Sayı 49 - Onur AYDIN

Editörden
www.madencilik-turkiye.com
Türkiye Madenciliği Cazibesini Yitiriyor mu?
Onur Aydın | [email protected] | twitter.com/OnurMadenTR
Kanada merkezli politik araştırma kuruluşu The Fraser Institute tarafından geçtiğimiz aylarda
yayınlanan “2014 Survey of Mining Companies/2014 Maden Şirketleri Araştırması” raporunda
ülkemiz madencilik sektörü hakkında bazı değerlendirmelere yer verildi. Raporda yer alan ve tüm
ülkeler için oluşturulan “Yatırım Cazibe Endeksi” sıralamasında Türkiye, 2013’e göre %68,1’den
%46,2’ye geriledi. Endeksteki değerler 2010, 2011 ve 2012’de sırasıyla 34,66, 40,99, 49,71 şeklindeydi. Rakamlardan anlaşıldığı üzere 2013’e kadar ülkemiz madenciliğinde yatırım cazibesi her
yıl istikrarlı bir şekilde artmış, 2014’e gelindiğinde ise düşüşe geçmiştir. Ülkemizde 2015’in 2014’e
göre daha zorlu bir gidişata sahip olmasından yola çıkarak düşüşün süreceği öngörülebilir.
Araştırmaya katılan şirketlerin, Türkiye'de madencilikle ilişkili izinlerin alınmasında aşırı derecede
zorluk yaşandığına dair görüşüne de raporda yer verilmiş. Bunun, cazibe endeksindeki düşüş için
Fraser’ın gösterdiği ana neden olduğu düşünülebilir. Eğer bu tür araştırmaları dikkate alıyorsak,
listelerde yukarılara çıkmamızın çaresi, yatırımcının desteklenmesi, adaletli ve yasalara uygun bir
rekabet ortamının ve hukukun üstünlüğü ilkesinin her şeyden önce gelmesinin sağlanmasıdır.
Dünya çapında 4200 maden şirketinin katıldığı araştırmaya göre ayrıca, bu şirketlerin 2013
yılında 3,2 milyar dolar olan maden arama harcamalarının 2014’te 2,7 milyar dolara düştüğü
belirtiliyor. Özellikle maden fiyatlarıyla doğrudan etkileşim halinde olan arama harcamaları son
yıllarda dünya genelinde azalma eğilimindeydi. Bu eğilimin 2014’te de sürdüğünü görüyoruz.
Ancak biliyoruz ki ülkemiz, maden potansiyeli anlamında güçlü bir ülke. Henüz yerin altındaki
zenginliklerimizi büyük oranda tespit edebilmiş değiliz. Gerekli tespiti yapabilmemiz içinse maden
aramacılığı için dünya ortalamasında ve hatta ortalamanın üzerinde harcama yapmamız gerekiyor.
Peki maden aramalarını desteklememiz gerekirken biz ne yapıyoruz? Mesela maden arama sondajlarının önünün açılmasını beklerken, zaten çeşitli zorluklarla boğuşan bu faaliyet daha da zorlaşsın diye, dünyada eşi benzeri olmayacak şekilde arama sondajına ÇED Gereklidir kararı veriyoruz!!!
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelik doğrultusunda arama sondajları
için ÇED Gerekliliği sorgulanmaktaydı. Edinilen son bilgilere göre bazı illerde, gerçekleştirilmek
istenen sondajlı maden arama faaliyetleri kapsamında ÇED Gereklidir kararı verilmeye başlandı.
Bilindiği üzere maden sondajı, yerin altına doğru, birkaç cm çapında açılan deliklerden kayaç
numunesi almaktan ibarettir ve bu işlemde çevre için bir tehlike bulunmamaktadır. Maden sondajı, bir madenin rezervinin ortaya çıkarılabilmesi için elzem bir uygulamadır. Yapılan işin doğası
gereği de hızlı kararlar alabilmek ve gerek yurtiçinde gerekse yurt dışında rekabet edilebilmesi için
sondajların seri şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Özellikle ülkemiz gibi yer altı maden varlığının
henüz sınırlı olarak bilindiği ülkelerde arama sondajlarının önemi daha da artmaktadır. Ülkemizde
her yıl milyonlarca metre sondaj yapılarak, yer altında gizli kalmış rezervlerimizin tespit edilip
bunların ekonomiye kazandırılması, ülkemizin gelişmesi ve geleceği için çok önemlidir. Tüm dünyada olduğu gibi, rezervler tespit edilip ekonomiye kazandırılmak istendiği noktada ÇED devreye
girmeli, proje sadece çevresel değil, ayrıca sosyolojik ve ekonomik açılardan da incelenmelidir.
Çeşitli bürokratik sıkıntılar arasında yürütülmeye çalışılan sondajlı arama faaliyetleri son yıllarda
iyice azalmışken şimdi de sondajlar için ÇED’in gerekli görülmesi, aramaların belki de tamamen
durmasına neden olacaktır. Kaldı ki ÇED tamamlandığında sondajların çevresel etkisinin olmadığı ortaya çıkacak, arama şirketi sadece zaman ve para kaybedecektir. Bu noktada zaman ve para
kaybetmek istemeyen yatırımcı ise maden aramacılığından vazgeçme yoluna gidebilecektir.
Dünyada benzeri bulunmayan, arama sondajında ÇED Gereklidir uygulamasının madencilik
sektörüne yeni bir darbe vuracağına, yapılan yanlıştan acilen dönülmesinin ülke ekonomimiz
için önemli olduğuna inanıyorum.
4
1 Eylül 2015
Derginin Adı
Madencilik Türkiye
İmtiyaz Sahibi
Mayeb Madencilik ve Yerbilimleri
Basım Yayın Ltd. Şti Adına Onur Aydın
Genel Koordinatör - Editör
Onur Aydın
[email protected]
Yazı İşleri Müd.
O. Çağım Tuğ
[email protected]
Yurt Dışı İlişkiler
Hazal Birses
[email protected]
İdari İşler
Volkan Okyay
[email protected]
Grafik Tasarım - Uygulama
Savaş Özyer
[email protected]
İnternet Teknolojileri
Bilgin B. Yılmaz
[email protected]
Abonelik İletişim
[email protected]
Reklam İletişim
[email protected]
Hukuk Danışmanı
Av. Evrim İnal
[email protected]
Akademik Editörler
Baş Editör
Doç. Dr. Kerim Küçük
(DEÜ, Maden Müh. Böl.)
Editörler
Prof. Dr. C. Okay Aksoy
(DEÜ, Maden Müh. Böl.)
Prof. Dr. Erol Kaya
(DEÜ, Maden Müh. Böl.)
Prof. Dr. Talip Güngör
(DEÜ, Jeoloji Müh. Böl.)
Doç. Dr. Ali Sarıışık
(AKÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. M. Emin Candansayar
(AÜ, Jeofizik Müh. Böl.)
Doç. Dr. G. Gülsev Uyar Aldaş
(HÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. Hakan Başarır
(ODTÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. Melih Geniş
(BEÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. Melih Iphar
(ESOGÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. Niyazi Bilim
(SÜ, Maden Müh. Böl.)
Doç. Dr. Nuray Demirel
(ODTÜ, Maden Müh. Böl.)
Yayın İdare Merkezi
1042. Cd. (Eski 4. Cd.) 1335. Sk. (Eski 19. Sk.)
Vadi Köşk Apt. No: 6/8 A. Öveçler ANK.
Tel : +90 (312) 482 18 60
Fax : +90 (312) 482 18 61
[email protected]
Baskı
Başak Matbaacılık ve Tanıtım Hiz. Ltd. Şti.
Macun Mah. Anadolu Bulv.
No: 5/15 Yenimahalle - ANKARA
Tel: +90 (312) 379 16 17
Yerel Süreli Yayın
Tiraj 3500/ ISSN 1309-1670
Ulusal Hakemli Dergidir