to view the full-text article in PDF format.

to view the full-text article in PDF format.

ARAÞTIRMA RESEARCH ARTICLE
Süleyman Demirel Üniversitesi Týp
Fakültesi Saðlýk Personelinin
Yatak Ýstirahati ve Yarý Oturur
Pozisyona Dair Bilgi ve Ýnanýþlarý
Dr. Zeynep Dilek Aydýn1 , Dr. Erkan Cüre2
1 Süleyman Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi, Ýç Hastalýklarý AD, Geriatri BD / Isparta
2 Süleyman Demirel Üniversitesi Týp Fakültesi, Ýç Hastalýklarý Ana Bilim Dalý / Isparta
ÖZET
(akut myokard infarktüsü sonrasý, akut bel aðrýsý,
pulmoner tüberküloz ve akut enfeksiyöz hepatit
tedavisi) yatak istirahatinin yeri hakkýnda %7880 oranýnda yanlýþ bilgi-inanýþa sahipti. Yarý
oturur pozisyonun pnömoni engellenmesinde faydalý olduðu %91,4 oranýnda bilinmesine raðmen,
bilinci kapalý hastalarda faydalý olduðunu belirtme oraný %60 idi. Personelin yarýdan fazlasý
yataktan düþmeleri ve dekübit oluþumunu yarý
oturur pozisyonla ilgili potansiyel tehlikeler olarak
algýlamamakta idi.
Yatak istirahatinin olumsuz etkileri birçok organ
sistemini ilgilendirmektedir. Fonksiyonel rezervi
sýnýrda olan yaþlýlarda, bir kaç günlük yatak
istirahati bile uzun süren fonksiyon kýsýtlýlýklarýna
neden olabilir. Buna raðmen, yatak istirahatinin
korunma ya da tedavi amaçlý olarak saðlýk personeli eliyle önerildiði durumlar oldukça sýktýr.
Yatak istirahatinden kaçýnýlamayan durumlarda
bazý tedbirler immobilizasyonun komplikasyonlarýný azaltmaktadýr. Bunlardan yarý oturur pozisyon,
yüksek riskli hastalarda pnömoni engellenmesinde
faydalý, basit ve ucuz bir yöntemdir.
Bu bulgular saðlýk personelinde, yatak istirahatinin bir tedavi olarak yeri ve yarý oturur pozisyonun
etkilerine dair yanlýþ bilgi ve inanýþlarýn yaygýn
olduðunu göstermektedir. Bu eksikliðin giderilmesi
ve daha iyi saðlýk sonuçlarý elde etmeye yönelik
daha iyi bir eðitimin verilmesi için ileri çalýþmalara
ihtiyaç vardýr.
Mayýs-Haziran 2003 tarihlerinde Süleyman Demirel
Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi saðlýk personeli
(n=105) üzerinde anket yöntemi ile yapýlan bu
araþtýrmada, yatak istirahatinin endikasyonlarý ve
yarý oturur pozisyon hakkýnda bilgi ve inanýþlar
deðerlendirilmiþtir.
• Anahtar Kelimeler : Yaþlýlýk, yatak istirahati,
yarý oturur pozisyon, bilgi, inanýþ, koma Nobel
Med 2006; 2(3): 23-27
Hastane saðlýk personeli farklý klinik durumlarda
MEDICUS
NOBEL
NOBEL MEDICUS 06
23
|
CÝLT: 2, SAYI: 3
ABSTRACT
through a questionnaire.
KNOWLEDGE AND BELIEFS OF SÜLEYMAN
DEMÝREL UNIVERSITY HOSPITAL - HEALTH
CARE PERSONNEL ON BED REST AND SEMIRECUMBENT POSITIONING
Most of the interviewed medical staff (78-80%) had
misconceptions about the indications or optimum duration
of bed rest in different clinical conditions (acute myocardial
infarction, low back pain, pulmonary tuberculosis and
acute infectious hepatitis). Though 91.4% of them
thought semi-recumbency was helpful in reducing
pneumonia, only 60% thought that this may work in
unconscious patients. More than half of the medical
staff did not perceive risk of fall and pressure sores
as potential complications of semi-recumbency.
Adverse health effects due to immobilization involve
multiple organ systems. In frail elderly, even few days
of bed rest can have long-lasting functional curtailments.
However medical practitioners frequently recommend
bed rest for a number of clinical conditions. Whenever
bed rest is unavoidable, recommended preventive
measures may reduce the complications of immobility.
Semi-recumbent positioning is a simple and low-cost
measure for preventing pneumonia particularly in high
risk patients.
Our findings show that there is a knowledge deficit
on indications of bed rest and health effects of semirecumbency. Future studies are warranted to address
this deficit and improve education for better health
outcomes.
This study was conducted in May-June 2003 to assess
the knowledge and beliefs of Süleyman Demirel University
Hospital health care personnel on the indications of
bed rest and health effects of semi-recumbent positioning
• Key Words : Elderly, bed rest, semi-recumbency,
knowledge, belief, coma Nobel Med 2006; 2(3): 2327
Giriþ:
önermektedir.6
Saðlýk personelinin yatak istirahati endikasyonlarý
ve yatak istirahatinin kaçýnýlmaz olduðu hastalarda
alýnmasý gereken tedbirlere dair bilgi eksikliði,
immobilizasyonun günlük uygulamalarda ortaya
çýkan tedavisi zor neticelerini artýracaktýr. Özellikle
fonksiyonel rezervi sýnýrda olan yaþlý bireylerde
kýsa süre immobilizasyonun bile olumsuz etkileri
iyi bilinmektedir.1,2 Bununla birlikte, yatak istirahati, korunma ya da tedavi amaçlý olarak, saðlýk
personeli eliyle pek çok klinik durumda hastalara
önerilmektedir. Yatak istirahatinin korunma/tedavi
amaçlý uygulamada etkinliðinin incelendiði randomize kontrollü çalýþmalar, yatak istirahatinin hiçbir klinik durumda anlamlý olumlu etkilerinin
olmadýðýný, önemli kýsmýnda ise belirgin olumsuz
etkileri olduðunu göstermektedir.3
Bu çalýþmada Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ)
Týp Fakültesi Hastanesi personelinin;
1. yatak istirahatinin gerektiði klinik durumlar,
2. yarý-dik oturur pozisyonun seçilmiþ etkileri
konusundaki bilgi ve inanýþlarýný deðerlendirmek
amaçlanmýþtýr.
Yöntem ve Gereç:
2003 yýlý Mayýs ve Haziran aylarýnda ankete katýlmayý
kabul kabul eden 18’i hemþire, 20’si intern ve 67’si
klinik branþlarda çalýþan asistan doktor olmak üzere
toplam 105 SDÜ Týp Fakültesi Hastanesi personeli
ile görüþüldü. Klinik branþlarda çalýþan 67 asistan
doktordan, 21’i iç hastalýklarý asistaný, 28’i iç hastalýklarý
dýþý dahili bilimlerde asistan ve 18’i cerrahi bilimler
asistaný idi. Anketler tek bir araþtýrmacý tarafýndan
yüzyüze görüþme yöntemi ile yapýldý. Ankete katýlanlara 2 ya da 3 cevap seçeneði olan iki grup soru
soruldu. Ýlk gruptaki 3 soruda (Grup A), myokard
infarktüsünden sonra ve akut bel aðrýsýnda yatak
istirahati süresinin ne olmasý gerektiði ve pulmoner
tüberküloz ile akut enfeksiyöz hepatitte yatak
istirahatinin faydalý olup olmadýðý soruldu. Ýkinci
grupta ise (Grup B) yarý oturur pozisyonun olumlu
ya da olumsuz etkileri konusunda 4 önermenin
Yatak istirahatinin kaçýnýlmaz olduðu riskli hastalarda alýnacak tedbirlerden biri pnömoniyi engellemek
amacýyla yatak baþýnýn yükseltilmesidir.4,5 Amerika
Birleþik Devletleri Hastalýk Kontrol Merkezi (Centers
for Disease Control-CDC) saðlýk hizmeti ile iliþkili
bakteriyel pnömoniyi engellemede aspirasyonu
azaltmak için, özellikle yüksek riskli (solunum destek
cihazýnda olan ya da enteral beslenen) hastalarda,
yatak baþýnýn 30-45 derece yüksekte tutulmasýný
MEDICUS
NOBEL
NOBEL MEDICUS 06
24
|
CÝLT: 2, SAYI: 3
Tablo 1:
Farklý Týbbi Durumlarda Yatak Istirahatinin Süresi ve Etkileri Konusunda Anket Cevaplarý (%):
HEMÞÝRE ÝNTERN DOKTOR ÝÇ HASTALIKLARI ÝÇ HASTALIKLARI DIÞI CERRAHÝ TOPLAM
DAHÝLÝ BILIMLER BÝLÝMLER
( n=18 )
(n=20)
(n=21)
(n=28)
(n=18) (n=105)
doðru ya da yanlýþ þeklinde deðerlendirilmesi istendi.
Anket sorularý aþaðýda gösterilmiþtir:
SORU GRUP A
1. Akut myokard infarktüsü (komplikasyonsuz)
sonrasý önerilen yatak istirahatinin süresi
A) 12 saatle sýnýrlandýrýlmalýdýr
B) En az bir hafta olmalýdýr
C) En az iki hafta olmalýdýr
2. Akut sýrt-bel aðrýsý için yatak istirahati
A) En az 2 gün olmalýdýr
B) En az 7 gün olmalýdýr
C) Mümkün olduðu kadar kýsa olmalýdýr.
3. Pulmoner tüberküloz ve akut enfeksiyoz hepatit
tedavisinde yatak istirahatinin
A) Olumlu etkileri aðýr basmaktadýr
B) Olumsuz etkileri aðýr basmaktadýr
AKUT MYOKARD ÝNFARKTÜSÜ SONRASÝ YATAK ÝSTÝRAHATÝ SÜRESÝ
55,0
23,8
10,7
11,1
20,0
35,0
61,9
53,6
55,6
54,3
14 gün
33,3
10,0
14,3
35,7
33,3
25,7
Mümkün olduðu
kadar kýsa
2 gün
7 gün
27,8
15,0
28,6
25,0
11,1
21,9
33,3
35,0
42,9
17,9
38,9
32,4
38,9
50,0
28,6
57,1
50,0
45,7
PULMONER TÜBERKÜLOZ VE AKUT ENFEKSÝYÖZ HEPATÝTTE YATAK ÝSTÝRAHATÝ
Olumlu etkilidir
66,7
65,0
95,2
78,6
83,3
78,1
Olumsuz etkilidir
33,3
35,0
4,8
21,4
16,7
21,9
raný %60 idi. Ayrýca personelin çoðu (>%50) yataktan
düþmeleri ve dekübit oluþumunu yarý oturur pozisyonla
ilgili potansiyel tehlikeler olarak algýlamamaktaydý.
Bu pilot çalýþmanýn en önemli özelliði klasik eðitim
müfredatýnda üzerinde yeterince durulmayan bir
konuda saðlýk personelinin bilgi ve inanýþlarýný deðerlendirmesi ve bu konuda önemli bilgi eksikliklerine dikkat çekmesidir. Çalýþmaya kuvvet veren
diðer bir özellik anketlerin yüzyüze görüþme yöntemi
ile yapýlmýþ olmasý ve olasý yanlýþ anlama ya da
yanýtsýz býrakma ile ilgili veri eksiðinin en aza
indirilmesidir.
Çalýþmanýn bazý kýsýtlýlýklarý vardýr. Öncelikle araþtýrma tek bir üniversite hastanesinde yürütülmüþ ve
sadece çalýþmaya katýlmayý kabul eden personelin
bilgileri alýnabilmiþtir. Çalýþmayý kabul edenlerin
daha iyi bilgi seviyesinde olma ihtimali göz önüne
alýnýrsa, bu sonuçlar olduðundan daha iyimser bir
tablo çizmiþ olabilir. Bununla birlikte çalýþma 2003
yýlýnda gerçekleþtirilmiþ bir çalýþmadýr. Günümüze
deðin olan geliþmeler, saðlýk personelinin bilgi düzeyini deðiþtirmiþ olabilir. Unutulmamalýdýr ki bu
çalýþmadaki bulgular sadece çalýþmanýn yapýldýðý
kurum için geçerli kabul edilebilir. Araþtýrýlan konulardaki bilgi düzeyinin diðer saðlýk kurumlarýnda ne
düzeyde olduðunu anlamak için baþka çalýþmalara
ihtiyaç vardýr. Ayrýca bu çalýþmada personele kýsýtlý
sayýda soru sorulmuþ, immobilizasyonun tedavi olarak
uygulandýðý diðer durumlar ve immobilite sýrasýnda
alýnmasý gereken diðer tedbirler sorgulanmamýþtýr.
Ýlerde yapýlacak daha ayrýntýlý çalýþmalar bu konudaki
eðitim ihtiyacýna daha yoðun olarak dikkat çekmeye
yardýmcý olacaktýr.
Ýstatistiksel Analiz: Basit tanýmlayýcý analizler SPSS
9.0 ile yapýldý. Sonuçlar yüzde olarak verildi.
Sonuçlar:
Tablo 1’de personelin A grubundaki sorulara cevaplarý,
Tablo 2’de B grubundaki sorulara cevaplarý hemþire
ve doktor alt gruplarýna göre gösterilmiþtir.
Tartýþma:
Elde ettiðimiz veriler yatak istirahatinin gerekliliði ya
da süresi hakkýnda saðlýk personelinin büyük çoðunlunun (%78-80) yanlýþ bilgi ve inanýþlarý olduðunu
göstermektedir. Personelin %80’i akut myokard infarktüsünden sonra en az bir hafta, %78,1’i akut bel
aðrýsýnda 2 günden daha uzun yatak istirahatinin
gerektiðini düþünmekte idi. Yine %78,1’lik bir kesim
pulmoner tüberküloz ve akut enfeksiyöz hepatitte
yatak istirahatinin olumlu etkilerinin baskýn olduðunu
düþünmekte idi.
Yatak istirahati insan fizyolojisine aykýrý ve ciddi yan
etkileri olan bir tedavi þekli olup, güncel veriler, süresinin birçok klinik durumun tedavisi ve önlenmesinde mümkün olduðunca kýsa tutulmasýnýn hastalýk
Yarý oturur pozisyonun pnömoni engellenmesinde
faydalý olduðu % 91,4 oranýnda bilinmesine raðmen,
bilinci kapalý hastalarda faydalý olduðunu belirtme o|
0,0
66,7
AKUT BEL AÐRISINDA YATAK ÝSTÝRAHATÝ SÜRESÝ
SORU GRUP B
Ýmmobil hastada yarý-dik oturur pozisyon:
1. Pnömoni ve aspirasyonun engellenmesi açýsýndan
faydalýdýr.
DOÐRU (
) YANLIÞ (
)
2. Bilinci kapalý olan hastada faydasýzdýr.
DOÐRU (
) YANLIÞ (
)
3. Yataktan düþmeleri artýrabileceði için tehlikeli
olabilir.
DOÐRU (
) YANLIÞ (
)
4. Dekübit oluþumu açýsýndan tehlikeli olabilir.
DOÐRU (
) YANLIÞ (
)
NOBEL MEDICUS 06
12 saat
7 gün
CÝLT: 2, SAYI: 3
25
Süleyman Demirel
Üniversitesi Týp
Fakültesi Saðlýk
Personelinin Yatak
Ýstirahati ve Yarý
Oturur Pozisyona Dair
Bilgi ve Ýnanýþlarý
Tablo 2: Ýmmobil Hastada Yarý Oturur Pozisyon Hakkýnda Anket Cevaplarý:
ÖNERÝLEN DÜÞÜNCEYÝ
ONAYLAMA ORANI (%)
HEMÞÝRE
( n=18 )
ÝNTERN DOKTOR
(n=20)
ÝÇ HASTALIKLARI
(n=21)
ÝÇ HASTALIKLARI DIÞI
DAHÝLÝ BÝLÝMLER
(n=28)
CERRAHÝ
BÝLÝMLER TOPLAM
(n=18) (n=105)
Pnömoni ve
aspirasyonun
engellenmesi
açýsýndan faydalýdýr.
83,3
80,0
95,2
96,4
100,0
91,4
Bilinci kapalý olan
hastada faydasýzdýr.
22,2
80,0
60,0
38,1
46,4
27,8
Yataktan düþmeleri
artýrabileceði için
tehlikeli olabilir.
33,3
65,0
52,4
39,3
38,9
45,7
Dekübit oluþumu
açýsýndan tehlikeli
olabilir.
27,8
75,0
61,9
39,3
27,8
46,7
giderek artmýþtýr. Bel aðrýsýnda yatak istirahati önerisi
ve aktivitenin sürdürülmesi konularýnda güncellenerek
yapýlan “Cochrane sistematik derlemeleri”15-20 akut
bel aðrýsýnda yatak istirahati önerisinin, aktif kalma
tavsiyesine göre baþarýsýz bulunduðunu bildirmekte;
bununla birlikte siyatalji tipi bel aðrýlarýnda iki yaklaþým
arasýnda anlamlý fark bulunmadýðý belirtilmektedir.19
Van Tulder ve arkadaþlarýnýn 2006 yýlýnda yayýnlanan
sistematik derleme çalýþmasýnda, akut bel aðrýsýnda
aktivitenin korunmasý hem akut aðrýnýn gerilemesi,
hem de uzun dönemde fonksiyonlarýn korunmasý
açýsýndan baþarýlý bulunmuþtur.20 Uluslararasý çeþitli
kýlavuzlarý özetleyen Koes ve arkadaþlarýnýn çalýþmasýnda ise incelenen kýlavuzlarýn çoðunda yatak istirahati
önerilmemekte; aðýr olgularda ise genellikle 2 günden
kýsa istirahat önerilmektedir.21
gidiþi üzerinde daha faydalý olduðunu göstermektedir.3
1950’li yýllardan itibaren myokard infarktüsü sonrasý
erken mobilizasyonun faydalarý ve immobilitenin
olumsuz etkileri bildirilmiþ olmasýna raðmen, infarktüs sonrasý uzun süren yatak istirahati 1990’lý yýllarda
da rutin olmaya devam etmiþtir.7 Günümüz iç hastalýklarý ders kitaplarýnda, akut myokard infarktüsü
sonrasý komplikasyon geliþmediði sürece yatak istirahati süresinin 12 saatle kýsýtlanmasý, ilk 24 saat
içerisinde hastalarýn yatak kenarýnda ya da bir
sandalyede gözlem altýnda oturmaya, 2. ya da 3.
günde artan sýklýk ve süreyle oda içinde dolaþmaya
yüreklendirilmesi önerilmektedir.8 Amerikan Kardiyoloji
Koleji-Amerikan Kalp Birliði (ACC-AHA) 1999 yýlý
kýlavuzunda akut myokard infarktüsü sonrasý, hemodinamik olarak stabil ve iskemik semptomlarý olmayan hastalarda 12 saat yatak istirahati önerilmekte,
12-24 saatten daha uzun yatak istirahati önerilmemesi gereken bir uygulama olarak yer almaktadýr.9
Bunu izleyen kýlavuzlar da benzer önerileri yinelemiþlerdir.10,11
Pulmoner tüberküloz ve akut enfeksiyöz hepatit tedavisinde de yatak istirahatini deðerlendiren kýsýtlý
sayýdaki çalýþmada yatak istirahatinin olumlu etkileri bulunamamýþtýr.3 Bu hastalarda klinik düzelme
sürecinde evde istirahat önerisi yapýlýrken, bunun
zorunlu yatak istirahati þeklinde olmasýnýn pratik
faydasý olmadýðý akýlda tutulmalýdýr.
Yatak istirahatinin kaçýnýlmaz olduðu durumlarda
bazý basit tedbirler immobilizasyonun olumsuz etkilerini azaltmada faydalý olabilir. Bunlardan biri yatak
baþýnýn yükseltilmesidir. Uzun süre yatan hastalarda
baþ yükseltilmesi pulmoner fonksiyonlarý olumlu
yönde etkilemekte, aspirasyon riskini azaltarak pnömoninin engellenmesine yardýmcý olmaktadýr.22 Bu
müdahale özellikle bilinci kapalý olan,5 solunum
destek cihazýna baðlý olan ve enteral yoldan beslenen
hastalarda faydalýdýr.6 Bununla birlikte yatak baþý
kaldýrýlan hastalarda yataktan düþme ihtimali ve
artmýþ basý yarasý riski bu pozisyonla ilgili potansiyel
tehlikelerdir.23
Anketimizde yer alan myokard infarktüsü sonrasý
yatak istirahati süresini sorgulayan soru, ders kitabý
önerisi (12 saatle sýnýrlandýrýlmýþ yatak istirahati) doðrultusunda hazýrlanmýþ olup, güncel kýlavuzlar doðrultusunda 12-24 saat süre bildiren bir seçeneðin
sunulmuþ olmasý daha uygun olurdu. Bununla birlikte
diðer seçeneklerde verilen 7 ve 14 günden uzun istirahat süreleri kýlavuzlarda önerilen sürelerden çok
daha uzundur. Bu nedenle saðlýk personelinin büyük
çoðunluðunun 7 ve 14 günden uzun yatak istirahati
sürelerini tercih etmiþ olmalarý çarpýcýdýr.
Yurtdýþý literatürde, bel aðrýsý24,25 ve myokard infarktüsü sonrasýnda26,27 yatak istirahati ve mobilizasyona
dair bilgi, tutum ve uygulamalarýn deðerlendirildiði
çalýþmalar bulunmakla birlikte bu çalýþmalarýn sonuçlarý bulgularýmýzla birebir karþýlaþtýrmaya uygun
deðildir. Bu çalýþmalarda, araþtýrmanýn konu ile ilgili
tedavi/yaklaþým kýlavuzlarýnýn uygulandýðý kurumlarda
yapýlmýþ olmasý,27 sorgulanan konu üzerinde özelleþmiþ
bir bilim dalýnda çalýþmak25 ve çalýþma kurumunda
daha önce bu konularda verilen eðitim,25 daha doðru
bilgi ve tutumlarýn sergilenmesi ile iliþkili olabilir.
Akut bel aðrýsýnda tedavi rehberleri yatak istirahatinin
sýnýrlandýrýlmasýný ve mümkün olan en kýsa sürede
olaðan fizik aktivite düzeyine dönüþü önermektedir.12,13
Çalýþmamýzýn yapýldýðý 2003 yýlý öncesinde yayýnlanmýþ
yurtiçi ve yurtdýþý yayýnlarda da benzer önerilerde
bulunulmakla birlikte,12,14-17 bu konuda bilgi birikimi
Yoðun bakým personeli üzerinde yapýlan bir çalýþmada, yarý oturur pozisyonun yatar pozisyona göre
ventilatörle iliþkili pnömoni riskini azalttýðý yoðun
bakým ve beslenme uzmanlarý tarafýndan iyi bilinmekle
beraber, eðitimi devam eden hekim ve diðer saðlýk
MEDICUS
NOBEL
NOBEL MEDICUS 06
26
|
CÝLT: 2, SAYI: 3
tedbirlerdir. Ýmmobilizasyonla ilgili engellenebilir
komplikasyonlarýn azaltýlmasý ve saðlýk ölçütlerinde
iyileþmenin saðlanmasý açýsýndan saðlýk personelinde
gözlenen bilgi eksikliðinin giderilmesi ilk aþama
olmalýdýr.
personelinin çoðunluðunun bilgi eksikliði olduðu
görülmüþtür.23 Ýlginç olarak bizim çalýþmamýzda
eðitim alan doktorlar ve hemþirelerin büyük çoðunluðu
(>%90) bu pozisyonun pnömoni engellenmesinde
faydalý olduðunu belirtmesine raðmen, “bilinci kapalý
hastada bu pozisyon faydalý mýdýr?” sorusuna doðru
yanýt oraný %60’a düþmüþtür.
Sonuç olarak, elde ettiðimiz veriler saðlýk personelinde
hem yatak istirahatinin endikasyonlarý hem de yarý
oturur pozisyonun olumlu ve olumsuz etkilerine
dair yanlýþ bilgi ve inanýþlarýn yaygýn olduðunu
göstermektedir. Bu konularda daha yoðun eðitim
çabalarýna ihtiyaç vardýr ve özellikle yaþlý saðlýðý ile
ilgilenenler olmak üzere, tüm eðiticilere önemli
görevler düþmektedir.
Ýmmobilizasyondan kaçýnma ve kaçýnýlamadýðý
durumlarda alýnacak ilaç-dýþý tedbirler, saðlýk eðitim
programlarýnda yeterli aðýrlýkta deðildir. Kanýta dayalý
güncel bilgilerin saðlýk personeline iletilmesi ve bu
bilgiler ýþýðýnda gereken uygulama deðiþiklikleri için
yaptýrým getirilmesi nispeten kolay ve maliyeti düþük
ÝLETÝÞÝM ÝÇÝN: Dr. Z. Dilek Aydýn, Süleyman Demirel Ün. Týp Fak., Ýç Hastalýklarý Ana Bilim Dalý / Isparta, [email protected]
GÖNDERÝLDÝÐÝ TARÝH: 17 / 04 / 2006
•
KABUL TARÝHÝ: 18 / 09 / 2006
13 Philadelphia Panel. Philadelphia Panel evidence-based clinical
practice guidelines on selected rehabilitation interventions for
low back pain. Phys Ther 2001; 81: 1641-1674.
14 Akarýrmak Ü. Bel aðrýlarýnýn tedavisinde fizik tedavi ve rehabilitasyon
yöntemleri. Ý.Ü. Cerrahpaþa Týp Fakültesi Sürekli Týp Eðitimi
Etkinlikleri. Baþ, Boyun, Bel Aðrýlarý. Sempozyum Dizisi No:30.
2002: 181-189.
15 Hagen KB, Hilde G, Jamtvedt G, Winnem MF. The Cochrane
review of bed rest for acute low back pain and sciatica. Spine
2000; 25: 2932-2939.
16 Hagen KB, Hilde G, Jamtvedt G, Winnem MF. The cochrane
review of advice to stay active as a single treatment for low
back pain and sciatica. Spine 2002; 27: 1736-1741.
17 Hilde G, Hagen KB, Jamtvedt G, Winnem M. Advice to stay active
as a single treatment for low back pain and sciatica. Cochrane
Database Syst Rev 2002; (2): CD003632.
18 Hagen KB, Hilde G, Jamtvedt G, Winnem M. Bed rest for acute
low-back pain and sciatica. Cochrane Database Syst Rev 2004;
(4): CD001254.
19 Hagen KB, Jamtvedt G, Hilde G, Winnem MF. The updated
cochrane review of bed rest for low back pain and sciatica.
Spine 2005; 30: 542-546.
20 van Tulder MW, Koes B, Malmivaara A. Outcome of non-invasive
treatment modalities on back pain: an evidence-based review.
Eur Spine J 2006; 15 Suppl 1: S64-81. Epub 2005 Dec 1.
21 Koes BW, van Tulder MW, Ostelo R, Kim Burton A, Waddell G.
Clinical guidelines for the management of low back pain in
primary care: an international comparison. Spine 2001; 26: 25042513; discussion 2513-2514.
22 Collard HR, Saint S, Matthay MA. Prevention of ventilatorassociated pneumonia: an evidence-based systematic review.
Ann Intern Med 2003; 138: 494-501.
23 Cook DJ, Meade MO, Hand LE, McMullin JP. Toward understanding
evidence uptake: semirecumbency for pneumonia prevention.
Crit Care Med 2002; 30: 1472-1477.
24 Elam KC, Cherkin DC, Deyo RA. How emergency physicians
approach low back pain: choosing costly options. J Emerg Med
1995; 13: 143-150.
25 Ostelo RW, Stomp-van den Berg SG, Vlaeyen JW, Wolters PM,
de Vet HC. Health care provider's attitudes and beliefs towards
chronic low back pain: the development of a questionnaire. Man
Ther 2003; 8: 214-222.
26 Riegel B, Thomason T, Carlson B, Gocka I. Are nurses still
practicing coronary precautions? A national survey of nursing
care of acute myocardial infarction patients. Am J Crit Care
1996; 5: 91-98.
27 Badano L, Cassin M, Solinas L, et al. Clinical impact of local
implementation of agreed guidelines for the management of
patients with acute myocardialinfarction. G Ital Cardiol 1999; 29:
39-47.
REFERANSLAR
Topp R, Ditmyer M, King K, Doherty K, Hornyak J 3rd. The effect
of bed rest and potential of prehabilitation on patients in the
intensive care unit. AACN Clin Issues 2002; 13: 263-276.
2 Creditor MC. Hazards of hospitalization of the elderly. Ann
Intern Med 1993; 118: 219-223.
3 Allen C, Glasziou G, Del Mar C. Bed rest: a potentially harmful
treatment needing more careful evaluation. Lancet 1999; 354:
1229 – 1233.
4 Fernandez-Crehuet R, Diaz-Molina C, de Irala J, et al. Nosocomial
infection in an intensive-care unit: identification of risk factors.
Infect Control Hosp Epidemiol 1997; 18: 825-830.
5 Drakulovic MB, Torres A, Bauer TT, et al. Supine body position
as a risk factor for nosocomial pneumonia in mechanically
ventilated patients: a randomised trial. Lancet 1999; 354: 18511858.
6 Centers for Disease Control and Prevention. Guidelines for
preventing health-care–associated pneumonia, 2003:
recommendations of CDC and the Healthcare Infection Control
Practices Advisory Committee. MMWR Recomm Rep 2004; 53:
3-10.
7 Demirtaþ N. Myokard Ýnfarktüslü Hastalarda Kardiyak Rehabilitasyon.
Göðüs Kalp Damar Cerrahisi Dergisi 1992; 1: 192-196.
8 Antman EM, Braunwald E. Acute Myocardial Infarction. In
Braunwald E, Fauci A, Kasper DL, Hauser SL, Longo DL, Jameson
JL (eds). Harrison’s Principles of Internal Medicine. McGraw
Hill. NY, USA 2001: 1387-1399.
9 Ryan TJ, Antman EM, Brooks NH, et al. 1999 update: ACC/AHA
Guidelines for the Management of Patients With Acute Myocardial
Infarction: Executive Summary and Recommendations: A report
of the American College of Cardiology/American Heart Association
Task Force on Practice Guidelines (Committee on Management
of Acute Myocardial Infarction). Circulation 1999; 100: 10161030.
10 Van de Werf F, Ardissino D, Betriu A, et al. Task Force on the
Management of Acute Myocardial Infarction of the European
Society of Cardiology. Management of acute myocardial infarction
in patients presenting with ST-segment elevation. The Task
Force on the Management of Acute Myocardial Infarction of the
European Society of Cardiology. Eur Heart J 2003; 24: 28-66.
11 Antman EM, Anbe DT, Armstrong PW, et al. American College
of Cardiology; American Heart Association Task Force on Practice
Guidelines; Canadian Cardiovascular Society. ACC/AHA guidelines
for the management of patients with ST-elevation myocardial
infarction: a report of the American College of Cardiology/American
Heart Association Task Force on Practice Guidelines (Committee
to Revise the 1999 Guidelines for the Management of Patients
with Acute Myocardial Infarction). Circulation 2004; 110: e82292. Erratum in: Circulation 2005; 111: 2013-2014.
12 University of Michigan Health System. Guidelines for clinical
care: Acute low back pain. Ann Arbor (MI): University of Michigan
Health System; 2003 Apr [rev. Oct 2004].
http://cme.med.umich.edu/pdf/guideline/backpain03.pdf
1
NOBEL MEDICUS 06
|
CÝLT: 2, SAYI: 3
27
Süleyman Demirel
Üniversitesi Týp
Fakültesi Saðlýk
Personelinin Yatak
Ýstirahati ve Yarý
Oturur Pozisyona Dair
Bilgi ve Ýnanýþlarý