Untitled

Transkript

Untitled

i
32
r
e
l
i
k
e
d
çin
Yıl: 3
Ö n e
Sayı 44
25 AĞUSTOS
201 2
Ç ı k a n l a r
LibreOffice - 7
Ubuntu Donduğunda Güvenle Yeniden
Başlatın
Calc'te veritabanı oluşturup sonra Writer'a dönerek
Kullandığınız Ubuntu sisteminiz ile hiç donma
bir posta birleştirme yaratacağız.
yaşadınız mı?
web:
sudo.ubuntu-tr.net
e-posta:
[email protected]
14
Açık Kaynak Güvenlik Duvarı Sistemi
8
UTM cihazların bir arada bulundurduğu güvenlik
duvarı özellikleri
Unity Başlatıcınızı Toparlayın: Drawers
Unity Başlatıcısı, ekranımızın sol tarafında bulunan
ve uygulamaları eklediğimiz, başlattığımız yerin
adıdır.
Diğer Başlıklar
Ubuntu -tr Haberler 3
Masaüstünü Düzenleyen Minicik Bir Uygulama: DayFolder 20
Ekran Kartı Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 22
Katı Hâl Sürücüsü (SSD) Başarımı için Ubuntu'nun Yapılandırılması 25
En Güzel Masaüstü Yarışması 35
Ubuntu- tr Karikatür Köşesi 39
16
E
d
i
t
ö
r
d
e
n
Linux ve Değişim
* Ubuntu Tweak 0.7.3 sürümü çıktı.
* LibreOffice 3.6 Final yayımlandı.
* Ubuntu 12.10 Alpha 3 yayımlandı.
* Unity 2D'nin 12.10'dan çıkarıldığı duyuruldu.
* Unity'e önizleme özelliği eklendi.
...
Bu liste böyle uzar gider. Her geçen gün Linux dünyasından yeni
haberler geliyor. Sürekli bir yenilenme, değişme, gelişme söz konusu.
Bu da Ubuntu kullanmanın en güzel taraflarından biri belki de.
Kullandığımız uygulamalardaki geliştirmeleri güncellemeler
sayesinde gözlemleyebiliyoruz. Eklenen özellikleri hemen
sevdim/sevmedim diye yorumlayabiliyoruz. Yeni sürümlerle ilgili
merakımız perçinleniyor. Zaten Linux dağıtımı kullanan birinin en
belirgin özelliği değil midir merak?
Ceren ÇALICI
http://creativecommons.org/lic
enses/by-nc-sa/3.0/
Dergi Ekibi:
Aysel AKSU
Deniz ÖZİBRİŞİM
Ceren ÇALICI
Semetey COŞKUN
Çağrı EMER
Elif SUNĞUR
Tasarım Ekibi:
Elif SUNĞUR
Ahmet YATĞIN
Kullanılan Programlar
Scribus
Gimp
Inkscape
U b u n t u - t r
YENİ WEBAPPS TEKNOLOJİSİNİN UBUNTU 12.04 VE
ve Gmail, Google Calendar, News, Google Plus, Reader,
YouTube, Launchpad, Facebook, Twitter, Grooveshark,
Last.fm gibi Google servisleri var. Herkes burada
bulunan web sitelerini-API belgelerini ve daha fazlasını
ekleyebilecek.
Şu anda sadece Firefox ve Chromium
tarayıcıları desteklenmektedir. Chromium yapısını
oluşturan PPA’yı lisansı gereği Google Chrome
yükleyemediği için Google Chrome desteklenmemektedir.
Ubuntu WebApps, Ubuntu 1 2.1 0 Quantal
Quetzal ile birleştirilmiş yeni bir özelliktir. Bu yeni
teknoloji Gmail, Grooveshark, Last.fm, Facebook,
Google Docs ve daha birçok web sitesinin masaüstüne
yerleştirilmesine izin veriyor. Bunlar, HUD’u
destekliyor ve kullanıcıların masaüstü bildirimlerine,
hızlı listelere, ALT-TAB özelliklerine ulaşabilmelerine
olanak tanıyor.
Teknolojisi
Ubuntu WebApps Teknolojisinin
Ubuntu 12.10 ve 12.04 Sürümleri için
Kurulumu
Neler
1 ) Ubuntu ses Menüsünden Grooveshark’ı kontrol
edebilme,
2) Ubuntu Mesaj Menüsünden Gmail ya da Yahoo’daki
gelen kutusunda kaç tane okunmamış epostanın
olduğunu görebilme,
3) Facebook, Gmail ve Google+ için yerel masaüstü
bildirimlerini alabilme.
4) Facebook, Google (Docs, Gmail, Google+, Picasa and
YouTube dahil), Flickr, Twitter, Foursquare ve Identi.ca
gibi bazı servisler Ubuntu kontrol merkezinde (sistem
ayarları) mevcut olan çevirimiçi hesaplara doğrudan
yerleştirilebilecek.
Desteklenen Web Siteleri ve Tarayıcılar
Desteklenen web siteleri arasında Yahoo Mail
Bu
teknoloji,
Ubuntu
1 2.1 0
için
kullanılabilinecek, fakat bir önizleme sürümü zaten
PPA’da Ubuntu 1 2.1 0 ve 1 2.04 için mevcut olduğundan
siz de bunu deneyebilirsiniz. Öte yandan bu bir
önizleme sürümü olduğu için büyük olasılıkla hatalara
rastlayacaksınız.
Bu
yüzden
ne
yaptığınızı
bildiğinizden emin olun!
PPA eklemek ve WebApps’yi kurmak için
aşağıdaki komutları kullanın:
sudo add- apt- repository
ppa: webapps/preview
sudo apt- get update
sudo apt- get install unity- webappspreview
Önemli: Eğer Unity Revamped PPA gibi daha yeni bir
Unity sürümü kuran Ubuntu 1 2.04'deki bir PPA’yı
kullanıyorsanız WebApps özelliğiniz muhtemelen
çalışmayacaktır.
Ubuntu’nun
yeni
WebApps
teknolojisinden tam olarak faydalanmak için öncelikle
bu PPA’yı temizlemeniz gerekir.
4
içindekiler
Cemre KOCAMER
12.10 SÜRÜMLERİ İÇİN KURULUMU
Yeni WebApps
Yapabiliyor?
H a b e r
U b u n t u - t r
Cemre KOCAMER
EKLENDİ
Linux kullanıcıları bugüne kadar Skype istemcilerini
elle kendi sitesinden indirmek zorundaydılar.
Ancak Skype’ın yeni sürümü Ubuntu Yazılım Merkezi'ne
eklendi. Bu da şu anlama geliyor ki Skype’ın yeni
kararlı sürümü sadece birkaç tık uzağınızda.
Skype 4,0
Skype 4.0.0.7 2.2.0.35 sürümü, Yazılım Merkezine
eklenmiş hâliyle sayısız ara yüz değişiklikleri ve
gelişmiş bir dizi özellik sunuyor.
Bunlar arasında:
1 ) Yeni konuşma ve çağrı izleme
2) Geliştirilmiş ses ve video kalitesi
3) Ek web kamera desteği
4) Geliştirilmiş sohbet senkronizasyonu
5) Yeni durum simgeleri ve ifadeler
6) “Sekmeli” konuşmalar
* Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açın.
* Düzenle'den Yazılım Kaynakları'nı seçin.
* Diğer yazılım (Other Software) sekmesine tıklayın.
* ‘Canonical Partners’ seçeneğinin yanındaki kutuları
işaretleyin.
Güncelleme yaptıktan sonra Ubuntu Yazılım Merkezi'ni
açın ve Skype paketini bulun.
Ubuntu 12.04'e Skype 4.0’ın Kurulumu
Ubuntu üzerinden Skype 4.0’a erişmek çok kolay. Zaten
Skype yüklediyseniz, sizi bekleyen Güncelleme
Yöneticisindeki bu güncelleştirmeyi çalıştırarak
sürümünüzü yülseltebilirsiniz.
Eğer Skype yüklü değilse, size etkin ‘Canonical
Partners’ kanalı gerekecektir. Bunun için şu adınları
izleyebilirsiniz:
içindekiler
YENİ SKYPE SÜRÜMÜ, UBUNTU YAZILIM MERKEZİNE
H a b e r
5
U b u n t u - t r
Cemre KOCAMER
UYGULAMALARI
kötü adamın elinden kurtarmak.
En Çok İndirilen 10 Ücretli Uygulama
Kahramanımız bunun için duvarlardan atlıyor,
denizleri aşıyor... Sevdiceği için aklınıza gelen bütün
fedakârlıkları yapıyor. Super Meat Boy; Mega Man 2,
Ghost and Goblins ve Super Mario Bros. 2 gibi klasik
oyunlara benzerliğiyle eskilerin havasını getiriyor.
1 ) Command & Conquer Tiberium Alliances
2) Full Circle Magazine #61
3) IntelliJ IDEA Community Edition
4) Plex Media Server
5) CrossOver (Deneme Sürümü)
6) Ryzom
7) Muktware Ubuntu Manual
8) Getting Started with Ubuntu 1 2.04
9) Create Launcher
3) Bastion
4) Lone Survivor
Bu psikolojik hayatta kalma macerasında, maskeli
kahramanımız hastalık yüzünden yok olan bir şehirden
kaçmak
zorunda.
Açlığın
ve
yorgunluğun
pencesindeyken yaşadıklarının ne kadarının gerçek
olduğunu sorgulamaya başlıyor.
developer.ubuntu.com adresinde her ay, Ubuntu
Yazılım Merkezi'nden en çok indirilen uygulamaların
sıralı listesi yayımlanıyor. Bu ayki listeler aşağıda; hem
ücretli hem de ücretsiz uygulamalar... Listeye yeni
dahil olmuş birkaç yeni uygulamanın mini
tanıtımlarını da sunacağız size.
En Çok İndirilen 10 Ücretli Uygulama
1 ) Braid
2) Super Meat Boy!
Super Meat Boy, bir platform oyunu. Karakterimiz bir
parça et, evet doğru, et. Bu etin bir de kız arkadaşı var.
Kahramanımızın görevi, kız arkadaşını takım elbiseli
Bu yeni nesil macera oyununda nasıl hayatta
kalacağınız size kalmış. İsterseniz tek bir atış
yapmadan sessizce ilerleyebilir, isterseniz yolunuza
çıkan her şeyi yok edebilirsiniz. Dilerseniz yemek
yiyerek ve uyuyarak zinde kalabilirsiniz ya da ilaçlara
başvurarak ilerlemeye devam edebilirsiniz. Lone
Survivor, sizin seçeneklerinize göre ilerleyen bir oyun.
5) LIMBO
6) Psychonauts
7) Amnesia: The Dark Descent
8) Superbrothers: Sword & Sworcery EP
9) Fluendo DVD Player
1 0) The Journey Down: Chapter One
Oldukça geniş bir kullanıcı kitlesine hitap edebilen bu
uygulama, aynı zamanda kullanıcı dostu olmasıyla öne
çıkıyor. Beceriksiz (ya da tecrübesiz diyelim)
kullanıcılar, ihtiyaç duydukları her an yardım
alabilcekleri için mutlu olacaklar. Deneyimli
kullanıcılar ise Ubuntu Unity'de kendi ihtiyaçlarına
göre, diledikleri gibi bir Başlatıcı oluşturabilecekler.
1 0) Screencloud
ScreenCloud, oldukça kolay kullanımı olan bir ekran
görüntüsü alma uygulaması.
3 farklı kısayol tuşundan birini kullanarak ya da
ScreenCloud simgesine tıklayarak kolayca ekran
görüntüsü alabilirsiniz. Ayrıca aldığınız ekran
görüntülerini bilgisayarınızda istediğiniz yere
kaydedebilirsiniz.
Eğer ekran görüntüsünü ScreenCloud'un web sitesine
yüklemek isterseniz bağlantı otomatik olarak
panonuza kopyalanacaktır. Bu sayede bağlantıyı
arkadaşlarınızla kolayca paylaşabilirsiniz.
6
içindekiler
TEMMUZ AYINDA EN ÇOK İNDİRİLEN UBUNTU
H a b e r
U b u n t u - t r
H a b e r
UNITY’NİN YENİ WEBAPPS ÖZELLİĞİNİ DESTEKLEYEN
Eğer Ubuntu 1 2.04 ya da 1 2.1 0 sürümündeki Unity Web
Apps'nin önizleme sürümünü kurduysanız hangi
sitelerin desteklendiğini merak ediyorsunuzdur.
Mail Hizmetleri:
* GMail (mail.google.com)
* Yahoo! Mail (mail.yahoo.com)
* Yandex Mail (mail.yandex.ru)
* QQ Mail (mail.qq.com)
* Windows Live Mail (login.live.com)
* Mail RU (mail.ru)
Unity Web Apps’nin getirdiği yenilikleri keşfetmenizi
sağlamak için burada Unity Web Apps'de son
zamanlarda desteklenen web sitelerinin listesi
bulunmaktadır.
Hatırlayın: Unity’nin Web Apps özelliği henüz tam
anlamıyla değişmez/tamamlanmış bir yazılım değil, bu
yüzden hatalarla, eksik simgelerle ya da boş şeritlerle
karşılaşabilirsiniz.
Haber Siteleri:
* BBC News (bbc.co.uk/news)
* CNN News (edition.cnn.com)
* Yahoo! News (news.yahoo.com/)
* Google News (news.google.com)
* Yandex News (news.yandex.ru)
* Google Reader (google.com/reader)
* Reddit (reddit.com)
Sosyal Ağlar:
BBC News, Yahoo! News ve CNN News, hepsi haber
başlıklarını söylemek için Ubuntu’nun yerli bildirim
sitemini kullanır.
* Facebook (facebook.com)
* Twitter (twitter.com)
* Google+ (plus.google.com)
* VK.com (vk.com)
* LinkedIn (linkedin.com)
* YouTube (youtube.com)
* Tumblr (tumblr.com)
Twitter ve Google baskın birer kullanıcı olarak yeni
mesajların ve bildirimlerin uyarıları için Mesaj Menüsü
birleşimini sağlamaktadır.
Reddit, HUD ile kullanıldığında oldukça kullanışlı; size
popüler bir içerik ve alt reddits menüleri için hızlı bir
erişim sağlar.
içindekiler
Cemre KOCAMER
WEB SİTELERİ
7
U b u n t u - t r
Oyunlar:
* Cut the Rope (cuttherope.ie)
* Angry Birds (chrome.angrybirds.com)
* Lord of Ultima (lordofultima.com)
* Command and Conquer: Tiberium Alliances
(alliances.commandandconquer.com)
Bu iki oyun Unity birleşiminin tamamını
desteklememektedir; fakat siz Seçke Anasayfası'ndan
kabul edilen oyunlar için muhteşem başlatıcı
simgelerini alabilirsiniz.
Office Apps:
* Google Docs (docs.google.com)
* Google Calendar (google.com/calendar)
kanıtı burada:
Diğer:
Müzik:
* Libre.fm (libre.fm)
* Last.fm (lastfm.com)
* Pandora (pandora.com)
* Grooveshark (grooveshark.com)
* Hulu Player (hulu.com/watch)
* Yandex Music (music.yandex.ru)
* Rdio (rdio.com)
Dinlediğiniz müziği, Ubuntu ses menüsünden kontrol
edebilirsiniz. İşte bu özelliğin nasıl düzgün çalıştığının
* Launchpad (launchpad.net)
* WordPress.com (wordpress.com)
* Amazon (amazon.com)
* Amazon Cloud reader (read.amazon.com)
* Subway IRC
Devamı Gelecek
Unity WebApps'nin desteklediği bu 30'a yakın web
sitesi ve servisi yalnız değil. Web geliştiricileri Unity
Web Api belgesini takip ederek sitelerine Unity Web
Apps’yi ekleyebilirler.
içindekiler
Cemre KOCAMER
Google Docs’un bazı dalları Ubuntu’nun HUD ile
birleşiminde dikkat çekmektedir. Bir belgeyi, tabloyu
ya da sunumu düzenlerken artık menü aramanıza
gerek yok, sadece Alt tuşuna basın ve istediğinizi
düzenleyin.
H a b e r
8
Uygulamanın nasıl çalıştığına
kurulumundan bahsedelim.
bulunmuyor, kendisini kurmak
yani PPA eklemeniz gerekiyor.
göz atmadan önce
Drawers depolarda
için harici bir depo,
Aşağıdaki komutları
basitçe
yapabilirsiniz.
devam ediyoruz.
sudo add- apt- repository ppa: ianberke/ppa- drawers
sudo apt- get update
sudo apt- get install drawers
Şimdi uygulamanın nasıl çalıştığını bir örnek
üzerinden anlatalım. Örneğimizde elimizin altında
sürekli bulunmasını istediğimiz uygulamaları
toplayalım. Drawers basit bir araç. Kurduktan sonra
Unity seçkesini kullanarak kendisini çalıştırabilirsiniz.
Uygulamayı açtığınızda sizden bir adet isim
isteyecektir. Bu kullanacağınız çekmecenin ismi
olacak. Uygulama, oluşturulacak bu şeye "Drawer"
yani çekmece diyor. Zaten öntanımlı simgesi de
çekmece. İsim olarak "Araçlar" diyor ve yolumuza
İsmi girip onayladıktan sonra Drawers çekmecemizi
oluşturacak ve bize ilgili bilgileri verecektir.
içindekiler
Peki, bu şekilde çalışmak yerine dilediğiniz
uygulamaları gruplayarak başlatıcıda tutsanız ve daha
sonra tek tıkla aralarından istediğinizi seçebilseniz?
Evet, bunu yapmanın farklı yolları mevcut; ancak kısa
süre önce geliştirilmeye başlanan ve süratle yol kat
eden Drawers isimli uygulama bunu son derece basit
ve etkili bir biçimde yapıyor. Hem de sadece
uygulamalarla sınırlı kalmadan, her türlü dosyanızı
ekleyebileceğiniz şekilde çalışıyor. Unity sayesinde
seçkeyi kullanarak klavye ile uygulamaları rahatlıkla
açabiliyoruz, fakat İnternet üzerindeki ekran
görüntülerinde kullanıcıların birçoğunun hâlâ
Başlatıcıya uygulama eklediklerini ve fare ile
açtıklarını görebiliyoruz. Hâliyle, başlatıcı ve onun
düzenini korumak bazılarımız için hâlâ bir gereklilik
gibi görünmekte.
bunu
özg ü rlü ğ ü n sı n ı rla rı n ı SEN beli rle!
Unity Başlatıcısı, ekranımızın sol tarafında bulunan ve
uygulamaları eklediğimiz, başlattığımız yerin adıdır.
Gün geçtikçe elimizin altında bulunmasını istediğimiz
uygulamaları buraya birer birer ekleriz. Ekledikçe
çoğalır ve Başlatıcı karışık bir hâl alır. Doğası gereği
biz uygulamaları seçmek için faremizle başlatıcıya
yaklaştığımızda uygulama simgeleri aşağı veya yukarı
doğru akar. Aralarından istediğimizi bulur ve açmak
için tıklarız.
Serkan ÇALIŞ
uygulayarak
Burada kabaca çekmecemizin oluşturulduğu, nerede
olduğu ve nasıl kullanacağımız anlatılmakta.
10
Çekmecemizi kullanmak için basitçe şunu yapıyoruz:
Ev dizinimiz içindeki gizli olan .local dizini altındaki
share/applications dizinine gidiyoruz. Bunu zaten
çekmece oluşturulduktan sonra karşımıza çıkan dialog
ekranında da görebiliyoruz. Tıklayarak hemen
gidebiliriz bu dizine. Eğer bir şekilde bu ekranı
kapattıysanız ev dizini içindeyken ctrl+h ile gizli
dizinleri görebilir ve .local/share/applications dizinine
gidebilirsiniz. Bu dizinin görünümü şuna benzer
şekilde olacaktır:
Örnek olması açısından ben altı adet uygulamayı
çekmeceye ekledim. Öntanımlı olarak bir sırada beş
adet uygulama bulunduran Drawers, bu sayıdan sonra
bir sonraki sıraya geçiyor.
Çekmecemizin son hâli bu şekilde. Son hâline dikkatle
bakacak olursanız ilk durumda sağ üstteki ok yok, zira
çekmecemizin boyutu büyüdüğü için artık simgeleri
üst çubukta görebiliyoruz. Bu simgelerden ilki
çekmecemizi düzenlemeye yarıyor. Tıkladığımızda
karşımıza şöyle bir araç çıkacaktır:
içindekiler
Gördüğümüz üzere yeni oluşturduğumuz çekmecemiz
ilgili dizinde bulunuyor. Şimdi, bu çekmeceyi tutup
Unity Başlatıcımıza sürüklüyoruz ve istediğimiz yere
bırakıyoruz.
Artık çekmecemiz Başlatıcıya eklendi ve kullanımıza
hazır. Kendisine tıkladığımızda küçük ve boş bir
pencerenin açıldığını göreceksiniz. Henüz hiçbir
uygulama eklemediğimiz için kendisi boş durumda.
Çeşitli yollarla uygulama ekleyebiliriz bu çekmeceye.
Örneğin Unity seçkesinde uygulamayı bulup bu
pencereye sürükle bırak yöntemini kullanabiliriz. Eğer
masaüstünde bir başlatıcı varsa buradan sürükleyip
bırakabiliriz. Öntanımlı olarak çekmece penceremiz
sürekli pencerelerin üzerinde durmuyor. Bunu aşmak
için boş olan bu çekmecenin sağ üst tarafında
gördüğünüz oka tıklayın ve üçüncü simgeyi (raptiye)
kullanın. Böylece artık çekmece tüm pencerelerin
üzerinde sabitlenmiş olacak. Buradan aynı zamanda
düzenleme ve kapatma işlemleri yapılabilir. Bu kısma
yazının ilerleyen bölümünde değineceğimiz için
elimizin altında bulunması gereken uygulamaları bu
çekmecemize ekleyerek yolumuza devam ediyoruz.
Serkan ÇALIŞ
11
Çekmeceye ulaşmak için Başlatıcıdan tıklamak yeterli.
Fakat uygulamaları açmak için illa çekmecenin
kendisini açmamız gerekmiyor. Uygulamanın güzel
özelliklerinden biri de sizin için Unity hızlı listesini
hazırlaması. Kısacası çekmeceye sağ tıklayarak
barındırdığı uygulamaları görüp istediğinizi tek tıkla
açabilirsiniz.
Anlatımı biraz uzun olsa da aslında Drawers ile bu
şekilde bir çekmece hazırlamak çok kısa zaman
almakta. Drawers'ın güzel yanı sadece uygulamalarla
sınırlı kalmaması. Örneğin işiniz için üzerinde
çalıştığınız bir dosyalar topluluğu var ve siz bunu bir
dizinde saklıyorsunuz. Sürekli bu dizine gidip
dosyaları açmak yerine dosyalarınızı tutması için bir
çekmece oluşturabilirsiniz.
Not: Aşağıda bahsi geçen sorun bu yazının yazıldığı
tarihten bir gün sonra uygulamanın geliştiricisi
tarafından düzeltildi.
Yazının sonunda uygulamanın sahip olduğu ve bizi
derinden etkileyen bir sorunundan bahsedelim.
Uygulama şimdilik Türkçe karakter barındıran dizin ve
dosyalarda doğrudan çalışmıyor ne yazık ki. Kısacası
dosyalarınız Türkçe karakter barındıran bir dizindeyse
veya dosyalarınızın isminin kendisinde Türkçe
karakter varsa Drawers bu uygulama ve dosyaları
doğrudan açamıyor. Dolaylı yoldan düzeltmenin bir
yolu mevcut. Mesela çekmecenize ismi "çalışma3.txt"
olan bir dosya eklediniz. Bu dosyaya tıkladığınızda
Drawes açamayacaktır. Altında yatan sebep ise ilgili
masaüastü dosyasına doğru karakterlerle giriş
yapamaması. Düzeltmek için çekmece dosyanızın ismi
neyse şu şekilde açın:
Benim iş için kullandığım çekmecenin ismi İş-İcabı
olduğu için masaüstü dosyası İş-İcabı.desktop isminde
~/.local/share/applications altında oluşturulmuş
durumda. Dikkat, eğer dizine gidip çift tıklarsanız bu
dosyaya doğrudan çekmece açılır. Bizim amacımız bu
içindekiler
Buradan simge, yazı tipi boyutu, bir sırada kaç adet
uygulama bulunacağı, çekmecenin ekran üzerindeki
konumu (zira çekmece sürüklenemiyor ekran
üzerinde), şeffaflık ve diğer ayarlar yapılabiliyor. Bazı
ayarların etkin hâle gelmesi için çekmecenin kapatılıp
yeniden açılması gerekebiliyor, örneğin yazı tipi
boyutu. İlerleyen zamanlarda bu gibi ufak tefek
sorunların aşılacağını düşünüyorum. İkinci simge
çekmeceyi kapatmaya yarıyor. Üçüncü simge ise
çekmeceyi tüm pencerelerin üzerinde tutmaya
yarıyor.
Serkan ÇALIŞ
12
1) compgen komutu ile mevcut tüm
komutları, aliasları ve shell fonksiyonlarını
görüntüleyebilirsiniz.
compgen: kullanılan: compgen [abcdefgjksuv] [-o option] [-A action] [-G
globpat] [-Wwordlist] [-Ffunction] [-C
command] [-Xfilterpat] [-P prefix] [-S suffix]
[word]
değil, dosyayı düzenlemek istiyoruz. Bu sebepten
ötürü şu komutla dosyamızı açıyoruz:
gedit ~/. local/share/applications/İşİcabı. desktop
Bu dört bölümü doğru isimle düzenlerseniz,
çekmeceniz düzgün bir hâl alacaktır. Gedit üzerinden
toplu değiştirme özelliğini kullanabilirsiniz. Kısacası
%C3%A7al%C4%B1 %C5%9Fma3 -> çalışma3 değişikliği
yaparsanız Değiştir üzerinden sorun çözülüyor. Tabii
bu çok hoş bir durum ve çözüm değil. Uygulama henüz
çok yeni olduğu için bu sorunun aşılmasını beklemek
zorundayız. Ancak geliştiricisi sorunlarla çok ilgili ve
bu konuda açılan hata kaydına 1 saat içinde cevap
vermiş durumda. Hata kaydını ve gelişmeleri şuradan
takip
edebilirsiniz:
https://bugs.launchpad.net/drawers/+bug/1034201
içindekiler
Actions=calisma1 .txt;calisma2.odt;calisma3.ods;%C3%
A7al%C4%B1 %C5%9Fma3.txt
[Desktop Action %C3%A7al%C4%B1 %C5%9Fma3.txt]
Exec=xdg-open
"/home/serkan/calismalar/%C3%A7al%C4%B1 %C5%9F
ma3.txt"
Name=%C3%A7al%C4%B1 %C5%9Fma3.txt
Dosya içeriğinde şu şekilde girişler göreceksiniz.
Serkan ÇALIŞ
!
su d o @ su d o -d e rg i : ~$
13
Bu sihiri kullanmak için aşağıdaki komutu yürüterek
"/proc/sys/kernel/sysrq" dosyasının değerini kontrol
edeceğiz.
cat /proc/sys/kernel/sysrq
Eğer komutun çıktısı "1 " ise sihirli tuş etkindir ve
kullanmaya hazırız demektir.
Değilse aşağıdaki komutu yürütüp dosyanın değerini
"1 " olarak değiştiriyoruz.
sudo echo "1" > /proc/sys/kernel/sysrq
Ve Sihir Başlıyor
r - Klavye kontrolünü X sunucusundan alır, çekirdek
kontrolünde
ham
klavye
kipine
çevirir.
e - Nezaketen bütün uygulamalara sonlandırma
sinyali gönderir.
i - Tüm uygulamaları derhâl sonlandırmaya zorlar,
tüm süreçlere "kill" sinyali gönderir.
s
Önbelleğinizi
diske
aktarır.
u - Tüm dosya sistemlerini salt-okunur olarak yeniden
bağlar.
b
Bilgisayarınızı
yeniden
başlatır.
Sihirli tuş ile kullanılabilen diğer komutlar ve ayrıntılı
bilgi için:
http://kernel.org/doc/Documentation/sysrq.txt
Ubuntu donduğu anda yalnızca "Alt+SysRq" tuş
bileşimini basılı tutun ve sırayla aşağıdaki tuşlara
basın, tuşlara basarken arada birkaç saniye bekleyin:
belgesini inceleyebilirsiniz.
"reisub"
http://www.howtogeek.com/119293/4-ways-torecover-from-a-crashed-or-frozen-x-server-on-linux/
Kullanım şu şekildedir:
Alt+SysRq+<komut tuşu>
Örnek:
Alt+SysRq+r
Ayrıca;
ve
http://www.howtogeek.com/119127/use-the-magicsysrq-key-on-linux-to-fix-frozen-x-servers-cleanlyreboot-and-run-other-low-level-commands/
içindekiler
Bu tuşun konumuzla ilgili olan görevi doğrudan Linux
klavye
sürücüsünün
bir
parçası
olarak
uygulanmaktadır.
Sadece "kernel panic" sorununda bu tuş devredışı
kalmaktadır, kernel çalışmaya devam ettiği sürece
etkindir. "kernel panic" dışındaki tüm donmalarda
güvenli yeniden başlatma için "SysRq" tuşunu
kullanabilirsiniz. SysRq tuşu klavyenin üst kısmında ve
Scroll Lock tuşunun yanında yer alır ve genellikle
Print Screen tuşu ile aynı tuşu paylaşır.
Sihir Ne İşe Yarıyor?
Kullandığınız Ubuntu sisteminiz ile hiç donma
yaşadınız mı?
Fareyi oynattığınız ya da klavyeden tuşlara bastığınız
hâlde hiçbir şey olmuyor! Bu sorunla karşılaştığımızda
güç düğmesine basarak sistemi yeniden başlatmak
son çare olmalı, öyle değil mi? Hepimizin bildiği gibi
-yanlışsa düzeltin- sistemi sıklıkla güç düğmesinden
yeniden başlatmak donanım üzerinde özellikle sabit
disk üzerinde hasara neden olabilir. Peki, donmuş bir
Ubuntu sistemini yeniden başlatmanın doğru yolu var
mı? Evet var. Sistemi sağlıklı bir şekilde yeniden
başlatmak için "Sihirli SysRq Tuşu"nu kullanacağız.
decent
Ubuntu Donduğunda Güvenle Yeniden Başlatın
adresindeki yazılara bakabilirsiniz.
15
1 . Güvenlik Duvarı tanımı
2. Güvenlik Duvarı gerekliliği
3. UTM Güvenlik Duvarı
maddelerini açıklamaya çalışacağız.
Yazımızı iki bölüm hâlinde sunmayı düşündük. Giriş ve
tanımlama niteliği taşıyan birinci bölüme bu ay,
Güvenlik Duvarı çözümlerine yer vereceğimiz ikinci
bölüme ise önümüzdeki ay yer vereceğiz.
1. Güvenlik Duvarı Tanımı
Modemlerden yapılan bağlantılar, İnternet çıkışları,
uzak bir sisteme bağlanma veya uzak bir sistemden
bağlantı kabul etme gibi işlemler, sistemler arası bir
trafik oluşturur. Bununla beraber bir tehdit de
oluşmuş olmaktadır. Yapılan icraatın tehditlere açık
olması sebebiyle izlenmesi ve emniyetinin sağlanması
çok önemlidir.
Bu emniyeti sağlamada Güvenlik Duvarı sistemleri
kullanılır. Temel olarak yerelden dışarıya yapılan
çıkışlar veya dışarıdan sistemimize yapılan girişler,
Sistemlerde bu görevi icra eden cihazlara Güvenlik
Duvarı denir. Güvenlik Duvarı, sistemin sağlıklı
çalışması için en önemli güvenlik objelerinden biridir.
Güvenlik Duvarı Özelliklerinin Gelişimi
Güvenlik Duvarı ssistemleri, ilk üretiminden itibaren
temel bir bakışla günümüze kadar aşağıda
değineceğimiz özellikleri edinerek gelişmeler
göstermiştir. Şimdi bunlara ve amaçlarına bir bakalım:
1 ) Paket Filtreleme
Paket filtreleme, gelen paketin yazılan kurala göre
denetlemesi işlemini yapar. IP iletişim kuralını,IP
adresini ve port numarasını güvenlik duvarına
yazdığımız kurala göre denetler. Girilen kural
yapılacak eylemde kesin belirleyicidir. Her gelen
talepte veya pakette kurala tekrar bakılır ve kurala
uygun olarak işlem yapılır. Bu yolla hizmet veren
noktalara yapılan erişimlerin iyi niyetli veya kötü
niyetli olduğu tespit edilemez. Paket filtreleme ile
salt olarak trafik engelleme işlemi yapılabilir. Paket
filtreleme, yeni nesil güvenlik duvarlarında artık bir
modüldür.
2) Durum Denetleme (Stateful)
Durum denetleme ile paket filtreleme özelliği daha
akıllı ve etkin şekilde kullanılır olmuştur diyebiliriz.
Durum denetleme gelen talebin doğru bir talep olup
olmadığına ve izin verilen yerden gelip gelmediğine
bakabilir. IP, iletişim kuralı ve portlara bakarak saldırı
niyetli bir talebi belirleyebilir. Durum denetleme,
yapılan erişimler için kullanılan iletişim protokolünün
prensiplerini de aktif şekilde kullanır. Gelen talepten
aldığı pakete cevaben karşı tarafa bir paket gönderir
ve tekrar bir paket alınca bağlantıyı kurar. (TCP-üçlü
el sıkışma)
3) IDS -Intrusion Detection System-Saldırı Tespit
Sistemi
IDS ile trafik sürekli olarak izlenir. IDS, şüpheli
paketleri tespit eder ve gerekli bildirimi yapar.
4) IPS -Intrusion Prevention System-Saldırı Önleme
Sistemi
IDS'ten farklı olarak şüpheli paketleri tespit eder ve
ilgili trafiği kapatmaya varana kadar önlemler alabilir.
içindekiler
Bu yazımızda donanımsal olarak kullanılan açık
kaynak Güvenlik Duvarı sistemlerini inceleyeceğiz.
Güvenlik Duvarı sistemlerine geçiş yapmadan önce
güvenlik duvarından geçer. Böylece trafik
denetlenebilir,
kısıtlama
veya
engelleme
uygulanabilir.
Unified Threat Management (UTM) Firewall Birleştirilmiş Tehdit Yönetim Sistemleri -1
Erkan ESMER
17
Değindiğimiz bu birkaç nokta, Güvenlik Duvarı
sistemlerinin gelişimi üzerine varılan en temel ve
somut gelişmedir. Bahsettiğimiz bu sistemler tabii ki
daha birçok özellik taşır. Biz sadece Güvenlik Duvarı
sisteminin, niteliklerini belirleyici birkaç önemli
noktaya dikkat çektik. Şimdi yazımızın başında
belirttiğimiz
maddelere
devam
edelim.
2. Güvenlik Duvarı Neden Gereklidir?
Gerek iş gerekse kişisel ihtiyaçlar için kullandığımız
Güvenliği sağlamak derken web dolaşımı, e-posta
alışverişi, güvenli web sitelerine erişim, saldırıları
tespit ve önlem alma gibi maddelerden bahsediyoruz.
birleştirilmiş bir tehdit yönetimi uygulaması hâline
gelmiştir.
Üzerinde güvenlik duvarı, antivirüs, antispam, VPN,
IDS/IPS gibi servisleri barındıran Güvenlik Duvarı
Yönetim Sistemlerine UTM -Birleştirilmiş Güvenlik
Yönetimi Sistemi denir.
Artık sistemlerin hizmet yelpazeleri genişledikçe
kontrollü ve kararlı bir şekilde çalışması hem zorunlu
olmakta hem de bunu sağlamak kolay olmamaktadır.
Ve üstelik artık günümüzde hedef, İnternet üzerinden
yapacağımız bir işlemin sadece tamamlanması
değildir. İşlemin güvenli bir şekilde tamamlanması
büyük önem arz etmektedir. İnsanların aldıkları
hizmette yaptıkları işlemlerde güvenli bir bölgede
olmaları, özellikle iş dünyasında önemli bir
sorumluluktur.
Bütün bunlarla beraber, güvenlik şartı teknik olarak
gerekli olduğu kadar kanun olarak da bir şart
olmuştur. Şöyleki İnternet erişimi sağlayan kurumlar
5651 yasası gereği İnternet giriş/çıkışlarını kayıt altına
almak ve belli bir süre saklamak durumundadır.
3. UTM Güvenlik Duvarı -Birleştirilmiş Tehdit
Yönetimi
Güvenlik Duvarı çözümleri, ihtiyaçlara göre gelişme
sağlarken, birbirinden ayrı olan çözümleri (paket
filtreleme,IDS/IPS) zamanla bir arada toplayarak
Bu resmin, üstteki bölümünde UTM olmayan bir
güvenlik çözümünü görüyorsunuz. E-posta filtreleme
ve web filtreleme ayrı ayrı cihazlarla yapılmakta.
Böyle bir düzeni kurmaktan ziyade yönetmek daha
güç olsa gerek.
Altta ise VPN, e-posta, web filter modüllerinin bir
arada uygulanışını, aynı cihaz üzerinden yönetimini
görebilirsiniz.
Böylece şunu söyleyebiliriz ki UTM cihazlarla beraber
yönetim ve uygulama kolay hâle gelmiş olup bu tür
ihtiyaçlarda başarılı çözümler bizlere sunulmuştur.
içindekiler
DPI daha kolay bir tarif ile pakete derin bir bakış
atarak ne işlem yapacağını, yani amacını belirlemeye
çalışır ve paketin yapacağı işe göre bir filtreleme
uygular.
İnternet veya İnternet tabanlı hizmetlerde güvenliği
sağlamanın
gerekliliği
artık
günümüzde
kaçınılmazdır.
DPI, IDS ve IPS'ten farklı olarak gelen paketin amacını
algılamaya çalışan bir sistemdir. DPI, sadece kaynak
IP, hedef IP ve port numarasına bakmaz. Trafiğin
gelişimine göre alınacak önlemi veya verilecek izni
belirler. Bu özelliği ile esnek bir kullanım ve duruma
göre reaksiyon için daha isabetli bir ortam
oluşturulmuş olur. Yani sistem daha esnek ve akıllı
müdahalelerde bulunur. Örnek verecek olursak 1 00
numaralı portu kullanan bir uygulamanın bant
genişliğini fazla işgal ettiği için bir kural yazarak
alışverişini kesebiliriz. Fakat program 200 nolu portu
kullanmaya başlarsa alınan önlem boşa gider. Ya da
1 00 numaralı port, başka uygulamalar için gerekli ise
yaptığımız işlem başka uygulamaları etkiler.
Erkan ESMER
5) DPI -Deep Packet Inspection-Derin Paket İnceleme
18
* Yerel ağımıza aldığımız e-postaları, antivirüs ve
antispam
taramasından
geçirerek
e-posta
alışverişimizin daha güvenli ve konforlu şekilde
yapılmasını sağlar.
* İnternet üzerinde çok yaygın olarak kullanılan web
dolaşımı, e-posta alışverişi, dosya transferi gibi
işlemler için antivirüs hizmeti verir.
* Üzerinden geçirdiği bütün trafiğin kaydını tutar. Bu
kayıtları da raporlar ile incelememize olanak sağlar.
* Önbellek özelliği ile İnternet erişiminde performans
sağlar. Yapılan erişimler önbellekte tutulur ve tekrar
erişim istendiğinde önbellekten erişim sağlanır. Bu da
sistemin performansı için önemlidir.
Güvenlik Duvarı sistemlerine giriş yaparak gelişimini
anlatmaya ve son hali ile ilgili bilgiler vermeye
çalıştık. Güvenlik ve güvenlik ekipmanları
konusundan ne kadar bahsedersek bahsedelim yine
de işin tümüne değinmiş olamayız. Özet bir yazı
yazmaya çalışıp önemli noktaları ifade etmeye
çalıştık.
* İnternet üzerindeki uygunsuz içerikli sitelere
erişimin engellenmesi veya kontrolü için içerik
filtreleme hizmeti sunar.
* Kurulu olduğu sistem içinde tüm İnternet erişimini
kendi üzerinden sağlayarak tüm trafiği yönetmemize
imkân verir.
2) Aliasları görüntülemek için:
compgen -a
3) Fonksiyonları görüntülemek için:
compgen -A function
* Tüm bu aktiviteler izlenebilir ve raporlanabilir.
Önümüzdeki sayıda, 2.bölüm yazımızla, açık kaynak
UTM
Güvenlik
Duvarı
uygulamalarından
bahsedeceğiz.
* İnternet üzerinde kullanılacak programlar ve
servisler kontrol edilebilr. Örnek olarak belli
programların kullanılması veya belli dosya türlerinin
(müzik, video dosyaları) indirilmesi engellenebilir.
* Saldırı tespit etme ve engelleme özelliği sayesinde
sisteme izinsiz girme teşebbüslerini bildirir ve
engeller.
içindekiler
Erkan ESMER
İlk bölümümüzü UTM cihazların bir arada
bulundurduğu
güvenlik
duvarı
özelliklerini
toparlayarak tamamlayalım.
!
19
Uygulamanın Özellikleri
1 ) DayFolder uygulamasını kurduktan sonra "Ev
Dizini"nde "DayFolder" isminde bir dizin oluşur.
Uygulama, masaüstündeki belgelerinizi bu dizin
içindeki, o günün tarihi ile adlandırılan bir dizinin
içine aktarır.
2) Uygulamayı başlattığınızda masaüstü panelinizde
bir gösterge görünür. Uygulamayı bu gösterge
yoluyla yönetebilirsiniz.
3) Dizinlerinizi günlük, haftalık ya da aylık olarak
tutabilirsiniz.
sudo add- apt- repository
ppa: thej ambi/thej ambi
sudo apt- get update && sudo apt- get
install dayfolder
Uygulamanın üst panelde görünümü:
Ekran Görüntüleri
DayFolder uygulamasını
başlatabilirsiniz.
"Seçke Anasayfası"ndan
Herkesin bilgisayar kullanma şekli farklıdır. Kimi
aradığı belgelerin, dosyaların hemen elinin altında
olmasını ister. Bu yüzden de bunları masaüstünde
tutar. Kimi de benim gibi masaüstünde ıvır zıvır
görmeye tahammül edemez. Ama buna rağmen bazı
zamanlar, özellikle SUDO'nun yayımlanma sürecinde,
masaüstünü düzenli tutmak imkânsız hâle gelebiliyor.
İşte böyle durumlar için DayFolder biçilmiş kaftan.
DayFolder "Ayarlar" penceresi:
4) Bazı dosya tiplerini belirlediğiniz özel bir dizine
aktarma seçeneğiniz de var. (.png dosyalarını
"Resimler" dizinine aktarmak gibi.)
DayFolder uygulamasını Ubuntu 1 2.04'e kurmak için
uçbirimde aşağıdaki komutları yürütün:
içindekiler
Ceren ÇALICI
Masaüstünü Düzenleyen Minicik Bir Uygulama: DayFolder
21
slotu AGP mi, yoksa PCI mı, onu öğrenmelisiniz. PCI
slotlarına PCI-E dediğimiz yeni seri ekran kartları da
uyum göstermektedir.
Öncelikle olayın maddi boyutuna bakalım: Basit grafik
özelliklere sahip uygulamaları kullanıyor, 3D oyunlar
oynamıyor ve grafik programları ile çokça zaman
geçirmiyorsanız, ana kartınıza üretici firma tarafından
dahili olarak eklenmiş olan ekran biriminiz size yeterli
olacaktır. Başka bir ekran kartı almak gibi
bir harcama yapmanıza gerek yoktur.
Ekran Kartı Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
1) Slot Desteği:
Kasanın içerisinde bulunan
donanım birimlerinizin ana karta yerleştirildiği özel
bölmelerdir. Özeldirler; çünkü farklı işlevdeki birimler
farklı özellikteki slotlara ihtiyaç duyar. Ekran
kartlarının yerleştirildiği slotlar da kendi aralarında
AGP ve PCI olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Öncelikle
araştırma yapmadan önce ana kartınızın ekran kartı
3) İşlemci Uyumluluğu : Ekran kartınızı almadan
Yukarıda görmüş olduğunuz slotlar ekran kartı için
tasarlanmış slotladır. Bunlardan üst tarafta görünen
kahverengi slot AGP, beyaz olanlar ise PCI slotlardır.
önce bilgisayarınızda bakmanız gereken bir donanım
birimi de işlemcinizdir.
İşlemciler; bilgisayarların beyni olarak nitelendirilen,
temel işlemlerin yapılabilmesi için birimler arası
iletişimin kurulduğu ana birimdir. Peki, işlemci ve
ekran kartı neden uyum sağlamalıdır? Bunun nedeni,
işlemcilerin üzerlerinde bulunan soğutucu fanlarının,
işlemci özelliklerine göre tasarlanmış olmalarıdır.
Eğer sisteminizde eski teknoloji (Pentium serisi gibi)
bir işlemci bulunuyorsa ekran kartınızı 1 GB almanız
performansı artırmaktan ziyade sisteminize zarar
verebilir. 1 GB belleği bulunan ekran kartınız ile
açtığınız bir 3D oyunu oynarken bilgisayarınız birden
içindekiler
Eğer sürekli oyun oynayanlardansanız; kendinizi oyun
oynama konusunda ölçmeniz gerekmektedir. Eğer ki
yeni çıkan oyunları yüksek kalitede oynamak
istiyorsanız ve aynı zamanda grafik programları
hayatınızın bir parçası ise ekran kartınızın maaliyeti
350 - 400 TL civarı olacaktır. Eğer ki oyun tutkunu
değilseniz ama herhangi bir oyun oynarken sıkıntı
çekmeyeyim diyorsanız, grafik programları ile de
işiniz çok olmazsa, 1 50-200 TL civarı bir harcamanız
olacaktır.
Görmüş olduğunuz mavi ve turuncu slotlar da PCI- E
slotlarıdır.
2) Ekran Özellikleri: Kullandığınız ekranın
(monitörün) da önemli bir yeri vardır ekran kartı
seçiminde. Ekranınız 22 inch ve üzerinde ise ekran
kartınızın belleğinin 1 GB ve üzeri olması
gerekmektedir. Daha düşük inch'li ekranlarda 1 GB'ın
altındaki ekran kartları kullanılabilir.
Ekran kartları, kullanıcıların bir bilgisayar sisteminde
bilerek ya da bilmeyerek en çok yüz göz olduğu
donanım birimidir. Ekranda gördüğümüz her bir
ögenin kaynağı ekran kartlarımızdır. Peki, ekran kartı
seçerken nelere dikkat etmeliyiz?
Aysel AKSU
Ekran Kartı Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
23
içindekiler
Ne kadar önemli değil mi uyumluluk? Sistemde
bulunan iki birimin birbiri ile uymaması durumunda
tüm sistemi kaybetmektense baştan önleminizi alın
derim ben size.
4) Shell anahtar sözcüklerini görüntülemek
için: compgen -k
5) Bulunulan dizindeki dizinleri göstermek
için: compgen -d
kapanabilir. Normaldir. Bu durumu şöyle
açıklayabiliriz: Hangi tür işlemciniz olursa olsun,
işlemcinizin belirli bir iş yükünü kaldıracak kadar
kapasitesi vardır. Eğer siz işlemcinize kaldıramayacağı
kadar yük verirseniz sisteminizin soğutucusu
gerçekleştirilmeye çalışılan işlemi durdurur ve
işlemcinizin zarar görmemesi için bilgisayarınızı
kapatır. Eğer ki siz bu durumun farkında olduğunuz
hâlde aynı kartla devam edecek olursanız önce
sisteminizin güç kaynağı bozulur, soğuyamayan
sisteminizdeki diğer birimler de ardından gelmek
üzere sisteminizi kaybedersiniz yavaş yavaş.
Aysel AKSU
Ekran Kartı Alırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
!
24
Burada işin kötü tarafı sistemim katı hal sürücüsünü
Sata3 değil de Sata 2 ile çalıştırıyor. Buna rağmen hız
farkı müthiş. Sistem açılışı 25 saniye civarında. Yavaş
sayılır. Çünkü ilk on saniye sonunda anca marka adı
kayboluyor, sonrasında sürücü devrede. Kapanış hızı
3-4 saniye. Veri okuma/yazma hızı 280Mb/s. Sürücüyü
tam kapasite kullanamasam da günlük olarak yapılan
her türlü işlemde muazzam bir hız artışı oldu. Katı hal
sürücüsü ile fiziksel belleği de etkin kullanmak
önemli.
Bazı yerlerde hız/oyun bilgisayarı benzeri diye
reklamlar yapıyorlar katı hal sürüsü olmadan. Böyle
bir depolama birimi kullandıktan sonra bu reklamlar
gerçekten komik görünüyor.
İşin hikayesini geçtikten sonra sürücüyü Ubuntu ile
kullanmak için yapılabilecek ayarlara geçelim. Bu yazı
için yüze yakın siteyi incelediğimi sanıyorum.
Denemeleri tahmin edemiyorum. En faydalı
gördüğüm sayfaları konuların altında verdim. Bu,
görece uzun yazıda okuyabileceklerinizin genel
görünümü aşağıdaki şekilde:
Katı hal sürücülerinin genel özellikleri
Olumlu yönleri:
*Sabit disklere göre birkaç kat daha hızlı
yazma/okuma hızlarına sahiptirler.
*Hareketli parça yoktur.
*Sessiz çalışırlar.
*Sarsıntı ile veri kaybı yaşama ihtimali yok denecek
kadar azdır.
*Sabit disklerdan çok daha az ısınırlar.
6) Çevre değişkenlerini göstermek için:
compgen -e
7) Sistemdeki grupları göstermek için:
compgen -g
*Genel başarıma etkileri büyüktür. Sistemin ve
uygulamaların açılış hızları yükselir.
*Güç tüketimi düşüktür. Pil ömrüne (sabit diske göre)
uzatıcı etki yapar.
*Daha hafiftirler.
*Veriyi depolama bileşenlerinin her birine eşit
dağıtmaya yarayan bir denetleyici parçaları vardır.
Olumsuz yönleri:
*Günümüzdeki depolama kapasiteleri sabit disklere
göre düşüktür.
*Depolama birim maliyeti yüksektir.
*Kullanımı için farklı ayarlar gerektirir.
*Kullanım ömrü tartışmalı. Çok farklı görüşler
mevcut.
*Tamamının kullanılması başarımı düşürmektedir.
Kullanılan bölümlerde %20 oranında boş alan
bırakılması tavsiye edilmektedir.
Faydalı kaynaklar:
Arch Linux - SolidState
Drives https://wiki.archlinux.org/index.php/SSD
SSD'ye geçmeli mi? SSD ile ilgili her
şey!http://forum.donanimhaber.com/m_39385485/tm.htm
"Trim" sorunu nedir, bu özellik nasıl
etkinleştirilir?
Öyle bir şehir düşünün ki imara izin verilen parseller
1 000 m². Bu alana birkaç bina planlanabilip inşa
edilebiliyor ayrı ayrı. Bir gün bu alanda yaptığımız
binalardan biri artık işimize yaramıyor ve yıktırıyoruz.
Daha yenisini yaptırcağız. Buraya yeni bina yapılabilir
içindekiler
Değişikliğin yapıldığı sistem: Ubuntu 1 2.04
Bilgisayar özellikleri: Lenovo Y550 (İşlemci: Core 2
Duo, RAM: 6 GB, Ekran kartı: Nvidia 1 GB 1 28bit, Sabit
disk: 500 GB 5400)
Katı hal sürücüsü: Sandisk 1 20 GB Extreme Sata 3
1 . Katı hal sürücülerinin genel özellikleri
*Olumlu yönleri:
*Olumsuz yönleri:
2. "Trim" sorunu nedir, bu özellik nasıl etkinleştirilir?
*Düzeltme özelliğinin etkinleştirilmesi
*Düzeltme değişikliğinin sınanması
3. Dosyalara/dizinlere son erişim zamanı yazım kısıtı
4. "tmpfs" ve "ramfs" nedir?
*tmpfs (temporary file system)
*ramfs (random access memory file system)
5. RAM tabanlı geçici dosya sistemlerinin
oluşturulması
6. Tarayıcılar için önbellek değişikliği
*Firefox için önbellek değişikliği
*Google Chrome/Chromium önbellek değişikliği
*Kullanıcı gözlemlerim
7. Disk zamanlayıcının seçilmesi
8. Sanal bellek değişiklikleri
9. Ek öneriler
*Torrent v.b. uygulamalar
*Preload
*Bilgisayarı askıya alma ve uyutma
*Teknoseyir Sandisk video serisi
Bilgisayarım çok eski değil ama 2 yılı (ve garanti
kapsamını) devirdi. Başarımda artış adına bir
değişiklik yapmak istedim. Dizüstü bilgisayarda bu
biraz daha kısıtlı olduğundan yapılabilecek en iyi şey
bir katı hal sürücüsü almak.
Hasan YILMAZ
Katı Hâl Sürücüsü (SSD) Başarımı için Ubuntu'nun Yapılandırılması
!
26
gksudo gedit /etc/fstab
Düzeltme özelliğinin etkinleşmesi için "discard"
eklemesinin yapılması gerekli. Ekleme yaptıktan
sonra aşağıdakine benzer bir durumda olacak ilgili
satırlar:
# / was on /dev/sda3 during installation
UUID=20dd2d29-5e6d-4a84-b3c9-b40bb632cd42 / ext4
discard,errors=remount-ro 0 1
# /home was on /dev/sda4 during installation
UUID=73d3d20c-8fb8-42a5-9aeb-bb23fcc90625 /home
ext4 discard,defaults 0 2
Dosyayı kaydedip kapatın. Yeni ayarın etkin
olabilmesi için sisteminizi yeniden başlatın ya da
aşağıdaki
komutu
yürütün:
kopyaladığınız
unutmayın:
sudo mount / - o remount
Yapılan değişikliğin çalışır durumda olup olmadığını
aşağıdaki adımları uygulayarak sınayabiliriz:
cd /
sudo dd if=/dev/urandom of=tempfile
count=100 bs=512k oflag=direct
sudo hdparm - - fibmap tempfile
2- Son komuttan sonra birçok sayının olduğu bir çıktı
verilecek. "begin_LBA" altındaki ilk bölüm numarasını
kopyalayın. Bu numara bir sonraki komutta
kullanılacak.
numarasıyla
değiştirmeyi
sudo rm tempfile sync sudo hdparm - - read- sector XXXXXXXX
/dev/sda
Düzeltme değişikliğinin sınanması
1 - Kök dizine ya da SSD üzerinde hangi bölümde
kullanıyorsanız oraya gidin ve aşağıdaki komutları
sırayla yürütün:
bölüm
3- Kopyaladığınız numarayı aşağıdaki komutta
"XXXXXXXX" olan kısımla değiştirin ve komutu
yürütün:
sudo hdparm - - read- sector XXXXXXXX
/dev/sda
4- Yazdığınız bölümü okuttunuz ve karşınıza birçok
harf ve rakamdan oluşan bir çıktı gelecek. Bunun
sonrasında aşağıdaki komutları sırayla yürütün. Son
komutta "XXXXXXXX" olan kısmı daha önce
5- Karşınıza ilgili bölümün okunduğunu bildiren ve
tamamıyla sıfırlardan oluşan bir çıktı gelmesi gerekli.
Sıfırları görüyorsanız "trim" özelliği yeni diskiniz için
başarıyla
etkinleştirilmiş
demektir. Faydalı kaynaklar:
How to enable
TRIM? http://askubuntu.com/questions/1 8903/how-to-enabletrim
Linux altında SSD disklerde otomatik Trim
desteği http://forum.debian.org.tr/index.php?topic=41 65.msg
1 1 334
Understanding & Enabling SSD Trim
Support http://www.mikesouthby.co.uk/201 1 /1 2/os-xunderstanding-enabling-ssd-trim-support/
Dosyalara/dizinlere son erişim zamanı yazım
kısıtı
Linux'ta dosya sistemlerinde öntanımlı olarak
dosyalara sor erişim zamanı kaydı tutulmaktadır.
Birçok yazım işlemi ile birlikte bu katı hal
sürücünüzün ömrünü kısaltabilir. Erişim zamanı için 3
değer kullanılır:
1 . relatime: Dosya sistemi doğru göreli sırada erişim
zamanlarını
günceller
ve
saklar.
içindekiler
Uçbirimden düzenlenecek dosyayı açın:
uçbirimden
ancak belediye yenisi için bu alanı kullanmamıza izin
vermiyor. Boş alanları adres gösteriyor. Burada bir
yanlış var. Çıkartabileceğimiz "Düzeltme" (Trim)
kanunu ile bu parseller içindeki boş alanları yeniden
değerlendirilebiliyoruz.
Katı hal sürücüsünün kirli alan üzerine yeniden veri
yazma sıkıntısını bir Düzeltme (Trim) özelliğini
etkinleştirerek ortadan kaldırabiliyoruz. Katı hal
sürücülerinin de kullanılacak sistemin de bu Düzeltme
özelliğini desteklemesi gerekiyor ki günümüz
sürücüleri ve ext4 dosya sistemi bunu destekliyor.
Düzeltme
özelliğinin
etkinleştirilmesi
Öncelikle uçbirimden "fstab" dosyanızın bir yedeğini
alın:
sudo cp /etc/fstab ~/fstab- backup
Hasan YILMAZ
27
Değişikliğin etkin olması için uçbirimden izleyen
komutu yürütün:
Faydalı kaynaklar:
Setting up andusing SSD drives in Fedora
Linux http://forums.fedoraforum.org/showthread.php?t=27708
2
"tmpfs"ve "ramfs"nedir?
İki kavram da bir çeşit dosya sistemini temsil eder.
"RAM disk" olarak da bilinir.Genel olarak aynı işi
görürler. Her ikisi de normal diske kayda göre başarım
artışı sağlar. Okuma ve yazma geçici dosya
tmpfs (temporary file system)
Bazı günlük kayıtlarını geçici dosya sistemlerine
taşıyabiliriz. Bu dosya sistemlerini sınırlandırmak da
mümkün. Uçbirimden:
ramfs (random access memory file system) *Geçici dosya sistemidir.
*Veriyi diske yazmaz, rastgele erişimli belleğe yazar.
*Sınırlanabilir ancak veri yazma işlemi sınıra
ulaştıktan sonra da devingen olarak devam eder.
*Sistem bunu durdurmaz. Bu sınır ne işe yarar o
zaman? Sınırlamadıktan sonra fiziksel belleğinizin
yarısı kadar sınır standarttır. Eğer sizin fiziksel
belleğiniz (+4 GB gibi) iyi durumda ise yarısından
fazlasını kullanmak için sınırı yarıdan fazla yapmak iş
görür.
*Geçici depo gibi davranır. Bilinen RAM mantığı.
Faydalı kaynaklar:
Debian - Ramfs http://wiki.debian.org/ramfs
Wikipedia - Tmpfs http://en.wikipedia.org/wiki/Tmpfs
Overview ofRamfs andTmpfs on
Linux http://www.thegeekstuff.com/2008/1 1 /overview-of-
UUID=20dd2d29-5e6d-4a84-b3c9-b40bb632cd42 / ext4
noatime,discard,errors=remount-ro 0 1
UUID=73d3d20c-8fb8-42a5-9aeb-bb23fcc90625 /home
ext4 noatime,discard,defaults 0 2
RAM tabanlı geçici dosya sistemlerinin oluşturulması
*Geçici dosya sistemidir.
*Veriyi diske yazar, takas alanı gibi kullanılır.
*Belirli bir alan ile sınırlanabilir.
*Alan dolduğunda yazmaya devam etmez, hata iletisi
verir.
*Geçici depo gibi davranır. Sistem yeniden
başladığında ilgili dizindeki veriler silinmiş olur.
Aşağıdaki gibi görülen bağlı bölümlerinize "noatime"
eklemesi yapın ve kaydedin.
sistemlerinde daha hızlı olur.
Açılan sayfanın alt kısmına aşağıdaki satırları ekleyin:
tmpfs /tmp tmpfs noatime,nodev,nosuid,size=1 G 0 0
tmpfs /var/log tmpfs
noatime,nodev,nosuid,size=51 2M 0 0
tmpfs /var/lock tmpfs
tmpfs /var/run tmpfs
Eklenen kısımdaki boyutları istediğiniz şekilde
değiştirebilirsiniz.
Faydalı kaynaklar:
Ubuntu - Fstab
Options https://help.ubuntu.com/community/Fstab#Options
Arch Linux Fstab https://wiki.archlinux.org/index.php/Fstab
How to optimize Ubuntu for
SSD? http://ubuntuforums.org/showthread.php?t=1 1 831 1 3
ramfs-and-tmpfs-on-linux/
Introducing initramfs, a new model for RAM
disks http://www.linuxfordevices.com/c/a/Linux-ForDevices-Articles/Introducing-initramfs-a-newmodel-for-initial-RAM-disks/
Linux Ramdisk with
Tmpfs http://www.krenger.ch/blog/linux-ramdisk-with-tmpfs/
Tarayıcılar için önbellek değişikliği
Sisteminizi açtıktan sonra en çok vakit geçireceğiniz
program büyük ihtimalle tarayınızdır. Dolayısıyla
içindekiler
2. nodiratime: Dizin erişimlerinde erişim zamanları
güncellenmez.
3. noatime: Hem dizinler hem de dosyalar içir erişim
zamanları kaydını engeller.
Katı hal sürücüleri için en iyi "noatime" kullanmaktır.
Bunun için uçbirimden:
Hasan YILMAZ
28
Aşağıdaki iki satırı ekleyin ve kaydedin:
ramfs /mnt/ramdisk ramfs size=5G 0 0
tmpfs /mnt/tmpdisk tmpfs
noatime, nodev, nosuid, size=1G 0 0
Boyutlantırmaları
sistem
yapınıza
göre
değiştirebilirsiniz. Değişikliğin etkinleşmesi için:
Tarayıcılarımızın önbelleklerini yönlendireceğimiz
dizinleri oluşturup bunları geçici dosya sistemleri ile
bağlamış olduk.
Firefox için önbellek değişikliği
*Firefox adres satırına "about: config" yazarak
yapılandırma sayfasını açın.
*Sağ tıklayarak yeni bir dizgi oluşturma seçimini
yapın.
*Yeni dizgi değeri adı olarak
"browser. cache. disk. parent_directory"
girişini yapın.
*Sonrasında sorulacak değer sizin önbellek dizininiz
olacak. Buraya (tırnaklar hariç) "mnt/ramdisk" ya da
Google
Chrome/Chromium
değişikliği
önbellek
Chrome ile önbelleğin nerede olacağını belirlemek
için aşağıdaki komutlardaki gibi bir ekleme yapmak
gerekiyor başlatırken. Uçbirimden başlatarak her iki
geçici önbelleğin nasıl çalıştığını gözlemleyebilirsiniz:
chromium- browser %U - - disk- cachedir="/mnt/ramdisk"
chromium- browser %U - - disk- cachedir="/mnt/tmpdisk"
Bu komutlar için kalıcı kısayollar oluşturmak için ise
Ubuntu Yazılım Merkezi'nden Ana Menü gibi bir
uygulama kullanılabilir.
Kullanıcı gözlemlerim
*Chrome'daki geçici önbellek değişiklikleri
Firefox'dan daha iyi sonuç veriyor.
*Varsa bağlı sabit disk (ya da bir USB belleği bile)
tarayıcı önbelleği olarak kullanılabilir. Buna "harici
önbellek" diyelim.
*Sayfaların ilk yükleme hızları arasında (sayfa daha
önce ziyaret edilmiş kabul edilerek) bir sıralama
yaparsak (küçük olan daha iyi): harici önbellek <
ramdisk <= tmpdisk. Tabi ilk yükleme hızı, internet
hızınız ne kadar yükselirse ve sayfayı ilk kez ziyaret
ediyorsanız
o
düzeyde
benzer
olacak.
Chrome'da yapılan ziyaretlerde:
1 ) "ramfs" tabanlı önbellek ile aynı site olsa bile
sıfırdan o sayfayı indiriyor. Ancak site aynı sekmede
gezilirken yalnızca yeni sayfasının farklı elemanları
yükleniyor. 2) "tmpfs" tabanlı önbellek ile diske yazım olduğu
için yeni sekme açılsa bile site tamamıyla sıfırdan
indirilmiyor. Aynı siteyi yeni sekmelerde kullanım
açısından bakarsak "tmpfs" bir adım öne çıkıyor.
3)Kullanım alışkanlığınız bir siteyi genellikle bir
sekmede gezmek ise "ramfs" daha kullanışlı. Çünkü
RAM katı hal sürücüsünden daha hızlıdır.
4)"ramfs"nin bir özelliği de sekmeyi kapattığınız
zaman hemen fiziksel belleğinizin boşaldığını görebilirsiniz.
5)Video
izlemek
ise
(eğer
videoyu
kopyalamayacaksanız) "ramfs" ile daha iyi. Sonuçta
olan biten fiziksel bellekte. Video gibi dosyaların
kayıt etkinliği diski uzun vadede olumsuz
etkileyebilir. Ancak aynı sekmede uzun süre video
izlenince fiziksel bellek kapasiteniz yetersiz ise
zorlanmalar yaşanabilir.
6)"tmpfs" ile sistem yeniden başladığında bilginin
sıfırlanıyor olması güvenliği arttırıcı bir durum.
"ramfs" ile ise sekme kapatıldığında bilginin gidiyor
olması daha güvenli.
7)"ramfs" tabanlı önbellek kullanırken geçmiş kaydı,
çerez ve betik engelleyici birkaç eklenti kullanarak
gizli pencere kullanıyormuş tadında bir hayalet
gezinim düşünülebilir.
Disk zamanlayıcının seçilmesi
Linux'un kullandığı çeşitli disk zamanlayıcıları
bulunmaktadır. Bu zamanlayıcılar, diskin ele alacağı
okuma-yazma isteklerinin sırasını belirlemekle
sorumludur. Aşağıdaki komutla diskinizin "[köşeli
parantez içindeki]" hangi zamanlayıcıyı kullandığını
görebilirsiniz:
içindekiler
"fstab" dosyasını açarak:
"/mnt/tmpdisk" girişini yapın.
*Firefox'u yeniden başlattığınızda geçici önbellek ile
çalışacaktır.
sudo mkdir - p /mnt/ramdisk/
sudo mkdir - p /mnt/tmpdisk/
Hasan YILMAZ
tarayıcı önbelleğini de geçici dosya sistemine dahil
etmek akıllıca olacaktır. Bunun için öncelikle "ramfs"
ve "tmpfs" için iki dizin oluşturalım. Uçbirimden:
29
Faydalı kaynaklar:
TuninfSolidState Drives in
Linux http://cptl.org/wp/index.php/201 0/03/30/tuning-solid-
vm. overcommit_ratio - Aşırı yüklemelerde
kullanılacak
fiziksel
bellek
yüzdesidir.
"overcommit_memory" değerinin 2 yapılması ile
geçerlidir. Bellek tahsisi sınırı şu şekilde hesaplanır =
takas alanı + fiziksel bellek*(overcommit_ratio/1 00)
state-drives-in-linux/3/
Eğer seçini zamanlayıcınız "noop" (no-operation)
değilse bunu değiştirmeniz katı hal sürücünüz için
faydalı olacaktır. Bu zamanlayıcı ile verinin disk
üzerinde nerede kayıtlı olduğuna bakılmaksızın, gelen
istekler geliş sırasına bakılarak ele alınacak. Bu katı
hal sürücüleri için iyi bir durumdur çünkü oynayan ya
da dönen bir parçaları yoktur ve diskin tüm
bölümlerine olan erişim zamanı benzerdir.
Wikipedia - Noop Scheduler Zamanlayıcınız "noop" değilse değiştirmek için
aşağıdaki komut ile "rc. local" dosyasını açın:
Sisteminizin takas alanı ve belleği arasındaki
dengenin ne tarafa kayacağını ayarlamak mümkün.
Sanal bellek başarımı için aşağıdaki ayarlar
değiştirilebilir:
Dosyadaki "exit 0" bulunan satırın bir üst satırına
aşağıdaki komutu ekleyip kaydedin:
echo noop >
/sys/block/sda/queue/scheduler
İşleminiz sonunda dosyanızın son 5 satırı aşağıdaki
gibi görülecek:
#
# By default this script does nothing.
echo noop >
/sys/block/sda/queue/scheduler
exit 0
http://en.wikipedia.org/wiki/Noop_scheduler
Opensuse - Tuning I/O Performance http://doc.opensuse.org/products/draft/SLES/SLEStuning_sd_draft/cha.tuning.io.html
Sanal bellek değişiklikleri
vm. swappiness - Makinanın ne kadar takas alanı
kullanacağını belirler. Yüksek değer takas alanı
etkinliğini arttırır. Düşük değer fiziksel bellek
kullanıma yöneltir.
sudo gedit /etc/rc. local
Hasan YILMAZ
[ noop] deadline cfq
vm. vfs_cache_pressure - Bu değişken dosya
sistemi belleği ile ilgilidir, arama yaparken ve dosya
sisteminde gezinirken işe yarar. Düşük değer takas
etkinliği oluşturur. Çok yüksek değer de fazla bir
kazanç sağlamaz. vm. overcommit_memory - Yoğun bellek kullanımı
gerektiren isteklerin ne şekilde karşılanacağını
belirler. Ayarın "2" yapılması durumunda takas alanı
ve
fiziksel
belleğin
belirlenen
oranda
(overcommit_ratio ayarı ile) kullanılması sağlanabilir.
vm. dirty_writeback_centisecs - Geri yazma
arthizmetleri belli aralıklarla etkinleşerek "eski"
veriyi diske geri yazarlar. Bunu 0 yapmak geri yazma
işlemlerini etkisizleştirir. Ya da 500 olan standart
değer 1 500 gibi daha büyük bir aralıkla
değiştirilebilir.
vm. dirty_ratio
Verinin, dosya sistemi
belleğinin fiziksel belleğin belirlenen oranına ulaşana
kadar fiziksel belleğe yazılacağı demektir. Sonrasında
diske yazılacak.
Açıklanan değişiklikleri yapmak için uçbirimden:
gksu gedit /etc/sysctl. conf
Açılan dosyanın en altına aşağıdaki satırları ekleyin ve
kaydedin.
vm. swappiness=0
vm. vfs_cache_pressure=90
vm. overcommit_memory=2
vm. overcommit_ratio=90
vm. dirty_writeback_centisecs=1500
vm. dirty_ratio=40
içindekiler
Aşağıdakine benzer bir çıktı elde edeceksiniz:
30
tutulması. Katı hal sürücüleri zaten hızlı olduğundan
Preload'un sağlayacağı çok bir katkı olmadığını
düşünüyorum.
Faydalı kaynaklar:
/proc/sys/vm hierarchy http://www.linuxinsight.com/proc_sys_vm_hierarchy.html
Centos - /proc/sys/vm h ttp://www.centos.org/docs/4/4.5/Reference_Guide/s3-proc-sysvm.html
Linux tuning the VM subsystem
http://www.cyberciti.biz/faq/linux-kernel-tuningvirtual-memory-subsystem/
Ram ve takas alanı kullanımı http://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=1 395.0
Ek öneriler
Torrent v.b. uygulamalar: Torrent ve benzeri dosya
paylaşım programlarını bir katı hal sürücüsü ile
kullanmak sürücünün ömrünü kısaltabilir. Böyle
programlar ile indirme yaparken indirilen dosya dizini
olarak harici diskinizden belirlemeniz daha doğru
olacaktır.
Preload:
Bu arthizmet belirli aralıklarla sistemde
çalışan uygulamaları günlüğüne kaydeder ve
bilgisayarın başlatılması sırasında günlükte en çok
kaydı bulunan uygulamaları hızlı başlatır. Burada
zararlı kısım sisteme sürekli bir günlükle kayıt
Bilgisayarı askıya alma ve uyutma:
Uyutma
seçeneği Ubuntu'dan kaldırıldı ancak kullanımı
mümkün. Askıya alırken mevcut durum RAM'e
kaydedilir ve bilgisayar çok düşük bir güç tüketimi ile
çalışmaya devam eder. Uyutulurken ise mevcut durum
diske, bir nevi takas alanı gibi kaydedilir ve bilgisayar
tamamen kapanır. İki kullanımda da bilgisayar
uyandığında kaldığı yerden çalışmaya devam eder.
Katı hal sürücülerinde sürücüye böyle bir veri yazımı
istenmeyen bir durum. Kullanılacaksa bilgisayarı
askıya almak daha faydalı olacaktır.
Teknoseyir Sandisk video serisi http://www.teknoseyir.com/kategori/sandisk/: Türkçe katı
hal sürücüsü üzerine yapılmış en faydalı video serisi
olabilir. Linux'u atlamışlar ama izlemeye değer.
Yazarın Ubuntu Türkiye Gezegen'inde bulunan diğer
yazıları: http://hasanyilmaz.net/kategori/linux/
içindekiler
Sistemde takas alanı kullanmadıysanız buradaki sanal
bellek ayarlarının pek bir önemi kalmıyor..
8) Sistemdeki kullanıcıları göstermek için:
compgen -u
9) Çevre ve shell değişkenlerini göstermek
için: compgen -v
sudo sysctl - p
Hasan YILMAZ
Yaptığınız değişikliklerin hemen etkin olması için
uçbirimden:
!
31
Veritabanımızı kullanmadan önce LibreOffice'ye giriş
yapmamız gerekiyor. Dosya > Yeni > Veritabanı yolunu
izleyerek veritabanı sihirbazını açalım. Karşımıza
gelen pencerede “Var olan veritabanına bağlan”
seçeneğine tıklayıp alt bölümdeki açılır listeden
“Hesap Tablosu”nu seçelim. “İleri” dedikten sonra
karşımıza gelen pencerede “Gözat” diyerek kendi
hazırladığımız hesap tablosunu bulalım. “İleri”ye
tıklayalım. Karşımıza gelen pencerede “Evet,
veritabanımı kaydetmek istiyorum.” seçeneğini
işaretleyelim. “Düzenleme için veritabanı aç”
seçeneğinin başındaki işareti kaldıralım. “Bitir” deyip
veritabanımıza bir isim verelim, ben benimkine
“adresler” dedim.
Yeni oluşturduğumuz veritabanı hesap tablosuna
bağlı durumda şu anda. Yani hesap tablosunda
yapacağımız herhangi bir değişiklik, veritabanına da
yansıyacak. Şimdi, oluşturduğumuz vertabanını posta
birleştirmede kullanabiliriz. Bunun sayesinde
veritabanına
eklediğiniz
bilgileri
ihtiyacınız
olduğunda zorlanmadan bulabilir ve kullanabilirsiniz.
içindekiler
LibreOffice'yi açarak ve Hesap Tablosu'na tıklayarak
başlıyoruz. Bu hareketle Calc'te boş bir belge açmış
olacağız. Şimdilik Calc ile ilgili ayrıntılara
girmeyeceğiz, bunu başka bir yazımıza saklıyoruz. Şu
an için bilmemiz gereken, hesap tablosunun sıra ve
sütunlardan oluştuğunu bilmek. Sütunlar sırasıyla
harflerle (A, B, C, ...) , sıralar ise sayılarla (1 , 2, 3, ....)
isimlendirilmiştir. Şayet Calc'i veritabanı olarak
kullanacaksak ilk yapmamız gereken ilk sıraya
veritabanımızla ilgili başlıkları girmek olmalıdır:
Unvan, Ad, Soyad, Adres, Şehir... İmleci A sütununa
getirip “Unvan” yazarak veritabanımızı oluşturmaya
başlayabiliriz.
Yazmak istediğimiz her bilgiyi, ilgili başlığın altındaki
hücreye yazalım. Aynı sıradaki hücreler arasında
ilerlemek için TAB tuşunu kullanabilirsiniz. Şayet
yazdığınız bilgiler uzunsa ve hücreden dışarı taşıyorsa
bunun için sütun başına gelip, iki sütunun ayrıldığı
noktadan fare yardımıyla sütunun genişliğini
değiştirebilirsiniz. Yazmak istediğiniz bilgilerin
tamamını girdikten sonra belgenizi kaydediniz.
Şu ana kadar kullandığımız LibreOffice Writer'dan,
daha farklı bir şeyler yapmak adına bir süreliğine
ayrılıyoruz. Calc'te veritabanı oluşturup sonra
Writer'a dönerek bir posta birleştirme yaratacağız.
Bu, size hesap tablosunun nasıl veritabanı olarak
kullanılabileceği hakkında fikir verecektir. Bir posta
birleştirme yapabilmek için, bir çeşit veritabanıyla
çalışmamız gerekmekte. Base'de kendi veritabanımızı
da oluşturabiliriz ancak basit bir adres defteri için
Calc daha kolay bir çözümdür.
Ceren ÇALICI
LibreOffice - 7
33
Mektup yazma işini tamamladıktan sonra belgenizin
çıktısını alabilir veya onu bir klasöre gönderebilirsiniz.
Eğer Dosya > Yazdır yolunu izlerseniz LibreOffice size
Bu dialog üzerinde yazıcıda yazdırma ya da dosyaya
yazdırma seçeneklerinden birini seçebilirsiniz. Ayrıca
bütün kayıtları veya seçtiğiniz kayıtları yazdırabilme
seçeneğiniz de mevcut.
Veritabanınızı etiket oluşturmada da kullanabilirsiniz.
Dosya > Yeni > Etiketler yolunu izleyerek Etiket
dialogunu açabilirsiniz. Pencerede veritabanınızı ve
tablonuzu seçerek bunları bilgi kutucuğuna
aktarabilirsiniz.
Bir de aynı amaçla kullanabileceğiniz Posta
Birleştirme Sihirbazı var. Buna da Araçlar > Posta
Birleştirme Sihirbazı yoluyla ulaşabilirsiniz. Yalnız bu
sihirbazda bazı kısıtlamalar var. Kullanımı biraz zor.
Açıkçası Calc'de veritabanı oluşturarak posta
birleştirmenin daha kolay olduğunu düşünüyorum.
Her şekilde Posta Birleştirme ihtiyaç duyanlar için
zamandan
tasarruf
sağlayan
bir
özellik.
Bir sonraki yazımızda basit bir hesap tablosu
oluşturmayı öğrenerek Calc'e giriş yapacağız.
Yazan: Elmer PERRY
Çeviri: Ceren ÇALICI
(Bu yazı Full Circle Magazine'nin 52. sayısından
alınmıştır.)
içindekiler
Şimdi mektubunuzu yazabilirsiniz. Şayet hazırladığınız
veritabanınından bir bilgiyi mektubunuza eklemek
isterseniz bunun için sürükleme yöntemini
kullanabilirsiniz.
“Belgeniz adres veritabanı alanları içeriyor. Mektubu
yazdırmak ister misiniz?” diye soracak. “Evet”
dediğinizde Posta Birleştir
dialogu açılacak.
Boş bir kelime işlemci sayfası açalım. Bu sayfada Veri
Kaynakları simgesine tıklayalım. Bunun için F4'ü veya
Görünüm > Veri Kaynakları yolunu kullanabilirsiniz.
Biçimlendirme çubuğunun altında yeni bir veritabanı
bölümü açıldı. Sol tarafta, veritabanımızın adını
göreceğiz: adresler. Buradan adresler > Tablolar >
Sayfa 1 yolunu izleyelim. Karşımıza oluşturduğumuz
hesap tablosu gelecek. Bu tablonun başlıklarına, yani
Unvan, Kullanıcı adı vb. tıklayıp bunları sürükleyerek
sayfamıza taşıyalım. Taşıdığınız bölünlerin gri bir
zemin
üzerinde
yazıldığını
göreceksiniz.
Ceren ÇALICI
LibreOffice - 7
34
EN GÜZEL MASAÜSTÜ /Ağustos / Ryuzaki
Ubuntu Türkiye Forumlarında her ay En Güzel Masaüstü 'nü seçiyoruz
Ağ u sto s ayının En Güzel Masaüstüne sahip kullanıcımız; " Ryu za ki "
Kendisini tebrik ediyoruz.
Masaüstü Bileşenleri
Duvar Kağıdı: Gray Ubuntu
GTK 3 Tema: Zukitwo (Dark) - http://gnome-look.org/content/show.php/Zukitwo?content=1 40562
İkon Tema: Clarity - http://gnome-look.org/content/show.php/Clarity?content=1 35654
Conkyrc Dosyası: http://pastebin.com/TXSQReQB

Untitled

Transkript

Benzer belgeler

Aylık Süreli Ücretsiz Özgür Yazılım Dergisi 201 2

Java Ö?reniyorum ? Geli?tirme Araçlar? Kurulumu

Raspberry Pi ile GSM Modülü Kullanımı

Untitled

Mozilla Thunderbird Kurulumu Resimli Anlatım Öncelikle programı

Full Circle Magazine

Tasarım Aşaması Bu aşama üretici ve alıcının niyet mektubu ya da

TÜRKÇE TANITMA VE KULLANMA KILAVUZU