÀéimÀ çeşme
Úızıl ırmaàa beñzer ãanki bir Ceyòÿn’dur göñlüm
4
İdersem ziynet-i engüşt-i bÿse laèlini bir kez
O şÿòa naúd-i cÀnı virmege memnÿndur göñlüm
5
ÒayÀl-i àamze-i òÿn-òˇÀruñ ile ey leb-i mey-gÿn
MüdÀmÀ sÀàar-ı leb-rìz-veş pür-òÿndur göñlüm
6
Dür-i naômı çekersem silk-i maènÀya n’ola SÀmì
Füyÿø-ı himmete ãÀóib dile maúrÿndur göñlüm
469
147a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Çeşm-i aèdÀ-yı şehÀ úan ile meşòūn görelim
Görmesün ülfetimiz dìdesi pür-òÿn görelim
2
DÀm-ı zülfüñ yüziñe ãaçma ile ãayd olmam
Hele bir dÀne-i òÀl-i ruò-ı gül-gÿn görelim
3
Medó ider luùfuñı gördükçe senüñ gerçi raúìb
Ne diyor àamla anı bir kere maòzÿn görelim
4
Hicr ile geçdim anıñ vaèdesinüñ ãıdúından
BÀri òande ile vir vaède-i kümÿn görelim
5
Heves-i leyli-i kÀkül ile sevdÀlansun
Fitne-i zülfüñ ile SÀmi’yi meftÿn görelim
147a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Bezme gel luùf it amÀn óÀlimi taúrìr ideyim
Maúdemüñle dil-i vìrÀnemi taèmìr ideyim
2
Çeşme-i Àb-ı óayÀta daòı teşbìh olmaz
Ben de bilmem lebüñe àayrı ne taèbìr ideyim
3
Neşéelendim baña meclisde diyince ol şÿò
Seni de defter-i iósÀnıma taórìr ideyim
4
ÒˇÀhiş-i vaãl ile ÀrÀm idemez bu dil-i zÀr
Vaút-i fırãatda aya ben nice teéòìr ideyim
470
5
Óasret-i derd-i ruòuñ itdi dimÀàı muòtel
Yine gel bÿseñ ile ben anı taèùìr ideyim
6
DÀniş-i nÀdire gÿyuñ àazel-i raènÀsın
SÀmiyÀ èaciz olsun hele tanôìr ideyim
147b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Gül-i èömri şehÀ ben çÀr-sÿ-yı àamda ãoldurdum
MüdÀmÀ ãÀàar-ı göñlüm mey-i miónetle ùoldurdum
2
Sirişk-i òˇÀhiş ile ãu virerek naòl-i maúãÿda
Hele sÀyeñde ey meh mìve-i òÿlyÀyı oldurdum
3
Olınca ben bu şeb gül-çìn-i vuãlat bezm-i gülşende
Raúìbi çayıra ãalub giyÀh-ı reşk buldurdum
4
O şÿòuñ noúta-i òÀl-i siyÀhı vaãfa gelmezken
KemÀl-i vaút ile úalıb taèbìre oldurdum
5
èAceb mi tìà-ı cevri dest-i nÀzından bıraúdırsam
Bu àaddÀra SÀmi eski ãuyın şimdi buldurdum
147b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Bir dil-ber içün bunca teéessüf niye lÀzım
471
DìvÀne sere úayd-ı tekellüf niye lÀzım
2
DÀmen-keş olan şÿòı begim istemeyiz biz
Ger olsa da mÀnende-i Yÿsuf niye lÀzım
3
äÀdıú olacaú gibi sözüñde düşünürsin
Bir vaède-i kümÿne tevaúúuf niye lÀzım
4
Gördikçe bizi leb-be-leb ölsün óasedinden
AèdÀ-yı bed-endìşe telaùùuf niye lÀzım
5
SÀmì hele óaddin mi seniñ behceti tanôìr
Böyle niye bì-maèna taãarruf niye lÀzım
148a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
İtdikce edÀ böylece cÀnÀ neme lÀzım
äad cevr ü cefÀ bendeñe şÀhÀ neme lÀzım
2
Saèyim saña bir hìç keder olmasaydı
Yoòsa bu úadar òalúa müdÀrÀ neme lÀzım
3
Zihniñdekiler néoldıàını añladım ey şÿò
Geh lutf u nigeh gÀh sitiànÀ neme lÀzım
4
äavduñ bizi biñ dürlü taèallül ile ãoñra
áayruñ dimedüñ daèvetine lÀ neme lÀzım
5
Toz úondıàına dÀmenüñe rÀøı degilken
İtdüñ beni sen èÀleme rüsvÀ neme lÀzım
6
äÿretde bize èarø-ı òulÿãuñ hele bildim
áayrı getürür òaylice maènÀ neme lÀzım
7
Oldum ise de SÀmi ben ol dÀnişe pey-rev
472
Hep òÀùır içündür úurı daèvÀ neme lÀzım
148a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
MestÀne-i èaşúım mey ü hem-dem neme lÀzım
PeymÀne-keş-i neşéeyim èÀlem neme lÀzım
2
Hem-bezm olub öpmekdür o gül-rÿyı merÀmım
ÒˇÀhiş-ger-i vaãlım yalıñız şem neme lÀzım
3
Ben Àteş-i èaşúa yanayım sÿz-ı derÿnuñ
İfşÀsı içün dìde-i pür-nem neme lÀzım
4
CÀnımsa da ol dil-ber-i raènÀ ide àayrı
Òalvetüñde vuãlata maórem neme lÀzım
5
SÀmì didi üstÀdımız ol RÀsiò Efendi
MestÀne-i èaşúım mey ü hem-dem neme lÀzım
148a
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Mevsim-i gül vaút-i sevk ü òÀròÀrımdır benim
Gülşen-i miónetde bülbül àam-kesÀrımdır benim
2
Surò iden Àyìne-i afÀúı her ãubó ü mesÀ
èAks-i seyl-i òÿn-ı çeşm-i eşk-bÀrımdır benim
3
Hicr ile taãvìr ne òÀmım muúayyed olalı
Her çıúan ãÿret úalemden der-kenÀrımdır benim
473
4
Cevr ile ey dìde-i Àhÿ ùarìú-i aòterÀn
VÀdi-i èaşúuñda her dem reh-güõÀrımdır benim
5
ÒÀtim-i şière güher úondurma iş mi SÀmiyÀ
Sìm-i ùabè-ı dìgerÀn ednÀ èayÀrımdır benim
148b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Dimezim ki ne edÀ vü ne de hìç nÀz itsün
BÀri cevr eyler ise bendesine az itsün
2
Hicr ile aàladub èuşşÀúını lÀyıú mı bu kim
Gülerek evc-i sitiànÀda o pervÀz itsün
3
ÒÀk-i pÀye düşeriz yüz sürerek sÀye gibi
Hele üftÀdeye raóm itmege aàÀz itsün
4
Sÿz-ı àamla yanayım ben yine inãÀf mı bu
Rÿz şeb kendine aàyÀrı o hem-rÀz itsün
5
Óaøret-i dÀnişe SÀmì bunı èarø eyle hemÀn
Himmetiyle seni bir şÀèir-i mümtÀz itsün
148b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Her meyl idenüñ pÀyına ãu gibi aúarsın
474
Naúd-i dil-i üftÀde alur ãÀóib èuúÀrsın
2
Efgendeye sÿziş bıraàur şuèle-i rÿyuñ
Geçmem diyerek Àteş-i èaşúuñla yaúarsın
3
PÀ-beste-i sevdÀ olanuñ gerdenine sen
Zencìr-i dütÀ-yı ser-i gìsÿyı ùaúarsın
4
Bir serc-i lisÀn itse eger bende-i nÀ-kÀm
Elbetde kinÀyÀtı maóalinde çıúarsın
5
èAynıñ ùaúınub dìde-i àam-dìdeñi SÀmì
Dik dik niçün ol meh-veşe dört gözle baúarsın
148b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
èUşşÀúı nigehle biri birine úatarsın
Göñlün alub üftÀdelerin ãoñra ãatarsın
2
Biñ nÀz ile mÀnende-i òÿrşìd-i zemistÀn
Ey mihr-i cihÀn gÀh ùoàar gÀh baùarsın
3
MÀéil olaraú firúata gitme pupa yelken
Bir seng-i úaøÀya şaşırub belki çatarsın
4
Bel baàlayamam hìç saña ey mÿy-ı miyÀnım
Her gördigüñ aàÿş-ı göñülden yan atarsın
5
ÒˇÀn-ı dil-i SÀmì’mi ãaúın eyleme àÀret
Bu şerbet-i èaşúı güzelim sen de tatarsın
149a
475
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Baúmam úadiñe serv-i sehi tevbeler olsun
RuòsÀrıña itmem nigehi tevbeler olsun
2
Hìç itmeyeyim ey úaşı yÀ sìnemi àayrı
Tìr-i müjeñ amÀc-gehi tevbeler olsun
3
BiéllÀh òaùÀ imiş aña èarø-ı ãadÀúat
İtdim ise ben bu günehi tevbeler olsun
4
Terk itdim anı bir daòı ismüñ dile almam
Ben óÀãılı sevmem ol mehi tevbeler olsun
5
SÀmì de òarÀb oldı saña àayrı maóabbet
Ey mülk-i cefÀ pÀdişehi tevbeler olsun
149a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
MuùribÀ söyle yine bezmde Àheng olsun
Hele al çalmaz isen de ele bir çeng olsun
2
äafvet-i laèl-i lebiñ vaãf ideyim de ne dimek
Yine miréÀt-ı dilim cevr ile pür-jeng olsun
3
Néola aàyÀr ile èuşşÀú iderse àavàÀ
Anı seyr eyle ki èÀlemde de bir ceng olsun
4
BÀd-bÀn-ı himem aç Mıãr-ı murÀda çıúalım
áayrı zevraúçe-i maúãÿd-ı göñül reng olsun
5
Varmasun rÀh-ı merÀma hele ùoàrı aèdÀ
YÀy-ı ümìd raúìbÀ ne bütün leng olsun
476
6
Çileriz úuvvet-i èaşúuñla anı ùop gibi
Ùaèn-ı düşmense gelen ùaà úadar seng olsun
7
Esbi ferzÀne sürer ùabè-ı vasìè-i SÀmì
VÀdi-i úÀfiye ister ise de teng olur
149b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Zaòm-ı dili setr eyle ãaúın yÀre duyurma
Ser-tÀbe úadem olsa göñül yÀre duyurma
2
Şemşìr-i cefÀ ile yarar sìneñi ãoñra
Tìà-ı nigehi itse de ãad-pÀre duyurma
3
Cevr ile yaúar sÿzişiñi ol meh açma
Yan Àteş-i èaşú ile düşüb nÀre duyurma
4
Haøm it o şehe èindindeki iúbÀliñi gizle
ErbÀb-ı óased bir ùaúım idbÀra duyurma
5
SÀmì hele bu şièr-i perìşÀn meéÀlüñ
DÀniş gibi bir öyle pür-efkÀre duyurma
149b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Açar ãad dÀà-ı óayret sìne-i mÀh-ı gülef-dÀra
477
O mihr-i èÀlem-ÀrÀ zülfini saçdıúça ruòsÀra
2
Ùaúar ùavú-ı cünÿnı úamerì-ÀsÀ bu dil zÀra
HezÀrÀn nÀz ile ol serv ü şÿò başlarsa reftÀra
3
NigÀh-ı nÀzı bu şeb eyleyince vaãlını tebşìr
BerÀy-ı müjde virdüm naúd-ı göñlüm çeşm-i tÀtÀra
4
TecÀhül eyleyüb söyleyince derdim úuluña luùf it
Buyursın óÀl-i zÀrım sen ne óÀcet böyle ıãrÀra
5
Alur eùrÀfını aàyÀr anuñ ebr-i siyÀh sühÀ
Bize ruòãat mı var àayrı o meh ruòsÀr-ı dìdÀra
6
Nigìn-i ziynet-i engüşt bÿse eylesem SÀmì
FedÀdır ne ãadef ol laèl-i rengìn-i güher-bÀra
150a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ne úaçarsın úuluñ ol mertebe yanşaú diñle
İctinÀb eyleyecek mertebe alçaú diñle
2
Dest-i luùfuñdan aya tìşe-i nÀzı atıvir
Çünki yapmaúdı àarez göñlümi yıúmaú diñle
3
Òarb idersin çevire çevire òandÀn olaraú
Úuluñ ey melèabe efkÀr-ı fırıldaú diñle
4
Baña bir kez beri gel dimedüñ ey şÿò şenim
RÀh-ı èaşúında úuluñ öyle de beydaú diñle
5
Dürr idüb elden atarsın anı sen meydÀna
Göñlüm ey dil-ber-i ùannÀz yuvarlaú diñle
6
Meclis-ÀrÀ diyü vaãf itme raúìbi úuluña
478
Söyle inãÀf ile SÀmì gibi şaúraú diñle
150a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Ser-i ebrÿları biri birine beste idi
äan iki úavs-i úaøÀ bir yere peyveste idi
2
Bilemem óÀlini üftÀde-i óummÀ-zedenüñ
Çeşm-i mesti ol mehüñ bu gice pek óasta idi
3
Néola òÀr-ı nigehim rÿyını incitdi ise
Gül-i Zeyneb’de bizden daòı nev-reste idi
4
TÀr-ı zülfi dolanub gerdenine ãanki anuñ
áonca-ı laèl ile verd daòı gül-deste idi
5
Çeşm-i şeh-bÀzı anuñ bu süvarişle SÀmì
Günde biñ murà-ı dile alsa da şÀyeste (idi)304
150a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
304
Dil-i zÀr teg felege nÀlesi peyveste idi
Mecmuada “idi” redifi yazılmamıĢ.
479
Söylese her melege óÀlini şÀyeste idi
2
Sÿr iken aàzı mı yaúdıcıàı eyyÀmda kim
Şìr-i mÀrdan o nev-res daòı nÀ-reste idi
3
Ser-i kÿyında beni baàlasalar ùurmaz idim
ÇÀre ne zülfine pÀy-ı emelim beste idi
4
Úadd-i mevzÿnına hìç söz mi olur àayrı anuñ
Midóat-ı úıùèası bir mıãraè-ı ber-ceste idi
5
Çeşm-i bìmÀrını hìç böyle mi vaãf eyler idi
N’eylesün SÀmi-i dil-óastası dem-beste idi
150b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
AàyÀr girüb araya işe úarışınca
El ölçdi bütün kÀle-i vaãlı úarışınca
2
Yüz úaralıàı oldı mehi ãanma gülefdir
Òÿrşìd-i cihÀnımla óasende yarışınca
3
äÀú saèd ile naòs itdi firÀú burc-ı felekde
Ol mehle benim kevkeb-i baòtım barışınca
4
AàyÀr gelür òÀùıra rÀóat mı virür hìç
ÒÿlyÀda òayÀliyle daòı dil ãarışınca
5
Var sen de edeble kerem-pervere SÀmì
Luùfuñ görür elbet hele herkes dayışınca
150b
480
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Néola ben teşne-lebim emsem o laèlìn deheni
äarsam Ààÿşa alub şevú ile sìmìn bedeni
2
Naòl-i nÀzım düşürir hep ùamaè-ı òÀme bizi
Virür aàyÀra kiras lebi sìb zeúanı
3
èÌd-i úurbÀnda da èuşşÀúa rièÀyet itmez
Rÿz şeb öldirir ol süd úuzısı àamla beni
4
İtme lÀyıú mı fedÀ tÀ bu úadar miónetle
CÀn u dilden seni biñ cÀn ile cÀna seveni
5
Yıúarım tìşe-i Àhım ile çerò-i felegi
SÀmi’ye etme begim àayrı sen ol kÿh-keni
150b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìün MefÀèìlün
1
Yine bezme bu şeb reftÀr ile ol meh-liúÀ geldi
áubÀr-ı àam gidüb Àyìne-i dilden ãafÀ geldi
2
İdince ol gül-i bÀà-ı leùÀfet meclise teşrìf
DimÀà-ı cÀnı taùìr itdi bir buy-ı vefÀ úaldı
3
ÒalÀãım òalúa-ı zìncìr-i gìsÿdan nice mümkün
Ser-i şÿrìdeye zülf-i dil-ÀrÀdan hevÀ geldi
4
èAceb ne rÿzigÀr atdı bu gice óÀneye tenhÀ
Ümìd olmazken ol şemè-i şeb edÀ ez-úaøÀ (geldi)305
5
305
Olınca maúdemiyle óÀùır-ı vìrÀnemiz taèmìr
Mecmuada “ geldi” redifi yazılmamıĢ.
481
DerÿnÀ SÀmiyÀ öldüm de bu rengìn edÀ geldi
151a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Òançer be-kef ol úaşı kemÀn yanıma geçdi
Tìr-i müjesi tÀ hedef-i cÀnıma geçdi
2
Gördüm àaøab-Àlÿd-ı raúìb ile geçende
Bildim ki o kÀfir beni cÀnÀnıma geçdi
3
ÜftÀdene hìç gün yüzi göstermedüñ ey meh
BÀrÀn-ı firÀúuñ dil-i sÿzÀnıma geçdi
4
èArø itdim aña óÀlimi ben eyledi şefúat
Bir kere niyÀzım hele sulùÀnıma geçdi
5
Pür-teşneyim ol pÀdişehim dirmiş işitdim
SÀmì de benim defter-i iósÀnıma geçdi
151a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Bÿs-ı òÀl daòı vaèadiyle inandırdı beni
Aldı naúd-ı dili biñ diñle dolandırdı beni
2
Úanàı sÿya èacabÀ gitdi bu gice diyerek
Buldum ammÀ o mehi òayli arandırdı beni
3
Çaldı bal aàzıma şehd-i lebini vaèd iderek
Leõõet-i ãoóbet-i laèliyle yalatdırdı beni
482
4
Geçdim ol mÀh-veşüñ fikr-i viãÀlinden ben
Vaède-i kiõb ile cÀnımdan uãandırdı (beni)306
5
Virmedi ruòãat o meh SÀmi-i dil-dÀdesine
äarılursın diyü vÀfir oyalandırdı beni
151b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Rÿz şeb neşée-i dil luùfuñı òÿlyÀ iledür
Úulunuñ baèø-ı tesellìsi de rüéyÀ iledür
2
Derde düşmek heves-i zülf-i dil-ÀrÀ iledür
èÁşıúa böyle felÀketler o sevdÀ iledür
3
YÀrsız dÿzaò olursa néola gülşen ki ãafÀ
BÀà-ı cennetde daòı bir gül-i raènÀ iledür
4
RÀh-ı èaşúuñda kimi sÿziş ile faòr eyler
İftiòÀrı kiminüñ Àbile-i pÀ iledür
5
Meclisinde ruúabÀdan bize fırãat mı düşer
Ekåeri ãoóbetimiz dìde-i gÿyÀ iledür
6
MÀèni’ül-ãıfat olurlar diyü şÀyed SÀmì
ÇÀre ne her işim aàyÀra müdÀrÀ iledür
151b
áazel
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
306
èArø eyledikçe yÀrim açar yara bir daòı
Mecmuada “beni” redifi yazılmamıĢ.
483
Ben zaóm-ı sìnem açamam yÀre bir daòı
2
ÓÀcet ne óÀlimi olma iúrÀra bir daòı
Bir ùuydı ki muóÀl yoú inkÀra bir daòı
3
Ol rütbe itdi mihr daòı çeşmi òayre nÀk
Hìç idemem ben Àòire neôôÀre bir daòı
4
CÀm-ı dil-i şikesteyi kim ol gülüñdür o
Mecbÿrum èarøa itse de ãad-pÀre bir daòı
5
Úan aàlasam da ben yine úanmaz úanıúãar Àh
Úul olmayam ùabìèatı òÿn-kÀra bir daòı
6
Bu nev-àazelde zevúıne gitmezse ol mehüñ
Ùoàrısı tevbe itmeli eşèÀra bir daòı
7
SÀmì òarÀb-ı òançer-i nÀz oldı çünki dil
DünyÀda itme minnet o àaddÀra bir daòı
151b
áazel
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Vech-i pür-tÀbı anuñ her vech ile mÀha miåÀl
Şevúdir var úaradır ide külef ol gülde al
2
Çille-i cevrüñle bu maòmÿm èaşúuñ sen şehÀ
Yay gibi úaddüñ bugün üzgün ki gel itme dal
3
Aldım ebyÀt-ı ruò-ı òÿbÀnı hep neôôÀreye
ŞÀh-beyt-i óüsnüñ oldı baña àÀyet óasbıóÀl
4
Bülbül-ÀsÀ şöyle kim biñ sÀèat efàÀn eylerim
Bir daúìúa hicrüñ ey gül yaèni eylersem òayÀl
5
ÓÀãılı mecbÿrıyım SÀmì o ùÿbÀ úÀmetüñ
484
Gördigim servi úade cÿlar gibi itmem meyÀl
152a
áazel-i VÀãıf Mìr
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Fikr-i laèl-i yÀr ile mestÀne kim göñlümdür ol
BÀde-i şevú ile pür-peymÀne kim göñlümdür ol
Geh şikest ü geh òarÀb olur (gehi)307 eyler òarÀb
2
Hem úadeó hem bÀde hem mey-òÀne kim göñlümdür ol
3
Var mı benden àayrı boynu baàlı bir benden diyü
Zülfüñ arayub ùarayan şÀne kim göñlümdür ol
4
ØÀhirÀ baúsañ benim ile maènevì dil-dÀr ile
ÁşinÀ ùavrında bir bìgÀne kim göñlümdür ol
5
İltifÀt-ı saòt u luùf u sitem-Àmìz ile
äÿret-i maèmÿrede vìrÀne kim göñlümdür ol
6
Naúş-ı òülyÀ-yı viãÀlıyla peri peykerlerin
Mülk-i Çìn-i tende mìnÀ-òÀne kim göñlümdür ol
7
VÀãıfÀ ümìd-i teşrìf-i òayÀl-i yÀr ile
Bir müferreó miåli yoú kÀşÀne kim göñlümdür ol
152a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
307
SÀúì mey-i èaşúuñ feraóa dÀéiri yoú mı
Mecmuada “gehi” sözcüğü yazılmamıĢtır. Vasıf Divanı‟ndan yararlanılarak bu sözcük yazılmıĢtır.
485
ÁyÀ bu òumÀr-ı elemüñ Àòiri yoú mı
2
Dil n’eyle olur vÀúıf-ı esrÀr-ı maóabbet
Bu rÀz-ı nihÀnıñ èacabÀ øÀhiri yoú mı
3
LÀyıú mı begim nÀéil-i vaãluñ ola aàyÀr
èUşşÀú-ı felÀket-zedenüñ òÀùırı yoú mı
4
Bir èÀşıú-ı nevvÀle tedÀrik çekemem ben
Her dem baña mı cevr ü sitem sÀéiri yoú mı
5
Ya vaãluñı vaèd eyle yaòÿd bÿse-i laèliñ
Birden ikisi olmaz ise ya biri yoú mı
6
Taèlìm-i cefÀ niçün ider şÿò-ı digerden
Cevr-i sitemüñ o peride òÀùırı yoú mı
7
Dil-dÀre nihÀnı ne disem gÿş ider aàyÀr
Bu ùÀéifenüñ bir seme vü saàırı yoú mı
8
Her kime göñül virsem ider baàrımı sÿzÀn
ÒÿbÀn-ı zamÀnuñ baña bir acırı yoú mı
9
VÀãıf niçün evãÀfını itmezler o şÿòuñ
ÜftÀdelerin de èacabÀ şÀèiri yoú mı
152b
áazel-i SÀmì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Her àonca-i nev-reste nigÀh itmege degmez
486
Ávìze-i destÀr-ı külÀh itmege degmez
2
ÇevgÀn-ı temennÀ ile hÀmÿn-ı keremde
Kÿy-ı himeme úadd-i dü-tÀ itmege degmez
3
Rÿ-gerden olub tìà-ı HorÀsÀn-ı úaøÀdan
Mÿy-ı bedeni mevc-i siyÀh itmege degmez
4
äad Àyine-i tevbe-i şikeste it ey dil
ÒamyÀze ile bÀdiye Àh itmege degmez
5
Endìşe-i ÀrÀyiş-i dünyÀ ile SÀmì
Rÿy-ı emeli jeng-i siyÀh itmege degmez
152b
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
äÀóib naøar-ÀrÀyiş-i güftÀre yapışmaz
MaènÀ görür aèmÀ gibi divÀra yapışmaz
2
Her kÀrda èÀúıl gözedür semt-i sühÿlet
Engüşt-i òıred èuúde-i düşvÀre yapışmaz
3
Güçdür dil-i ãÀf olsa şikeste anı yapmaú
Birbirine Àyìne-i ãad-pÀre yapışmaz
4
Ceyb-i felegi pençe-i Àh-ı dil ider çÀk
FerhÀd gibi dÀmen-i kuhsÀre yapışmaz
5
Her dÀnesi engÿrdan olsa yine rindÀn
Çün dest-i riyÀ müsebbióa-i eõkÀre yapışmaz
6
Çü pÀy-ı cemÀl-ı aóadiyyet çü şikem-òˇÀr
Cennetde bile nièmet-i bisyÀre yapışmaz
7
SÀmìyi efendim ser-i kÿyında muúìm it
487
ZìrÀ úul olub àayre o bì-çÀre yapışmaz
153a
áazel-i èİzzet
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
VifÀdet it gehi ki merdüm-i çeşmim bebeklik yap
Sen ol laèl-i lebüñle bezm-i èuşşÀúa nemeklik yap
2
Ùutarsın mÀhi-veş yem dök bu óÀl-i nÀz ile cÀnÀ
Gelince òaùù-ı óüsnüñ èÀşıúa ol dem töbeklik yap
3
Ruòuñ gül perçemüñ sünbül femüñ àonca òaùuñ reyòÀn
O nergis çeşm ile gül-zÀr-ı óüsnüñde çiçeklik yap
4
FirÀú-ı ehl-i rindÀnı göz et meclisde tel úırma
İlişdir zülfini olùa-ı èuşşÀúa semeklik yap
5
Levend-Àne raúìb-i bed-liúÀya eyle ser-keşlik
Sipihr-i sìne-i èuşşÀúa geldikçe meleklik yap
6
Sözinde åÀbit ol èÀşıúlara rÀm olmadan úaçma
Velìkin bezm-i vuãlat içre nÀz ile döneklik yap
7
ŞarÀb-ı laèl-i nÀbı èİzzetÀ nÿş eyle sÀúìden
DehÀn-ı sükerinden ãofra-ı bezme yemeklik yap
153a
áazel-i ÙÀlib
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün
1
Olmasun bend-girÀn zülf-i girih-gìr baña
488
Gerdeş-i reng yeter òalúa-ı zincìr baña
2
Teşne-i tìà-ı helÀkim o úadar kim görinür
Mevce-i Àb-ı beúÀ cevher-i şemşìr baña
3
Neşve-i èaşúla dil buldı àınÀ-yı òÀùır
Oldı derdi àam-ı mÀye-i iksìr baña
4
Her seóer itmededir medrese-i gülşende
Bÿy-ı gül Àyet-i ruòsÀrını tefsìr baña
5
èAşú-ı ùıfl-ı dilimi òÿn-ı cigerle besler
Virmesün mÀder-i dehr ister ise şìr baña
6
LÀlem ol óadde àam-ı èaşúla kim bülbüldür
ÙÀlibÀ nisbet ile àonca-ı taãvìr baña
153b
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
NÀle-i germ-i firÀúında yeter sÀz baña
Oldı şemè-i şeb-i àam şuèle-i ÀvÀz baña
2
Bir nigÀh ile zebÀn gelemez bend itdi
Úomadı sÿz yere ol çeşm-i süòen-sÀz baña
3
İtdi ifşÀ yine zÀr-ı dil-i eşk-i òÿnıñ
Her zamÀn böyle virür reng o àammÀz baña
4
Der-i àam-òÀnemi dÀéim feraó eyler beste
Revzen-i òÀùırımı hep àam ider bÀz baña
5
Himmet-i èÀrif-i Rÿmì ile ÙÀlib çoú mı
Rÿmda mertebe-i èarefe-i ŞirÀz baña
489
153b
áazel-i Óaşmet
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Dilimde dÀà dÀà-ı óasreti sÿz-ÀşinÀdır hep
Bu gülşen-gÀh-ı èaşúuñ gülleri Àteş-nümÀdır hep
2
Aúıtdım ãu gibi bir serv-úadde göñlümi evvel
Beni giryÀn iden şimdi o eski mÀcerÀdır hep
İden taóãìl-i (neşée)308 dilde erbÀb-ı sükÿnetdir
3
ÓabÀb-ÀsÀ düşen cÀm-ı meye ehl-i hevÀdır hep
4
Göñül Mecnÿn gibi dil-beste olma zülf-i LeylÀ’ya
Seni ãaóra-neverd-i èaşú iden zìrÀ ÒudÀ’dır hep
5
ZebÀnuñ reng-i ãahbÀ-yı ezelden mi yaratmış Óaúú
Bu keyfiyet nedir Óaşmet sözüñ rengìn-edÀdır hep
153b
áazel-i Fiùnat Meróūm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
RÀzdan àamze-i cÀnÀna olmuşlardañız
ÁşinÀ-yı maèna-yı bìgÀne olmuşlardañız
2
Gözleriz manãÿbe-i vaãluñ şehÀ açmazdan
BÀzi-i èaşúında biz ferzÀne olmuşlardañız
3
N’eyleriz sÀúì şarÀbı sÀàar-ı billÿrıñı
CÀm-ı laèlüñle senüñ mestÀne olmuşlardañuz
4
308
Úıããamız FerhÀd Úaysuñ dÀstÀnuñ itdi ùayy
Kalıp uymadığı için HaĢmet Divanı‟na bakılarak bu kelime yazılmıĢtır.
490
MÀcerÀ-yı èaşú ile efsÀne olmuşlardañız
5
FıùnatÀ pür derdimi maènÀ-yı rengìn ile dil
Meclis-i èirfÀna bir peymÀne olmuşlardañız
154a
SÀmì Mìr Meróūm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
èAczdır maómil-keş-i idrÀk mÀhiyyet baña
Reh-nümÀ-yı cÀde-i taóúìúdir óayret baña
2
èAşúdır ser-mÀye-i envÀè-ı òÀãiyyet baña
Bir heyÿlÀdan ôuhÿr eyler nice ãÿret baña
3
YÀra küstÀòÀne dil èarø itdi dÀà-ı sìneyi
Áteşìn pìrÀhen oldı germi-i òaclet baña
4
Bì-òodum sÀàar gedÀ-yı bezm-i èaşúımdır òıred
Virdi sahbÀ-yı maóabbet başúa keyfiyet baña
5
Gerçi èanúÀ-yı felek pervÀz-ı úÀf-ı vaóşetim
Lìk dÀm-ı ãayd olur ser-òalúa-ı ãoóbet baña
6
Bìèatuñ el virmez ey şeyò-i ùarìúat ùabèıma
Bir ayaà ile ider pìr-i muàÀn himmet baña
7
Yay-ı òumda geç gele rind-i úalender-meşrebim
Efser-i Cem’dir sifÀle köhne èişretdir baña
8
Gerdeş-i tesbìóe devr-i sÀàarı itdim bedel
Bir úadeó meyden gelür zÀhid èaceb óÀlet baña
9
áam yemek òÿn-ı ciger nÿş eylemek olmaú kebÀb
SÀmiyÀ çekmeden ider kÀse-i minnet baña
491
154a
áazel-i SÀmì Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Geçdikçe sÿz-ı èaşú o meh-pÀreden baña
Áteş virür úatìl-i neôÀreden baña
2
NÀdÀnı òˇÀb-ı àaflete úor gerdeş-i felek
Maèlÿmdur bu cünbüş-i geh-vÀreden baña
3
Tìà-ı nigÀhı mevce-i Àb-ı óayÀt imiş
ŞÀnı cevÀb geldi leb-i yÀreden baña
4
Dil ne nişìn òalúa-ı gird-Àb zülf-i yÀr
Baòt-ı siyÀh òande ider úaradan baña
5
Bu naôm-ı Àteşìni úalem itdi intiòÀb
SÀmì cerìde-i dil-i ãad-pÀreden baña
154b
áazel-i SÀmì Meróūm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
èÁşıúım beytèül-óüzn bir cÀy-ı meémendir baña
Külòen-i Àteş-fürÿz-ı èaşú meskendir baña
2
Bülbül-i Àteş-nevÀyım berú-i Àhım ÀşiyÀn
Çü semender-fıùrat Àteş-dÀn-ı gülşendir baña
3
Ùÿr-ı èaşúım ben tecellìden berü ey mÀh-rÿ
Şuèle-i berú-i cemÀlüñ tÀr-ı eymendir baña
4
Mest-i sahbÀ-yı lebinim olmazam hìç hÿşyÀr
Künc-i deycÿr ùarab-òÀne-nişìmendir baña
492
5
äayúal-ı ùabèım cilÀ-senc bilür èaşúdır
SÀmiyÀ Àyìne-i esrÀr rÿşendir baña
154b
áazel-i SÀmì Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Gÿş ol göñül beyÀn-ı miyÀn söylerim saña
Yoú belki rişte-i dil ü cÀn söylerim saña
2
MüjgÀn úalem ãaóìfe nigeh merdümüñ midÀd
Bir çeşm-i mÿ-şikÀf beyÀn söylerim saña
3
Tìà-ı cefÀsını dil-i sengìni tìz ider
Ey dil degil fesÀne fesÀn söylerim saña
4
Oymuş raúìb diyü lìk òˇÀb-ı nÀzda
TebòÀle-i femüñle nişÀn söylerim saña
5
Şeró itmede cerìde-i ãad-pÀre-i dili
Her zaóm-ı òÿn-feşÀnı dehÀn söylerim saña
6
Reng-i süòen lebinde güher-pÀre dir neşvet
Bir dil-ber-i şikeste-zebÀn söylerim saña
7
SÀmì óarìr-i òÀme-i naôm-ı sis ile
äavt-ı leõìz Àb u revÀn söylerim saña
8
İcrÀ idüb óadìúa-ı evãÀf-ı Àãafı
Cÿy-ı behişt òoş cereyÀn söylerim saña
9
Ol Àsaf-ı yekdÀn ki medó-i bülendini
Ser-saùr levó-i mihr-i cihÀn söylerim saña
10
äubó u mesÀ duèÀsın idüb zìver lisÀn
Ey èarş-ı verd-i feyø resÀn söylerim saña
493
155a
áazel-i SÀmì Meróūm
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Yem-i óüsnde baúmazdım şinÀh saña
İki kedü gibidir ÀfitÀb ü mÀh saña
2
NeøÀre eyler idim rÿyuña budur òavfım
Virür èaõÀb girÀn-bÀri-i nigÀh saña
3
èAyÀr dür-i meóek-i rÿ-siyehle peydÀdur
Yeter vesìle-i èafv-ı ÒudÀ günÀh saña
4
Göñül çü pertev-i meh-tÀb rÿ-sefìd olduñ
Daòı görinmedi mi ãubó-ı intibÀh saña
5
Gühen-i sifÀlle ãahbÀ gedÀlıú ey SÀmì
Óarìm-i mey-kedede besdür èizz ü cÀh saña
155a
SÀmì Mìr
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Çeşm yed ayırmasun diyü ey nÀzenìn saña
Taèvìõ-i óüsni yazdı òaù-ı èanberìn saña
2
Bì-reng-i nÀm iken úalem ey sÀde levó-i èaşú
Ser-saùr-ı òasbıóÀl idi òaùù-ı cebìn saña
3
NÀmı çıúa beyÀøa siyeh-rÿ-yı kec-revüñ
Tefehhüm ider bu rÀst peyÀmı nigìn saña
4
Söz yoúdur ey muãavver-i nÀzik süòen femi
494
Göñlümce naúş idersen eger Àferìn saña
5
Áyìne-i derÿnı muúaddemce eyle ãÀf
Jeng-Àver olmadan nefes-i vÀ-pesìn saña
155b
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Ola nedem gelÿmuza kuól-ı àam ÀşinÀ
Olmaz kelÀm-ı vaãl-ı dil-ÀrÀ fem ÀşinÀ
2
Olmaz mesìó ider ise eczÀsını saóú
Şemşìr-i àamze-i yaraları merhem ÀşinÀ
3
FeryÀd iderse bülbül-i dil èaşúla néola
RuòsÀr-ı sürò-gÿyı gül-i óurrem ÀşinÀ
4
Billÿr cismi mihr-i ruòuñ pertevin alur
SÿzÀn ider olursa eger didim ÀşinÀ
5
Cism-i nizÀr reşk ile zih-gìrden geçer
Engüşt-i yÀre ola nedem òÀtem ÀşinÀ
6
İnden gelÿ-yı şìvene gerd-i àamı úuól
Olmaz bizim dehÀnımıza mÀtem ÀşinÀ
7
Biñ sÀàar-ı şarÀbdan itmezdim ictinÀb
SÀmì olaydı destime cÀm-ı Cem ÀşinÀ
155b
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
MefÀèìün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
èUrÿú-ı gülbine òÀr oldı neşterden ùabìb-ÀsÀ
495
Güli müstaàrıú-ı òÿn itdi çeşm-i èandelìb-ÀsÀ
2
Der-Ààÿş olmaz ol Àhÿ-yı vaòşi ictinÀb eyler
Dil-i zÀrı ider ser-geşte úalb-i nÀ-şikìb-ÀsÀ
3
Olur èişret-geh-i vuãlatda naúl bÀde-i laèliñ
O àabàab kim bulurmuş gerden-i ãÀf üzre sìb-(ÀsÀ)309
4
Şikest it şìşe-i nÀmusı ey cÀn-ı sitem-dìde
Eger bezm ÀşinÀ-yı yÀr olam dirsen raúìb-ÀsÀ
5
Olam dirsen eger ÀzÀde úayd-ı òod-perestìden
Tecerrdüd iòtiyÀr it pìr-i bì-berg ü naãìb-ÀsÀ
6
Dirìà itme dil-i hicr-Àzmÿdan zevú-ı pÀ-bÿsın
SinÀn üftÀdedir rÀhuñda SÀmì-i àarìb-ÀsÀ
7
ZeneòdÀnından ayrılmaz dil ol serv-i gül endÀmuñ
Olursan şÀò-ı gülde ÀşiyÀn-sÀr èandelìb-ÀsÀ
156a
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
LibÀsı n’eyler ölince tenÀsüb-i aèøÀ
Yerinde cümleten esbÀb-ı óüsni ser-tÀ-pÀ
2
ÚıyÀma gelse òırÀm eylese úıyÀmet olur
Anı gören hele ùursun o úÀmeti bÀlÀ
3
ŞikÀr olur ãanur iller baña ol Àhÿyı
Raúìb-i seg ider ammÀ ki anı hep peydÀ
4
RevÀn olursa néola òÀk-i pÀña sìm-i sirişk
Ayaàuña senüñ ey serv-i úad aúar dünyÀ
309
Mecmuada “ÀrÀ” redifi burada tekrar edilmemiĢtir.
496
5
EzÀyı ùìà-ı zebÀn ùaèam idermiş SÀmì
Úılıcla söyleşürüz àÀfil olmasun yanan
156a
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
FerÀà nÀm virüb àayrıdan baña yÀ Rab
Teveccühüm saña maóãÿã úıbel saña yÀ Rab
2
Òadeng-i Àhımı amÀc zìb-i teéåìr it
KemÀn süòen-i felekden virüb rehÀ yÀ Rab
3
CenÀb-ı bÀz-necÀt ile murà-ı cÀn u dili
İdem o dem ki defè yed-i duèÀ yÀ Rab
4
FeøÀ-yı kÀmda güm-kerde rÀh-ı yeés itme
Dile hidÀyetüñ it óaør-ı reh-nümÀ yÀ Rab
5
èİnÀyet eyle dil-i SÀmì-i güneh-kÀra
MiåÀl-i Àyìne-i ãÀf incilÀ yÀ Rab
156a
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
İtmeden sürme-feşÀn Àhımı her şeb yÀ Rab
497
áaraøım rÿşeni-i dìde-i kevkeb yÀ Rab
2
Eyle rengìni-i maènÀ ile òÿn keff-i òaêìb
Noúùa-ı kilkimi zìb-i ruò-ı maùleb yÀ Rab
3
Çehre-i zerdim idüb zìver-i ser-nÀme-i feyø
Nüsóa-ı ùÀlièimi eyle müõehheb yÀ Rab
4
Peyk-i dil her gice úaùè-ı reh-i eflÀk eyler
Olaraú erre-keş-i naèra-ı ya Rab yÀ Rab
5
Beni öz zÀtla rÀbıta-òˇÀr-ı kerem it
áayriden eyleme minnet-keş-i mekseb yÀ Rab
6
İtme şìrÀze-i ümìdimi yek-deste-i yeés
Eyle mecmÿèa-ı amÀli müretteb yÀ Rab
7
Teng ola cilvesine tÀ ki feõÀ-yı evhÀm
Eyle SÀmì’ye èaùÀ vüsèat-ı meşreb yÀ Rab
156b
SÀmì Mìr Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Úaldıú ayaúda cürèa-ãıfat òÀùırı òarÀb
Mest-i müdÀmız Àh ki yaúdı bizi şarÀb
2
Toòm-ı ümìd óÀãıl ola dirdim olmadı
Yaàdırdım aña eşk-i teri nitekim seóÀb
3
ZinhÀr àaflet eyleyecek yer degil ãaúın
äanduñ bu dÀr-ı mióneti var ise cÀy-ı òˇÀb
4
AàyÀruñ iştihÀsı úavì òˇÀn-ı vaãluña
ëarb ile şemè olınmadı ùaşlar yedi gülÀb
5
Gitdi ãafÀsı mey-kedenüñ úalmadı meze
498
Görüb çekildi yÀre kesildi o dem kebÀb
6
Müşgül degil midir içe menè ide muótesib
Hem iltizÀm ide şarÀbı hem ictisÀb
7
SÀmì hem Àb-dÀr bu hem sÿz-nÀkdır
EşèÀre kimse bu resme virmedi Àb u bÀt
156b
Diger Mìr Meróūm
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Feyø-i mihrüñle dile şevú ü ãafÀ vir yÀ Rab
O nihÀn-cÀne-i tÀrike øiyÀ vir yÀ Rab
2
Eyleyüb deşt-i óaúìúatde dili Àteş-rÿ
Destime meşèale-i nÀr-ı hüdÀ vir yÀ Rab
3
èAşú-ı òÿrşid-i süveydÀyı idüb bedr-i münìr
èÁlem-i cÀna daòı ãubó-ı mesÀ vir yÀ Rab
4
Naòl-ı neøÀreyi úıl eşk ile ser-be-ser şühÿd
DÀne-i merdümek-i çeşm nümÀ vir yÀ Rab
5
Dil-i bì-tÀbuñ tekÀpū-yı ùaleble meded it
Medd-i Àhın aña Àhından èaãÀ vir yÀ Rab
157a
SÀmì Meróūm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
YÀd-ı ruòsÀruñla şemè-i bezm-i gülşendir bu şeb
499
Revàan-ı gülden çerÀà-ı dÀà rÿşendir bu şeb
2
Şìve-i müjek-i yÀre dìde rÿz òayretim
CÀm-ı òˇÀb-ı rÀóatım leb-rìz sÿzendir bu şeb
3
Hicr-i rÿy-ı tÀbına gökle per-i pervÀneden
Şemè-i meclis ser-i be-ceyb yÀr-ı dÀmendir bu şeb
157a
SÀmì Meróūm
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
èAceb mi olsa rÿyuñ nÿr-ı baòş-ı sìne-i meh-tÀb
Olur òÿrşìdden pertev geh Àyìne-i meh-tÀb
2
Çözince dökme sìmìni ola pençe-i òÿrşìd
Açıldı úufl-ı elmÀs dür-i gencìne-i meh-tÀb
3
Ten-i èüryÀnına şeb zinde dÀr-ı tekye-i èaşkuñ
ÚabÀ-yı perniyÀndır òırúa-ı peşmìne-i meh-tÀb
157a
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Ey ùÿùi-i bahÀr-ı leùÀfet tekellüm it
Nuùú-ı Mesìó-i muècize-gÿya tebessüm it
2
Baú bu riyÀ serüñde göñül dÀà u şeróadan
Ol mÀha èarø-ı çìn-i cebìn taôallum it
3
Taùhìr ider derÿnını çirk-Àb-ı sümèadan
Derd-i şarÀb-ı nÀbla zÀhid teyemmüm it
500
4
Ey dil sipihr-i gerdeş-i çeşm-i niyÀzdan
Her úaùre-i sirişküñi mÀnend-i encüm it
5
Ey şÿò tÀbuñı bu nihÀnì görüşmeler
SÀmì-i nÀ-şekìbine nigÀh-ı teraóóum it
157b
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Ey ùurre-i òamdır òam-ı hem-rÀz-ı maóabbet
Vey çeşm-i siyeh mest-i füsÿn-sÀz-ı maóabbet
2
äayd itmege murà-ı dili hÀmÿn-ı úaøÀda
äad-pÀre ider pençe-i şeh-bÀz-ı maóabbet
3
Áyìne-i ruòsÀra dil olursa naôar baş
Mecrÿó ider ol nìşter-i Àz-ı maóabbet
4
Ol dil-ber-i Àfet nigehüñ çìn-i cebìni
EmvÀc-ı yem-i óüsn ser-efrÀz-ı maóabbet
5
Göñlümde òayÀl-i leb-i mey-gÿnla SÀmì
Şeb tÀ-be-seóer cilveger iècÀz-ı maóabbet
157b
áazel-i Meróūm
MefÀèilün MefÀèìlün MefÀèìlün Faèūlün
1
Òurÿş-ı èaşúda taórìk-i dest-i Àh èabeå
501
áarìú-i muùribe şìve-i şinÀh abeå
2
Çü bìd-i bì-åemerdir şefedir kef-i ÀzÀr
Leéìm eyleme Àb-ı ruòuñ tebÀh èabeå
3
ÚarÀr dÀde degil çünki gerdeş-i eflÀk
áurÿr-ı devlet-i pÀdır rikÀb-ı cÀh èabeå
4
Aúub gelür saña rızú itme kÀviş-i tedbìr
KenÀr-ı cÿy-ı firÀvÀnda menfer-i cÀh èabeå
5
Şühÿd-ı mihr-i óaúìúat ise àareø SÀmì
Kemìne zerreye de eyleme nigÀh èabeå
157b
áazel-i SÀmì Mìr Meróūm
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
İtmez kenÀr-ı maùlebe gevher-niåÀr mevc
TÀ olmayınca leõõet ile òÀk-sÀr mevc
2
TaèdÀd-ı luùf-ı nÀ-mütenÀhì-i Óaúú muóÀl
Olsun mı hìç ãaóìfe-i yemde şümÀr mevc
3
Ser virmeden telÀùum-ı rÀz olmaz ÀşikÀr
Úaùè olmayınca ôÀhir ider mi cünÀr mevc
4
Keştì-i ùabè àarúa batur neşÀù ider
Virdikce sebze-zÀde nesìm-i bahÀr mevc
5
Olur kenÀra gir tevekül-i gubÀr bedìd
Bendereke sevÀóile baàlar úaùÀra mevc
6
Virmez binÀ-yı faúre òalel cÿş-ı óÀriåÀn
áarú idemez gemine óüsni ãad-hezÀr mevc
7
Vaøè-ı òilÀf ehl-i kerem óikmet üzeredir
502
Geh med gehi cezir ider ÀşkÀr mevc
8
PÀ-bÿs-ı yÀre teşne-leb-i cÿy-ı yÀrde
Taèúìb idüb biribirin itmez úarÀr mevc
9
Çeşm-i óabÀbına ùoúınur meşrebi budur
Gerçi yolu müsÀèide-i rüzigÀr mevc
10
Zincìre çekdi èaúlı peri gibi şìşeden
MìnÀda gösterince mey-i óoş-güvÀr mevc
11
SÀmì kenÀr-ı safóaya gevher-feşÀn olur
İôhÀr idince bu àazel-i Àb-dÀr mevc
158a
SÀmì Mìr
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
äaàır be-kef-i ödlüge peyàam-ı ãabÀó
Áyìne sende ôÀhir olur èÀlem-i ãabÀó
2
èUşşÀú sìne-sÿòte Àh-ı seóer-gehi
Eyler becÀy-ı mıãr dehÀn hem-dem-i ãabÀó
3
Pìr anuñ eşk-i çeşmi òam-ı pìre feyø olur
Gül-zÀre óüsn-i tÀze virür şeb-nem-i ãabÀó
4
Şeb zinde-dÀr-ı èaşúuña çeşmüñ helÀl ider
Zer-bÀliş ÀfitÀb olur aña dem-i ãabÀó
5
èÌsÀ ùabìèat ne àıdÀ-baòş-ı rÿó olur
PistÀn-ı mihrden lebini Meryem-i ãabÀó
6
Eyler kenÀr-ı baór-ı siyeh SÀmì pür-ãadef
Dür baş olınca mevc sefìd-i yem-i ãabÀó
503
158b
áazel-i Mìr Meróūm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Bezm-i pÀk-i óüsne zìverdir o zülf ü òÀl ü ruò
Derd-i èanber-i micmer zerdir o zülf ü òÀl ü ruò
2
Gerden-i billÿruñ üzre gÿyiyÀ bir şìşede
Sünbül ü şebbÿ gül-i terdir o zülf ü òÀl ü ruò
DÀà-ı […….]310 sūdı sırr-ı bÀb ciger göyünmek muóÀl
3
Dilde kim dÀéim muãavverdir o zülf ü òÀl ü ruò
4
Şuèle-i Àha sipend olmaú süveydÀ-yı derÿn
YÀra geldikçe muúarrerdir o zülf ü òÀl ü ruò
5
Gülşen-i óüsn içre dÀm-ı dÀne-i aşÿb ile
Murà-ı cÀna úayd-ı digerdir o zülf ü òÀl ü ruò
6
Şemè-i şeb pìrÀye vir sÿòte pervÀne-veş
Muttaãıl germ ÀşinÀlardır o zülf ü òÀl ü ruò
7
Óalúa-ı cüb-i óicÀlı noúùa-ı tÿr üzredir
äafóa zìb-i rÿy-ı dil-berdir o zülf ü òÀl ü ruò
8
Sÿz-ı óasret merdüm-i çeşmi perìşÀn òˇÀb ider
NÀgeh zìb-i rÿy-ı dil-berdir o zülf ü òÀl ü (ruò)311
9
Úıldı óüsn şÀhid-i naômı rÿ- bÀlÀ SÀmiyÀ
Çün dirìàimde meger derd o zülf ü òÀl ü ruò
158b
áazel-i SÀmì Mìr
310
311
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
Mecmuada “ruh” sözcüğü yazılmamıĢ.
504
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
äun sÀúiyÀ bize úadeó-i bì-melÀl-i èìd
ÌmÀ-yı èişret itdi benÀn-ı hilÀl-ı èìd
2
ÔÀhir olur delìl-i ãafÀ-yı viãÀl-ı èìd
Levó-i felekde mÀh-ı nev olduúda dÀl-ı èìd
3
Rÿy-ı ãıyÀma ãubóı tebessüm-fürÿş olur
Reng-i faùÿrı itdi şikest infièÀl-ı èìd
4
Rengìn òÿn-ı eşk ider èuşşÀú cÀmesin
ÒÿbÀn giyince elbise-i al al-i èìd
5
Òum-bÀze-i taóassür-i meyden helÀl ider
Olmasa mÀye-baòş-ı teselli òayÀl-ı ìd
6
ŞÀyestedir temìme-i cevr-i behişt ola
SÀmì bu nev-zemìn àazel bì-miåÀl-i ìd
159a
áazel-i SÀmì Mìr
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Muúaddem itdi şeb-i rÿza èişreti tesvìd
Çıúardı ãoñra beyÀøa ãabÀó-ı èìd-i saèìd
2
Ùulÿè ider ãanurum mihr-i burc mìzÀndan
O şu pelle-i dolÀbda olınca bedìd
3
äalıncaú içre olur óüsni pür fürÿàuèl-Óaúú
äalıncaú èÀleme böyle øiyÀ ãalar òÿrşìd
4
Senüñle ùartılamaz èìd-gÀh-ı óüsn içre
KemÀl noúãÀnını bilür meh […….]312 èìd
312
Metin tahrip olduğu için okunamamıĢtır.
505
5
HilÀl-ı èìd açub Ààÿşın ebruvÀnuñ ile
Meger muèanaúa itmekligi ider ümmìd
6
Dizildi silk-i beyÀna benÀn-ı òÀme ile
MaènÀ-yı süòanım-ı SÀmiyÀ çü mürvÀrid
159a
SÀmì Mìr
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Dü-nìm olursa dilde Àrzÿ birdir
Dü-reng ise de gül-i raènÀ èaceb mi bÿ birdir
2
Göñül òarÀb mı beyhÿde-i vaódetdir
O bezm-gÀhda kim sÀúì vü sebÿ birdir
3
Netìce èayn-ı muúaddem úaãìde hod maèlÿm
Birdir süòÀnede maènÀ güft-gÿ birdir
4
NigÀh-ı ehl-i óaúìúat dÀéì vü meréì
Bilürsin Àyìneli ile rÿ-be-rÿ birdir
5
Girìve gerd-i òalÀyıú olma dehr ü ãıdú ol
Ùarìú-i èaşú-i İlÀhìde cüst-cÿ birdir
6
Óaãır-ı bÀde-i õillet be-dÿş-ı tecrìdüñ
Yanında çìn-i cebìn ile ser-fürÿ birdir
7
KemÀl-i èaşú ile ol hÿ derdüm tevóìd
Nefis hezÀr ise de SÀmìyÀ gelÿ birdir
159b
áazel-i SÀmì Mìr
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün
506
1
Òaùù-ı lebüñ ki mıãraè-ı zìb-i meéÀldir
EyyÀm-ı bÿse anda ne rengìn òayÀldir
2
Dil kavs-i ebruvÀnı elinden neler çeker
Seyr eyle úadd-i òam-şudemi aña daldır
3
Eyler şikeste murà-ı dilüñ per ü bÀlini
Ol ùıfl-ı nev-resìde dimez kim vebÀldir
4
Ol naòl èişvede her ne úadar sirişk olsa da
BÀr-ı niyÀz ekilür iótimÀldir
5
Ôan itme jÀledir görinen rÿy-ı yÀrdan
Güller çemende àarú-ı òÿn infièÀldir
6
NeôÀre dÿr-bìn bilürin olursa da
Görmek ten-i nizÀrımı emr-i muóÀldir
7
SÀmì ümìd-i cÀm-ı Cem itmez gedÀ-yı èaşú
Mecnÿn bÀde-i òuri-i köhne sifÀldir
159b
áazel-i SÀmì Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Farú-ı mÀhiyyet-i dil çeşm-i temÀşÀdandır
Pertev-i nìk ü bed Àyìne-i sìmÀdandır
2
Revzen-i òÀneyi sermÀda küşÀd itmekde
Serdi-i bezm-i edeb òande-i bì-cÀdındır
3
ÒÀùır ol bezm-i mükÀfÀta eyÀ mest-i àurÿr
Raòne-i seng eåer penbe-i mìnÀdandır
4
äÀf-ı dil tebre nihÀdÀne olur feyø-resÀn
Güher-efşÀni-i sÀóil kef-i deryÀdandır
507
5
SÀmi hÀne ber-i endÀze-i dil hem-çü óabÀb
Cÿşiş-i mevce-i seyl-Àbe-i ãaóbÀdandır
160a
áazel-i NÀbì Efendi
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Niyyetüñ eyledigüñ vaèdeyi incÀze mıdur
Yoòsa úaãduñ dil-i zÀre sitem-i tÀze midür
2
Var mıdur sÿziş-i àam sende de pervÀne gibi
Yoòsa ey murà-ı çemen bir úurı ÀvÀze midür
3
İki per gibi ôuhÿr eyledi òaùù rÿyında
Murà-ı óüsnüñ èacabÀ niyyeti pervÀze midür
4
Tìr-veş sìnesine sen düşicek aàyÀruñ
èÁşıúuñ úavs-ãıfÀt òiããesi òamyÀze midür
5
Áhdan perde çeker bÀàa hezÀr ey NÀbì
Bu tedÀrik o gül-i perde ber-endÀze midür
160a
áazel-i NÀbì RaómetullÀh-ı TeèÀlì
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Terk-i maùlabdur bu maùlÀb-gÀhda maùlab baña
Eyle luùfuñdan müretteb maùlabum ya Rab baña
2
Ben pür olsam ol tehìdür ol pür olsa ben tehì
SÀàar-ı meydür bu bezm-i àamda hem-meşreb baña
3
İtmege aókÀmuñ istiórÀc devr-i èişretüñ
508
ÁsmÀn-ı naòl-i gülde jÀledür kevkeb baña
4
Kimse bilmez ol mehüñ teşrìfine rÿ-pÿş olur
Rÿz-ı rÿşenden füzÿn feryÀd-resdür şeb baña
5
Günde bir ÀzÀdelik øevúi muúarrerdür hele
Ùıfl-veş cÀy olsa bÀrì bir daòı mekteb baña
6
Leb midür NÀbì ola ney gibi leb-rìz-i hevÀ
ÒÀme-i güher-feşÀn olursa bend-i leb baña
160a
NÀbì
Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü /FÀèilün
1
Òaùù èazl-i óüsn virmedi ey nÀzenìn saña
Oldı berÀt-ı tÀze òaù-ı èanberìn saña
2
Müşkil ùılısmdır dil-i Àhen-sirişt-i yÀr
Ey Àh óall idersen eger Àferìn saña
3
Bir ÀftÀbı eyledi ser-germ-i inúıyÀd
Ey vaút-i ãubó bir nefes-i Àteşìn saña
4
Terk itdürür çemende bu feryÀdı èÀúıbet
Ey èandelìb güldeki çìn-i cebìn saña
5
NÀbì senüñle eyleyelim óiããe dil-beri
Õevú-i viãÀl baña fiàÀn ü enìn saña
160b
NÀbì
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
509
1
Nedür ey şÿò bu bìhÿde àaøab néoldı saña
Meşrebüñ düşmen-i nÀz idi néoldı saña
2
Virmemişsin ùutalum ruòãat-ı Ààÿş-ı visÀl
Varmaàa meclis-i aàyÀra sebeb néoldı saña
3
CÀme-òÀb içre bıraúduñ beni ey mihr-i münìr
Ùurmaduñ çÀk olıcaú perde-i şeb néoldı saña
4
Ne girersin araya yÀre niyÀz itdükçe
Úanı ey girye mürÀéÀt-ı edeb néoldı saña
5
Olduñ ey òÀme-i NÀbì úatı çoúdan òÀmÿş
Bilmem ey zemzeme-pìrÀy-ı ùarab néoldı saña
160b
áazel-i NÀbì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Yek-tÀ güherüm meclis-i rindÀn ãadefümdür
Mihr-i ùarabum mey-kede beytüéş-şerefümdür
2
ÒÀã itdi cünÿnı baña sulùÀn-ı maóabbet
Bu manãıb-ı maèúÿlde Mecnÿn selefümdür
3
Ben bir èalem-efrÀz-ı cihÀn-gìri-i èaşúum
EmvÀc-ı yem-i àam sipeh-i ãaf-be-ãafumdur
4
Óall olmadı bu èuúde-i pìçìde-i müşkil
Gìsÿ-yı dü-tÀ meséele-i muòtelefümdür
160b
áazel-i NÀbì
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
510
1
EyyÀm-ı bahÀr olmaz idi gülşen olaydum
Òÿrşìd ùulÿè itmez idi revzen olaydum
2
Gül-berg-i ãabÀ urmaz idi pençe-i tÀrÀc
äaórÀ-yı temennÀda eger dÀmen olaydum
3
Ol şÿò dirìà itmez idi naúd-i visÀlüñ
ÒˇÀhiş-ger-i iósÀnı hemÀn bir ben olaydum
4
KettÀn gibi fersÿde olursam da olaydum
Tek ol meh-i sìmìn-bere pìrÀhen olaydum
5
NìsÀnı bedìd olmaz idi silk-i füãÿluñ
NÀbì heves-i gevher ile maózen olaydum
161a
áazel
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Olmamış yÀr senüñ óÀlüñe ÀgÀh göñül
áayrı yardımcuñ ola Óaøret-i AllÀh göñül
2
Çekdigüñ derd ü àamı bilmez idüm ben evvel
Acıdım şimdi saña vÀh göñül vÀh göñül
3
VÀdi-i èaşúda ôulmetde niçün úalmışsın
Söndi mi meşèale-i Àh-ı seóer-gÀh göñül
4
RÿzgÀr ehl-i ùarìúi nice muàber ideyor
Seyr idersen idelim gel seni hem-rÀh göñül
5
èÁúıl ol kimseye esrÀrını fÀş itme
Böyledir èÀdet-i èaşú itme ãaúın Àh göñül
6
NÀy-veş iñle varub der-geh-i MevlÀnÀ’da
İtme bìhÿde yere nÀle-i cÀn-gÀh göñül
511
7
Eli baàlı cigeri dÀàlı esìr oldı Saèìd
Bir zamÀn kişver-i tecrìde geçen şÀh göñül
161a
áazel-i VÀãıf Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Daàıdub zülfini sevdÀ-yı óicÀbı atdıú
Fülk-i ãahbÀ ile başdan úara yÀra çatdıú
2
Neşéemiz yoú deyü aàyÀrı bezmden ãatdıú
Neyse maòfì úalub ol mehle biz alduú ãatdıú
3
Gezinürken Paşa lìmÀnı ãuyında begimiz
Yanaşub bir gice lìmÀn-ı viãÀle yatdıú
4
Bu gice õevúımıza ùoàrısı zanbaú ãıàmaz
O gül-i al ile gül-zÀre varub yan atdıú
5
Gìrye-i bülbül-i gül-şende alub masòaraya
Güldüre güldüre ol àonca güli çatlatdıú
6
èÁlemüñ çeşmine bir àonca içün òÀr oldıú
Seveli ol gül-i zìbÀyı cihÀna batdıú
7
Bu şeb aàlar görüb aàyÀr àam-ı reşkinden
Bir daòı yÀr ile gül-şende gülişdik yatduú
8
Emelüñ èayn-ı elem oldıàın idrÀk ideli
VÀãıfÀ cümle-i amÀli göñülden atduú
9
Teng iken fÀris-i maènÀda zemìn-i æÀbit
Edhem-i kilki o vÀdìde daòı oynatduú
512
161b
áazel-i FÀøıl Mìr
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Kim ki gördiyse o meh-pÀre-i óüsni didi ay
áamzesi her kime tìr itdi cigerden didi vay
2
Öyle èuşşÀúını ìmÀna getürmiş kÀfir
İtse daèvÀ-yı nübüvvet daòı dirler hay hay
3
Dil-i sÿzÀnımı bend eyledi gìsÿlarla
Áteşi mÿy ile øabù eyledi hay kÀfir hay
4
Şeb-i vuãlatda teni pÀki olursa taúsìm
O ùopuúlar o gümüş baldırı olsun baña pay
5
Dilde FÀøıl bir iki tìr-i nigÀh ister iseñ
O kemÀn-keş güzelüñ çeşmine esrÀrını yay
161b
áazel-i Fehìm
FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün
1
Bir óayÀt içün úaøÀ bilmem ne nÀz eyler baña
Ben şehìd-i àamzeyim èÌsÀ niyÀz eyler baña
2
İstemez kÀlÀ-yı óüsni ola tÀrÀc-ı metÀè
Perde-i zülfüñ anuñçün nìm nÀz eyler baña
3
Ben tekellüf maórem-i óalvet-sezÀ-yı àamzeyim
Òÿn-ı çeşm-i dil-berÀn ifşÀ-yı rÀz eyler baña
4
Ben ki mièyÀr-ı cünÿnım ben ki ãarrÀf-ı òıred
Feyø-i temìz ile èarø-ı imtiyÀz eyler baña
513
5
ŞÀh-ı istiànÀ sipÀhım ben FehìmÀ çerò-i dÿn
Òavfla biñ dürlü vaõè-ı dil-nevÀz eyler baña
162a
áazel-i Pertev
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün
1
Seni çoú sevmede ey şÿò úabÀóat degil
Añladıú meşreb-i nÀzendeni óÀcet degil
2
Olamam gÀhice şÀyÀn-ı teàÀfül yÀrı
Bu daòı óaøret-i sulùÀnıma åıúlet degil
3
Şeyò efendi ne bu èunf ile òiùÀb eùrÀfa
Sözini ùutma senüñ mÿcib-i cennet degil
4
äubóa dek yÀri fiàÀn ile uyutmaz èuşşÀú
Bizi rÀóatsız iderse o da rÀóat degil
5
Ne düşer ruòlarınuñ üstine bu zülf senüñ
O daòı bencileyin rÿyına óasret degil
6
O mehüñ Pertevi tekdìrdir ancaú àareøi
İltifÀt itmesi aàyÀra óaúìúat degil
162a
áazel
Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1
Tertìb-i devÀ itmez eùibbÀ òıredinden
514
YÀ Rab beni setr eyle bu derdüñ beterinden
2
èAynuñ ùaúınub rÀhına dört gözle baúar çeşm
NeøÀre ferÀàat idemez reh-güzerinden
3
Ol mertebe sengìnüñi dili itmez eåer hìç
Nüh-ùÀú-ı felek yansa da Àhım şererinden
4
ÒÀùırcıàımı ùaèn-ı èadüvv itdi perìşÀn
Paslandı dil Àyìnesi òalúıñ kederinden
5
Taømìn olamaz mıãraè-ı SÀmì hele Fehìm
Tanøìr ne èÀciz úalurum ben hitirinden
162a
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Muôaffer vaút-i óÀcetde èadüvden intiúÀm almaz
Mürüvvet-mend olan nÀ-kÀmi-i düşmenle kÀm almaz
2
Cüb endÀzì-i çerò-i dÿnı itdim şöyle imøÀ kim
Begenseñ naúşı maèkÿs olmadıúça çevre nÀm almaz
3
Yeter ey nev-süvÀr mey-i zenÀna sÀóa-ı devlet
Çıúar elden èinÀnuñ úosun naòvetüèl-cÀm almaz
4
LibÀs-ı nev-be-nevle ey olan ÀrÀyişe mÀéil
KemÀlüñden òaber vir yoòsa kimse iòtişÀm almaz
5
Dil-i pür-òÿn ki hem sÀàar hem mey bilür RÀàıb
ÒudÀyı mest olan mÀnend-i lÀle deste cÀm almaz
515
162b
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
ÒayÀl-i laèl-i nÀbüñ cÀm-ı çeşm-i terde úalmışdur
ÒumÀr-ı bezm-i nÿş-À-nÿş-ı vaãluñ serde úalmışdur
2
Degildür bende dil-i ser-germi-i fikr-i nigÀhuñla
O bì-hūş maóabbetdür düşüb yerde úalmışdur
3
Mükedderdür ser-À-ser meşreb-i icrÀ-yı èÀlem hep
äafÀ-yı òÀùır ancaú bÀdede sÀàarda úalmışdur
4
Bu remzi keşfe bir müşkül-güşÀ-yı rÀz gelmez mi
Kerem bir lafô-ı bì-maènÀ gibi dillerde úalmışdur
5
Ne cevher tÀc-ı devlet kimseye sÿd itmez ey RÀmì
Nice şÀh-ı cihÀĥuñ çeşmi ol efserde úalmışdur
162b
Şevket-i Rÿm èİzzet MollÀ-yı Meròūm
Mefèÿlü FÀèìlÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Baú rÿy-ı yÀre tìr u kemÀn söylerim saña
Kim úaş u göz ucıyla nihÀn söylerim saña
2
Bir dÀà-ı èaşú görsem o bÀzÿ-yı sìmde
Derd-i derÿnı ben o zamÀn söylerim saña
3
Telò eylemem ãafÀmızı gül-geşt-i bÀàda
Cÿy-ı sirişk-i Àb u revÀn söyerim saña
4
CellÀdı küşte bilmeden ey dil ne fÀéide
Çeşmi eger virürse amÀn söylerim saña
516
5
Hem-çirkle çekdigim àamı èömrümde çekdim
İster inanma ister inan söylerim saña
6
Ey geçende zaómıñ o tìruñ bilürsin Àh
Yaòşiyse de nigÀhı yaman söylerim saña
7
èİzzet çürütdi pister-i gerdÿnı ùÀlièim
Baót-ı siyÀh òˇÀb-ı girÀn söylerim saña
8
Der-gÀh-ı pìre vÀãıl olursan eger göñül
EsrÀr-ı èaşúı anda èayÀn söylerim saña
163a
áazel
Mefèÿlü FÀèìlÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Bir cÀnı vardı itdi hezÀruñ fedÀ saña
İnãÀf virsün ey gül-i raènÀ ÒudÀ saña
2
BÀd-ı nesìme ãor varub ol àoncadan òaber
Ey peyk-i Àh düşdi yine ilticÀ saña
3
Ey ùıfl-ı nev-resìde yarar bir gün işine
Ögretdi kÀrı èaşúı göñül güç belÀ saña
4
èÁlem-şarÀb-ı leblerinüñ mübtelÀsıdır
SÀàar mı sÀúiyÀ yalıñız mübtelÀ saña
5
äunmuş raúìbe ãoóbet-i óelvÀda leblerüñ
Ol şÿh bir oyun çıúarub adı mÀ saña
6
èUúbÀêa Óaúú úÀfiri ãaymam mı ey raúìb
İtmem viãÀl-ı yÀrim ile iftirÀ saña
7
Taèbìri vaãl-ı perçem-i cÀnÀndır ey göñül
äalmışdur sÀye dün gice bir per-i hümÀ saña
517
8
Düşmez şikÀyet itme àam-ı zülf-i yÀrdan
Bu kesb yedirür ey dil-i zÀrım baña saña
9
Ey dil-i pelÀs sìnede úanlar içinde sen
Meyl eylemez bu óÀl ile bir dil-rübÀ saña
10
äad-pÀre itse lióyeñi tÀr-ı KenÀn gibi
Ol mÀhdan düşer mi göñül iştikÀ saña
11
èİzzet àulÀm-ı der-geh-i mollÀ celÀlsin
İtmez dirìà-i feyøini şems-i hüdÀ saña
163b
áazel
Mefèÿlü FÀèìlÀtü MefÀèìlü FÀèilün
1
Gülden şikÀyet eylemedi òÀre èandelìb
Zaóm açdı derdin açmadı aàyÀra èandelìb
2
Bir Àferìne degmedi şÀh-ı bahÀrdan
Çadub úıldı bÀlini gülzÀre èandelìb
163b
áazel-i VÀãıf
MefÀèilün FeèilÀtün MefÀèilün Feèilün
1
Göñülde feyø-i maóabbet fıúır fıúır úaynar
ŞarÀb-ı köhnedir elbet fıúır fıúır úaynar
2
FirÀú-ı yÀr ile her dem òurÿş-ı giryemden
Efendi bu yem-i firúat fıúır fıúır úaynar
3
Ol ÀfitÀb-cemÀlüñ nigÀh-ı şÿhında
518
Kirişme nÀz ôarÀfet fıúır fıúır úaynar
4
O mehle ãoóbet-i óalvÀda germ-øevú olalı
MiyÀnımızda óalÀvet fıúır fıúır úaynar
5
O rütbe geçdi ãıcaàım o şÿò dellÀke
Derÿn çü germi-i óalvet fıúır fıúır úaynar
6
èAceb mi ekşise nÿş-ı mey ile bed-mestÀn
Bulınca miède ruùÿbet fıúır fıúır úaynar
7
İnanma òÀéine tiryÀk-i zehr-i zaóm ise de
Her èuøv-ı mÀr nihÀyet fıúır fıúır úaynar
8
ZiòÀm-ı lafôdan eşèÀr-ı muãùalaó-gÿda
İmÀle sekte seúÀmet fıúır fıúır úaynar
10
äad aferìn ki VÀãıf zemìn-i RÀsiò’de
NikÀt ü remz-i nezÀket fıúır fıúır úaynar
164a
áazel
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
TemÀşÀ-yı cemÀlinden olur rÿóa àıdÀ peydÀ
Olur envÀr-ı mehden beyt-i muôlimde òayÀ peydÀ
2
İder pendÀr èacebi ehl-i istiànÀyı Àzürde
İlÀhi itmesün nev dìde-i devlet àınÀ peydÀ
3
Hüner-efrÀz olur enôÀr-ı erbÀb-ı mürüvvetle
İder ebr-i felekden sünbüle neşr ü nümÀ peydÀ
4
Hücÿm-ı ehl-i àamdan olma ey meh-pÀre èacz-Àver
Der-i aãóÀb-ı åervetde olur lÀ-büd gedÀ peydÀ
5
O rütbe ruòları gül-gÿn ü pür-teéåìrdür gÿyÀ
519
Baúın gözlerde olmuş ser-te-ser rengde hınnÀ (peydÀ)313
6
Şikenc-i zülfin açmış sìne-i billÿrı göstermiş
HelÀk-ı èÀşıúa itmiş bugün bir nevÀda peydÀ
NevÀ-yı èaşú ile meélÿf-ı destimde úalem […….]314
7
äarìrinden n’ola olsa hezÀr ãad-ı ãadÀ peydÀ
164a
áazel-i VÀãıf
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Acır maèşÿú èuşşÀúuñ derÿnı yara oldıúça
İder teéåìr anuñçün Àh-ı èÀşıú yara oldıúça
2
Degil sevdÀ-yı òÀm ümmìd-i şeftÀlÿ òaù-Àverden
Gelür elbette mìve bÀàdan pÀzÀra oldıúça
3
Nice maùlÿb-ı bÿse itmeyim òÀl-i lebüñden ben
Alışdım óÀlimi eşèÀr ile işèÀra oldıúça
4
èAceb mi mübtelÀ-yı cÀm-ı laèl-i dil-rübÀ olsam
CihÀnda neşée-yÀb-ı kÀmdır mey-òˇÀr oldıúça
5
Olur bir gün göñül olmaz deyü meéyÿs-ı kÀm olma
Vesìle-cÿy-ı vaãl-ı yÀr ol ey bì-çÀre oldıúça
6
Baña acı baña kim nÀleme cÀnÀn úulaú ùutmaz
Yine gül gÿş urur Àh-ı hezÀr-ı zÀre oldıúça
7
Düşer yÀ gird-i gird-Àba ya uàrar úara sevdÀya
Dil-i üftÀdede sevdÀ-yı zülf-i úara oldıúça
8
Néola vaúf eylesem delv-i dili çÀh-i zenaòdÀna
İder aãóÀb-ı òayr èÀlemde saèy aåÀra oldıúça
313
314
Mecmuada “peydÀ” redifi yazılmamıĢ.
Mahlas yazılmamıĢ.
520
9
Muóìù-ÀsÀ ióÀùa eyleyelden baór-ı eşèÀrı
äuyın buldurdı VÀãıf keşti-i güftÀre oldıúça
164b
áazel-i VÀãıf
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèiÀtün Feèilün
1
Diyemem sìne-i berrÀúı semenden gibidir
YÀsemen belki o gül-naòl-i semen-ten gibidir
2
Zülfi sünbül deheni àonca-ı ter sÀúı semen
Tepeden ùırnaàa dek her yeri gül-şen gibidir
3
Çeşm ebrÿ vü ruò u laèline söz yoú ammÀ
İçlerinde yine óÀl-i siyehi ben gibidir
4
Ne aceb düşmese dil-dÀruñ elinden miréÀt
Óüsnine meyl ü maóabbetde o da ben gibidir
5
Reng ü bÿy-ı güli taèrìfe ne zaómet çekeyim
Gül benim bildigim ey àonca-dehen sen gibidir
6
Yem döküb ùutmaàa èuşşÀúı óÀcet ey şÿò
äayd-ı murà-ı dile òÀl-i ruòuñ erzen gibidir
7
èÁşıú isterseñ eger VÀãıf-ı zÀr ile görüş
Yine ol sÀéire nisbet biraz ehven gibidir
164b
áazel-i VÀãıf
FeèilÀtün FeèilÀtün FeèiÀtün Feèilün
1
Olsa àarú-i yem-i hicrÀna yine şen gibidir
521
Ôannım aàyÀr biraz èaúlına yelken gibidir
2
Elem ü neşéesi üftÀdenüñ olmaz maèlÿm
èÁşıúuñ òandesi de óÀlet-i şìven gibidir
3
Aranur mı suòan-ı mest pey-À-peyde meéÀl
äoóbet-i ehl-i hevÀ bestededir ten gibidir
4
Tìr-i àam yaàsa derÿn-ı dile itmez teéåìr
CÀme-i èaşú benim göñlüme cevşen gibidir
5
Ne úadar sevse de itmez yine luùf ile nigÀh
Yoósa şÿòuñ baúışı èÀşıúa düşmen (gibidir)315
6
Néola alursa maóabbetle fitìli VÀãıf
èAşú úandìl-i dil-i èÀşıúa revàan gibidir
315
Mecmuada “gibidir” redifi yazılmamıĢ.
522
SONUÇ
Mecmualar, yazıldıkları dönemin aynası durumundadır. BaĢta yazıldığı dönemin edebi
zevkini yansıtma iĢlevi olmak üzere birçok konuda günümüz edebiyat araĢtırmacılarına
yardımcı olmaktadır. Bu eserler üzerine yapılacak çalıĢmalar, meseleye farklı açılardan
bakmayı gerekli kılmaktadır. Bilindiği gibi mecmualar, doğrudan veya dolaylı Ģekilde baĢta
edebiyat olmak üzere birçok bilim dalına yardımcı olmaktadır. Üzerinde çalıĢılan Ģiir
mecmuasıyla da bir döneme ıĢık tutularak o dönemin edebi zevki tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır.
Tez çalıĢmamız olan Ģiir mecmuasında, XVI ve XIX. yüzyıllar arasında yaĢamıĢ
Ģairlerin Ģiirlerinden örnekler bulunmaktadır. En fazla da gazel nazım biçimiyle yazılmıĢ
Ģiirleri ihtiva eden bir Ģiir mecmuasıdır. GiriĢte de belirtildiği gibi eserin 169 ve 170.
varaklarında mürettibe ait üç adet doğum kaydı bulunmaktadır. Buradaki kayıtlara göre
Mecmuanın 1848-1872 tarihleri arasında tertip edildiği düĢünülmektedir. Bu kayıtlardaki
tarihlerden, kaydı düĢenin Muhammed ZiyÀüddin olduğu anlaĢılmaktadır. ġayet bu kayıtlar
mürettibe/müstensihe ait ise mecmÿèanın emektarı olarak bu isim zikredilebilir.
Mürettibi hakkında kesin bilgi sahibi olmadığımız bu mecmua ile o dönemin
beğenisiyle ilgili öznel bir yargı da bulunmak gerekirse Alevi- BektaĢi Ģairlerin Ģiirlerine
çokça yer verilmiĢ olması, Kerbela olayıyla ilgili mersiyelere yer verilip Hz. Ali‟ye övgülerin
yer aldığı Ģiirlere yer vermesi o dönemin edebi zevki hakkında mürettibin beğenisi ölçüsünde
bizim bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır.
Mecmuada yer alan Ģiirler “Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi” kapsamında
belirli ölçütlere göre bir tablo halinde verilerek araĢtırmacıların kolaylıkla yararlanabileceği
bir çalıĢma haline getirilmiĢtir. Mecmuaların diğer önemli faydasından biri de Ģairin
divanında yer almayan Ģiirleri ihtiva etmesinden gelir. Burada da incelenen divanlar itibariyle
Ģairin divanında yer almayan Ģiirler tespit edilmiĢ ve ayrı bir baĢlık altında bu Ģiirler
verilmiĢtir.
Sonuç olarak, yapılan bu çalıĢmayla XIX. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen eski
edebiyat sahasında sayıları oldukça fazla olan Ģiir mecmualarından biri incelenmeye
çalıĢılarak bu alana az da olsa katkı sağlamak amaçlanmıĢtır.
523
KAYNAKÇA
AK, CoĢkun (2001), Bağdatlı Rûhî Divanı, Karşılaştırmalı Metin I-II, Bursa: Uludağ Ü. Yay.,
ASLANOĞLU, Ġbrahim (1992), Şah İsmail Hatayi (Divan, Dehnâme, Nasihatnâme ve
Anadolu Hatayileri), İst., Der Yayınları.
AYDEMĠR, YaĢar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”,
Turkish Studies, Volume 2/3, s.122-137.
AYVERDĠ, Ġlhan(2005), Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Ġstanbul: Kubbealtı Yay.
BANARLI, N. Sami (2001), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Ġstanbul: MEB Devlet Kitapları
BĠLKAN, Ali Fuat (1997), Nâbî Dîvânî I-II, Ġstanbul: MEB Yay.
CANIM, Rıdvan (2000), Latifi Tezkiretuèş-şuèara ve Tabsıratuèn-nuzama (Ġnceleme-Metin),
Ankara: Atatürk Kültür Merkezi BaĢkanlığı.
DEVELLĠOĞLU, Ferit (1997), Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lûgat (17. Baskı), Ankara:
Aydın Kitabevi Yay.
DĠLÇĠN, Cem (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: TDK Yay.
DĠLÇĠN, Cem (1997), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK Yay.
EYUBOĞLU, Ġsmet Zeki (1991), Alevi – Bektaşi Edebiyatı, Ġstanbul, Der Yay.
GENÇ, Ġlhan (1998), Hoca Neş’et Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Ġzmir.
GIYNAġ,
Kamil Ali (2011). “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar
Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 25, s.245260.
GĠBB, E. J. Wilkinson (1999), Osmanlı Şiir Tarihi I-II, Ankara: Akçağ Yay.
GĠBB, E. J. Wilkinson (1999), Osmanlı ġiir Tarihi III-IV, Ankara: Akçağ Yay.
GÜMÜġ, Nevin (2005), “Türk Tarih ve Edebiyatına Dair Değerlendirilmemiş Kaynaklardan
Bir Mecmuèa Örneği: Tuhfe-i İsmâèiliye”, Türklük Bilimi AraĢtırmaları, S. 18,
Güz, s. 129- 162, Niğde.
GÜREL, RahĢan, Enderunlu Vâsıf Divanı, Ġstanbul: Kitabevi Yay.: 121
ĠPEKTEN, Haluk, ĠSEN, Mustafa, TOPARLI, Recep, OKÇU, Naci, KARABEY, Turgut
(1988), Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm
Bakanlığı Yay.: 942
ĠPEKTEN, Haluk (2009), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Ġstanbul: Dergah Yay.
524
KABAKLI, Ahmet (1978), Türk Edebiyatı, Ġstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yay.
KURNAZ, Cemal vd, Şairlerin Gözüyle Mecmua, Turkish Studies - International Periodical
For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1,
Winter 2013, p. 29, Ankara-Turkey
KURNAZ, Cemal vd, Mecmualara Sorulması Gereken Sorular, Turkish Studies–
International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or
TurkicVolume 8/1, Winter 2013, p. 51-64, Ankara-Turkey
KUT, GÜNAY (1986), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler, İsimler, Eserler,
Terimler. Ġst., C. 6 Ġstanbul: Dergah Yay.
KUT, GÜNAY (1986), “Mecmuèalar”, Dergah, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.VI,
Ġst., s. 170.
KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve
Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yay.
LEVEND, Agah Sırrı (1973), Türk Edebiyatı Tarihi I-II, Ankara: TTK Yay.
OKUYUCU, Cihan ( 1994), Cinani Hayatı, Eserleri, Divanının Tenkidli Metni, Ankara: TDK
yayınları: 570.
ONAY, Ahmet Talat (2000), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzâhı, Ankara: Akçağ
Yay.
PARLATIR, Ġsmail (2011). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı Yayınevi
ġENTÜRK, Ahmet Atilla (1999), Osmanlı Şiiri Antolojisi, Ġstanbul: YKY.
ġENTÜRK, Ahmet Atilla, KARTAL, Ahmet (2004), Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı
Tarihi, İstanbul: Dergah Yay.
PALA, Ġskender (2002), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ġstanbul: L&M Yay.
TDV Ġslam Ansiklopedisi (2003), Ankara: C.28
YILDIRIM, Ali (1995), BaĢlangıcından Günümüze Alevi-BektaĢi DeyiĢleri I-II, Ankara,
Ayyıldız Yay.
YILDIRIM, Tahsin (2006), Edebiyatımızda Müstear İsimler, Ġstanbul, Selis Yay.
ZAVOTÇU, Gencay (2006), Divan Edebiyatı Kişiler-Kişilikler Sözlüğü, Ankara: Aydın
Kitabevi
525
EKLER
MECMŪèA-Ġ EŞèÁRIN TIPKI BASIM METNĠNDEN ÖRNEK
SAYFALAR
526
527
528
ÖZ GEÇMĠġ
Adı Soyadı: Tufan TAġ
Doğum Tarihi ve Yeri: 1984 Adana
ĠletiĢim: [email protected]
ÖĞRENĠM DURUMU
Lisans: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 2005.
Tezsiz Yüksek Lisans: Çukurova Üniversitesi, 2006.
Yabancı Dil: Ġngilizce
Ġġ DENEYĠMĠ:
1. Adana Özel DeğiĢim Dershanesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği, 2006-2007.
2. Kırklareli Demirköy Lisesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği, 2008-2010.
3. Iğdır Karakoyunlu Ahmet Ali Dönmez Lisesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeliği, 20102011.
4. Niğde Elmalı-Çayırlı 80. Yıl Ç.P.L Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği, 2011-…
529
YEMĠN METNĠ
Yüksek Lisans Tezi olarak sunduğum “ Klasik Türk ġiirine Ait Bir Mecmūèa-i EĢèÀr ”
baĢlıklı bu çalıĢmanın, bilimsel ve akademik kurallar çerçevesinde tez yazım kılavuzuna
uygun olarak tarafımdan yazıldığını, yararlandığım eserlerin tamamının kaynaklarda
gösterildiğini ve çalıĢmamın içinde kullanıldıkları her yerde bunlara atıf yapıldığını belirtir ve
bunu onurumla doğrularım. (28/06/2013)
Ġmza
Tufan TAġ
530

Benzer belgeler

TSA / Yıl: 17 S: 3, Aralık 2013 151 16. YÜZYIL ŞAİRİ KEBECİ

TSA / Yıl: 17 S: 3, Aralık 2013 151 16. YÜZYIL ŞAİRİ KEBECİ also studied in detail for its poetical forms, rhythm, theme and stylistic structure. The work is also transcribed and typed in the current Turkish. Key words: Divan poetry, 16th century, Kebeci-zâ...

Detaylı