PDF İndir

V('ı.
Dil. Dcrg. (1998), 14,2: ı 11-119
GÖKKUŞAGI ALABALlGI (SALMO GAiRONERii) HYPOPHYSIS'iNiN
ANATOMIK VE HiSTOLOJiK YAPıSı
Mehmet Çakır'
Anatomiseher und Histologiescher Structur des Hirnanhanges der Regenbogenforelle
(Salmo gairdnerii)
Zusammenfassung: Salmo gairdnerii isı eine kulturele Art der Foreilin. Wenn man sich mit der lorellinzucht
beschMtigt, kommt man mit dem Gedanken zu Salmo gairdnerii. Die Kennlnis der biologischen Strtlclur dieses Fisches beiırlıgı hinsichtlich der zuchl auch zur Wirtschall. Aus diesem Grund habe ictı in diesem Beilrag die anaıomische
und histologische Structer des Hirnanhanges in Angril genommen. Ich habe lesıgeschtelt, dass sicht das Gewicht des
Hirnanhange nach Atfer und Grôsse des Fısches lındert . Histologich vorbereitele Prlıparate wurden mil Triple und He·
matoxylin·Eosin gellırbt. Anatomisch gesehen siehl das Hypophysis wie ein ovaler Apfel, aus der genau durch die
mitıe geschnitten isi. Oabei wurden zwei Teile Adenohypophysis und Neurohypophysis von Himanhang Sichtbar.
Ausserdem habe ich die Oreiteilen von Adenohypophysis, pro-, meso- und meta·adenohypophysis, beobachten
kÖnnen. Oabei hat sich herausgeslelt, dass die Existens der Zellen, deren Bau aus acidophyl, basophyl und chromophyt beslehen. Neurohypophysis streekı sich zu Meta·adenohypophysis hin aus. In Neurohypophysis habe ich die
Existens der Pilucyfe Zellen und Herringformen lestgesıet.
Schlüsselworts: Regenbogen Forelle, Hypophysis, Anatomie, Histologie
Özet: Salmo gairdnerii, alabalığın bir kültOr tOrOdAr. Alabalık yetiştirmede bugün Salmo gairdnerii akla gelmektedir. Bu
balığın biyolojik yapısının bilinmesinin alabalık yetiştiriciliğine-ekonomik bir katkısı olacaktır. Bu nedenle hypophysis'inin
anatomik ve histolojik yapısı ele ahndl.Hypophysis'in ağırlığı, balığın yaş ve boyuna bağlı olarak değiştiği tesbit edil·
miştir. Histolojik olarak haıırlanan preparatlar lriple ve hematoxilin-eosin ile boyandı . Kes~Jerde hypophysis, oval, or·
tadan kesilmiş elmaya benzer şekilde olduğu tesbit edilmişti r. Histolojik incelemelerde adenohypophysis ve ne·
urohypophysis bölgeleri görOldü. Adenohypophysis'in pro-, meso- ve meıa·adenohypophysis olmak üzere üç
bOlgeden oluştuğu ve adenohypophysis'te acido!il, basol.1 ve chromophil yapıda hOcrelerin varlığıtesbit edilmiştir, Ne·
urohypophysis'in metaadenohypophysls'e doğru uzandığı görüldü. Neurohypophysis'te pitucyte hücreleri ile Herring ci·
simlerinin varlığı tesbit edildi.
AnahlarKelimeler. Gökkuşağı Alabalığı, Hypophysis, Anatomi, Histoloji
Giriş
Balıklar
gerek morfolojik ve anatomik yapıları,
biyolojik özellikleri ve özellikle içinde
yaşadıkları ortam koşullan bakımından, kendilerine
özgü bir canh grubu oluşturmuşlardır (Sarıhan,
1989).
gerek
Bu araştırmada Gökkuşağı alabah{ıının (Salmo
gairdnerii)
Hypophysis'inin
morfolojik
(AnaGeliş
Tanhi : 05.05.1997
1. Nığde Üni. Fen Bilimleri EnsıiıUsU, NICOE.
tomohistolojik)
yapısı incelenmiştir (Şekil
1).
Salmo gairdnerii vücudunun, di{ıer alabalıklara
göre daha tıknaz (Atay, 1968), ince, iğ şeklinde
yanlardan basılmış oluşu ile Salmonidae formlarının
temel yapı planını ve davranış tarzını en iyi şekilde
temsil eder (Eschmeyer ve Ark., 1993). Bunların
vücutları çok sayıda siyah nokta ile kaplı, ortası
gökkuşa{ıı renginde bantlıdır (Atay, 1988). Salmo
gairdnerii'lerin esas anavatanlan Kuzey Amerika'da
Kalifon:ıia'nın da{ıltk nehmerinden Mc-Coud-River
ÇAKIR
(Atay, 1988; Eschmeyer ve Ark., 1993) olup buradan bütün dünyaya oldu~u gibi Türkiye'yede
kültür yoluyla yayılmıştır (Atay, 1988).
Bugün ala.balık yetişti ricili~i denilince büyük
ölçüde ve ilk planda akla G ökkuşa~ ı alabalı~ı gelmektedir (Çelikkale, 1994). Gökkuşa~ı alabalı~ının
yetiştiriciliğinde elde edilecek başarı bu balığın biyolojik özelliklerinin iyi bilinmesine bağlıdır. Di~er
bir deyimle Salmo gairdnerii'nin yetişt i rilmesi için
geliştirilmiş olan yöntemler biyolojik özelliklerin bilinmesi ile daha iyi anlaşılacaktır (Atay, 1988;
Sarıhan, 1991; Çelikkale, 1994).
Bu
Balığın
Sistematikteki Yeri:
Classis-OSTEiCHTHYES
SUbclassis-ACTINOPTERYGII(Acanthopterygii)
Superordo-TELEOSTEI
Ordo·ClUPElFORMES (Sa lmon ilomıes)
Subordo·SAlMONOIDEI
Familia-SALMONIDAE
Subfamilia-SALMONINAE
(Grzimek. 1972).
Salmo
gairdnerii'dir
Bugüne kadar yapılmış olan çalışmalarda alaendokrin o rganı olan Hypophysis gen i ş bir
şekilde ele alınmamıştır. Araştırmacılar, morfolojisi
üzerinde gere~i kadar yer vermeksizin fizyolojisi
üzerinde durmuşlardır.
balı~ın
Balıkların
endokrin bezleri, yüksek omurbenzerlik gösterir (Lager ve Ark.,
1977) ve onlarınki ile karşılaştırılabilen bir sistem
oluşturm uştur (Demir. 1992). Kara hayvanlarında
olduğu kadar detaylı I ncelenmem işti r (Lager ve
Ark. , 1977; Çelikkale, 1991). Gerek morfolojisi gerekse fizyolojisi az bilinmektedir (Ekingen,. 1983).
Fonksiyonların hormonal kontrolü araştırılmaktadır
(Lager ve Ark .. 1977).
galı la nnkine
1982), meşe palamutu şeklinde ve krem
beyazı renktedir (Lager ve Ark., 1977; Hı bıya, 1982;
Özen ve Ark., 1993). Hypophysis bezi seksüel organları yönetir, sa lgı sı ile seksOel olgunluk hızlanır
(Ekingen, 1983). Yapısı ve i şlevi bak ı mından birbirinden farklı iki kısımdan oluşmuştur (Ball ve Ark.,
1969; Erhangi, 1985; Çakır, 1990; Demir, 1992). Bu
kısımlardan
biri
diencephalon'un
tabanından
aşağıya doğru bir ç ık ıntıoluşturan neurohypophysis,
diğeri
kökeni
embriyolojik
dönemde
ağız
boşluğunun tavanında oluşan Rathke cebinden o~in
alan adenohypophysis'tir (Hıbıya , 1982; Atay, 1988;
Çakır,
1990; Amlacher, 1992; Demir, 1992;
Çelikkale, 1995). Rathke kesesi infundibulum olarakta adlandırılan arabeyine derece derece
yaklaşarak yayılmıştır (Hıbıya, 1982; Özen ve Timur,
1993). Neurohypophysis'in; hücre kısımları hypotalamus'ta bulunan neurosekresyon hücrelerinin aksonlarından ol uşur (H ıbıya, 1982; Demir, 1992;
Özen ve Timur, 1993). Adenohypophysis, önden arkaya doğru histolojik bakımdan birbirinden farklıd ı r
(Demır, 1992) ve üç alt bölüme ayrılır (Lager ve
Ark., 1977;' Hıbıya, 1982; .Demirsoy, 1988; Demir,
1992; Özen ve Timur, 1993). Bunlar prove
adenohypophysis,
meso-adenohypophysis
meta-adenohypophysis'tir (pars intermedia). Bunlardan ilk ikisi memeliıerin adenohypophysis'inin
pars distalis'ine (pro-adenohypophysis, rostral pars
distalis'ine; meso-adenohypophysis Ise caudal pars
distalisine gelmek Ozere); üçüncüsü, yani metaadeno hypophysis'de, pars intermedia'sına eşdeğer
olarak kabul edilir (Hıbıya, 1982; Demir, 1992; Özen
ve Timu r, 1993). AdenoHypophysis, pars tuberalis'in ve pars distalis'in integrasyonu ile yoğun
bir organ halini almıştır (Demirsoy, 1988).
bıya,
Hypophysis bezi balıkların çoğunda az çok
uzun bir biçimde olmasına karşılık kimi Salmonidae
(alabal ıklar) ve Cyprinidae'de (sazan balıkları)
küresele yakın meşe palamutu biçimindedir (Hıbıya,
1982; Demir, 1992; Özen ve Timur, 1993) Adenohypophysis'jn hücre çeşitleri AnguiJ1a anguilla
(y ılan balığ,l) ve Forelle (alabalık) örnek alınarak şu
Hypophysis,
diencephalon'un
ve
hypotalamus'un basalinde (Amlacher, 1992; Demir,
1992); Praesphenoid'in cella turcica adı verilen
odac ı~ı içinde yerleş miştir (Haimi ve Ark., 1966;
Timur ve Ark., 1986. Öztürk ve Ark., 1992; Özen ve
Ark., 1993). Hypophysis bezi küçüktür fakat balığın
en önemli endokrin o rganıd ı r (Hıbıya, 1982). Alabalıklarda yuvarlak, oval (HaImi ve Ark., 1966;
şekilde açıklanmıştır.
A) Pro-adeno hypophysis; burada üç çeşit
hücre tanımlanmı~tır.
112
Gökkuşağı Alabalığı
(Salmo Gairdnerii) Hypophysis'inin .. ,
a) Prolactin (PRL) hücreleri alabalıklarda
foliküler düzeydedir. Acidophilic'tir, asit boyası veya
eritrosin ile boyanabilen Sıvı üreten pek çok granüle
sahiptir (Balı ve Baker, 1969; Hıbıya , 1982; Özen
ve Timur, 1993). Periodie Aslcd SchiH (PAS) veya
Aldehit fuchsin (AF) ile boyanmazlar (Hıbıya,
1982).
Bu çalışmada Pınarbaşı-Kayseri-Subatan balık
üretim tesislerinde (yıllık 15 milyon yavru 700 lon
yemeklik balık üretimi kapasiteli) yetiştirilen
Gökkuşa{ıı alabalı{ıı kullanılmıştır. Araştınnada iki
yaşlı 25 adet, 3 yaşlı 9 adet, 4 yaşlı 13 adet ve 5
yaşlı 11 adet olmak üzere toplam 58 damızlık
(erkek-dişl) hayvan kullanılmıştır.
b) Corticotroplar (ACTH-Hücreleri) bu hücreler
pro-adenohypophysis'ln arka kısmında bulunurlar
ve neurohypophysis'in sınırında iki veya üç katman
oluştururlar. Hematoxilin ile boyanır. Anilin bleu ile
boyanmazlar (Hıbıya, 1982; Özen ve Timur, 1993).
Makroskopik
incelemeler;
kullanılan
balıkların 41 tanesi dişI 17 tanesi erkek hayvandır.
Hayvanlar Aralık 1995 tarihinde sa{ıım mevsiminin
başlangıcında, sa{ıım esnasında lolal boyları ve
a{ıırlıkları (canlı) ölçüldü (Şekil 1). Total boyu ve
ağırlığı ölçülen hayvanlardan 2 yaş grubundan 17, 3
yaş grubundan 6, 4 yaş grubundan 9 ve 5 yaş grubundan 9 hayvanın başları gövdeden ayrıldı, solungaç yaylarıyla altçene birlikte uzaklaşıırıldı, keskin bir bıçak ile cranlum dorsale'ye median hattan
bir enslzyon yapıldı. Bir enslzyonda başın boyuna
ba{ılanlı yerinin 2 cm eranial'inden transversal olarak yapıldı. Cranlum'un sa{ı ve solunda kalan
parçalar dikkatlice ikiye ayrıldı (Şekil 2). Encephalon
titiz bir şekilde lateral'e (sol yada sa~n do{ıru çekildi.
Hypophysis'in konumu ve beynin tabanına
bağlantısı
tetkık
edilerek, foto§rafları çekildi.
Hypophysis bezi praesphenold'ln cella turcica'daki
kendine mahsus çukurluktan itina ile çıkarıldı ve
rremen Libror-EB-32ooH hassas terazide ölçüldü.
Sonra Hypophysls'ler Formalin sodyum aeetat solusyonuna bırakılarak 10 gün süreyle tesbit edildi.
Balı{ıın sudan çıkarılması ile Hipofizin tesbit solusyonuna bırakılması arasındaki zaman hiçbir
şekilde 30 dakikayı geçmemiştir.
a)
c)
Thyrotroplar
(TSH-Hücreleri;
mesoadenohypophysis'te küme halinde veya tek olarak
yer alır. Uzunca veya yuvarlak nucleus'ludur. Bu
hücreler bazofiliktir. Chromohematoxilin veya Acid
fuchsin ile boyanabilirler (Balı ve Baker, 1969;
Hıbıya, 1982; Erbengi, 1985; Özen ve Timur,
1993).
B) Meso-adenohypophysis;
görülUr.
iki
tip
hücre
a) Somalotroplar (büyüme honnonu hücreleri),
meso-adenohypophysis'in Onemli bır kısmını
oluştururlar. STH hücreleri acidophilictlr (Halmi,
1966: Hıbıya, 1982; Özen ve Timur, 1993).
b) Gonadolroplar (GTH hücreleri). Bu hücreler
basophiliclir. PAS veya AF ile boyanır ve Sıvı
üreten granül içerir (Balı ve Baker, 1969; Çakır,
1990; Özen ve Timur, 1993).
c) Meta-adenohypophysis; pars inlermedia da
denir (Hıbıya, 1982). Meta-adenohypophysis'te iki
çeşit hücreden meydana gelir. Bunlardan biri pbH poziliflir, fakat PAS ile boyanmazlar. DIQeri PASpozitift!r, fakat pbH ile boyanmazlar (Hıbıya, 1982).
Pars intermedia'da da hafif boyanan poligonal bazofilik hücreler bulunur (Özen ve Timu r, 199~).
b) Mikroskopik incelemeler; 10 gün süreyle tesbit edilen Hypophysis'ler dereceli alkollerden ve
Xylol'den geçirilerek, parafin blokları hazırlandı ve
mikrolom'da 5-6 mm kalınlı§ında kesitleri hazırland ı.
Kesitler Triple ve Hematoxilin-Eos in ile boyandı.
Preparatlar Olympus-BXSO mikroskobunda incelenerek resimleri çekildi.
D) Neurohypophysis; Hypotalamus'un myelinsiz sinir leli ve pitucyte diye adlandırılan da{ıınık
glia hücreleri içeren sinirsel bır yapıda (Hıbıya,
1982) olup, neurohypophysis içinde çeşitli
büyüklükte yuvarlak oval, poligonal şek~li H~rring
cisimleri de görülür (Özen ve Timur, 1993).
Araştırmada Nomina Anatomica Veterinaria (N.
A. V., 1983) terimleri kullanıldı .
113
ÇAKIR
Hypophysis'in corpus'una, pro- ve meta adenohyp.ophysis'in
proximal'ine
doğru
parmak
şeklinde uzantılar halinde Neurohypophysis'in yer
aldığı gözlemlendi (Şekil 4). Neurohypophysis'in anterior'undaki Adenohypophysis bölümünün proadenohypophysis (rostral pars distalis), neurohypophysis'in uzantılarının bulunduğu bol sinusoid'li, penetrasyonlu, vacuollii ve iri hücreli olan
kısmının meso-adenohypophysis yada proximal
pars distalis, daha dar ve uzun pasterior parçasının
da meta-adenohypophysis yada pars intermedia
olduğu tesbit edilmiştir. Hypophysis'in median
hattından yapılan kesitine totalolarak bakıldığında
ortasından
kesilmiş
elmaya
benzediği
gözlemlenmiştir (Şematik Şekil 1).
Bulgular
kullanılan
Gökkuşağı
ala2 yaşlı 25 hayvanın total boyu 41-50 cm
(en düşük boy ve en yüksek boy), 3 yaşlı 9 hayvanın total boyu 55-62 cm, 4 yaşlı 13 hayvanın 6270 cm, 5 yaşlı 11 hayvanın total boyu 68-74 cm.
Ağırlıkları; 2 yaşlı hayvanların 537-570 gr (en düşük
ve en yüksek ağırlıklar), 3 yaşlı hayvanların
964-1140 gr, 4 yaşlı olanların 1654-1916 gr, 5 yaşlı
hayvanların 2530-2774 gr arasında bulunduğu tesbit edildi. Çıkarılan Hypophysis'ler 2 yaşlı balıklarda
0,01-0,02 gr ağırlıkta, 3 yaşlılarda 0,02-0,03 gr, 4
yaşlılarda 0,03-0,05 gr, 5 yaşlılarda 0,04-0,1 gr
arasında bulunduğu ve bu değerlerin az da olsa
yaş ve ağırlığa bağlı olarak değiştiği gözlemlendi
(Tablo 1).
Araştırmada
balığından
Tablo 1.
Farklı yaşlardaki
canlı ağırlık
Salmo gairdnerii'de boy,
ve Hypophysis'in
25
9
Yaş
2
3
4
5
6oy(Total)cm
41 ·50
55·62
60·70
68·74
(gr) 537·570
yaş,
ağırlıkları.
"
Canlı Ağı rlık
Salmo gairdnerii'lerde, Adenohypophysis'in
rostral pars distalis'inde daha yoğun olmak üzere
asidofilik hücrelerin kümeler oluşturduğu ve bu
çalışmada
kullanılan
balıkların
mesoadenohypophysis'inde daha az sayıda dağınık ve
yuvarlak iri nucleus'lu granüllü, vacuolli bazofilik
hücreler gözlemlendi (Şekil 5). Çoğunlukla mesove meta adenohypophysis'te polimorf şekilli chromophob hücreler kordonlar halinde infindibulum'un
fossa'sından
distal'e doğru kümeler halinde
uzandığı tesbit edilmiştir (Şekil 6).
"
11
964·1140 1654·1916 2530-2774
Hypophysis
ağ ı rlığı
(gr)
0,01·0,02 0 ,02-0,03 0,04-0,05
0,05·0, i
Meso-adenohypophysis'te küme
yapılı asidofilik hücreler gözlenmiştir.
oluşturan
iri
Hypophysislerde Adenohypophysis'in
tüm
bölgelerinde
granüllü
hücrelere raslanmıştır. Meta-adenohypophysis'in az
bir kısmı neurohypophysis tarafından dolduru l muş
olmakla birlikte bol miktarda acidophil, basophil ve
az
sayıda
chromophob
hücrelerin
varlığ ı
gözlemlendi.
Araştırmada kullanılan
Salmo gairdnerii'nin Hypophysis'i gri-beyaz
renkte ve diğer verlabraıılarda olduğu gibi morfolojik benzerlik gösterdiği tesbit edildi. Cerebrum'un tabanında ve praesphenoid'in kendine
has dar enine genişlemiş (2 mm) çukurluğunda
yerleştiği gözlenmiştir (Şekil 2, B). Infindibulum çok
ince ve şeffaf bir yapıda olması nedeniyle beyni
dorsal'e doğru kaldırma aşamasında Hypophysis
ile olan bağlantısı kopmuştur.
Çalışmada kullanılan
Salmo gairdnerii Hypophysis'lerinde neurohypophysis'in sinir lifleri ile pitucyte adı verilen hücrelerden oluşmuş olduğu tesbit edilmiştir. Neurohypophysis'te sinir lifterinin
terminal noktalarında çeşitli büyüklükte, oval veya
yuvarlak şekilli değişik büyüklükte Herring cisimeikleri de gözlenmiştir (Şekil 4 Sarı ok, Şekil 7).
Hypophysis'in median haliından yapılan kesillerden hazırlanan preparatlarda infindibulum'un
Hypophysis'e bağlanan kısmında yarım daire
şekli n de bir fossa'nın bulunduğu kesiti yap ı lan tüm
Hypophysis'lerde tesbit edilmiştir (Şekil 3). Cavum
Hypophysis tesbit edilememiŞtir. Bu fossadan
114
Gökku~ıığı Alııbıılığı (Sıılma
Gairdnerii) Hypopbysis'inin ...
Tartışma
Araştırmada
ve Sonuç
kullanılan
Salmo
gairdnerii
balıQının Hypophysis'i diQer vertabra'lılannkine benzer şekilde Cerebrum'un ventral'inde, presphenoid'ln dorsal'indeki çukurlukta yerleşmiş olarak
bulunmuştur (Timur, 1986; Amlacher, 1992; Demir,
1992; Öztürk ve Boztepe, 1992; Özen ve Timur,
1993) bilgiye uygunluk saQlamaktadır. Salmo gairdnerii'de diQer kemikli balıklarda olduQu gibi makroskobik olarak görülmesi oldukça güç olan çok
ince, kısa ve şeffaf yapıda bir infindlbulum ile diencephalon'a baQrandlQı tesbit edilmiştir. Bu durumda literatür bilgide (Balı ve Baker, 1969; Lager
ve Ark., 1977; Erbengi, 1985; Demirsoy, 1988; Amlacher, 1992; Demir, 1992; Özen ve Timur, 1993)
aynıdır. Literatürde alabalık Hypophysis'inin koni;
yuvarlak, oval veya meşe palamutuna benzer krem
beyazı renkte olduQu bildirilmiştir (Seruggs, 1936;
Halmi, 1966; Hıbıya, 1982; Demir, 1992;). Bu
araştırmada
kullanılan
Salmo gairdnerii'lerde
Hypophysis gri-beyaz renkte ve oval şekilde ortadan kesilmiş görünüşünün yarım elmaya benzediQi gözlemlenmiştir.
Anatomik yapı
bakımından
alabalıkların
Hypophysis'i vertebralılarınkine oldukça çok benzemekle birlikte bazı farklılıkları bulunmaktadır (Balı
ve Baker, 1969; Lager ve Ark., 1977; Hıbıya, 1982;
Demirsoy, 1988; Özen ve Timur, 1993).
Araştırmada
kullanılan
Hypophysis'lerde infindibulum'un bir fossa ile Hypophysis'e baQlandlQı
tesbit edilmiştir. Bu özellikten hypophysis ile ilgili literatür bilgide hiç bahsedilmemişlir. Cavum
hypophysis tesbit edilememiştir.
olduQu thyrotropların meso-adenohypophysiste
daha çok ve kümeler halinde (Hıbıya, 1982) bu·
lunduQu bildirilmiştir (Balı ve Baker, 1969; Lager ve
Ark. , 1977; Hıbıya, 1982; Özen ve Timur, 1993).
Araştırmada kullanılan alabalıklarda pro ve mesoadenohypophysis'ıe bulunan asidop!il ve basophil
hücrelerin identifikasyonu yapılmamıştır. Mesoadenohypophysis'ıe asidofilik kareıerdeki hücrelerin
somatotroplar (büyüme hormonu hücreleri), basofilik hücrelerin gonadotrap hücreler olduQu ve vakuolleşmeleri ve granül taşımaları ile kolayca
ayrıldlQı bildirilmiştir (Hıbıya, 1982; Özen ve Timur,
1993). Histolojik araştırma için hazırlanan preparatlarda benzer hücrelerin meso-adenohypophysis'in ventral kısmında kümelendiQi tesbit edilmiştir.
Lileratürde pars intermedia'da (mela-adenahypophysis) polimorf şekilli cromophob hücreler
kordonlar halinde meso-adenohypophysis'e doQru
uzandlQı, kümeler oluşturduQu, bunların çok az maviye boyandlQı bildirilmiştir (Seruggs, 1936; Lager
ve Ark., 1977; Hıbıya, 1982; Demirsoy, 1988; Özen
ve Timur, 1993). Bu araştırmadaki bulgular da literatür bilgiyi destekler durumdadır.
Teleost balıklarda ve diQer vertabrah hayvanlarda olduQu gibi bu araşıırmada da incelenen
Salmo gairdnerii'lerin Neurohypophysis'i; sinir lifleri,
pitucyte hücreleri çeşitli büyüklükte oval veya yuvarlak Herring cisimclklerinden oluŞluQu tesbit edilmiştir.
Kaynaklar
Amlacher, E. (1992). Taschenbuch der Fischkrankheiten
6., überarbeitete Auflage. Gustaw Fischer Verlag jena·
Sluttgart.
Memelilerde Adenohypophysis'te cromophilic,
(acidolil. basolil) ve chromophobic hücre tipleri
olduQu söylenmiştir (Balı ve Baker, 1969; Hıbıya,
1982; Erbengl, 1985; Timur, 1986; Çakır, 1990;
Özen ve Timur. 1993), araştırmada kullanılan Hematoxilin·Eosin ve Triple ile boyanan preparatlarda, Adenohypophysis 'ıe chromophil, aejdophil ve basophil hücre tipleri tesbit edilmiştir.
Lileralürde
pro-adenohypophysis'te
acidophil
hücrelerin prolaclin ve ACTH hormon hücreleri, baSOphi] hücrelerin Thyrotroplar (TSH hücreleri)
Atay,D. (1988). Iç ,Su Balıkları Üretim Tekni§i. Ankara
Oni. Basımevi·Ankara.
Ball.J. N, Baker. B. i. (1969). The pituitary Gland; Ana·
tomy and Histophysiology. In lish physiology (Ed. by
Hoar, W. S., Randal, D. S.). Academic press. New York
and London.
Çakır,
M. (1990). SIQır, Koyun ve Keçilerde Hypophysis
Morfolojik Yapısı ve Meninges'lerfe Ilişkileri.
Istanbul Üni. Sa~ıık Bilimleri Enstitüsü.
Cerebri 'niır
Çelikkale, M. S. (1995). Iç Su Balıkları ve Yetiştiriciliği.
Kara~niz Tek. Oh!. Basımevi , Cill i 2. Baskı, Trabzon.
115
ÇAKIR
Hıbıya,
Çelikkale, M. S. (1991). Balık Biyolojisi. Karadeniz Tek.
Üni. Surmene Deniz Bilim ve Tek. Yuk. Ok. Trabzon.
Lager. F. K. Bardach, J. E., Miller, A. R., Maypassino, D.
R., (1977) lchtyology, New York, Brisbana, Toronlo.
Demir, N. (1992). Ihtryoloji. Istanbul Üni. Fen Fak.
Basımevi·lsıanbul.
Demirsoy, A. (1988).
Yaşamın
Temel
Kuralları
Nomlna Anatomica (1983). Publ by International Commita on Veıarinary Anatomical Nomenclatura of the
World Association. Vianna .
(Omur·
galılar Anamniota). Hacettepe Üro. Yayınları, Cilt ın An·
kara.
Özen, M. R., Timur, G. (1993) Turkish Journal of Biyology. Türkiye Biyoloji Dergisi (Doğa) 17,4,311-320.
Ekingen, G. (1983). Su Ürünleri ve Balıkçılık. Ankara Üni.
Basımevi-Ankara .
Erbengi, T. (1985). Histolojl. 2. Beta
Basım
Yay.
ÖZ1Cırk, A., Bozlepe, S. (1992). Balık Yetiştirme. Selçuk
Üni. Ziraat Fak. Ofsel ve Teksir Atölyesi. Konya.
Dağıtım
Saflhan, E. (1989). Balıkçılık Biyolojisi. Çukurova ÜnL Ziraal Fak. Olsel ve Teksir Aıölyesi. Adana.
A.Ş. , Yayın No: 46, IstanbuL.
Ergüven, H. (1971). Abant alabalığının (Salmo lrutta
abandicus) Dişi Üreme Sistemi Moliolojisi Üzerinde
Araştırmalar. Ankara Üni. Vet. Fak. Yayın No: 321,
Çalışmalar; 221, Ankara.
Sanhan, E. (1991). Balık ÜretimI. Çukurova Üni. Ziraat
Fak. Olset ve Teksir Atölyesi. Adana.
Scruggs, W. M. (1939). The Epithelial Component of the
Teleost Pituitaıy Gland as ldenlified by Standardized
Method of Selective Sıaining. S. Mrph. 65, 2,187·214.
Eschmeyer, W. N. und Paxton, J. (1993). Fische EnzykIopadie der liere, jahr-verlag Hamburg.
Grzimek, B.
Munchen .
(1972).
Grzimek's
Tierleben,
T. (1982) An Atlas of Fish Histology, Tokyo.
Timur, M. (1986). Balık Fizyolojisi. Akdeniz Üni. Isparta
Muh. Fak.. Eğridir Su Ürünleri Yük. Ok. Ders Notu Yayın
No: 8 Isparta.
Kindler,
Halmi, N. S. (1966). A Textbook of Comperative Endocrinology. Mc. Graw Hill Book Co. New York.
Şematik Şekil 1. Salmo gairdnerii'de Hypophysis bezinin şemalik median kesiti.
A) Pro-adenohypophysis
B) Meso-adenohypophysis
cı Meta- adenohypophysis
O) Neuro hypophysis
El Fossa hypophysis
116
'
Gökkuşalı Alabahlı
(Salmo Galrdnull) Hypopbysis'inin ...
Şekii I Al Balı~m lolal boyunun ôlçOmO.
(5 yaşlı, 74 cm uzunlu~unda, 2774 gr ağırlıklı
Şekıl 2. Salmo gairdnerii'nin cranlum'un median kesiti.
Al Encephalon
B) Hypophysis ve Fossa hypophysis.
dişi Alabalıkl
Şekil
3. Infindibulum'un bağlandığı Hypophysis 'ıe fossa
(ok). Tripla boyama x4 bOyaıme.
117
ÇA KIR
Şekil 4. A) Neurohypophysis'in meta-adenohypophysis-'1eki uzantıları (xl0 bCryOtme) Hematoxilen-Eosin boyama. Sarı
ok: Neurohypophysis' ıe sinir lilleri.
Şekil 5. Adenohypophysis'in (meso-adenohypophysis) venlralinde yer alan basolilic hücreler (okiar). Triple boyama x20
bıiyUtme .
118
Gökkuşağı Alabalığı (Snlnıo
Gaird nerii) " ypophysis'inln ...
Şekil 6. Meso- ve meta-adenohypophysis'te chromophob hücreler (oldar). Hematoxilen-Eosin boyama x10 büyütme.
Şekil 7_ Neurohypoplıysis'te pitucyte hücreleri iie Herring cisimcilderi. Triple boyama)Qo Büyütma.
A) Pitucyte'ler
~ Herring cisimcilderi.
119