ACİL HAVA YOLU YÖNETİMİ

ACİL HAVA YOLU
YÖNETİMİ
İnt. Dr. NUMAN TALHA GÜRDAL
ACİL HAVAYOLU YÖNETİMİ
Acil Hastaya Yaklaşım
Havayolu Solunum Dolaşım-Kalp
(Airway) (Breathing)(Circulation)
A
B
C
OKSİJEN
Üst Havayolu
Anatomisi


Nazofarenks
orofarenksten
posteriora uzanan
hayali bir düzlemle
ayrılır
Dil kökünde epiglot
fonksiyonel olarak
orofarenksi
laringofarenksten ayırır
Larinks



Larinks 3. ve 6. servikal vertebralar arasında yer
alır
Vokal kordlar tiroaritenoid ligamanlar tarafından
oluşturulur, erişkin havayolunun en dar bölgesi
Vokal kordlar ön arka açıklığı,
erkekte 23 mm
kadında 17 mm ,
transvers planda 6-9 mm (12mm ye kadar
çıkabilir)
Trakea


Trakea 6. servikal vertebra hizasında
başlar ve 5. torakal vertebra hizasındaki
karinaya kadar uzanır
Trakea 10-15 cm uzunlğunda, 16-20 adet
at nalı şeklinde kartilaj ile desteklenir
Aşağıdaki larinks kaslarından
hangisi rima glottidis’in açılmasını sağlar?
(nis-97 ey-2001-2006)





A)M.cricothyroideus
B)M.cricoarytenoideus posterior
C)M.thyroarytenoideus
D)M.cricoorytenoideus lateralis
E)M.arytenoideus
Bilinç değişikliğinde yada
kalp – akciğer
durmasında; hava yolunda
ne olur?
Salgı ve sıvılar,
Yabancı cisimler,
Kas gevşemesi
Dil kökü geriye kaçar,
Epiglot larinks girişini
kapar,
Yumuşak damak
nazofarenksi daraltır.
HAVAYOLU AÇIKLIĞI
SAĞLANMASINDA YÖNTEMLER
TEMEL YÖNTEMLER
 Yardımcı Araç Kullanılmayan Yöntemler
 Yardımcı Araç Kullanılan Yöntemler
ARA/GEÇİCİ YÖNTEMLER
 Larinks Maskesi
 Birleşik Tüp (Kombitüp)
İLERİ YÖNTEMLER
 Endotrakeal Entübasyon
TEMEL YÖNTEMLER
Yardımcı Araç Kullanılmayan
Yöntemler
 Alın-çene (Travmasız hasta)
 Alın-boyun (Travmasız hasta)
 Çene kaldırma (Travmalı hasta)
Yardımcı Araç Kullanılan
Yöntemler
 Ağızdan uygulanan havayolu
açıcılar
(Orofarenjeal airway)
 Burundan uygulanan havayolu
açıcılar
(Nazofarenjeal airway)
TEMEL YÖNTEMLER
Yardımcı Araç
Kullanılmayan Yöntemler
Alın-çene
 Alın-boyun
 Çene kaldırma
Yardımcı Araç Kullanılan
Yöntemler
 Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar
(Orofarenjeal airway)
 Burundan uygulanan havayolu
açıcılar
(Nazofarenjeal airway)
TEMEL YÖNTEMLER
Yardımcı Araç
Kullanılmayan Yöntemler
 Alın-çene
 Alın-boyun
 Çene kaldırma
Yardımcı Araç Kullanılan
Yöntemler
 Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar
(Orofarenjeal airway)
 Burundan uygulanan havayolu
açıcılar
(Nazofarenjeal airway)
Ekipman
Laringoskop ve
farklı çeşit ve
boylarda bleydler
Oral/nazal airway
Entübasyon tüpleri (farklı çeşit ve boylarda)
Stile
Aspiratör ve aspirasyon sondaları
TEMEL YÖNTEMLER
Yardımcı Araç Kullanılmayan
Yöntemler
 Alın-çene
 Alın-boyun
 Çene kaldırma
Yardımcı Araç Kullanılan
Yöntemler
 Ağızdan uygulanan
havayolu açıcılar
(Orofarenjeal airway)
 Burundan uygulanan havayolu açıcılar
(Nazofarenjeal airway)
Orofarengeal havayolu
boyutları
Yaş
Tüp boyutu (Guedel)
Yeni doğan
000
Süt çocukları
00
Oyun çocukları
0
Çocuklar
1
Gençler
2
Erişkinler (kadın)
3
Erişkinler (erkek)
4
Erişkinler (iri)
5
TEMEL YÖNTEMLER
Yardımcı Araç Kullanılmayan
Yöntemler
 Alın-çene
 Alın-boyun
 Çene kaldırma
Yardımcı Araç Kullanılan
Yöntemler
 Ağızdan uygulanan havayolu açıcılar
(Orofarenjeal airway)
 Burundan
uygulanan havayolu
açıcılar
(Nazofarenjeal airway)
Nazofarenjeal airway

Bilinci yarı kapalı hastalarda daha
güvenli
Anestetik bir jel ile kayganlaştırılmalı

Dikkat!!!



Öğürme, laringospazm
Burun kanaması
ARA / GEÇİCİ YÖNTEMLER
Ambu-maske ile endotrakeal
entübasyon arasında bir yerdedirler.
İki temel özellik:
 Ösefagusun kapanması
 Pompalanan havanın farinks-hipofarinks
mesafesinden geçerek larinkse ulaşması.
Larengeal Maske Havayolu
(LMA)
Larengeal Maske Havayolu
(LMA)


LMA, endotrakeal entübasyon
yapılamadığı durumlarda körlemesine
yerleştirilebilen, balon maskesi olan bir
tüptür.
Maske larenksin üzerine konumlanır ve
glottik açıklığı kaplar.
Özefageal-Trakeal Kombitüp
Özefageal-Trakeal Kombitüp






Her biri 2 tane lümeni olan 2 tüpten
oluşmaktadır.
Distal balon trakea ya da özafagusu kapatır.
Prosimal balon hipofarenksi kapatır.
Büyük tüpün(1 numara) distali kapalıdır,
ventilasyon için yan delikleri vardır.
Küçük tüpün(2 numara) distali açıktır.
Uç trakeaya ya da özafagusa yönlenebilir.
Her iki durumda da kişiyi solutma imkanı
sağlar.
Özefageal-Trakeal Kombitüp

Eğer ucu trakeaya giderse 2 numaralı
lümenden solutulur.
Özefageal-Trakeal Kombitüp

Özafagusa giderse ise 1 numaralı
lümenden solutulur.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON
ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON

Hastane içi ve dışı
her hekimin bilmesi
ve gerektiği yerde
uygulayabilmesi
gereken bir
girişimdir
ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI

Solunum yetmezliği




Havayolu tıkanıklığı





Apne
Hipoksi
Hipoventilasyon
Yabancı cisim
Sabit kitle
Travmatik deformite
Devam eden kanama, sekresyon, kusma
Havayolunu korumada yetersizlik


Değişken bilinç
Normail havayolu reflekslerinin kaybı
ENTÜBASYON
ENDİKASYONLARI

Hiperventilasyon gereksinimi



Kafa travması
Yaralı ya da kritik hastalarda metabolik asidoz
Beklenen ya da olası havayolu riski



Şok
Çoklu travma
Sedasyon ya da paralizi gereksinimi
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON


Entübasyon öncesinde kişi balon-valvmaske sistemiyle %100 oksijen vererek
solutulmalıdır.
Faringeal ve laringeal aksı birbirine
paralel duruma getirip, çene yukarı
pozisyonu vererek entübasyonu
kolaylaştırmak için başın altına yaklaşık
10 cm yastık konulmalıdır.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON
 Tüp seçimi
(Kadınlar: 7- 7.5 -8, Erkekler: 8 - 8.5)
 Enjektör (10 ml)
 Kılavuz tel
 Laringoskop
 Aspiratör ve sonda
 Krikoid basınç uygulanması
 Ağızın açılması
 Aritenoidler veya vokal
kordların görülmesi
Evrensel Önlemler


Elbise, eldiven, maske, yüz koruması ve
gözlük dahil yeterli koruyucu kıyafet
giyilmelidir.
Isırma yaralanmalarından korunmak için
hastanın dişleri arasına birkaç tabaka
gazlı bez yerleştirilebilir.
Teknik




Laringoskop sol elle, aspirasyon malzemeleri
ve endotrakeal tüp sağ elle tutulmalıdır.
Ağız içinde yabancı cisimler varsa, aspire
edilerek uzaklaştırılmalıdır.
Uygun boyutta laringoskop hastanın sağ ağız
kenarından sokularak yavaş yavaş
ilerletilmelidir.
Dil sola doğru kaydırılarak epiglottis
görülmelidir.
Teknik



Laringoskop palası eğri ise uç kısmı
vallekulaya, düz ise epiglottisi kaldıracak
şekilde yerleştirilmelidir.
Laringoskop sapı hasta ile 45º açı
yapacak şekilde yukarı doğru
kaldırılarak ses telleri görünür hale
getirilir.
Endotrakeal tüp vokal kordlar arasından
ilerletilir.
Teknik


Endotrakeal tüp takıldıktan sonra kafı
şişirilir.
Hava kaçağı olmayacak kadar sert ve
trakeada nekroz oluşturmayacak kadar
yumuşak olmalıdır.
ENDOTRAKEAL ENTUBASYON
TÜP
TRAKEA
Tüpün yerinin
değerlendirilmesi
 Akciğerlerin ve midenin
dinlenilmesi
 Tüpün buğulanmasının
gözlenmesi
 Her iki hemitoraksın
simetrik genişlemesinin
gözlenmesi
 End-tidal CO2 detektörü
ve ösefajial detektör
kullanılabilir.
ÖZEFAGUS
Zor entübasyonda yardımcı manevralar

Sellick

BURP
Sellick manevrası



Girişim süresince krikoid
bası kesintisiz uygulanır
Sellick manevrası baş ve
işaret parmak ile yapılır
Entübasyon sırasında
regürjitasyon ve aspirasyonu
önler
BURP manevrası
Tiroid ve
krikoid
kıkırdaklara




B ackwards
Arkaya doğru
U pwards
Yukarı doğru
R ightwards
Sağa doğru
P ressure
Bastırmak
BALON MASKE DÜZENEĞİ
Entübasyon olanağı
olmayan durumlarda
Entübasyon
deneyiminin olmadığı
durumlarda
Entübasyon öncesi
oksijenlendirme ve
ventilasyon için
Solunumu yetersiz
hastalarda

BALON MASKE DÜZENEĞİ
Umutlu bekleyiş
Sabrınız için