Cinsiyetin resmen tanınması

En iyi Uygulama
Avrupada hiçbir ülke insan haklarına uygun cinsiyet tanınma sürecine sahip değildir. Arjantinde
2012’de insan haklarına saygılı bir cinsiyet kimliği
yasası kabul edilmiştir. Bu yasa hızlı ulaşılabilir
ve açıktır. 3000 kimlik kartı 12 ay içinde değiştirilmiştir. (Kaynak:Arjantin İçişleri Bakanlığı)
Arjantin modeli, kolay uygulanabilir bir prosedür,
en iyi uygulamayı temsil etmektedir. Boşanma
gerekliliği veya eşin rızasını içermemektedir.
Başvuranların kısır olması, akıl sağlığı ya da
uzmandan teşhis alma zorunluluğu yoktur ve 18
yaş altındaki insanlar içinde uygulanabilirdir.
Hızlı.
Ulaşılabilir.
Açık.
Tanınma kapıları açar.
Fact Sheet:
Cinsiyetin
resmen
tanınması
TransBireyler
Transgender veya trans bireyler cinsiyet kimliğinin veya dışavurumunun, doğumda belirlenen cinsiyetle farklılık gösterdiği kişiler için
kullanılan bir genel terimdir.
Cinsiyetin resmen tanınması süreci hakkında
daha fazla bilgi edinmek ve bunu geliştirmek için
nasıl katkıda bulunabileceğinizi öğrenmek için
www.tgeu.org/AccessAllAreas
Bu proje Açık Toplum Enstitüsü, Hollanda Hükümeti, Avrupa Birliği PROGRESS Programı
tarafından finanse edilmektedir. Bu yayının içeriği sadece yazarın sorumluluğundadır ve
Açık Toplum Enstitüsü, Hollanda Hükümeti ve Avrupa Komisyonu’nun görüşlerini yansıtmaz.
Cinsiyetin resmen tanınması ne demektir?
Cinsiyetin resmen tanınması, kişinin cinsiyet
kimliğinin tanınması için resmi temel belgelerde
ve kayıtlarda kişinin adının ve cinsiyet bilgisinin
değiştirilmesi sürecidir. Devletler buna kimin uygun
olduğuyla ilgili gereklilikler ortaya koyabilir ama
zorunlu kısırlaştırma, zorunlu boşanma, mecburi
akıl sağlığı teşhisi veya yaş sınırlamaları açıkça
bireyin insan haklarını ihlal eden gerekliliklerdir.
Cinsiyetin resmen tanınması neden
önemlidir?
Eğer cinsiyet kimliğiniz nüfus cüzdanı, pasaport
gibi belgelerde kayıtlı olan cinsiyet bilginize uymuyorsa; banka hesabı açmak, basitçe kişiye özel
toplu ulaşım kartı almak gibi günlük şeyler bile
çok zorlayıcı hale gelebilir. Genellikle sahte belgeler kullandıklarından şüphelenilen trans bireyler
de kendi transgender kimliklerini arzuları dışında
belirtmek zorunda kalırlar. Bu durum onların özel
hayatını ihlal etmektir ve ayrımcılık ve şiddete yol
açar. Sonuç olarak birçok trans birey toplumdan ve
istihdam alanından dışlanır. Ayrıca trans bireyler
açılmaya bile cesaret edemeyebilir, bu da anksiyete, depresyon ya da intihara yol açar. Yaşadıkları cinsiyeti yansıtmayan eğitim veya mesleki
diplomalara sahip olmak trans bireyler arasındaki
işsizliğin ortak nedenidir.
Hızlı, ulaşılabilir ve açık olarak cinsiyetin
resmen tanınması ayrımcılığı önler, bireyin
özelini korur ve onurlu bir yaşamın temelidir.
Avrupada cinsiyetin resmen tanınmasıyla
ilgili problemler nelerdir?
Cinsiyetin resmen tanınması Avrupa’da 16 ülkede
gerek düzenlemelerin olmaması nedeniyle ya da olan
prosedürlerin yürütülememesi nedeniyle gerçekleşmemektedir. Sonuç olarak trans bireyler resmi olarak
belgelerini değiştiremezler ve hayatlarını onurlu
biçimde sürdüremezler.
Öneri: Yasal çerçeveleri yeniden gözden
geçirin ve cinsiyetin resmen tanınmasını
hızlı ulaşılabilir ve açık hale getirin.
Zorunlu kısırlaştırma 23 Avrupa ülkesinde
cinsiyetin resmen tanınması prosedürleri içinde
gerekmektedir. Bu açıkca fiziksel bütünlük hakkını,
işkenceye uğramama hakkını ve aile kurma hakkını
ihlal etmektir. Bazı trans bireyler ne bu tür tıbbi girişimlere girebilmektedir ne de girmek istemektedir.
Öneri: Cinsiyetin resmen
tanınmasından herhangi bir tıbbi
gerekliliği kaldırın.
Zorunlu boşanma veya evliliğin feshi Zorunlu
boşanma veya evliliğin feshi 19 ülkede evli trans
bireyler için zorunludur. Bu hem onlar için hem evlilikle korunan haklarını kaybeden eşleri ve çocukları
için zorluk getirmektedir. Boşanma süreci hem duy-
gusal hem de finansal olarak zorludur ve birbirini
seven insanların zorla ayrılması demektir.
Öneri: Cinsiyetin resmen
tanınmasından bekar olmakla ilgili
zorunluluklar kaldırılsın.
Akıl sağlığıyla ilgili teşhis veya uzman görüşü
Avrupa’daki bütün süreçlerde zorunludur. Bu
da trans kimliklerin olmadıkları halde hastalık
gibi sınıflandırılması demektir. Bu da damgalamaya ve sosyal dışlamaya yol açar. Ayrıca
gerekli tanı süreci birçok cinsiyetin resmen
tanınmasına ihtiyacı olan trans bireyleri dışlar,
prosedürü bazen yıllarca uzatır.
Öneri: Akıl sağlığı tanısı veya uzman
görüşüyle ilgili bütün zorunluluklar
kaldırılmalıdır.
Yaş sınırlamaları genç trans bireyleri cinsiyetin
resmen tanınmasından dışlamaktadır. Prosedürler sadece rüşt yaşında genellikle 18 yaşında
(Avusturya, Almanya hariç) mümkündür. Bu
sosyalleşmeye engel olur ve önemli yaşlarda
kişilik gelişmesini zedeler. Ayrıca zorunlu tıbbi
gereklilikler de genç veya yaşlı trans bireylerin
dışlanmasını tetikleyebilir.
Öneri: Cinsiyetin resmen tanınmasındaki açıkca veya üstü kapalı
olarak belirtilen yaş sınırlamaları
kaldırılmalı.