Yeni Ekonomi

1
Yeni Ekonomi
Ekonomide değişim
21. yüzyılda bütün hızıyla devam eden bilgi teknolojilerindeki (Information Technology-IT) gelişmeler, çocuk,
yetişkin, öğrenci, işçi, tacir ve sanayici gibi her kesimden insanları; eğitim, sağlık, ulaşım, haberleşme gibi çeşitli
sektörleri; iktisat, işletme, hukuk ve tıp gibi çeşitli bilim dallarını, kısaca hayatın tüm alanlarını etkilemeye
devam etmektedir. Bilişim dünyası olarak da ifade edilebilecek olan bu değişim “her an, her yerde ve her
şekilde” hayatın içine girmiştir. Nasıl ki
geçmişte buhar makinesi, demiryolu ve otomobil gibi araçlar
gelişmişliğin ve değişimin simgesi olarak görülmüşse, 21. yüzyılın simgesinin de “internet” olduğu kabul
edilmektedir.
Bilgi teknolojisindeki gelişmelerin en çok etkilediği alan hiç şüphesiz ki ekonomi olmuştur. Bilgi teknolojilerinin
gelişmesiyle beraber bir yandan e-ticaret, e-para, network etkisi, yeni makro iktisat, web zamanı, dijital
bölünme (digital divide), on-line nüfus ve e-devlet gibi yeni kavramlar ortaya çıkarken; bir yandan da iktisadın
kuralları, işleyişi ve söylemlerinde yaşanan değişimlerin nasıl ifade edileceği üzerinde önemli tartışmalar
yaşanmaktadır.
Eski ekonomiyi temsil ettiği kabul edilen dünyanın en büyük petrol platformları olan BP’nin
Pompano ve Shell’in Bullwinkle petrol istasyonları, İstanbul Boğazı’ndan her gün geçiş yapan devasa gemiler,
günlük hayatta kullanılan yüzlerce makine ve teçhizatlar, yeni ekonomiyi temsil ettiği kabul edilen bilgi
teknolojisi ürünleriyle bir arada düşünüldüğünde ortaya çıkan tabloyu yorumlamak oldukça zor olmaktadır.
Daha açık bir ifade ile, eski ekonomik yapı ile birlikte ekonomide yaşanan değişimlerin nasıl ifade edileceği
meselesi ortaya çıkmaktadır. Nitekim, iktisatçılar ve gelecekle ilgili tahmin yapan profesyoneller arasında eski
ve yeni ekonomi kavramları üzerinde önemli tartışmaların olduğu görülmektedir. Bazı iktisatçılar ekonomide
yaşanan değişimlerin normal bir süreç olduğunu; buna benzer gelişmelerin endüstri dönemine geçişte de
yaşandığını; dolayısıyla yeni ekonomi kavramının kullanılmasının doğru olmayacağını savunmaktadırlar. Buna
karşılık bir kısım iktisatçılar da, ekonomide yaşanan değişimlerin eski ekonominin kuralları, kavramları ve
söylemleri ile açıklanamayacağını; dolayısıyla yeni ekonominin ve bununla ilgili ortaya çıkan kuralların kabul
edilmesi gerektiğini savunmaktadırlar.
Toplumun çeşitli kesimlerinden insanlar ekonomide önemli değişikliklerin meydana geldiğini kabul etmektedir.
Üzerinde anlaşamadıkları nokta, bunun iktisat disiplininde nasıl ifade edileceğidir. Bu kapsamda iktisat biliminin
yeniden gözden geçirilmesi gerektiği akademik yazında tartışılmakta ve yeni görüşler ortaya konulmaktadır.
Kaynak: YENİ EKONOMİ ve İKTİSAT BİLİMİ, Haydar Akyazı, Adem Kalça
Sayfa 1