Emekliliğin Değişen Yüzü - Aegon Emeklilik ve Hayat

Türkiye Ülke Raporu
Emekliliğin
Değişen Yüzü
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
İçindekiler
Giriş
Ana bulgular 1
Tavsiyeler
1
Anket
2
1.
Türkiye’deki emeklilik ortamı
3
2.
Emekliliğe ilişkin istek ve beklentiler
5
3.
Emeklilik için plan yapmak
8
4.
Birikim yapmayı kolaylaştırmak 11
5.
Emekliliğe esnek bir geçiş yapmak
14
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Giriş
Ana Bulgular
Emekliliğin yaptığı çağrışım çok çeşitli:
Ankete katılan Türklerin emekliliği ‘boş vakit’ (%45) ve ‘özgürlük’
(%32) gibi pozitif terimlerle ilişkilendirme olasılığı ‘hastalık’
(%29) ve ‘sıkıntı’ (%19) gibi negatif kelimelerle ilişkilendirme
olasılığından sadece ufak bir miktar daha fazla.
Emeklilik planlaması alanında gelişme kaydedilmesi gerekiyor:
Çalışanların %61’inin emeklilik planı olmasına rağmen, sadece
%13’ünün satın alınmış emeklilik planları var. Çalışanların üçte
birinden fazlasının (%36) herhangi bir emeklilik planı bulunmuyor.
İşverenler için kullanışlı, ama gelişmemiş bir kaynak:
İş yerinde emeklilik planlama hizmetleri sunulan yerlerde bu tür
hizmetler işverenler tarafından oldukça faydalı bulunmaktadır.
Ancak, çalışanların üçte biri, kendilerine herhangi bir hizmetin
teklif edilmediğini savunmaktadır.
Emekliliğe esnek bir şekilde geçiş yapılması yeni norm olarak
kabul edilecektir:
Artan sayıda çalışan kendilerini emeklilik yaşları geldiğinde
emekliliğe tamamen geçiş yapmak (%35) yerine, yarı-zamanlı
veya dönemsel sözleşmeli işlerde belli bir kapasitede çalışırken
(%38) hayal etmektedir. %16’lık diğer bir grup, mevcut çalışma
şartlarında değişiklik olmadan çalışmaya devam etmeyi
beklemektedir.
Türkiye emekliliğe hazırlık sıralamasında 11. sırada:
Türkiye’nin Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi’nden aldığı puan
10 üzerinden 5,4’tür ve bu puan Türkiye’yi küresel sıralamada
11. sıraya yerleştirmektedir. Bu ‘düşük’ bir puandır ve tipik bir
Türk çalışanının emeklilik için yeterince hazır olmadığına işaret
etmektedir.
Tavsiyeler
Bu anketin sonuçları Türk çalışanların gelecek için tasarruf
yapmanın önemini anlamalarına rağmen bu farkındalığın henüz
herhangi bir eyleme dönüştürülmediğini ortaya koymaktadır.
Resmi emeklilik sistemini destekleyici tasarruf araçları olarak hem
işyeri emeklilik planlarına, hem de bağış ürünlerine ilişkin yasal
düzenlemelerin neticelendirilmesi ile daha uygun bir tasarruf
ortamı oluşturulabilir. Dahası, “aşamalı emeklilik”, emekliliğe
finansman sağlanması konusundaki açıkları kapatmak açısından
önemli bir adım olabilir ve işverenler tarafından desteklenmelidir.
1 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Anket
Bu raporda kullanılan bulgular, 15 ülke dahilinde gerçekleştirilen ve 18 yaş ve üstü 16.000 yetişkinin katıldığı çevrimiçi
bir ankete Türkiye’den verilen cevaplara dayanmaktadır. Saha çalışmaları, 2014 senesinin Ocak ve Şubat aylarında
gerçekleştirilmiştir. 15 ülkeyi kapsayan ankete ilişkin global rapor ve Türkiye ülke raporuna, www.aegon.com.tr
adresinden ulaşılabilir. Araştırmaların kapsadığı konular arasında, yıllık Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksi’nin temelini
oluşturan, emekliliğe hazırlık konusunda çalışanların tavırları ve ayrıca emeklilik haklarının sağlanmasında işverenler
ve hükümetlerin üzerine düşen görevler de yer almaktadır.
Türkiye’de, halihazırda çalışmaya devam eden ve tamamen emekliye ayrılmış çalışanların cevapları arasında anlamlı bir
karşılaştırma yapılabilmesi amacı ile 900’ü çalışan ve 100’ü tamamen emekliye ayrılmış 1000 kişi ile anket yapılmıştır.
Bu raporda sunulan tüm bulgular, aksi belirtilmedikçe Türkiye’den elde edilen anket sonuçlarına dayanmaktadır.
Ankete serbest meslek mensupları, öğrenciler, ev hanımları ve şu an için işsiz olanlar veya çalışamayacak durumda
olanların görüşleri dahil edilmemiştir. Bunun yerine, bu anketin amacı halen çalışmakta ve emekli olan genel nüfus
hakkında daha geniş bir perspektif elde etmektir.
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 2
Türkiye’deki
emeklilik ortamı
3 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Türk ekonomisi genç ve başarılı bir ekonomidir. Son on yıl içerisinde
mali krizden düşük miktarda etkilenen ülkede kişi başına düşen milli
gelir nominal olarak ve yıllık GSYİH büyümesi açısından neredeyse üç
katına çıkmıştır. Bu büyümenin 2016 senesine kadar %4 oranında
artması beklenmektedir. Emeklilik piyasaları tasarrufu artıran
hükümet reformlarından fayda sağlamıştır. Geçen yıl yürürlüğe
giren ve bireysel emeklilik birikimlerine %25 oranında devlet katkısı
yapılmasına yönelik verilen taahhüt, çok sayıda yeni katılımcının
bireysel emeklilik planlarına dahil olmasını sağlamıştır. Programın
sadece ilk ayında, 120.000 katılımcı bireysel emeklilik planlarına
dahil olmuştur – bu sayı bir sene evvel aynı dönemde bireysel
emeklilik planlarına dahil olan katılımcı sayısının yaklaşık dört katıdır.
Türkiye’nin “mail hizmetler açısından Avrupa’nın en cazip tüketici
piyasası” olarak adlandırılması sürpriz değildir.1 Ancak, büyük bir
gayri resmi sektör olarak nitelendirilebilecek, mesafeli bir çalışan
piyasası kamu sektöründeki emeklilik planlarının yeterliliğinin önünde
büyük bir engel oluşturmaktadır. Her ne kadar yaşlılığa yönelik
cömert bir emeklilik sistemi var olsa da, sadece resmi çalışanlar bu
sistemden faydalanabilmektedir. Tarım sektöründe yer almayan
tüm çalışanların üçte birinden biraz daha azının (%30,6) ve tarım
sektöründe çalışan çalışanların çoğunluğunun (%87,1) kayıt dışı
iş gücüne mensup oldukları tahmin edildiğinden, toplumun büyük
bir bölümünün yaşlılıkta yoksulluğa karşı savunmasız bırakıldığı
görülmektedir. Eğer Türkiye ekonomik potansiyelini kullanarak daha
sağlam bir emeklilik piyasası oluşturma yoluna gitmeyi seçerse,
karşılaşacağı en büyük engellerden biri toplumun tamamının refah
seviyesinin arttırıldığından emin olunması olacaktır.
1 http://www.ipe.com/turkey-pensions-growth-ahead/52938.fullarticle
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 4
Emekliliğe ilişkin
istek ve beklentiler
Geçen sene ekonomik büyüme hızlanmasına rağmen, beklentiler bu büyümeyi çok da
karşılamamıştır. 2012 senesinde %2,2 oranında büyüme kaydeden Türkiye’de geçen sene
yıllık SGYİH büyüme oranı %4’e ulaşmıştır 2 ve 2014 senesi boyunca bu seviyede kalacağı
tahmin edilmektedir.3 Ancak, katılımcıların çoğunun görüşleri bu büyüme oranlarını
yansıtmamaktadır. Ankete katılanların neredeyse yarısı (%47) ekonomik performansın
önümüzdeki 12 ay içerisinde kötüye gideceği, dörtte birinden azı (%23) da iyiye gideceği
yönünde tahmin yürütmektedir. Katılımcıların kendi mali durumları hakkındaki beklentileri
daha iyimser bir tablo ortaya koymaktadır. Üçte birinde fazlası (%36) kendi mali
durumlarında değişiklik olmayacağını düşünürken, mali durumlarının daha iyi olacağını
düşünenlerin oranı (%30), daha kötü olacağını düşünenlerin oranından (%27) biraz fazladır.
5 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Ayrıca, ileride emekli olacakların maddi durumları hakkında göze çarpan endişeler var. Katılımcıların yarısına yakın bir kısmı (%48)
ileride emekli olanların şu anda emekli olanlardan daha kötü şartlara sahip olacağına inanmaktadır. Bunun sebebi ekonominin
gidişatı hakkında olumsuz düşüncelere sahip olmaları veya emeklilik finansman sistemine baskı yapması beklenen demografik
değişimlerin göz ardı edilmesi olabilir. Türkiye’nin nüfusu halen çok genç. Ancak doğum oranının azalması ve ortalama yaşam
süresinin artması, nüfusun yaşlanmasına katkıda bulunmaktadır. Bu sene Türkiye’de her bir 65 yaş ve üstü vatandaşa karşılık, sekiz
kişiden biraz daha az çalışma yaşına gelmiş vatandaş bulunmaktadır.
Bu yüzyılın ortalarına geldiğimizde bu oranın, her bir emeklilik çağına gelmiş vatandaşa karşılık 2,7 çalışma yaşına gelmiş vatandaş
kalana kadar düşeceği tahmin edilmektedir. Toplumun bu artan maddi yükü finanse etme kapasitesi ileride emekli olan çalışanların
daha az yardım almasına yol açabilir.
Çizelge 1: Anket katılımcılarının kendi maddi durumları hakkındaki beklentileri ekonomik durum hakkındaki beklentilerine oranla
daha olumlu
S. Önümüzdeki 12 ay içerisinde Türkiye ekonomisinin nasıl bir seyir izleyeceğini düşünüyorsunuz? (Taban: Tümü, n=1.000)
S. Önümüzdeki 12 ay içerisinde kendi maddi durumunuzun nasıl bir seyir izleyeceğini düşünüyorsunuz? (Taban: Tümü, n=1.000)
%23
%47
%30
%27
Çizelge 2: Gelecek nesil emeklilerin daha kötü şartlarda olması bekleniyor.
S. Gelecek nesil emeklilerin şu anki emeklilerden daha mı iyi, yoksa daha mı kötü şartlara sahip olacağını düşünüyorsunuz?
(Taban: Tümü, n=1.000)
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 6
Türkiye’deki katılımcıların emeklilik hayatı hakkındaki tavırları
çeşitlilik göstermektedir. Emeklilikle ilişkilendirdikleri kelimeler
sorulunca katılımcıların neredeyse yarısına yakın bir kısmı (%45)
‘boş vakit’ ve üçte birine yakını (%32) ‘özgürlük’ kelimelerini
seçmiştir. Emekliliğe ilişkin beklentiler genellikle olumlu olan bu
ilişkilendirmeleri yansıtmaktadır: Beşte üçü (%60) emeklilikte
seyahat etmeyi, benzer sayıda katılımcı da (%62) aileleri ve
arkadaşları ile daha fazla vakit geçirmeyi ümit etmektedir.
Bir miktar daha düşük sayıda katılımcı ise (%56) yeni hobiler
edinmeyi düşünmektedir.
Öte yandan, yaşlanmak ve çalışamamaktan kaynaklanan olumsuz
öğeler hakkında büyük endişeler de bulunmaktadır. Katılımcıların
dörtte birinden fazlası (%29) emekliliği hastalık, beşte ikisi (%19)
‘sıkıntı’ ve ‘yoksulluk’ (%18) ile ilişkilendirmektedir.
Çizelge 3: Emekliliğin ilişkilendirildiği kelimeler çeşitlilik göstermektedir.
S. Aşağıdaki kelimelerden hangisini, eğer uygunsa, emeklilikle en çok ilişkilendiriyorsunuz? (Taban: Tümü, n=1.000)
2
3
http://www.invest.gov.tr/en-US/infocenter/news/Pages/020414-turkey-2013-gdp-growth-4-pct.aspx
http://www.businessweek.com/news/2014-04-03/turkey-s-basci-sees-2014-gdp-growth-close-to-4-percent-ash-say s
7 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Emeklilik için
plan yapmak
İşçilerin emekliliğe hazır olup olmamaları hakkında ne düşündüklerini daha iyi
değerlendirebilmek amacı ile, Aegon Emekliliğe Hazırlık Endeksini (ARRI) geliştirdik. ARRI
kişisel sorumluluk, maddi farkındalık, maddi yeterlilik/anlayış, emeklilik planlaması, maddi
hazırlık ve aylık bağlama konularını kapsayan üç adet tutumlara ilişkin geniş kapsamlı soruyu
ve üç adet de davranışlara ilişkin geniş kapsamlı soruyu bir araya getirmektedir. Bu soruların
yanı sıra, katılımcıların tasarruf yapmaya karşı bakış açılarını değerlendirmek amacıyla bir
bağımlı değişken soru da sorulmuş; alışkanlıktan tasarruf yapan, ara sıra tasarruf yapan,
geçmişte tasarruf yapan, tasarruf yapmayı isteyen ve tasarruf yapmayan katılımcılar olmak
üzere beş genel katılımcı tipi tanımlanmıştır.
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 8
Endeksi oluşturmak için tutumlara ve davranışlara ilişkin altı adet
soruya verilen cevaplar bağımlı değişken ile ilişkilendirilerek etki
ölçüsü (nam-ı diğer ‘R’ değeri) belirlenmiştir. Altı soruya verilen
cevapların puanlarının ortalamaları hesaplanıp her bir ortalama
puan ‘R’ değeri ile çarpılmıştır. Elde edilen sonuçlar toplanıp,
daha sonra tüm bağıntıların genel toplamına bölünerek ARRI
puanı elde edilmiştir.
Çalışanların emekliliğe hazırlık durumunu sıfırdan ona kadar
uzanan bir ölçekle değerlendiriyoruz. 6’dan düşük her sayı düşük
bir puanı, 6 ila 7,99 arasındaki her sayı ortalama bir puanı ve 8
veya daha büyük bir sayı ise yüksek bir puanı temsil etmektedir.
Seneler geçtikçe endeks puanlarında küresel bir gelişme
gözlemlenmiştir. Ancak, emekliliğe hazırlık puanları yine de
nispeten düşük seviyelerde seyretmektedir.
10 üzerinden 5,4 puan alan Türkiye, ankete katılan 15 ülke
arasında 11. sıraya yerleşmiştir. Ankete bu sene dahil edilen
Hindistan ve Brezilya, küresel sıralamaya liderlik etmişlerdir.
Türkiye’nin performansı uluslararası standartlara göre nispeten
düşük olsa da; Polonya, İspanya, Macaristan ve Japonya
gibi ülkelerden yüksektir. Türkiye, tüm endeks soruları için
ortalamanın altında puan almıştır. Ülkenin emekliliğe ilişkin bilgi
sahibi ve hazırlıklı olma konularında güçlü yanları bulunmaktadır.
Katılımcıların neredeyse beşte üçü (%57) emeklilik planları
yapmaları için mali konularda bilgi sahibi olduklarını
hissetmektedir. Bu değer %61 olan küresel değerin çok az bir
miktar altında kalmaktadır. Benzer bir şekilde, katılımcıların
beşte ikisi (%40) de emeklilik planlarının gelişmiş olduğuna
inanmaktadır. Bu değer de küresel değerlere eşittir (%41).
To
pl
am
Çizelge 4: Türkiye 2014 emekliliğe hazırlık endeksinde 11. sırada yer alıyor.
9 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Türkiye’deki emeklilik planlama seviyelerinin gelişim göstermesi
gerekmektedir. Çalışan katılımcılara emekliliklerinde gereksinim
duyacakları geliri elde edip edemeyecekleri hakkında ne
düşündükleri sorulduğunda, üçte birinden fazlası (%35) bu
konuda bir fikir sahibi olmadıklarını ve sadece beşte biri (%19)
ise tamamen doğru yolda olduklarını düşündüklerini belirtmiştir.
Her daim emeklilikleri için tasarruf yaptıklarından emin olduklarını
söyleyen çalışanların oranı sadece %26’dır. Bu sonuç, ankete
katılan ülkeler arasında elde edilen en düşük oranlardan biri
olarak göze çarpmaktadır. (Sadece Polonya’da daha düşük bir
oran elde edilmiştir.) Bu bulgular endeksin hesaplanmasına dahil
edildikçe, Türkiye’nin hazırlık puanını doğrudan etkilemektedirler.
Benzer bir eğilim, endekse dahil olmayan alanlarda da
gözlemlenmektedir. Örneğin, çalışanların sadece %13’ünün
satın alınmış bir emeklilik planı bulunmaktadır. Öte yandan, üçte
birinden fazlası (%36) herhangi bir emeklilik planı olmadığını
belirtmiştir. Çalışanların beşte üçü (%61) emekliliklerinde
maddi anlamda rahat edebilecekleri bir yaşam sürebileceklerine
dair güven duymamaktadır. Türkiye’de yaşayan mevcut
emeklilerin üçte ikisi (%66) kendilerini maddi anlamda rahat
hissetmemektedir. Bu, ankete katılan 15 ülke arasından elde
edilen en yüksek orandır.
Çizelge 5: Türkiye 2014 emekliliğe hazırlık endeksinde 11.
sırada yer alıyor.
S: Aşağıdakilerden hangisi emeklilik planlama stratejinizi en iyi şekilde
Çizelge 6: Çalışanların çoğunluğunun planladıkları emeklilik
yaşından evvel çalışamaz hale gelmesi durumunda yürürlüğe
koyabilecekleri bir B planı bulunmamaktadır.
tarif ediyor? (Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
S: Planladığınız emeklilik yaşından evvel çalışamaz hale gelmeniz
durumunda size gelir getirebilecek bir ‘B planınız’ var mı? (Taban:
Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
%8
%31
%62
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 10
Birikim yapmayı
kolaylaştırmak
Çoğu Türk çalışan (%64) yeterli kazançları olmamasının emeklilikleri için birikim yapmalarına
engel olduğunu söylemektedir. Bu rakam, çalışanların birikim yapma yeteneklerinin kısıtlı
gelirlerinden etkilendiğini belirttikleri Brezilya (%67) ve Hindistan (%65) gibi diğer gelişmekte
ülkelerde elde edilen oranlara yakındır. Türkiye’deki çalışanların neredeyse yarısı (%48)
maaşlarına zam gelmesi durumunda emeklilikleri için birikim yapmaya teşvik olacaklarını
belirtmiştir. Teşvik edici diğer unsurlar arasında daha istikrarlı bir ekonomik ortam (%43), uzun
vadeli birikimler için vergi muafiyeti (%28) ve işverenler tarafından daha iyi emeklilik planı
katkıları yapılması (%25) sayılabilir.
11 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Çizelge 7: Çoğu çalışan kısıtlı gelirlerinin birikim yapmalarına engel olduğunu belirtmektedir.
S: Kendi mevcut durumunuzu göz önünde bulundurduğunuzda, yatırım yapacak paranızın kısıtlı olmasının emeklilik için birikim
yapmanıza engel olduğunu söyleyebilir misiniz? (Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
%7
%29
%64
Çizelge 8: Maaşlara zam yapılması, daha istikrarlı bir ekonomik ortam ve vergi muafiyeti emeklilik için
birikim yapmayı teşvik edecektir.
S. Aşağıdakilerin hangisi, eğer uygunsa, sizi emekliliğiniz için birikim yapmaya teşvik edecektir? (Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 12
İnsanları emeklilikleri için birikim yapmaya teşvik etmek için
hem hükümetlere, hem de işverenlere büyük bir rol düşmektedir.
Türkiye’deki çoğu çalışan, işverenlerinin bu konuda daha
fazla şey yapabileceği kanaatindedir. İşverenlerinin özel
emeklilik planlama hizmetleri sunup sunmadığı sorulduğunda,
çalışanların üçte biri (%33) böyle bir şeyin kendilerine teklif
edilmediğini belirtmişlerdir. Dahası, %14’ü de böyle bir şeyden
haberdar olmadıklarını söylemişlerdir. En sık teklif edilen hizmet
yıllık emeklilik plan beyannamesidir (%16). Bunu emeklilik
birikimlerini görüntülemek ve yönetmek için dijital erişim ve
bir emeklilik danışmanı ile bizzat / yüz yüze görüşme yapmak
izlemektedir (her biri %15). Ancak, işverenlerin emeklilik
hizmetleri sundukları durumlarda bu tür hizmetler oldukça
faydalı bulunmaktadır. Yıllık emeklilik plan beyannamesi
sunulan çalışanların yarısı (%50) ve emeklilik için birikim
yapmayı konu alan internet üzerinden yapılan görüşmelere veya
seminerlere katılan benzer sayıda çalışan (%48) elde ettikleri
bilgilerin kendilerine çok yardımcı olduğunu belirtmiştir.
Çizelge 9: Çalışanların üçte biri, mevcut işverenlerinin kendilerini emekliliğe hazırlamak için herhangi bir hizmet sunmadığını
belirtmektedir.
S. Mevcut işvereniniz (veya işvereninizin emeklilik planı danışmanı) size aşağıdaki hizmetlerden hangisini sunuyor, eğer sunuyorsa?
(Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
%16
%15
%15
%14
%13
%4
Hiçbiri
Bilmiyorum
Özel olarak yönetilen Bireysel Emeklilik Sistemi’nin
sunulmasından bu yana 11 sene geçmiştir. Bireysel emeklilik
piyasasının yıllar boyunca yavaş bir büyüme elde etmesinden
sonra, Devlet bireysel birikimler için %25 oranında katkı payı
sağlayarak kişisel birikimleri teşvik etmiştir. Başka bir deyişle, bir
birey emekliliği için aylık 100 TL katkıda bulunuyorsa, Devlet bu
bireyin emeklilik planı için 25 TL ek katkıda bulunmayı taahhüt
etmektedir. Bu hamlenin bireysel emeklilik piyasasının gelişmesi
açısından büyük sonuçlar doğurması beklenmektedir. Programın
sadece ilk ayında, bireysel emeklilik planlarına 120.000’e yakın
yeni katılımcı kaydolmuştur – bir önceki yılın aynı dönemine
oranla dört katı fazla katılım elde edilmiştir.
Türkiye’deki çalışan ve işverenlerin emeklilik planlarını çalışan
tazminatları olarak algıladıkları yönünde bir inanç olduğu
13 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
%33
%14
düşünülmektedir. İkinci kademe emeklilik planlarının geri
kalmışlığı bu durumu doğrular niteliktedir: en güncel OECD
verileri (2011) mesleki emeklilik planlarının çalışma çağındaki
çalışanların sadece %0,2’sini kapsadığını ortaya koymaktadır.
Ancak, anket sonuçları işyeri emeklilik planlarının çalışanlar
için aslında önem arz ettiğini ortaya koymaktadır. Yeni işlerini
seçerken işyeri emeklilik planlarına erişim olanağının ne kadar
önem arz ettiği sorulduğunda, çalışanların %66’sı bu konunun
çok veya aşırı derecede önem arz ettiğini belirtmiştir. Bu
durum, işverenlerin çalışanları kendilerine çekmek veya mevcut
çalışanlarını ellerinde tutmak için işyeri emeklilik planlarından
fayda sağlayabileceklerini ortaya koymaktadır.
Emekliliğe
esnek bir geçiş yapmak
Çoğu çalışan doğrudan emekli olmayı düşünmemektedir. Yarı-zamanlı veya dönemsel
sözleşmeli işlerde belirli bir kapasitede çalışmak tamamen emekliye ayrılmamış veya yarıemekli çalışanların neredeyse beşte ikisi için (%38) olası gözükmektedir. Ancak, çalışanların
üçte birinden fazlası (%35) doğrudan emekli olmayı istemektedir. Bu rakam, küresel ortalama
olan %32’den biraz fazladır. Emekliliğe esnek bir şekilde geçiş yapmaya yönelik gelişen bu
eğilime rağmen, çoğu işveren çalışanlarına ilerleyen yaşlarda daha rahat çalışma şartları
sağlamak için henüz uygun seçenekler sunmamaktadır. İşçilerin sadece beşte biri (%20)
işverenlerinin tam-zamanlı işlerinden yarı-zamanlı olarak çalışmaya geçiş yapma olanağı
sunduğunu belirtmiştir ve benzer sayıda işverenin de (%21) çalışanlarına emeklilik yaşından
sonra çalışma imkanı sunduğu belirtilmiştir. İşçilerin dörtte birinden fazlası (%29) kendilerine
herhangi bir seçenek sunulmadığını; buna ek olarak %11’i de bu gibi hizmetlerin varlığından
haberdar olmadıklarını belirtilmiştir.
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 14
Çizelge 10: Tamamen emekliye ayrılmamış veya yarı-emekli çalışanların sadece üçte biri derhal tamamen emekliye ayrılmak istemektedir.
S. Geleceğe baktığınızda, emekliliğe geçişinizin nasıl olacağını tahmin ediyorsunuz? (Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış / yarı emekli, n=869)
%3
%9
%35
%16
%18
%20
Bilmiyorum
60’lı yaşlarında çalışmaya devam eden çoğu çalışan için aynı mesleği sürdürmek söz konusu olamayacaktır. Örneğin, kariyerleri
fiziksel güç gerektiren işlerde çalışan çalışanların yaşlılıklarında çalışmaya devam edebilmeleri için pozisyonlarını veya çalıştıkları
sektörleri değiştirmeleri gerekebilir. Transfer, yeniden eğitim ve beceri kazanma işlemlerinin başarılı bir şekilde gerçekleştiğinden
emin olunması önemli bir adımdır. Ancak, bu hizmetlerin desteklenmesinde yine bir hazırlık boşluğu ile karşılaşıyoruz. Katılımcılara
işverenlerinin yeniden eğitim veya beceri kazandırma hizmetleri sunup, sunmadığı sorulunca, sadece %12’si bu seçeneğin
kendilerine sunulduğunu belirtmiştir.
İşçilerin kendilerini emekliliğe hazırlamak için daha fazla çaba sarf edilebileceğini düşünmesi şaşırtıcı bir sonuç değildir. İşçilerin
yarısından fazlası (%56) işverenlerinin kendilerine emekliliklerini planlamaları için yeterli miktarda bilgi ve destek sunmadığını
düşündüğünü belirtmiştir. Ne yazık ki çalışanlara verilen destek artış göstermemektedir. Ankete katılan çalışanların neredeyse
yarısı (%47) işverenlerinin üç sene evvel sunduğu destek ile ‘yaklaşık aynı miktarda destek sunduğunu’ ve yaklaşık dokuzda biri de
(%11) işverenlerinin üç sene evveline oranla daha az destek sunduğunu belirtmiştir.
15 | Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014
Çizelge 11: İşverenleri beşte biri çalışanlarına tam-zamanlı işlerden yarı-zamanlı işlere geçiş yapma fırsatı sunuyor.
S. İşvereniniz çalışanların emekliliğe kademeli olarak geçebilmesi için aşağıdaki hizmetlerden hangisini sunuyor, eğer uygunsa?
(Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
%21
%20
%19
%18
%14
%12
%4
%29
Hiçbiri
Bilmiyorum
%11
Çizelge 12: İşverenler tarafından sunulan emeklilik hizmetleri son üç yıl içerisinde artış göstermemiştir.
S. Üç sene öncesi ile karşılaştırıldığında, işvereninizin çalışanların emekliliklerini planlamasına yardımcı olmak için genel anlamda daha mı az, daha
mı fazla, yoksa aynı miktarda mı çaba sarf ettiğini düşünüyorsunuz? (Taban: Tamamen emekliye ayrılmamış, n=900)
%16
Daha fazla
%13
Daha az
%11
%13
Neredeyse aynı
Bilmiyorum
%47
İşbu rapor sadece genel bilgiler içermektedir ve herhangi bir talep veya teklif oluşturmamaktadır. İşbu rapordan herhangi bir
hak türetilemez. Aegon, ortakları ve iştirakleri veya çalışanları rapor dahilinde sunulan bilgilerin doğruluğunu ve eksiksizliğini
garanti veya temsil etmemektedir.
Aegon Emekliliğe Hazırlık Anketi 2014 | 16