genel işletme - Avni Barış Baraz

GENEL İŞLETME Prof.Dr. A.Barış BARAZ Yöne5ciler Beceriler •  Kavramsal Beceriler ÜST KADEME YÖNETİCİLER Planlama, Organize etme, Analiz becerisi, Anali3k düşünce, v.s. •  İnsani Beceriler ORTA KADEME YÖNEİCİLER İnsanları anlama, İyi ilişki kurma, Liderlik, Mo3vasyon, İle3şim, v.s •  Teknik Beceriler ALT KADEME YÖNETİCİLER Kendisine verilen görev ile ilgili bilgi, deneyim ve beceri sahibi olmak, 2 YöneEm Kademeleri Üst Yönetim
Orta Kademe Yönetim
Alt Kademe Yönetim
• 
• 
• 
CEO/Genel Müdür Genel Müdür Yardımcıları Vali, Rektör, Belediye başkanı • 
• 
• 
• 
• 
Departman/Bölüm YöneEcileri Bölüm YöneEci yardımcıları Departman Şefleri Birim YöneEcileri Kademe yöneEcileri 3 Yöne5cilerin Rolleri (Beklenen Davranış Biçimleri) H.Mintzberg 1) Bilgilendirici Rol
Bilgi Toplama
Bilgi Dağıtma (İşletme içi)
Bilgi Verme (İşletme Dışı)
2) Kişilerarası Rol
3) Karar Verme ile ilgili Rol
Temsil etme
Liderlik
Bağlantı Sağlama
Girişimci
Sorun Çözücü
Kaynak Dağıtıcı
Müzakereci
©2004 S.K.Mirze
4 Yöne5m İşlevleri Planlama
Girdiler
Kontrol
SWOT
Organize
etme
Çıktılar
Yürütme
PESTE
©2004 S.K.Mirze
5 YÖNETİCİ POZİSYONUNDA BULUNMAYAN
ÇALIŞANLAR
İŞLETMELERDE BAŞKALARI VASITASI İLE İŞ GÖRMEYEN, GENELLİKLE
ÜSTLERİNİN VERDİKLERİ GÖREVLERİ KENDİ KAFA VE KOL GÜCÜ İLE
YAPAN ÇALIŞANLAR
•  BEYAZ YAKALI ÇALIŞANLAR
•  MAVİ YAKALI ÇALIŞANLAR
6 İŞLETME ve YÖNETİM
İşletmeler ister mal, ister hizmet üretsinler her işletmede bir üretim süreci vardır.
Bu üretim süreci işletmeye birtakım girdilerin (input) alınması ve süreç sonunda bir
çıktı (output) elde edilmesiyle gerçekleşmektedir.
Burada esas olan (çıktı/girdi) > 1 olması, yani çıktının değerinin girdiden büyük
olmasıdır.
Yönetim “bir işletmenin veya örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için sahip
olduğu üretim kaynaklarını (doğal kaynaklar, insan kaynakları, sermaye,
hammadde, makineler v.s) etkili ve verimli olarak kullanması süreci” olarak
tanımlanmaktadır.
Etkili olabilmek: Sonuçlara varabilmektir
Verimlilik: En az kaynak kullanımı ve en az maliyetle amaçlanan sonuçlara
varabilmektir.
© Barış Baraz, 2014
İŞLETME ve YÖNETİM
Yönetimi bir süreç olarak (daha ayrıntılı) tanımlarsak;
“işletmenin (örgütün), elindeki kaynaklarını planlayarak, organize ederek, yürüterek
ve kontrol ederek, diğer insanlar aracı ile, etkili ve verimli bir şekilde kullanması
ve amaçlarını gerçekleştirmesi süreci” diyebiliriz.
Bu durumda yönetimin süreç olarak tanımlanmasında 4 önemli nokta göz önüne
alınmaktadır:
1. 
2. 
3. 
4. 
İşletmenin (örgütün) amaçlarına ulaşılması,
Başkaları aracılığı ile işin yapılması,
Planlama, organize etme, yürütme ve kontrol etme işlevlerinin kullanılması,
Tüm bu faaliyetleri yaparken etkili ve verimli olunması.
© Barış Baraz, 2014
İŞLETME ve YÖNETİM
Yönetimin İşlevleri
Yönetimin işlevleri demekle yönetimin yerine getirdiği işlevler, başka bir deyişle
fonksiyonlar anlatılmaktadır. Bunları sırayla şöyle anlatabiliriz:
• 
• 
• 
• 
Önce amaçlar ve bu amaçlara ulaşabilecek yollar ve araçlar analiz edilecek
(planlama),
Sonra kaynaklar bir yapı ve düzen içinde gruplanacak ve düzenlenecek
(organize etme),
Daha sonra insanlar kurulmuş düzen içinde harekete geçirilecek (yürütme)
ve son olarak da işlerin yöntemine, düzenine ve amaçlara uygun bir şekilde
yapılıp yapılmadığı denetlenecektir (kontrol etme).
İşte bu dört işlevi yönetimin işlevleri (fonksiyonları) olarak adlandırıyoruz.
© Barış Baraz, 2014
İŞLETME ve YÖNETİM
Yönetimin İşlevleri
Planlama: Yönetimin ilk işlevi olan planlama, işletmenin amaçlarının tespiti ve bu
amaçlara erişebilmek için gerekli yol ve araçların belirlenmesidir.
Organize etme: Organize etme işlevi planlamadan sonra gelmektedir. Amaçlar,
planlar ve araçlar belirlendikten, analizler yapılıp kararlar verildikten sonra
bunları gerçekleştirecek yapının kurulması organize etme (organizasyon) süreci
içinde yer alır.
Ne Düşünürsünüz? Çok iyi planlar hazırlanması ve bu planlara uygun çok iyi bir
organizasyon yapısının kurulması başarıyı garanti eder mi?
© Barış Baraz, 2014
İŞLETME ve YÖNETİM
Yönetimin İşlevleri
Yürütme: Yönetim sürecinin üçüncü işlevi “düğmeye basmak ve işletmeyi amaçlara
uygun olarak harekete geçirme” safhasıdır. (Bazen “yürütme” işlevi “yöneltme”
ve “koordinasyon” adlarıyla iki başlık olarak da gruplandırılmaktadır).
Kontrol: Kontrol işlevi genel olarak görülen işlerin amaçlara, konulan usul, prosedür
ve standartlara uygun olarak yapılıp yapılmadığını belirlemek ve gerektiğinde
düzeltmeler yaparak işlerin amaç ve planlara uygun olarak yürütülmesini
sağlamaya yönelik faaliyetlerin tümünü kapsar.
Ne Düşünürsünüz? “Planlar hiçbir şeydir, ama planlama her şeydir.” General
Eisenhower
© Barış Baraz, 2014
İŞLETME ve YÖNETİM
Örnek: Bir Kola Fabrikasında Modelin İşleyişi
Kola üreten bir işletmenin girdileri; su, şeker, glikoz, kola esansı ve şişe, çıktısı ise
şişelenmiş kola olacaktır. Üretim bir bandın üzerinde gerçekleşecek ve üretim
süreci yaklaşık 3-4 dk. olacaktır.
İşletme yönetimi; üretimin ne zaman (günlük çalışma süresi, vardiya düzenlemeleri,
fazla mesai, hafta sonu, Bayram ve resmi tatil günlerinde çalışma vb.) ne
miktarda (yaz ve kış mevsimlerinde tüketicilerin değişen talepleri doğrultusunda
üretilecek miktar gibi), ne şekilde (doğrudan tüketiciler için pet şişede, kutuda,
cam şişede; kurumsal tüketiciler için primeks gibi) yapılacağını belirleyip
planlama; kimlerin, hangi yetki sınırları içerisinde, hangi fiziksel ortamda üretime
katılacaklarını belirleyip örgütleme fonksiyonlarını gerçekleştirdikten sonra,
işletmede çalışan insan kaynağını ekip çalışmasına ve işbirliğine yöneltecek ve
sağladığı koordinasyon sonucunda üretime geçilecek, hem üretim aşamasında
hem de sonrasında sürekli bir kontrol sisteminin işletilmesi suretiyle geri bildirim
sağlanacaktır.
Ne Düşünürsünüz? Benzer modelin bir hizmet işletmesinde, sözgelimi banka ya
da okulda nasıl işler, daha mı kolay yoksa daha mı zor?
© Barış Baraz, 2014
YÖNETİM
ÖRGÜTSEL KAYNAKLARI PLANLAYARAK, ÖRGÜTLEYEREK,
YÖNELTEREK VE KONTROL EDEREK, BAŞKALARI ARACILIĞIYLA ETKİLİ
VE VERİMLİ BİR ŞEKİLDE ÖRGÜTSEL AMAÇLARA ULAŞMA.
YÖNETİM, DÖRT ÖNEMLİ UNSURU KAPSAR;
•  YAPILACAK BİR İŞ(Amaç)
•  İŞİ YAPACAK KİŞİLER(İnsan) + KAYNAKLAR
•  ETKİLİ OLMA (AMAÇLARA ULAŞMA) ve VERİMLİ
OLMA (EN AZ KAYNAĞI KULLANARAK)
•  DÖRT YÖNETSEL İŞLEVİ KULLANMA (PLANLAMA,
ÖRGÜTLEME, YÖNELTME, KONTROL)
13 YÖNETİM İŞLEVLERİ
•  PLANLAMA
*AMAÇLAR, PLANLAR, KARAR VERME
•  ORGANİZE ETME
*İŞ BÖLÜMÜ, EMİR KOMUTA,
DEPARTMANLAŞMA,FORMELEŞME,V.S.
•  YÜRÜTME
*LİDERLİK, MOTİVASYON, İLETİŞİM V.S
•  KONTROL
*YÖNETİM KONTROL SİSTEMLERİ, FİNANSAL KONTROL
SİSTEMLERİ
14 YöneEm Süreci Planlama Organizasyon Yürütme Kontrol Geri besleme © Barış Baraz, 2014
15
Planlama
§  Planlama, “YöneEm” işinin birinci ve en önemli aşamasıdır. §  Plan=Kararlar Toplamıdır. §  Sonuç §  Plan, bugünden gelecekte nereye ulaşılmak istendiğinin, nelerin gerçekleşErilmek istenildiğinin belirlenmesidir. 16
Planlama
§  Alice “harikalar diyarındaki” yolculuğunun başında, bir kuyudan aşağı düştüğünde karşılaşağı tavşana, önünde uzayıp giden iki yoldan hangisini seçmesi gerekEğini sorar. Tavşan şöyle yanıtlar: -­‐“Nereye gideceğini bilmiyorsan, seçeceğin yolun önemi yoktur.” §  “Planlar hiçbir şeydir, ama planlama her şeydir” 17
Planlama
§  Planlama, herhangi bir konuyla ilgili; §  NE, NE ZAMAN, NASIL, NEREDE, KİM TARAFINDAN, NEDEN, HANGİ MALİYETLE, HANGİ SÜREDE? vb. sorulara yanıt arar. Bu soruların yanıtları var: Plan var §  YöneEci senaryolu oyun oynamak zorunda, ORTAOYUNU değil. İdeali Hangisi? §  Planlama, bir süreçEr. (Birbirini izleyen 1 dizi alt faaliyet) §  Geçmişteki eğilim, gelişme özellikler incelenir, bunların gelecekte de tekrarlanacağı varsayılır. İstaEsEksel yöntemler. (Ganj, Başabaş, CPM, PERT vb.) 18
Planlama
§  ReakEf-­‐ProakEf YöneEm §  Plan hazırlamak başarıyı garanEler mi? 19
PLAN TÜRLERİ
ZAMAN
ARALIĞINA
GÖRE
ÖRGÜTSEL
KULLANIMINA
GÖRE
n UZUN
n SÜREKLİ
VADELİ
PLANLAR (>5 YIL)
VADELİ
PLANLAR (1-5 YIL)
PLANLAR
n STRATEJİK PLANLAR
(POLİTİKA, PROSEDÜR, (TEPE YÖNETİM)
KURAL)
n ORTA
n KISA
VADELİ
PLANLAR (<1 YIL)
ÖRGÜTSEL
HİYERARŞİDEKİ
YERİNE GÖRE
n TEK
KULLANIMLIK
PLANLAR(PROGRAM,
PROJE, BÜTÇE)
n TAKTİK
PLANLAR
(ORTA KADEME YÖNETİM)
n OPERASYONEL
PLANLAR
(ALT KADEME YÖNETİM)
20 Karar Verme Süreci
Karar sonuçtur.
Seçim yapmaya gelinceye kadar nelerin olup bittiğini karar verme süreci açıklar
Karar verme süreci bir başlangıç noktası olan, değişik faaliyetlerin birbirini izlediği,
sonunda bir tercih ile biten işler topluluğudur.
Veri, Bilgi 1.sala 2.sala Amaç Belirleme, Sorun Tanımlama Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelik Belirleme 3.sala AlternaEf Belirleme 4.sala 5.sala AlternaEfleri Seçim İrdeleme, Kriterini Değerlendirme Belirleme ve Seçim Yapma Karar © Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
1.  Safha
Amaç Belirleme-Sorun Tanımlama
Yöneticinin algısı ve YBS ile ilgilidir.
Amaç (goal), hedef (objective): Amaç nispeten daha kısa vadelidir.
-Amaç faaliyete işaret etmeli (bayileri eğitmek, satış yapmak gibi)
-Amaç elde edilecek sonuca işaret etmeli (Bayileri satış teknikleri konusunda
eğitmek, Marmara da şu satış rakamına ulaşmak gibi)
-Amaç ölçülebilir olmalı (Satış teknikleri konusunda en az 50 bayi eğitmek gibi)
-Amaç açıklaması zaman ölçüsü belirtmeli (3 ay için de bayileri…)
-Amaç motive edici olmalı
-Amaçlarda öncelikler belirtilmeli
**Karar Vermede Çerçeveleme Etkisi: D.Kahneman (2002-Nobel)
Karar gerektiren olay ve durumların ifade ve takdim tarzı; karar vericileri
tamamen farklı tutum ve çözümlere götürebilir. Karar verme bu
“çerçeveleme etkisi” nedeniyle her zaman rasyonel olanı seçimle
sonuçlanmaz.
© Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
2.Safha
Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelikleri Belirleme
Tanımlanan sorunu sorularla irdeliyoruz:
-Gerçek durum nedir, gerçek sorunla mı yoksa belirtilerle mi ilgileniyoruz?
-Gerçek durumu ifade eden bilgi ve veriler doğru ve sağlıklı mı?
-Sorunu tanımlamak için gerekli bütün bilgilere sahip miyiz?
-Ulaşmayı arzu ettiğimiz durum net olarak açıklanmış mı?
-Düzeltilmesini istediğimiz konunun kalite, büyüklük, yer, zaman olarak
boyutları belli mi?
-Tanımlanan sorun daha büyük bir sorunun parçası mı?
-Bu sorunun yarattığı alt sorunlar nelerdir?
-Bu sorun çözülmezse ne gibi arzu edilmeyen sonuçlar doğacaktır?
-Bu sonuçlar işletme açısından ne ifade eder?
-Sorunların çözüm önceliği nedir?
© Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
2.Safha
Amaç ve Sorunları İrdeleme, Öncelikleri Belirleme
Sorunların daha sistematik bir şekilde tanımı ve irdelenmesi ile ilgili çeşitli
teknikler geliştirilmiştir:
-Pareto Analizi (80/20) İlkesi
-Balık Kılçığı Tekniği
-Sebep Sonuç Analizi
-Akış Diyagramları
*Balık Kılçığı Tekniği: Önce sorun (problem) sağ tarafa yazılır: Balık kafası
-Daha sonra bu sorunu ortaya çıkaran ana nedenlerin neler olabileceği
tartışılarak bulunan nedenler, sorun tarifinden sol taraf çıkan çizgilerin
ucuna yazılır (kılçıklar)
-Sonra ana neden olarak yazılanların ucundan yanlara doğru çıkılan çizgilere
bu ana sorun nedenini ortay çıkaran diğer nedenler, alt nedenler yazılır
(ince kılçıklar)
© Barış Baraz, 2014
Balık Kılçığı Tekniği
Ana Neden Ana Neden Alt Neden Alt Neden Sorun Alt Neden Alt Neden Alt Neden Alt Neden Ana Neden Ana Neden © Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
3.Safha
Çözüm Alternatiflerinin ve Seçeneklerinin Belirlenmesi
Belirlenen amacı gerçekleştirebilecek veya tanımlanan sorunu ortadan
kaldıracak seçeneklerin neler olduğunun belirlenmesi
Yaratıcılığın ortaya çıktığı safhadır.
Beyin Fırtınası Tekniği
Sorun üzerine düşünen üyeler akıllarına geleni söylüyor, yazıyor.
© Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
4.Safha
Geliştirilen Alternatif ve Seçeneklerin İrdelenmesi
-Teknik olarak uygulanabilirlik,
-Maliyet (işgücü, malzeme, direkt, endirekt vb.)
-Sosyal açıdan arzu edilirlik,
-Öngördüğü kaynak miktarı,
-Başarı olasılığını gerekçesi,
-Uzun vade-kısa vade dengelerine etki,
-Farklı kişi ve grupların bekleyişlerine uygunluk,
-Muhtemel sonuçlar,
-İşletme kültürüne, yönetim tarzına uygunluk
Her alternatif bu faktörler açısından irdelenir, değerlenir, kendi içinde sıralanır.
© Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
5.Safha
Seçim Kriterini Belirleme+Seçim Yapma
“Maliyet” bir kriter olabilir. Bu durumda en düşük maliyetli olan seçilir.
“Gerektirdiği ek kaynak” da seçim kriteri olabilir.
“Üst kademe yöneticilerin, patronların bekleyişleri” de seçim kriteri olabilir.
da seçim kriteri olabilir.
“Üst kademe yöneticilerin, patronların bekleyişleri” de seçim kriteri olabilir.
Önetici belirlenmiş kritere göre alternatiflerden birini seçer. Seçilen alternatif
yöneticinin KARARINI temsil eder.
Tercih yapmamak (karar verememek) dir.
© Barış Baraz, 2014
Karar Verme Süreci
Organizasyonda kademeler arttıkça işi fiilen yapanla yönetici arasına
“başkaları” girmektedir. Yöneticinin başarısı da bunları yönlendirmek yani
karar vermektir.
Karar vermek bilgiyi işlemektir. Yani yönetici kendine gelen veriyi, bilgiyi
değerlendirecek, amaç belirleyip, sorun tanımlayacaktır. Ancak bunu
yapabilmesi için kendisine gerekli verinin ve bilginin ulaşması gerekir. Bunu
da sağlayan YBS’dir. (Yönetim Bilgi Sistemi)
Karar verme süreci bir yönü ile YBS’ne bir yönü ile uygulamaya bağlıdır.
YBS KARAR VERME SÜRECİ UYGULAMA İşletmelerde verilen kararların tamamı gelecekle ilgili olduğu halde, bu
kararların verilmesinde kullanılan bilgilerin büyük kısmı, geçmişle ilgili
bilgilerdir.
İşletme içi raporlama sistemi önemli….
© Barış Baraz, 2014
KARAR VERME
•  PROGRAMLANMIŞ KARARLAR
TEKRAR EDEN DURUMLARDA KULLANILIR.
•  PROGRAMLANMAMIŞ KARARLAR
TEKRARLAMAYAN, İYİ TANIMLANAMAYAN DURUMLARDA
KULLANILIR.
30 Organizasyon 31 ©2004 S.K.Mirze
ORGANİZE ETME 32 © Ülgen&Mirze 2004
ÖRGÜTLEME(Organize Etme)
ÖRGÜTSEL AMAÇLARA ULAŞMAK ÜZERE FAALİYETLERİ GRUPLAMA
VE YAPILANDIRMA, KİŞİLERİN GÖREVLERİNİ BELİRLEME, İŞLERİ VE
ÇALIŞMALARI KOORDİNE ETME SÜRECİ.
ÖRGÜTLEME İLKELERİ
1. 
2. 
3. 
4. 
UZMANLAŞMA / İŞBÖLÜMÜ
BÖLÜMLENDİRMELER
EMİR KOMUTA İLİŞKİLERİ
YETKİ VE YETKİ DEVRİ (emir-komuta, kurmay,
fonksiyonel)
5.  KONTROL ALANI
6.  BİÇİMSELLEŞME(FORMELLEŞME)
7.  MERKEZİLEŞME / YERİNDEN YÖNETİM (ademi
merkezi-merkezi)
33 34 © Ülgen&Mirze 2004
BÖLÜMLENDİRME TÜRLERİ
GELENEKSEL
•  İŞLEVLERE (FONKSİYONLARA) GÖRE
BÖLÜMLERE AYIRMA
•  BÖLGELERE/ÇIKTILARA GÖRE BÖLÜMLERE
AYIRMA
MODERN
•  MATRİS YAPILAR
•  TAKIM ESASLI YAPILAR
•  ŞEBEKE YAPILAR
35 36 © Ülgen&Mirze 2004
YÜRÜTME
ÖRGÜTSEL AMAÇLARI GERÇEKLEŞTİRMEK ÜZERE ÇALIŞANLARIN
YÖNLENDİRİLMESİ
Yürütme (Yöneltme) Konuları
•  İNSANI ANLAMAK
•  LİDERLİK
•  MOTİVASYON
•  İLETİŞİM
37 İşletmelerde İnsan ile ilgili Konular Niçin Önemlidir? •  Çalışanları etkili ve verimli olarak işletmenin amaçları doğrultusunda yönetebilmek için… •  Çalışanların yeteneklerini sürekli gelişErerek sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlayabilmek için… 38 Liderlik 1.  Sadece formal organizasyonlara has bir süreç değildir. 2.  Liderliğin oluşması için resmi yetkilerle donaalması şart değildir. 3.  Lider ve yöneEci eşanlamlı değildir. (İşleri doğru yapmak-­‐Doğru işleri yapmak), (değişim ve dönüşüm) YöneEcinin 3 S’i: Strategy, structure, systems Liderin 4 S’i: Style, skills, staff, shared goals Liderlik öğreElebilir bir süreç mi? •  Bilgi verme •  İlham verme Liderlik Süreci Liderlik = f (Lider, İzleyiciler, Koşullar) 1)  Lider olacak kişileri önceden tespit etmek mümkün mü? 2)  Hangi koşullarda ne tür liderlik gerekli? ÖZELLİKLER TEORİSİ: Grupları yönetecek liderleri önceden tespit edebiliriz (Zeka, inisiyaEf, özgüven, samimiyet, güzel konuşma, bilgi, doğruluk, açıksözlülük, kararlılık, cesaret vb.) DAVRANIŞSAL LİDERLİK TEORİSİ: Lideri başarılı ve etkin yapan liderlik yapağı insanlarla ilişkileridir (ileEşim şekli, yetki devredip devretmemesi, karar verme, kontrol, çaaşma vb). (Ohio State, Michigan, Black ve Mouton, McGregor, Likert) DURUMSAL LİDERLİK TEORİSİ: En uygun liderlik davranışı koşullara göre değişir. (Fiedler, Hersey Blanchard, Reddin, Vroom) Liderlik Teorilerinin Evrimi Büyük
Adamlar
Teorisi
Özellikler
Teorisi
• Zeka
• Güvenilirlik
• İnisiyatif sahibi
Liderlikte
Davranışsal
Teori
• İşe yönelik
• İnsana yönelik
Liderlikte
Durumsallık
Teorileri
• Lider
• Takipçiler
• Koşullar
41 Liderlik-­‐Kültür Etkisi §  HOFSTEDE 1)  Bireysellik-­‐Toplulukçuluk 2)  Güç Aralığı 3)  Belirsizlikten Kaçınma 4)  Erkeksi-­‐Kadınsı Davranış TC: Toplulukçu, Güç Aralığı Geniş, Belirsizlikten Kaçınan, Kadınsı §  ÜST YÖNETİCİ SEÇİMİ §  HUBRİS SENDROMU Mo5vasyon İşletme amaçları doğrultusunda çalışanları güdülemek; İşletme amaçları doğrultusunda çalışanların arzu, istek ve davranışlarının yönlendirilmesi İhtiyaçlar
Davranış
Ödül (İçsel/Dışsal)
43 İşletmelerde Mo5vasyon Sağlayan Faktörlerle İlgili Görüşler •  Kapsam teorileri kişinin içinde bulunan ve kişiyi belli bir davranışa iten iç faktörleri inceler ve anlamaya çalışır(Maslow, Herzberg, Alderfer) •  Süreç teorileri kişiyi belirli bir davranışa iten ve bu davranışı tekrarlamasına sebeb olabilen, kişi dışındaki faktörleri inceler ve anlamaya çalışır. (Vroom, Adams) 44 Maslow
İhtiyaçlar
Hiyerarşisi
Kendini
Tamamlama
Saygınlık
Herzberg
Çift faktör Teorisi
(Hijiyen-Motivasyon)
Alderfer
ERG(VAG) Teorisi
Motive edici
Faktörler
Gelişme
Aidiyet
Aidiyet
Güvenlik
Fizyolojik
Hijyen
Faktörler
Varolma
Motivasyonda Kapsam Teorileri
45 Kontrol SONUÇLARIN AMAÇLARA VE PLANLARA UYGUN OLUP OLMADIĞININ DENETİMİ; STANDARTLARA KIYASLA İŞLETMENİN PERFORMANSINI ÖLÇMEK VE
GEREKTİĞİ TAKDİRDE DÜZELTİCİ ÖNLEMLER ALMAK
•  Geriyönelik kontrol teknikleri Geleneksel;Çıka bazında kontrol •  İleriyönelik kontrol teknikleri Girdi bazında kontrol •  Eşzamanlı kontrol teknikleri Çağdaş;ÜreEm süreçleri esnasında kontrol ©2004 S.K.Mirze
46 47 © Ülgen&Mirze 2004
Amaçların belirlenmesi
Performans standartlarının belirlenmesi
Performansların ölçülmesi
Performans ve standartların karşılaştırılması
Yeterli
Devam
Yetersiz
Düzeltmeleri yap
Geriyönelik Kontrol
©2004 S.K.Mirze
48 ORGANİZASYONLARDA KONTROL
•  YÖNETİM KONTROL SİSTEMLERİ
YATIRIMIN GETİRİSİ(ROI), PAZAR PAYI ANALİZİ, MÜŞTERİ
İLİŞKİLERİ, BÜYÜME, KÂR, v.s.
•  OPERASYONEL KONTROL
SİSTEMLERİ
BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ, PERT,CPM
•  FİNANSAL KONTROL SİSTEMLERİ
BÜTÇELER, FİNANSAL ANALİZLER (LİKİDİTE, KALDIRAÇ, KÂRLILIK,
KAPASİTE KULLANIM ORANI ANALİZİ, v.s.)
49