TRK5_RF_007_04 - Kartanelerim.com

FARKLI DÜÞÜNMEYE YÖNLENDÝREN ÝFADELER
Okuduðumuz metinlerde ve konuþmalarýmýzda geçen bazý ifadelerden sonra düþüncenin
deðiþtiðini fark ederiz.
Bu ifadeler þunlardýr: “ama, fakat, veya, ya da, yalnýz, ancak, buna raðmen” vb.
"Parka gidecektik ama yaðmur yaðýnca vazgeçtik." cümlesinde "ama" ifadesine kadar parka
gidileceðini, bu ifadeden sonra ise bir sebepten dolayý gidilemediði anlaþýlýr.
"Anneler Günü için anneme kolye ya da yüzük alacaðým." cümlesinde ise "ya da" ifadesine
kadar kolye alýnacaðý, bu ifadeden sonra yüzük de alýnabileceði belirtilmiþ.
Farklý düþünmeye yönlendiren bu ifadeleri doðru ve yerinde kullanmaya
özen göstermeliyiz.
Aþaðýdaki cümleleri koyu yazýlan ifadelerin kullanýlýþýna dikkat ederek okuyunuz.
• Dün akþam size uðradým ama evde yoktunuz.
• Kardeþlerimden biri çok yaramaz fakat diðeri çok uslu.
• Kahvaltýda süt veya portakal suyu içerim.
• Seninle gelirim ancak hava kararmadan eve dönmem gerekiyor.
• Erken geleceðine söz vermiþti buna raðmen geç kaldý.
• Annem size gelmeme izin verdi yalnýz sizde kalmama izin vermedi.
Alýþtýrma 9
Aþaðýdaki cümleleri farklý düþünmeye yönlendiren ifadelerden sonra gelebilecek uygun
sözlerle tamamlayýnýz.
• Dün seni telefonla aradým ama …………………………………………..................................................................................................................................................
• Yaz tatilinde ya basketbol ya da ………………………………………….................................................................................................................................................
• Sana bir sýr vereceðim yalnýz …………………………………………............................................................................................................................................................
• Sabahleyin hava güneþliydi fakat …………………………………………............................................................................................................................................
• Veli toplantýsýna annem veya …………………………………...............................................................................………............................................................................
Alýþtýrma 10
Aþaðýdaki cümlelerin noktalý yerlerini farklý düþünmeye yönlendiren ifadelerin uygun
olanlarýyla tamamlayýnýz.
• Hafta sonu ya sinemaya ………………………........... tiyatroya gideceðiz.
• Funda bizimle gelecekti ………………………........... iþi çýktýðý için gelemedi.
• Ekmek almak için fýrýna gittim ………………………........... fýrýnda hiç ekmek kalmamýþtý.
• Çok uykusu gelmiþti ………………………........... okuduðu kitabý bitirmeye kararlýydý.
• Sýnav sonuçlarý yarýn ………………………........... öbür gün açýklanacakmýþ.
ÝLKÖÐRETÝM 5
162
TÜRKÇE
KARÞILAÞTIRMA
Konuþmalarýmýzda ve yazýlarýmýzda karþýlaþtýrmalar yapmak için bazý ifadelerden yararlanýrýz.
Okuduklarýmýzda yapýlan karþýlaþtýrmalarda da bu ifadelerle karþýlaþýrýz.
Kiþiler veya nesneler arasýndaki benzerlik ve farklýlýklar benzer olarak, farklý
olarak, aynýsý, …den daha, ….kadar, gibi vb. ifadelerinden yararlanarak
ortaya koyulur.
Ömer ve Arda adlý ikiz kardeþlerin benzerlik ve farklýlýklarýný karþýlaþtýrma ifadelerini kullanarak
yazalým:
• Ömer de Arda gibi sarý saçlýdýr.
• Ömer, Arda'dan farklý olarak uzun boyludur.
• Arda, Ömer'den daha kiloludur.
• Ömer'in de ayný Arda gibi gözleri mavidir.
• Arda da Ömer kadar çalýþkan ve düzelidir.
• Ömer ile Arda benzer olarak ayný takýmý tutarlar.
• Arda ile Ömer'in konuþmalarý birbirine çok benzer.
• Ömer, futbola Arda'dan daha meraklýdýr.
• Arda, Ömer'den farklý olarak basketbolla da ilgilenir.
Alýþtýrma 11
Bir arkadaþýnýzla benzer ve farklý özelliklerinizi karþýlaþtýrma ifadelerinden yararlanarak
anlatýp yazýnýz.
• ………………………………………..........................………………………………….............................................................................................................................................................................……….
• ………………………………………..........................………………………………….............................................................................................................................................................................……….
• ………………………………………..........................………………………………….............................................................................................................................................................................……….
• ………………………………………..........................………………………………….............................................................................................................................................................................……….
• ………………………………………..........................………………………………….............................................................................................................................................................................……….
Alýþtýrma 12
Aþaðýdaki cümlelerin noktalý yerlerini karþýlaþtýrma ifadelerinin uygun olanlarýyla
tamamlayýnýz.
• Limon, portakaldan ………………………........... ekþidir.
• Eda'nýn elbisesinin ………………………........... bende de var.
• Kemal, Orhan ………………………........... hýzlý koþamaz.
• Amcam da babam ………………………........... çocuk doktorudur.
• Küçük teyzem annemden ………………………........... olarak sarýþýn ve yeþil gözlüdür.
• Suna, Leyla'yla ………………………........... olarak ayný müzik aletini çalmaktadýr.
ÝLKÖÐRETÝM 5
163
TÜRKÇE
SEBEP - SONUÇ ÝLÝÞKÝLERÝ
Bir olayýn ya da düþüncenin sebebini öðrenmek için “Neden?” ve “Niçin?” sorularýný sorarýz.
Çünkü, bunun nedeni, bu nedenle, olduðu için, bunun sonucunda, için, bu yüzden,
-m
medikçe, dolayýsýyla ifadeleriyle düþünceler, olaylar vb. arasýnda sebep-sonuç
iliþkileri kurarýz.
Aþaðýdaki metni okuyalým ve metinle ilgili sebep-sonuç iliþkileri kuralým:
Son dersten çýkýþ zili çalmýþtý. Öðrenciler okulun kapýsýndan koþarcasýna
çýkýyorlardý. Evlerine gitmek isteyen öðrencileri dýþarýda kar ve soðuk karþýlamýþtý.
Burcu, az ileride bir öðrenci kalabalýðý gördü. Kalabalýða hýzla yaklaþtý.
Bazý arkadaþlarýnýn yaralý bir güvercini ayaklarýyla iterek uçurmaya çalýþtýklarýný
gördü. Þaþkýnlýkla, “Ne yapýyorsunuz? Hiç mi acýmýyorsunuz?” dedi.
Arkadaþlarýnýn hepsi sessizce daðýldýlar. Burcu, korku ve acýdan kývranan
güvercini yerden aldý. Üþümemesi için kolarýnýn arasýna alýp göðsüne bastýrdý.
Eve geldiðinde yaþadýklarýný annesine anlattý. Birlikte güvercine pansuman yapýp yaralarýný
sardýlar. Evin sýcak havasý, verilen yiyecek ve su güvercini kendine getirmiþti. Bu güven içinde
uykuya daldý. Burcu ise yeni arkadaþýnýn durumunu düþünmekten sabaha kadar uyuyamamýþtý.
• Öðrenciler okulun kapýsýndan koþarcasýna çýkýyorlardý çünkü son dersten çýkýþ zili çalmýþtý.
• Burcu’nun þaþýrmasýnýn nedeni bazý arkadaþlarýnýn yaralý güvercini ayaklarýyla iterek
uçurmaya çalýþmasýdýr.
• Burcu arkadaþlarýna “Ne yapýyorsunuz? Hiç mi acýmýyorsunuz?” dedi, bu nedenle
arkadaþlarý sessizce daðýldýlar.
• Burcu, güvercinin üþümemesi için güvercini kollarýnýn arasýna alýp göðsüne bastýrdý.
• Burcu, güvercinin durumunu düþünüyordu bu yüzden sabaha kadar uyuyamadý.
• Evin sýcak havasý, Burcu ve annesinin verdiði yiyecek ve su sonucunda güvercin kendine
geldi.
Alýþtýrma 13
Yeþil kutulardaki ifadelerle pembe kutulardaki ifadeleri, anlamlý sebep-ssonuç iliþkileri
oluþacak þekilde eþleþtiriniz.
Boya kalemlerimi çantama
koymamýþým
babasýnýn yurt dýþýna gitmesiymiþ.
Hava çok soðuk olduðu için
dolayýsýyla resim dersine
katýlamadým.
Ona bir daha güvenemem
bu yüzden hasta olmuþ.
Üzgün olmasýnýn nedeni
çünkü bana verdiði sözü tutmadý.
Antrenmandan sonra soðuk
su içmiþ
evde oturmayý tercih ettik.
ÝLKÖÐRETÝM 5
164
TÜRKÇE
KONU TESTÝ 3
1. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde
karþýlaþtýrma yapýlmamýþtýr?
A. Ayþe, Gizem'den farklý olarak uzun
saçlýdýr.
B. Babasýndaki benin aynýsý oðlunda da
vardý.
C. Televizyon, radyodan daha yeni bir
araçtýr.
D. Bu kadar iþiniz olduðunu bilseydim
gelmezdim.
5. "Dýþarý çýkarken en kalýn giysilerimi giydim
........................................................ bugün hava çok soðuk."
cümlesinde noktalý yere aþaðýdakilerden
hangisi gelmelidir?
A. çünkü
B. bu nedenle
C. bu yüzden
D. için
6. I. Demir ile Erdir ikiz kardeþtiler. II. Birinci
sýnýfý bitirip ikiye geçmiþlerdi. III. Ýkisi de iyi
yürekli ama yaramazdýlar. IV. Yaramazlýklarý
yüzünden arkadaþlarý onlarla oyun
oynamaya çekinirlerdi.
Yukarýdaki paragrafýn hangi cümlesinde
sebep-ssonuç iliþkisi vardýr?
A. I
B. II
C. III
D. IV
2. Aþaðýdaki cümlelerin hangisi "Aslý da flüt
çalar ama Aylin kadar iyi çalamaz."
cümlesiyle ayný anlama gelmektedir?
A. Aylin, Aslý'dan daha iyi flüt çalar.
B. Aylin, Aslý kadar iyi flüt çalamaz.
C. Ne Aslý ne de Aylin iyi flüt çalar.
D. Aslý da Aylin kadar iyi flüt çalar.
3. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde iki
arkadaþýn fiziksel özelliklerindeki
benzerlikle ilgili bir karþýlaþtýrma
yapýlmýþtýr?
A. Ömer de Caner gibi kýsa boylu ve
þiþmandýr.
B. Hakan, Serkan'dan daha güler
yüzlüdür.
C. Hande'nin saçlarý Oya'nýnkiler gibi düz
deðildir.
D. Gamze de Burcu da çok güzel resim
yaparlar.
7. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde
karþýlaþtýrma yapýlmýþtýr?
A. Ayþe'deki bazý huylarýn aynýsý
kardeþinde de var.
B. Pazardan elma, portakal ve
mandalina aldým.
C. Annemle teyzem haftada en az bir
gün buluþurlar.
D. Eve gider gitmez yatýp uyuyacaðýný
söyledi.
4. "Ýçin" kelimesi aþaðýdaki cümlelerin
hangisinde sebep-ssonuç iliþkisi kurmak
amacýyla kullanýlmamýþtýr ?
A. Hava yaðmurlu olduðu için çamaþýrlar
kurumadý.
B. Karným çok aðrýdýðý için hastaneye
gittik.
C. Cam açýk kaldýðý için içerisi tozlanmýþ.
D. Bu eþyalar için çok para harcadýk.
ÝLKÖÐRETÝM 5
8. "Gelincik, pek çok çiçekten ........................................................v
hassas bir çiçektir." cümlesinde noktalý
yere aþaðýdakilerden hangisi yazýlabilir?
A. kadar
B. daha
C. gibi
D. ayný
165
TÜRKÇE
9. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde bir
durum sebebiyle birlikte verilmiþtir?
A. Yüzünden üzgün olduðu anlaþýlýyordu.
B. Metni okumadým, bu yüzden sorularý
13.
Aþaðýdaki cümlelerin hangisi "Ablam da
ben de ayný boydayýz." cümlesiyle ayný
anlama gelmektedir?
A. Ablamla ben benzer olarak ayný
boydayýz.
B. Ablam benden daha uzun boyludur.
C. Ben, ablam kadar uzun boylu deðilim.
D. Ne ablam ne de ben uzun boyluyuz.
14.
I. Emre, Hakan'dan daha iyi futbol
oynar.
II. Ne Emre ne de Hakan iyi futbol
oynar.
III. Hakan da futbol oynar ama Emre
kadar iyi oynayamaz.
Yukarýdaki cümlelerden hangileri ayný
anlama gelmektedir?
A. I ile III
B. II ile III
C. I, II ve III
D. I ile II
15.
"Maçý kazanmadýk çünkü ……..................................……."
cümlesi aþaðýdakilerden hangisiyle
devam edebilir?
A. karþý takým daha iyi oynuyordu.
B. çok iyi oynadýk.
C. takýmýmýzýn oyuncularý çok iyiydi.
D. futbol oynamayý severim.
yanýtlayamadým.
C. Kardeþimin yüzünden ne hissettiðini
anlayabilirim.
D. Aðabeyim hafta sonu yüzden fazla
soru çözmüþ.
10.
"Yarýn size gelemem ................................................... evde
yapmam gereken iþler var." cümlesinde
noktalý yere aþaðýdakilerden hangisi
yazýlmalýdýr?
A. bunun sonucunda
B. için
C. çünkü
D. bu nedenle
11.
Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde noktalý
yere "için" yazýlabilir?
A. Annemi üzdüðüm .............. çok piþmaným.
B. Seni aramadým .............. sana çok kýzgýným.
C. Hava güneþliydi .............. birden yaðmur
baþladý.
D. Gözlüklerimi kaybettim ………… ne
yapacaðýmý bilmiyorum.
12.
Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde sebep sonuç iliþkisi yoktur ?
A. Yarýn sýnavým var bu nedenle bu gece
erken yatacaðým.
B. Babam yurt dýþýnda bu yüzden onu
çok özlüyorum.
C. Siz de diðerleri gibi burada oturup
bekleyebilirsiniz.
D. Hava karardýðý için ýþýklarý açýp
perdeleri kapattýk.
ÝLKÖÐRETÝM 5
166
TÜRKÇE
ÖNEM BELÝRTEN ÝFADELER
Okuduðumuz ve dinlediðimiz metinlerde geçen bazý ifadeler metinde önemli olaný
vurgulamaya yarar.
Bu ifadelerden bazýlarý þunlardýr: Baþlýca, daha iyi, özellikle, en iyisi, en kötüsü, en az,
daha kötü vb.
Aþaðýdaki metni koyu yazýlan ifadelere dikkat ederek okuyunuz.
Beyaz peynir ve sütte kalsiyum vardýr. Bu gýdalarý her gün devamlý
ve dengeli bir þekilde yersen kemik yapýn güçlenir. Büyürsün, özellikle
de boyun uzar. Protein içeren baþlýca besin yumurtadýr. O da kas
yapýsýný güçlendirir, büyüme ve zihinsel geliþimi artýrýr. Portakalda ve
sýkýlmýþ suyunda C vitamini bol miktarda vardýr. Vitaminler de en az
diðer besinler kadar önemlidir. Bizi hasta olmaktan korur. Bal ise kýþýn
soðuk günlerinde enerji saðlar ve vücudun daha çabuk ýsýnmasýna
yardým eder. Bu da demektir ki okulda anlatýlan derslerinizi daha iyi
anlayabilmek ve baþarýlý olabilmeniz için faydalýdýr.
Alýþtýrma 14
Aþaðýdaki cümlelerin noktalý yerlerini önem belirten ifadelerden uygun olanlarýyla
tamamlayýnýz.
• Söylediklerimi dinlemiyor ………………………........... aklýna ne eserse onu yapýyordu.
• Yaz aylarýnda ………………………........... aðustos ayýnda herkes tatile gittiði için þehir bomboþ kalýr.
• Denediði elbiselerin içinde ………………………........... kýrmýzý çiçekli olanýydý.
• Gürültü kirliliði de ………………………........... hava kirliliði kadar üzerinde durulmasý gereken bir
sorundur.
• Erozyonun ………………………........... nedeni, topraðý koruyan bitki örtüsünün yok olmasýdýr.
Alýþtýrma 15
Aþaðýdaki cümleleri önem belirten ifadelerden sonra gelebilecek sözlerle tamamlayýnýz.
• Dengeli beslenmenin baþlýca yararý .............................................................................................................................................................................................
• Annesinin sözünü dinlemiyor daha kötüsü ...................................................................................................................................................................
• Araþtýrmalarýmda çeþitli kaynaklardan yararlanýrým özellikle ..................................................................................................
• Giydiði giysiler içinde en iyisi ........................................................................................................................................................................................................................
• Günde en az ..................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Bütün dersleri severim özellikle ...............................................................................................................................................................................................................
ÝLKÖÐRETÝM 5
167
TÜRKÇE
GENEL VE ÖZEL DURUMLARI BÝLDÝREN ÝFADELER
Okuduðumuz ve dinlediðimiz metinlerde geçen genel olarak, genellikle, çoðunlukla, sýk sýk,
her zaman, tamamen ifadeleri özel durum bildiren ifadelerdir.
Özel olarak, birkaçý, bunlardan biri, sadece ifadeleri ise özel durum bildiren
ifadelerdir.
Aþaðýdaki paragrafý koyu yazýlan ifadelere dikkat ederek okuyunuz.
Soner her akþam erken yatar. Sadece cuma ve cumartesi
akþamlarý birkaç saat daha fazla televizyon izler. Pazar günleri
genellikle evde ailece kahvaltý ederler. Bazen de
anneannelerinin özel olarak hazýrladýðý gözlemeleri yemek
için ona kahvaltýya giderler. Soner’in iki tane muhabbet kuþu
var. Bunlardan birini odasýnda besliyor ama ikisinin de
bakýmlarýný hiç aksatmýyor. Sýk sýk yemeklerini veriyor, sularýný
deðiþtiriyor. Soner için tamamen bir hayvan aþýðý demek
doðru olur.
Alýþtýrma 16
Bir hafta boyunca okulda genel olarak neler yaptýðýnýzý yazýnýz.
……………………….....................................……………....................................................................................................................................................................................................…………………………….
……………………….....................................……………....................................................................................................................................................................................................…………………………….
……………………….....................................……………....................................................................................................................................................................................................…………………………….
Alýþtýrma 17
Aþaðýdaki cümlelerden genel durum bildirenlerin baþýna “G”, özel durum bildirenlerin
baþýna “Ö” yazýnýz.
(
) Her zaman buluþma yerine on dakika erken giderdim.
(
) Bazý günler kendimi iyi hissetmediðimde yüzüm asýk olur.
(
) Genellikle yatmadan önce ýlýk bir bardak süt içerim.
(
) Arkadaþlarýmdan birkaçý doðum günüme gelmeyeceklerini söyledi.
(
) Genel olarak odamý düzenli tutarým.
(
) Sadece pazar günleri ailece kahvaltý edebiliyoruz.
(
) Annem kanadý yaralý kuþla özel olarak ilgilendi.
(
) Çoðunlukla sokaðýmýzdaki büyük marketten alýþveriþ ederiz.
(
) Köydeki arkadaþlarýma sýk sýk mektup yazarým.
(
) Uçurtmalardan birinin kuyruðu o kadar büyüktü ki gözlerimize inanamadýk.
(
) Kardeþimle ben genellikle sokaðýmýzdaki parkta oynarýz.
ÝLKÖÐRETÝM 5
168
TÜRKÇE
DESTEKLEYÝCÝ VE AÇIKLAYICI ÝFADELER
Örneðin, örnek olarak, özellikle, gibi, açýkçasý, açýklamak gerekirse, yani, baþka bir deyiþle,
benim de düþündüðüm gibi, doðrusu, hatta gibi ifadeleri anlatýlan konuyu açýklamak ve
örneklemek için kullanýrýz. Düþünce ve duygularýmýzý desteklemek, örnekler vermek için
konuþmalarýmýzda ve yazýlarýmýzda da bu ifadelerden yararlanýrýz.
Destekleyici ve açýklayýcý bu ifadeler anlatýlanlarýn daha iyi anlaþýlmasýný
saðlar.
Aþaðýdaki paragraflarý koyu yazýlan ifadelere dikkat ederek okuyunuz.
Köydeki ninem hasta olunca komþu kadýnlar yemek yapýp götürdüler. Gençler ninemim
evini her hafta gelip temizlediler. Muhtar, yakacak ihtiyacýný karþýladý. Yani bütün köylüler ninem
için kollarý sývadýr.
Ülkemiz, doðal yapýsý bakýmýndan dünyanýn en zengin ülkelerinden biridir. Yurdumuzun üç
tarafýnýn denizlerle çevrili oluþu plajlarýn çok olmasýný saðlamýþtýr. Baþka bir deyiþle ülkemiz
doðal yapýsý sayesinde bir turizm cenneti hâline gelmiþtir.
Pazartesi ve salý günleri gitar kursunda, salý ve çarþamba günleri de bale kursuna
gidiyordu. Perþembe ve cuma günleri kardeþini parka götürüyordu. Hafta sonlarý ise yüzme
kursuna devam ediyordu. Doðrusu kendine zaman ayýracak vakti yoktu.
Okuduðum ve çok beðendiðim kitaplarý biraz zaman geçtikten sonra tekrar okurum.
Örneðin Gülten Dayýoðlu'nun “Fadiþ” adlý kitabý geçen hafta tekrar okumaya baþladým.
Konuþurken ses tonumuzu iyi ayarlamalýyýz. Özellikle çok baðýrmamalý ya da
karþýmýzdakinin duyamayacaðý kadar kýsýk sesle konuþmamalýyýz.
Alýþtýrma 18
Aþaðýdaki cümleleri uygun ifadelerle tamamlayýnýz.
• Ýletiþim araçlarý çok hýzlý geliþiyor, açýkçasý ..........................................................................................................................................................................
• Hem etle hem de otla beslenen hayvanlara örnek olarak ...............................................................................................................
• ........................................................................................................................................................ gibi giysiler yaz mevsimine özgüdür.
• Yazýn özellikle öðle saatlerinde ....................................................................................................................................................................................................................
• Kýþ meyvelerini severim yani ............................................................................................................................................................................................................................
• Bazý hayvanlarýn sütünden, bazýlarýnýn etinden, bazýlarýnýn yününden yararlanýrýz.
Baþka bir deyiþle ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................
• Arkadaþlarýmda aradýðým bazý özellikler vardýr. Açýklamam gerekirse ..................................................................
• En sevdiðim mevsim ilkbahardýr, doðrusu .........................................................................................................................................................................
• Uzun yolculuklarý severim hatta
ÝLKÖÐRETÝM 5
.............................................................................................................................................................................................................
169
TÜRKÇE
ÖZETLEYEN VE SONUÇ BÝLDÝREN ÝFADELER
Okuduðumuz metinlerde karþýlaþtýðýmýz ve yazýlarýmýzda kullandýðýmýz özet olarak, özetle,
kýsacasý gibi kelimeler özetleyen ifadelerdir.
Anlatýlan bir konu, durum, olay, düþünce sonuca baðlanmak istendiðinde
ise son olarak, böylece, sonucunda, sonuç olarak gibi ifadeler kullanýlýr.
Aþaðýdaki paragraflarý koyu yazýlan ifadelere dikkat ederek okuyunuz.
Turistleri en çok mutlu eden ulusumuzun konukseverliðidir. Çünkü onlar konuk sayýlýrlar.
Güler yüzle karþýlanmak isterler. Biz de yeni dostlar edinerek onlarý ülkemize davet edelim.
Böylece ülke turizmine katkýda bulunalým.
Önce deniz kýyýsýndaki çöpleri týrmýkla temizledik. Sonra topladýðýmýz çöpleri denizin iki yüz
metre kadar uzaðýna taþýdýk. Daha sonra bir çukur kazýp çöpleri yaktýk. Son olarak küllerini
topraða gömdük.
Kütüphaneden dýþarý çýkýnca neler yaptýðýmýzý konuþtuk. Oylum, roman, okumuþ; Tunç da
matematik ödevini yapmýþtý. Sevil ise ansiklopedilerden uzayla ilgili bölümleri okumuþtu. Kýsacasý
hepimiz ayrý bir çalýþma yapmýþtýk.
Savaþýn bitip barýþýn olduðu, kötülüklerin yok olup iyiliklerin var olduðu, nefretin deðil,
sevginin olduðu özetle yaþanasý bir dünya istiyorum.
Alýþtýrma 19
Aþaðýdaki paragraflarý özetleyen ve sonuç bildiren ifadelerden sonra gelebilecek cümle
ya da cümlelerle tamamlayýnýz.
Günde üç öðün yemek yiyorum. Et, süt, meyve ve sebze tüketiyorum. Yemek ayýrt
etmiyorum. Kýsacasý ………………………..................................................................................................................................................................................................................................………..
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ýnternet medyanýn bir parçasýdýr ancak çok seçeneðe sahip olmasý açýsýndan medyadan
daha üstündür. Ýnternette geri beslenme açýsýndan müthiþ bir olanak vardýr. Bir gazeteyi al
demekle bir siteyi izle demek birbirinden çok farklýdýr. Sonuç olarak ………………………................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ÝLKÖÐRETÝM 5
170
TÜRKÇE
Plansýz kentleþme çevreyi kirletiyor ve doðanýn
dengesini bozuyor. Birçok fabrika, atýklarýný akarsulara,
denizlere boþaltýyor, denizlerimizi kirletiyor. Orman
bakýmýndan günden güne yoksullaþýyoruz. Özetle
………………………............................................................................................................................................................................
………………………............................................................................................................................................................................
………………………............................................................................................................................................................................
Keþke elimde sihirli bir deðnek olsa! Önce dünyadaki tüm kötülükleri
yok etmek için kaldýrýrým deðneðimi. Sonra çocuklara deðdiririm
aðlamasýnlar hiç diye. Derdi, sýkýntýsý olan tüm insanlara koþar,
deðneðimle yardým ederim. Böylece ..............................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................................................
Gamze proje ödevimiz için gereken kaynaklarý saptayacak. Canan bu kaynaklara nasýl
ulaþacaðýmýzý belirleyecek. Gizem ise kaynaklara eriþip ödevimiz için gerekli bilgileri
toplayacak. Özetle ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Anneme sofrayý hazýrlamasýnda yardým ederim. Kardeþim derslerinde zorlandýðýnda
aðabeyim ona destek olur. Tamirat iþlerinde babamýn en büyük yardýmcýsý da benim. Yani
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tüketici haklarý ayný zamanda tüketici sorumluluðunu gerektirmektedir. Sorumluluk
bilincinin geliþmediði durumlarda verilen haklarýn hem deðeri anlaþýlamamakta hem de
hayata geçirilememektedir. Sonuç olarak .......................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ülkemize turist gelmesini istiyorsak, onlara karþý güler yüzlü, iyiliksever, temiz, hoþgörülü
olmalýyýz. Turistler konuklarýmýz sayýlýr. Konuklarýmýzý rahat ettirmek için her çabayý
göstermeliyiz. Böylece .............................................................................................................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ÝLKÖÐRETÝM 5
171
TÜRKÇE
KONU TESTÝ 4
1. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde önem
belirten bir ifade kullanýlmýþtýr?
A. Havalarýn bu kadar sýcak olmasýnýn
baþlýca nedeni küresel ýsýnmadýr.
B. Yaptýðýnýn kötü olduðunu biliyordu
ama yine de kendini
engelleyemiyordu.
C. Pazartesi günü erkenden yola
çýkacaðýmýzý söyleyince þaþýrdýk.
D. Geç kalamamasý için onu uyardýðým
hâlde yarým saattir onu bekliyorum.
5. I. Öðrencilerden biri okuduðu hikâyeyi
beðenmediðini söyledi.
II. Köy halký tamamen doðal gýdalarla
besleniyordu.
III. Çoðunlukla öðleden sonra gelir,
akþama kadar yanýmýzda kalýr.
IV. Sadece bir saatliðine oraya gitmene
izin verebilirim.
Yukarýdaki cümlelerin hangisinde ya da
hangilerinde özel durum bildiren ifade
kullanýlmýþtýr?
A. Yalnýz I
B. I ve IV
C. II, III ve IV
D. I ve III
2. "Evcil hayvanlarýn ................................................................. kedi
ve köpeklerin aþýlarý düzenli olarak
yaptýrýlmalýdýr." cümlesinde noktalý yere
aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr?
A. özellikle
B. en iyisi
C. en az
D. daha kötü
6. "Güneþ ...................................................... doðudan doðar,
batýdan batar." cümlesini tamamlayan en
uygun ifade aþaðýdakilerden hangisidir?
A. her zaman
B. genellikle
C. çoðunlukla
D. ara sýra
3. (I) Oktay beþinci sýnýfa geçmiþti. (II) Yaþýna
göre büyük gösteriyordu. (III) Baþkalarýna
iyilik yapmaktan hoþlanýrdý ama çok da
þakacýydý. (IV) Özellikle bu þakacýlýðý
yüzünden arkadaþlarýný gücendirdiði
olurdu.
Yukarýdaki paragrafýn hangi cümlesinde
önem belirten ifade vardýr?
A. I
B. II
C. III
D. IV
7. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde
özetleyen ve sonuç bildiren bir ifade
yoktur ?
A. Balýklarý, kuþlarý, böcekleri kýsacasý
bütün hayvanlarý çok severim.
B. Her çeþit yiyecekten yeterince
yemeliyiz, özetle dengeli beslenmeliyiz.
C. Camlarý sildiler, halýlarý süpürdüler,
yerleri paspas yaptýlar, sonuçta ev
tertemiz oldu.
D. Yemeðimizi yedikten sonra bahçeye
çýkýp saklambaç oynamaya karar
verdik.
4. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde
diðerlerinden daha sýk yapýlan bir
eylemden söz edilmektedir?
A. Babamla birlikte ara sýra balýk tutmaya
gideriz.
B. Hande sadece hafta sonlarý kursa
gidiyor.
C. Annem her sabah erkenden kalkar,
çayý demler.
D. Bazen ben de onlarýn sohbetlerine
katýlýrým.
ÝLKÖÐRETÝM 5
8. "Çoðunlukla erken yatar, erken kalkarým."
cümlesinde altý çizili sözcüðün yerine
aþaðýdakilerden hangisi yazýlýrsa cümle
farklý bir anlam kazanýr?
A. genellikle
B. genel olarak
C. her zaman
D. ara sýra
172
TÜRKÇE
9.
13.
Makineleþme, hayvan gücünden
yararlanmaya son vermiþtir. …………............…
hayvanlarýn gücü yerine etinden,
sütünden, yününden yararlanýlarak
ekonomiye daha çok katký
saðlanmýþtýr.
Onur’un sözlerinde noktalý yere
aþaðýdakilerden hangisi yazýlabilir?
A. Baþka bir deyiþle
B. Baþlýca
C. Sonucunda
D. En kötüsü
10.
11.
12.
14.
(I) Size önce þunu söyleyeyim ki güler
yüzlü olmak için hastalýksýz ve saðlam
olmak gerekir. (II) Gülen bir adam,
hayatýndan hoþnut demektir. (III) Oysa
yaþamaktan zevk almak ancak saðlýklý
olmaya baðlýdýr. (IV) Doðrusu ne kadar
zengin olursanýz olunuz eðer saðlýðýnýz
yerinde deðilse tam anlamýyla mutlu
olamazsýnýz.
Yukarýdaki paragrafýn numaralandýrýlmýþ
cümlelerinin hangisinde destekleyici ve
açýklayýcý bir ifade yer almaktadýr?
A. I
B. II
C. III
D. IV
Hoþgörü olmadan dostluk,
arkadaþlýk ve barýþtan söz edilemez.
Hoþgörülü olmak, kazanabileceðimiz
en güzel kiþilik özelliklerinden biridir.
Bu özellik sayesinde arkadaþlarýmýzla
ve çevremizle daha iyi ve kalýcý
iliþkiler kurarýz. Arkadaþlarýmýza
karþý daha anlayýþlý olur, onlarý daha
çok severiz.
Aþaðýdakilerden hangisi Can’ýn
sözlerinden çýkarýlacak bir sonuç deðildir?
A. Hoþgörü, dostluðun ve arkadaþlýðýn
olmazsa olmazýdýr.
B. Çevremizdekilerle kalýcý iliþkilerimizin
olmasý için hoþgörülü olmalýyýz.
C. Hoþgörülü olursak çevremizde sevilen
ve anlayýþ gösterilen biri oluruz.
D. Bir insan doðuþtan hoþgörülü deðilse
sonradan bu özelliði kazanamaz.
"Tabaðýndaki yemeði bitirmiyor, ………….................…
sofradan öylece kalkýp odasýna
gidiyordu." cümlesinde noktalý yere
aþaðýdakilerden hangisi yazýlmalýdýr?
A. daha kötüsü
B. en iyisi
C. en az
D. en az
15.
Aþaðýdaki ifadelerden hangisini
gerçekleþme sýklýðý bakýmýndan
diðerlerinden farklý durumlarda kullanýrýz?
A. ara sýra
B. bazen
C. zaman zaman D. çoðunlukla
ÝLKÖÐRETÝM 5
Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde
örnekleyici bir ifade yoktur ?
A. Yoðurt, tereyaðý gibi yiyecekler sütten
yapýlýr.
B. Örneðin, timsahlar hem karada hem
de suda yaþar.
C. Örnek bir öðrenci olmak için çok
çalýþýyor.
D. Yazý türlerine örnek olarak roman,
hikâye, masal verilebilir.
173
(I) Eðer konuþmada baþarýlý olmak
isterseniz, her þeyden önce içtenlikli olun.
(II) Hep siz konuþmayýn. (III) Kullandýðýnýz
kelimelere özellikle sesinize özen gösterin.
(IV) Hem baþkalarýnýn konuþmalarýný hem
de kendi konuþmalarýnýzý inceleyin.
Yukarýdaki paragrafýn hangi cümlesinde
destekleyici ve açýklayýcý bir ifade vardýr?
A. I
B. II
C. III
D. IV
TÜRKÇE