Ulaştırma ve Atama Modelleri Kaynak

Transkript

Ulaştırma ve Atama Modelleri Kaynak
Ulaştırma ve Atama
Modelleri
Konu 2
Ulaştırma Modeli
1.
Farklı kaynaklardan temin edilen bir
ürün, mümkün olan minimum maliyetle
farklı istikametlere taşınmaktadır.
taşınmaktadır.
2.
Her kaynak noktası sabit sayıda ürün arz
ederken, her istikamet noktası da sabit
sayıda talepte bulunmaktadır.
bulunmaktadır.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
2 / 62
1
Örnek
TALEP (TON)
ARZ (TON)
SAMSUN
İSTANBUL
150
200
ERZURUM
175
100
İZMİR
275
300
GAZİANTEP
ANTALYA
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
3 / 62
Arz--Talep
Arz
Tane Asansörü
1. Samsun
2. Erzurum
3. Gaziantep
Toplam
Arz
150
175
275
600 ton
Değirmen
A. İstanbul
B. İzmir
C. Antalya
Toplam
Talep
200
100
300
600 ton
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
4 / 62
2
Ulaşım Maliyetleri
Ulaştırma Maliyetlerinin Durumu ($/ton)
Tane Silosu
1. Samsun
2. Erzurum
3. Gaziantep
Değirmen
A. İstanbul B. İzmir C. Antalya
$6
$8
$ 10
$7
$ 11
$ 11
$4
$5
$ 12
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
5 / 62
Lineer Programlama Modeli
Dengelenmiş Ulaştırma problemlerinde;
kaynağın arz miktarı ile talep edilen tutarlar
birbiriyle eşittir.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
6 / 62
3
Ulaştırma Tablosu
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
7 / 62
Ulaştırma Problemlerinde
Kullanılan Yöntemler
Çözüm için kullanılan yöntemler
SS – Atlama Taşı Yöntemi (Stepping Stone)
MODI – Geliştirilmiş Dağıtım Yöntemi
Olurlu başlangıç çözümü
Kuzeybatı Köşe Yöntemi
Minimum Maliyetli Hücre Yöntemi
VAM--Vogel‘in Yaklaşımı Yöntemi
VAM
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
8 / 62
4
Kuzeybatı Köşe Yöntemi
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
9 / 62
Kuzeybatı Köşe Yöntemi ile Bulunan Olurlu
Başlangıç Çözümü
Başlangıç Çözümü
Z = $5,925
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
10 / 62
5
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
11 / 62
Minimum Maliyetli Hücre Yöntemi
Başlangıçtaki Minimum Maliyetli Hücrenin Dağıtımı
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
12 / 62
6
İkinci minimum maliyetli hücrenin yerleştirilmesi
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
13 / 62
Minimum Maliyetli Hücre Yöntemi ile
Bulunan Olurlu Başlangıç Çözümü
Başlangıç Çözümü
Z = $4,550
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
14 / 62
7
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
15 / 62
Vogel’in Yaklaşım Yöntemi
Penaltı (Ceza) Maliyeti, her hangi bir
sıra veya sütundaki en küçük ve ikinci
en küçük maliyetin farkıdır.
VAM tekniğinde en büyük ceza maliyetinin
bulunduğu sıra veya sütundaki minimum
maliyetli hücreye maksimum oranda
yerleşim yapılır. Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
16 / 62
8
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
17 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
18 / 62
9
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
19 / 62
Vogel’in Yaklaşım Yöntemiyle Bulunan
Olurlu Başlangıç Çözümü
Başlangıç Çözümü
Z = $5,125
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
20 / 62
10
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
21 / 62
Atlama Taşı Yöntemi
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
22 / 62
11
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
23 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
24 / 62
12
1A →1B → 3B → 3A
+ 6 – 8 + 5 – 4 = –$1
BALANGIÇ ÇÖZÜMÜ OPTİMAL DEĞİLDİR
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
25 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
26 / 62
13
-
+
+
-
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
27 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
28 / 62
14
Hücre 1A için Öngörülen
Atlama Taşı Yolu
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
29 / 62
Atlama Taşı Yöntemindeki
İkinci Döngü (İterasyon)
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
30 / 62
15
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
31 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
32 / 62
16
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
33 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
34 / 62
17
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
35 / 62
Alternatif Optimal Çözüm
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
36 / 62
18
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
37 / 62
Geliştirilmiş Dağıtım Yöntemi (Modi)
Minimum Maliyetli Hücre Yöntemiyle Bulunan Başlangıç Çözümü
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
38 / 62
19
Dağıtıma Tabi Olan Hücreler
DOLU
HÜCRELER
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
39 / 62
Tüm ui ve uj Değerleriyle Bulunan
Başlangıç Çözümü
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
40 / 62
20
Boş Hücreler
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
41 / 62
MODI Çözüm Yöntemindeki
İkinci Döngü (İterasyon)
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
42 / 62
21
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
43 / 62
İkinci İterasyon için Yeni
ui ve uj Değerleri
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
44 / 62
22
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
45 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
46 / 62
23
Dengelenmemiş Ulaştırma Modeli
(Talep > Arz)
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
47 / 62
Dengelenmemiş Ulaştırma Modeli
(Talep < Arz)
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
48 / 62
24
Dejenerasyon Durumu
m sıra + n sütun – 1 = Yerleşim yapılabilecek hücre sayısı
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
49 / 62
Minimum Maliyetli Hücre Yöntemiyle
Bulunan Başlangıç Çözümü
m sıra + n sütun – 1 ; 3 + 3 – 1 = 5 hücreye yerleşim yapılır.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
50 / 62
25
Başlangıç Çözümü
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
51 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
52 / 62
26
Atlama Taşı Yöntemi
İkinci İterasyon
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
53 / 62
Atama Modeli Örneği
Resmi Hakemlerin, Baketbol Maçlarının
Yapılacağı Bölgelere Olan Seyahat Mesafesi
Her satırdaki minimum değer; satırda yer alan tüm değerlerden çıkarılır.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
54 / 62
27
Satır Azaltılması Sonucu Atama Tablosunun
Son Durumu
Her sütundaki minimum değer; sütunda yer alan tüm değerlerden çıkarılır.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
55 / 62
Sütun Azaltılması Sonucu Atama
Tablosunun Son Durumu
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
56 / 62
28
Çizgi Testi ile Fırsat Maliyeti Tablosunun
Elde Edilmesi
35
Atamaların sayısı, satır veya
sütunların sayısından düşük
olduğu takdirde çizgi testi
kullanılmalıdır.
Sıfırların bulunduğu satır ve sütunlar
kesiştirilir ve geriye kalan sayılardan
minimum olan değer (15) diğer
kesişmeyen değerlerden çıkarılır.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
57 / 62
İkinci Aşamadaki İterasyon
35
Söz konusu minimum değer (15) sıfırların bulunduğu satır ve
sütunların kesiştiği noktalara ilave edilir.
Sonuçta fırsat maliyeti tablosunda sıfır değer alan noktalar seçim
yapılabilecek değerler setini oluşturur.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
58 / 62
29
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
59 / 62
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
60 / 62
30
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
61 / 62
ÖDEV – 2 Ulaştırma Modeli
(Teslim Tarihi : 08.03.2007)
Üç farklı bölgede bulunan çelik üretimi gerçekleştiren fabrikaların üretim bilgileri
aşağıdadır ;
Bölge
Haftalık Üretim (ton)
A
150
B
210
C
320
Toplam
680
Söz konusu şirketlerin sağladığı çelik dört farklı şehirdeki üretici tesislere
sevkedilmektedir.
ehir
Haftalık Talep (ton)
I
130
II
70
III
180
IV
240
Toplam
620
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
62 / 62
31
ÖDEV – 2 Ulaştırma Modeli
(Teslim Tarihi : 08.03.2007)
Çeliğin ton başına nakliye maliyetleri ise aşağıdaki gibidir ;
Ulaştırma Birim Maliyetleri ($/ton)
Çelik
Fabrikası
A
Üretim Tesisleri
I
II
III
IV
14
9
16
18
B
11
8
7
16
C
16
12
10
22
Bu kapsamda, nakliye yapan firmaların grevde olması nedeniyle, “B” bölgesinden “III”
nolu şehre ulaştırma yapılamamakta olduğu göz önüne alınarak;
a) Ulaştırma tablosunu hazırlayınız ve başlangıç çözümü yapınız,
b) Problemin başlangıç değerlerini MODI yöntemiyle çözünüz,
c) Çoklu optimal sonuçlar var mıdır ? Açıklayınız ve varsa tanımlayınız,
d) Problemi genel lineer programlama modeli olarak da formule ediniz.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
63 / 62
ÖDEV – 2 Ulaştırma Modeli
(Teslim Tarihi : 08.03.2007)
Bir çimento şirketi, ürettiği çimentoyu 3 farklı tesisten 3 farklı inşaat
bölgesine sevk etmektedir. Her üç tesise ilişkin kapasite verileri ve bu
tesislerden istenilen miktarlar ve birim ulaştırma maliyetleri ($/ton)
verilmektedir. Gerekli başlangıç ve çözüme yönelik Ulaştırma Modelini
uygulayarak optimal maliyet değerlerini ve çözümü bulunuz.
İnşaat Alanları (Ulaştırma Birim
Maliyetleri ($/ton)
Tesis
A
B
C
Arz (Ton)
1
8
5
6
120
2
15
10
12
80
3
3
9
10
80
Talep
(Ton)
150
70
60
280
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
64 / 62
32
ÖDEV – 1 Tamsayılı Programlama
Ödevlerinin Değerlendirilmesi
Çözümler
X1
X2
DP gevşetilmiş
1.3
6.1
Tamsayılı prog.
1
5
Yuvarlanmış
1
6
• Amaç fonksiyonunun değiştirilmemesi ve sonuçların X1 ve
X2’nin değerleri olduğu hususu
(Zmax. = 1.3X1 + 6.08X2 değil Zmax. = 2X1 + 3X2)
• Soruda yuvarlanmış çözümün olurlu alan içerisinde olması
gerektiği yazılmamıştır. Bu nedenle, cevap (X1:1,X2:6) olup,
söz konusu sonucun olurlu alan içerisinde bulunmadığının
ifade edilmesi gereklidir.
Doç. Dr. Fazıl GÖKGÖZ
65 / 62
33

Benzer belgeler