BİLGİSAYAR NEDİR? BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayarın Genel Yapısı

BİLGİSAYAR NEDİR? BİLGİSAYAR NEDİR? Bilgisayarın Genel Yapısı

10/20/2015
BİLGİSAYAR NEDİR?

mantıksal ve
aritmetiksel işlemler

işlemlerin sonucunu
saklama

saklanan bilgilere
ulaşılma
BİLGİSAYAR NEDİR?
1
BİLGİSAYAR NEDİR?
2
BİLGİSAYAR UYGULAMA ALANLARI
“Bilgisayar (computer), yazılımlar
aracılığıyla kendisine verilen
komutlar çerçevesinde, aritmetik
ve mantıksal işlemleri çok hızlı bir
şekilde yapabilen, bilgileri
depolayan, gerektiğinde bu
bilgilerden istenen kriterlere uyan
bölümlerini ekran ve/veya yazıcı
yoluyla kullanıcıya sağlayan,
büyük kısmı elektronik ve bir
kısmı da mekanik olan bir
aygıttır.”

Mimarlar mühendisler çizimlerinde

eğitmenler derslerinde

mühendisler modellerini üretmekte

iş dünyası; grafik, satış analizi, ileriye dönük tahminler, proje
yönetimi, üretim planlama, yatırım gibi konularda

Havayolları, iniş kalkış saatleri, uğrak yerleri ve uçuş
programlarını düzenlemek, rezervasyon ve idari bilgiler için

Trafik kontrol sisteminde gecikmeleri minimum seviyeye indirmek,
trafik akışında optimallığı sağlamak amacıyla

perakende satış uygulamalarında, stok kontrol işlemlerinde

Kütüphanelerde kitap ödünç verme işlemlerinin yürütülmesi ve
takibi amacı ile
3
4
Bilgisayarın Genel Yapısı
BİLGİSAYAR UYGULAMA ALANLARI

Turizm sektöründe rezervasyon ve tanıtım amacı ile

Hastanelerde hasta takibi, hastaların durumları, kuruluşun mali
tablosunu güncel bir şekilde takip etmek için

İş yerlerinde müşterilere ait bilgileri depolamak, yazışmalarda
etiket basmak, muhasebe işlemlerini yürütmek amacı ile

Güvenlik unsurunun ön plana çıktığı kuruluşlarda ses, görüntü ve
parmak izlerinden tanıma amacı ile

Oyun oynamak için

Grafik Uygulamaları için:
Depolama Aygıtları
Giriş Birimleri
CPU
(MİB)
Çıkış Birimleri
Tıpta bilgisayarlı tomografi
İmalat alanında CAD/CAM uygulamaları
Bellek
5
6
1
10/20/2015
Giriş Birimleri :

Bilgisayar sistemini temel olarak iki ana kısımda
ele alabiliriz.

Bunlardan herhangi biri olmaksızın bilgisayardan
faydalanmamız mümkün değildir
Bilgisayara veri yollayan birimlerdir.
Ör : Klavye, Fare (mouse), Scanner (tarayıcı), Mikrofon ....
CPU (MİB) : Merkezi işlemci birimi. Bilgisayara yollanan bilgileri
yordamlayarak mantıklı hale getiren birimdir.
Çıkış Birimleri :
Bilgisayardan bilgi çıkışı yapan birimleridir.
Ör : Printer, Plotter (Çizici), Speaker (Hoparlör), Monitor (Ekran) ...

DONANIM (Hardware)
Bellek: Ram ve Rom olmak üzere 2 ye ayrılır.
Depolama Üniteleri : Bilgisayardaki bilgileri depoladığımız yerlerdir.

YAZILIM (Software)
Ör : HDD (Hard disc), Cd Rom, Dvd Rom, Usb Taşıyıcı, Floppy ....
7
8
Bilgisayarın Çalışma Prensibi

Donanım, bir bilgisayar sisteminde
bulunan fiziksel aygıtların tümüne verilen
addır.





Yazılım, bir bilgisayar sisteminde bulunan
programların tümüne verilen addır.



Bilgisayarlar Açık – Kapalı (On – Off) prensibine göre
çalışan dijital cihazlardır.
Dijital cihazlar 2’lik tabandaki (Binary) rakamları esas
alırlar. 2’lik tabandaki rakamlar “0” ve “1” dir.
0 = Kapalı (Off) ve 1 = Açık (On)
Bilgisayarlar her türlü veriyi (yazı, resim, vd.) 0 ve
1’lerden oluşan kodlar halinde işler ve saklarlar. Ayrıca
veri iletiminde de aynı yöntemi kullanırlar.
Bu kodlar ASCII kodları olarak adlandırılır.
0 ve 1’den oluşan kodların her basamağına “bit” adı
verilmektedir.
8 bit’ten oluşan yapıya “Byte” adı verilir.
9
Bilgisayar Birimleri
A
Kapasitelere Güncel Örnekler Verelim
 Bir elektronik posta mesajı eğer resim vb. ek içermiyorsa yaklaşık:
2 ila 3 KB arası boyuta sahiptir.
 Bir elektronik posta mesajı ile ek olarak gönderilmiş karikatür
ortalama:
300 KB boyuta sahiptir.
 Download edilmiş (indirilmiş) MP3 formatındaki bir şarkı yaklaşık
3 – 4 MB boyuta sahiptir.
 Download edilmiş (indirilmiş) AVI formatındaki bir film yaklaşık
700 MB boyuta sahiptir.
 Kiralayıp evde izlediğimiz bir DVD film yaklaşık
8 – 9 GB boyuta sahiptir.
(65) 10 = (01000001) 2
bit
01000001
1 Byte = 1 Karakter
10
8 b (bit) = 1 B (Byte)
1024 B = 1 KB (Kilo Byte)
1024 KB = 1 MB (Mega Byte)
1024 MB = 1 GB (Giga Byte)
1024 GB = 1 TB (Tera Byte)
1024 TB = 1PB (Peta Byte)
11
12
2
10/20/2015
BİLGİSAYARIN TARİHİ
Veri İletim Hızı



Bilgisayar birimleri arasında ve ağı oluşturan cihazlar
arasındaki veri iletim hız birimi de bit’ler ile ifade edilir.
Bu birim “bps” bit per second’dır. Yani saniyede iletilen
bit sayısıdır.
Hız oranı yükseldikçe:
 Kbps (Kilo bit per second)
 Mbps (Mega bit per second)
 Gbps (Giga bit per second) ifadeleri kullanılır.
13
eniac
14
ordvac1
15
brlescII1
16
vax780
17
18
3
10/20/2015
BİLGİSAYARLARIN TÜRLERİ
BİLGİSAYARIN TARİHİ

İlk Kuşak: Vakum Tüpleri(1942-1956)
ENIAC gibi ilk elektronik bilgisayarlar vakumlu tüp olarak bilinen teknolojiye
dayanmaktadır. Bu kuşakta yazılım diye bir şey yoktu. Teknolojinin çoğu
donanıma dayanıyordu.

İkinci Kuşak: Transistörler(1956-1963)
İkinci kuşak bilgisayarlarda vakum tüplerinin yerine yarı iletken materyallerden
yapılan transistorlar kullanıldı. Bu kuşak yazılım kavramını ortaya çıkarmıştır.

Üçüncü Kuşak: Entegre Devreler (1964-1971)
Bu kuşakta transistörlerden yonga (chip) adı verilen entegre devrelere geçildi.
Yongalar içinde elektronik devreleri içeren küçük kare parçalardır. Genellikle
silikondan ve ileri teknoloji kullanılarak üretilirler.
Dördüncü Kuşak: Mikro Devreler (1971-?)
1970'li yıllarda entegre devreler iyice küçülmeye devam etmiştir. Bu işlem büyük
çapta tümleşme (very large scale entegration) olarak adlandırılmıştır.



Süper Bilgisayarlar
Süper bilgisayarlar önemli kuruluşların elinde bulunan ve özellikle çok büyük
hesaplama işlemlerini yapan bilgisayarlardır. Genellikle uzman kişiler
tarafından programlanan bu bilgisayarlar araştırma işlerinde kullanılır.

Ana Bilgisayarlar
Büyük bilgisayarlar ya da ana bilgisayarlar olarak adlandırabileceğimiz bu
bilgisayarlar özellikle kurumsal alan kullanılır. Ana bilgisayar bir ana
bilgisayar ve ona bağlı istemci bilgisayarlardan oluşan bir bilgisayar ağı
şeklinde çalışırlar. Örneğin bir üniversite içinde kullanılan bilgisayar sistemi.
IBM sistemlerini örnek gösterebiliriz.

Mini Bilgisayarlar
Ana bilgisayarlar ile aynı kapsamda ancak daha küçük olan bilgisayar
sistemleridir.

Kişisel Bilgisayarlar/Mikro Bilgisayarlar
Genelde tek kişi tarafından kullanılırlar. Bu sebepten daha çok “kişisel
bilgisayar” (Personal Computer/PC) olarak adlandırılırlar. Her biçim ve
boyutta üretilirler. Masaüstü bilgisayarlar (desktop computers), dizüstü
bilgisayarlar (laptop computers) gibi...
Beşinci (Ve Gelecek) Kuşak
Beşinci kuşak bilgisayarlar özellikle yeni teknolojilerin kullanıldığı ve buna bağlı
olarak hızlı çalışan ve daha akıllı bilgisayarlar geliştirilecek. Yapay zekaya sahip
olan bu bilgisayarlar yaşamımıza daha çok girecekler.
19
Birinci mikrobilgisayar patlaması
20
İkinci mikrobilgisayar patlaması
1970’li yılların sonlarına doğru, daha mikrobilgisayarların
emekleme çağında bu masa üstü bilgisayarlarına çok
büyük bir rağbet oluştu. Bilgisayar teknolojisinin gerisinde
kalma korkusu ile tüm dünyada birçok firma, çocuklarının
sınıfın önde gelenlerinden biri olmasını isteyen annebabalar ve diğerleri daha bu küçük bilgisayarların
yeteneklerini tam olarak kavramadan milyonlarca
mikrobilgisayar satın aldılar. Ancak sonuç bir felaketti.
Bunların pek azı beklentilerini karşılayabildi. Sonuç
olarak da tüketici mikrobilgisayarlardan biraz soğudu.
1980’lerin sonunda bilgisayarlar daha kullanışlı hale
gelmiş, tüketici bir bilgisayardan ne bekleneceğinin
bilincinde idi. Oluşan bu ikinci mikrobilgisayar patlaması
halen devam etmekte olup, daha uzun seneler de devam
edeceğe benziyor. Yazılımların gelişmesi ve internet
mikrobilgisayar pazarının gelişmesindeki en büyük
etkenlerdir.
21
22
Donanım Aygıtları

BİLGİSAYAR
Donanım
Temel Birimler
Anakart
Cpu
Ram
Harddisk
Floppy
Ekran Kartı
Kasa
Monitör
Klavye+Mouse
Yazılım
Çevre Birimleri
İşletim Sistemleri
Yazıcı
Tarayıcı
Çizici
MS-Dos
Windows
Unix
Linux
Nowel
OS/2
Uygulamalar
Kasa
 Bilgisayarda bulunan hassas donanım
parçalarını koruyan, kızakları, yuvaları,
vida yerleri olan metal muhafazadır.
MS Word
MS Excel
MS Power Point
Muhasebe Programları
Oyunlar
Chat Programları
23
24
4
10/20/2015
KASA
25
26
27
28
29
30
KASA
5
10/20/2015
KASA
31
32
33
34
Güç Kaynağı (Power Supply)
Klavye
Güç Kaynağı (Power Supply)

Bilgisayara güç veren birimdir.

Bilgisayar içindeki bütün parçalara elektrik
verir.

Bilgisayar içinde 5 -12 volt elektrik dolaşır.
Güç kaynağı şebekeden gelen elektriği bu
seviyelere düşürür.
Mouse
USB
Seri
Port
Paralel
Port
Hoparlör
Mikrofon
JoyStick
35
36
Monitör
6
10/20/2015

Seri port (Modem, Fare,...) – COM1, COM2

Paralel port (Yazıcı) – LPT1, LPT2





en yavaş
Kasa içerisinde yer alan unsurlar
daha hızlı
USB (digital kameralar, taşınabilir bellekler)
e-Sata
HDMI
37

Anakart

Disket, CD, DVD sürücü

Bellek (RAM)

İşlemci

Ekran kartı

Sabit disk
38
ANA KART

Bilgisayarın elektronik parçalarının tümünün
takıldığı, bağlandığı, fiberglasdan yapılmış
büyük bir baskılı devredir.
39
41
40
Güney Köprüsü
Kuzey Köprüsü
PCI
USB
ISA
IDE
AGP
CPU
RAM
42
7
10/20/2015
ISA,PCI,PCI EXPRESS,AGP
VERİ YOLLARI
43
44
PCI EXPRESS
PORTLAR VE KONNEKTÖRLER
45
46
47
48
8
10/20/2015
SATA KONNEKTÖRLERİ
49
50
51
52
53
54
FAN KONNEKTÖRLERİ
9
10/20/2015
ATX Güç Kablosu
ATX güç kablosu,
güç kaynağından
çıkar ve ATX
anakartlardaki güç
yuvalarına takılır.
ATX GÜÇ KAYNAKLARI
Bir diğer güç
kablosu ise, AT güç
kablosudur
55
56
BIOS VE BIOS PİLİ (CMOS)
57
58
ANAKART BOYUTLARI
59
60
10
10/20/2015
ATX
MİCRO ATX
61
Disket Sürücü (Floppy Drive)
62
Disket Sürücü (Floppy Drive)

DİSKET (Floppy Disk Driver)

Daha az bilgi tutar. (1,44 MB)

Çabuk bozulur.

Taşınabilir.
63
CD-DVD Sürücü & Yazıcı

Veri depolamak için kullanılan yan bellek
birimidir.

Disketlere göre kapasiteleri çok yüksektir.

8x, 16x, 24x, 50x, 52x, vs..
64
CD-DVD Sürücü & Yazıcı
Bu hızlar CD-ROM sürücünün okuma ya da yazma
hızıyla ilgilidir.
Bir CD
üzerindeki spiral
açıldığında
yaklaşık 5 km lik
bir uzunluğa
erişilir.
65
66
Cd rom sürücülerdeki x değeri 150 kb/s dir.Ancak Dvd romlarındaki x
değeri 1.352 kb/s dir.Yani 12xlik bir Dvd rom sürücünün teorik olarak
ulaşabileceği maksimum hız 16.224 kb/s dir.
11
10/20/2015
CD-DVD Sürücü & Yazıcı
BELLEKLER
•CD yazıcılar standart CD sürücülerden farklıdır, çünkü
özel bir lazer ışını ile çalışırlar.
•Bu lazer, cd-r diskler üzerindeki kimyasal madde
tabakasına verileri yakarak yazar.
67
68
Bellek (RAM)
Bellek (RAM)

RAM (Random Access Memory-Rasgele erişimli bellek) veya
“ana bellek” olarak geçer.

Bilgisayarımızın işlemcisi çok hızlıdır; ancak işlemcinin, ihtiyaç
duyduğu bilgileri çok hızlı bir biçimde ona iletebilecek bir bilgi
depolama alanına, kısacası bir belleğe ihtiyacı vardır.

İşte RAM, böyle bir bellek türüdür. Üzerine yüklenen bilgiler
geçicidir, yani bilgisayar kapatıldığında kaybolur.

Yani bilgilerin CPU tarafından işlenmesi için geçici olarak
saklandığı ortamdır.

64 MB, 128 MB, 256 MB, 512 MB, 1 GB, 2 GB, 4 GB, 8 GB vs..
69
70
BELLEĞİN BİLGİSAYARDAKİ ROLÜ

Bilgisayar RAM'i geçici uygulamaları ve çalışma
sırasında kullanılması gereken geçici verileri
depolamak için kullanır.

Bu sayede işlemci (CPU), işlem yaparken ihtiyaç
duyduğu bellek üzerindeki verilere
İşlemci her saniyede milyonlarca hatta
milyarlarca komut işleyebilir. Sabit disk ise
işlemcinin hızına yetişemez.
 Bu
sorunu ortadan kaldırmak için
programlar sabit diskten alınarak RAM’a
yüklenir. RAM’dan de işlemciye aktarılır.

kolayca
ulaşır.
71
72
12
10/20/2015
Bir program RAM ‘a yüklendiğinde ve
işlemci istenen emri yerine getirdiğinde
buna program çalışıyor denir.
 RAM ile işlemci arasındaki veri akışı tek
yönlü
değildir.
İşlemcinin
işlemler
sonucunda ürettiği veriler işlemciden Ram’a
oradan da sabit diske alınarak sabit diskte
tutulur.


Programların Sabit diskten RAM’a
oradanda işlemciye alınması ve İşlemcinin
üretip sonuçların RAM’a oradanda sabit
diske alınması
SABİT
DİSK
RAM
İŞLEMCİ
73
74
BELLEK ÇEŞİTLERİ
1)RAM BELLEK (Random Access Memory)
 Sram
 Dram

Teknik olarak bellek, herhangi bir
şekilde elektriksel verinin depolanması
işlemidir fakat günümüzde hızlı ve
geçici
depolama
anlamında
kullanılmaktadır.
 Eğer bilgisayarınızın işlemcisi devamlı
olarak sabit diskinize erişmek zorunda
kalsaydı çalışma performansı ciddi bir
şekilde düşerdi.


2)ROM BELLEK (Read Only Mermory)
Rom
 Prom
 Eprom
 EEprom
 Flash


75
76
RAM(Random Access Memory:Rasgele
Erişimli Bellek)


RAM’lar
bilgisayarın
çalışma
esnasında
kullanılan en önemli iki birim olan işlemci ve
depolama
ünitelerinin
uyum
içerisinde
çalışmasını sağlayan birimdir.
Bu belleklere rasgele erişimli denmesinin asıl
sebebi herhangi bir hücresinde bulunan bilgiye
doğrudan erişim imkanının olmasıdır.
77

RAM, bilgisayarlardaki CD-ROM, disket
sürücü veya sabit disk gibi depolama
birimlerinden daha hızlıdır. Bilgisayar,
çalıştığı sürece RAM faaliyetini devam
ettirir; bilgisayar kapandığı zaman ise
RAM'de o an depolanmış olan veriler
silinir.
78
13
10/20/2015
Dram(Dinamic Random Access
Memory:Dinamik Rasgele Erişimli Bellek)
Bu yüzden depolama hücrelerinin her
saniyede yüzlerce kez ya da her bir kaç
ms’de bir tazelenmesi yani elektronik
yüklerle yeniden yüklenmesi gerekir.
 Dram’lar isimlerini bu tazeleme işleminden
almışlardır.

Dram bilgisayarlarda anabellek olarak
kullandığımız bellek modelidir.
 Bu tür hafızalar veriyi tutabilmek için
elektrik akımına ihtiyaç duyarlar.

79
80
Sram(Static Random Access
Memory:Statik Rasgele Erşimli Bellek)

DRAM’LARIN ÇEKİCİ GELMESİNİN ÇEŞİTLİ
NEDENLERİ VARDIR.BUNLARIN
BAŞLICALARI;
DÜŞÜK GÜÇ TÜKETİMİ VE EKONOMİ’DİR.

Sram’ lere statik denmesinin sebebi dram’lerin
tazeleme işlemlerine ihtiyaç duymamasıdır.
Çünkü elektronik yükü DRAM'daki gibi orijinal
konumunda tutan bir depolama hücresi esasına
dayanmayıp, akımın belli bir yönde sürekli
taşınması prensibine göre çalışırlar.
81
82
SRAM Chiplerinin Çeşitleri :
SRAM'ler genellikle sadece ön hafıza
(cache) olarak kullanılır. Bunun altında
iki temel sebep yatar:
 SRAM'ler DRAM'lerden daha hızlıdır.
 SRAM'lerin üretim maliyetlerinin
DRAM'lerinkine oranla çok daha yüksek
olması.

83
WRAM (Windows RAM): WRAM, bellek
bloklarının sadece birkaç komutla daha
kolay bir şekilde adreslenmesine izin verir.
 VRAM (Video RAM): Bu RAM ekran
kartları için düzenlenmiştir.

84
14
10/20/2015
ROM(Read Only Memory:Sadece
okunabilir Bellek)
Rom
Sadece okunabilir bellek türleridir.
 Üzerinde üretici firmanın yüklemiş olduğu
yazılım bulunur.
 Sadece bilgisayarlarda değil bir çok
elektronik cihazla birlikte de özel bir takım
işlevleri yerine getirmek amacıyla kullanılır.


ROM üzerindeki bilgiler hiçbir yol ile
değiştirilemez veya silinemez. ROM birimine bilgi
kalıcı olarak yerleştirilmiştir ve içerik kesinlikle
değiştirilemez. Bilgisayarınızı kapatsanız bile
üzerindeki bilgiler gitmeyecektir.
85
86
ROM'un bilgisayar başlatıldığında yerine
getirdiği görevleri:
PROM

POS (Power On Self Test): Bütün
komutların test edilmesi işlemidir.
 CMOS komutlarına bağlı olarak Setup
komutlarını işletir.
 Donanımla bağlı olan BIOS komutlarını
yerine getirir.
 İşletim sistemini çağıran BOOT komutlarını
yürütür.



PROM’un özellikleri temelde ROM’la aynıdır. Bir
kez programlanır ve bir daha programı
değiştirilemez ya da silinemez.
Ancak PROM’un üstünlüğü yonganın fabrikada
yapılırken programlanmak zorunda olmayışıdır.
Herkes satın alabileceği PROM programlayıcısı
ile amaca göre PROM’a bilgi yazılabilir.
87
EEPROM ( Electrically Erasable Programmable ROM )
EPROM ( Erasable programmable ROM )


88
Eğer ROM üzerinde kullanılan bilginin,
silinip tekrar yazılması gerektiği durumlarda
EPROM kulanılabilir.



Şu anda bilgisayarınızın BIOS'unun kullandığı ROM tipi
EEPROM'dur. EPROM'a benzer olarak EEPROM'da
silinebilir ve yazılabilir.
Adı üzerinde, silme işlemi elektriksel olarak yapılır.
Bir seferde 1 byte veri yazma kapasitesiyle çok yavaş
belleklerdir.
Bu çeşit ROM'lar ultraviyole ışığıyla
silinebilir. Bu sayede ROM'a yazılabilme
özelliği tekrar sağlanır.
89
90
15
10/20/2015
FLASH BELLEK



Flash bellek, güç kesildiğinde
silinmeme, yeniden yazılabilme ve
kararlı bir yapıya sahip olması ile
bellek ve sabit disk özelliklerinin bir
araya geldiği bir üründür.
Flash bellek, elektronik verileri tıpkı
DRAM gibi bellek hücrelerinde
saklar, ancak bir sabit disk gibi
çalışarak güç kesildiğinde içerisinde
ki verilerin silinmemesini sağlar.
Yüksek Hızı, dayanıklılığı ve düşük
güç gereksinimi ile flash bellek pek
çok alanda kullanılmak için idealdir.
İşlemci (CPU)
91
İşlemci (CPU)
İşlemci (CPU)

Merkezi İşlemci Birimi (Central Processing Unit)

PC’nin beynidir. Bilgisayarı yöneten, işlemleri yapan ,
içerisinde milyonlarca tranzistor bulunan elektronik
devredir. Mikroişlemcinin hızı Hertz frekans birimi ile
ölçülür

92
Yapılacak her işleme o karar verir ve bununla ilgili
diğer aygıtları yönlendirir.

İşlemci hızı MHz (MegaHertz) ve GHz (GigaHertz) olarak
ölçülür.

1 MHz = 1.000.000 İşlem/Saniye’dir.



1 MHz hızındaki bir işlemci saniyede 1 milyon işlem yapar.
1 Hertz saniyede 1 darbeye eşittir. Günümüzdeki işlemciler 1
GigaHertz sınırını geçmiştir. Bunun anlamı saniyede 1 milyar
işlemdir
1 GHz = 1000 Mhz
93
94
İşlemcinin Görevi
“İşlemcinin görevi nedir?” diye sorulduğunda
birçok kişi net bir cevap veremese de işlemciyi
bilgisayarın beyni olarak tanımlar. İşlemcinin
anlaşılabilmesi
için
görevini
net
olarak
tanımlamalıyız.
Bugün piyasada çeşitli işlemciler bulunmaktadır. Eğer işlemcinin bilgisayardaki görevini tam
olarak bilmezseniz bu donanımda seçim yapmanız
zorlaşacaktır.
İşlemciler sadece bilgisayarlarda değil, tüm
elektronik sistemlerde bulunur.
95
İŞLEMCİ ÖN YÜZÜ
İŞLEMCİ ARKA YÜZÜ
96
16
10/20/2015
İşlemcinin Yapısı
İşlemcinin yapısında bulunan birimler aşağıda kısaca
açıklanmıştır.
İşlemci mimarisi; işlemcinin işlemleri gerçekleştirme
yöntemi, teknolojisi ve tasarımını ifade eder. Ortak
mimariye sahip olan işlemciler aynı komutları tanımakta ve
aynı yazılımları çalıştırabilmektedirler. Veriler, bilgisayarı
oluşturan çeşitli birimler arasında sürekli olarak taşınır.
İşlemci, giriş birimden aldığı veriyi çıkış birimine
aktarmıştır. İşlemcinin anakartla iletişim kurmasını
sağlayan, toplu iğneye benzeyen uçlara pin denir.
Pin
=
İğne
=
Bağlantı
iğnesi
=
Bacak
=
Ayak
Çekirdek (Core)
Komut çalıştırma işlemlerini yapan bölümdür. Çalıştırma birimi (execution
unit) olarak da bilinir.
ALU (Aritmetik Lojik Unit / Aritmetik Mantık Birimi)
İşlemci tarafından gerçekleştirilecek matematiksel ve mantıksal işlemlerin
yapıldığı bölümdür.
Kontrol Birimi
İşlemciye gönderilen komutların çözülüp (komutun ne anlama geldiğinin
tanımlanması) işletilmesini sağlar. İşlemci içindeki birimlerin ve dışındaki
birimlerin eş zamanlı olarak çalışmasını sağlayan kontrol sinyalleri bu birim
tarafından üretilir.
97
98
Overclock (Hız Aşımı, Hız Aşırtma)
Ön Bellek (Cache)
Sistem belleğinden gelen veriler, çoğunlukla CPU’nun
hızına yetişemezler. Bu problemi çözmek için CPU içinde
yüksek hızlı hafızalar bulunur. Ön bellek çalışmakta olan
programa ait komutların, verilerin geçici olarak saklandığı
yüksek hızlı hafızalardır.
İşlemcinin komutları daha hızlı yüklemesini sağlayan
bu hafıza genellikle L1 (Level1) ve L2 (Level 2) olmak
üzere iki kısımdan oluşur. İşlemci, ihtiyaç duyduğu
komutu ilk önce L1 ön bellekte (L1 ön bellek L2 ön bellekten daha hızlıdır) arar. Eğer işlemcinin aradığı komut
burada yoksa L2 önbelleğe bakar. Eğer burada da yoksa
sırasıyla RAM ve sabit disk üzerindeki sanal hafıza
üzerinde arar. Ön belleklerin kimisi işlemci ile aynı hızda
çalışır.
İşlemci önce üretilir. Sonra işlemci üzerinde çeşitli
testler yapılır. İşlemcinin en tutarlı sonuçlar verdiği hıza,
o işlemcinin hızı denir ve işlemci üzerine bu hız değeri
basılır. Aslında etiketinde 3.2 Ghz yazılı olan bir işlemci
3.4 Ghz veya 3.6 Ghz hızında çalışabilir. Özetle her
işlemcinin iki hız değeri vardır:
İşlemcinin sınır hız değeri,
İkincisi üreticinin riske girmeksizin işlemcinin dengeli
çalışabileceği hızı gösteren hız değeridir.
99
Hız aşımı (Overclock) işlemcinin üreticinin etikette
belirlediği hız değerinden yüksek değerlerde çalıştırılması
işlemidir. Anakartta ayar değişiklikleriyle işlemcinin hızı
artırılabilir. Sistem hızı (FSB), çarpan, voltaj değerlerinde
yapılan değişikliklerle işlemci hızı artırılabilir.
İşlemcilerde hız aşımı gerçekleştirildiğinde, işlemciyle
beraber diğer sistem bileşenlerinin de hızlı çalışması gerekir.
Bu durum donanımların zorlanması ve ömürlerinin kısalması
anlamına gelir.
Hız aşımı işlemiyle işlemci hızı bir noktaya kadar artırılabilir.
Belli bir hız değerinden sonra bilgisayar kilitlenmeleri, hatalar,
hatta işlemci yanmaları gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durum,
yükseltilen hızda işlemcinin kararlı çalışmadığını gösterir. Hız
aşımı yapılmış sistemlerde işlemci daha fazla ısı üreteceğinden
bu durumlarda soğutma daha önem kazanmaktadır.
101
100
Overclock
nasıl
yapılır???
102
17
10/20/2015
103
104
105
106
107
108
18
10/20/2015
109
İşlemcileri Tanıma Yolları
110
İşletim sisteminde bulunan, sistemi oluşturan
bileşenlerle ilgili bilgiler veren programları kullanarak da
işlemci hakkında bilgi alınabilir. Aşağıda resimde Windows
XP’deki Sistem Bilgisi programında işlemci bilgisi
görüntülenmektedir. (Bu programa
Başlat\Programlar\Donatılar\Sistem Araçları\Sistem
Bilgisi yolu izlenerek ulaşılabilir).
Windows’ta
“Bilgisayarım”
simgesine sağ
tıklayarak Özellikler
komutu seçilince
açılan “Sistem
Özellikleri”
penceresinden
işlemci markası,
model ve işlemci hızı
özellikleri
öğrenilebilir.
111
Bir diğer yol, bilgisayar
açılırken siyah ekrana
gelen görüntüden
işlemciyle ilgili bilgileri
okumaktır.
Bir başka yöntem,
donanımlarla ilgili bilgiler
veren programlar
kullanmaktır. İnternetten
bu tür programlar
rahatlıkla bulunabilir.
Everest, CPU-Z, WCPUID
vb. programlarla işlemci
hakkında çeşitli bilgiler
edinilebilir.
112
İşlemci hakkında bilgi edinmenin farklı bir yolu da
bilgisayar kasasını açıp işlemci üzerindeki bilgileri
okumaktır.
İşlemciyle ilgili kimi bilgiler işlemci üzerinden
okunabilir.
113
114
19
10/20/2015
İŞLEMCİ SOĞUTMASI
Soğutucu Malzemeleri
Soğutmanın Önemi
Her elektronik devre elemanı çalışırken ısınır. İşlemciler
gibi yoğun işlem yapan elektronik elemanlarının ise ısınmaları
daha yüksek düzeydedir. Belli değerden sonra yüksek ısı,
işlemciye zarar vermektedir
İşlemciye uygun olmayan soğutucu düzeneğinin seçilmesi
veya soğutucu düzeneğinin yanlış takılması kimi zaman ufak
ısı artışlarına neden olurken, kimi zaman sistem çökmelerine,
kilitlenmelere
hatta
işlemci
yanmalarına
neden
olabilmektedir.
Soğutucu
Soğutucu, işlemcinin üzerine yerleştirilen ve işlemcinin
çekirdeğindeki ısıyı kanatlarına çeken metallerdir. Kimi
soğurucular kalın, kimileri ise ince kanatlara sahiptir.
İnce kanatlı soğutucular daha çok ısı çekerler, fakat daha
pahalıdırlar ve daha kolay kırılabilirler. Soğutucular
alüminyum, bakır metallerinden yapılır. Bakırın ısı iletimi
alüminyumdan daha fazladır.
115
116
İŞLEMCİ SOĞUTUCUSU
Alüminyum soğutucu, merkezi bakır olan alüminyum soğutucu,
bakır soğutucu
117
118
Fanlar
Fanlar bilgisayar sistemlerinde ısınan donanımlar
üzerindeki ısıyı dağıtmak amacıyla kullanılan
pervanelerdir. Fanlarda işlemci üzerine sabitlenmeyi
sağlayan mandal/kilit düzeneği ve kanatları döndürmeye
yarayan motor bulunmaktadır.Soğutucunun üzerine
yerleştirilirler. Farklı boyutlarda üretilirler.
Markadan markaya fiyat değişmekle birlikte genel
olarak büyük olan fanlar, küçük olanlardan daha pahalıdır.
Büyük fanlar, küçük fanlara göre daha fazla hava akışı
sağlar.
119
Bilgisayarda yazı yazma,
internette gezinme vb.
programlar kullanırken
işlemci fazla
zorlanmadığından fazla ısı
üretmez. Dolayısıyla fan
yavaş döner ve az gürültü
çıkarır.
Fakat bilgisayarı zorlayan
uygulamalarda işlemci, yoğun
çalıştığından ürettiği ısıyı
gidermek için fan daha hızlı
döner ve fazla gürültü çıkar.
120
20
10/20/2015
Termal Macun
İşlemci ve soğutucunun yüzeyleri dümdüz gibi gözükse de
aslında gözle görülemeyecek düzeyde pürüzlere sahiptirler.
Fakat aralarında gözle göremediğimiz mikroskobik düzeyde
boşluklar bulunur. Bu boşluklar havayla doludur. Hava ısı
iletimini gerçekleştirir. Fakat havadan daha iyi ısı iletimini
gerçekleştiren maddeler vardır. İşte bu mantıktan hareketle
termal macun geliştirilmiştir.
Termal macun; işlemcinin üzerine sürülen, ısıyı oldukça
hızlı soğutucuya ileten,üzerinde tutmayan ve bu şekilde
işlemcinin ısısını düşürmeye yarayan bileşiktir. Termal
macun, termal pasta, termal ara yüz materyali, ısı iletici
macun, termal bileşik gibi adlarla da anılır. Genelde beyaz
bir tutkala benzer. İçerdiği maddelere göre farklı
renklerde olabilirler.
121
Farklı markaların termal macunları
Soğutma Çeşitleri
Havayla Soğutma
Havalı soğutma; işlemci üzerinde soğutucu, onun üzerinde de fanın
bulunduğu soğutma düzeneğidir. Günümüzde en yaygın soğutma
türüdür, Havalı soğutmada soğutucu ısıyı emer.
122
EKRAN KARTI
Isı Borulu Soğutma
Bu soğutma sisteminde,işlemcinin ısısı soğutucu vasıtasıyla içinde
özel bir sıvı olan ısı borularına aktarılır. Özel sıvı çok çabuk
buharlaşabilen ve yoğunlaşabilen bir sıvıdır. İşlemci üzerindeki
ısı,soğutucu bloğun içinde bulunan boruların içindeki sıvıyı
buharlaştırır. Buharlaşarak yukarı doğru hareket eden sıvı, ısısını
salarak boruların üst kısmında tekrar yoğunlaşır ve aşağı iner.
Sıvının bu hareketiyle işlemci ısısı işlemciden uzaklaştırılmış olur.
Suyla Soğutma
Su soğutma sistemi; işlemci üzerindeki ısının suya aktarıldığı, suyun
ısısının da radyatör-fan düzeneği vasıtasıyla dağıtıldığı sistemdir.
Su soğutma sistemi hava soğutmalı sistemden daha az gürültü
üretir, fakat su soğutma sistemleri iyi bir hava soğutmalı sistemden
daha pahalıdır.
124
123
Ekran Kartı Nedir?
Ekran kartı, mikroişlemcide (CPU)
işlenen verileri monitörde
görüntülenmesini sağlayan sinyallere
dönüştüren bir genişleme kartıdır.
 Ekran kartları bilgisayar sistemine
anakart üzerinde bulunan slotlar
(genişleme yuvaları) ile bağlanırlar.

125
126
21
10/20/2015
Eski ve Yeni Ekran Kartı
İşleyişleri
VIDEO–IN, VGA-OUT, DVI-OUT
Geleneksel ekran kartları bilgileri, sistem
belleğinden kendi belleğine alıp monitöre
göndermekteydi.
Günümüzdeki ekran kartları ise görüntülenecek
bilgileri
işleyebilecek
hızlandırıcılar
bulundurduğundan mikroişlemcinin yükünü önemli
bir ölçüde hafifletmektedir.
DVI-OUT:
LCD, Plazma
VGA – OUT: Monitör, Projeksiyon
VIDEO – IN: TV, Video, VCD,
DVD
127
128
GÖRÜNTÜ KALİTESİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
Ekran Kartı Çıkış Bağlantıları
VGA-OUT: CRT monitörlerin ve projeksiyon
aygıtlarının bağlandığı ve bu aygıtlara
görüntü aktarıldığı çıkış portudur.
 DVI-OUT: Dijital cihazlara ve LCD ekranlara
görüntü aktaran çıkış portudur.
 VİDEO-IN/OUT:
Televizyon, video, VCD
player, DVD gibi aygıtlardan görüntü alan
veya aktaran porttur.


Bilgisayarlarda görüntü kalitesi hem ekran
kartına hem de monitöre bağlıdır. Ekran
kartının kalitesini ise fiziksel yapısı,
kullandığı slot ve arayüz çeşidi (CGA,
VGA, SVGA) belirtmektedir.
129
130
Ekran Kartının Bilgisayarda
Kullandığı Bileşenler
Ekran kartı bilgisayar sisteminin 4 bileşeni kullanır.
 1. Anakart; ekran kartına veri için bağlantı ve
enerji sağlar
 2. Mikroişlemci; Her bir pikselle ne yapacağı
kararını verir.
 3. Bellek; Ekran kartına gönderilecek bilgileri
geçici olarak tutar.
 4. Monitör; Ekran kartında gelen bilgileri
görüntüler
131
Ekran Kartının Yapısı
132
132
22
10/20/2015
Ekran Kartının Yapısı
1. Grafik İşlemcisi (GPU)
Grafik işlemcisi görüntü hesaplamalarını ve
görüntü işlemlerini ekran kartında gerçekleştiren
bir yongadır. Günümüz ekran kartlarındaki grafik
işlemciler, işlemciye yük bindirmeden görüntü
işlemleri
çok
başarılı
bir
şekilde
gerçekleştirmektedir. Grafik işlemcileri GPU
(Graphics Processing Unit - Grafik İşlemci Birimi)
adıyla adlandırılmaktadır.
134
133
Ekran Kartının Yapısı
Ekran Kartının Yapısı
2. Görüntü Belleği (Video RAM)
 Görüntü ile ilgili hesaplamaların tutulduğu bellektir.
 Bilgisayar sistemindeki ana bellek gibi çalışır.
 Görüntü belleği bilgileri grafik işlemcisinden alır ve
bunları saklar.
 Görüntü
belleğinin büyüklüğü ekran kartının
performansıyla
doğru
orantılıdır.
Yüksek
çözünürlükle kaliteli görüntü alabilmek için görüntü
belleği kapasitesinin büyük olması gerekir.
3. Dijital Analog Çevirici (RAMDAC)
 Ekran kartının görüntü belleğindeki dijital
(sayısal) verileri monitörde görüntülenecek
analog sinyallere dönüştürerek ekran kartının
monitör çıkışına gönderir.

RAMDAC ekran kartı görüntü belleğini her
saniye belirli sayıda tarayıp verileri alıp analog
sinyallere
dönüştürüp
monitöre
aktarır.
RAMDAC’in verileri dönüştürme ve aktarma
hızı, ekran tazelenme hızını belirler. Bu hız Hz
cinsinden ölçülür.
135
Ekran Kartının Yapısı


136
Ekran Kartının Yapısı
Örneğin monitörün ekran tazeleme hızı 75 Hz
olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 75 defa
yenilenir.
LCD
ekranlar
dijital
sinyalleri
görüntülediklerinden, ekran kartının görüntü
belleğindeki görüntülenecek veriler RAMDAC’e
gitmeden direkt ekran kartının DVI (Digital Visual
Interface) çıkışına aktarılır.
137
4. Video BIOS
 Video BIOS, ekran kartı içindeki tüm veri
akışını düzenler ve ekran kartı bileşenleri
arasındaki koordinasyonu sağlar. Bu
işlemleri yapabilmesi için için video bios
içinde bir yazılım vardır.
138
23
10/20/2015
Ekran Kartının Çalışması
Adım Adım Ekran Kartının Çalışması
1. Adım : CPU verileri işleyip Anakart ile Ekran kartının görüntü
belleğine aktarır
2. Adım: Görüntü işlemcisi görüntü belleğindeki verileri işler ve görüntü
hesaplamalarını yaptıktan sonra görüntü belleğine gönderir.
3. Adım: Veriler buradan RAMDAC birimine gider.
4. Adım: Görüntü belleğindeki bilgiler RAMDAC’a aktarıldıktan sonra bu
bellek boşalır.
5. Adım: Boşalan belleğe görüntü işlemcisi tekrar veri iletir. RAMDAC bu
dijital verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürüp
ekran kartının çıkışına gönderir.
139
140
141
142
Soğutuculu Ekran Kartları
FAN
Soğutucu
Ekran Kartının Özellikleri
A. Çözünürlük(Resolution)



143
Görüntü üzerinde her rengi oluşturmak için kontrol
edilebilecek noktaya piksel denir.
Çözünürlük ise ekranda görünen piksel sayısıdır.
Çözünürlük 800x 600 ise yatayda 800, düşeyde 600
piksel olduğunu gösterir. Çözünürlük artarsa görüntü
kalitesi de artar.
144
24
10/20/2015
Ekran Kartının Özellikleri
Ekran Kartının Özellikleri
B. Renk Derinliği
 Renk derinliği bir pikselin alacağı renk miktarıdır. Renk
derinliği artarsa her pikselin alabileceği renk sayısı da
artar. Piksellerin renk çeşitliliğinin artması görüntünün
gerçeğe yakın olmasını sağlar. Piksellerdeki renkler
kırmızı, yeşil mavi (RGB) renklerinin karışımından oluşur.

C. Ekran Kartı Tazelenme Hızı
Bir ekran kartında, ekran kartı belleğinin (video belleği) içeriğini
okumaktan sorumlu aygıt RAMDAC'tir. RAMDAC bir dijital analog
çeviricidir. Bellekteki sayısal verileri (1 ve 0'lardan oluşan veriler)
okuyup monitörün görüntüleyebileceği analog video sinyallerine
dönüştürür.

Renk derinliği arttıkça piksellerdeki veri miktarı da artar.
Bu artış ekran kartı görüntü işlemcisinin işleyeceği veri
miktarını da artırır ve daha fazla görüntü belleğine ihtiyaç
duyulur.

RAMDAC’in veriyi dönüştürmesi ve aktarması tazeleme hızını
belirlemektedir. Bir ekran kartının tazelenme hızı, RAMDAC’in
görüntü sinyallerini saniyede kaç kere monitöre göndereceğini
belirlemektedir. Bu aynı zamanda monitörün de tazelenme hızıdır.
Tazeleme hızı düşük olursa görüntüde titreşime neden olur.

Ekran kartı tazelenme hız birimi Hz (hertz)‘dir.
145
Ekran Kartı Çeşitleri
146
Konumlarına Göre Ekran Kartları

1. Veriyolu Standardına Göre
 ISA
 PCI
 AGP
 PCI Express

On-board ekran kartları: bazı firmalar ekran kartını ana
kartla bütünleşik üretir. Bu kartlarda genelde 3 boyutlu
görüntü performansı kötüdür. İhtiyaç duyduğu hafıza
yükünü sistem hafızasından alır.
Harici ekran kartları: 3 boyutlu oyunların geliştirilmesiyle
yüksek performanslı ekran kartlarına ihtiyaç duyuldu.
Kendi hafıza birimine, işlemcisine ve fanını sahip kartlar
üretilmeye başladı. Oyun oynamak ya da mimarlık ve
mühendislik projelerinin çizimi için ayrı bir ekran kartı
almak daha uygundur.
147
148
Ekran kartı çıkışları
Ekran kartı çıkışları
Ekran kartı bilgisayarınıza takılı olduğunda
sadece kasanın arkasından görünür. Bu bölgeye
ekrandan
gelen
kabloluyu
takabilirsiniz.
Günümüzde pek çok ekran kartı birden fazla çıkış
imkanı sunuyor böylece birden fazla ekranı aynı
anda kullanabiliyorsunuz. Ekran çıkışlarının hem
sayısal hem de analog olarak birkaç çeşidi vardır
ancak son zamanlarda sayısal çıkışlar artık iyice
yaygın hale geldiler.
149
150
25
10/20/2015
Vga cıkışları:
Dvı çıkışları:


Analog ekran çıkışı 15
adet iğnesi ve mavi
rengiyle tanınabilir
Bu çıkış ürünün
kalitesine göre
değişebilen analog
ekran sinyalini iletir.
Pahalı ekran kartları
yüksek çözünürlükleri
destekleyebilen
ekranlarda
kullanılabilmesi için
temiz sinyaller
gönderebilmelidirler.


DVI çıkış, LCD
ekranların standart
sayısal çıkış
arabirimidir
Yüksek seviye ekran
kartlarının hepsi iki adet
DVI çıkışı sunuyor, bu
sayede Windows
masaüstünüzü iki
ekrana
genişletebiliyorsunuz.
151
152
4. Ekran Kartı Hızlandırıcı Portları
(AGP 2x, 4x, 8x)
HDMI



AGP; hızlandırılmış grafik portu anlamına gelen,
sadece ekran kartları için kullanılan bir veri yoludur.
AGP veriyolu ekran kartı üzerindeki görüntü belleği
yetersiz
olduğu
zaman
sistem
belleğini
kullanılmaktadır.
AGPportları PCI gibi 32 bit genişliğindedir.
PCI ekran kartları 33 MHz ile çalışırken, en düşük
AGP ekran kartları 66 MHz`te çalıştığından daha
büyük bant genişliğine sahiptirler. 2X, 4X ve 8X
hızlarındaki AGP ekran kartlarındaki bant genişliği 2,
4, 8 katlarına çıkarılmıştır. PCI veriyolundaki bant
genişliği paylaşılır, fakat AGP veriyolundaki bant
genişliğinin tümünü ekran kartı kullanır.
154
153
AGP Slot Ekran Kartı
AGP Slot Ekran Kartları
Grafik İşlemcisi ve
Fan
VGA Monitör
çıkışı
TV/S Video Çıkışı
155
AGP Slot
DVI
Çıkışı
156
26
10/20/2015
5. PCI Express
5. PCI Express
PCI Express ekran kartları AGP ve PCI
ekran kartlarına göre daha büyük bant
genişliğine sahiptir. PCI-E veya PCI-X
olarak kısa isimlendirilir.
 PCI-E çift yönlü veri aktarımı yapar.
PCI-E x1, PCI-E x2, PCI-E x4 olarak
üretilen ekran kartlarının bant genişlikleri 1,
2, 4’ün katları şeklinde artar.

157
158
159
160
ANALOG VE DVI
CIKIŞLARININ
GÖRÜNTÜ
KALİTESİNE
ETKİLERİ:
DÖNÜŞTÜRÜCÜ
1-Analog sinyal çıkış analog girişli LCD’ye
 Bu en kötü durumdur. PC dijital sinyali üretir. Ekran kartı
onu analog sinyale dönüştürür, sonra LCD ekranın içindeki
grafik dönüştürücü devreler bu analog sinyali tekrar dijitale
dönüştürür. Burada iki defa dönüştürme sonucu görüntü
kalitesinde düşme olur. Kalite kaybı farkedilebilir
düzeydedir.
2-Analog çıkış analog girişli CRT monitöre:
 Resim tüplü(CRT) ekran kullanan çoğunluk için tipik
kullanım bu şekildedir. Burada kalite kaybı azdır ve analog
girişli LCD’de olduğuna göre durum daha iyidir. Kalite
kaybının miktarı doğrudan ekran kartı ve monitörün
görüntü kalitelerine bağlıdır.
161
162
27
10/20/2015
4- DVI çıkıştan DVI girişe (Dijitalden dijitale)
3-Analog çıkış DVI girişli LCD’ye
Görüntü kalitesi az daha iyidir. Ancak, yine de
kayıp vardır. Çünkü sinyal yine analoğa
dönüşmektedir. Sonuçta yukarıdaki seçeneğe
benzer. Tek farkı DVI bağlantısı PC nin yerine
LCD tarafında olmasıdır.
Ekran kartının çıkışında VGA’ya (analog) bir
adaptör kablosu takılır. Bu sinyali dijitale
dönüştürerek DVI bağlantısına iletecektir. Özellikle
yüksek çözünürlüklerde yine kalite azalması fark
edilecektir.
Bu en mükemmel ve en ideal durumdur.
Adaptörler veya uyumlandırma düzenekleri
gerekmez. Örneğin ekran kartının DVI
çıkışından bir LCD ekranın DVI girişine
bağlanırsınız. Burada görüntü kalitesinde
hiçbir kayıp olmaz.
163
DVI
164
ATI CrossFire Teknolojisi
VGA
VGA ile DVI ı karşılaştıran bir resim.Resimde
görüldüğü gibi DVI daha kaliteli.
165
CrossFire Teknolojisi nedir?


166
CrossFire nasıl yapılır?
CrossFire, destekleyen bir anakartta iki tane ATI
Radeon
yongalı
ekran
kartının
birlikte
çalıştırılmasıdır.
Yani ATI chipsetli aynı veya farklı modele sahip
iki ekran kartının beraber çalışma mantığıdır.
Burada önemli olan anakartımızın Crossfire
desteğinin bulunup bulunmamasıdır.
167
168

Öncelikle CrossFire destekleyen bir anakartımız olması gerekli.
28
10/20/2015

CrossFire yapacağımız iki adet ekran kartı
Bu anlatımda aynı modele sahip 2 adet Sapphire HD3870 ekran
kartından yararlanacağız

CrossFire Köprüsü
169


Ve son olarak CrossFire güç bağlantılarını yapabilmek üzere
destekleyecek bir Power Supply
171
Power Supply 'ımız CrossFire bağlantısına ait kabloları
bulunduruyor olacağından bu bağlantı kablolarını ekran
kartlarının arka üst kısmındaki 6 iğneli özel güç bağlantısını
yapıyoruz
173
170


Gördüğünüz gibi grafik kartları arasında makul
miktarda (bir yuva kadar) bir boşluk var.
172
En son olarak kartlardan bir tanesinin bir DVI çıkışına
kabloyu bağlıyoruz
174
29
10/20/2015
175
Ekran - Monitor

176
Ekran - Monitor
Mikroişlemcinin
ekran kartı
üzerinden
gönderdiği
sinyalleri gözün
görebileceği
şekilde
görüntüye
dönüştürür.

Bilgisayarın kullanıcının yaptığı işlemleri
görebilmesini sağlayan görsel parçasıdır.

Monitörde hareketli ya da sabit resim olarak
algılananlar aslında tek karelik resimlerdir.

Bu tek karelik resimler satır satır oluşturulmuştur
ve saniyede bir çok kere yenilenirler.
177
MONİTÖR
İlk tüplü tv logie baird tarafından
geliştirildi.
LED ve lazer TV ler
pazara çıktı.
Monitör, görüntü sergilemek için kullanılan elektronik ya da elektromekanik aygıtların genel adıdır. Monitör, başta televizyon ve bilgisayar
olmak üzere birçok elektronik cihazın en önemli çıktı aygıtıdır. Monitör,
plastik bir muhafaza içerisinde gerekli elektronik devreleri, güç
transformatörünü ve resmi oluşturan birimleri içerir.
İlk renkli tv gösterimi yapıldı.
Plazma ekran satışları başladı.
Philips duvara asılan ilk tv yi
tanıttı.
178
ABD de resmen renkli tv denemeleri yapıldı.Türkiye
ise renkli tv ile 1976 da tanıştı.
Fransızlar ilk LCD teknolojisini buldu.
21 inç büyüklüğünde ilk LCD Fijutsi
tarafından üretildi.
Plazma tv seri üretim bandı hizmete girdi.
179
180
30
10/20/2015
Monitörlerle İlgili Temel Kavramlar
Ekranlar bilgisayarın en önemli veri ve görüntü çıkış birimidir. Bilgisayarda
yaptığımız bilgi giriş işlemlerinin sonuçlarını monitörler sayesinde görür ve
inceleriz.
Monitörde hareketli yada sabit olarak algılananlar aslında tek karelik
resimlerdir. Bu tek karelik resimler satır satır oluşturulmuştur ve saniyede
birçok kere yenilenirler. Monitördeki satırları elektron ışınları
oluşturmaktadır.Bu ışınlar monitörün arka kısmındaki tüpten monitörün
yüzeyine kadar gelmekte ve yeşil mavi kırmızı renkte üç ışın oluşturmaktadır.
Monitörler genel olarak yapı bakımından iki kısma ayrılır ;
Katot ışınlı ekran (CRT)
Likit kristal ekran (LCD)
Led ekran
181
BİT
DERİNLİĞİ
RENK SAYISI
Monitörle bilgisayar arasındaki
iletişimi ekran kartı sağlar.
Yani, monitörden çıkan veri
kablosu bilgisayar kasasında
ekran kartına bağlanır.
Monitör ne kadar iyi olursa olsun
eğer ekran kartı monitör kadar iyi
değilse istenilen görüntü kalitesi
elde edilemez. Günümüz ekran
kartları, her türlü monitörün
kullanılmasına
olanak
sağlamaktadır.
182
AÇIKLAMA
Görüntü sadece siyah ve beyaz renkten oluşturulur.
1
2
Ekranda en fazla 256 renk çeşidi oluşturulabilir.
8
16
24
32
256 (VGA)
65,536
(High Color,XGA)
YÜKSEK RENK
Tüm renkleri düşündüğümüzde baştan sona 65536
renkten oluşan oldukça yoğun bir renge sahip olan
bu format 24 bit renk tayfına göre yetersizdir.
16,777,216
GERÇEK RENK
(True Color,
SVGA)
Gözleri doyurucu nitelikte olup tüm renklerin elde
edilmesini sağlayan bir formattır. Yeni nesil renkli
monitörler standart 24 bit VGA konnektörleri ile
satılmaktadır.
16,777,216
(True Color +
AlphaChannel)
Renkler 24 bitle temsil edilir. Yalnız 32-24=8bit
görüntülenen objenin saydamlık bilgisi için
ayrılmaktadır.
Monitör boyutu
Monitörlerin boyutları, amerikan ölçü birimi “inç- inch” ile ifade edilmektedir. Bir
monitörün boyutu sol alt köşesi ile sağ üst köşesinin arasındaki mesafenin
ölçülmesi ile bulunmaktadır. CRT monitörler köşeden köşeye plastik kısımları
dahil ölçülürken, LCD monitörler sadece görünebilir alanından ölçülerek boyutları
belirlenmektedir. Bu nedenle monitörlerin seçilmesinde asıl olanın görünebilir
alanının büyüklüğü olduğu unutulmamalıdır. (1 inç = 2,54 cm’ dir)
183
Yatay
ve
düşey
senkronizasyon pinleri
üzerinden ekranda resim
bilgisinin oluşturulması
için gerekli olan tarama
sinyalleri
gönderilir.
Yatay
ve
düşey
senkronizasyon
yardımıyla ekran, satır
satır düzgün bir şekilde
taranır
ve
istenilen
pikselle renk bilgisi
verilir.
184
a) Gölge maskeli yapı
b) Açık ızgara yapı
Monitör ekran piksel görünümü
Bilgi: Monitörlerde bazı renklerin olmaması veya görüntüde meydana gelen
bozukluklar genellikle monitör konnektör pinlerinin eğilmesinden ya da kablo
kopmalarından meydana gelmektedir. Konnektör pinlerinin kontrol edilerek
tekrar bağlantısının yapılması arızanın düzelmesini sağlayabilir.
185
Nokta aralıkları monitörlerin tipine göre 0.2 ile 0.3 “mm” milimetre arasında
değişmektedir. Monitörler için diğer bir husus ise ekran çözünürlüğüdür
(screen resolution). Ekran çözünürlüğü satır sütun olarak ifade edilmektedir.
Örneğin 1024X768 olarak ayarlanmış bir monitörde her satırda 1024, her sütunda
ise 768 nokta bulunmaktadır. Toplamda ise 1024x768=786432 nokta bulunur. Bir
monitörün maksimum desteklediği ekran çözünürlüğünün bilgisi verilmektedir.
186
31
10/20/2015
CRT (Katot Işın Tüp) Monitörler
Ayrıca sadece çözünürlük,
belirlenmesinde yeterli değildir.
monitör
Katot ışın tüplü monitörler dünyada en çok kullanılan monitör
tipidir. Yavaş yavaş yerini LCD monitörlere bırakmasına rağmen
halen teknolojisinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılmaktadır.
Büyüklüğü monitör kasası içerisinde bulunan görüntünün
oluşturulduğu tüpün yapısından kaynaklanmaktadır.
özelliklerinin
Tazeleme oranıda (Refresh Rate) çözünürlükle birlikte
belirtilen bir özelliktir. “Hz” birimiyle ifade edilen tazeleme
frekansı, bir saniye içerisinde monitörün uygun ve kararlı
olarak ekrana getirebileceği resim sayısını belirler.
Monitörlerin bu özelliği, ekran kartlarının tazeleme frekansı
ile paralellik göstermektedir. Eğer bir ekran kartı monitörün
desteklemediği bir çözünürlük ve tazeleme frekansına
ayarlanırsa monitörde görüntü elde edilemeyecektir.
187
188
CRT Monitörün
Özellikleri ve Çalışma
Prensibi
Bilgisayarlar ilk çıktıkları zamandan bu yana ekranların temel
yapılarında bir değişiklik olmamıştır.Bu ekranların içinde Tv deki gibi
bir trafo ,gerekli ayarların yapılmasını sağlayan bir katot ışını tüpü
vardır.Katot tüpü şeklen bir huniye benzeyen ve içindeki hava
boşaltılmış ,ön yüzeyi fosfor ile kaplanmış bir cam fanustan
ibarettir.Bu tüp üç kısımdan oluşmaktadır ;
CRT monitörlerde görüntü,
tüplerinde bulunan elektron
tabancasından çıkan elektron
huzmesi ile oluşturulmaktadır.
Elektron ışınları gölge
maskesinden geçerek istenilen
rengi oluşturmaktadır. Tüp
üzerinde nokta hangi renkte
gösterilmek isteniyorsa bu
noktaya huzme gönderilir.
Maskeden geçen huzme
kırmızı-yeşil ve mavi renk
veren alüminyumla kaplanmış
fosfor tabakasına çarptırılarak
görüntü elde edilir.
Elektron tabancası ; Ekranda her bir noktayı oluşturacak olan elektronları hızlandırıp
yönlendiren mekanizma
Maske saptırıcı ; Sadece renkli ekranlarda olan ve üç temel rengi içeren bölümdür.
(red-green-blue)
Fosfor Tabakası ; Üzerine çarpan elektronların parlamasını sağlayarak görüntü oluşturur.
189
190
Şekli
incelediğimizde
1
numaralı
kısım
elektron
tabancasıdır. 2 numarada R G ve
B olmak üzere 3 tane elektron
tabancasından çıkan ışınlar
renkli olarak ifade edilmiştir. 2
ile 3 numaralı kısımların
arasında kalan bakır sargılar
saptırma
bobinleridir.
Bu
bobinler birer elektromıknatıstır.
Elektron huzmeleri bu bobinler
sayesinde yönlendirilerek tüm
ekranın
taranması
sağlanmaktadır.
191
192
32
10/20/2015
LCD MONİTÖRLER
LCD monitörler DSTN ve TFT
olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Ucuz olan ve “passive matrix”
teknolojisini kullanan DSTN
(Dual-Scan Twisted Nematic)’ler
çözünürlükleri ve görüş açıları
TFT’lerden düşük olan
monitörlerdir. Bu monitörler
genelde dizüstü bilgisayarlarda
kullanılmaktadır. TFT (Thin Film
Transistor)’ler ise “active matrix”
adı verilen ve görüntüyü daha
parlak ve keskin gösteren bir
teknoloji kullanırlar. TFT’lerde her
piksel bir ya da dört transistör
tarafından kontrol edilir ve bu
sayede flat panel ekranlar arasında
en iyi çözünürlüğü sunarlar.
LCD (Liquid Cyristal Diode) monitörlerde görüntü sıvı
kristal diyotlar yardımıyla sağlanmaktadır. Bu diyotlara
gerilim
uygulandığında,
içlerindeki
moleküllerin
polarizasyonu değişmekte ve beraberinde de diyodun
geçirgenliği değişmektedir. Bu duruma dijital saatlerde de
rastlamaktayız. Normalde şeffaf olan bu diyotlara gerilim
uygulandığında geçirgenliklerini kaybederler ve siyaha
dönerler. Renkli LCD monitörlerde ise çok ufak ve birden
fazla diyot katmanı kullanılarak görüntü alınmaktadır.
193
194
Plazma Monitörler
Plazma Monitörün Özellikleri ve Çalışma Prensibi
Plazma monitörler, görüntü kalitesiyle diğer monitörlerden ayrılan yeni nesil
gelişmiş bir görüntüleme aygıtıdır. Bu monitörler sadece bilgisayara bağlanmak
için üretilmeyip, ayrıca TV yayınlarını ve yüksek yoğunluklu resim bilgisi içeren
sayısal yayınları da görüntüleyebilmesi için tasarlanmıştır. CRT ve LCD
monitörlere göre fiyatı bir hayli yüksek olan bu monitörler, kişisel kullanım için
uygun değildir. Plazma monitörler, ev sinema sistemleri ve organizasyonlar için
sunu gösterimine yönelik üretilmektedir.
Plazma monitörler aynı LCD monitörlerde olduğu gibi piksellerden
oluşmaktadır. Plazma, maddenin iyonize edilmiş gaz hâlidir. Madde
normalde gaz hâlindeyken, eşit miktarda protona (+ değerlikli) ve
elektrona (- değerlikli) sahiptir. Plazma durumunda ise bu denge bozulur
ve elektrikle yüklenmiş atomlar gaz içerisinde gezmeye başlar. Plazma
ortamından elektrik akımı geçtiği sürece negatif yüklü parçacıklar
pozitif yüklü bölgelere, pozitif yüklü parçacıklar negatif yüklü bölgelere
devamlı hareket eder. Bu esnada gezen bu parçacıklar birbirlerine çarpar.
Parçacıkların çarpışması sonucu iyonlarda bulunan elektronlar bir üst
enerji seviyesine geçer. Eski enerji seviyesine dönerken enerjisini ışık
olarak boşaltır. Plazma ortamın bu özelliği kullanılarak plazma
monitörlerde görüntü elde edilir.
195
LED Monitörler



196
LED Monitörler
Led ekran, led ekran için özel üretilmiş kaliteli ledlerin bir
araya gelmesinden oluşmaktadır.
Bu ledler elektronik çipler tarafından kontrol edilirek ışık
gücü azaltılır veya çoğaltılır. Bu sayede her ledden farklı
ışık güçleri elde edilir
Harici bir medya ortamından aktarılan görüntü kontrol
sistemi tarafından işlenerek ekrana aktarılır. Led ekran
teknolojisi temel olarak; led ekranın ilgili noktasında olması
gereken rengin, kontrol sistemi tarafından ilgili noktada yer
alan kırmızı, mavi ve yeşil led'lerin parlaklıkları ayarlanarak
oluşturulması prensibine dayanır.
197
198
33
10/20/2015
MONİTÖRLERİN ÖMRÜ



Her elektronik parçanın bir ömrü olduğu gibi, aldığınız monitörün de ortalama
bir ömrü var. Fakat bu ömür, kullanımdan kullanıma değiştiği gibi öngörülen
bazı değerler vardır.
CRT monitörler için ortalama 10,000 ile 20,000 saat arasında çalışma ömrü,
LCD monitörler için ise 20,000 30,000 saat arasında arka ışık ömrü ön
görülür.
CRT monitörlerin ömürleri genellikle sunulan parlaklık değerinin monitör ilk
üretildiğindeki parlaklık değerine göre %50 oranına göre azalmasına kadar
geçen süre olarak nitelendirilir. Bu rakam genellikle %50 civarındandır. Yani
bir monitör, ilk kullanımdan bu yana parlaklık oranını %50 oranında
kaybettiyse, monitörün ömrünün dolduğu kabul edilir.
Optik Mouse lar
199
200
Optik Mouse lar Tekerli mouse’lardan şu üstünlüklere sahiptir.
Hareketli parça içermediği için aşınma yoktur ve arıza ihtimali
azdır.
Klavye
Mouse’un içerisine pislik girmesi ihtimali yoktur.
Arttırılmış takip çözünürlüğü (görüntüleme ve işleme) daha
hassas cevap verir.

Mouse pad gibi özel yüzeyler gereksinimi yoktur.
1.
2.
3.
Bilgisayara metin girebilmek için en çok
kullanılan aygıt klavyedir. Kullanıcılara, alfabetik
ve
sayısal
tuşlara
basarak
metinleri
girebilmelerini sağlayan klavyeler, üzerlerindeki
harflerin sıralanışına göre üçe ayrılırlar.
Sol baştaki ilk karakteri Q olan ve üzerinde hiç
Türkçe karakter bulundurmayan Q-klavye,
Sağ tarafında Türkçe karakterleri içeren TürkçeQ klavye ve
Sol baştaki ilk karakteri F olan F-Klavye.
201
202
İLK CIKAN HARDİSKLER
Sabit Disk- HARDDISK
203
204
34
10/20/2015
Sabit Disk- HARDDISK



Sabit Disk- HARDDISK
Daha çok bilgi tutar.
80 GB, 120 GB, 160 GB, 200 GB, 250 GB, 500 GB,
1 TB vs..
Sabit diskin hızı  RPM (Repeat Per Minutes Dakikada Dönme Sayısı).


Sabit disk sürücü, verileri bir dizi dönen
magnetik yapraklarda magnetik olarak saklar.
Her magnetik yaprakta okuma ve yazma
işlemini yapan okuma yazma kafası vardır.

Sabit disk, merkezlerinden geçen bir mil
üzerine üst üste yerleştirilmiş plakalara benzer.
Bu plakalar mil ile beraber belirli bir hızda
dönerler ve bu sırada okunurlar veya üzerlerine
yeni bilgiler yazılır.
5400 RPM ve 7200 RPM
205

206
Plakalar
Bilgileri saklamak için kullanılan plakalar
alümünyum, cam gibi manyetik duyarlılığı
olmayan maddelerden yapılır. Plakalarda daha
uygun ısı direnci özellikleri ve daha ince yapıda
kullanılabildiği için temel madde olarak modern
disklerde alüminyum yerine cam kullanılır ve
cama kırılmasını engelleyecek kadar da seramik
karıştırılır. Daha sonra bu plakaların yüzeyleri
manyetik duyarlılığı olan bir filmle kaplanır.
Bir hard diskte birden fazla plaka bulunabilir.
207
208
Bilgiler plakalarda sektörler (sector) ve
izler (track) halinde saklanır. Her sektör
256, 512 gibi belirli bir sayıda byte içerir ve
plaka boyunca yanyana duran bütün
sektörlerin oluşturduğu yapılara da iz
denir.
Diskin kendisi veya işletim sistemi
sektörleri gruplayarak onları cluster denen
yapılar halinde topluca işler.Low level
formatting denen işlemle plakalar üzerinde
sektörler ve izler oluşturulur, bunların
başlangıç ve bitiş noktaları plakalar
üzerinde belirlenir.
209
210
35
10/20/2015
Daha sonra da high level formatting
yapılarak
dosya
depolama
yapıları
oluşturulur ve dosyaların plakalarda
oluşturulan sektörlere ve izlere hangi
düzende yazılacağı belirlenir.
Low ve high level
formatting
işlemleri
sonrasında
plakalar
okuma/yazmaya
hazır
hale
gelir.
Yandaki
şekilde mavi renkle bir
sektör, sarıyla da bir iz
gösteriliyor.
211
Plakalar üzerinde veri
depolanan
noktalar
moleküler
boyutta
olduklarından hard diskin
içindeki bir toz tanesi bile
plakaları çizerek onlara
zarar verebilir. Bunun için
hard
diskler
tozsuz
ortamda
üretilir
ve
üretildikten
sonra
kapatılır. İç basınçla dış
basıncın dengelenmesi
için de çok iyi filtrelenmiş
bir havalandırma deliği
bulunur.
212

213
Okuma/Yazma Kafaları
Bir okuma/yazma
kafasının görevi adından
da anlaşıldığı gibi plaka
üzerinde okuma/yazma
işlemlerini yapmaktır.
214
Aslında bir okuma/yazma kafası yaklaşık 1 mm2
çapındaki minyatür bir elektromıknatıstan başka
bir şey değildir. Aşağıdaki resimde en basit
haliyle bir okuma/yazma kafasını görebilirsiniz.
Kafalar okuma yazma işlemi sırasında plakayla
temas etmezler, dönen plakaların oluşturduğu
hava akımı kafaları plakaların sürekli, bir miktar
yukarısında tutar.
215
216
36
10/20/2015

Kontrol Kartı
Son olarak inceleyeceğimiz kısım ise
kontrol kartı. Bir kontrol kartının diski
kontrol ettiğini söyleyebiliriz. Plakalardaki
sektölerin, izlerin, hatalı sektörlerin ve
landing zone denen bölgenin fiziksel
yerleri kontrol kartına kaydedilir ve kontrol
kartı da kafaları bu bölgelere yönlendirir.
Hard diskler
bilgisayarlarımızla
veriyollarını kullanarak
haberleşirler ve
veriyoluyla hard disk
arasındaki bağlantıyı
kurmak da kontrol
kartının en önemli
görevlerindendir.
217
Bir hard diskin nasıl çalıştığını öğrendikten
sonra,bir hard disk hakkında yorum
yapabilmek için bilmemiz gerekenlere
kısaca bir göz atalım:
218
Bir hard diskin performansını
ölçebilmek için kullandığımız
en önemli kavramlar plakaların
dönüş hızı, erişim süresi ve
veri aktarım hızıdır.

219


- Dönüş Hızı: Plakaların
dönüş hızıdır. Plakalar
masaüstü sistemlerimizde
kullandığımız IDE disklerde
genelde 5400 veya 7200
RPM (Rotates Per Second,
dakikadaki dönüş hızı)
hızında dönerken SCSI
disklerde bu hız 15000
RPM`ye kadar çıkabilir.
220
Hard Disk Arabirim Standartları ve Özellikleri
şunlardır:
- Erişim Süresi: Okuma/yazma kafasının
disk üzerindeki bir noktaya ulaşması için
geçen süredir. Ortalama erişim süresi
modern IDE disklerde 10 ms`nin
altındayken SCSI disklerde daha da
düşüktür.
- Veri Aktarım Hızı: Hard diskin saniyede
aktarabildiği veri miktarıdır. Kullanılan arabirime
ve diskin özelliklerine göre değişir.
221

ST-506 :ST XT (8080-8086) makinelerde
kullanılmış çok eski bir arabirimdir. Çok yavaş
çalışır. Tek disk bağlanabilir.

ESDI (Enhanced Small Device Interface
/Geliştirilmiş küçük aygıt arabirimi) : Sabit disk
arabirim standartlarının ikincisidir. ST-506’ya
göre daha hızlıdır.
222
37
10/20/2015


IDE (Integrated Drive Electronics) : Uzun bir süre
kişisel bilgisayarlarda standart olmuş bir arabirimdir. Bir
kontrolöre 2 disk bağlanmasına izin verir. Ve bu disklerin
büyüklükleri 528 MB ile sınırlıdır.
E-IDE (Enhanced Integrated Drive Electronics) : Şu anda
kişisel bilgisayarlarda sıklıkla bu arabirim kullanılır. IDE
arabiriminin getirdiği sınırlamalar E-IDE ile kalkmıştır. İki
kontrolöre izin veren bu arabirim sayesinde bir bilgisayara
4 tane disk veya cd-rom bağlanabilir. Fast-ATA şeklinde
de tanımlanan bu arabirim ile yeni işletim tipleri (PIO
Modlar) sayesinde daha hızlı diskler kontrol edilebilir.
Sata ve paralel ata kabloları arasındaki farkı çok iyi gösteriyor..
223
224
Kablolarıyla birlikte sata harddiskin
görünümü
Hantal EIDE kablolarını
kullanmak istemeyen
ve anakartında SATA
özelliği bulunan
kullanıcılar bir adaptör
yardımı ile PATA sabit
disklerine SATA veri
kablosu takılabilirler.
225
226
Hard Diskin kasaya bağlantısı

Harddisk nelere dikkat edilmeli?
1-Depolama Kapasitesi
2-Dönüş Hızı
3-İz başına sektör sayısı
4-Erişim süresi
5-Dahili veri transferi
6-Kullanılan arabirim(ATA ,SATA ,..)
227
228
38
10/20/2015
Solid-State Disk (SSD)


Geleneksel sabit disk sürücülerin yerine kullanılması
amaçlanan, NAND flash tabanlı bir depolama
çözümüdür. Samsung tarafından geliştirilen bu teknoloji,
veri
depolama
alanında
yepyeni
bir
dönem
başlatmaktadır.
Bu yeni nesil depolama çözümü; içerisinde hareketli
manyetik disklerin bulunduğu sabit disklere oranla, daha
düşük güç tüketimi, yüksek dayanıklılık, hafiflik ve
performans artışı gibi özelliklere sahiptir.


SSD’nin performansı sıradan sabit disklere göre %150
daha fazladır. Örneğin, veri okuma hızı saniyede 57MB
ve veri yazma hızı saniyede 32MB değerlerindedir, bu da
sabit disklerin iki katından daha fazladır. Diğer bir deyişle
SSD, 1.8 inçlik bir sabit diske göre bilgisayar açılma
süresini yarıya indirmektedir.
Depolama cihazı olan SSD, motor, disk ve okuyucu kafa
gibi hareketli parçalar yoktur. Hareketli parçası olmaması
gürültüsüz çalışmasını sağlar ve çok düşük düzeyde olan
güç tüketimi ısınmasını önler.
229
Solid-State Disk (SSD)
230
Tarayıcı (Scanner)
231
TARAYICILAR
232
TARAYICI ÇEŞİTLERİ
Fotoğraf gazete kupürü gibi resim veya
grafikleri sayısallaştırabilmenizi sağlar
 Resim ışığa duyarlı yarıiletken elemanlar
tarafından taranır
 Bu elemanlardan alınan işaretler RAM’a
yazılacak byte dizileri haline getirilir. Dizi
buradan ekrana aktarılır veya bir dosyaya
saklanır.


233
Kullanım amacına, hassasiyetine ve
profesyonelliğine göre çeşitleri vardır.
234
39
10/20/2015
MASAÜSTÜ (FLATBED) TARAYICILAR
EL TARAYICILARI
Bunlar ev ve ofis kullanıcıları için
tasarlanmış olan kullanımı kolay
tarayıcılardır. Yaygın olarak kullanılan
tarayıcı çeşidi budur.
Taranacak dökümanın üzerinde el ile hareket
ettirilerek tarama işlemini gerçekleştiren
tarayıcılardır. El ile tarama yapıldığı için hassas
ve net sonuçlar elde edilemez. Sadece dizüstü
bilgisayarlar için modelleri mevcuttur.
235
236
YAPRAK BESLEMELİ (SHEET-FED)
TARAYICILAR:
TAMBUR (DRUM) TARAYICILAR
Muazzam boyutlarda ayrıntının elde edilmesi istenen
yayın endüstrisi gibi alanlarda kullanılan ve
Photomultiplier Tube (PT) denen bir teknolojiye
Sahip tarayıcılardır.
Okuma kafası durağandır ve taranacak sayfa besleme
yuvasına verilir. Sayfa hareket ettirilerek tarama işlemi
gerçekleştirilir. Bu durum yazıcıların çalışma yapısına
benzetilebilir.
237
238
Yazılım
(İşletim Sistemleri-Uygulamalar)
Çizici (Plotter)

İşletim Sistemleri
Ms-dos
 Windows
 Unix
 Linux
 Nowel
 OS/2

239
240
40
10/20/2015
Temel İşlevleri
İşletim Sistemi Kavramı
“Kullanıcı arabirimi” tanımlamak,
Sistem açılışını sağlamak,
 Donanımı, kullanıcılar arasında paylaştırmak,
 Kullanıcıların verileri paylaşmasını sağlamak,
 Giriş / çıkış işlemlerini gerçekleştirmek,
 Hataları düzeltmek,
 Programlama arabirimi (API:Application
program interface) sağlamak.


İşletim sistemi, bilgisayar donanımı ile kullanıcı programları
arasında yer alarak kullanıcıların bilgisayar sisteminden
kolayca yararlanabilmelerini sağlayan hizmet yazılımı
olarak tanımlanır.
Kullanıcı ile bilgisayar donanımı arasında bağlantıyı
sağlayan özel bir yazılımdır.
241
242
İşletim Sistemleri
İşletim Sistemi ve Bilgisayar

UNIX türevleri (Solaris, UnixWare,
BSD, Digital Unix, AIX, IRIX, Xenix,
HP-UX ve Linux)

Microsoft’a ait işletim sistemleri (16 Bit
DOS, 32 Bit (Windows 9X) DOS, NT ve
CE)
Novell Netware
 IBM OS/2 Warp

Apple MacOS
 Pardus

243
244
İşletim Sistemleri Arasındaki Farklar
İŞLETİM SİSTEMLERİ ARASINDAKİ
FARKLAR
Macintosh işletim sistemi
Macintosh, 1984 yılında Apple firması tarafından
üretilmiş bir bilgisayardır ve işletim sistemini de
Apple firması üretmiştir. Grafik kullanıcı arabirimi
olan işletim sistemleri Macintosh’ten esinlenmişlerdir.
En temel özelliği kullanım kolaylığıdır ve fare
kullanımı çok önemlidir.
245
246
41
10/20/2015
İşletim Sistemleri Arasındaki Farklar
İşletim Sistemleri Arasındaki Farklar
Microsoft Windows
OS/2 İşletim sistemi
Kullanıcıya grafik arabirimler ve görsel iletilerle
1987 yılında Microsoft ve IBM tarafından çıkarılmıştır. Grafik
tabanlı olmasından dolayı Windows ve Macintosh’e benzer. 32
bitlik bir işletim sistemidir. Önemli özellikleri arasında MS-Dos ve
Windows’u çalıştırabilmesi,Internet’e bağlanması ve multimedia
desteği sayılabilir. OS/2 altında çalışan uygulama yazılımı
sayısının çok az olması nedeniyle kullanımı yaygın değildir.
yaklaşarak, programları çalıştırmak, komut vermek
gibi klavyeden yazma zorunluluğunu ortadan
kaldıran, Microsoft firmasının geliştirdiği bir işletim
sistemleri ailesidir. İlk Windows 1981 yılında satışa
sunulmuştur.
247
248
İşletim Sistemleri Arasındaki Farklar
İşletim Sistemleri Arasındaki Farklar
Novell Netware
UNIX
Novell Netware bir ağ (network) işletim sistemidir. Bu işletim
sisteminde, bir ana makine vardır. Ağ üzerindeki diğer
bilgisayarlara iş istasyonları adı verilir ve ve her iş istasyonunun
bir takım hakları vardır. Bu hakları, Supervisor denen ağ
üzerindeki tüm haklara sahip olan kullanıcı belirler.
UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı
makinelerden, tek işlemcili basit ve çok ucuz ev
bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde
çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik
koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle
kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla
çok işlemcili sunucularda adeta standart haline
gelmiştir.
249
250
Dosya
Uygulamalar


Ms Word
 Ms Excel
 Muhasebe programları
 Oyunlar
 Program yazma programları
 Chat programları













251


.Exe
.Bat
.Txt
.Bmp
.Jpg
.Gif
.Doc
.Xls
.Ppt
.Mdb
.Zip
.Mp3
.Wav
.Mid
.Mpg
.Avi
Uygulama dosyaları
Toplu iş kütükleri
Metin dosyaları
Resim dosyaları
Resim dosyaları
Resim dosyaları
Microsoft Word dosyaları
Microsoft Excel dosyaları
Microsoft Powerpoint dosyaları
Microsoft Access dosyaları
Sıkıştırılmış dosyalar
Ses dosyaları
Ses dosyaları
Ses dosyaları
Film dosyaları
Film dosyaları
252
42