açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi
Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÇIKLAMALI
YÖNETİM ZAMANDİZİNİ
1929 – 1939
Birgül A. GÜLER (Editör)
Tekin AVANER
M. Murat BASKICI
Sonay BAYRAMOĞLU
Tayfun ÇINAR
Bülent DURU
Nuray E. KESKİN
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
(c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)
Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Ankara, 2007
Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)
AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2
Ankara, 2007
Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi
Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd.
Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI
Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU
Dr. Tayfun ÇINAR
Dr. Bülent DURU
Tekin AVANER
Ceren KALFA
Barış ÖVGÜN
Menaf TURAN
Ozan ZENGİN
ISBN: 978-975-482-743-9
1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini
I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939
Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı
Kapak Tasarım: Fikret Sarı
Baskı Yeri:
Ankara Üniversitesi Basımevi
İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA
Tel: 0 (312) 213 66 55
Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007
Yayın Yeri:
AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi
KAYAUM Müdürlüğü
Cebeci – Ankara
Tel: (0312) 595 12 85
Eposta: [email protected]
Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr
Bu çalışma
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş
ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.
Yönetim Zamandizini
II
İÇİNDEKİLER
Kısaltmalar..........................................................................................................v
Sunuş................................................................................................................. vii
Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1
Birgül A. GÜLER
1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21
Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU
1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107
Nuray Ertürk KESKİN
1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229
Bülent DURU
1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303
Tayfun ÇINAR
1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413
Ceren KALFA
1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521
Menaf TURAN
1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617
Tekin AVANER
1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705
Ozan ZENGİN
1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811
Barış ÖVGÜN
1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895
M.Murat BASKICI
1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979
T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN
Genel Kaynaklar...........................................................................................1075
Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083
Dizin ...............................................................................................................1091
III
1933 Yılı
1933 YILI: PLANLAMADA SÜMERBANK MODELİNE
GEÇİŞ
Ceren KALFA∗
1933 yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin onuncu yıldönümünü kutladığı
yıldır. Onuncu yıl nedeniyle 29 Ekim gününü takip eden üç gün boyunca bayram ilan edilmiş ve tüm illerde büyük coşkuyla kutlanmıştır. Ancak bu yıldönümü, sadece coşkulu kutlamalara vesile olmakla kalmamış, Cumhuriyet’in ilk on
yıllık çabasının bir muhasebesinin yapılması için zemin hazırlamıştır. Onuncu
yıl sebebiyle başta Maliye, Gümrük ve İnhisarlar ile Sıhhat ve İçtimai Muavenet
gibi bakanlıklar olmak üzere Emniyet Teşkilatı, Jandarma Teşkilatı, İstanbul
Maarif Müdürlüğü, Danıştay gibi kurumlar, on yıllık çalışmalarını faaliyet raporları hazırlayarak CHF hükümetine sunmuşlardır. Bunlara ek olarak ziraat,
orman, veterinerlik, meteoroloji, şeker sanayi ve madencilik faaliyetleri alanlarında da raporlar hazırlanarak bu alanlardaki gelişmelerin dökümü yapılmıştır.1
Bu nedenle 1933 yüzleşme yılı olarak da adlandırılabilir.
Bu yılın dünya tarihindeki en temel karakteri, Almanya’nın Milletler Cemiyeti ve Silahsızlanma Konferansı’ndan çekilmesiyle birlikte, barış için umutların
tükendiği yıl olmasıdır. Ocak 1933 tarihinde başbakanlık koltuğuna oturan Hitler, Almanya’da ekonomik canlanmayı sağlamak için yeniden silahlanma ve fetih hayalleri üzerine oturan aşırı milliyetçi bir politikayı hayata geçirmeye başladı. 28 Şubat 1933 tarihinde çıkan Reichstag yangını Hitler’e anayasayı askıya
alma imkanı verdi. Alman muhaliflere karşı aldığı sert ve baskıcı kararlar, Haziran ayında bütün parti ve sendikaların kapatılmasına kadar vardı. Uluslararası
ilişkilerde de saldırgan bir tavır içinde olan Hitler, 1933 Ekim ayında Silahsızlanma Konferansı’ndan çekildi. Almanya’nın bu hareketi, önceki savaşın etkisini hala silememiş olan ve kendini güvene almak isteyen Avrupa ülkeleri arasın∗
1
Ar. Gör., Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
Raporlarda sadece ilgili kurumun o alanda yaptığı işler değil aynı zamanda o alana ait mevzuatta ve idari yapılanmada gerçekleşen değişiklikler Osmanlı'daki yapı ile karşılaştırılarak tarihsel
bir çerçeve içinde anlatılmaktadır. Cumhuriyet Arşivleri’nde ulaşıma açık olan bu raporlar bir
araya geldiğinde, ilk on yılda alınan yolun genel bir dökümünü ortaya koymaktadır. Bu raporlar; Darülfünun Raporu (BCA: 30..18.1.2 / 34.16..7. / 242-129), Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Vekaleti Raporu (BCA: 30..10.0.0 / 176.218..11 / 19710M), Danıştay Raporu (BCA: 30..10.0.0
/ 11.68..11 / 1033), Maliye Vekaleti Raporu (BCA: 30..10.0.0 / 134.966..5 / 12286M), Gümrük
ve İnhisarlar Vekaleti Raporu (BCA: 30..10.0.0 / 179.238..10 / 20510M), Jandarma Teşkilatı
Raporu (BCA: 30..10.0.0 / 128.923..6 / 106961), Emniyet Teşkilatı Raporu (BCA: 30..10.0.0 /
88.581..14. / 8765), Demiryolları Raporu (BCA: 30..10.0.0 / 147.48..22 / 15144), maden faaliyetlerine ilişkin rapor (BCA: 30..10.0.0 / 175.210..3 / 19131M), şeker üretimi ve sanayi hakkına rapor (BCA: 30..10.0.0 / 181.248..7 / 2097) olarak sayılabilir.
413
1933 Yılı
da bir silahlanma yarışı başlatmış, bundan sonra artan bir ivmeyle gerginleşen
ilişkiler 1939 yılında II. Dünya Savaşı’nın başlamasına yol açmıştır.
1933 yılının dünya ekonomik tarihi açısından da önemli bir yeri vardır. Bu
yılda, ABD Başkanı Franklin Roosevelt, 1929 krizinin yarattığı etkilerle baş etmek amacıyla New Deal (Yeni Düzen) programını açıkladı. Ülkede 15 milyon
işsiz bulunmaktaydı, ücretlilerin alım gücü ise 1929’dan bu yana % 40’lar oranında düşmüştü. Temelde talebi canlandırmaya yönelik olan bu program bütün
vatandaşlara minimum ekonomik güvenceler sağlamak, üretim ve tüketim arasında dengeyi sağlamak, kimi yatırımları devlet eliyle planlamak ve en düşük
gelirlileri desteklemek gibi ekonomiye devlet müdahalesini ve planlamayı gerektiren kimi düzenlemeleri içermekteydi. New Deal, Roosevelt ve Partisi için
bir siyasi zafere dönüşürken, ekonomik alanda alınan sonuçlar daha az ses getirdi. Buna rağmen New Deal uygulamaları, gelecek yıllarda sadece ABD’nin değil genel olarak Batı’nın gelişimine temel olacak kimi ilkeler bıraktı: Piyasanın
aksayan yönlerini düzene sokmak ve büyümeyi desteklemek için devlet müdahalesinin kabul edilebilirliği, ekonomiye destek gerekince kamu kaynaklarının
kullanımı ile az ama öz bir sosyal güvenlik sisteminin uygulamaya konması gibi
politikalar, Batı’da devlet etkinliğinin artmasıyla sonuçlandı.
Batı’da gerçekleşen bu yönelime benzer şekilde, 1930’lu yıllar Türkiye’de
devletin merkez örgütünün genişleme zamanı olmuştur. “Fakat bu yılların asıl
önemi, devletin ekonomi alanında örgütlenişindedir”. Başka bir deyişle, 30’lu
yıllar merkezi devlet örgütlenmesinin ekonomik işlevli kurumlarında gelişmenin
yaşandığı yıllardır. Bilsay Kuruç’a göre, idari örgütlenme, öncelikli olarak ekonomik alanın omurgası halinde ortaya çıkmıştır, çünkü idari örgütlenmeyi şekillendiren temel güdülerin başında milli bağımsızlık ve ekonomik kalkınma gelmektedir.2 Aynı şekilde Taner Timur da idari yapıyı belirleyen temel tercihlerin
öncelikle ülkenin ekonomik alandan kaynaklanan ihtiyaç ve yönelimlerine göre
oluşturulduğunu belirtmektedir.3 Sözü edilen gelişmenin ilk göstergelerinden biri bakanlık sayısındaki artıştır. 1930 öncesinde, sayısı 11 ya da 12 olan bakanlıklara, bu yıllarda ‘Gümrük ve İnhisarlar’ ile ‘Ulaştırma’ Bakanlıkları eklenmiştir.
Her iki bakanlık da devletin ekonomik içerikli işlevleri ile ilgili görevlere sahiptirler. Böylelikle dönemin karakterini öncelikle iktisadi politikalar yoluyla anlayabileceğimiz ortaya çıkmaktadır.
Korkut Boratav’a göre, 1930-1939 döneminde iktisadi politikalara iki belirleyici ilke hakimdir; korumacılık ve devletçilik. Bu ilkeler eşliğinde Türkiye’de
ilk sanayileşme adımları atılmıştır. Aynı zamanda 1930’lu yıllar dünya ekonomisinin büyük buhranı en derin göstergeleriyle yaşadığı yıllar olmuştur.4 Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti yönetici kadrosu, buhranın etkilerinden dışa kapa2
3
4
Bilsay Kuruç, Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987. s. 18.
Taner Timur, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitapevi, Ankara, 2001. s. 143-4
Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Yayınevi, Ankara, 2003. s. 59
414
narak ve devlet eliyle bir milli sanayileşme denemesine girişerek korunmaya çalışmışlardır. Dolayısıyla 30’lu yıllara hakim olan devletçilik ve korumacılık, alt
yapının zorlaması ile ortaya çıkmış tercihlerdir. Bu tercihlerin etkileri sadece
ekonomide değil, siyasal, toplumsal ve yönetsel alanlarda da görülmüştür.
Türkiye’de 30’lu yıllar devletçiliği, gerçekte bir devlet kapitalizmidir, çünkü devlet elindeki iktidarı bir özel sermayedar gibi sermaye birikimi sağlamak
amacıyla kullanmaktadır.5 Bu dönemde sanayi yatırımları devlet eliyle gerçekleştirilmiş, henüz yeterli birikimi olmayan özel sermayedarların üstlenemeyeceği
ölçekte fabrikaları kurma işini devlet üstlenmiştir. Ama bu devlet yatırımları,
hiçbir şekilde özel şahıslara rağmen, özel sermayenin çıkarlarına aykırı bir şekilde kullanılmamıştır. Nitekim kurulan fabrikalar, gerek ekonomideki yerleri
gerek fiyat politikaları dolayısıyla özel sermayenin yüksek karlarla çalışabilmesini sağlamış, hatta zarar ettiklerinde devletin sürekli sübvansiyonunu gerektirmişlerdir.6
Devletçi uygulamaların hazırlığı 1930 yılının sonuna dayanmakla birlikte,
somut uygulamaya geçiş, 1932 yılında bir hafta içinde peş peşe meclise sunulan,
ekonomiye oldukça müdahaleci bir anlayışla yaklaşan, sekiz kanun tasarısı ile
başlamıştır. Ancak bu müdahaleci anlayış ve onun uygulayıcısı olan kanunlar,
pek çok kesimden ama özellikle yeni gelişmeye başlayan burjuvaziden sert tepkiler almıştır. 1933 yılının önemi burada ortaya çıkmaktadır. Bu tepkiler sonrasında 1933 yılında, devletçilik daha ılımlı bir tarzda ele alınmıştır. Gelen tepkiler, 1932 yılında İktisat Vekili Mustafa Şeref Bey’in istifasına ve İş Bankası genel müdürü Celal (Bayar) Bey’in iktisat vekilliğine getirilmesine yol açmıştır.
Celal Bayar gibi burjuvaziye ve iş çevrelerine yakınlığı ile bilinen bir ismin
ekonomi bakanlığına getirilmesi, bir anlamda devletçilik uygulamasının sınırlarını göstermek amacında gibidir. 1933’deki yumuşamayla birlikte, devletçilik
esas olarak rayına oturmuş ve devlet ile burjuvazi arasında gerçekleşen uzlaşma
içinde 1939 yılına kadar yalpalayan bir gelişim içinde de olsa uygulanmıştır. 7
Sanayi Kredi Bankası ve Sanayi Ofisi’den Sümerbank’a
Bu anlamda 1933’de kabul edilen Sümerbank Yasası bu uzlaşmanın ana
metni olarak kabul edilebilir. Kuruç, Sümerbank yasasının, ticaret burjuvazisi ile
devlet arasında bir uzlaşma metni olduğunu ve bu yasanın 1930’dan beri sürdürülen devlet eliyle sanayileşmeye dayalı devletçilik anlayışına karşı çıkan burjuvazinin direnci üzerine hazırlandığını dolayısıyla devletçilik anlayışında bir dönemece işaret ettiğini belirtmektedir.8
5
6
7
8
Kemal Karpat, Türk Demokrasi Tarihi: Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, Afa Yayınları, İstanbul, 1996. s. 90.
Çağlar Keyder, “İktisadi Gelişmenin Evreleri”, içinde Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul. s. 1068.
Türkiye’de 1930’lu yıllar devletçiliği tartışmaları için bkz. Karpat, 1996; Kuruç, 1987; Coşar,
1995 ve Boratav, 1982.
Bilsay Kuruç, Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987. s. 148
415
1933 Yılı
Sümerbank yasası ile, 1934 yılında kabul edilecek olan Birinci Beş Yıllık
Sanayi Planı'nın temel yürütücülüğü görevini yüklenecek yeni bir kurum oluşturulmaktaydı. Bir yıl önce Sanayi ve Maadin Bankası, biri Sanayi Kredi Bankası
diğeri Devlet Sanayi Ofisi olmak üzere iki farklı kuruma ayrılmış ve bu ayrılık
ticaret burjuvazisinden büyük tepki almıştı. Şimdi bu iki kurumu yeniden birleştiren ve onların yerine geçecek yeni bir kurum oluşturulmaktaydı. Sümerbank,
devlet Sanayi Ofisi'nden devralacağı fabrikaları işletmek yanında kredilendirme
ve genel bankacılık hizmetlerini de yapacaktı. Sümerbank’ı kuran yasanın gerekçesi, 1932’nin müdahaleci devletçilik anlayışı ile polemik yapan bir hava
içinde yazılmıştır. Devlet ile özel kesimi bir arada düşünen yeni bir devletçilik
modeline işaret etmektedir. 9
Devlet Sanayi Ofisi milli sanayimizin inkişafına amil olmaktan ziyade, sanayi erbabımızı endişeye düşüren bir müessese tesiri yapmıştır. (Bu yeni kanunla) İstihsal faaliyetleri üzerinde menfi tesirler yapabilecek bütün amiller ortadan
kaldırılmış ve benzerleri hususi müesseselerin rasyonel çalışma usulleri kabul
edilerek, ticari bir serbesti ile inkişaf edebilmesi için, müesseseye anonim şirket
karakteri verilmiştir. Sümerbank’ın sahibi bulunacağı fabrikalar hisselerinden
bir kısmının Türklerin ve Türk teşekküllerinin eline geçmesi muvafık görülmüştür
Ayrıca, yasada “Sümerbank’ın memleket iktisadiyatına uygun sanayi şubelerinin tesisinde hususi teşebbüslerle çalışması” ilkesine de yer verilmiştir. Bunlara ek olarak Bankanın hareketli sermayesinin asgari yarısını, bankanın iştiraki
dışındaki özel sanayi müesseselerine kredi olarak verme zorunluluğu konarak
özel sektörün kredi ihtiyacı karşılanmaya çalışılmıştır. Buradan Sümerbank’ın
adeta özel sektöre yardım için kurulduğu izlenimi doğmaktadır.10 Böylece devlet
eliyle sermaye birikimini sağlayan devletçilik anlayışı uygulamaya konmaktadır.
Sümerbank’ın kuruluşu, 1933 yılında hazırlanan ve sonraki yıl kabul edilen
Birinci Sanayi Planı’nın uygulamaya konabilmesi için de uygun bir zemin hazırlamıştır. Plan çalışmaları, Mustafa Şeref Bey’in bakanlığı sırasında Sovyet planlama uzmanlarından oluşan bir heyet kontrolünde başlamıştır. Bu heyetin hazırladığı 20 fabrika hakkındaki raporlar, Ocak 1933’de yani Celal Bey iktisat bakanı olduğunda tamamlanmıştır. Celal Bey, hazırlanan raporlar üzerinde iki yönde
değişiklik yapmıştır. Planın uygulamasını Devlet Sanayi Ofisi yerine Sümerbank’a vermiş ve Sovyet uzmanlarının çalışmalarına denge oluşturacak şekilde
araştırmalar yapmak üzere ABD’den W.D. Hines ve arkadaşlarını Türkiye’ye
davet etmiştir. Birinci Sanayi Planı’nın kabul edilmesi, bu gelişmelerden sonra
gerçekleşmiştir.
9
10
aktaran a.k. s. 148
Boratav, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yayınları, Ankara, 1982. s. 198
416
Ulaşım Sorunları ve Politikası
1930’lu yıllar, ulaşım alanına özel önem verilen bir dönem olmuştur. Türkiye’de ekonominin herhangi bir alanında kamu sektörünün bu derecede ve bu
hızla hakimiyet kazandığı bir dönem tekrarlanmamıştır.11 Daha önce imtiyazlı
şirketler tarafından işletilen liman ve demiryollarının millileştirilmeleri yanında
yeni demiryolu hatları inşasına başlanmış, havayolları ve denizyollarının geliştirilmesi için de önemli adımlar atılmıştır. Ulaşım, ülkede özellikle ticaretin geliştirilmesi açısından önemli görülmektedir. Ancak bunun yanında kimi maden ve
ürünlerden yararlanılabilmesi bunların bulundukları bölgelerden, ihtiyaç duyuldukları ya da işlenerek değerlendirilecekleri yerlere ulaştırılmalarıyla mümkün
olacaktır. Örneğin Ergani Madenlerinin işletilebilmesi için öncelikle buraya ulaşım sorununun halledilmesi gerekiyordu. Bu nedenle Ergani’ye gidecek demiryolunun yapımına 1933 yılının Haziran ayı içinde başlandı.
¾ 1933 yılının Eylül ayında, Ulukışla-Boğazköprü demiryolu hattının yapımı tamamlandı. Böylece Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri demiryolu ile
birbirine bağlanıyordu.
¾ 1933 Haziran ayında kararlaştırılan Sivas-Erzurum Demiryolu hattının
inşasına Eylül ayında başlandı.
¾ Samsun-Çarşamba Demiryolu hattı 1933 Temmuz ayında devletleştirildi.
¾ Adana-Fevzipaşa Demiryolu hattı 1933 Nisan ayında devletleştirildi.
¾ Afyon-Antalya Demiryolu Hattının bir an önce yapımına başlanabilmesi
için hükümete 2.5 milyon lira sarfına izin veren kanun 1933 Nisan ayında kabul edildi.
¾ Fevzipaşa-Diyarbakır ve Irmak-Filyos hatlarında faaliyete devam edildi.
Bunlara ek olarak 1933 Mayıs ayında Türkiye sahillerinde posta seferlerinin muntazam bir şekilde yapılabilmesi için, Denizyolları İşletme Kanunu12 kabul edildi. Kanuna göre, Türkiye sahillerinde posta seferleri esas olarak devlet
tekelinde olup bu tekel Denizyolları İşletme Müdürlüğü tarafından yürütülecekti. Ancak özel sektörde çalışan milli vapurcuların, bir anonim şirket kurarak bu
alanda tekelin yanında faaliyet gösterebilmelerinin de önü kapatılmadı. Kanunun
yürürlüğe girmesinden altı ay sonra vapurcular bir anonim şirket kurarak posta
işletmeciliği yapabileceklerdi.
Millileştirmeler
Bu dönemde idarenin tercihleriyle ilgili en dikkat çeken noktalardan biri de
millileştirmelerdir. 1931 yılından itibaren 30’ların sonuna kadar her yıl özellikle
altyapı ve şehirlerarası ulaşım ile ilgili millileştirmeler ikişer üçer gerçekleşti11
12
a.k. s. 199
Deniz Yolları İşletme Kanunu, 25 Mayıs 1933 tarihinde kabul edilmiş ve 5 Haziran 1933 tarihli
resmi gazetede 2239 numaralı kanun olarak yayımlanmıştır.
417
1933 Yılı
rilmiştir. Bu millileştirmeler, adı “Türk Anonim Şirketi” olan ama hisseleri çoğunlukla yabancılara ait olan şirketlerin bedelleri ödenerek satın alınması yoluyla yapılmıştır. Millileştirmeler içinde 1933 yılında gerçekleştirilenler İstanbul
Türk Anonim Su Şirketi (Terkos Su Şirketi) ile İzmir Rıhtım Şirketi’nin satın
alınmasıdır.
Taner Timur, millileştirmelerin o dönemde devlet kapitalizmini oluşturmanın bir aracı olarak görüldüğünü belirtmektedir.13 Ülkede kapitalist üretim ilişkilerini oluşturma işini, henüz tam anlamıyla gelişmemiş olan burjuvazi yerine
devlet üstlenmiştir. Bu hedefi gerçekleştirebilmek için, devlet, temel altyapı yatırımlarını yapmak, yabancılar tarafından yapılmış olanları da kendi bünyesine
almak zorunda kalmıştır. Ancak bu iki zorunluluğun da önünde önemli bir engel
bulunmaktadır. Hem yeni alt yapı yatırımlarına girişmek hem de varolanları satın almak Türkiye’de sıkıntısı çekilen parasal kaynakların varlığını gerektirmektedir.
Osmanlı Borçları
Cumhuriyet Türkiyesinin dış borçlar konusunda karşılaştığı ilk sorun, Osmanlı İmparatorluğu’nun miras bıraktığı borçlardır. Osmanlı borçları, Lozan
Antlaşması ile Osmanlı toprakları üzerinde kurulan ülkeler arasında paylaştırılmıştı. Lozan’a uygun olarak Türkiye Cumhuriyeti ve alacakları arasında imzalanan 1928 tarihli anlaşmaya göre Türkiye, toplam 161.3 milyon altın lira olan
borcun 107.5 milyon altınlık kısmını ödemeyi üstleniyordu. Bu paranın 99 yıla
yayılan taksitler halinde ödenmesi de taraflarca kabul edilmişti. Türk hükümeti
1929 yılında, 1.578.500 altınlık ilk ödemeyi gerçekleştirdi, ancak aynı yıl başlayan büyük ekonomik bunalım yüzünden diğer taksitlerin ödenmesinde güçlükler
yaşanmaya başladı.
Bu durum üzerine Türk hükümeti alacaklılara borçlar konusunu yeniden
görüşmek istediğini bildirdi. Görüşmeler sonunda, 22 Nisan 1933 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti ile Osmanlı Düyun-u Umumiye (Genel Dış Borçlar) İdaresi
arasında Paris'te ikinci bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma ile Osmanlı dönemi
borçlarının tasfiyesine başlandı. Borçların azaltılmasını öngören bu anlaşmanın
imzalanması, 1933 yılı içinde idareyi rahatlatan en önemli gelişmelerden biri
olmuştur.
Paris'te Düyun-u Umumiye temsilcileri ile Türkiye adına görüşmeleri yürüten Saraçoğlu Şükrü Bey, hükümetten son talimatları almak üzere memlekete
gelmiş ve yapılacak anlaşmanın şartlarını başbakan ve meclis grubuna arz etmiştir. Bu şartlara göre, Osmanlı borçlarından Türkiye'nin ödemesi gereken
107.500.000 altın lira olan kısım, 8 milyon altına düşürülerek 700.000 altın liralık taksitlere bağlanmıştır. Ödemeler Fransız Frangı ile yapılacaktır. Saraçoğlu'nun arz ettiği bu koşullar fırka grubu tarafından memnuniyet ve alkışlarla kabul
13
Taner Timur, agk.
418
edilmiştir. Bundan sonra Şükrü Bey Paris'e giderek bu koşullar dahilinde daha
önce parafe edilen anlaşmayı Türkiye Millet Meclisi adına imzalamıştır. Bu anlaşmadan sonra borçların kalan kısmı, 1936 ve 1938 yıllarında koparılan kimi
başka tavizlerle hafifletilerek en son taksit belirtilen tarihten erken bir şekilde
1954 yılında ödenmiştir. Böylece 1854 yılında başlamış olan Osmanlı’nın dış
borç öyküsü tam yüzyıl sonra son bulmaktaydı.
“Geçen On senede Beş Para Borç Yapılmadı”14
Bir yandan Osmanlı borçlarını ödemekle uğraşan Cumhuriyet idaresi, öte
yandan altından kalkmak zorunda olduğu yatırımları dışarıdan borç almadan
gerçekleştirme konusunda kararlıdır. 1930’lu yıllar, yabancı sermaye ve dış borç
alımına karşı oldukça kapalı bir politikanın izlendiği bir dönemdir. Bu konuda
Celal Bayar’ın 1933 yılında söylediği sözler, idarenin bu konuya bakışını özetlemektedir:
Bu memleketin çocukları olarak memlekette sanayi vücuda gelsin diye büyük bir
külfete katlanırken, bunun nimetlerini ecnebilere kaptıracak değiliz. Memleketin
bir koloni gibi şunun bunun tarafından değil kendi evimiz olarak imarı, kalkınması,
Kemalist davanın temelidir.
Bu açık tavra rağmen, 1928 yılından itibaren girişilen yabancı şirketleri
millileştirme hareketi, yeniden borçlanmayı zorunlu kılmıştır. Bu borçlanma,
millileştirilen şirketlerin bedellerinin sermayedarlara ödenmesinin sonucu oluşan
bir durumdur ve bu bedellerin ödenmesi 50’li yıllara kadar sürmüştür. Bunun
haricinde 1930 ve 1934 yıllarında birer kez büyük ölçekli yatırımlar için dış borç
alımına gidilmiş, 1938 yılıyla birlikte giderek artan bir şekilde dış borç alımının
yolu açılmıştır. 1939 yılından itibaren Türkiye’nin dış borçları hissedilir biçimde
artmaya başlamıştır.
Sonuç olarak, 1930’lu yıllarda çekilen para sıkıntısına rağmen dış borca
başvurmama politikasının güdüldüğü açıktır. Bu davranışa, Osmanlı’nın borçlanmasının yarattığı, siyasal bağımsızlığın kaybedilmesi sonucunun Cumhuriyet
Kadrosunda bıraktığı etkinin sebep olduğu söylenebilir. Ayrıca 1929 krizi ve
onu izleyen durgunluğun, o dönemde borç bulmayı zorlaştırmış olması da başka
bir nedendir. Bu koşullar altında, ülkenin ihtiyacı olan yatırımları da aksatmak
istemeyen idarenin elindeki en önemli araç iç borçlanmanın yolunu açmak olacaktır.
Dahili İstikraz Kanunu
İlk on yılda olduğu gibi 1933 yılına da damgasını vuran sıkıntı, alt yapıya
yönelik ihtiyacın yoğunluğuna karşın devlet bütçesinden kullanılabilecek parasal
kaynakların sınırlılığıdır. Bu sıkıntı el atılan her işte hissedilmektedir. Bu duruma bir çare bulabilmek amacıyla 1933’ün Ocak ayında “İkramiyeli Dahili İstik14
Cumhuriyet Gazetesi, 1 Ocak 1934. Bu cümle Türkiye Cumhuriyeti idari kadrosunun birinci
planda ele aldığı hedefleri gerçekleştirirken daima gözettiği ilkeyi özetlemektedir.
419
1933 Yılı
raz Akdine Dair 2094 sayılı Kanun” yayımlanmıştır. Böylece Cumhuriyet Rejiminin ilk iç borçlanmasına ilişkin kanun kabul edilmiştir.
Ülkenin imar ve alt yapı ihtiyacının bütçeden karşılanmasının mümkün olmadığının anlaşılması üzerine, harcanması zorunlu olan paraların gelecek senelerin bütçelerinden ödenebilmesini sağlamak amacıyla Hazine Bonoları vermek
yoluyla uzun vadeli borçlanmaya gitmek gerektiğine karar verilmiştir. Yıllık %
7 faizli ve 20 yılda geri ödenecek 12 milyon liralık ikramiyeli ilk borçlanma ile
çıkarılacak tahvillerin yirmi lira gibi herkesin kolayca tedarik edebileceği bir
değerde olmasına dikkat edilmiştir. Bu ilk iç borca, Ergani’ye gidecek demiryolu hattının yapımında kullanılmak üzere başvurulmuştur.
Yabancı Uzman
Parasal sıkıntıya özellikle mühendislik bilgisi gerektiren alt yapı işleri bakımından teknik bilgi ve bu bilgiyi kullanabilecek insan bulmanın zorluğu da
eklenmektedir. 1930’lu yılların tümünde olduğu gibi 1933 yılında da ziraat konusundan üniversiteye, su işlerinden iktisada, imar planlarından haritacılığa, silah üretiminden askeri eğitime, inhisarlardan madenlere kadara neredeyse hemen her alanda onlarca yabancı uzman Türkiye’ye çağrılmıştır. Bunlara Darülfünun reformuyla birlikte Türkiye’ye peyderpey gelen öğretim görevlileri de eklendiğinde oldukça kalabalık bir uzmanlar kadrosunun Türkiye’nin gelişme çabalarında katkıda bulunduğu anlaşılacaktır. 1930’lar Türkiyesinin bilgi ve tekniğin kaynağı olarak yüzünü Batı’ya döndüğü açıktır. Ancak aynı Batı daha on yıl
önce bu ülkeyi işgal etmeye çalışan ve Osmanlı’yı sömüren Batı’nın ta kendisidir. Bu nedenle 1930’lar idaresinin yabancı uzmanlara duyduğu ihtiyaç, onun
kendini tamamen bu uzmanlara teslim etmekten kaçınmasını da birlikte getirmektedir. 1930’lar idaresinin yabancı uzmanlara bakışını İsmet İnönü’nün 1930
sonlarında ABD’den gelen bir müsteşara söylediği şu sözler özetlemektedir:15
Bir mütehassıs arıyoruz. Kendisinde aradığımız özellikler şudur: Hem işinin ehli
olmalı, hem de kapitalist çevrelerin etkilerinden uzak kalabilecek bir kişilik sahibi
olmalıdır. Bu son nokta çok mühimdir ve bunda ısrar ederiz.
1930 Eylül’ünde Serbest Fırka lideri Fethi Bey, hükümetin uluslararası akıl
hocalarının sözünü dinlemediğinden şikayet eder. Her biri bugünün IMF’si kadar tanınmış Rist, Müller ve Schacht’ların biri gider, öteki gelir. Önerileri birbirini tamamlar. Bu öneriler kısaca genel olarak uluslararası sermaye çevrelerinden sağlanacak ‘kredibilite’ üzerinde durmaktadır. Bunun yolu başka işlerden
çok dış ticarete öncelik vermekten geçmektedir. Türk parasının değeri düşürülmeli, demiryolu ve benzeri büyük harcama gerektiren yatırımlara girişilmemelidir. Yine de bu tür yatırımlara girişmek zorunlu ise dış kredi almanın yolları bulunmalıdır. Bu nedenle önce kredibilitenin arttırılması gereklidir.16 Öneriler, ya15
16
aktaran Kuruç, agk. s.212
a.k. s. 212
420
bancı sermayenin olabildiğince desteklenmesi ve ekonomide devlet kesimini genişletmekten kaçınılması vurgularını da barındırmaktadır.
Fethi Bey şikayetinde haklıdır çünkü gerçekten de 1930’lar yönetimi bu
önerilerin çoğunu gerçekleştirmemiştir. Bu yıllarda, büyük özverilerle altyapı
yatırımlarına girişilmiş, buna rağmen dış borç konusunda çok hassas davranılmış, Osmanlı borçlarının azaltılması için pazarlığa gidilmiş ve miktarı düşürülmüş, paranın değerini korumak için azami önlemler alınmış ve en önemlisi ekonomide devlet yatırımlarına zorunlu olarak öncelik verilmiştir. Dolayısıyla neredeyse yukarıdaki önerilerin tamamen tersi yapılmıştır. Bu nokta siyasal bağımsızlığını yeni kazanmış bir ülkenin yöneticilerinin ekonomik bağımsızlık konusunda ne kadar hassas olduklarının göstergesidir.
Teknik bilginin elde edilmesi için sadece yabancı uzmanların Türkiye’ye
getirilmesi ile yetinilmemiş, aynı zamanda pek çok heyetin çeşitli kongre ve
konferanslara katılması ve görüşmelerde bulunması sağlanmıştır. Başta İdari
İlimler Kongresi olmak üzere İstatistik Konferansı, Uluslararası Kadın Kongresi,
Umum İslam Kongresi gibi toplantılara katılım devlet görevlendirmesi ile gerçekleşmiştir.
Bunlardan en dikkat çeken 5. Uluslararası İdari İlimler Kongresi, bundan
önce 1927 yılında Paris'te ve 1930 yılında Madrid'de toplanmıştır. Kongre'ye
Türkiye tarafından büyük önem verildiği Cumhuriyet arşivlerinde bu konuda
rastlanan belge ve yazışmalardan anlaşılmaktadır. İdari İlimler Kongresine katılmak üzere, İçişleri Bakanlığı'nın kararı ile Vilayetler İdaresi Umum Müdürü
Sabri Bey ile Mahalli İdareler Umum Müdürü Hacı Bey görevlendirilmiş ve
kendilerine siyasi pasaport ile gündelik harcamalarını karşılayacak bir miktar
para verilmiştir. Kongre için Mayıs ayında Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan
görevlendirmeye ek olarak daha önce bu kongreye giderek Türkiye'yi başarıyla
temsil etmiş olan Hukuk Fakültesi İdare Müderrisi Adil Bey de görevlendirilmiştir. Adil Bey kongre dönüşünde izlenimlerini içeren bir raporu İçişleri Bakanlığı’na sunmuştur.
Mülki Teşkilat
27.5.1933 tarihinde yayımlanan “Bazı Vilayetlerinin İlgasına ve Bazılarının
Birleştirilmesi Hakkında 2197 sayılı Kanun”la, İçel, Artvin, Aksaray, Hakkari,
Cebel-i Bereket, Şebin Karahisar illeri kaldırılmış ve böylece il sayısı 57'e inmiştir. Söz konusu altı ilin kaldırılmasına gerekçe olarak “varidatının azlığı” ve
“inkişaf kabiliyetinin olmaması” gösterilmektedir.17 Yeni Mülki Teşkilat Kanun
tasarısı, 22.3.1933 tarihinde, Meclise gelmiş ve tartışılmıştır. Bu layihaya göre,
İçel ve Mersin vilayetleri birleştirilerek İçel vilayeti teşkil edilmektedir. Artvin
ve Rize vilayetleri birleştirilerek Çoruh namı ile bir vilayet teşkil edilmektedir.
Aksaray vilayeti lağvolunarak kaza haline getirilmekte ve Arapsun kazasıyla
17
Kanunun, 5.6.1933 Tarihli ve 2419 sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.
421
1933 Yılı
birlikte Niğde'ye bağlanmaktadır. Niğde'ye tabi Ürgüp kazası Kayseri'ye bağlanmaktadır. Hakkari vilayeti kaza yapılarak Gevar kazasıyla birlikte Van'a bağlanmaktadır. Cebelibereket vilayeti kaza yapılarak Bahçe, Dörtyol, Ceyhan kazaları ile birlikte Adana'ya, Islahiye kazası da Gaziantep'e bağlanmaktadır. Adana ili lağvedilerek yerine Seyhan ili teşkil edilmektedir. Şarki Karahisar vilayeti
kaza yapılarak Giresun iline bağlanmaktadır. İlga edilecek vilayetler memurları
hakkında Memurin Kanununun 85. maddesi hükmü tatbik olunacaktır. Kanunun
yayımlanmasından bir ay sonra hazırlanan raporda, 1933 yılında ülkemizin, 57
il, 381 ilçe ve 880 nahiyeden oluşan bir idari bölümlenmeye sahip olduğu belirtilmektedir.18
Yüksek Öğretim Reformu: Darülfünun’dan Üniversiteye
Türk idareciler, üniversite reformunda kararlıydılar. Yüksek öğretim kurumlarının modern bir anlayışa kavuşturulması amacıyla yeniden düzenlenmesine yönelik çalışmalar, Atatürk ve Maarif Vekili Reşit Galip Bey önderliğinde
1933 başında başlatıldı. Cenevre Üniversitesi Pedagoji Profesörü Albert Malche,
Darülfünun'un ıslahı için bir proje hazırlamakla görevlendirildi. İsviçreli Profesör Malche bu konuda ayrıntılı bir rapor hazırlamıştı. Rapor, Türkçe'ye çevrilip
ilgililere dağıtıldı. Prof. Malche'ın raporunda dikkat çeken noktalar üniversite
kadrolarının maaşlarının düzeltilerek üniversitede tam gün mesai yapmalarının
sağlanması, yeni kütüphane ve laboratuarların kurulması ve çeşitli fakültelerin
müfredatlarına eklenmesi gereken derslerle ilgilidir. Malche, “müderris ve muallimlerin harici işlerinin” çokluğunu, “tedrisatın yine ekseriyet itibariyle müderrisin takririne inhisar etmesini”, “Darülfünun’un ilmi kıymeti haiz belli başlı
eser çıkarmamasını”, “basit bir tercümenin bile tez olarak kabul edilmesini”,
“talebe ile tedris heyeti arasındaki münasebetin dershane hududu dahilinde kalarak, bunun haricinde talebenin her türlü rehberlikten uzak, kendi başına kalmasını”, “telifat ve neşriyatın yok denecek derece azlığını” eleştirmiştir.19
Malche, kadro, ders ve sınavların düzenlenmesi, enstitü, fakülte, klinik ve benzeri kurumların kurulması ya da genişletilmesi konularında önerilerde bulundu.
Malche ayrıca lise müfredatında da değişiklik yapılmasını önermiştir.
O sırada Almanya'da Nazilerce işlerine son verilen ya da korku nedeniyle
başka ülkelerde iş arayan çok sayıda Alman akademisyenin varlığı da hükümetin
bu reform girişimini destekleyen bir unsur oldu. Bu akademisyenlerden yararlanma fikri, Malche ve Frankfurt’ta patoloji profesörü iken komünizm suçlamasıyla işten çıkarılan Dr. Schwartz tarafından ortaya atıldı ve Atatürk tarafından
desteklendi. Darülfünun çevrelerinden gelecek muhalefeti etkisiz bırakmak için
bu kurum feshedilerek yerine İstanbul Üniversitesi örgütlendi.
18
19
Nuray E. Keskin, Cumhuriyet Döneminde Devletin Toprağa Dayalı Örgütlenme Tarzı ve Yönetsel Kademelenme, Yayımlanmamış çalışma notu, Temmuz 2006.
Fritz Neumark, “Türk Üniversitelerine Alman Beyin Göçü: 1933-1945” içinde Cumhuriyet
Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, s. 654.
422
31 Mayıs 1933 tarihinde İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif Vekaleti
tarafından yeni bir üniversite kurulmasına dair 2252 sayılı Kanun TBMM tarafından kabul edildi. Bu kanuna bağlı olarak 1 Ağustos 1933'de İstanbul Üniversitesi kuruldu. Üniversite 1933 yılının Kasım ayında açıldı. Lağvedilen 107 yıllık İstanbul Darülfünunun 151 öğretim üyesinden yalnız 59'u yeni kurulan üniversiteye alındı. Öğretim üyesi kadrosunda üniversite dışından 48 hoca bulunduğu açıklandı. Böylece Üniversite’de görev alacak yabancı öğretim üyeleri bugünlerde peyderpey Türkiye'ye gelmeye başladı. Bundan sonra aralarında dünyaca ünlü isimlerin de bulunduğu Alman bilim adamları Türkiye'ye gelerek birçok fakülte, kürsü ve yeni bilimsel çalışmanın başlangıcına önayak oldular. II.
Dünya Savaşı’nın sonuna kadar Türkiye’de kalacak olan bu bilim adamları Türkiye’de Alman üniversite modelinin yerleşmesini önemli ölçüde etkiledi.
Üniversiteyle ilgili bu yıla ait diğer gelişmeler şöyle özetlenebilir; 20 Haziran 1933 tarihinde Maarif Vekaleti, İstanbul Üniversitesi’nde bir İnkılap Enstitüsü açılması kararını verdi. Yine aynı tarihte 2291 Sayılı Ankara Yüksek Ziraat
Enstitüsü Kanunu yayımlandı. Bu kanunla Ankara'da bir Yüksek Ziraat Enstitüsü kurulmasına karar verildi. Enstitü 30 Kasım 1933 tarihinde açıldı ve daha
sonra, 30 Haziran 1948 günlü "Üniversiteler Kanununa Ek Kanun"la, Ziraat ve
Veteriner Fakülteleri olarak Ankara Üniversitesi'ne bağlandı. Ayrıca 1933 yılında Ankara'da Tabii İlimler, Ziraat, Veteriner ve Fen Fakülteleri olmak üzere dört
fakülte açıldı. Bu fakültelerle birlikte çoğu tarım ve hayvancılıkla ilgili eğitim
vermek üzere 22 tane de enstitü açıldı. Bu dört fakülte de 1948 yılında Ankara
Üniversitesi'ne bağlanacaklardır.
Türk Dili’nin Yerleştirilmesi
1933 yılının Ocak ayında toplanan Türk Dili Cemiyeti, halk ağzından söz
derleme konusunu ele almış ve kullanılmakta olan Arapça ve Farsça kelimelerin
bir an önce Türkçe karşılıklarını bulmak ve yaymak için bir anket düzenlemeye
karar vermiştir. Bu anketle Şemsettin Sami Bey'in "Kamusu Türki" adlı sözlüğünden alınacak Arapça ve Farsça kelimelerden her gün 10-20 tanesi gazete,
radyo ve ajans yolları ile halka bildirilerek karşılığı istenmiştir. Bu yolla üç buçuk ayda 1.382 Arapça ve Farsça sözcük kamuoyuna duyurulmuştur. Bu anketin
yapılmasına CHF ile Halkevleri de yardım etmiş ve anket sonucunda doksandan
fazla liste neşredilmiştir. Gelen karşılıklardan 640 tanesi Türk Dili Cemiyeti tarafından onaylanarak kullanıma sunulmuştur. Bunun yanı sıra, tarama çalışmaları da sürdürüldü. Taranan yaklaşık 150 kadar kitaptan 125.000’i aşan sayıda fiş
çıkarılıp bunlardan, “Osmanlıca’dan Türkçe’ye Söz Karşılıkları Tarama Dergisi” hazırlandı. Dergi 848 sayfaydı.
Bütçe
İçinde bulunulan 1932-1933 senesi bütçesinin sekiz aylık varidatı olarak
118.000.000 lira tahsil edilmişti ancak sene sonuna kadar 170.477.000 lira elde
edilmesi ümit edilmekteydi. Böylelikle 1933-1934 bütçesinin masraflar kalemi423
1933 Yılı
nin 175.000.000 olarak teklif edilmesine imkan görüldü. Beş milyon lira fazla
masraf Düyunu Umumiye taksitinin artma farkları ve yeni istikrazın taksiti ile
yeni mektep, müessesat ve sıhhiye teşkilatının zaruri masrafları farkıydı. Gümrük gelirinin bu farkı telafi edebileceği tahmin edilmekteydi. Bu sayede yeni hiç
bir vergi teklif edilmeyerek ve maaşlardan yeni hiç bir tenzilat yapılmayarak
bütçenin denkleştirilmesinin sağlanacağı umulmaktaydı.
Aşağıdaki çizelgeden de görülebileceği gibi en büyük harcama kalemini %
27 ile Düyunu Umumiye ödemeleri oluşturmakta, onu savunma giderleri takip
etmektedir. Bütçenin toplamda %23,5’lik bir kısmı, kara, hava, deniz müsteşarlıkları ve askeri fabrikalar gibi savunma ile ilgili harcamalara ayrılmıştır.
1933 Yılı Bütçe Gelir ve Gider Dağılımı
Masraf Bütçesi
Büyük Millet Meclisi
TL
2.713.369
% Varidat Bütçesi
33.700.000 19,8
71.229.000 41,8
386.792
0,2 İstihlak ve muamele
vergileri
Divanı Muhasebat R.
565.540
0,3 Mülga vergiler bakayasından
1.154.338
0,7 İnhisarların safi hasılatı
Şurayı Devlet
219.736
0,1 Devlete ait emlak ve
emval hasılatı
İstatistik Umum
Müdürlüğü
180.570
Diyanet İşleri Riyaseti
616.586
200.000
0,1
33.625.000 19,7
2.875.000
1,7
0,1 Devletçe idare olunan
müesseseler
140.000
0,1
0,4 Umumi mües. ve şirketler
has. devlet hissesi
995.000
0,6
4.995.000
2,9
Maliye Vekaleti
12.387.287
Düyunu Umumiye
46.210.355 27,1 Fevkalade varidat
7,3 Müteferrik varidat
Tapu ve Kadastro U.M.
1.064.000
0,6
Gümrük ve İnhisarlar
Vekaleti
4.981.853
2,9
Dahiliye Vekaleti
4.149.861
2,4
Emniyet işleri U.M.
4.101.500
2,4
Jandarma U.K.
8.679.379
5,1
Hariciye Vekaleti
3.014.740
1,8
Sıhhat ve İçtimai
Muavenet V.
4.196.884
2,5
Adliye Vekaleti
8.013.478
4,7
Maarif Vekaleti
6.528.327
3,8
%
1,6 İrat ve servet vergileri
Riyaseti Cumhur
Başvekalet
TL
424
22.718.000 13,3
Masraf Bütçesi
TL
% Varidat Bütçesi
Nafia Vekaleti
14.296.993
8,4
İktisat Vekaleti
1.873.978
1,1
Ziraat Vekaleti
4.487.611
2,6
Milli Müdafaa V. (kara
kısmı)
32.383.640
19
Milli Müdafaa V. (hava
kısmı)
943.000
0,6
Milli Müdafaa V. (deniz
kısmı)
3.765.560
2,2
Askeri Fabrikalar U. M.
2.955.800
1,7
603.505
0,4
Harita U.M.
Genel Toplam
170.474.794 100,0 Genel Toplam
TL
%
170.477.000 100,0
Yerel Yönetimler
1933 yılında yerel yönetimlerle ilgili iki önemli kanun yayınlanmıştır. Her
ikisi de Haziran ayında yayınlanan bu kanunlardan ilki 2290 sayılı Belediye Yapı
ve Yollar Kanunu’dur. Bu kanun, Belediye örgütü bulunan yerlerde Belediyeler
Kanunu'ndaki yetkileri tamamlayarak imar hareketlerini düzene sokma amacı taşımaktaydı. Kanun, tüm belediyelere mevcut durumu gösteren haritalar hazırlama ve belli süreler içinde şehir imar planı yaptırma zorunluluğu getirmiş ve bu
planları onaylama yetkisini de Ankara İmar Müdürlüğü’ne vermiştir.
Yine Haziran 1933’de, Belediye Teşkilatı Olan Yerlerde Muhtar ve İhtiyar
Heyetlerinin Lağvı Hakkında 2295 sayılı Kanun yayımlandı. Bu kanunla, Mahalle Teşkilatları ve Muhtarlıklar kesin olarak kaldırılmış, çıkarılan bir nizamname ile bunların görevlerinin önemli bir bölümü belediyelere verilmiştir. Hazırlanan yasa gerekçesinde "...belediye kanunuyla şehirlerimiz ve kasabalarımız,
çalışan ve halkın ihtiyaçlarını düşünen belediyelerimizin elinde inkişafa doğru
yürürken dünyanın hiç bir yerinde bulunmayan mahalle muhtarlığının kaldırılmasına kesin bir zaruret vardır" denilmektedir. Cumhuriyet Gazetesi’nde İstanbul’da gerçekleşecek uygulamaya şu cümlelerle haber verilmektedir:20
İstanbul Vilayeti'nde Muhtarlık Teşkilatı, sene başından itibaren tarihe karışacaktır. İstanbul'da mevcut ikibine yakın muhtarın işini badema polis, belediye ve sıhhiye memurları yapacaklardır. Bu hususta Dahiliye Vekaleti'nce hazırlanıp Devlet
Şurası'nca tasdik edilen nizamname dün İstanbul Vilayeti'ne ve belediyeye tebliğ
edilmiştir.
Bahsedilen Nizamname, kanunun nasıl uygulanacağını ve muhtarlıklara ait
vazifelerin devredildiği kurumları belirten Belediye Teşkilatı Olan Yerlerde
20
Cumhuriyet, 25 Kanunusani 1933.
425
1933 Yılı
Lağvedilecek Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Vazifelerinin Hangi Dairelerce İfa
Edileceğine Dair Olan 15436 sayılı Nizamname’dir. Buna göre, belediye teşkilatı olan yerlerde lağvedilmiş bulunan mahalle muhtarlıklarına ve ihtiyar heyetlerine evvelce muhtelif kanun ve nizamname ve talimatnamelerle verilmiş olan
vazife ve salahiyetler belediye birimlerine devredilmiştir. Nizamname 1934 yılı
başından itibaren uygulanmaya başlanacaktır.
Ayrıca 1933 yılında ilk kadın köy muhtarı seçildi. Aydın'ın Çine kazasına
bağlı Karpuzlu Nahiyesinin Demircidere köyünde 30 yaşında, ilk mektep tahsili
görmüş Gül Hanım muhtar olarak seçildi. Bu durum köy halkınca memnuniyetle
karşılandı.
"Elaziz'de genç bir belediye reisi ve mükemmel bir belediye var"21
Son Posta gazetesinden, alıntılanan yukarıdaki başlık, il, nahiye ve köylerde
1930’lu yıllar boyunca süren imar çalışmalarının bir örneğini vermektedir. 1933
yılı içinde de Son Posta ve diğer gazetelerde bu haber-makale arası yazının pek
çok benzerine rastlamak mümkündür. Mudanya, İzmit, Bursa, Yozgat, Uluborlu,
Ereğli, Samsun, Ödemiş 1933’de imar faaliyetleri ile dikkati çeken belediyeler
arasında yer almaktadır.
İmar ve alt yapı eksiklerinin tamamlanması, on yılını yeni dolduran Cumhuriyet’in en önemli ihtiyacıdır. Cumhuriyet Halk Fırkası’nın il kongrelerinde,
ilgili bakanlıklara iletilmek üzere halktan toplanan dilek ve ihtiyaçların başında
imar ve alt yapı çalışmalarına yönelik istekler bulunmaktadır. Köprü, okul,
mahkeme binası, hapishane binası, su tesisatı istekleri listenin en üstünde yer
almaktadır. Tüm parasal sıkıntılara rağmen, belediyeler bu ihtiyaçları karşılamak
için çaba harcamaktadır.
Uluslararası İlişkiler
Uluslararası ilişkiler alanında, 1930’lu yıllarda Türkiye’nin politikası Atatürk’ün ‘Yurtta sulh, cihanda sulh’ düsturuna uygun bir şekilde tüm devletlerle
iyi ilişkiler geliştirmeye çalışmak üzerine kuruludur. Bu barışçıl ilke, güvenlik
tehlikesi olmadıkça Türk dış politikasının temel ilkesi olmuştur.22 Bu ilkeye
bağlı olarak 1933 yılında da birçok dostluk ve uzlaşma anlaşması göze çarpmaktadır. Bunların çoğu Balkan ülkeleri ile yapılmıştır. Bunlara arasında özellikle
Bulgaristan, Macaristan ve Yugoslavya ile üst düzey devlet adamları birbirini
karşılıklı olarak ziyaret etmiştir. Bu ziyaretler, 1930’dan beri birkaç defa toplanan Balkan Konferansları yoluyla tartışılan ve 1934 yılında imzalanacak olan
Balkan Antantı’nın hazırlıkları gibi görülebileceği gibi, bu ülkelerle Türkiye
arasındaki ilişkilerin gelişimine de işaret etmektedir. Bunun dışında uluslararası
21
22
Son Posta Gazetesi, 9 Ağustos 1933. Haberde, “Elaziz'de belediye şayanı dikkat bir imar faaliyetine başlamıştır. Belediye Reisi Hürrem Bey, yüz bin lira gibi dar bir bütçeye rağmen muazzam işler başarmaktadır." denilerek Anadolu’da hem teknik hem de parasal zorluklara rağmen
imar çalışmalarına öncelik verildiğine dair çarpıcı bir örnek anlatılmaktadır.
Gönlübol, 1996, agk. s. 94
426
anlaşmalar arasında sayıca en çok göze çarpanlar, ticaret anlaşmaları olmaktadır.
1933 yılı içinde Norveç, Rusya, İsviçre, Brezilya ve Finlandiya ile kliring ve ticaret anlaşmaları imzalanmıştır.
Sonuç Yerine
Bu makale ve zamandizin, Türkiye idare tarihinde 1933 yılının özelliklerini
ortaya koyabilmek amacıyla hazırlanmıştır. 1933 Zamandizininin, gazete taraması, diğer kronoloji çalışmalarının değerlendirilmesi ama öncelikle Cumhuriyet
Arşivleri’nde bu yıla ait belgelerin incelenmesi yoluyla oluşturulmuştur. Bunlara
ek olarak bu yılda yayınlanan kanunlar, TBMM Tutanak Dergisi’nin ve Resmi
Gazete’nin 1933 yılına ait ciltlerinin taranmasıyla derlenmiştir. Zamandizin’de
kanunlara genelde yer verilmeye çalışılmış, ancak idarenin yapılanması ile ilgili
olanlara öncelik verilmiştir. Taramalar sırasında Cumhuriyet gazetesi özellikle
mecliste ele alınan konular hakkında verdiği ayrıntılı bilgilerle önemli bir kaynak olmuş, ancak taranacak ikinci gazete olarak belirlenen Son Posta gazetesi
pek yararlı olmamıştır. Bunun sebebi bu gazetenin önemli haberlerde Cumhuriyet gazetesini tekrarlaması yanında, daha çok bir magazin gazetesi biçiminde
haberlere yer vermesidir.
Zamandizinin amacı idare tarihinin bu bir yıla ait parçasını ortaya çıkarmak
olduğu için yazarın algısı da bu yönde yoğunlaşmıştır. Yine de zamandizinde,
idarenin tercih ve yapısının belirlenmesine etkileri oranında, bu yılın hem Türkiye hem de dünya açısından siyasal, ekonomik ve toplumsal önem taşıyan olaylarına da yer verilmiştir. Bu zamandizinin tek başına 1933 yılını ele almakla beraber, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırma Projesi ekibinin hazırladığı
diğer yıllara ait zamandizinlerle birlikte, Türk İdare tarihinin küçük ama önemli
bir dönemine ışık tutacağı umulmaktadır.
427
1933 Yılı
1933 YILI YÖNETİMİ
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Ocak
Ünlü iktisatçı Prof. Falge
Türkiye'ye geldi.
Prof. Falge çeşitli görüşme ve incelemelerde bulun- C, 1
duktan sonra ekonomik durumumuz hakkında İktisat Kanunusani
1933
Vekaleti'ne bir rapor hazırlayacaktı.
1
Ocak
Terkos Su İşletmesi İstanbul Belediyesi'ne devredildi.
İstanbul belediyesi su tesisatının yenilenmesi için ça- C, 1
lışma başlatılacağını, gerekli inceleme ve araştırma- Kanunusani
ları yapmak üzere Avusturyalı mühendis Mr. 1933
Fenles'in Türkiye'ye davet edildiğini beyan etti.
Fenles'e bir su tesisatı planı hazırlatılarak İstanbul'un
su sorununun çözüme kavuşturulacağı açıklandı. Ayrıca Terkos İşletmesine ait kadrolu yönetici ve çalışanların işlerine devam edeceği, kadroda şimdilik
herhangi bir değişiklik yapılmayacağı da belirtildi.
Terkos'un belediye'ye devredilerek millileştirilmesi
büyük bir çoşkuyla karşılandı. Belediye takip eden
günlerde yemek vererek işletmenin devrini çalışanlarla birlikte kutladı.
1
Ocak
İzmit'te pirinç fabrikası
açıldı.
Fabrika Cumhuriyet'in ilk pirinç fabrikasıdır.
1
Ocak
Japon sefiri M. Oşida Türkiye'ye geldi.
BM'de Çin ile Japonya arasındaki sorunları çözmek C, 1
üzere görevli olan Oşida, yılbaşı tatilinde Ankara'ya Kanunusani
gelerek Türkiye ile Japonya arasında iktisadi ilişkile- 1933
rin geliştirilmesi için çeşitli görüşmeler yaptı.
1
Ocak
Milli Mücadeleye iştirak
etmeyen 26 şahsın 1041
numaralı Kanun'a tevfikan
Türk vatandaşlığından çıkarılmasına dair 13395 sayılı kararname yayımlandı.
Bu ilk karardan sonra, 22.2.1933 tarihinde 13732 sa- RG, 1
yılı kararname ile 1, 4.3.1933 tarihinde 13834 sayılı Kanunusani
kararname ile 1, 5.3.1933 tarihinde 13843 sayılı ka- 1933
rarname ile 4, 6.3.1933 tarihinde 13840 sayılı kararname ile 1, 11.3.1933 tarihinde 13885 sayılı kararname ile 15, 20.3.1933 tarihinde 13969 sayılı kararname ile 1, 2.4.1933 tarihinde 14027 ve 14028 sayılı
kararnamelerle 2, 22.4.1933 tarihinde 14053 sayılı
kararname ile 1, 4.7.1933 tarihinde 14562 ve
14563sayılı kararnamelerle 2, 10.9.1933 tarihinde
14850 sayılı kararname ile 1, 14.10.1933 tarihinde
15357 ve 15378 sayılı kararnamelerle 2 kişi daha vatandaşlıktan çıkarılmıştır.
2
Ocak
Ecnebi memleketlerinden
kat'ı alaka ve hicret ederek
tavattun maksadı ile Türkiye'ye iltica eyleyen ve vatandaşlığa kabul ve tescillerini mani olacak fena halleri görülmediği evrakı tahkiyelerinden anlaşılan 19
İslam şahsın 1312 numaralı
kanunun 6. maddesi mucibince vatandaşlığına kabul
edildiklerine dair 13394
sayılı kararname yayımlandı.
Bu ilk karardan sonra, 12.2.1933 tarihinde13566 ve RG, 2
13653 sayılı kararnamelerle 3, 20.2.1933 tarihinde Kanunusani
13713 sayılı kararname ile 1, 25.2.1933 tarihinde 1933
13829 ayılı kararname ile 1, 14.3.1933 tarihinde
14852 ve 14853 sayılı kararnamelerle 2, 18.9.1933
tarihinde 14888 ve 14891 sayılı kararnamelerle 2,
12.10.1933 tarihinde 14790 sayılı kararname ile 1,
4.11.1933 tarihinde 15337 ve 15338 sayılı kararnamelerle 2 kişi daha vatandaşlığa alınmıştır.
428
Kaynak
C, 1
Kanunusani
1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
2
Ocak
Çin Japon savaşı tekrar
başladı.
Çin ve Japonya arasında Mançurya Eyaletinin sahip- C, 1
liği konusunda uzun zamandır devam etmekte olan Kanunusani
gerginlik, bu bölgede bulunan Japon askerlerinin ateş 1933
açmasıyla iki ülkenin savaşına dönüştü.
3
Ocak
26 Mart 1931 Tarih ve
1782 Numaralı Ölçüler
Kanununun 28. Maddesinin
Tadiline Dair 2083 numaralı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla yeni ölçülerin uygulanmasına kademeli
olarak geçilmesi kabul edildi. Daha önceki düzenlemeye göre, Ölçüler Kanunu 1933 yılının 1. gününden
itibaren uygulanmaya başlanacaktı, ancak yeni ölçülere geçilebilmesi için yapılması gereken hazırlıklar
parasızlık nedeniyle yapılamayınca uygulama ertelenmiştir. 1933 yılı içinde önce litre ve metrenin kullanımına başlanacak ancak tüm ölçülerin yenilenmesi, 1934 yılının Ocak ayı sonuna kadar tamamlanacaktır. Böylece Ölçüler Kanunu' nun tam anlamında
uygulanması 1934 yılına bırakılmış olmaktadır.
RG, 3
Kanunusani
1933, Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
72-73
3
Ocak
25 Haziran 1932 Tarih ve
2027 Numaralı Kanunun
Neşri Tarihine Kadar Mukaveleye Bağlanmış Bulunan Su İşlerinin Tesrii İçin
Bono İhracı Mezuniyetine
Dair 2082 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla Maliye ve Bayındırlık Bakanları, daha
önce taahhüt edilmiş su işlerini bitirebilmek amacıyla
para bulabilmek için ödeme yapacakları seneler bütçelerindeki sular tahsisatından mahsup edilmek üzere
yüzde yedi faizle beş yüz bin liralık bono çıkarabilme
yetkisine sahip oldular.
RG, 3
Kanunusani
1933, Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
58-59
3
Ocak
Ankara Şehri İmar Müdürlüğünün 1932 mali senesi
bütçesinde bazı tadilat yapılması hakkında 2079 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla imar müdürlüğünün bütçesinde tadilat RG, 3
yapılırken, üçüncü maddede müdür unvanı hizasında Kanunusani
yazılı 'mühendis' kelimesi 'mühendis veya şehir mi- 1933
marı "ürbanist"' olarak değiştirilmiştir.
3
Ocak
CHF meclis grubu Ergani
bakır madenine giden tren
hattının tamamlanabilmesi
için gerekli paranın bulunması amacıyla 12 milyon
liralık iç borç alınmasına
karar verdi.
Bu kararın alındığı parti grubu toplantısında konuşan C, 4
pek çok milletvekili, memleketin imar işlerinin ta- Kanunusani
mamlanması gerekliliğinin ve bunun için iç borçlarla 1933
kaynak yaratılmasını ihtiyacının altını çizmişlerdir.
3
Ocak
Gemi kılavuzları, ücretlerinin arttırılması isteğinin
Bahriye Müdürlüğü'nce red
edilmesi üzerine toplu olarak istifa ettiler.
Toplu istifaları grev olarak algılanan kılavuzlar, İkti- C, 4
sat Vekaleti tarafından, müdürlüğe gönderilen bir Kanunusani
telgrafla uyarılmışlardır. 48 saat içinde işlerine geri 1933
dönmemeleri halinde işten tamamen azledileceklerini
öğrenen kılavuzlar ertesi gün işbaşı yaptılar.
4
Ocak
13638 Sayılı Bina Vergisi
Nizamnamesi yayımlandı.
Bu nizamname 1837 sayılı Bina Vergisi Kanununun GÇ, RG, 4
44. maddesi uyarınca Maliye Vekilliği'nce hazırlan- Kanunusani
mıştır. Nizamname, ilgili kanunun gereğince uygula- 1933
nabilmesi için gerekli düzenlemeleri içermektedir.
5
Ocak
Almanya Umumi İş Talimatnamesi Türkçe'ye çevrilerek bunun memleketimiz
için yararlı olup olmayacağının incelenmesi için bir
komisyon oluşturuldu.
Almanya Hükümeti tarafından bilumum devlet dairelerinde kırtasiye işlerinin tanzimi ve yeknesak bir hale getirilmesi için oluşturulan Umumi iş talimatnamesi şayanı istifade görülerek tercüme ettirilmiştir.
Bu tercüme metin ülkemizde bilumum bakanlıklar
temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından incelenerek benzer bir talimatname oluşturulacaktır.
429
Kaynak
BCA:
30..10.0.0 /
15.83..23. /
1348
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
5
Ocak
İstanbul Belediyesi Memur
ve Müstahdemler Yardım
Cemiyeti kuruldu.
5
Ocak
1567 Numaralı Türk Parasının Kıymetini Koruma
hakkındaki 13684 numaralı
kararname yayımlandı.
1567 Numaralı Türk Parasının Kıymetini Koruma RG, 5
Kanununa göre Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan bu Kanunusani
kararname ile Türkiye'deki banka ve bankerler, sahip 1933
oldukları mevcut dövizleri Merkez Bankası'na tevdi
etmek mecburiyetine alınmışlardır.
6
Ocak
Yeni Avusturya elçisi Baron Vesboh Ankara'ya geldi.
Elçi Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşmeden sonra ça- C, 7
Kanunusani
lışmalarına başlamıştır.
Yeni Yunan Sefiri
Sokalloropulos Ankara'ya
geldi.
Elçi Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşmeden sonra ça- C, 9
Kanunusani
lışmalarına başlamıştır.
8
Ocak
Açıklamalar
Kaynak
TBYYTK
BY; 130
1933
1933
8
Ocak
11940 sayılı Memleket İktisadiyatını Koruma Kararnamesi'nin tatbikatını düzeltmek ve kolaylaştırmak
için lazımgelen tedbirler
hakkında 13694 sayılı Kararname yayımlandı.
Bu kararname, daha önceki 11940 sayılı Memleket RG, 8
İktisadiyatını Koruma Kararnamesi'nin kimi madde- Kanunusani
lerini tadil ile tefsir etmekte, aynı zamanda kimi ila- 1933
veler de yapmaktadır.
9
Ocak
CHF meclis grubunda dış
borçlar meselesi görüşüldü
ve karara bağlandı.
Paris'te Düyun-u Umumiye temsilcileri ile görüşmeleri yürüten Saraçoğlu Şükrü Bey, hükümetten son
talimatları almak üzere memlekete gelmiş ve yapılacak anlaşmanın şartlarını başbakan ve meclis grubuna arz etmiştir. Bu şartlara göre, Osmanlı borçlarından Türkiye'nin ödemesi gereken 107.500.000 altın
lira olan kısım, 8 milyon altına düşürülerek 700.000
altın liralık taksitlere bağlanmıştır. Saraçoğlu'nun arz
ettiği bu koşullar fırka grubu tarafından memnuniyet
ve alkışlarla kabul edilmiştir. Bundan sonra Şükrü
Bey Paris'e giderek bu koşullar dahilinde daha önce
parafe edilen anlaşmayı Türkiye Millet Meclisi adına
imzalayacaktır.
9
Ocak
1932 Senesi Muvazene-i
Umumiye Kanununa merbut bütçelerde bazı tadilat
yapılması hakkında 2084
sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla, 1932 mali senesi muvazene-i RG, 9
umumiyesine dahil daire bütçelerinin kimi fasıl ve Kanunusani
1933
maddelerinden 1 791 081 lira tenzil edilmiştir.
10
Ocak
13 İkinciteşrin 1929 Tarihli Bu talimatname ile eskimiş ve yıpranmış paraların RG, 10
Talimatname ile buna ait
hangi koşullarda ve nasıl değiştirileceği düzenlen- Kanunusani
1933
izahname yerine geçmek
mektedir.
üzere tanzim olunan para
değiştirme talimatnamesi
yayımlandı.
10
Ocak
Kilis Ticaret Odası, ilçeyi
Bu dilekler, İslahiye-Kilis yolu, Kilislilerin Suriye'de
ziyaret etmekte olan İsmet bulunan emlak ve arazileri ile Gaziantep-İzmir araPaşa'ya vatandaşların dilek- sında üzüm alım satımları ile ilgilidir.
lerini iletti.
430
ATCTK,
C, 10
Kanunusani
1933
BCA:
30..10.0.0 /
155.90..10
/ 15943
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Ocak
Van Gölü İşletme İdaresinin 1932 Mali Senesi bütçesinde bazı tadilat yapılmasına dair 2085 sayılı kanun yayımlandı.
Bu kanunla, İdarenin bütçesi içindeki kimi kalemle- RG, 11
Kanunusani
rin tahsisatı değiştirilmiştir.
Kaynak
1933
11
Ocak
Belediye Vergi ve Resimleri Kanununun 6. Maddesindeki Apartman Kaydına
Dair 742 sayılı Heyeti
Umumiye Kararı yayımlandı.
Apartman tarzında inşa edilip mesken sureti ile kullanılan binalardan 423 numaralı belediye vergi ve resimleri Kanununun 6. Maddesi uyarınca vergi talep
edildiğinden, Yozgat mebusu Süleyman Sırrı Bey
kanunda kullanılan apartman kelimesinin tefsirinin
yapılmasını talep etmiştir. Bunun üzerine Maliye,
Dahiliye ve Bütçe encümenleri bu konuyla ilgili görüşlerini içeren birer mazbata bildirmişlerdir.
RG, 11
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
29-33)
11
Ocak
Etfal Hastanesi İçin İstanbul'da İstimlak Edilen İki
Kıt'a Arsa Bedeli Olarak
Tahakkuk Etmiş Olan Borcun Muhasebe-i Umumiye
Kanunu Ahkamına Tabi
Olacağına Dair 741 sayılı
Heyeti Umumiye Kararı
yayımlandı.
1334 tarihinde İstanbul'daki Etfal Hastanesi için istimlak edilen iki kıta arsanın beher arşınına takdir
edilen 1 lira kıymeti arsa sahibi Yorgi Efendi az görerek kabul etmemiş, bunun üzerine arsanın bedeli
olan 891 lira 84 kuruş İstanbul Defterdarlığı tarafından emaneten Osmanlı Bankası'na yatırılmıştır. Yorgi
Efendi'nin mahkemeye yaptığı itiraz kendisine 743 arşın toplamındaki arsanın beher arşınına karşılık 10
lira verilmesine karar vermiştir. Böylece istimlak işlemine karşılık kendisine arsa bedeli olan 7.430 liranın
gecikme faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmiştir.
RG, 11
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
18-19)
11
Ocak
Vali atamalarına dair kararname yayımlandı.
Bu kararla münhal bulunan Urfa Valiliğine Elaziz RG, 11
Valisi Nizamettin, Elaziz Valiliğine İçel Valisi Tev- Kanunusani
fik Sırrı, İçel Valiliğine Çankırı Valisi Adil, Çankırı 1933
Valiliğine Ankara Belediye Reis Muavini Hazım ve
Münhal olan Maraş Valiliğine Tekirdağ Valisi Fahrettin, ve Tekirdağ Valiliğine Sinop valisi Azmi, Sinop Valiliğine Ankara Vali Muavini Abdülhak Hakkı
ve münhal olan Van Valiliğine Mülkiye Müfettişlerinden İbrahim Beylerin nakil ve tayinleri yapıldı.
14
Ocak
Sovyet Rusya'da Bulunan
Elçilik ve Konsolosluk
Memurlarının Temsil Tahsisatlarına Zam Yapılması
Hakkında 2087 sayılı Kanun yayımlandı.
Sovyet Hükümeti, ülkesindeki diplomatlar da dahil
olmak üzere Rusya'da bulunan bütün yabancıların her
türlü harcamalarını dolar ile yapmalarına karar vermiştir. Bazı devletler özellikle İngiltere ve Fransa bu
karara itiraz etmişse de Sovyet yönetimi bunları dikkate almamıştır. Bu koşullarda Rusya elçiliğindeki
Türk memurları zor durumda kalmış ve maaşlarının
yükseltilmesine karar verilmiştir.
14
Ocak
19.5.1930 Tarih ve 1625
sayılı Kanunun İlgası Hakkında 2086 sayılı Kanun
yayımlandı.
İlga edilen 19.5.1930 tarih ve 1625 sayılı Kanun, RG, 14
hayvan beslenecek nahiyelerin tespitini ve yem bede- Kanunusani
li miktarının tayinini Dahiliye Vekaletinin emrine bı- 1933
rakmıştır. Kanunun 2. maddesinde "hangi Nahiyelerde hayvan besleneceğini ve yem bedelinin miktarının
Dahiliye Vekili belirler" denmektedir. Bu durumun
uygulamada yarattığı sorunlar nedeniyle Nahiye Müdürlerinin isteği üzerine kanun ilga edilmiştir.
14
Ocak
İmtiyazı Balya-Karaaydın
Madenleri Kiralama ve İşletme TAŞ'ye ait simli kurşun madenlerinden % 1
nisbi vergi alınmasına karar
verildi.
Arşiv kayıtlarında ayrıca, 12/4/1933 tarihinde Antalya'nın Tekirova köyünde Kirazzade Ahmet Sadık
Bey'e ait krom madeninin %10 nispi resme tabi tutulmasına dair belgeye rastlanmıştır.
431
RG, 14
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
31-34)
BCA:
30..18.1.2 /
33.5..13./
150-17
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
15
Ocak
Atatürk Ankara'dan Eskişehir'e hareket ederek yurt
gezisine başladı.
Bu gezide Atatürk, Eskişehir'den sonra Derince, Mu- C, 15
danya, Bursa, Bandırma, Balıkesir, Kütahya, Afyon, Kanunusani
Konya, Adana, Gaziantep, Mersin, Antalya ve İzmir 1933
illerini ziyaret etmiştir.
15
Ocak
Ali İktisat Meclisi azalığına Ali İktisat Meclisi azalığı, İzmir Mebusu Mahmut RG, 15
İstatistik Umum Müdür
Celal Beyin İktisat Vekilliğini üzerine alması ile bo- Kanunusani
1933
Vekili Celal Beyin seçildi- şalmıştır.
ğine dair 13556 sayılı kararname yayımlandı.
16
Ocak
Türkiye-Norveç Uzlaşma,
Adli Tesviye ve Hakem
Antlaşması imzalandı.
16
Ocak
Türkiye Cumhuriyeti dahilindeki cami ve mescitlerin
tasnifi ve kadrolarının tespiti hakkındaki 8 kanunusani 1928 tarih ve 6061 sayılı talimatnameyi muadil
talimatnamenin meriyete
konulmasına dair 13671
Kararname, cami ve mescitlerin sınıflara ayrılması RG, 16
işini, her vilayet ve kaza merkezinde evkaf müdür ve Kanunusani
memurlarının, bunların bulunmadığı yerlerde ise en 1933
büyük mülkiye memurunun tensip edeceği bir görevlinin riyaseti altında mahalle müftüsü ve tevcih heyeti azasından teşekkül edecek heyetlere vermektedir.
16
Ocak
Brezilya ile Ticaret Anlaşması yapıldı.
Bu anlaşmaya göre, 3 sene süre ile Brezilya'dan Tür- C, 17
kiye'ye ithal edilecek kahvenin bedeli Türk malları Kanunusani
ile takas edilecektir. Bu yolla kahve ithalatı için har- 1933
canan ortalama yıllık 3 milyon liralık dövizden tasarruf edilecek olması İktisat Vekaleti'nin önemli bir başarısı olarak görülmüştür.
17
Ocak
İstanbul Söz Derleme Heyeti toplandı.
Türk Dili Tetkik Cemiyeti İstanbul Heyeti Türkçe C, 18
kelimeleri derlemek amacıyla 4 ayrı tetkik komitesi Kanunusani
1933
oluşturarak çalışmalara başladı.
17
Ocak
Ziraat Vekaleti'nin daveti
ile Türkiye'ye gelen Prof.
Falke kurulacak Ziraat Fakülteleri'nin izleyeceği
programı hazırlayarak teslim etmiştir.
Bu programa göre halihazırda Ankara'da açılmış bu- C, 18
lunan Ziraat Enstitüsü'nde 4 ayrı fakülte oluşturulma- Kanunusani
sı öngörülmektedir. Bu fakültelerde yapılacak eğitim 1933
için Prof. Falke yanında Almanya'dan 12 uzmanın
daha getirilmesi planlanmaktadır.
17
Ocak
Konya Ovası Sulama İdaresinin 1932 mali senesi
bütçe kanununa bazı maddeler eklenmesine dair 2088
sayılı kanun yayımlandı.
Bu kanunla, gayri muntazam şebekelerin ıslah edil- RG, 17
memiş esas kanallarının ıslahı ile tali derecedeki ka- Kanunusani
nalların açılması işlerinde sulama ücretinden bakiye 1933
borcu olan çiftçilerin istihdam edilebilmesine imkan
tanınmıştır.
17
Ocak
1932 Senesi Muvazene-i
Umumiye Kanununa merbut bütçelerde bazı tadilat
yapılması hakkında 2090
Bu kanunla, 1932 mali senesi muvazene-i RG, 17
umumiyesine dahil daire bütçelerinin 1 numaralı cet- Kanunusani
velde yazılı fasıl maddelerinden 125.035 lira tenzil 1933
edilmiştir.
17
Ocak
Tütün İnhisarı İdaresinin
1932 mali senesi bütçesinde tadilat yapılması hakkında 2092 sayılı kanun
yayımlandı.
Bütçenin cetvelleri arasında kimi aktarmalar yapıl- RG, 17
Kanunusani
mıştır.
Kaynak
GÇ
1933
432
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Ocak
Hudut ve Sahiller Sıhhat
Umum Müdürlüğünün
1932 mali senesi bütçesine
munzam tahsisat ilavesine
dair 2091 Sayılı Kanun yayımlandı.
Bütçeye 1000 lira tahsisat eklenmiştir.
RG, 17
Kanunusani
1933
18
Ocak
Seyrisefain İdaresince 1932
mali senesi zarfında akdedilecek istikrazlara Maliye
Vekaletinin Kefaleti Mezuniyetine Dair 2093 sayılı
Kanun yayımlandı.
Böylece, Seyrisefain İdaresi'nin bütçe kanunu uyarınca akdedeceği istikrazların 600 bin liraya kadar
olan miktarına Maliye Vekaleti kefil olacaktır. İktisat
Vekili Celal Bey, bu vesileyle yaptığı konuşmada
alınacak para ile Seyrisefain İdaresinde ıslahat yapılacağını belirtti.
C, 6
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
22)
18
Ocak
İkramiyeli Dahili İstikraz
Akdine Dair 2094 sayılı
Kanun yayımlandı.
Ülkenin imar ve alt yapı ihtiyacının bütçeden karşılanmasının mümkün olmadığının anlaşılması üzerine,
harcanması zorunlu olan paraların gelecek senelerin
bütçelerinden ödeyebilmek için Hazine Bonoları
vermek ve uzun vadeli borçlanmaya gitmek gerektiğine karar verilmiştir. Böylece Cumhuriyet Rejiminin
ilk iç borçlanmasına ilişkin kanun kabul edilmiştir.
Yıllık %7 faizli ve 20 yılda geri ödenecek 12 milyon
liralık ikramiyeli bu borçlanma ile çıkarılacak tahvillerin yirmi lira gibi herkesin kolayca tedarik edebileceği bir değerde olmasına dikkat edilmiştir.
GÇ,
BULMAÇ,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII,
12 Ocak
1933, s.
73)
19
Ocak
Suriye'de Türklere ait emlak ile Türkiye'de Suriyelilere ait emlak hakkında
Fransa hükümeti ile Ankara'da akdedilen itilafnamenin kabul ve tasdik edildiğine dair 2089 sayılı kanun
yayımlandı.
İtilafname 27 Teşrinievvel 1932 tarihinde Türkiye RG, 19
adına Hariciye Vekili Doktor Tevfik Rüştü Bey tara- Kanunusani
1933
fından imzalanmıştır.
19
Ocak
Türkiye Büyük Millet Mec- Meclisin, 1933 senesi martın birinci Çarşamba günü RG, 19
Kanunusani
lisi'nin tatili faaliyet etmesi toplanmak üzere tatil edilmesine karar verilmiştir.
1933
hakkında 744 sayılı Heyeti
Umumiye kararı yayımlandı.
20
Ocak
Darülfünun'un ıslahı için
Türkiye'ye davet edilmiş
olan İsviçreli profesör
Malche'ın bu konuda verdiği rapor Türkçe'ye çevrilip ilgililere dağıtıldı.
Türk yetkililer üniversite reformunda kararlıydılar. O
sırada Almanya'da Nazilerce işlerine son verilen ya
da korku nedeniyle başka ülkelerde iş arayan çok sayıda Alman akademisyenin varlığı da hükümetin bu
reform girişimini destekleyen bir unsur oldu.Prof.
Malche'ın raporunda dikkat çeken noktalar üniversite
kadrolarının maaşlarının düzeltilerek üniversitede
tam gün mesai yapmalarının sağlanması, yeni kütüphane ve laboratuarların kurulması ve çeşitli fakültelerin müfredatlarına eklenmesi gereken derslerle ilgilidir. Malche ayrıca lise müfredatında da değişiklik
yapılmasını önermiştir.
21
Ocak
Münhal bulunan Birinci
Umum Müfettişliği'ne
Hilmi Bey'in tayinine dair
13748 sayılı kararname yayımlandı.
Hilmi Bey, Dahiliye Vekaleti Müsteşarı iken bu gö- BCA:
30.18.1.2 /
reve atanmıştır.
GÇ, C, 21
Kanunusani
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
34.16..7. /
242-129
33.4.12 /
77-4, RG,
21
Kanunusani
1933
433
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Ocak
Açık olan Temyiz Mahkemesi Azalığına İstanbul
Sekizinci Adli İhtisas
Mahkemesi Hakimi Hüseyin Fevzi Bey'in tercihen
tayinine dair kararname
yayımlandı.
Hüseyin Fevzi Bey, Hakimler Kanunu'nun 15. mad- RG, 21
desine göre Temyiz Umumi Heyetince yapılan seçme Kanunusani
neticesinde çok oy alanlar arasından tercihen bu gö- 1933
reve atanmıştır.
21
Ocak
Münhal bulunan Nafia Vekaleti Başmüfettişliğine,
Müfettiş Şefik Bey'in terfian tayinine dair kararname
yayımlandı.
Şefik Bey göreve 90 lira maaşla atanmıştır.
21
Ocak
İstanbul Darülfünunu Tıp
Fakültesi Hayati Kimya
Muallimi Rasim Ali Bey'in,
Darülfünun muallimliğinde
kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılarak 1777
sayılı kanunun 2. maddesi
hükmüne tevfikan orta tedrisat mekteplerinde istihdamına dair kararname yayımlandı.
Rasim Ali Bey'in yazdığı Fizyoloji kitabının yanlışlı- RG, 21
ğı ve mumaileyhin tedrisattaki muvaffakiyetsizliği, Kanunusani
Tıp Fakültesi Meclisi'nin ara ittifakı ve Darülfünun 1933
Divanı'nın 22 Nisan 1931 tarihli içtimaında mevcut
azanın ara ittifakı ve mürettep azanın üçte iki ekseriyetle verilmiş kararıyla sabit olması nedeniyle bu görevden alınmasına karar verilmiştir.
22
Ocak
Kaymakam atamalarına da- Bu kararname ile Orhaneli, Göksun, Bartın, Tirebolu,
ir kararname yayımlandı.
Behisni, İnebolu, Bahçe, Keskin, Çubuk, Seyitgazi
ve Bozkır kaymakamlıklarına sırasıyla Latif, Mehmet, Nazım, Tevfik, Mehmet Ali, Kenan, Avni,
Abdülkadir, İzzet, Necati ve Hamit'in tayinlerine karar verildi.
22
Ocak
İl evkaf müdürlükleri atamalarına dair kararname
yayımlandı.
22
Ocak
Münhal bulunan Diyanet
Eyüp Necati Bey, Ali Nahit Bey'in istifası ile boşalan RG, 22
Kanunusani
işleri Reisliği Müşavere
bu göreve yetmiş lira maaşla getirilmiştir.
1933
Heyeti azalığına şeraiti
kanuniyeyi haiz bulunan
Tahrirat ve Evrak Müdürü
Eyup Necati Bey'in tayine
dair kararname yayımlandı.
22
Ocak
İl mektupçuluklarına yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile Tekirdağ Mektupçuluğuna Mithat, RG, 22
Çorum Mektupçuluğuna Salim, Muş Mektupçuluğu- Kanunusani
na Salahattin, Diyarbekir Mektupçuluğuna Vehbi 1933
Beylerin tayinlerine karar verildi.
22
Ocak
Yüksek Ziraat ve Baytar
Mektebi İktisadiyat Enstitüsü Rektörlüğüne Prof.
Herr Gehaymrat Falke'nin
getirilmesine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
33.6..10. /
243-117
Kaynak
RG, 21
Kanunusani
1933
BCA:
30..11.1.0 /
75.1..4,
RG, 22
Kanunusani
1933
Bu kararname ile münhal bulunan Gümüşhane Evkaf RG, 22
Müdürlüğüne Siirt Müdürü Şevki, Siirt Müdürlüğüne Kanunusani
Muğla Müdürü Haydar Beylerin tayinine karar veril- 1933
di.
434
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
23
Ocak
Vilayet Hususi İdarelerinden Maaş Alan Memurların
ve Muallimlerin Tekaüt
Maaşları Hakkında 2097
Devlet memurlarından farklı hükümlere tabii tutulan
bu muallim ve memurlar, bu kanunla devlet memurları gibi 1683 sayılı kanunun hükümleri uyarınca
emekli olma hakkına sahip olmuşlardır. Kanunun
26.1.1933 Tarihli ve 2314 sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.
RG, 23
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
84)
23
Ocak
Muallim Mekteplerine Muavenet Hakkındaki 819,
843 ve 1051Numaralı Kanunlara Müzeyyel 2098
Sayılı Kanun yayımlandı.
Daha önceki düzenlemelerle, il özel idareleri gelirlerinin % 10'u ilkokullara harcanmaktaydı. Bu kanunla,
bu % 10'nun müze, akademi, kütüphane gibi binaların yapımı için de kullanılabilmesinin önünü açmaktadır.
RG, 23
Kanunusani
1933,
(Z.C. Devre:IV, Cilt:
XII, s.90)
23
Ocak
19.6.1930 Tarih ve 1704
sayılı Kanunun Bazı Maddelerinde Tadil ve Tashihi
İcrasına ve Bir Madde İlavesine Dair 2099 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla, otel, pansiyon, ticarethane gibi umumi
müesseselerde oturan ve çalışanların nüfuz bilgilerini
vermeleri zorunluluğuna ilişkin kanunun bu kurala
uymayan kişilere uygulanacak yaptırımlarla ilgili
kimi maddelerinde değişiklikler yapılmıştır.
RG, 23
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII,
s.92)
23
Ocak
Türk Parasının Kıymetini
Koruma Hakkındaki 20
Şubat 1930 Tarih ve 1567
Numaralı Kanuna
Müzeyyel 2100 Sayılı Kanun yayımlandı.
Bu Kanunla, 20 Şubat 1930 Tarih ve 1567 Numaralı
Kanunla hükümete Türk parasının kıymetini korumak üzere verilmiş olan üç senelik yetki, bir üç sene
için daha uzatılmaktadır. 1930 yılından bu yana geçen süre içinde altın esasına bağlı bir çok ülkede
ekonomik buhran nedeniyle benzer tedbirlerin alındığı görülmüş, üstelik hükümete verilen bu yetkilerle
Türk parasının değerinin korunması sağlanabilmiştir.
Bu gerekçelerle hükümetin yetkilerinin uzatılmasına
karar verilmiştir.
RG, 23
Kanunusani
1933,
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
93)
23
Ocak
1518 Sayılı Kanunun 4.
Maddesinin Tadili Hakkında 2101 Sayılı Kanun yayımlandı.
Kanun, Tuz satışı ve tuz fiyatları hakkındadır. Tuz ve RG, 23
tuzlu mamullerin ihracını kolaylaştırmak için çeşitli Kanunusani
1933,
hükümler getirilmektedir.
(Z. C.
Devre:IV,
Cilt: XII, s.
94)
23
Ocak
Vefat eden Ankara Milletvekili Ali'nin yerine Aka
Gündüz Bey'in seçilmesine
karar verildi.
BCA:
30..10.0.0 /
74.489..25
/ 78153
23
Ocak
17.Tüm.Kom.vekaletine
Kur.Alb.Ekrem Bey'in tayin edilmesine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
75.3..6.
24
Ocak
Milli Hükümet Bütçelerine
Ait Hizmetler İçin Yapılmış Tediyatın Tasfiye ve
Mahsubu Hakkında 2102
Kanunla, 1932 mali senesi nihayetine kadar Milli hü- RG, 24
kümet hizmetleri mukabilinde tediye edilmiş olup da Kanunusani
bütçelere mahsubu yapılmamış olan masraflar, Mali- 1933
ye bütçesinde eski seneler mahsubatı unvanı altında
açılmış olan maddeden mahsup olunur.
24
Ocak
Hükümetimizle Belçika
Hükümeti arasında akit ve
imza olunan ikamet mukavelenamesinin tasdiki hakkında 2103 sayılı kanun
yayımlandı.
Mukavelename, 30 Temmuz 1931 tarihinde Ankara'- RG, 24
Kanunusani
da imzalanmıştır.
1933
435
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
24
Ocak
1932 mali senesi Muvaze- Kanunla, lise, orta mektep ve imam hatip mektepleri RG, 24
ne-i Umumiye Kanununun ile muallim mektepleri kadrosuna yirmi muallim kad- Kanunusani
1933
39. maddesine merbut 'N'
rosu daha eklenmiştir
işaretli cetvele yirmi muallimin daha ilavesi hakkında
2105 sayılı kanun yayımlandı.
24
Ocak
CHF, 13'ü il merkezi olmak
üzere 20 merkezde daha
Halkevi açılmasına karar
verdi.
Halkevlerinin ilk açılma tarihi olan 19 Şubat 1933 tarihinde Adana, Aksaray, Balıkesir, Çankırı, Çorum,
Erzincan, Gümüşhane, Isparta, Kars, Manisa, Mersin,
Muğla, Niğde, Sivas,ve Tokat vilayetleriyle Bafra,
Bayburt, Alaiye, İnebolu ve Urla kazalarında kapatılan Halkevlerinin yeniden açılmasına karar verilmiş
ve bununla ilgili gerekli tebligat yapılmıştır.
24
Ocak
İskan yerleri İstanbul ve
Adapazarı olduğu halde
İzmir'den Kütahya'ya gelen
72 Kıpti ve ecnebi ailenin
iskan mahallerine iadelerine karar verildi.
İstanbul ve Adapazarı nüfusuna kayıtlı oldukları hal- BCA:
de iş bulmak için İzmir'e giden 72 Kıpti'nin burada 272..0.0.12
kendilerine mesken ve iaşe temin edilmesi mümkün / 63.190..1.
olmadığından iskan yerlerine iade edilmelerine karar
verilmiştir. Ancak bunlardan bir kısmının İstanbul'a
dönmediği İstanbul Valisi tarafından dilekçe ile İçişleri Bakanlığı'na bildirilmiştir.
25
Ocak
Anadolu Sahilleri ile Meis İtilafname, 4 Kanunusani 1932 tarihinde Ankara'da RG, 25
Kanunusani
Adası arasındaki ada ve
imzalanmıştır.
1933
adacıkların ve Bodrum
Körfezi karşısındaki adanın
ciheti aidiyeti hakkında
İtalya Hükümeti ile akdedilen itilafname hakkında 2106
25
Ocak
Bazı Vekalet Binaları ile
Temyiz Mahkemesi ve Hapishane Binalarının İnşasına Dair 2107 sayılı Kanun
yayımlandı.
Kanunla, bu binaların inşasına tahsis edilmek ve RG, 25
azami 12 sene zarfında tediye edilmek üzere üç bu- Kanunusani
çuk milyon liraya kadar taahhüdat icrasına Maliye 1933
Vekaleti mezun edilmiştir.
25
Ocak
Amerika’ya vaki ihracatımız esmanı azami had olmak üzere Amerikanın
memleketimize tayin edilecek bir liste dahilinde serbestçe ve kontenjan harici
olarak mal ithal etmesine
izin verilmesine dair 13757
Amerika’ya tanınan bu ithalat izni, iki memleket ara- RG, 25
sındaki umumi mübadele hareketinin Türkiye lehine Kanunusani
olduğu ve Amerika Müttehidesinde Türk ithalatına 1933
karşı tahdidat bulunmadığı cihetiyle gerekçelendirilmiştir.
26
Ocak
Otomobil Seyriseferine Da- Mukavelename, 24 Nisan 1926 tarihinde Paris'te im- RG, 26
Kanunusani
ir Beynelmilel Mukavelezalanmıştır.
1933
namenin tasdiki hakkında
2095 sayılı kanun yayımlandı.
26
Ocak
La Haye ve Cenevre Afyon
Mukavelenameleri ile protokollerinin tasdikine dair
2108 no’lu Kanun yayımlandı.
Açıklamalar
Kaynak
C, 25
Kanunusani
1933,
BCA:
30..10.0.0 /
117.817..4.
/ 9832
Bu kanunla, 1912 senesinde La Haye'de imzalanan RG, 26
Afyon Mukavelenamesi ile 1914 tarihli munzam pro- Kanunusani
tokolüne ve 1925 tarihli Cenevre Afyon Mukavele- 1933
namesi ve protokolüne Türkiye'nin iltihakı kabul
edilmiştir.
436
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
30
Ocak
Hükümet, Washington Büyükelçisi Ahmet Muhtar
Bey aracılığıyla, Türkiye'nin iktisadi durumunu incelemek ve rapor vermek
üzere New York'da bulunan Hines, Rearick, Dorr
ve Hammont adlı bir firmanın temsilcisi olan Mr.
Walker D. Hines'i ülkeye
davet etti.
Mr. Hines, Haziran ayında Türkiye'ye gelerek çalış- GGCT
malara başlamış ancak daha sonra sağlık durumunun
bozulması ve ölümü üzerine görevi başka kişilerce
yürütülmüştür. Bu kişilerce hazırlanan rapor, 1934
yılı sonunda basılmıştır.
30
Ocak
Almanya'da Hitler başbakan oldu ve yeni kabineyi
oluşturdu.
30
Ocak
Açık olan Temyiz Mahkemesi Azalığına İzmir Ağır
Ceza Mahkemesi Reisi Ali
Rıza Bey'in tercihen tayinine dair kararname yayımlandı.
30
Ocak
Edirne Maarif Müdürlüğü- Celal Mahir ve Fakir Beyler 55 lira, Salih Bey 45 lira RG, 30
Kanunusani
ne Bursa Maarif Müdürü
maaşla bu göreve atanmıştır.
1933
Celal Mahir Bey'in , Bursa
Maarif Müdürlüğüne Aydın
Maarif Müdürü Fakir Bey'in, Aydın Maarif Müdürlüğüne ise Edirne Maarif
Müdürü Salih Bey'in naklen tayinlerine dair kararname yayımlandı.
31
Ocak
Bursa'da Türkçe ezanı pro- Türkçe ezan okunması ilk olarak Bursa'da Ramazan- GÇ, C, 1
testo eden bir grup, hükü'ın gelişiyle uygulanmaya başlanmıştır. Ancak bir sü- Şubat 1933
met aleyhinde gösteri yaptı. re sonra ezan sebepsiz bir şekilde tekrar Arapça
okunmaya başlanmış, bunun üzerine ilgili bir grup
ezanın Türkçe okunması konusunda uyarıda bulunmuştur. Ancak Ulucami'de ezani okumakla görevli
imam 1 Şubat'ta göreve gelmemiş, onun yerine bir
gönüllü ezanı Arapça okuyarak halkı namaza çağırmıştır. Namazdan sonra toplanan bir grup, "istemeyiz" diye bağırarak Evkaf Müdürlüğü'nün önüne yürümüştür. İçlerinden biri müdüre hitaben "halkın
Türkçe ezan istemediğini ve bu maksatla toplandıklarını haber vermeye geldiğini" açıklamıştır. Gösteriye
katılanlardan bir bölümü tutuklanmış, olayda ihmali
görülen kamu görevlilerine işten el çektirilmiştir.
31
Ocak
Dışişleri Bakanlığı'nda yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile Hariciye Vekaleti Dördüncü Daire RG, 31
İkinci Şube işlerini tedvire memur Orta Elçilik Müs- Kanunusani
teşarı İbrahim Osman Bey'in 7. dereceden Büyük El- 1933
çilik Müsteşarlığına terfian tayinine karar verildi.
31
Ocak
Dışişleri Bakanlığı'nda görevden almaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile Hariciye Vekaleti İkinci Daire RG, 31
İkinci Şube memurlarından Elçilik üçüncü şube kati- Kanunusani
bi Ömer Lütfü Bey'in görülen lüzum üzerine resen 1933
Vekalet emrine alınmasına karar verildi.
Kaynak
C, 31
Kanunusani
1933
Ali Rıza Bey, Hakimler Kanunu'nun 15. maddesine RG, 30
göre Temyiz Umumi Heyetince yapılan seçme neti- Kanunusani
cesinde çok oy alanlar arasından tercihen bu göreve 1933
atanmıştır.
437
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Ocak
Burdur il sağlık müdürlüğüne atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Bursa Belediyesi Baştabibi Dr. RG, 31
Esat Bey Üçüncü Sınıf olarak Burdur Sıhhat ve İçti- Kanunusani
1933
mai Muavenet Müdürlüğüne tayinine karar verildi.
1
Şubat
Umum ve il sağlık müdür- Bu kararname ile, İçtimai Muavenet Umum Müdür- RG, 1
lüklerine atamalara dair ka- lüğüne İçtimai Hizmetler Şubesi Mütehassısı Dr. Fa- Şubat 1933
rarname yayımlandı.
ruk Bey'in terfian, Kayseri Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Halit Bey'in naklen, Erzurum
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Salim
Bey'in terfian tayinine karar verildi.
2
Şubat
Ankara vali muavinliğine
yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
2
Şubat
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Balya, Kaş, Kulp, Akçaabat, Şerefdair kararname yayımlandı. likoçhisar, Maçka, Alucura, Nazilli, Seferihisar, Yıldızeli, Tire, Çine, İskilip, Kuşadası, Vakfıkebir, Bodrum, Vize Kaymakamlıklarına sırasıyla Halis, Nesip,
Memduh, Hazım, Sıtkı, Recep Hilmi, Arif Hikmet,
İhsan, Ali Rıza, Fahri, Kamil, Mehmet Ali, Baha, Dilaver, Ramiz, Sait, Hayri beylerin naklen, Hopa, Salihli, Edremit kaymakamlıklarına sırasıyla Numan
Sabit, Abdülkerim Refi, Mithat Kemal Beylerin yeniden tayinlerine karar verildi.
2
Şubat
Bu kararname ile, açık bulunan Zonguldak Mektup- RG, 2
çuluğuna Denizli Mektupçusu Sait Bey'in, Denizli Şubat 1933
Mektupçuluğuna Esbak Elaziz Mektupçusu Şevki
Bey'in yeniden tayinlerine karar verildi.
2
Şubat
Emniyet işleri Umum Müdürlüğü'nde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü RG, 2
Altıncı Şube Müdürlüğüne Beşinci Şube Müdürü Şubat 1933
Necmettin Bey'in tayinine karar verildi.
2
Şubat
Atatürk yurt gezisini İzmir'de tamamladı.
Yurt gezisinin tamamlanması ile bu gezinin sonuçla- C, 3 Şubat
rına ilişkin Cumhuriyet Gazetesi'nde şu açıklamalara 1933
yer verildi: "Reisicumhur Hazretleri ile İktisat Vekili
Celal Bey'in seyahatlerinden sonra memleket için çok
mühim kararlar verilecektir. Türkiye'nin her tarafında
ayni iktisat şartları ile ilerlemek kabil olamadığından
memleket iktisadi mıntıkalara ayrılacak ve idari mekanizma da tamamen buna uydurularak her mıntıkada ayrı teşkilat yapılacaktır. Üçer beşer vilayetten terekküp edecek mıntıkalarda bu vilayetler hususi bütçelerinin birleşmesi sayesinde ihraç iskelelerinin,
yolların ve mümasil teşebbüslerin kolaylıkla tahakkuku mümkün olacaktır. Bundan başka bütün idari
teşkilatın iktisadi esaslara göre faaliyete sevki mutasavverdir."
3
Şubat
Hitler Alman ulusal meclisi
Reichstag'ı feshetti.
C, 4 Şubat
1933
3
Şubat
İstanbul-Ankara arasında
deneme uçuşlarını başlatan
ilk uçak seferi başarıyla
tamamlandı.
GÇ, Son
Posta, 4
Şubat 1933
Kaynak
Bu kararname ile, münhal bulunan Ankara Vali Mu- RG, 2
avinliğine Vilayetler İdaresi Umum Müdür Muavini Şubat 1933
Salahattin Bey'in tayinine karar verildi.
438
RG, 2
Şubat
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
75.3..9
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Şubat
Eskişehir Şeker Fabrikası'nın temeli atıldı.
4
Şubat
Tokat Valisi Ali Rıza Bey- Tokat Valisi Ali Rıza Bey, 1851 sayılı Kanunun 3. RG, 4
Şubat 1933
'in tekaüt edilmesi ve açıla- maddesi mucibince emekli edilmiştir.
cak olan yerine Ödemiş
Kaymakamı Recai Bey’in
vekillikle tayinine dair kararname yayımlandı.
5
Şubat
Darülfünun İlahiyat Fakültesine Girecek Talebenin
Arabi ve Farisi’den İmtihana Tabi Tutulmaları İçin 21
Nisan 1340 Tarihli Talimatnamenin 40. Maddesi
Son Fıkrasının Kaldırılmasına Dair 13635 sayılı kararname yayımlandı.
5
Şubat
Aydın ilinde idari taksimat Bu kararname ile, Aydın Vilayeti Merkez Kazasına RG, 5
yapılmasına dair kararname bağlı Karahayıt Nahiyesi merkezinin Karahayıt Kö- Şubat 1933
yayımlandı.
yünden Dalama Köyüne nakline karar verildi.
5
Şubat
Tokat ilinde idari taksimat Bu kararname ile, Tokat Vilayetinin Erbaa Kazasına RG, 5
yapılmasına dair kararname bağlı Ferenge, Holay, Hosan ve Zilhor köylerinin ir- Şubat 1933
yayımlandı.
tibatlarının mezkur kazadan fekkedilerek Alinek Nahiyesine ilhaklarına karar verildi.
5
Şubat
Afyonkarahisar ilinde idari
taksimat yapılmasına dair
Bu kararname ile, Afyonkarahisar Vilayetinin Dinar RG, 5
Kazasına tabi Tazkırı Nahiyesine bağlı Baraklı Kö- Şubat 1933
yünün irtibatının mezkur nahiyeden fekkedilerek Dinar Kazasına rapt ve ilhakına karar verildi.
6
Şubat
Mustafa Kemal Atatürk
Bursa Nutku'nu okudu.
Yurt gezisinin son durağı olan İzmir'de dinlenmekte GGCT
olan Atatürk, Bursa'daki olaylar nedeniyle buraya gelerek bir beyanatta bulundu.
7
Şubat
İl evkaf müdürlüklerine
yapılacak atamalara dair
Bu kararname ile, münhal bulunan İzmir Evkaf Mü- RG, 7
dürlüğüne Halim Baki, Muğla Evkaf Müdürlüğüne Şubat 1933
Ulvi Beylerin tayinine ve Diyarbekir Müdürü Mithat
Beyle Mardin Müdürü Ferit Beyin maaşlarıyla becayiş edilmelerine karar verildi.
7
Şubat
Çeşitli vilayet ve kazalara
hakim ve savcı tayinleri
yapılmasına dair kararname
yayımlandı. (A)
Bu kararname ile İstanbul Birinci Hukuk Reisliğine
Şerafettin Bey'in; İstanbul Altıncı Hukuk Reisliğine
Salahattin Bey'in; İstanbul Üçüncü Ceza Reisliğine
Mehmet Zeki Bey'in; İstanbul Dördüncü Hukuk Reisliğine İrfan Bey'in; Bartın, Karaman, Bolu Asliye
Mahkemesi Reisliklerine sırasıyla Saffet, Ahmet Lütfi, Yusuf Sait Beylerin; Cebelibereket, Çankırı, İzmir, Kastamonu, Rize Reisliğine Ahmet Nesip, Tahsin, İsmail Kemal, Mehmet Sedat, Abdüssamet Beylerin; Mudurnu, Derik, Arapsun, Bulanık, Yusufeli,
Karacasu, Palo, Erganimadeni, Petürke, Karaburun,
Çölemerik, Darende, Sivrihisar, Bozdoğan, Sürmene,
Pasinler, Silvan, Sarıkamış Hakimliklerine sırasıyla
Kaynak
Son Posta,
5 Şubat
1933
RG, 5
Şubat 1933
439
RG, 7
Şubat
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
75.3..18
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
Reşat, İsmail Hamdi, Mehmet Kemalettin, Mehmet
Sabri, Abdurrahman Hasip, Ahmet Fahri, Mustafa,
Muhtar, Mehmet Kadri, İsmail Hakkı, Ziyaettin, Lütfi Fikri, Ali Sabri, Mehmet Fuat, Mustafa Nafiz,
Mehmet Sait, Mehmet Talat, Mustafa Beylerin tayin
edilmeleri karar verilmiştir.
7
Şubat
yayımlandı. (B)
Bu kararname ile Bünyan, Bafra, Uzunköprü, Üsküdar, Trabzon, Kütahya, Kırşehir, Ordu, Elaziz, Merzifon, Taşköprü, Kayseri, Mecitözü, Akhisar, Boyabat, Gemlik, Tarsus Hukuk Hakimliklerine sırasıyla
Ali Rıza, Mehmet Faik, Umran, İrfan, Mehmet Nuri,
Cemil, Kadri, Mehmet Hilmi, Celal, Muharrem
Necmettin, Mesut, Apdullah Hilmi, Sabri, Mehmet
Akil, Apdullah Cemil, Ahmet Vefik, İsmail Faiz
Beylerin; Yozgat, İzmir, Pervari, Ovacık, Malazgirt,
Torul, İstanbul, Ankara, Manisa, Tarsus, Paskil,
Samsun Sulh Hakimliklerine sırasıyla Mehmet Tahir,
Mustafa Kazım, Mehmet Nuri, Osman Nuri,
Zeynelabidin, Arif, Cevat, Cemal Turgut, Abdullah
Ferruh, Mustafa Faik, Hikmet, Hamdi Şevket Beylerin tayin edilmelerine karar verilmiştir.
RG, 7
Şubat
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
75.3..18
7
Şubat
yayımlandı.(C)
Bu kararname ile Pazar, Gebze, Söke, Kasaba, Dinar,
Adana, Siverek, Kuşadası, Taşköprü, Mardin Ceza
Hakimliklerine Mehmet Rüştü, Ali Rıza, Celil, Hamza, Rüştü, Ahmet Hamdi, Abdullah Kani, Hakkı Yaşar, Mehmet Nedim, Hüseyin Ferit Beylerin; Manavgat, Pertek, Kırkağaç, Maçka Münferit Hakimliklerine Mehmet Sait, Tevfik, Muzaffer, İbrahim Lütfi
Beylerin; İstanbul, Antalya, Sivas Adli İhtisas Mahkemesi Hakimliklerine Atıf, Ömer Cemil, Hasan
Hayri Beylerin tayinlerine tayin edilmelerine karar
verilmiştir.
RG, 7
Şubat
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
75.3..18
7
Şubat
İstanbul'da bütün camilerde Uygulama, Evkaf Müdürlüğü'nün tebliği üzerine ger- GÇ, Son
posta 8
ezan Türkçe okunmaya
çekleştirilmiştir.
Şubat 1933
başlandı.
8
Şubat
Konsolos Muavinliğine
Senayi Bey'in tayinine dair
Senayi Bey bu göreve 1 Teşrinievvel 1932 tarihinden RG, 8
Şubat 1933
itibaren atanmış bulunmaktadır.
8
Şubat
Zile Kaymakamı Nazım
Bey'in Bakanlık emrine
alınmasına dair kararname
yayımlandı.
Nazım Bey, görülen lüzum üzerine 1777 numaralı BCA:
Kanun'un 3. maddesi hükmüne dayanarak vekalet 30..11.1.0 /
75.3..17.,
emrine alınmıştır.
RG, 8 Şubat 1933
8
Şubat
Artvin Maarif Müdürlüğü- Mehmet Ali Bey, Giresun Maarif Müdürü iken bu RG, 8
Şubat 1933
ne Mehmet Ali Bey'in tayi- göreve atanmıştır.
nine dair kararname yayımlandı.
9
Şubat
Çatalca ve Erzurum Müstahkem Mevkii Komutanlıklarına Tuğg. Fuat ve
Kemal Paşaların tayinlerine
karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
75.4..18.
440
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
9
Şubat
Marmara Üssü Bahri ve
Kocaeli Müstahkem Mevkii Komutanlığına Dz.
Tuğg. Galatalı Mehmet Ali
Paşa'nın tayinine karar verildi.
11
Şubat
Münhal bulunan Kahire
Ali Şevki Bey, Büyük Elçilik Müsteşarı iken bu gö- RG, 11
Şubat 1933
Orta Elçiliğine Ali Şevki
reve atanmıştır.
Bey'in tayinine dair 13783
11
Şubat
Münhal bulunan Kabil Büyük Elçiliğine Memduh
Şevket Bey'in tayinine dair
12
Şubat
Roma'da toplanacak III.
Hava Hukuku Hususiyesi
Konferansı'na katılacak
olan Roma Büyükelçisi
Vasıf'a her türlü yetkinin
verilmesine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
33.9..1.
12
Şubat
Kütahya'nın Yaşamışlar ve
Şaban Damları köylerinde
bulunan cıva madeninin işletilmesi için Hakkı ve
Şakir arasında yapılan sözleşmenin tesciline karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
33.8..4.
/188-19
18
Şubat
Erzincan Menden köyü
halkının Sarıtaş harman yerine nakledilmelerine dair
18
Şubat
İzmir Ağır Ceza Mahkeme- Suat Bey, bu göreve İstanbul İcra Reisi iken atanmış- RG, 18
Şubat 1933
si Reisliğine Suat Bey'in
tır.
terfian tayinine dair kararname yayımlandı.
18
Şubat
Samsun Maarif Müdürlüğüne Rıfat Necdet Bey'in
tayinine dair kararname
yayımlandı.
19
Şubat
Kütahya'nın Emet Kazasına Maden, Acemzade Ahmet Bey tarafından meydana RG, 19
Şubat 1933
Kızılbük karyesinde bulu- çıkarılmış ve imtiyaza hak kazanmıştır.
nan Linyit Madeni İşletme
imtiyazının Acemzade
Ahmet Bey'e ihalesine dair
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
75.4..17
Memduh Şevket Bey, Elaziz Mebusu iken bu göreve RG, 11
Şubat 1933
atanmıştır.
Erzincan Vilayeti Refahiye Kazasının Zevker Nahiyesine bağlı Menden köyünün heyelan tehlikesine
maruz kaldığı anlaşıldığından 16 hanede 123 nüfustan ibaret köy halkının bu köye 1 km uzaklıkta
Eskiköy namı ile maruf Sarıtaş harman yerine nakilleri Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
33.2..20. /
81-15, RG,
18 Şubat
1933
Rıfat Necdet Bey, bu göreve Bursa Erkek Lisesi RG, 18
Şubat 1933
Edebiyat Muallimi iken atanmıştır.
441
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Şubat
Mersin krom madeni ihalesine dair 13642 sayılı kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Mersin Vilayeti'nin Ulaş Nahiye- RG, 20
sine bağlı Musalı karyesinde kain mekşuf krom ma- Şubat 1933
deninin Yunuszade biraderler Bahruttin ve Muhittin
Beylere ihalesine karar verildi.
21
Şubat
İstanbul Hayvan Borsası
Talimatnamesinin 21.
Maddesinin Muaddel Şeklinin Mer'iyete Konulmasına Dair 13700 sayılı kararname yayımlandı.
Bu kararname ile İstanbul Hayvan Borsası tabii aza RG, 21
Şubat 1933
listesinde değişiklik yapılmıştır.
21
Şubat
Türkiye Sanayi Kredi Bankası Umum Müdürlüğü'ne
Sadettin Bey'in tayin edilmesine dair 13844 sayılı
Saadettin Bey, aynı zamanda Sanayi Ofisi Umum
Müdürlüğü Vekaletine de getirilmiştir. Saadettin
Bey, bu göreve Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası
Umum Müdürü iken ayda yedi yüz lira ücretle atanmıştır.
23
Şubat
İstanbul Hayvan Borsası
Talimatnamesinin 47.
Maddesinin (D) Fıkrasının
Tadiline Dair 13761 sayılı
Kararname, borsada satılan emvalden bayiin tediye RG, 22
Şubat 1933
edeceği ücreti düzenlemektedir.
23
Şubat
Muğla Vilayeti'nde Fethiye Madenin satışı için izin, imtiyaz sahibi Nazmi Bey RG, 22
Şubat
Kazasının Boynuz Köyü'n- tarafından istenmiş ve kabul edilmiştir.
1933,
de bulunan krom madeniBCA:
nin bütün hukuku ile Salih
30..18.1.2 /
Zeki Bey'e satılmasına izin
33.5..15./
verilmesine dair 13771 sa194-110
yılı kararname yayımlandı
23
Şubat
Açık bulunan Beyazıt ViHasan Fehmi ve Cemal Bayler 22'şer lira maaşla bu RG, 22
Şubat 1933
layeti Tapu Müdürlüğüne
göreve atanmışlardır.
Hasan Fehmi ve Muş Vilayeti Tapu Müdürlüğüne
Cemal Beylerin tayinlerine
25
Şubat
İstanbul'da yüksek öğrenim
gençliği Wagon-Lits şirketi
önünde büyük bir gösteri
yaptı.
Gösterinin nedeni olarak, şirketin yeni müdürünün
bazı görevlilere, Türkçe'yi küçültücü sözler sarfetmiş
olması gösterildi. Gösteri sonrasında şirketin müdürü
görevinden alındı.
GÇ,
Cumhuriyet
26 Şubat
1933
25
Şubat
Konya Ovası Sulama İdaresi Genel Müdürü Aziz
Bey'in görevine son verilmesine karar verildi.
Ziraat Bakanlığı tarafından yapılan teftiş sonucunda,
idarede laubalilik, intizamsızlık ve hesap işlerinde
kayıtsızlık tesbit edilmiştir. Çalışmalarından memnun
kalınmayan Genel Müdür Aziz Bey'in görevine, 1053
sayılı Kanunun 3. maddesi uyarınca son verilmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
34.11..4. /
164-38
25
Şubat
1.Umumi Müfettişlik bölBu rapordan anlaşıldığı kadarıyla I. Umumi Müfettişgesinin asayiş durumu hak- lik İdaresi, İçişleri Bakanlığı'na aylık asayiş raporları
kında rapor hazırlandı.
sunmaktadır. Ancak arşivde bu kurumun adıyla 1933
senesine ait başka bir rapora rastlanmamıştır. 1933
yılı Ocak ayına ait olan bu rapora göre, ay içinde
asayişi bozan olaylar, özellikle Van, Elaziz ve Mardin illerinde görülmüştür. Diğer illerin asayişi ber-
BCA:
30..10.0.0 /
128.923..4
/ 106959
442
Kaynak
BCA:
30.18.1.2 /
33.9.8,
BCA:
30.18.1.2 /
33.4.20. /
170-38,
RG, 21
Şubat 1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
kemaldir. Ocak ayı içinde I. Umumi Müfettişlik Mıntıkasına dahil olan illerde gerçekleşen olaylarda 22 kişi
ölmüş, 7 kişi yaralanmıştır. 135 kişi de tutuklanmıştır.
26
Şubat
Rize'deki manganez madeni imtiyazının feshine dair
Bu kararname ile, Rize'nin Mepavri Nahiyesinin RG, 26
Latum ve Aytaroz Köylerindeki çinkolu manganez Şubat
1933,
madeni imtiyazının feshine karar verildi.
Kararname, borsada satılan emtianın bayisinden alı- RG, 27
Şubat 1933
nacak ücreti düzenlemektedir.
BCA:
30..18.1.2 /
33.5..20.
27
Şubat
Mersin Borsası Talimatnamesinin 27. Maddesi
(hamisen) Fıkrasının Tadiline Dair 13841 sayılı kararname yayımlandı.
28
Şubat
Küçük Zabit ve Onbaşı Ta- Kararname, küçük zabit ve onbaşıların stajları ile il- RG, 28
Şubat 1933
limatnamesinin Tadili
gili konuları düzenlemektedir.
Hakkında 13689 sayılı Kararname yayımlandı.
28
Şubat
Ali Şevki Bey'in Madrid
Elçiliğine tayinine dair
Ali Şevki Bey, aynı zamanda Muhtelit Mübadele RG, 28
Komisyonu Türk Heyeti Murahhasası Reisliği göre- Şubat 1933
vine de devam edecektir.
28
Şubat
Vekalet emrinde bulunan
Aksaray Valisi Yusuf Ziya
Bey'in tekaüt edilmesine
dair 13861 sayılı kararname yayımlandı.
Yusuf Ziya Bey, 1851 sayılı Kanunun 3. maddesine RG, 28
Şubat 1933
göre emekli edilmiştir.
28
Şubat
Habeşistan'daki Türk hukuk ve menfaatlerinin korunması için Adisababa'da
ihdas edilecek fahri konsolosluğa Hans B.W.
Bohnenberger'in tayinine
Hans B.W. Bohnenberger, evsafı lazimeyi haiz muh- RG, 28
telif Alman firmalarının mümessili olarak görüldüğü Şubat 1933
için bu göreve getirilmiştir.
1
Mart
Memleket İktisadiyatını koruma hakkındaki 11940
numaralı kararnameye tevfikan tanzim olunan 13888
Bu kararname, ithalatı sınırlamaya yönelik bir idari GÇ, RG 1
işlemdir. Böyle bir işlemin sebebi, Dünya buhranının Mart 1933
Türkiye'nin ödemeler bilançosu üzerinde doğurduğu
sıkıntının bu sıralarda bütün ağırlığıyla hissedilir oluşudur.
1
Mart
Kontenjan ve takas işleri ile
ilgili mevcut kararnamelerin çokluğu tatbikatta güçlük doğurduğu cihetle bunların umumi hükümler koyan maddelerini bir araya
toplayan 39 maddelik kararın kabulüne dair 13887 sayılı kararname yayımlandı.
Bu konuda mevcut bulunan kararnamelerin birleşti- RG, 1 Mart
rilmesi işi, bunların hususi hükümlerinin ihtiva ettik- 1933
leri hususatın bitmesine kadar mer'i ve muteber olmaları şartı ile gerçekleştirilmiştir.
2
Mart
Türkiye-Suriye hudut komisyonu ilk görüşmesini
yaptı.
C, 3 Mart
1933
443
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
2
Mart
Kemah Kaymakamı Tevfik Tevfik Bey, görülen lüzum üzerine 1777 numaralı
Bey'in Bakanlık emrine
Kanun'un 3. maddesi hükmüne dayanarak vekalet
alınmasına dair kararname emrine alınmıştır.
yayımlandı.
2
Mart
Türk Parasının Kıymetini
Korunmasına dair 13900
sayılı 10. Kararname yayımlandı.
Bu kararnameye göre, dışarıya gönderilecek Türk pa- C, 4 Mart
rasının en küçük miktarı bile murakabeye tabi tutula- 1933, RG,
2 Mart
caktır.
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
76.6..1,
RG, 2 Mart
1933
1933
2
Mart
Münhal bulunan Batum
Konsolosluğuna Rüştü
Bey'in tayinine dair kararname yayımlandı.
Rüştü Bey, bu göreve Hariciye Vekaleti Hukuk Mü- RG, 2 Mart
şavirliğinde 8. dereceden Orta Elçilik Müsteşarı iken 1933
atanmıştır.
2
Mart
Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişi İbrahim
Bey'in Vekalet emrine
yayımlandı.
İbrahim Bey, görülen lüzum üzerine 1777 numaralı RG, 2 Mart
Kanun'un 3. maddesi hükmüne dayanarak vekalet 1933
emrine alınmıştır.
4
Mart
Yeni Amerikan Başkanı
Roosevelt, görevi Başkan
Hoover'dan devraldı.
4
Mart
Ders kitaplarında vergi konusunun işlenmesine dair
karar verildi.
Vergi vermenin ve nüfusa kaydolunmanın vatani ve
ahlaki bir görev olduğuna dair ilk ve ortaokulların
okuma kitaplarına şiir ve düzyazı parçaları konulmasına karar verildi.
4
Mart
Maden şirketine Gümrük
muafiyeti tanınmasına karar verildi.
Balya-Karaaydın Simli Kurşun Madenleri Şirketi'nin BCA:
alacağı malzemenin gümrük vergisinden muaf tutul- 30..18.1.2 /
34.14..14.
masına karar verildi.
4
Mart
Kaldırılan Barselon Konso- Don Jose Maria Mata Y Julia, Barselon Ticaret Odası RG, 4 Mart
losluğu yerine mezkur şeAzasından, Don Jose Arbos Y Altafaja ise Gasaferrer 1933
hirde bir fahri konsolosluk Y Arbos Ticarethanesi sahibidir.
ihdası ile Don Jose Maria
Mata Y Julia'nın Fahri
Konsolosluğa ve maiyetindeki Kançılarlık vazifesini
yapmak üzere Don Jose
Arbos Y Altafaja 'nın da
Fahri Vis Konsüllüğe tayinlerine dair 13851 sayılı
6
Mart
İnhisar İdareleri'nde ıslahat
yapacak Amerikalı uzman
heyeti mesaiye başladılar.
Bu heyette bir iktisatçı, bir teşkilatlanma uzmanı, bir C, 7 Mart
tütün uzmanı ve bir de fabrikalarda yapılacak ıslahat- 1933
la ilgilenmek üzere 4 kişi bulunmaktadır.
6
Mart
Kütahya Cıva Madeni imtiyazının devrinin tesciline
dair kararname yayımlandı
Bu kararname ile, Kütahya Vilayeti'nin Uşak ve Ge- RG, 6 Mart
diz Kazalarının Yaşamışlar ve Şaban köylerinde kain 1933
olan Cıva madeninin 25 sene müddetle idare ve işletilmesi için Hakkı Beyle Şakir Bey arasında yapılan
mukavelenamenin tescil edilmesine karar verildi.
Madenin imtiyazına sahip olan Hakkı Bey, bu mukavelename ile madenin idare ve işletmesini Şakir Bey'e
bırakmıştır.
C, 5 Mart
1933
444
BCA:
30..10.0.0 /
142.17..4 /
13925M
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
6
Mart
Kaymakamlık ve mektupçuluklara yapılacak tayinlere dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Ödemiş, Çermik, Zile, Bodrum,
Kula, Sultaniye, Çerkeş, Uluborlu, Manavgat, Simav
ve Göynük, Kaymakamlıklarına sırasıyla Haşim Şerif, Hayri, Mustafa, Kamil, Sait, Hilmi, İsmail Hakkı,
Tacettin, Yusuf, Avni, Mustafa Eşref Beyler ile Urfa
Mektupçuluğuna Seyfettin Bey'in tayinlerine karar
verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
76.6..6.,
RG, 6 Mart
1933
8
Mart
Van'da bulunan petrol madeni imtiyazının ademi feshine dair 13733 sayılı kararname yayımlandı.
Van Vilayeti'nin Muradiye Kazasında Beşparmak ve RG, 8 Mart
Görzot karyelerinde bulunan petrol madeni imtiyazı- 1933
nın ademi feshine karar verildi. Madenin imtiyazı,
Fransız tebaasından Emil Mayen uhdesinde idi.
9
Mart
Maarif Vekaleti, köy muallimlerinin köy muhiti içinde ifa edebilecekleri iktisadi, zirai, içtimai ve sıhhi
hizmetleri nazari dikkate
alarak bunlar için ayrı ayrı
programlar tanzimini kararlaştırdı.
Halen mevcut muallimler, programı yakında muhtelif C, 10 Mart
vilayetlerde açılacak kurslarda öğrenecekler, bundan 1933
sonra yetişecek olanlar ise bunu okulda öğreneceklerdir.
9
Mart
Mustafa Kemal'in başkanlığında toplanan Türk Dili
Tetkik Cemiyeti Türkçe çalışmalarıyla ilgili bazı kararlar aldı.
Türk Dili Tetkik Cemiyeti, kullanılmakta olan yabancı kelimelerin bir an önce Türkçe karşılıklarını
bulmak ve yaymak için bir anket yapmaya karar
vermiştir. Bu anketle Şemsettin Sami Bey'in "Kamusu Türki" adlı sözlüğünden alınacak Arapça ve Farsça kelimelerden her gün 10-20 tanesi gazete, radyo
ve ajans yolları ile halka bildirilecek ve karşılığı istenecektir. Bu anketin yapılmasına CHF ile Halkevleri
de yardım edecektir. Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin
yabancı kelimelerin Türkçe karşılığını bulmak gayesiyle açmış olduğu ankete ve bu yolda yapılacak çalışmalara yardımcı olunmak üzere bütün idari teşkilata yönelik yayınlanan genelge arşiv kaynakları arasında bulunmaktadır.
9
Mart
Artvin Belediye Reisliğine Hasan Bey, Artvin Belediye Meclisince seçilerek gö- RG, 9 Mart
1933,
Hasan Bey'in atanmasına
reve getirilmiştir.
BCA:
GÇ,
BCA:
30..10.0.0 /
144.32..15.
/ 14715
30..11.1.0 /
76.6..19
16
Mart
Dışişlerinde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, vekalette münhal bulunan doku- RG, 16
zuncu dereceden Elçilik Başkatipliğine, Nuri Sabit Mart 1933
Bey'in tayinine karar verildi.
16
Mart
Deniz Kömür Nakliyat ve
Tahmilat Amelesi Derneği'nin lağvedilmesine karar
verildi.
Görevlerini layıkıyla yapamadığı için dava edilen ve
mahkemece kapatılmasına karar verilen Deniz Kömür Nakliyat ve Tahmilat Amelesi Derneği'nin ihtiyat ve yardım sandığı şekline dönüştürülmesi ve görevlerinin Amele Birliği tarafından yürütülmesine karar verilmiştir.
18
Mart
Resmi Sınai Mülkiyet Gazetesi Talimatnamesinin
BCA:
30..10.0.0 /
166.158..1
4 / 17513
RG, 18
Mart 1933
445
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Mart
Malatya’da idari taksimat
Bu kararname ile, Malatya'nın Tut Nahiyesi'nin, BCA:
30..11.1.0 /
yapılmasına dair kararname Besni kazasına bağlanmasına karar verildi.
76.8..5.,
yayımlandı.
Kaynak
RG, 19
Mart 1933
19
Mart
Rize sağlık müdürünün ve- Bu kararname ile, Rize Sıhhat ve İçtimai Muavenet RG, 19
kalet emrine alınmasına da- Müdürü Dr. İsmail Hakkı Bey'in görülen lüzum üze- Mart 1933
rine vekalet emrine alınmasına karar verildi.
19
Mart
Sağlık müdürlüklerine yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Ankara Belediyesi Sıhhat İşleri RG, 19
Müdürü Dr. İbrahim Bey'in görülen lüzum üzerine Mart 1933
Amasya Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne
naklen tayinine karar verildi.
19
Mart
Malatya sağlık müdürlüğüne yapılacak atamaya dair
Bu kararname ile, Malatya Vilayeti Merkez Hükümet RG, 19
Tabibi ve Sıhhat Müdür vekili Dr. Hikmet Bey'in Vi- Mart 1933
layet Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne tayinine karar verildi.
20
Mart
Elazığ’da idari taksimat
yapılmasına karar verildi.
Elazığ'ın Kayserin Köyünün, Sason Kazasına bağ- BCA:
30..11.1.0 /
lanmasına karar verildi.
76.8..11.
21
Mart
Askeri Merasim Talimatnamesi yayımlandı.
RG, 21
Mart 1933
21
Mart
Askeri ve Mülki Tekaüt
Kanununun 62. ve 65.
Maddelerinin Tefsiri yayımlandı.
RG, 21
Mart 1933
21
Mart
Karadenizi Akdenize bağlayan demiryolu hattı için,
Kayseri'de halk sevinç gösterisinde bulundu.
Demiryolunun Karahisara varması ile halkın coşkun
ve samimi tezahüratta bulunarak Gazi hazretlerine
karşı minnet ve şükranlarını dile getirdiği Kayseri
Valisi Nazmi Bey tarafından telgrafla İçişleri Bakanlığı'na bildirilmiştir.
21
Mart
Gaziantep’te idari taksimat
Bu kararname ile, Cinkife nahiyesi, Gaziantep'e bağ- BCA:
30..11.1.0 /
landı.
Yeni Mülki Teşkilat Layihası Meclise geldi.
Bu layihaya göre, İçel ve Mersin vilayetleri birleştirilerek İçel vilayeti teşkil edilmektedir. Artvin ve Rize
vilayetleri birleştirilerek Çoruh namı ile bir vilayet
teşkil edilmektedir. Aksaray vilayeti lağvolunarak
kaza haline getirilmekte ve Arapsun kazasıyla birlikte Niğde'ye bağlanmaktadır. Niğde'ye tabi Ürgüp kazası Kayseri'ye bağlanmaktadır. Hakkari vilayeti kaza yapılarak Gevar kazasıyla birlikte Van'a bağlanmaktadır. Cebelibereket vilayeti kaza yapılarak Bahçe, Dörtyol, Ceyhan kazaları ile birlikte Adana'ya, İslahiye kazası da Gaziantep'e bağlanmaktadır. Adana
ili lağvedilerek yerine Seyhan ili teşkil edilmektedir.
Şarki Karahisar vilayeti kaza yapılarak Giresun iline
bağlanmaktadır. İlga edilecek vilayetler memurları
hakkında Memurin Kanununun 85. maddesi hükmü
tatbik olunacaktır.
22
Mart
BCA:
30..10.0.0 /
151.71..6. /
15243
76.9..2.
446
C, 23 Mart
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
34.18..7.
G.
A.
Olay/Mevzuat
23
Mart
Düyunu Umumiye 1932
mali senesi bütçesine
1.050.000 liralık fevkalade
tahsisat ilavesine dair Kanun 2110 sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 23
Mart 1933
23
Mart
1932 mali senesi Muvazene-i Umumiye Kanununa
merbut bütçelerde bazı tadilat yapılmasına dair 2111
sayılı kanun yayımlandı.
RG, 23
Mart 1933
25
Mart
Askeri atamalar yapıldı.
7. Kor. 14. Sv. Tüm. K.lığı, Güm. Muh. Gn. K.lığı BCA:
Gaziantep ve Urfa İhtisas Mahkemesi As. Adl. Ha- 30..11.1.0 /
kim ve Savcılıklarına Nuri Zülfikar, Hamdi Behzat, 76.9..8.
İhsan Rıza ve Abdurrahim Abdulhalim'in tayinine
karar verildi.
25
Mart
Türkiye Sanayi Kredi Bankası İdare Meclisine yapılacak atamalara dair 14017
Bu kararname ile, Türkiye Sanayi Kredi Bankası İda- RG, 25
re Meclisine İktisat Vekaleti namına Safa ve Maliye Mart 1933
Vekaleti namına Hüseyin Haşim Beylerin tayin edilmesine karar verildi.
26
Mart
Antalya'da idari taksimat
değişikliğine dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Antalya vilayetinin Korkuteli Ka- BCA:
zasına tabi Bozova nahiye merkezinin Çomaklıdede 30..11.1.0 /
76.8..14,
Köyünden Zivint Köyüne nakline karar verildi.
Elaziz'de idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Elaziz Vilayeti Merkez Kazasına BCA:
tabi Balibey nahiyesi merkezi Çöteli köyünden Dişidi 30..11.1.0 /
76.8..10,
köyüne nakline karar verildi.
26
Mart
Açıklamalar
Kaynak
RG, 26
Mart 1933
RG, 26
Mart 1933
27
Mart
Münhal olan Dahiliye Vekaleti Müsteşarlığına Konya Valisi Vehbi Beyin tayinine dair kararname yayımlandı.
27
Mart
Balıkesir'de idari taksimat
Bu kararname ile, Balıkesir vilayetinin merkez kazasına bağlı Adalı nahiyesi merkezinin Yağcılar Köyüne nakli ve adının Yağcılar olarak değiştirilmesine
karar verildi.
RG, 27
Mart 1933,
BCA:
30..11.1.0 /
76.8..9.
27
Mart
Muş'da idari taksimat deği- Bu kararname ile, Muş vilayetinin Varto kazasına
şikliğine dair kararname
bağlı Üstükran nahiyesine bağlı Bediran, Yeniköy,
yayımlandı.
Celigöl köylerinin irtibatları mezkur nahiyeden
fekkedilerek mezkur vilayetin Solhan kazasına rapt
ve ilhaklarına karar verildi.
RG, 27
Mart 1933,
BCA:
30..11.1.0 /
76.8..15.
27
Mart
Münhal bulunan Yüksek
Bu kararname ile, Yüksek Tedrisat Umum Müdürlü- RG, 27
Mart 1933
Tedrisat Umum Müdürlüğüne Hamit Bey'in tayinine karar verildi.
ğüne yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
RG, 27
Mart 1933
447
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Mart
Etıbba Odaları Nizamnamesinin 10 ve 11. Maddelerinin Değiştirilmesine ve
bir Madde İlavesi Hakkında 14014 sayılı Nizamname yayımlandı.
RG, 28
Mart 1933
29
Mart
Türk işçibaşısı bulunamadığından yarım kalan, Erzurum Öğretmen Okulu binası için bir yabancı ustabaşının çalıştırılmasına karar verildi.
BCA:
30.18.1.2 /
35.21.4. /
242-131
30
Mart
Adıyaman'da idari taksimat Bu kararname ile, Adıyaman'ın Besni Kazasının, Çat BCA:
30..11.1.0 /
değişikliğine dair kararna- mevkiine nakledilmesine karar verildi.
76.8..12.,
me yayımlandı.
Kaynak
RG, 30
Nisan 1933
30
Mart
Konya'da idari taksimat
Bu kararname ile, Konya vilayetinin Seydişehir kazasına tabi Çetmi nahiyesine bağlı Çay, Salur,
Cemeller, Dumanlı, Mahremkolu ve Adaköy köylerinin Beyşehir kazasına ve Beyşehir kazasına bağlı
Kurdular köyünün de Çetmi nahiyesine bağlanmasına karar verildi.
1
Nisan
Almanya'da Yahudi'lere
boykot ilan edildi.
1
Nisan
12 Eylül 1330 Tarihli As2.4.1933 Tarih ve 2368 Sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 1
Nisan 1933
keri Tayınat ve Yem Kanu- zeltmesi vardır.
nu Muvakkatına Müzeyyel
23 Mayıs 1928 Tarih ve
1325 Numaralı Kanunun 1.
Maddesini Tadil Eden 2112
2
Nisan
Tokat Belediye BaşkanlıÖmer Bey, Tokat Belediye Meclisi tarafından seçile- BCA:
30..11.1.0 /
ğı'na seçilen Ömer Bey'in
rek bu göreve tayin edilmiştir.
76.9..3,
memuriyetinin onayına dair
RG, 2
Nisan 1933
2
Nisan
Kaymakamlık tayinlerine
Bu kararname ile, Kızıltepe, Tire ve Çal kaymakam- RG, 2 Mart
dair kararname yayımlandı. lıklarına Haşim, Gafur, Mustafa'nın tayinlerine karar 1933,
BCA:
verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
76.8..13,
RG, 30
Nisan 1933
C, 31 Mart
1933
30..11.1.0 /
76.9..9.
2
2
Nisan
Nisan
Siirt'te idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Siirt vilayetinin Garzan kazasına BCA:
bağlı Rıdvan nahiyesine bağlı Düşah köyünün, Beşiri 30..11.1.0 /
76.9..16,
kazasına bağlanmasına karar verildi.
RG, 2 Mart
1933
Temyiz mahkemesine yapı- Bu kararname ile, münhal bulunan Temyiz mahke- RG, 2 Mart
lacak atamaya dair kararmesi ikinci reisliğine Ali Himmet Beyefendinin tayi- 1933
name yayımlandı.
nine karar verildi.
448
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
3
Nisan
Ordu Sicil ve Hal Tercümesi Talimatnamesinin 1,4
ve 6. Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Madde
yayımlandı.
3
Nisan
Türkiye, 11 Şubat 1925 ta- 14 Ocak 1933 tarih ve 2108 sayılı Kanunla Türkiye'- TAR; 140
rihinde imzalanan Cenevre nin bu anlaşmaya katılacağı kesinleşmişti.
Afyon Anlaşmasına katıldı.
4
Nisan
Afyonkarahisar-Antalya
Demiryolunun İnşasına Dair 2134 sayılı Kanun yayımlandı.
4
Nisan
Elaziz Şube Hattının İnşasına Dair 2135 sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 4
Nisan 1933
4
Nisan
Mektep Kitapları Mütedavil Sermayesine Munzam
Tahsisat Kayıt ve Mahsubuna Dair 2132 sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 4
Nisan 1933
4
Nisan
Türkiye Afyon Yetiştiriciler Birliği Hakkındaki 2061
Sayılı Kanunun 1. Muvakkat Maddesinin 3. Fıkrasının Tadiline Dair 2125 Sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 4
Nisan 1933
4
Nisan
Devlet Kitapları Mütedavil
Sermayesi Hakkında 2133
RG, 4
Nisan 1933
5
Nisan
Osmanlı Bankası'nın borçlar meselesini halleden
mukavelesi ile ilgili projeye ait Şükrü Bey'in hazırlamış olduğu rapor İçişleri
Bakanlığına sunuldu.
Borçlar konusunu Fransa'da müzakere etmekte olan BCA:
Şükrü Bey, komisyona sunduğu teklifi mektupla İçiş- 30..10.0.0 /
137.979..1.
leri Bakanlığı'na bildirmiştir.
Kaynak
BULMAÇ
İnşa edilecek hattın takriben 325 km olacağı tahmin
edilmiş olup, gerekli paranın ancak borç alınarak karşılanabileceği Maliye Vekaleti tarafından ortaya
konmuştur. Ancak bu hattın yapımı, bir yandan mali
sıkıntılar bir yandan da gerginleşen uluslararası atmosfer içinde ağırlık kazanan askeri kaygılar nedeniyle gerçekleştirilememiştir.
BULMAÇ,
(Z. C.
Devre: IV,
Cilt: XIV,
1 Nisan
1933,
s:18-19)
/ 12841
9
Nisan
Erzurum'daki linyit made- Bu kararname ile, Erzurum Vilayetinin Ağzıaçık
ninin ihalesine dair 14015
mevkiindeki Linyit madeninin Ilıcalı Hürrem Bey'e
sayılı kararname yayımlan- ihalesine karar verildi.
dı.
RG, 9
Nisan 1933,
BCA:
30..18.1.2 /
34.17..18./
189-69
10
Nisan
2025 Numaralı Kanunun
Neşrinden Mukaddem Hükümetçe Verilmiş Olan İmtiyazlara Müteallik Mukavelelerde Yazılı Vergi ve
Resim Muafiyetlerine Dair
yayımlandı.
BULMAÇ
449
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Nisan
Eroin kaçakçılığı ile ilgili
alınan önlemlerin arttırılmasına karar verildi.
İstanbul'da had safhaya varan eroin kaçakçılığıyla http://
mücadele eden zabıtayı teftiş için Gümrük Muhafaza www.boun
.edu.tr
Komutanı Seyfi Paşa İstanbul'a geldi.
13
Nisan
Van ve Muş bölgelerinde
hayvan yiyeceği darlığı
hakkında 1. Umumi Müfettişliği bir rapor sundu.
1. Umumi Müfettişliği'n bu raporunu takip eden günlerde, 16.4 1933 tarihinde Van ve 18.4.1933 tarihinde
Muş valiliklerinin hayvanların açlıktan telef olduğuna dair raporları dikkat çekmektedir. (BCA:
30..10.0.0 / 121.860..2. / 99E23 ve BCA: 30..10.0.0 /
121.860..3. / 99E24)
BCA:
30..10.0.0 /
121.860..1
/ 99E22
13
Nisan
Eskişehir vilayetinin
Adahisar nahiyesinde Osman Senai Bey'e Krom
madeni arama ruhsatı verildi.
Devlet arşivlerinde, 13.4.1933 tarihinde Eskişehir
Uluçayır, Gökçe ve Işık'da Hafız Mehmet Bey'e verilen manyezit madeni arama ruhsatına (BCA:
310.10.0.26 / 1078.1544..0. / 117) dair belgeye rastlanmıştır. Ayrıca, 16.7.1933 tarihinde Seferihisar'ın
Beyler köyünde krom, manganez ve simli kurşun
madenleri aramak isteyen Naci Bey'e izin verilmemesine (BCA: 30..18.1.2 / 38.52..19./ 194-123),
4.12.1933 tarihinde İzmir'in Orhaniye ve Ürlemez
köylerinde kömür madeni arama ruhsatnamesi isteyen
Yusuf Ziya'nın bu talebinin reddine (BCA: 30..18.1.2
/ 41.85..14./ 189-74) ve 20.12.1933 tarihinde Bursa'nın
çeşitli köylerinde maden arama ruhsatnamesi isteyenlerin bu isteklerinin reddedilmesine (BCA: 30..18.1.2
/ 41.90..2./ 188-21) dair belgeler de bulunmaktadır.
BCA:
310.10.0.
26 /
1080.1552.
/ 445
13
Nisan
Kahramanmaraş'ın Kuyucak mahallesinde yapılan
bir güreş müsabakası sırasında meydana gelen kavga
ve olaylara karışan kişilerin
takibat altına alınmasına
karar verildi.
1929-1939 arası arşiv belgeleri arasındaki yılların
çoğunda çeşitli nedenlerle yapılan takibatların sayısal
fazlalığına rağmen, 1933 yılında sadece tek bir takibat belgesine rastlanması bu yıla ait özelliklerden birini oluşturmaktadır.
BCA:
30.10.0.0 /
88.581.5 /
8756
15
Nisan
Ankara-İstanbul tarifeli
uçuş seferleri başladı.
GÇ
15
Nisan
Harita Umum MüdürlüHarita Umum Müdürlüğü Nirengi Şubesinde Jeodezi
ğü'nde Jeodezi alanında ça- uzmanı olarak çalıştırılmakta bulunan Prof. Boltz
lışan yabancı uzmana kadro Efendi'ye ait kadro tasdik edildi.
BCA:
30..18.1.2 /
35.25..17. /
241-76
16
Nisan
Dünya piyasasına sürülecek
maden cevherlerinin sürümünü artırmak için alınan
vergilerde indirim yapılmasına dair 14112 sayılı kararname yayımlandı.
BCA:
30..18.1.2 /
35.22..15.,
RG, 16 Nisan 1933
17
Nisan
İstanbul'da 13 kişilik bir eroin şebekesi ortaya çıkarıldı.
http://
www.boun
.edu.tr
17
Nisan
Çankaya Köşkünde, Mustafa Kemal başkanlığında, tarihçilerin katılımıyla hazırlanmakta olan "Türk Tarihinin Ana Hatları" adlı müsveddeler okunarak tartışıldı.
Kaynak
Bu toplantılar, 20 Nisan 1933'e kadar dört gün devam ATCTK
etmiş ve daha sonra 22 Nisan-13 Mayıs 1933 tarihleri
arasında da Türk tarih Kurumu'nda toplanılarak müsveddelerin okunması tamamlanmıştır.
450
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
17
Nisan
Askeri Merasim Talimatnamesinin 10. Maddesi İle
Bu Maddenin (A) Fıkrasının Baş Taraflarına 'Büyük
Millet Meclisi Reisi' Cümlesinin İlavesi Hakkında
Bu kararname, adı geçen talimatnameye ait teklif RG, 17
projesinin tabında 'Büyük Millet Meclisi Reisi' cüm- Nisan 1933
lesinin düştüğünün anlaşılması üzerine çıkarılmıştır.
18
Nisan
Tekaüt Kanununun 55.
Maddesi Hakkında Heyeti
Bu kararla, 55. maddedeki maaşlarla ilgili hükmün, RG, 18
hiçbir şekilde ikramiyelere ve diğer ahvale uygulan- Nisan 1933
masına imkan olmadığı belirtilmiştir.
19
Nisan
Askeri Muhakeme Usulü
89. maddeye eklenen fıkra ile, Milli Müdafaa Veki- RG, 19
Kanununun 34. Maddesinin li'ne hukuku amme davası açmak için amiri adlilere Nisan 1933
Değiştirilmesi ve 89. Mad- emir verebilme yetkisi tanınmıştır.
desine Bir Fıkra İlavesi
19
Nisan
Askerlik Mükellefiyeti Kanununun 39. maddesini
Değiştiren 2138 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu madde, asker ya da asker adayı iken hapis cezası RG, 19
Nisan 1933
alanların durumunu yeniden düzenlemektedir.
19
Nisan
Mekatibi Askeriye Talebesiyle İhtiyat Zabıt Namzetlerine Verilecek Maaş ve
Tahsisatı Fevkaladeye Dair
Olan 357 Numaralı Kanuna
Müzeyyel 2140 sayılı Kanun yayımlandı.
Kanun, askeri tıbbiye talebelerinin birinci sınıf maa- RG, 19
şını alacağını, eczacılık, kimyagerlik ve diş hekimliği Nisan 1933
öğrencilerinin de bulundukları sınıfın maaşını alacağını düzenlemektedir.
19
Nisan
Ankara Şehri Otomatik Telefon Kanununun Muaddel
7. Maddesine bir Fıkra Eklenmesine Dair 2142 Sayılı
Kanun yayımlandı.
Bu kanuna göre, Muhafaza Umum Kumandanlığı’na RG, 19
dört ve kumandanın evine bir telefon konulacak ve Nisan 1933
bu telefonlardan harici tesisat ve mukamele bedeli
alınmayacaktır.
19
Nisan
1471 Sayılı Kanuna
Bu kanunla, kumandan ve belli derecedeki zabitlerin RG, 19
binek hayvanlarının hükümetçe iaşe olunacağı dü- Nisan 1933
zenlenmektedir.
19
Nisan
1089 Sayılı Kanunun Tadili
Hakkında 2141 Sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunla, halka ait olan ve seferberlik sırasında RG, 19
askeri hizmetlerde kullanılmakta iken eşkıya tarafın- Nisan 1933
dan kaçırılan ya da öldürülen hayvanlar ile tahrip edilen nakil vasıtalarının bedelinin devlet tarafından
ödeneceği karara bağlanmıştır.
19
Nisan
636 Sayılı Şurayı Askeri
Tadili Hakkında 2136 Sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanuna göre, Ali Şurayı Askeri, her sene şubat RG, 19
ayının başında ve Reisicumhurun veya Büyük Erkanı Nisan 1933
Harbiye Reisinin ve Milli Müdafaa Vekilinin lüzum
göreceği her zaman toplanacaktır.
451
Kaynak
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
20
Nisan
Antalya'nın Tekfürova kö- Madenin, iskeleye olan nazarı dikkate alınarak vergi- RG, 20
Nisan 1933
yünde olup imtiyazı Ahmet ye tabi tutulmasına karar verilmiştir.
Sadık Bey uhdesine ihale
kılınmış olan krom madeninin, % 10 nisbi resme tabi tutulmasına dair 14119
20
Nisan
İstanbul'da yüksek öğrenim
gençliği, Bulgaristan'ın
Razgrad kasabasındaki
olayları protesto ettiler.
17 Nisan 1933 gecesi, Bulgaristan'ın Razgrad kasa- ATCTK
basındaki Türk mezarlığının tahrip edilmesi üzerine
İstanbul'da üniversite öğrencileri Bulgar mezarlığına
çelenk koyarak gösteri yaptı.
21
Nisan
Uzun süredir derin bir iktisadi buhran yaşayan Amerika altın esasından ayrıldı.
Amerika ve Avrupa'nın dahil olduğu altın esasına C, 22
dayalı döviz değişimi düzeni böylece ortadan kalktı. Nisan 1933
22
Nisan
Diyarbekir Belediye BaşŞeref Bey, Diyarbekir Belediye Meclisince seçilerek BCA:
30..11.1.0 /
kanlığına Şeref Bey'in tayibu göreve getirilmiştir.
76.10..17,
nine dair kararname yayımRG, 22
landı.
Nisan 1933
22
Nisan
Türkiye ile Osmanlı Düyun-u Umumiye Hamilleri
arasında antlaşma imzalandı.
22
Nisan
Hayvan Sağlık Zabıtası Ni- 2.5.1933 Tarihli ve 2390 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 22
Nisan 1933
zamnamesine Müzeyyel
zeltmesi vardır.
14156 sayılı Nizamname
yayımlandı.
22
Nisan
Dışişlerinde yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Atina-pire Başkonsolosluğu Kan- RG, 22
çılarlığına Recep, Kudüs Konsolosluğu Kançılarlığı- Nisan 1933
na Hamdi, Rodos Konsolosluğu Kançılarlığına Faik
Beylerin tayinine karar verildi.
22
Nisan
Sinop Maarif Müdürlüğü'ne yapılacak atamaya dair
Bu kararname ile, Sinop Maarif Müdürlüğüne Şefik RG, 22
Nisan 1933
Bey'in tayin edildi.
24
Nisan
11 Ağustos 1325 Tarihli
Kanuna Göre Tekaüde
Sevk veya İstifaları Kabul
Edilmişken Kararname İle
Tekrar Muvazzaf Hizmete
Alınan Zabitler Hakkında
yayımlandı.
Bu kanunla, muameleleri birbirinin aynı olduğu hal- RG, 24
de haklarında başka başka kararlar verilen zabitlerin Nisan 1933
durumu yeniden düzenlenmektedir.
24
Nisan
Türkiye İş Bankası'na 601 Şeker Fabrikası, Eskişehir, Bilecik, İzmit, Bursa ve RG, 24
ve 1055 sayılı Kanunların
Kütahya Vilayetlerinin şeker ihtiyaçlarını karşılamak Nisan 1933
verdiği muafiyetlerinden
için planlanmıştır.
yararlanmak üzere 25 sene
müddetle şeker fabrikası
tesis ve işletme imtiyazı verilmesine dair 15273 sayılı
Açıklamalar
Kaynak
Türkiye Cumhuriyeti ile Osmanlı Düyun-u Umumiye GGCT
(genel dış borçlar) İdaresi arasında Paris'te imzalanan
bu antlaşma ile Osmanlı dönemi borçlarının tasfiyesine başlandı.
452
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
25
Nisan
Konya valiliğine yapılacak
atamaya dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Konya Valiliğine RG, 25
Nisan 1933
Cemal Bey'in tayin edildi.
24
Nisan
Denizli'deki zımpara madeni hislerinin devrine dair
düzenleme yapıldı.
Bu düzenleme ile, Denizli'nin Çardak ve Yolaltı köy- BCA:
lerinde bulunan zımpara madeninin 50 hissesinin 30..18.1.2 /
35.28..14.
devrine karar verildi.
25
Nisan
Madenlerimiz hakkında
Paige Türkiye'nin bakır ve krom madenleri açısından C, 26
tetkikat yapmak üzere hüzengin olduğunu ve petrol bulunması ihtimalinin de Nisan 1933
kümet tarafından çağrılan
olduğunu söyledi.
Amerikalı jeoloji ve maden
uzmanı Mr. Sidney Paige
Ankara'ya geldi.
26
Nisan
Ziraat Vekili Muhlis Bey
vilayetlere gönderdiği tamimle ziraat teşkilatının ıslahı için ziraatçilerimizi fikirlerini bildirmeye davet
etti.
26
Nisan
İstanbul İtfaiye Teşkilatı'nın modernleştirilmesi çalışmalarına başlandı.
Çalışmalar kapsamında, İstanbul İtfaiye Teşkilatı'nı BCA;
modern hale sokmak için, Kolonyo Şehri İtfaiye Mü- 30..18.1.2 /
35.30..15.
hendisi Weinmaier'in getirilmesine karar verildi.
26
Nisan
Ordu'daki kurşun ve manganez madenlerine ait ruhsatnamenin devrine dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Ordu'nun Oldudağ, Akçabay ve BCA:
Korukdüzü köylerindeki Hamdiye Hanım'a ait bakır- 30..18.1.2 /
la karışık simli kurşun ve manganez madenleri ruh- 35.29..11.
satnamesinin kocası İzzet Pertev Karminati'ye devrine karar verildi.
27
Nisan
Adana-Fevzipaşa demiryolu devletleştirildi.
GGCT,
Cumhuriyet
28 Nisan
1933
27
Nisan
Halkevleri İçin İthal Olunacak Radyo ve Sinema
Makineleri Hakkında 2154
Bu kanunla, Halkevleri için ithal olunacak radyo ve RG, 27
sinema makinelerinin muamele vergisiyle gümrük ve Nisan 1933
oktruva resimlerinden istisnasına karar verildi.
27
Nisan
Hudut ve Sahiller Sıhhat
Bu kanunla, kimi memur ve müstahdemlerin, sıhhi RG, 27
Umum Müdürlüğü Memur- vazifeleri icap ettirdiği yerlerde, aileleri ile birlikte Nisan 1933
ları Maaşatının Tevhit ve
ikametlerine olanak tanınmaktadır.
Teadülü Hakkındaki 14 Nisan 1930 Tarih ve 1587
Numaralı Kanuna
29
Nisan
Adliye müfettişliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan dördüncü sınıf RG, 29
Nisan 1933
Adliye Müfettişliğine Baha Bey'in tayin edildi.
29
Nisan
Adliye Vekaleti İstatistik
ve Neşriyat müdürlüğüne
Bu kararname ile, münhal bulunan Adliye Vekaleti RG, 29
İstatistik ve Neşriyat Müdürlüğüne Nedim Bey'in ta- Nisan 1933
yin edildi.
Kaynak
C, 27
Nisan 1933
453
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Nisan
Temyiz Mahkemesi Azalığına yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Temyiz Mahke- RG, 29
Nisan 1933
mesi Azalığına Abdülkerim Bey'in tayin edildi.
29
Nisan
Temyiz Mahkemesi ikinci
reisliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Nisan 1933
mesi ikinci Reisliğine Ali Taha Bey'in tayin edildi.
29
Nisan
Balıkesir'de idari taksimat
Bu kararname ile, Balıkesir'in Odalıdam Köyünün BCA:
30..11.1.0 /
Yeniköy nahiyesine bağlanmasına karar verildi.
Kaynak
77.11..2. ,
RG 29
Nisan 1933
29
Nisan
Mühendislik ve Mimarlık
Talimatnamesinin 4. Maddesinin Tadili Hakkında
14193 sayılı Kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, adı geçen talimatnamenin 4. mad- RG, 29
desine telgraf ve telefon mühendisliği ile, telsiz mü- Nisan 1933
hendisliği kelimelerinin eklenmesine karar verildi.
30
Nisan
Tababet İhtisas Vesikaları
Hakkındaki Nizamnameye
Zeyledilen 14207 sayılı Nizamname yayımlandı.
Bu kararname ile, doktorların ihtisas vaziyetlerini RG, 30
tetkik etmek üzere Sıhhat ve İçtimai Muavenet Veka- Nisan 1933
letince bir defaya mahsus olmak üzere bir jüri heyeti
teşkil edilmesine karar verilmiştir.
30
Nisan
2155 sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü
1933 mali senesi bütçe kanunu yayımlandı.
Bu kanuna göre, Devlet Demiryolları ve Limanları RG, 30
İşletme Müdürlüğü 1933 mali senesi masarifi için Nisan 1933
15.420.327 lira tahsisat verilmiştir.
30
Nisan
Ankara'da idari taksimat
Bu kararname ile, Ankara'nın Karakeçeli nahiyesine BCA:
bağlı Bahşili Köyünün, Kırıkkale nahiyesine bağ- 30..11.1.0 /
77.11..18.,
RG 30 Nisan 1933
30
Nisan
Çorum'da idari taksimat
Bu kararname ile, Çorum'un Mecitözü kazasına bağlı
Çikhasan, Miyanesultan, Koyunoğlu ve Mazıbaşı
köylerinin Alaca kazasına bağlanmasına karar verildi.
1
Mayıs
Türk Gemi Kurtarma Şirketi'nin esas mukavelename layihasının tasdikine
Şirket, kendi vasıtalarıyla kurtulamayan gemileri ve RG, 1
yükünü kurtarmak amacıyla ve Hazine'nin iştiraki ile Mayıs
1933
İstanbul'da kurulacaktır.
1
Mayıs
Dışişlerinde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, daha önce bu görevden alınmış RG, 1
olan Ömer Lütfi Bey'in Elçilik üçüncü Katipliğine Mayıs
1933
tayin edildi.
1
Mayıs
Maarif Vekaleti'nde yapıla- Bu kararname ile, Maarif Vekaleti üçüncü sınıf mü- RG, 1
Mayıs
cak atamaya dair kararnafettişliğine Hikmet Bey'in tayin edildi.
1933
me yayımlandı.
1
Mayıs
Mersin sağlık müdürünün
görevden alınmasına dair
BCA:
30..11.1.0 /
77.11..17,
RG, 30
Nisan 1933
Bu kararname ile, Mersin Sıhhat ve İçtimai Muave- RG, 1
net Müdürü Dr. Fazıl Bey'in vekalet emrine alınma- Mayıs
1933
sına karar verildi.
454
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Mayıs
Gümüşhane sağlık müdür- Vekalet emrinde bulunan Rize sabık Sıhhat ve İçti- RG, 1
lüğüne yapılacak atamaya
mai Muavenet Müdürü Dr. İsmail Hakkı Bey'in Gü- Mayıs
dair kararname yayımlandı. müşhane Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne 1933
tayinine dair kararname yayımlandı.
2
Mayıs
Urfa Belediye Başkanlığı'na seçilen Ömer'in memuriyetinin tasdikine dair kararname yayımlandı.
Ömer Bey, Urfa Belediye Meclisi tarafından seçile- BCA:
30..11.1.0 /
rek bu göreve tayin edilmiştir.
Kaynak
77.12..6.,
RG 2
Mayıs
1933
2
Mayıs
andırma'da idari taksimat
Bu kararname ile, Bandırma'nın Alaşar, Kerdeme, BCA:
Kalburcu ve Ömer Köylerinin Gönen kazasına bağ- 30..11.1.0 /
77.11..15
2
Mayıs
Gaziantep'de idari taksimat
Bu kararname ile, Gaziantep'in Akçakoyunlu ve na- BCA:
hiye merkezinin Harar köyünden Yona köyüne kaldı- 30..11.1.0 /
77.11..16.
rılmasına karar verildi.
2
Mayıs
Bu kararname ile, Konya'nın Dinek Sayar köyünde BCA:
bulunan Dinek Nahiyesinin Dinek köyüne nakline 30..11.1.0 /
77.11..14.
karar verildi.
2
Mayıs
Zilan'da idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Zilan nahiyesinin kaldırılarak ye- BCA:
rine Kertis adıyla yeni bir nahiye kurulmasına karar 30..11.1.0 /
77.12..1.
verildi.
2
Mayıs
Niğde-Boğazköprü demiryolu hattı işletmeye açıldı.
Hat 110 km. uzunluğundadır.
GÇ
2
Mayıs
Barut ve Mevadd-ı
İnfilakiye ve Fişek ve Av
Malzemesi İnhisarları Türk
Anonim Şirketlerinin tasfiyesine karar verildi.
Biri Maliye Hazinesi diğeri Oryantal Grubu olmak
üzere iki hissedarı bulunan Barut ve Mevadd-ı
İnfilakiye ve Fişek ve Av Malzemesi İnhisarları Türk
Anonim Şirketleri'nin mukavelelerinde taahhüt ettikleri işleri ifa edemeyecek durumda olmaları nedeniyle iki taraf arasında anlaşma yapılarak tasfiye edilmelerine karar verildi. Şirketlerin menkul ve gayri menkul bütün malları, İnhisarlar İdaresi İşletmesine devredildi.
BCA:
30..18.1.2 /
36.33..3 /
213-16
3
Mayıs
Dahili Nizamnamenin 5.
Maddesinin Değiştirilmiş
Şekli yayımlandı.
Bu nizamnamenin 5. Maddesi, Riyaset Divanını bir BULMAÇ
reis, üç reis vekili, altı katip ve üç daire amirinden
oluşacak şekilde yeniden düzenlemektedir.
4
Mayıs
Nazım Hikmet Mahkemeye Eski İstanbul milletvekili Süreyya Paşa, "Gece Gelen http://
verildi.
Telgraf" kitabından dolayı Nâzım Hikmeti mahke- www.boun
.edu.tr
meye verdi.
4
Mayıs
Edirne Çavuşlu'da Çavuşlu
Linyitleri Ltd. Şti.'ne maden kömürü ruhsatı verilmesine karar verildi.
Devlet arşivlerinde ayrıca, 1.12.1933 tarihinde Balıkesir Sofular'da verilen Simli Kurşun ve Bakır madeni ruhsatına (BCA: 310..10.0.10 / 442.660.0.),
14.10.1933 tarihinde Bursa Çekirge'de Bursa Kaplıcaları T.A.Ş.'ne verilen Maden Suyu ruhsatına (BCA:
310..10.0.16 / 670.983..0), 21.5.1933 tarihinde Konya Dereköy'de Selçuk Kazım'a verilen Manyezit madeni işletme ruhsatına (BCA: 310..10.0.42 /
1692.2334..0), 12.8.1933 tarihinde Kütahya Eğriöz'de
Mustafa Nuri ve Hacı İzzet'e verilen Krom madeni
455
BCA:
310..10.0.
22 /
914.1325..
0.
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
işletme ruhsatına (BCA: 310..10.0.43 / 1815.2501..0./
448) ve 31.12.1933 tarihinde Tokat Elalmış'ta Özdemir Madenleri Ltd. Şti.'ne verilen Antimuan madeni
işletme ruhsatına (BCA: 310..10.0.60 /2470.3325..0./
50) dair belgelere de rastlanmıştır.
6
Mayıs
Zonguldak Amele Birliği
ve Teavün Sandığı Talimatnamesinin 6. Maddesinin 1. Fıkrasının Tadili
Hakkında 14232 sayılı Kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Heyeti İdare sandığın biriken para- RG, 6
larını en yüksek faiz vermeyi teklif eden milli banka- Mayıs
lardan birine amele birliği namına tevdi ederek 1933
tenmiyeye mecbur kılınmıştır.
6
Mayıs
Ankara Ticaret ve Zahire
Borsası Talimatnamesinin
25. Maddesinin 4. Fıkrasının Değiştirilmesi Hakkında Kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, borsada satılan ayı malın müteakip RG, 6
Mayıs
satışında borsa resmi alınmayacağı belirtilmektedir.
Bu kanunla, orduya mensup zabit, askeri memur ve RG, 6
gedikli küçük zabitlerin senede bir buçuk ay izin kul- Mayıs
1933
lanma hakları olduğu düzenlenmektedir.
1933
6
Mayıs
2161 Sayılı Askeri İzin
Kanunu yayımlandı.
6
Mayıs
Ordu Zabitan Heyetine
Bu kanunla, umum zabıtanın terfie hak kazanmaları RG, 6
Mahsus 29 Nisan 1926 Ta- için her rütbede fiilen asgari bulunacakları süreler Mayıs
1933
rih ve 863 Numaralı Terfi
düzenlenmektedir.
Kanununun 14. Maddesiyle
Bu Kanunun 8 Haziran
1929 Tarihli ve 1494 Sayılı
Kanun İle Tadil Edilen 10.
ve 16. Maddelerinin Değiştirilmesine Dair 2162 Sayılı
Kanun yayımlandı.
6
Mayıs
Yeşilhilal (Yeşilay) Cemiyeti, içkiye teşvik ettiği gerekçesiyle incesaza (alaturka müziğe) karşı mücadele
başlattı.
8
Mayıs
Ankara Şehri Otomatik Te- Bu kanun ile, telefon hizmetlerinden alınacak ücret- RG, 8
Mayıs
lefon Kanununun Bazı
ler düzenlenmektedir.
1933
Maddelerinin Tadiline ve
Bu Kanuna Bir Madde İlavesine Dair Olan 1901 Sayılı Kanunun 2. Maddesini
Değiştiren 2164 Sayılı Kanun yayımlandı.
8
Mayıs
İnhisarların İdaresi Hakkındaki 1660 Numaralı
Kanuna Müzeyyel 2159
Kanun, İnhisarlar İdaresi'nin harcamalarını düzenle- RG, 8
Mayıs
mektedir.
Muvazeneyi Umumiye Kanunlarına Bağlı (H) Cetvelinin Tasfiyesine Dair 754
sayılı Karar yayımlandı.
Bu karar ile, hükmü bir seneye münhasır bulunan RG, 9
Muvazenei Umumiye Kanunlarına bağlı (H) Cetve- Mayıs
linde, uzunca senelerden beri devredilegelmekte olan 1933
maddelerin ifade ettikleri manalara göre yeniden ele
alınmak üzere, cetvelin tasfiyesine karar verilmiştir.
9
Mayıs
http://
www.boun
.edu.tr
1933
456
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
9
Mayıs
11 Ağustos 1325 Tarihli
Kanuna Göre Tekaüde
Sevk veya İstifaları Kabul
Edilmişken Kararname İle
Tekrar Muvazzaf Hizmete
Alınan Zabitan Hakkında
yayımlandı.
Karar, konuya bu vaziyette olan zabitlerin, durumla- RG, 9
rının münhasıran incelenerek tatbik edilmesi için Bü- Mayıs
yük Millet Meclisi arzuhal encümenine başvurmaları 1933
şeklinde bir çözüm getirmektedir.
9
Mayıs
Çorum valiliğine yapılacak
yayımlandı.
Münhal bulunan Çorum Valiliğine Arif Hikmet Bey- RG, 9
Mayıs
'in tayinine dair kararname yayımlandı.
9
Mayıs
Kaynak
1933
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, İspir Kaymakamlığına Nurettin, RG, 9
dair kararname yayımlandı. Arapsun Kaymakamlığına Cemil, Beşiri Kaymakam- Mayıs
1933,
lığına Ata Şükrü Beylerin tayin edildi.
BCA:
30..11.1.0 /
77.13..9
9
Mayıs
Sivas'ta idari taksimat deği- Bu kararname ile, Sivas'ın Gürün kazasının BCA:
Yukarıhamal köyünün, Kangal Kazasına bağlanma- 30..11.1.0 /
77.13..10,
yayımlandı..
RG, 9
Mayıs 1933
9
Mayıs
Sivas'ta idari taksimat deği- Sivas'ın Kangal kazasına bağlı Akpınar ve Killik na- BCA:
hiye merkezlerinin Kızıldikme ve İğdeli köylerine 30..11.1.0 /
77.13..1.,
yayımlandı..
nakline karar verildi.
RG, 9
Mayıs 1933
9
Mayıs
Türkiye ile Yunanistan ara- 27 Mayıs 1933 tarih ve 14456 sayılı kararname ile TAR; 294,
sında Muvakkat Ticari
onaylanmış ve 1 Haziran 1933 tarihinde altı aylık bir GGCT
İtilafname Atina'da imzasüre için yürürlüğe girmiştir.
landı.
10
Mayıs
Maliye Teftiş Heyeti Nizamnamesinin 9. Maddesinin 3. ve 4. Fıkralarının
Nizamname yayımlandı.
Nizamname, müfettiş ve müfettiş muavinliğine tayin RG, 10
Mayıs
olma şartlarını düzenlemektedir.
Yangınların genellikle, elektrik tesisatlarındaki ek- RG, 10
sikler yüzünden ve sobaların yanlış kurulmasından Mayıs
kaynakladığı anlaşıldığından bu konuda önlemler 1933
alınmasına karar verildi.
1933
10
Mayıs
Devlete Ait ve Devlet Binası Olmak Üzere Kiralanmış Binaların Yangından Koruma Talimatnamesinin Tatbiki Hakkında
yayımlandı.
10
Mayıs
Sivas'ta idari taksimat deği- Bu kararname ile, Sivas'ın Çavdar köyünün Kangal BCA:
30..11.1.0 /
kazasına bağlanmasına karar verildi.
77.12..8,
yayımlandı..
RG, 10
Mayıs
1933
10
Mayıs
değişikliğine dair kararname yayımlandı..
Bu kararname ile, Konya Karaman'ın Göynükkışla BCA:
köyünün Hadım Kazası Bademli nahiyesine bağlan- 30..11.1.0 /
77.12..9.,
RG, 10
Mayıs 1933
457
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
10
Mayıs
Tekirdağ Ticaret ve Zahire
33. Maddesinin Tadili
Hakkında kararname yayımlandı.
10
Mayıs
Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinde Osman Senai'ye verilmiş olan maden suyu
arama izninin % 50'sinin
Velizade Mehmet'e satılmasına karar verildi.
11
Mayıs
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Arapkir, Hafik, Demirköy, Tavas, RG, 11
dair kararname yayımlandı. Malazgirt, Karaburun, Garzan, Palo, Ahlat, Kemal Mayıs
Paşa, Kemah, Kilis, Çeşme, Foça, Akmağdeni, Kan- 1933
gal, Turgutlu, Ayancık ve Safranbolu Kaymakamlıklarına sırasıyla İbrahim, Celal, Salahattin, Fazıl Haluk, Mehmet Emin, Besim, Şakir, İbrahim Rüştü,
Kemal, Muhittin, Reşat, Nuri, Cemil, Hilmi, Nusret,
Zeki, Feyyaz, Kerim ve İhsan Beylerin tayinlerine
karar verildi.
11
Mayıs
Emniyet Müdürlüğünde
11
Mayıs
Kaymakamlık ve Umumi
Bu kararname ile, münhal bulunan Birinci Umumi RG, 11
Müfettişlik atamalarına dair Müfettişlik Umuru Tahririye Müdürlüğüne Rauf, Mayıs
Kırkağaç ve Gördes Kaymakamlıklarına Fuat ve 1933
Mazlum beylerin tayinlerine karar verildi.
11
Mayıs
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Adalar, Beykoz, Şile, Bakırköy, BCA:
dair kararname yayımlandı. Fatih Kaymakamlıklarına; Reşat, İhsan, Bahir, Veli 30..11.1.0 /
77.14..11. ,
ve Haluk'un tayinlerine karar verildi.
Kaynak
RG, 10
Mayıs
1933
Arşivde ayrıca, 24.4.1933 tarihinde Kütahya
Gürağaç'da Gıyas Bey'e ait linyit madeni hissesinden
bir kısmının satılmasına (BCA: 30..18.1.2 /
35.28..13./ 189-70), 6.6.1933 tarihinde Turhal
Geyran'da Hüseyin'e ait antimon madeni arama ruhsatının Mühendis Ahmet Kemal ve Şürekası
Kollektif Şirketi'ne satılmasına (BCA: 30..18.1.2 /
37.43..4./ 195-59), yine aynı tarihte Turhal'ın bazı
köylerinde simli kurşun ve antimon madeni arama
ruhsatnamesinin yine Ahmet Kemal'e satılmasına
(BCA: 30..18.1.2 / 37.43..11./ 192-91), 15.7.1933 tarihinde Kütahya Emet'te bulunan Acemzade Ahmet'e
ait linyit madeni imtiyaz haklarının yarısının kardeşi
İsmail'e satılmasına (BCA: 30..18.1.2 / 38.52..1./
179-71), 13.12.1933 tarihinde Balıkesir Bahçedere'de
maden aramak üzere alınan Mehmet Hilmi'ye ait ruhsatın yirmi hissesinin satılmasına (BCA: 30..18.1.2 /
41.87..20./ 191-61) ve 20.12.1933 tarihinde İzmir
Doğanbey'de krom madeni aramak üzere verilen 1/4
sayılı ruhsatnamenin 17,5 hissesinin Dr. Suat'a satılmasına (BCA: 30..18.1.2 / 41.89..7./ 194-115) dair
belgelere rastlanmıştır.
BCA:
30..18.1.2
/: 36.33..14
/193-26
Bu kararname ile, Emniyeti Umumiye beşinci şube RG, 11
Müdürlüğüne Haşim, İstanbul Emniyet Müdürlüğü Mayıs
ikinci Şube Müdürlüğüne Demir, Adana, Mersin, 1933
Kastamonu, Konya, Eskişehir, Samsun ve Sivas Emniyet Müdürlüklerine Memduh, Ata, Sadettin, Halit,
Yusuf Ziya, İbrahim ve Mahmut Beylerin tayinlerine
karar verildi.
RG, 11
Mayıs
1933
458
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Mayıs
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Çivril, Borçka, Torbalı, Karaisalı, RG, 11
dair kararname yayımlandı. Reşadiye, Haymana, Harran, Mesudiye, Sandıklı, Mayıs
Karacasu, Kadirli, Korkuteli, Merzifon, Emirdağ, Ci- 1933
hanbeyli, Çiçekdağı ve Sındırgı Kaymakamlıklarına
Eşref, Fahrettin, Muzaffer, Rebii, Fuat, Nasuhi, Kamil, İsmail Hakkı, Arif, Necati, Rıfat, Cevdet, Necmettin, Ahmet, Fehmi, Taki ve Muzaffer beylerin tayinlerine karar verildi.
11
Mayıs
Bu kararname ile, Moskova Büyükelçiliği Müsteşar- RG, 11
lığına Mehmet Ali Tevfik ve Marsilya Konsolosluğu Mayıs
Kançılarlığına da Faik Ali Beylerin tayinlerine karar 1933
verildi.
11
Mayıs
Bu kararname ile, münhal bulunan Triyeste Konso- RG, 11
losluğu Kançılarlığına Sadettin, Atina-Pire Başkon- Mayıs
solosluğu Kançılarlığına Refet, Varna Konsolosluğu 1933
Kançılarlığına da Ahmet Beylerin tayinlerine karar
verildi.
13
Mayıs
Askeri atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Tuğg. İlyas'ın 12. Fırka Komutan- BCA:
30..11.1.0 /
lığına tayinine karar verildi.
Kaynak
77.14..14.
13
Mayıs
Danıştay Tanzimat, Nafia
ve Maliye dairelerinin birleştirilmesine karar verildi.
Dahiliye ve Adliye Muhtelit Encümeninde yapılan
müzakere ile işlerinin azlığı nedeniyle Tanzimat,
Nafia ve Maliye daireleri İstişare yahut Tanzimat Dairesi adı altında birleştirildi. Böylece bir başkan ve 4
üyeden oluşan yeni bir daire kurulmuş oldu.
BCA:
30..10.0.0 /
11.68..10. /
1032
13
Mayıs
Ordu'daki maden arama
Bu kararname ile, Ordu'nun Merkez kazasına bağlı
ruhsatnamesinin devrine
Tatarcık ve Kızılot köylerinde bakır, çinko, mangadair kararname yayımlandı. nez, demir ve simli kurşun aramak üzere Hamdiye
Hanımın almış olduğu ruhsatnamedeki hukukun kocası İzzet Pertev Bey'e devrine izin verilmesine karar
verildi.
RG, 13
Mayıs
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
35.29..10./
191-56
13
Mayıs
Amerika'da yayınlanan
Ermenice 'Hayrenik' Gazetesinin memleket aleyhine
yazı yazması nedeniyle
Türkiye sokulmasının yasaklanmasına dair kararname yayımlandı.
Gazete, Taşnak Komitesinin bir organı olarak görül- RG, 13
Mayıs
mektedir.
1933
13
Mayıs
Dışişlerinde merkeze alma- Bu kararname ile, Varna Konsolosluğu Kançıları RG, 13
Mayıs
ya dair kararname yayımZühtü Bey'in merkeze nakledilmesine karar verildi.
1933
landı.
13
Mayıs
Dışişlerinde merkeze alma- Bu kararname ile, Triyeste Konsolosluğu Kançıları RG, 13
ya dair kararname yayımŞadan Necati Bey'in merkeze nakledilmesine karar Mayıs
1933
landı.
verildi.
13
Mayıs
Bursa'daki krom medeni
ruhsatnamesinin devir ve
ferağının onaylanmasına
karar verildi.
Bu düzenleme ile, Bursa'nın Osmaniye köyündeki BCA:
İtalyan Jan Deskofi'ye ait krom madeni ruhsatname 30..18.1.2 /
36.34..20./
hukukunun devir ve ferağı onaylandı.
194-12
459
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
14
Mayıs
Vaiz ve Dersiam Maaşları
RG, 14
Mayıs
1933
14
Mayıs
Dahiliye Memurlarından
Bir Kısmının Tahdidi Sinlerine Dair 2169 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanun ile, Dahiliye memurlarının emeklilik yaş RG, 14
Mayıs
hadleri düzenlenmektedir.
Harp Gemilerinin Tamiri
İçin Gölcük'te Tamir Limanı ve Tersane Yaptırılması Hakkında 2173 Sayılı
Kanun yayımlandı.
Bu kanunla, Gölcükte yapılacak tersane için gerekli RG, 14
Mayıs
bütçe de düzenlenmektedir.
Sosyalist Sovyet Cumhuriyetleri Birliği'nde Bulunan
Ateşemiliter ve Muavinin
Tahsisatlarına Zam Yapılması Hakkında 2172 Sayılı
Kanun yayımlandı.
Bu kanun ile, tahsisatların üç misline kadar yapılack RG, 14
Mayıs
zam için Milli Müdafaa Vekili mezun kılınmıştır.
1980 Numara ve 26 Mayıs
1932 Tarihli Muvazene
Vergisi Kanununun 10.
Maddesinde Mevcut Bir
Sene Müddetin Bir Sene
Daha Uzatılması Hakkında
2174 Sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanunun amacı muvazene vergisinin alımını ko- RG, 14
Mayıs
laylaştırmaktır.
14
14
14
Mayıs
Mayıs
Mayıs
Açıklamalar
Kaynak
1933
1933
1933
1933
15
Mayıs
Ordu'daki maden arama
Bu kararname ile, Ordu'nun Bolaman Nahiyesine RG, 15
ruhsatnamesinin devrine
bağlı Yavaş köyünde bakırla karışık manganez ve Mayıs
dair kararname yayımlandı. simli kurşun aramak üzere İzzet Pertev Bey'in almış 1933
olduğu ruhsatnamedeki hukukun zevcesi Hamdiye
Hanım'a devrine izin verilmesine karar verildi.
15
Mayıs
Umumi Müfettişlik atama- Bu kararname ile, münhal bulunan birinci Umumi BCA:
sına dair kararname yayım- Müfettişlik Asayiş Müdürlüğüne İmadettin Bey'in ta- 30..11.1.0 /
77.14..17.,
landı.
yinine karar verildi.
RG, 15
Mayıs
1933
15
Mayıs
Mülkiye Müfettişliği atamasına dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan üçüncü sınıf Mül- RG, 15
kiye Müfettişliklerine Hayri ve Feyzullah Sacit Bey- Mayıs
1933
lerin tayinlerine karar verildi.
15
Mayıs
Gaziantep'de idari taksimat
Nizip kazasının Keferbostan köyünün, Gaziantep'in BCA:
30..11.1.0 /
merkez kazasına bağlanmasına karar verildi.
Bu kararname ile, Ankara'nın Dikmen ve Kulaksız BCA:
köylerinin Kalecik kazasının Konur nahiyesine bağ- 30..11.1.0 /
77.13..14,
15
Mayıs
77.13..15.,
RG, 15
Mayıs
1933
RG, 15
Mayıs
1933
460
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
15
Mayıs
Bu kararname ile, Konya'nın Bozkır Kazası'nın Yukarı Karaviran, Orta Karaviran ve Aşağı Karaviran
köylerinin Seydişehir kazasına bağlanmasına karar
verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
77.13..12,
RG, 15
Mayıs
1933
15
Mayıs
Erzincan'da idari taksimat
Bu kararname ile, Erzincan'ın Gezge, Eskikonak, BCA:
Gavuryurdu, Diyarlar, Halitler ve Kabullar köyleri- 30..11.1.0 /
77.12..20. ,
nin Refahiye kazasına bağlanmasına karar verildi.
Bu kararname ile, 1. Suvari Fırka Komutanlığı BCA:
30..11.1.0 /
Umumiliğine Alb. Kemal'in tayinine karar verildi.
15
Mayıs
RG, 15
Mayıs
1933
77.14.19
16
Mayıs
Meclis 1933 yılı bütçe görüşmelerine başladı.
16
Mayıs
Paris'te çıkan 'Mardgost'
isimli gazetenin yurda sokulmasının yasaklandı.
Türkiye aleyhine yazılar yazdığı anlaşılan Gazete, RG, 16
Taşnak Komitesinin resmi organı olarak görülmekte- Mayıs
1933
dir.
16
Mayıs
Denizli'de bulunan kükürt
madeni hisselerinden bir
kısmının satılmasına dair
Bu kararname ile, Bu kararname ile, Denizli'nin Sarayköy kazasına bağlı Teketırnaz köyünde bulunan
kükürt madeninde Fatma, Hatice ve Zeliha Hanımlara ait % 40 hissesi 11 sehim itibarıyla birerden üç
sehimin hissedarlardan Mehmet Bey'e satılmasına
izin verilmesine karar verildi.
16
Mayıs
Eskişehir'de maden suyu
arama ruhsatnamesinin kimi hissesinin satılmasına
Bu kararname ile,Eskişehir'in Sivrihisar kazasında RG, 16
maden suyu aramak üzere Osman Senai Bey'in almış Mayıs
olduğu ruhsatnamenin yüz hisse itibariyle elli hisse- 1933
sinin Mehmet Bey'e satılmasına izin verilmesine karar verildi.
16
Mayıs
Kars'ta idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Kars'ın Susuz nahiyesinin Cilavuz BCA:
30..11.1.0 /
nahiyesine bağlanmasına karar verildi.
İçişleri Bakanlığı'nın kararı ile, Kongreye katılmak BCA:
üzere Vilayetler İdaresi Umum Müdürü Sabri Bey ile 30..18.1.2 /
Mahalli İdareler Umum Müdürü Hacı Bey görevlen- 36.37..3.
dirilmiş ve kendilerine siyasi pasaport ile gündelik
harcamalarını karşılayacak bir miktar para verilmiştir.
C, 17
Mayıs
1933
RG, 16
Mayıs
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
36.33..7.
77.13..11.,
RG, 16
Mayıs
1933
18
Mayıs
Viyana'da toplanacak 5.
Beynelmilel İdari İlimler
Kongresi'ne hükümetimizi
temsilen Sabri ve Naci'nin
katılmasına karar verildi.
20
Mayıs
2198 sayılı İstanbul Türk
Kanun, şirketin 1.3 milyon Fransız Frangına satın GÇ, RG,
Anonim Su Şirketi İmtiyazı alınarak İstanbul Belediyesi'ne devredilmesini öngö- 20 Mayıs
1933
ile Tesisatının Satın Alınrüyordu.
masına Dair Kanun yayımlandı.
20
Mayıs
Havayolları Devlet İşletmesi İdaresi kuruldu.
GGCT
461
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
20
Mayıs
Devlet Memurları Maşatının
Tevhit ve Teadülüne Dair
Olan 18 Mayıs 1929 Tarih
ve 1452 Numaralı Kanunun
13. Maddesindeki Altı Aylık Kayıttan Darülfünun
Müderris ve Muavinlerinin
İstisnası Hakkında 2177
Darülfünun Teşkilat Kanunu kabul edilinceye kadar, BULMAÇ
Darülfünun Müderris ve Muavinleri, 1452 Numaralı
Kanunun 13. Maddesindeki altı aylık kayıttan müstesna kabul edilmektedir.
20
Mayıs
Bağdat'ta teşekkül eden
Umum İslam Kongresi
Cemiyeti ve vazifelerine
ilişkin rapor
Cemiyet, vatan ve mezhep ihtilafını nazarı dikkate
almaksızın bütün Müslümanlar arasında dayanışma
fikrini geliştirmek ve İslamiyetin faziletleri ile mefkurelerini neşretmek amacıyla kurulmuştur.
BCA:
30..10.0.0 /
230.545..1
/ 41250
22
Mayıs
1. Umumi Müfettişlik bölgesindeki vatandaşların
devlet masrafına iştiraki
nispetinin, 1929-1930-1931
yıllarına ait üç senelik mukayeseli mali raporu.
Bu rapora göre, I. Umumi Müfettişlik mıntıkası dahilindeki vilayetlerde 1.327.473 nüfus yaşamaktadır.
Bu nüfusun bütün vasıtalı ve vasıtasız vergiler yoluyla devlet masrafına iştiraki, 1929 senesinde
5.498.742 lira, 1930 senesinde 5.281.833 lira, 1931
senesinde 5.092.724 lira olmuştur.
BCA:
30..10.0.0 /
69.457..17.
/ 77A86
23
Mayıs
2180 sayılı Riyaset-i Cumhur Dairesi (Cumhurbaşkanlığı Dairesi) Teşkilat
Bu kanuna göre, Riyaset-i Cumhur Dairesi, Umumi RG, 23
Katiplik, Başyaverlik, Kalemi Mahsus Müdürlüğü ve Mayıs
1933
Daire Müdürlüğünden oluşmaktadır.
23
Mayıs
Posta Telefon Telgraf
(PTT) Genel Müdürlüğü
kuruldu.
GGCT
23
Mayıs
Yusuf Kemal Bey Adliye
Vekilliğinden istifa ederek
yerine Şükrü (Saraçoğlu)
Bey atandı.
ATCTK
23
Mayıs
Siirt'teki suikastın siyasi
olması sebebiyle, Vali Fahri'nin vekalet emrine alınmasına karar verildi.
Siirt Vilayeti sınırları içinde gerçekleşen bir adam
öldürme vakasının siyasi içerikte görülmesi ve tahkikatın emniyetle gerçekleştirilebilmesi için İçişleri
Bakanlığı tarafından Vali Fahri Bey'in görevden
alınmasına karar verilmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
36.38..7. /
71-373
24
Mayıs
2187 sayılı Başvekalet
Teşkilat ve Vazife Kanunu
yayımlandı.
Bu kanuna göre, Başvekalet teşkilatı, muamelat
umum müdürlüğü, hususi kalem, kararlar, yazı işleri,
neşriyat, evrak, daire ve levazım müdürlüklerinden
meydana gelmektedir.
GGCT,
RG 24
Mayıs
1933
24
Mayıs
İstatistik Umum Müdürlüğünün Teşkilatı Hakkında
2203 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanuna göre, İstatistik Umum Müdürlüğü, umum RG, 24
Mayıs
müdürlük, muavinlik ve on şubeden oluşmaktadır.
Türk Kadınlar Birliği üyelerinden Seniha Rauf ve
Lamia Tevfik'in, Marsilya'da toplanan Kadın Kongresi'ne ait raporları
18 Mart 1933 tarihinde toplanan Uluslararası Kadın
Dayanışması Kongre'sine İstanbul Kadınlar Birliği'nden Seniha ve Lamia Hanımlar katılmış ve izlenimlerini bir rapor halinde İçişleri Bakanlığı'na sunmuşlardır. Kongre özellikle Doğu ülkelerinde kadın hakları,
kadın ve çocuk ticareti konularında yoğunlaşmaktadır. 4 gün süren Kongreye, 41 ülkede şubesi bulunmasına rağmen sadece 24 ülke temsilcisi katılmıştır.
24
Mayıs
Kaynak
1933
462
BCA:
30.10.0.0 /
229.541.11
/ 4109
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Mayıs
Maraş Belediyesi'ne bir reis
tayini yapılmasına karar
verildi.
25
Mayıs
Umumi Harp’te Kara Sula- Kanun, batan gemilerin ihraç işlemini kontrol edecek RG, 25
rımızda Batan Gemileri Çı- heyetin bütün masraflarının yapışacak tahsisattan Mayıs
1933
karan Şirket Tarafından
sağlanmasını düzenlemektedir.
Verilen Paranın Deniz
Kısmı Bütçesinde Açılacak
Fasla Tahsisat Olarak İlavesi Hakkında 2195 Sayılı
Kanun yayımlandı.
25
Mayıs
1632 Sayılı Askeri Ceza
Kanununa Müzeyyel 2183
Kaynak
BCA:
30..18.1.2 /
36.39..12 /
82-31
Kanun, Kimi suçları ilk defa işleyen zabitler hakkın- RG, 25
Mayıs
da düzenleme yapmaktadır.
1933
25
Mayıs
3.6.1933 Tarih ve 1683 sa- Bu kanunla, askeri memurun ailesine verilecek dul ve RG, 25
Mayıs
yılı Askeri ve Mülki Tekaüt yetim maaşları düzenlenmektedir.
1933
Tadili Hakkında 2190 sayılı Kanun yayımlandı.
25
Mayıs
Ankara'da Yapılacak Polis
Mektebi Hakkında 2185
Kanun, mektep yapımı için gerekli bütçeyi düzenle- RG, 25
Mayıs
mektedir.
1933
25
Mayıs
Tababet ve Şuabatı Sanat- Bu kanuna göre, Ankara Numune Hastanesi'nde gö- RG, 25
larının Tarzı İcrasına Dair
revlendirilmek üzere beş ecnebi mütehassıs getirile- Mayıs
1933
2.4.1928 tarih ve 1219 sa- cektir.
yılı Kanuna Katılacak 2182
25
Mayıs
İmalatı Harbiye Fabrikalarındaki Mütehassıs Zabitana Verilmekte Olan Yevmiyelerin Umum Müdürlük
Merkezinde Çalışan Zabitana da Tefsir Suretiyle
Teşmil Edilemeyeceği
Hakkında 758 Sayılı Heyeti
25
Mayıs
İnhisarlar İdaresi Tarafından Yaptırılacak Tütün
Ambar ve Depoları Hakkında 2188 Sayılı Kanun
yayımlandı.
25
Mayıs
Ordu Vilayeti Hususi İdaBu kanun ile, inşaatı yapacak şirkete Ordu vilayeti RG, 25
resi Tarafından Vilayet
arasında yapılan anlaşmaya Maliye Bakanlığı kefil Mayıs
1933
Yolları Üzerinde Yaptırıla- edilmiştir.
cak Büyük Köprüler İnşaatı
İçin Hazine Kefaletine Dair
RG, 25
Mayıs
1933
Ambar ve Depoların yapımında gerekli harcamalar RG, 25
için, Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti'ne iç borca yöne- Mayıs
1933
lik bono yayımlama ve dağıtma yetkisi tanınmıştır.
463
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
27
Mayıs
Havayolları Devlet İşletme
İdaresi Teşkilatı Hakkında
Bu kanunla milli bir havayolu oluşturulma yolunda
en önemli adım atıldı. Örgüt Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı ancak Devlet Demir ve Deniz Yolları gibi
tüzel kişilik taşıyan bir kurum olarak düşünülmüştür.
GÇ,
RG, 27
Mayıs
1933
27
Mayıs
Sivas-Erzurum Hattı ile
Malatya'dan Başlayarak
Divrik Civarında Bu Hat ile
Birleşecek İltisak Hattının
İnşasına Dair 2200 sayılı
Kanun yayımlandı.
RG, 27
Mayıs
1933
27
Mayıs
Devlet Memurları
Maaşatının Tevhit ve Teadülü Hakkındaki 1452 sayılı Kanuna Müzeyyel 2201
RG, 27
Mayıs
1933
27
Mayıs
Bazı Vilayetlerinin İlgasına
ve Bazılarının Birleştirilmesi Hakkında 2197 sayılı
Kanun yayımlandı.
Bu kanunla, İçel, Artvin, Aksaray, Hakkari, Cebel-i RG, 27
Bereket, Şebin Karahisar illeri kaldırılmaktadır, böy- Mayıs
lece il sayısı 57'e inmektedir. Söz konusu altı ilin 1933
kaldırılmasına gerekçe olarak “varidatının azlığı” ve
“inkişaf kabiliyetinin olmaması” gösterilmektedir.
Kanunun, 5.6.1933 Tarihli ve 2419 sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır. (Kanun tasarısı için
22.3.1933 tarihli kayıta bakınız.)
27
Mayıs
Kocaeli Vilayeti İçinde
Dört Nahiyenin Kaldırılmasına ve Karasu Adıyla
Yeniden Bir Kaza Kurulması Hakkında 2202 sayılı
Kanun yayımlandı.
31.5.1933 Tarihli ve 2415 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 27
Mayıs
zeltmesi vardır.
Kanunda 5 yıl süre ile geçerli olacak vergi karneleri- BULMAÇ,
nin hazırlanarak mükelleflere 50 kuruş karşılığında GÇ
satılması ve bu karnelerin mükelleflerce vergi ödemelerini ispatlama hususunda kullanılabilmesi öngörülüyordu.
1933
27
Mayıs
Mükelleflere Vergi Cüzdanı Verilmesi Hakkında
27
Mayıs
İstanbul Türk Anonim Su
7 Haziran 1933 Tarih ve 2421 Sayılı Resmi Gazete'- RG, 27
Mayıs
Şirketi İmtiyazı İle Tesisa- de düzeltmesi vardır.
1933
tının Satın Alınmasına Dair
27
Mayıs
Cenup Demiryolları İşletme Türk Anonim Şirketi
sözleşmesinin tasdikine karar verildi.
28
Mayıs
Altın ve Petrol Arama ve
İşletme İdareleri Teşkiline
Türk Hükümeti ile Fransa arasında akdedilen 22
Ekim 1932 tarihli protokol hükümlerine göre güney
illeri demiryollarını işletmek ve merkezi İstanbul olmak üzere beheri 50 Türk lirası kıymetinde 1700 hisseye sahip 85 bin lira sermaye ile kurulan "Cenup
Demiryolları İşletme Türk Anonim Şirketi"nin mukavelesi İktisat Vekaleti tarafından onaylanmıştır.
BCA:
30.18.1.2 /
36.39.19. /
151-19
RG, 28
Mayıs
1933
464
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Mayıs
Dahiliye Vekaleti Merkez
Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki 1624 sayılı Kanunun
Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Dahili Matbuat İşlerinin Umum Müdürlük Halinde Dahiliye Vekaletine Bağlanmasına Dair
Bu kanunla, Dahiliye Vekaleti Hukuk Müşavirliği RG, 28
teşkilatı yeniden düzenlenmekte ve dahili matbuat iş- Mayıs
lerinin umum müdürlük halinde Dahiliye Vekaletine 1933
bağlanmasına karar verildi.
28
Mayıs
Muhtelif Kanunlar Muci8.4.1934 Tarihli ve 2670 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 28
Mayıs
bince Çıkarılan Bonoların
zeltmesi vardır.
1933
Tecili Hakkında 2206 sayılı
Kanun yayımlandı.
28
Mayıs
Askeri Mühendislerle Fen
Memurlarına Verilecek İhtisas Ücreti Hakkında 2204
28
Mayıs
Başbakanlıkta yapılacak
atamalara dair kararname
yayımlandı.
28
Mayıs
İstatistik Umum Müdürlü- Bu kararname ile, İstatistik Umum Müdürlüğü Mü- RG 28
ğünde yapılacak atamalara şavirliğine Celal ve Muavinliğine Selim Sabit Beyle- Mayıs
1933
dair kararname yayımlandı. rin tayinine karar verildi.
28
Mayıs
Kaymakamlıkta vekalet
emrine almaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Sabık Savur Kaymakamı Mahmut RG 28
Nedim Bey'in vekalet emrine alınmasına karar veril- Mayıs
1933
di.
28
Mayıs
İspir Kaymakamlığına tayin edilen Nurettin Bey'in
vekalet emrine alınmasına
Nurettin Bey Beşiri Kaymakamı iken İspir Kaymakamlığı'na atanmış ancak henüz Beşiri'den ayrılmadan bu karar kaldırılarak kendisi bakanlık emrine
alınmıştır.
28
Mayıs
Maliye Müfettişliğinde yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Maliye Müfettiş Muavinleri Gıyas RG 28
ve Emin Recai Beylerin terfian beşinci sınıf Maliye Mayıs
1933
Müfettişliğine tayinlerine karar verildi.
28
Mayıs
Kırşehir'de idari taksimat
Bu kararname ile, Kırşehir'in Çiçekdağı Kazasına BCA:
bağlı Çamalak Köyünün Merkeze bağlanmasına ka- 30..11.1.0 /
77.15..1,
rar verildi.
29
Mayıs
Filyos-Ereğli Demiryolu
Hattıyla Ereğli Limanının
İnşasına Dair 2214 sayılı
Kanun yayımlandı.
29
Mayıs
Nazım Hikmet'in mahkemesi başladı.
Kaynak
RG, 28
Mayıs
1933
Bu kararname ile, Başvekalet Teşkilat ve Vazifeleri RG 28
hakkındaki 2187 sayılı Kanun mucibince 1 Haziran Mayıs
1933 tarihinden itibaren yeniden teşkil olunan Mua- 1933
melat Umum Müdürlüğüne Emrullah, Kararlar Müdürlüğüne Enver Arif ve Evamir, Yazı İşleri Müdürlüğüne Mehmet Rıza, Neşriyat Müdürlüğüne Bahaettin,
Evrak Müdürlüğüne Hıfzı, Daire ve Levazım Müdürlüğüne Emin Beylerin tayinlerine karar verildi.
RG 28
Mayıs 1933,
BCA:
30..11.1.0 /
78.16..2.
RG 28
Mayıs 1933
RG 29
Mayıs
1933
Nazım Hikmet Bey'in 'halkı komünistliğe tahrik C, 30
Mayıs 1933
etmek'ten dolayı suçlandığı davasına başlandı.
465
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
29
Mayıs
Samsun Sahil Demiryollarının Devlete Mal Edilmesine ve Devlet Demiryolları
ve Limanları Umum Müdürlüğünce İşletilmesine
29
Mayıs
Rize Maarif Müdürlüğüne
Bu kararname ile, münhal bulunan Rize Maarif Mü- RG, 29
Mayıs
dürlüğüne Ali Bey'in tayinine karar verildi.
Kaynak
RG, 29
Mayıs
1933
1933
29
Mayıs
Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişliklerine yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan beşinci sınıf RG, 29
Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişliklerine Kad- Mayıs
1933
ri ve Sinan Ali Beylerin tayinine karar verildi.
30
Mayıs
2211 sayılı 1933 Mali Senesi Muvazene-i Umumiye
Kanununu yayımlandı.
Devlet bütçesine dahil dairelerin 1933 mali senesi
masrafları için 170 474 974 liralık tahsisat verilmiştir. İçinde bulunulan 1932-1933 senesi bütçesinin sekiz aylık varidatı olarak 118.000.000 lira tahsil edildiğinden sene sonuna kadar 170.000.000 lira elde
edilmesi ümit edilmektedir. Böylelikle 1933-1934
bütçesinin masraflar kaleminin 175.000.000 olarak
teklif edilmesine zaruret ve imkan görülmüştür. Beş
milyon lira fazla masraf Düyunu Umumiye taksitinin
artma farkları ve yeni istikrazın taksiti ile yeni mektep, müessesat ve sıhhiye teşkilatının zaruri masrafları farkıdır. Gümrük gelirinin bu farkı telafi edebileceği tahmin edilmektedir. Bu sayede yeni hiç bir vergi
teklif edilmeyerek ve maaşlardan yeni hiç bir tenzilat
yapılmayarak bütçenin denkleştirilmesi sağlanacaktır.
31
Mayıs
Oktruva resmi kaldırıldı.
2256 sayılı kanunla Oktruva vergisi kaldırılarak TBYYTK
gümrük resimlerine % 10 eklenmesine karar verildi. BY; 130,
RG, 30
Mayıs
1933,
BCA:
30..10.0.0 /
132.945..9.
/ 11538
GÇ
31
Mayıs
2253 sayılı Uyuşturucu
Maddeler İnhisarı Hakkında Kanun yayımlandı.
Kanunla 150-200 bin üreticiyi ilgilendiren afyon GÇ, (Z. C:
Devre: IV,
ekimiyle ilişkili bir devlet tekeli oluşturulmaktadır.
Cilt XV, s.
468-472.)
31
Mayıs
1.6.1929 Tarih ve 1499 sa- 25.6.1933 Tarihli ve 2436 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 31
Mayıs
yılı Gümrük Tarife Kanuzeltmesi vardır.
1933
nunu Değiştiren 2255 sayılı
Kanun yayımlandı.
31
Mayıs
1.6.1929 Tarih ve 1499 sa- Bu kanunla, Gümrük Tarife Kanunu'nun 5, 17, 18, RG, 31
yılı Gümrük Tarife Kanu19, 20, 21, 22, 23, 24, 25 ve 26 numaralı maddelerin- Mayıs
1933
nu'nu Değiştiren 31.5.1933 de değişikler yapılmaktadır.
tarihli Kanuna eklenen 2256
31
Mayıs
İcra ve İflas Kanununun
45. Maddesiyle 82. Maddesinin 8 sayılı Bendine Bir
Fıkra İlavesine Dair 2228
31
Mayıs
Memurin Muhakemat Kanununun 4. Maddesinin
Tefsiri yayımlandı.
RG, 31
Mayıs
1933
Bu tefsire göre, kaza belediye reisleri hakkında lü- RG, 31
zum veya men'i muhakeme kararı vilayet idare heyeti Mayıs
1933
tarafından verilecektir.
466
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Mayıs
Posta, Telgraf ve Telefon
İdaresi Teşkilatı Hakkında
7.6.1933 Tarihli ve 2421 Sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 31
Mayıs
zeltmesi vardır.
Evkaf Umum Müdürlüğü
Memurlarının Aylıklarının
Tevhit ve Teadülü Hakkında 2221 Sayılı Kanun yayımlandı.
Kanunla, Evkaf Umum Müdürlüğü memurlarının ay- RG, 31
Mayıs
lıkları düzenlenmektedir.
31
Mayıs
Kaynak
1933
1933
31
Mayıs
İller İdaresi Genel Müdür- Bu kararname ile, İller İdaresi Genel Müdürlüğüne BCA:
30.11.1.0/
lüğüne atamaların yapılma- Halit'in tayin edilmesine karar verildi.
78.18.3/
31
Mayıs
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Şebinkarahisar, Artvin, Hakkari, BCA:
dair kararname yayımlandı. Aksaray, Osmaniye ve Ovacık Kaymakamlıklarına 30..11.1.0 /
Ahmet, Ömer Bedrettin, Kamil, Selahattin, Osman 78.18..1.
Nuri ve Neşet'in tayin edilmelerine karar verildi.
1
Haziran
Devlet Memurları Maaşatı- 18. maddede geçen mesken tazminatının, borç için RG, 1
Haziran
nın Tevhit ve Teadülü
haczedilemeyeceği açılanmaktadır.
1933
Hakkındaki Kanunun 18.
Maddesinin Tefsiri yayımlandı.
1
Haziran
Devlet Memurları
Maaşatının Tevhit ve Teadülü Hakkındaki 1452 sayılı Kanuna Merbut Cetvelde
Tadilat Yapılması Hakkında 2225 sayılı Kanun yayımlandı.
1
Haziran
2223 Sayılı Hariciye Veka- Bu kanunla, elçilik sayı ve dereceleri düzenlenmek- RG, 1
Haziran
leti Teşkilat Kanunu yatedir.
1933
yımlandı.
1
Haziran
23. maddede geçen fiili hizmet, memuriyet sıfatı baki RG, 1
Kanununun 23. Maddesinin kaldığı halde maaşlı geçen müddet olarak tefsir Haziran
1933
Tefsiri yayımlandı.
edlmiştir.
1
Haziran
1706 sayılı Jandarma Kanununa Müzeyyel Muvakkat Madde Hakkında 2227
RG, 1
Haziran
1933
Kanunla, staj görmeye mecbur Jandarma zabitlerinin RG, 1
Haziran
yaş haddine uğramaları durumu düzenlenmektedir.
1933
1
Haziran
İstanbul Belediyesine Bağlı İstanbul Sular İdaresi, belediye bağlı hükmü şahsiyeti RG, 1
Haziran
'İstanbul Sular İdaresi' Teş- haiz hususi bir idare olarak teşkil olunmuştur.
1933
kili Hakkında 2226 Sayılı
Kanun yayımlandı.
1
Haziran
Türkiye ile İsviçre Arasın- 23 Haziran 1934 tarih ve 2535 sayılı kanunla onay- TAR; 57,
da Mücrimlerin İadesine ve lanmış ve 27. madde uyarınca 19 Haziran 1935 tari- GGCT
Cezai Mevadda Karşılıklı
hinde yürürlüğe girmiştir.
Müzahereti Adliyeye Müteallik Anlaşma Ankara'da
imzalandı.
467
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Haziran
Türkiye ile İsviçre Arasında Medeni ve Ticari
Mevadda Adli Münasebetleri Tanzim Eden Anlaşma
imzalandı.
23 Haziran 1934 tarih ve 2534 sayılı kanunla onay- TAR; 101
lanmış ve onay belgelerinin Bern'de teati edilmelerinden sonra 8 Haziran 1935 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
1
Haziran
Taşköprü Kaymakamı Ce- Celal Bey görülen lüzum üzerine İçişleri Bakanlığı BCA:
30..11.1.0 /
lal Bey'in merkeze alınma- tarafından vekalet emrine alınmıştır.
78.17..2.,
sına dair kararname yayımRG, 1
landı.
Haziran
Kaynak
1933
1
Haziran
İl Maarif Müdürlüklerine
3
Haziran
Seyrisefain İdaresinin Bütçelerine Ait Hizmetler için
Yapılmış Tediyatın Tasfiye
ve Mahsubu Hakkında
3
Haziran
1773 sayılı Kanunu Tadil
Eden 2222 sayılı Kanun
yayımlandı.
Bu kararname ile, Cebelibereket Maarif Müdürü RG, 1
Mehmet Bali Bey'in Siirt Maarif Müdürlüğüne tayi- Haziran
1933
nine karar verildi.
RG, 3
Haziran
1933
Milli Emlak taksitlerinin Tecili Hakkındaki Kanun'da RG, 3
süre ve borçlarla ilgili kimi değişiklikler yapılmıştır. Haziran
1933
4
Haziran
T.C. Hükümeti ile Osmanlı İtilafnamenin kabul edilmesiyle, Osmanlı borçlarının RG, 4
Düyunu Umumiye Hamil- ödenmesi konusunda Türkiye Cumhuriyeti'nin yükü- Haziran
lerinin Mümesssilleri Ara- nü hafifleten yeni bir düzenleme yürürlüğe girmiştir. 1933
sında 22.4.1933 Tarihinde
İmza Edilen İtilafnamenin
ve Merbutlarının Tasdikine
4
Haziran
1933 mali yılında Kara ordusu ile askeri fabrikalarda
çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait kadrolar Maliye
Bakanlığı onayına sunulmuştur.
Harp Akademisi'nde çeşitli dallarda eğitim vermek
üzere 9 kişi, Silah ve hammaddeleri üretimi alanında
çalışacak 6 kişi olmak üzere toplam 15 uzmanın kadroları, çalışacakları süre ve maaşları Hazine tarafından düzenlenerek Maliye Bakanlığı onayına sunulmuştur.
4
Haziran
Deniz Harp Akademisi ile
Donanmada çalışan yabancı uzmanlara ait kadrolar
Bakanlar Kurulu tarafından
onayladı.
Deniz Harp Akademisi ile Donanmada hali hazırda BCA:
çalıştırılmakta olan uzmanlarla, yeni kabul olunan bir 30..18.1.2 /
uzmana ait kadrolar, Bakanlar Kurulu tarafından 37.42..12.
onaylanmıştır.
5
Haziran
2243 sayılı Mevduatı Koruma Kanunu yayımlandı.
Kanun, tasarrufların güvence altına alınmasını ve te- GÇ, (Z. C.
fecilerin kontrolünde olan kredilerin denetimini sağ- Devre:IV,
Cilt: XVI,
lamak amacıyla düzenlenmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
37.42..13 /
241-81
30 Mayıs
1933,
5
Haziran
Osmanlı Bankası'nın imti- Bu sözleşmeyi TBMM 10.6.1933 tarihinde onayladı.
yazını 1952 yılına kadar
uzatan sözleşme imzalandı.
468
GÇ
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
5
Haziran
2239 Sayılı Denizyolları
İşletme Kanunu yayımlandı.
Bu kanunla, Türkiye sahillerinde muntazam posta se- RG, 5
ferleri işi Devlet İnhisarı altına alınmıştır. Bu inhisar, Haziran
1933
Denizyolları İşletme Müdürlüğü tarafından işletilir.
5
Haziran
1111 Numaralı Askerlik
Mükellefiyeti Kanununun
34. Maddesinin (A) Fıkrasının Tadiline Dair 2238
Bu kanunla, belirtilen şartları taşıyanların askerlik RG, 5
hizmetini kanunda belirtilen kısa hizmetlerden iri ile Haziran
1933
yerine getirebilmesine karar verildi.
5
Haziran
Askerlik Dersleri
Mualimlerinin Ücretleri
RG, 5
Haziran
1933
5
Haziran
2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu yayımlandı.
Kanun devlete, illere ve belediyelere ait olan hastaneler dışındaki özel hastanelerin çalışma koşullarını düzenlemekteydi. 1933'te bu gruba giren hastanelerin
sayısı 60 kadardı.
5
Haziran
Askeri Fabrikalar Umum
Müdürlüğü'ne Mütedavil
Sermaye Verilmesine Dair
2013 Numaralı Kanuna
Bu kanun ile, Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü'- RG, 5
ne Hazine tarafından 500 000 liraya kadar kredi Haziran
1933
açılmasına karar verildi.
5
Haziran
Küçük Menderes Nehri ile
Tabilerinin Islahına Dair
Yapılacak ıslah ile, sel zararlarının önüne geçilebil- RG, 5
Haziran
mesi hedeflenmektedir.
İstanbul için bir şehir planı hazırlamak üzere İstanbul C, 7
Belediyesi tarafından görevlendirilen M. Agache bu Haziran
1933
görevi girdiği yarışma sonuncunda üstlenmiştir.
Kaynak
ATCTK,
BULMAÇ,
(Z. C.
Devre: IV,
Cilt: XVI,
s. 332-337)
1933
6
Haziran
Şehircilik uzmanı M.
Agache İstanbul'a geldi.
6
Haziran
İktisat Vekaleti'nde Deniz
25.6.1933 Tarihli ve 2436 sayılı Resmi Gazete'de RG, 6
Haziran
ve Hava İşleri Müsteşarlığı Düzeltmesi vardır.
1933
Teşkiline ve İktisat Vekaleti Bütçesine Tahsisat Konulmasına Dair 2251 sayılı
Kanun yayımlandı.
6
Haziran
Tapu Tahririne Dair Olan
10 Nisan 1340 Tarih ve
474 Sayılı Kanunun 8.
Maddesinin Tadiline ve
Mezkur Kanuna Bazı Fıkralar İlavesine Dair 2241
6
Haziran
Kanun, tapu senetleri düzenlenmesi sırasında alına- RG, 6
Haziran
cak harç ve resimleri düzenlemektedir.
1933
12 Eylül 1330 Tarihli AsKanun, sabun ve gaz istihkaklarını yeniden düzenle- RG, 6
Haziran
keri Tayınat ve Yem Kanu- mektedir.
1933
nunun Bazı Maddelerinin
Tadili Hakkında 2247 Sayılı Kanun yayımlandı.
469
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
6
Haziran
Türkiye'de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat
ve Hizmetler Hakkındaki
2007 Sayılı Kanunun Bazı
Hükümlerini Değiştiren
Kanun'da 'Türkiye'de Türk vatandaşlarına tahsis edi- RG, 6
len sanat ve hizmetlerden yabancıların el çekmeleri Haziran
1933
iki sene içinde temin edilecektir' denmektedir.
6
Haziran
İstanbul Darülfünun'un ilgasına ve Maarif Vekaleti'nce yeni bir üniversite
kurulmasına dair 2252 sayılı Kanun yayımlandı.
Bu kanuna bağlı olarak 1 Ağustos 1933'de İstanbul
Üniversitesi kuruldu. Lağvedilen 107 yıllık İstanbul
Darülfünunun 151 öğretim üyesinden yalnız 59'u yeni kurulan üniversiteye alındı. Öğretim üyesi kadrosunda üniversite dışından 48 hoca bulunduğu açıklandı. Üniversitede görev alacak yabancı öğretim
üyeleri bugünlerde peyderpey Türkiye'ye gelmeye
başladı.
7
Haziran
Belediye Vergi ve Resimle- 41. maddedeki 'müceddeden' kelimesi, 'yok iken RG, 7
ri Kanununun 41. Maddeyepyeni yapılan' kaldırım ve lağımlara karşılık gele- Haziran
1933
sinin Tefsiri yayımlandı.
cek şekilde tefsir edilmiştir.
7
Haziran
Kat'i Ticaret Muhadeleri
Kanunla, ticari itilaflar için tayin olunan azami müd- RG, 7
Akdi İçin Müzakereye Baş- det 1935 sensi Temmuz ayına kadar temdit edilmiş- Haziran
1933
lanmış veya Başlanacak
tir.
Devletlerle Muvakkat Ticari İtilaflar Akdi Hakkındaki
1679 sayılı Kanunu
Muaddil 1997 sayılı Kanuna Müzeyyel 2258 sayılı
Kanun yayımlandı.
7
Haziran
1929 Senesi Sonuna Kadar
Hazine Alacağı Olarak
Muhtelif Hesaplara Kayıt
Olunan Paralardan Bazılarının Tasfiye ve Terkinine
14.6.1933 tarihli ve 2427 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 7
Haziran
zeltmesi vardır.
RG, 7
Haziran
1933
Kaynak
GGCT,
BULMAÇ,
(Z.C. Devre: IV, Cilt
XV, s.
483)
1933
7
Haziran
2264 sayılı İstanbul Mahalli İdaresiyle Ankara Merkez Belediyesi Memurları
Tekaüt Kanunu yayımlandı.
7
Haziran
Bu kararname ile, Manisa Valisi Fuat Bey'in Kasta- RG, 7
monu, Kastamonu Valisi Murat Bey'in Manisa Vali- Haziran
1933
liğine tayinlerine karar verildi.
7
Haziran
Bu kararname ile, Siirt ve Niğde Valiliklerine Sakıp RG, 7
Haziran
ve Ziya Beylerin tayinlerine karar verildi.
8
Haziran
1933
Denizyolları ve Akay İş14.6.1933 tarihli ve 2427 sayılı Resmi Gazete'de dü- RG, 8
Haziran
letmeleri ile Fabrika ve
zeltmesi vardır.
1933
Havuzlar Teşkilatı Hakkında 2248 sayılı Kanun yayımlandı.
470
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
8
Haziran
1055 Numaralı Teşviki Sanayi Kanununa Müzeyyel
Kanun, gümrük ve buna munzam resimlerden muaf RG, 8
Haziran
tutulacak sanayi malları hakkındadır.
Kaynak
1933
8
Haziran
Uyuşturucu Maddeler İnhi- Kanun, inhisarın teşkilat ve görevlerini düzenlemek- RG, 8
sarı Hakkında 2253 Sayılı
tedir. Bu kanunla, ham afyonun memleket dahilinde Haziran
1933
Kanun yayımlandı.
ticareti serbest bırakılmıştır.
8
Haziran
Viyana'da toplanacak Beynelmilel 5. İdari İlimler
Kongresi'ne İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi
İdare Müderrisi
Muslihiddin Adil'in katılmasına karar verildi.
İdari İlimler Kongresi, bundan önce 1927 yılında Paris'te ve 1930 yılında Madrid'de toplanmıştır. Kongre'ye Türkiye tarafından büyük önem verildiği Cumhuriyet arşivlerinde bu konuda rastlanan belge ve yazışmalardan anlaşılmaktadır. Kongre için Mayıs
ayında Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan görevlendirmeye ek olarak daha önce bu kongreye giderek
Türkiye'yi başarıyla temsil etmiş olan Hukuk Fakültesi İdare Müderrisi Adil Bey de görevlendirilmiştir.
8
Haziran
Dörtler Misakı İmzalandı.
İtalya, Fransa, Almanya ve İngiltere arasında ittifak C, 9
Haziran
anlaşması imzalandı.
BCA:
30..18.1.2 /
37.43..14. /
412-27
1933
10
Haziran
Ankara Yüksek Ziraat ve
Bu göreve Uzman Makinist Otto Böhm'ün getirilmeBaytar Mektebi atölyesinde sine karar verildi.
yabancı uzman istihdamına
karar verildi.
11
Haziran
31.5.1926 Tarih ve 885 sayılı İskan Kanununun 3.
Maddesine Bir Fıkra İlavesine Dair 2263 sayılı Kanun yayımlandı.
Kanun, nüfus yoğunluğu olan yerlerden nüfusu az RG, 11
olan bölgelere yerleşmek isteyenlerle ilgili düzenle- Haziran
1933
me yapmaktadır.
11
Haziran
1493 sayılı Ordu İkramiye
Kanununun Jandarmaya da
Tatbikine Dair 2260 sayılı
Kanun yayımlandı.
Kanuna göre, Jandarmada verilecek ikramiyeleri RG, 11
Jandarma Umum Kumandanlığı kendi bütçesinden Haziran
1933
verecektir.
11
Haziran
Ankara'da Yapılacak Jandarma Mektebi Hakkında
Kanun, yapılacak mektep için gerekli bütçe için Da- RG, 11
Haziran
hiliye Vekaleti'ni sorumlu kılmaktadır.
BCA:
30..18.1.2 /
37.44..10. /
243-136
1933
11
Haziran
2262 sayılı Sümerbank Ka- Böylece 1934 yılında kabul edilecek olan Birinci Beş
nunu yayımlandı.
Yıllık Sanayi Planı'nın temel yürütücülüğü görevini
yüklenecek bir kurum oluşturuldu. Bir yıl önce Sanayi ve Maadin Bankası'nın, Sanayi Kredi Bankası ile
Devlet Sanayi Ofisi biçiminde ikiye ayrılışının ticaret
burjuvazisinde yarattığı tepki sonrasında, şimdi bu
iki kurumun yerine geçecek yeni bir kurum oluşturulmaktaydı. Sümerbank, Devlet Sanayi Ofisi'nden
devralacağı fabrikaları işletmek yanında kredilendirme ve genel bankacılık hizmetlerini de yapacaktı.
11
Haziran
2257 Sayılı Madeni Ufaklık Para Kanunu yayımlandı.
GGCT,
BULMAÇ,
(Z. C.
Devre: IV,
Cilt: XVI,
3 Haziran
1933,
s.22.)
Kanun, tedavüldeki madeni Osmanlı paralarının top- BULMAÇ,
latılması ve bunların yerine yeni madeni paralar ba- (Z. C.
Devre: IV,
sılmasını öngörmektedir.
Cilt: XVI,
7 Haziran
1933)
471
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Haziran
Meksiko'da toplanacak
Beynelmilel İstatistik Enstitüsü Kongresi'ne İstatistik
Umum Müdür Vekili Celal'ın
katılmasına karar verildi.
Avrupa limanlarından Meksiko'ya kadar gidiş, geliş BCA:
yol masrafları Meksika hükümeti tarafından karşıla- 30..18.1.2 /
nacak olan Celal Bey'e gündelik yevmiye verilerek 37.44..12.
kongreye katılması Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmıştır.
12
Haziran
Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanunun Bazı
Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanunun 58.
Kanunda, kaçak eşya ve maddelerin derhal zapt olu- RG, 12
nacağı ve kayıt altına alınacağı düzenlenmektedir. Bu Haziran
maddelerin kullanılabilir ve satılabilir olmayanları 1933
yok edilecek, maddelerle birlikte yakalanan kişiler
hakkında cezai işlemler derhal yerine getirilecektir.
12
Haziran
Londra'da Dünya İktisadi
Buhranı'na ilişkin sorunları
görüşmek üzere 60 ülkenin
katılımıyla bir Dünya İktisat Kongresi toplandı.
Kongre'de, Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü GÇ
Bey başkanlığında, İktisat Vekili Celal Bey ve Londra elçisi Münir Bey'den oluşan bir heyet temsil etti.
12
Haziran
İzmir-Rıhtım Şirketi'nin
tüm imtiyazları ve tesisatı
ile birlikte satın alınmasını
öngören 2309 sayılı Kanun
TBMM tarafından kabul
edildi.
Şirket 7.8 milyon Fransız Frangı karşılığında satın GÇ, (Z. C.
alınarak devletleştirilmiştir. Satış sözleşmesi 3 Ekim Devre: IV,
Cilt XVI,
1932'de parafe edilmiştir.
Kaynak
s. 206-207)
12
Haziran
Nahiye Müdürlerinin Tayini Sureti Hakkında 2270
RG, 12
Haziran
1933
12
Haziran
Umumi İhtiyacat İçin Hariçten Getirilecek Madeni
Su Boruları İle Aksam ve
Teferruatından Gümrük
Resmi Alınmamasına Dair
Kanunla, köy, kasaba ve şehirlerde umumi ihtiyaca RG, 12
yönelik sular için Nafia Vekaleti tarafından hariçten Haziran
getirilen madeni borular ve aksamından gümrük res- 1933
mi alınmamasına karar verilmiştir.
12
Haziran
İnhisar Teşkilatını Değiştirmek ve Ecnebi Mütehassıs Tahsisatını Artırmak
Salahiyeti Hakkında 2274
Kanunla, Gümrük ve İnhisarlar Vekili, kanunda be- RG, 12
lirtilen adedi aşmamak suretiyle alınacak memurların Haziran
ücretleri ve adedinde değişiklik yapmaya yetkili kı- 1933
lınmıştır.
12
Haziran
Zabit ve Askeri Memurların Tekaüdü İçin Rütbe ve
Sınıflarına Göre Tayin Olunan Yaşları Bildiren 2272
RG, 12
Haziran
1933
13
Haziran
Maarif Vekilliğine Bağlı
Mekteplerde Okutturulacak
Ders Kitaplarının Basılması
ve Dağıtılmasıyla Bu Maksat İçin Kurulacak Mektep
Kitapları Sandığı Hakkında
Bu kanuna göre, Maarif Vekilliğinin sorumluluğunda RG, 13
olan mektep kitaplarının tab'ı ve tevzii hizmetleri, Haziran
vekillik tarafından Türkiye Cumhuriyeti vatandaşla- 1933
rından müteahhitlere gördürülebilir.
472
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
13
Haziran
1452 sayılı Kanuna Merbut Kanunla, İstanbul Maliye Teşkilatı ile ilgili düzen- RG, 13
Haziran
(2) sayılı Cetvelin Maliye
lenmeler yapılmaktadır.
1933
Teşkilatına Ait Kısmının
Tadili ve Bir Kısım Vazifelerinin Sureti İfası Hakkında 2265 sayılı Kanun yayımlandı.
13
Haziran
İzmir Rıhtım Şirketi'ndeki
yolsuzluklarını ortaya çıkaranlara ikramiye verilmesine karar verildi.
14
Haziran
Belediye Vergi ve Resimle- Tefsir asılması mecbur olan levhalar hakkındadır.
ri Kanununun 14. Maddesinin Tefsiri yayımlandı.
RG, 14
Haziran
1933
14
Haziran
Dilenciliğin Men'ine Dair
Olan Nizamname Hakkında
yayımlandı.
RG, 14
Haziran
1933
14
Haziran
Mübadele ve Tefviz İşleri- Tefsir, hükümete ait mebani işgal eden meskene RG, 14
Haziran
nin Kat'i Tasfiyesi ve İntacı muhtaç harikzadeler hakkındadır.
1933
Hakkındaki Kanunun 5.
Maddesinin Tefsiri yayımlandı.
15
Haziran
Ankara Yüksek Ziraat ve
Baytar Mektepleri İle Enstitülerinin Mütedavil Sermayesine Ait 2063 Numaralı Kanunun Tatbik Tarzı
Hakkındaki 14473 Sayılı
Talimatname yayımlandı.
Talimatname, Ziraat Vekaleti Mütedavil Sermaye RG, 15
Haziran
Talimatnamesi adıyla da bilinmektedir.
Kaynak
Bakanlar Kurulu, İzmir Rıhtım Şirketi hesaplarındaki BCA:
yolsuzlukların incelenmesi sırasında eksper sıfatıyla 30..18.1.2 /
raporlar hazırlamış olan ve imtiyazın satın alınması 37.44..20
ya da feshi için hükümete ilk ihbarı yapan M. Armao
ve Kaporal'in bu hizmetlerine karşılık kendilerine
rıhtım şirketi hasılatından onar bin lira ikramiye verilmesine karar vermiştir.
1933
15
Haziran
Matbuat Kanununun Muvakkat (b) Maddesini Tadil
Eden Kanun yayımlandı.
(b) maddesinde yapılan değişiklikle, Matbuat Kanu- RG, 15
nu yayımlandığında, zaten dergi ve gazetelerde ça- Haziran
lışmakta bulunan kişiler, kanunun gazete ve mecmua 1933
çalışanları için getirdiği tahsil şartından muaf tutulmuştur.
15
Haziran
1918 sayılı Kanuna Eklenen Kaçakçılığın Men ve
Takibi Hakkında 2278 sayılı Kanun yayımlandı.
Kanun, sikke, külçe ya da sanatsal değeri olan altın- RG, 15
ları izinsiz olarak ülke dışına çıkaranlara verilecek Haziran
cezaları düzenlemektedir. 10.7.1933 Tarihli ve 2448 1933
sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır.
15
Haziran
Ankara, Konya ve Merzifon'da Askeri İhtiyaçlar
İçin Satın Alınacak Binalar
17
Haziran
2025 sayılı Kanunun 2.
Maddesinin Tadiline Dair
RG, 15
Haziran
1933
Kanun, imtiyaz mukaveleleri ile ilgili ek hükümler RG, 17
Haziran
getirmektedir.
1933
473
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
17
Haziran
Hava Birliklerinin İhtiyacı Yapılacak taahhüt için Milli Müdafaa Vekili yetkili RG, 17
Haziran
Olan İnşaat İşleri İçin
kılınmaktadır.
1933
1934, 1935 ve 1936 Senelerine Sair İki Milyon Liralık Taahhüt Yapılması
17
Haziran
12 Muharrem 1304 Tarihli Kanun, gayrimenkulların hissedarlar arasında taksimi RG, 17
Haziran
Harç Tarifesine Müzeyyel ile ilgili hükümler getirmektedir.
1933
Mahakimi Sulhiye Vazifesini İfa ve Mükellef
Mahakim ve Devairede
Alınacak Harçlar Hakkında
12 Eylül 1329 Tarihli Kanunu Muvakkate Bir Madde İlavesine Dair 2296 Sayılı Kanun yayımlandı.
17
Haziran
Aydın Vilayetinin Yapacağı 100.000 Liralık İstikraza
Hazinenin Kefaletine Dair
17
Haziran
1663 Numaralı Müzeyyel
Kanuna Bazı Maddelerin
İlavesine Dair 2289 sayılı
Kanun yayımlandı.
17
Haziran
Türkiye ile Romanya arasında Ticaret Sözleşmesi
yapıldı.
TAR; 269
18
Haziran
Cenup Demiryollarının İşletilmesine Ait
İtilafnamenin İmzasına Salahiyet Verildiğine Dair
RG, 18
Haziran
1933
18
Haziran
2279 sayılı Ödünç Para
Verme İşleri Kanunu yayımlandı.
18
Haziran
Borç İçin Gayrimenkul Satışına ve Muvazaaya Dair
18
Haziran
2284 Sayılı Halk Bankası
ve Halk Sandıkları Kanunu
yayımlandı.
Açıklamalar
Kaynak
RG, 17
Haziran
1933
Kanun, İmar Müdürlüğü'ne imar planı çerçevesinde RG, 17
kimi arsaları istimlak etme yetkisi tanımakta ve bu Haziran
1933
yetkiyi düzenlemektedir.
Kanun, tefeciliği önleme ve banka sistemi dışındaki GÇ,
BULMAÇ,
kredi piyasasını düzenleme amacı gütmekteydi.
(Z. C.
Devre: IV,
Cilt: XVI,
8 Haziran
1933)
RG, 18
Haziran
1933
Bu kanuna bağlı olarak Ankara Halk Sağlığı Sandığı
aynı gün hizmete girdi. Küçük esnaf ve zanaatkarın
kredi gereksinmesini karşılamak amacıyla kurulan bu
bankanın fiilen çalışmaya başlaması 1938 yılını bulacaktır.
474
GGCT,
(Z. C.
Devre: IV,
Cilt: XVI,
8 Haziran
1933)
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Haziran
Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin Kanunu Medeninin 452. Maddesine Göre
Olan Tasarruflarının Mahfuz Hisseler Hakkındaki
Hükmünden Müstesna Olduğuna Dair 2307 sayılı
Kanun yayımlandı.
19
Haziran
Belediye Teşkilatı Olan
Yerlerde Muhtar ve İhtiyar
Heyetlerinin Lağvı Hakkında 2295 sayılı Kanun
yayımlandı.
Bu kanunla, Mahalle Teşkilatları ve Muhtarlıklar ke- BULMAÇ
sin olarak kaldırılmış, çıkarılan bir nizamname ile
bunların görevlerinin önemli bir bölümü belediyelere
verilmiştir. Hazırlanan yasa gerekçesinde "...belediye
kanunuyla şehirlerimiz ve kasabalarımız, çalışan ve
halkın ihtiyaçlarını düşünen belediyelerimizin elinde
inkişafa doğru yürürken dünyanın hiç bir yerinde bulunmayan mahalle muhtarlığının kaldırılmasına kesin
bir zaruret vardır" denilmektedir.
19
Haziran
1452 sayılı Kanuna
Kanun, yapılan değişiklikle, Maliye Vekaleti'ne yeni RG, 19
Haziran
memuriyetler eklemektedir.
Kaynak
RG, 19
Haziran
1933
1933
19
Haziran
İktisadi durumu incelemek
üzere yabancı uzman istihdamına karar verildi.
İktisadi durumumuzu incelemek için Amerika'dan BCA:
getirilecek iktisatçı Valker D. Hines ile yapılan söz- 30..18.1.2 /
37.47..9.
leşmenin tasdikine karar verildi.
20
Haziran
Türk Ceza Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren
Kanunla, Türk Ceza Kanunu'n toplam seksendört RG, 20
Haziran
maddesi değiştirilmiştir.
1933
20
Haziran
İnkılap Enstitüsü açılmasına karar verildi.
Maarif Vekaleti, İstanbul Üniversitesinde bir İnkılap ATCTK
Enstitüsü açılması kararını verdi.
20
Haziran
Ticaret Mukavelesi veya
Modüs Vivendi Akdetmeyen Devletler Ülkesinden
Türkiye'ye Yapılacak İthalata Memnuniyetler veya
Tahdit veya Takyitler Tatbikine Dair Olan 22.7.1931
Tarih ve 1873 sayılı Kanuna Müzeyyel 2294 sayılı
Kanun yayımlandı.
RG, 20
Haziran
1933
20
Haziran
2291 Sayılı Ankara Yüksek Bu kanunla Ankara'da Yüksek Ziraat Enstitüsü ku- CT,
Ziraat Enstitüsü Kanunu
rulmasına karar verildi. Enstitü, 30 Haziran 1948 BULMAÇ
yayımlandı.
günlü "Üniversiteler Kanununa ek kanun"la Ziraat ve
Veteriner Fakülteleri olarak Ankara Üniversitesi'ne
bağlandı. Enstitü 30 Kasım 1933 tarihinde açıldı.
21
Haziran
2290 sayılı Belediye Yapı
ve Yollar Kanunu yayımlandı.
Kanun, Belediye örgütü bulunan yerlerde Belediyeler TBYYTK
Kanunu'ndaki yetkileri tamamlayarak İmar Hareket- BY; 130,
lerini düzene sokma amacı taşımaktaydı. Belediyele- GÇ
re mevcut durumu gösteren haritalar hazırlama ve
belli sürelerde şehir imar planları yapma görevi veriyordu.
475
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Haziran
7.6.1336 Tarih ve 7 sayılı
Kanun, askeriye ve mülkiye'den emekli olan zabit ve RG, 21
Haziran
memurlara gösterilecek muameleye ilişkindir.
1933
sayılı Kanuna Dair 778 sayılı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.
21
Haziran
Maarif Vekaleti İnşaat Bürolarının Kırtasiye ve Kırtasiyeye Müteallik Levazımına Dair 775 sayılı Heyeti
RG, 21
Haziran
1933
21
Haziran
551, 1485 ve 1890 Numaralı Kanunlarda Zikredilen
"Harb Mamulleri" Tabirinin Tefsiri yayımlandı.
RG, 21
Haziran
1933
22
Haziran
Maarif Vekaleti Merkez
Teşkilatı ve Vazifeleri
Kanunla, Maarif Vekaleti'nin merkez teşkilatı ve gö- RG, 22
revleri yanında vekalette çalışacak memurları intihap Haziran
1933
ve tayin usulleri de düzenlenmiştir.
22
Haziran
Ankara Otomatik Telefon
Kanununun 7. Maddesine
İlave Edilecek Fıkralar
RG, 22
Haziran
1933
22
Haziran
Silo ve Ambarlar Hakkında Silo ve ambarlar, Ziraat Bankası tarafından inşa etti- RG, 22
2303 Sayılı Kanun yayım- rilecek, bu silo ambarlara konacak hububattan alına- Haziran
landı.
cak ücret tarifesi İcra Vekilleri Heyeti tarafından be- 1933
lirlenecektir.
22
Haziran
Altın arama konusunda
uzman olan M. Van Sielen
Türkiye'ye geldi.
M. Van Sielen Altın Arama İşleri İdaresi'nin oluştur- C, 22
duğu bir heyetle Trabzon'a gitti. Heyet buradan Erzu- Haziran
rum Kağızman'a geçerek incelemelerde bulunacaktır. 1933
22
Haziran
Bursa Valililiğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Bursa Valililiğine RG, 24
Haziran
Zeynelabidin Bey'in tayinine karar verildi.
Kaynak
1933
22
Haziran
Sümerbank yönetimi belli
oldu.
Sümerbank Umum Müdürlüğüne Nurullah Esat, Mü- RG, 24
dür Muavinliğine Osman Nuri, İktisat Vekilliği na- Haziran
mına seçilmesi lazım gelen Azalıklara İsmail Safa ve 1933
Şakir Beylerin tayinine karar verildi.
22
Haziran
Dışişlerinde yapılacak
yayımlandı.
Bu kararname ile, Berlin Ticaret Mümessilliğine Ni- RG, 24
Haziran
zamettin Ali Bey'in tayinine karar verildi.
Bu kararname ile, Hindistan Kalküta Fahri Konsolos- RG, 24
luğuna "Maison Mousel et Cie" Müdürü İngiliz Mr. Haziran
1933
Mousel'in tayinine karar verildi.
22
Haziran
yayımlandı.
24
Haziran
22.4.1926 Tarih ve 789 sayılı Kanunun 11. Maddesinin Tecili Hakkındaki 1707
sayılı Kanunun İki Sene
Daha Temdidine Dair 2297
1933
RG, 24
Haziran
1933
476
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Haziran
Belediyeler Bankası Hakkında 2301 sayılı Kanun
yayımlandı.
Daha sonra İller Bankası adını alacak olan Banka, GGCT
Belediyelere, şehirlerin tanzim ve tesisi işlerinde yapacakları esaslı amme hizmetleri için muhtaç olacakları parayı, yapılacak işlerin ehemmiyetine ve belediyelerin ödeme kabiliyetine göre borç vermek, kısa ya
da uzun vadeli avans ve kredi sağlamak veya onlara
kefalet etmek amacıyla kurulmuştur.
24
Haziran
Osmanlı Bankası'nın İmtiyaz Müddetinin Temdidi
Kanunla, Osmanlı Bankası'nın imtiyaz müddeti, 1 RG, 24
Haziran
Mart 1952 tarihine kadar temdit edilmiştir.
RG, 24
Haziran
1933
Kaynak
1933
24
Haziran
Devlete Ait Bir Kısım Binaların Satış Bedeliyle
Resmi Daireler Yapılması
24
Haziran
Muaalim Maaşları İçin Vilayetlere İkraz Yapılması
Mali sıkıntı içinde bulunan vilayetlerdeki öğretmen- RG, 24
lerin maaşlarının ödenebilmesi için, Maarif Vekaleti- Haziran
1933
ne bu vilayetlere ikraz yapma yetkisi tanınmıştır.
24
Haziran
Memleket Dahilinde Hava
Yoluyla Nakledilecek Mektup, Posta Paketi vesaireden
Alınacak Ücretler Hakkındaki 29 Teşrinievvel 1339
Tarih ve 376 Numaralı Posta Kanununa Bazı Maddeler İlavesine Dair 2298 Sayılı Kanun yayımlandı.
Memleket dahilinde hava yoluyla nakledilecek mek- RG, 24
tup, posta paketi vesaireden mevcut posta ücretlerin Haziran
ek olarak hava posta ücreti alınmasına ve bu bedelin 1933
İcra Vekilleri Heyetince belirlenmesine karar verilmiştir.
24
Haziran
Çubuk Barajı ve Bursa
Ovası Islahat ve İnşaat İşleri İçin Bono Çıkarılması
RG, 24
Haziran
1933
24
Haziran
Tapu Sicil Müdürlüğü ve
Tapu Sicili Muhafızlığı
Teşkilatı Yapılan Yerlere
Tayin Edilecek Memurlar
Kanun, tayin edilecek memurların harcırah ve yev- RG, 24
Haziran
miyeleri ile ilgilidir.
1933
24
Haziran
2293 Sayılı Orta Ziraat
Mektepleri Muallimleri
Kanunla, Orta Ziraat Mektepleri'nde muallimlik mes- RG, 24
leğine gireceklerin maaş dereceleri ile terfii için la- Haziran
1933
zım olan kıdem müddetleri düzenlenmektedir.
24
Haziran
Gayrimenkula Tecavüzün
Def'ine Dair 2311 Sayılı
Kanun yayımlandı.
Kanun, gayrimenkula tecavüz durumunda yetkili ida- RG, 24
ri merciini belirlemekte ve tecavüz edene verilecek Haziran
1933
cezai hükümleri düzenlemektedir.
24
Haziran
Bazı Şehit Zabit Ana ve
Babalarına Maaş Tahsisi
İlişik listede isimleri yazılı bulunan şehit ailelerine 1 RG, 24
Haziran 1933 tarihinden itibaren maaş bağlanmasına Haziran
1933
karar verilmiştir.
477
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
25
Haziran
2020 Sayılı Kanunla Tadil
Edilen 1221 Sayılı Temyiz
Teşkilatı Hakkındaki Kanunun 3. Maddesine Bir
Kanun, Temyiz Mahkemesinde görevlendirilecek ra- RG, 25
Haziran
portör hakimlerle ilgili düzenleme getirmektedir.
Kaynak
1933
25
Haziran
İzmir Rıhtım Şirketinin İm- Bu kanunla İzmir Rıhtım Şirketi de milli işletmeler RG, 25
Haziran
tiyazı İle Tesisatının Satın arasına katılmıştır.
1933
Alınmasına Dair 2309 sayılı Kanun yayımlandı.
25
Haziran
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Hakkındaki
1715 Sayı ve 11 Haziran
1930 Tarihli Kanunun İki
Maddesinin Tadili Hakkında 2315 Sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 25
Haziran
1933
26
Haziran
Şirketlerin Müruru Zamana
Uğrayan Kupon, Tahvilat
ve Hisse Senedi Bedellerinin Hazineye İntikali Hakkında 2308 Sayılı Kanun
yayımlandı.
RG, 26
Haziran
1933
26
Haziran
2305 Sayılı Cumhuriyet
İlanının 10. Yıldönümü
Kutlama Kanunu yayımlandı.
Bu kanuna göre, Cumhuriyet İlanının 10. Yıldönümü RG, 26
Haziran
üç gün kutlanacaktır.
Verilen talimat da hem merkez teşkilata hem de il
teşkilatlarına takınmaları istenen tutum ve yapmaları
beklenen işler maddeler halinde bildirilmektedir. Talimatın gerekçe kısmında ise şöyle denilmektedir:
"Fırka programının tatbik ve icra mesuliyetini üzerine almış olan hükümet bu vazifesini yaparken nasıl
kendi fırkasının programını tahakkuk ettirmeyi esas
prensip kabul etmiş ise, fırka teşkilatının da kendi
hükümetinin otoritesinin mahfuz kalmasına ve hükümetin her sahada muvaffak olması için bütün kuvveti ile yardımcı olması kadar tabii bir şey olamaz."
1933
27
Haziran
C.H.F. ile Hükümet'in
uyumlu çalışması için talimat verildi.
27
Haziran
Rusya'ya teknik inceleme- 3 aydan beri Rusya'da bulunan ve gerekli incelemelelerde bulunmak üzere giden ri yapan heyet, yeni açılacak fabrikalar için teknik
Türk heyet yurda döndü.
bilgi toplamış ve lazım olacak makineleri ısmarlamıştır.
28
Haziran
Mülki Teşkilat hakkında
rapor hazırlandı.
Teşkilat-ı Mülkiye” adı verilen raporda, 1933 yılında BCA:
ülkemizin, 57 il, 381 ilçe ve 880 nahiyeden oluşan 490.01/507
bir idari bölümlenmeye sahip olduğu tespit edilmek- .2037.3
tedir.
28
Haziran
yayımlandı.
Bu kararname ile, Hariciye Müsteşarlığı vazifesini RG, 28
yapan birinci sınıf Elçi Numan Bey'in Büyük Elçiliğe Haziran
terfii ve Vekalette Katibi Umumilik vazifesine tayi- 1933
nine karar verildi.
478
BCA:
490..1.0.0 /
59.229..5 /
1.BÜRO
Cumhuriyet; 28
Haziran
1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Haziran
Antalya Valiliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Antalya Valiliği- RG, 28
Haziran
ne Nazif Bey'in tayinine karar verildi.
Bu kararname ile, Nüfus İşleri Umum Müdürlüğü RG, 29
Muavinlik ve Birinci Şube Müdürlüğüne Hilmi, İkin- Haziran
ci Şube Müdürlüğüne Muzaffer Beylerin tayinine ka- 1933
rar verildi.
Kaynak
1933
29
Haziran
Nüfus İşleri Müdürlüğünde yapılacak atamaya dair
29
Haziran
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Dörtyol, Bolvadin, Çatalca, Sivedair kararname yayımlandı. rek, Eğirdir Kaymakamlıklarına Abdurrahman, Rüştü, Lütfi, Mahmut Nedim ve Erip Beylerin tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
78.20..8,
RG, 29
Haziran
1933
29
Haziran
Giresun'da maden arama
ruhsatnamesinin bütün haklarının satılmasına izin verilmesine dair 14540 sayılı
Bu kararname ile, Gireson'un Tirebolu kazasına bağlı
Bada, Eldeçivil ve Bugalı köylerinde manganez ve
demir madenleri aramak üzere Mevlüt, Şemsettin,
Mehmet ve Mahmut Beylerin aldıkları ruhsatnamedeki bütün haklarının Mahmure Hanıma karar verildi.
RG, 29
Haziran
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
37.44..1.
/195-60
29
Haziran
Ereğli'deki kömür ocağının
kimi hisselerinin satılmasına izin verilmesine dair kararname yayımlandı.
Ereğli'nin Armutçuk mahallesindeki 202 sayılı kö- RG, 29
mür Ocağının 40 hisse itibarıyla Halit Efendi'nin sa- Haziran
hip olduğu iki buçuk hisseden birer hissesinin oğulla- 1933
rı Mehmet ve Hüseyin ile yarım hissesinin de zevcesi
Emine Hanıma satılmasına izin verilmesine karar verildi.
1
Temmuz Denizyolları İşletmesi kuruldu.
GGCT
2
Temmuz Türkiye ile Brezilya arasında Ticaret Anlaşması
imzalandı.
TAR; 178
2
Temmuz
Uyuşturucu Maddeler İnBu kararname ile, yeni teşkil edilmiş olan Uyuşturu- RG, 2
hisarlar İdaresine yapılacak cu Maddeler İnhisarlar İdaresi Müdürlüğüne Ali Sa- Temmuz
1933
mi Bey'in tayinine karar verildi.
yayımlandı.
2
Temmuz
Bilecik Valiliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Bilecik Valiliğine RG, 2
Temmuz
Ali Kemal Bey'in tayinine karar verildi.
2
Temmuz İl emniyet müdürlüklerine
Bu kararname ile, Trabzon Emniyet Müdürlüğüne RG, 2
Bursa Emniyet Müdürü Mustafa Bey'in, Zonguldak Temmuz
Emniyet Müdürlüğüne Trabzon Emniyet Müdürü 1933
Bahri Bey'in, Bursa Emniyet Müdürlüğüne ise Zonguldak Emniyet Müdürü Faik Bey'in naklen ve münhal bulunan Antalya Emniyet Müdürlüğüne Sinop
Emniyet memuru Sever Bey'in terfian tayinlerine karar verildi.
4
Temmuz Osmaniye Belediye Başkanlığı'nın, kaymakam emrine verilmesine dair kararname yayımlandı.
Bütçesinin yetersizliğinden dolayı verebildiği sınırlı
maaşla çalışacak istenilen nitelikte bir belediye başkanı bulunamadığından dolayı, Osmaniye Belediye
başkanlığının kaymakamlık emrine verilmesine Bakanlar Kurulu tarafından karar verilmiştir.
1933
479
BCA:
30..18.1.2 /
37.46..12. /
82-32, RG
4 Temmuz
1933
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Temmuz
İl sağlık müdürlüklerine
Bu kararname ile, Manisa ve Bilecik Sıhhat ve İçti- RG, 4
mai Muavenet Müdürlüklerine Dr. Muhlis ve Dr. Temmuz
1933
Saffet Beylerin tayinine karar verildi.
5
Temmuz Tren yollarında yapılacak
ıslahat için çağrılan uzman
Mr. Bel Türkiye'ye geldi.
5
Temmuz Jeoloji uzmanı M. Golsch
Golsch ayrıntılı bir Türkiye haritası yapmakla görev- C, 6
Türkiye'ye gelerek çalışma- lendirilmiş ve bu işi yapacak teşkilatı oluşturmaya Temmuz
1933
larına başladı.
başlamıştır.
6
Temmuz Ali İktisat Meclisi Umumi
Katipliği'ne yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Ali İktisat Meclisi Umumi Katipli- BCA:
30..18.1.2 /
ği'ne, Enis Behiç Bey'in tayinine karar verildi.
6
Temmuz
Bu kararname ile, Mukaddema Ticaret İşleri Şubesi RG, 6
Müdürlüğünü ifa etmiş olan birinci sınıf konsolos Temmuz
Refik Amir Bey'in Başkonsolosluğa tayinine karar 1933
verildi.
6
Temmuz Sicil Muhafızlık Teşkilatı
oluşturuldu.
yayımlandı.
Kaynak
Mr. Bel gazetecilere verdiği beyanatta demiryolları- C, 6
nın önemini vurgulayarak Türkiye'nin tamamlanacak Temmuz
demiryolları ile parlak bir gelecek vaat ettiğini söyledi. 1933
37.47..18. /
23-26, RG
6 Temmuz
1933
Bu teşkilat, Tapu Kadastro işlerini sadeleştirmek C, 7
Temmuz
amacıyla bu müdürlüğe bağlı olarak kuruldu.
1933
8
Temmuz Devlet Demiryolları İnşaatına Ait Müzayede, Münakaşa ve İthalat Talimatnamesi yayımlandı.
RG, 8
Temmuz
1933
9
Temmuz Askeri İzin Nizamnamesi
yayımlandı.
RG, 8
Temmuz
1933
9
Temmuz Samsun-Çarşamba demiryolu hattı devletleştirildi.
Hat satın alma yoluyla devletleştirildi.
GGCT, C,
9 Temmuz
1933
10
Temmuz Ordu'da maden arama ruhsatnamesinin tüm haklarıyla devrine izin verilmesine
Bu kararname ile, Ordu'nun Gölköy Nahiyesine bağlı
Çatak ve Uzunpara köylerinde bakırla karışık simli
kurşun ve linyit aramak üzere İzzet Pertev Bey'in almış olduğu ruhsatnamedeki hukukun zevcesi Hamdiye
Hanıma devrine izin verilmesine karar verildi.
RG, 10
Temmuz
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
35.23..5./
192-88
10
Temmuz
Bu kararname ile, Muş Mektupçuluğuna Hikmet, RG, 10
Bayazıt Mektupçuluğuna Kadri Nihat Beylerin tayi- Temmuz
1933
nine karar verildi.
10
Temmuz Çatalca Kaymakamı Cevdet Salih Bey'in Vekalet
emrine alınmasına dair kararname yayımlandı.
Görülen lüzum üzerine Çatalca Kaymakamı Cevdet RG, 10
Temmuz
Salih Bey Vekalet emrine alınmıştır.
Temmuz
Bu kararname ile, Erivan İkinci Sınıf Konsolosu Hü- RG, 10
Temmuz
seyin Zati Bey'in merkeze alınmasına karar verildi.
10
Dışişlerinde merkeze almaya dair kararname yayımlandı.
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
78.19..1
1933
480
G.
A.
Olay/Mevzuat
10
Temmuz Maarif Vekaletinde yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Maarif Vekaleti birinci sınıf Mü- RG, 10
fettişliklerine Ali Rıza ve Bedri, ikinci sınıf Müfettiş- Temmuz
liklerine Nebil, Reşat Nuri ve Ekrem Beylerin tayini- 1933
ne karar verildi.
10
Temmuz
Bu kararname ile, Münhal Posta ve Telgraf İdaresi RG, 10
Binalar Levazım Müdürlüğüne Tevfik, Fen Müşavere Temmuz
Heyeti Azalığına Fuat ve Hukuk Müşavirliğine Ha- 1933
mit Beylerin tayinlerine karar verildi.
10
Temmuz Yozgat’ta idari taksimat
Bu kararname ile, Yozgat'ın Merkez kazasına bağlı
Babalı, Küçüktaşlık, Büyüktaşlık, Karakaya, Acın,
Taşpınar, Keykavis, Sarıhacılı, Kababel ve Gözbaba
köylerinin Sorgun kazasına bağlanmasına karar verildi.
11
Temmuz
Kanun, Denizyolları İşletme İdaresi'nin sermayesi ile RG, 11
Temmuz
ilgili düzenleme yapmaktadır.
Posta Telgraf İdaresinde
Müdüriyeti Teşkilatı ve
Sureti İdaresi Hakkında
14644 sayılı Talimatname
yayımlandı.
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
77.15..19,
RG 10
Temmuz
1933
1933
11
Temmuz Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü Teşkilatı ve Sureti
İdaresi Hakkında 14644
sayılı Talimatname yayımlandı.
RG, 11
Temmuz
1933
11
Temmuz Anadolu - Kadıköy - Adalar - Yeşilköy ve Yalova
(Akay) İşletme Müdüriyeti
Teşkilatı ve Sureti İdaresi
Hakkında 14644 sayılı Talimatname yayımlandı.
Bu kanunla, Seyrüsefain Umum Müdürlüğü' nün iş- RG, 11
lettiği iç hatları işletmek ve Yalova kaplıcaları imar Temmuz
ve işletme işlerini yerine getirmek maksadı ile Akay 1933
İşletme Müdürlüğü teşkil edilmiştir.
11
Temmuz Cumhuriyetin ilanını takip
eden 10 sene zarfında Sıhhat ve İçtimai Muavenet
Vekaleti'nin yaptığı işler
hakkında rapor sunuldu.
Raporda Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti'nin
sağlık alanında 10 sene içinde gerçekleştirdiği işler,
Vekalet’in yapısı ve mevzuatta gerçekleşen değişiklikler Osmanlı'daki yapı ile karşılaştırılarak anlatılmaktadır. Raporda sağlanan gelişmelerin memnuniyet verici olduğu vurgulanmaktadır.
11
Temmuz Sümerbank faaliyete başladı.
Sümerbank Umum Müdürlüğü, eylül ayına kadar İs- C, 11
tanbul'da Sanayi ve Kredi Bankası'nın Galata'daki Temmuz
binasında faaliyete devam edecek, eylülde Ankara'ya 1933
taşınacaktır. Sümerbank'ın bünyesinde İstanbul ve
Ankara'da açılan iki şube ile bankaya merbut beş fabrika ve dört adet yerli mallar pazarı bulunmaktadır.
Yerli mallar pazarlarının ikisi İstanbul, biri Ankara
diğeri de Samsun'dadır.
12
Temmuz İmalatı Harbiye Teavün ve
Sigorta Sandığı Hakkındaki
Maddesine Göre Kabul
Olunan Talimatnameye
Zeylen Tanzim Edilen
Madde yayımlandı.
RG, 12
Temmuz
1933
481
BCA:
30..10.0.0 /
176.218..
11 /
19710M
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
12
Temmuz Ünye Kaymakamı Kemal
Görülen lüzuma binaen Ünye Kaymakamı Kemal RG, 12
Temmuz
Bey'in merkeze alınmasına Bey'in merkeze alınmasına karar verilmiştir.
1933,
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
79.21..15.
12
Temmuz İl mektupçuluklarına yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
12
Temmuz Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Silifke, Ceyhan, Kemaliye, Eruh,
dair kararname yayımlandı. Mutki, Palo, Çorlu, Merzifon, Uzunköprü, Boğazlıyan, Sorgun ve Darende Kaymakamlıklarına Mithat,
Hayri, Abdullah Şükrü, Hayri, Hilmi, İlyas, Abidin,
İbrahim Rüştü, Necmettin, Nedim, Kemal ve Tevfik
ile Tokat Mektupçuluğuna Hüseyin Beylerin tayinlerine karar verildi.
12
Temmuz Dışişlerinde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Büyük Elçilik Müsteşarlığına Se- RG, 12
Temmuz
dat Zeki Bey'in tayinine karar verildi.
12
Temmuz Ziraat Uzmanı M. Gordner
Trakya'da yaptığı zirai incelemeleri tamamlayarak
ortaya çıkan sonuçların
Türkiye adına çok sevindirici olduğunu söyledi.
M. Gordner, Türkiye'de hemen bütün zirai ürünlerin C, 12
iyi bir şekilde yetiştirilebilmesinin mümkün olduğu- Temmuz
nu ve özellikle de portakal ve pancar üretiminde kali- 1933
tenin çok yüksek olduğunu belirtti.
13
Temmuz Antalya'ya bağlı Alaiye kazası adının Alanya'ya çevrilmesine dair kararname
yayımlandı.
13
Temmuz İl sağlık müdürlüklerine
14
Temmuz Çiftçiler Ziraat Bankası'nın
buğday satın almasını sabırsızlıkla bekliyorlar.
15
Temmuz Döviz durumu için alınması gereken tedbirler ve çeşitli kararnamelerde yapılması gereken değişiklikleri
bildiren bir komisyon raporu hazırlandı.
Döviz vaziyetini tetkik etmek üzere Hazine tarafından oluşturulan Komisyon'un verdiği raporda, kimi
ekonomik önlemler tavsiye edilmektedir. Örneğin
Türkiye'de çalışan ecnebi şirketlerin her sene memleketlerine gönderdikleri faiz ve temettülerini, bir
müddet Türk parası olarak Türkiye'de bir işe yatırmaları önerilmektedir.
15
Bu kararname ile, Seyhan, Çoruh, Zonguldak ve İçel RG, 15
Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine Dr. Temmuz
Hüsnü Muhittin, Dr. Zühtü, Dr. Osman Münir ve Dr. 1933
Remzi Beylerin tayinlerine karar verildi.
Bu kararname ile, münhal bulunan Kastamonu Mek- RG, 12
tupçuluğuna Tevfik ve Çankırı Mektupçuluğuna İs- Temmuz
1933
mail Beylerin tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.21..16,
RG, 12
Temmuz
1933
1933
BCA:
30..18.1.2 /
36.38..19. /
73-85, RG
13
Temmuz
1933
Bu kararname ile, Siirt, Bayazıt, Niğde ve Sinop Sıh- RG, 13
hat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine Dr. İbrahim, Temmuz
Dr. Raif, Dr. İbrahim ve Dr. Fehmi Beylerin tayinle- 1933
rine karar verildi.
Son Posta,
14
Temmuz
1933
482
BCA:
30..10.0.0 /
207.413..8.
/ 25046
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Temmuz Hereke Fabrikası'na yaban- Bu kararname ile, Hereke Fabrika'sına alınan doku- BCA:
cı uzman girişine izin vema tezgahının montesi için Alman Oskar Sontac'ın 30..18.1.2 /
38.52..6. /
rilmesine karar verildi.
Hereke'ye girmesine izin verilmesine karar verildi.
Kaynak
69-78
16
Temmuz Karacabey Harası'nın binicilik okulunda yabancı uzman istihdamın karar verildi.
Bu kararname ile, Karacabey Harası'nın binicilik BCA:
okulunda, binici yetiştirmek üzere Macar Stark'ın ça- 30..18.1.2 /
38.52..5 /
lıştırılmasına izin verilmesine karar verildi.
16
Temmuz Erzincan'ın Dersim hududundaki Mercan boğazında
yakalanan ve çetelere gözcülük eden 5 kişinin bazı
illerde iskanlarına karar verildi.
Bakanlar Kurulu yakalanan ve Kürt çetelerine gözcülük ettiği anlaşılan 5 kişinin 885 sayılı İskan Kanununa dayanarak batı illerine iskanlarına karar vermiştir.
18
Temmuz Uluslararası İdari İlimler
Kongresi Viyana'da toplandı.
Kongreye Türkiye adına katılanlardan biri olan Hu- C, 19
kuk Fakültesi öğretim üyesi Adil Bey, kongrede alı- Temmuz
nan kararlarla ilgili bir raporu hükümete sunmuştur. 1933
Alınan kararların önemli olmakla birlikte temenni
düzeyinde kaldığı belirtilmiştir.
18
Temmuz Zonguldak Belediye BaşHayri Necati Bey, Zonguldak Belediye Meclisi tara- BCA:
30..11.1.0 /
kanlığı'na seçilen Dr. Hayri fından bu göreve seçilmiştir.
79.22..12,
Necati'nin memuriyetinin
18
onayına dair kararname yaTemmuz
yımlandı.
1933
18
Temmuz Valilik atamalarına dair ka- Bu kararname ile, Münhal Bulunan Bayazıt Valiliği- RG, 18
ne Rıfat, Ordu Valiliğine Adil Beylerin tayinlerine Temmuz
1933,
karar verildi.
243-139
BCA:
30..18.1.2 /
38.51..2 /
95-46
BCA:
30..18.1.2 /
37.50..7 /
71-379
18
Temmuz Dışişlerinde elçilik unvanı Bu kararname ile, Hariciye Vekaleti Dördüncü Daire RG, 18
verilmesine dair kararname Şefi Cevat Bey'e Elçi unvanı verilmesine karar veril- Temmuz
1933
yayımlandı.
di.
19
Temmuz Umumi Hıfzısıhha Kanununun 245. Maddesine
Tevfikan Lağım Mecraları
İnşası Mümkün Olmayan
Mahallerde Yapılacak Çukurlara Mahsus Talimatname yayımlandı.
RG, 19
Temmuz
1933
19
Temmuz Evkaf Heyeti Teftişiye Talimatnamesinin 26. Maddesine Bir Fıkra İlavesine
Dair Kararname yayımlandı.
RG, 19
Temmuz
1933
19
Temmuz Maarif Vekaletinde yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Maarif Vekaleti Baş Müfettişliğe RG, 19
Ragıp Nurettin ile Amasya Maarif Müdürlüğüne İb- Temmuz
1933
rahim Bey'in tayinlerine karar verildi.
483
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
19
Bu kararname ile, Mardin, Van, Elaziz, Maraş, Sivas RG, 19
ve İzmir Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine Temmuz
Dr. Abdülhalim, Dr. Eyup Sabri, Dr. Mahir, Dr. Şev- 1933
ki, Dr. İsmail İbrahim ve Dr. Yunus Vasfi Beylerin
tayinlerine karar verildi.
20
Temmuz İstanbul Defterliğinde yabancı uzman kadrosunun
tasdikine karar verildi.
Bu kararname ile, İstanbul Defterliğinde uzman ola- BCA:
rak çalışan Müller'in 1933 yılına ait kadrosunun tas- 30..18.1.2 /
38.54..1 /
dikine karar verildi.
24
Temmuz
Bu kararname ile, İkinci sınıf Adliye Müfettişliğine RG, 24
Ali Rıza, Üçüncü sınıf Adliye Müfettişliklerine Mu- Temmuz
zaffer ve Alaettin ve dördüncü sınıf Adliye Müfettiş- 1933
liklerine Muhtar ve Rıfat Beylerin tayinlerine karar
verildi.
24
Temmuz Askeri atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, 23.Tüm.Komutanlığı Vekaletine BCA:
30..11.1.0 /
Kur.Alb.Mustafa Sabri'nin tayinine karar verildi.
24
Temmuz Danıştay'ın on senelik çalışmaları hakkında rapor
sunuldu.
Teşkilatı Esasiye Kanunu tarafından kurulmuş olmakla birlikte 1927 yılında teşekkül eden Şurayı
Devlet kurumu hakkında hazırlanan raporda, kurumun görevlerin sayılmakta ve şimdiye kadar olan icraatları bu görev ve ilkeler üzerinden ortaya konmaktadır.
25
Temmuz Maarif Vekaleti atamalarına dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Maarif Vekaleti Tedrisat Umum RG, 25
Müdürlüğüne Reşat, Mesleki ve Teknik Tedrisat Temmuz
Umum Müdürlüğüne Rüştü, Teftiş Heyeti Riyasetine 1933
Rıdvan Nafiz ve Talim ve Terbiye Azalığına Kazım
Nami Beylerin tayinlerine karar verildi.
25
Temmuz İstanbul Limanı Tüzüğü'nün yürürlüğe konulması
hakkında rapor sunuldu.
Tüzük, İçişleri, İktisat, Sağlık ve İçtimai Muavenet BCA:
ile Gümrük ve İnhisarlar Vekillikleri tarafından or- 30..18.1.2 /
38.53..9.
taklaşa olarak hazırlanmıştır.
25
Temmuz İnhisarlar İdaresi'nin TeBu düzenleme ile, İnhisarlar İdaresi'nin Tekirdağ Şakirdağ Şarap Fabrikası'nda rap Fabrikası'nda 2 yıl çalıştırılmak üzere Fransız
yabancı uzman istihdamına Jobe'nin getirilmesine karar verildi.
karar verildi.
26
Temmuz Yozgat'ta idari taksimat
Bu kararname ile, Yozgat ili Kızılkoca Nahiye Mer- BCA:
değişikliği yapılmasına dair kezinin Yassıağıl Köyünden Hacışefaatli Köyüne 30..11.1.0 /
77.15..18.,
nakline karar verildi.
Adliye Müfettişliği atamalarına dair kararname yayımlandı.
Açıklamalar
Kaynak
243-142
80.26..10.
BCA:
30..10.0.0 /
11.68..11 /
1033
BCA:
30..18.1.2 /
38.53..10 /
243-141
RG, 26
Temmuz
1933
26
Temmuz Antalya'da idari taksimat
Bu kararname ile, Antalya'nın Akseki Kazasının
değişikliği yapılmasına dair Sülles Nahiyesine bağlı Narağacı Köyü'nün Alanya
Kazası Narağacı Köyü ile birleştirilmesine karar verildi.
26
Temmuz Ereğli Kömür Havzasında
maden hissesinin satılmasına dair kararname yayımlandı.
BCA:
30..11.1.0 /
78.16..20.,
RG, 26
Temmuz
1933
Bu kararname ile, Ereğli Kömür havzasının Çamlı RG, 26
Mevkiindeki 138 numaralı kömür ocağında 480 hisse Temmuz
itibarıyla Davut Efendi'ye ait olan beş para bir akçalı 1933
hissenin yarımşar olarak hissedarlardan Ali Vasıf ve
Eyüp Efendilere satılmasına karar verildi.
484
G.
A.
27
Temmuz Ticaret Mümessillerine Ait
Talimatnamenin 8. Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında 14168 sayılı Nizamname yayımlandı.
27
Temmuz Malatya’da idari taksimat
Bu kararname ile, Malatya’nın Merkez Kazasının BCA:
İsmetpaşa Nahiyesine bağlı Karapınar Köyü'nün Ak- 30..11.1.0 /
çadağ Kazası Merkezine bağlanmasına karar verildi. 78.16..19.,
27
Temmuz Malatya'da idari taksimat
Bu kararname ile, Malatya'nın Pötürge kazasının
Keferdiz nahiyesine bağlı Akuşağı ve Arapuşağı
Köylerinin Kale Nahiyesine bağlanmasına karar verildi.
27
Temmuz İzmir'de idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, İzmir'in Torbalı Kazasına bağlı BCA:
Dere, Teke, Cumalı, Sinekli ve Fetrek Köylerinin 30..11.1.0 /
78.16..17.,
Kemalpaşa Kazasına bağlanmasına karar verildi.
27
Temmuz Türkiye ile Fransa arasında
Modüs Vivendi imzalandı.
13 Haziran 1933 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
27
Temmuz Eski Afgan Kralı
Amanullah Türkiye'ye geldi.
Gazi Mustafa Kemal, Kral onuruna Dolmabahçe'de Son Posta,
28
bir ziyafet verdi.
Temmuz Afyonkarahisar'da idari
taksimat değişikliğine dair
Bu kararname ile, Emirdağ İlçesi Kal'a Köyünün BCA:
Afyonkarahisar İli Çobanlar Nahiyesine bağlanması- 30..11.1.0 /
79.25..3.,
na karar verildi.
29
Temmuz Muş'ta idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Kulp'un Laçikan, Galgoman,
Malaali, Haydo, Velikan ve Geçit köylerinin Muşun
Geligüzan nahiyesine; Garan ve Hamzo köylerinin
merkez ilçeye, Muş'un Nederan köyünün Diyarbakır'ın
Kulp ilçesine bağlanmasına karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.25..4.,
RG, 29
Temmuz
1933
29
Temmuz Ankara'da idari taksimat
Bu kararname ile, Ankara'nın Beydili Nahiyesi merkezinin Gerede köyüne nakledilmesi,Bey dili nahiyesine bağlı Karahisar, Çendere, İslamalan ve Epçeler
köylerinin de bu nahiyeden ayrılarak Nallıhan ilçesine bağlanmasına karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.25..5.,
RG, 29
Temmuz
1933
29
Temmuz Andırın Kaymakamı Cemil'in Bakanlık emrine
alınmasına karar verildi.
Görülen lüzum üzerine Andırın Kaymakamı Cemil BCA:
30..11.1.0 /
Bey Vekalet emrine alınmıştır.
29
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
RG, 27
Temmuz
1933
RG, 27
Temmuz
1933
BCA:
30..11.1.0 /
78.16..18,
RG, 27
Temmuz
1933
RG, 27
Temmuz
1933
TAR; 206,
Son Posta,
30
Temmuz
1933
Temmuz
1933
RG, 29
Temmuz
1933
80.27..5
485
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
30
Temmuz Cenevre'de toplanan 17. İş Bakanlar Kurulu tarafından, Konferansta Türk Hü- BCA:
Konferansı'na katılan Cemal kümetini temsil edebilmesi için Cemal Hüsnü Bey'e 30..18.1.2 /
38.54..18.
Hüsnü'ye gerekli yetkinin
yetki verilmiştir.
31
Temmuz
31
Temmuz Evkaf Umum Müdürlüğüne Bu kararname ile, Evkaf Umum Müdürlüğü Teftiş RG, 31
Heyeti kadrosuna ilave edilen Müfettişliğe Mazlum, Temmuz
Afyon Müdürlüğüne İbrahim Hakkı, Manisa Müdür- 1933
lüğüne Mithat, Konya Müdürlüğüne Tahir, Denizli
Müdürlüğüne Salahattin Beylerin tayinlerine karar
verildi.
1
Ağustos
İl sağlık müdürlüklerine
Açıklamalar
Kaynak
Bu kararname ile, Konya ve Urfa Sıhhat ve İçtimai RG, 31
Muavenet Müdürlüklerine Dr.Şahap ve Dr. Halit Temmuz
1933
Beylerin tayinlerine karar verildi.
Ağrı'da idari taksimat deği- Bu kararname ile, Ağrı ili Karaköse Kazasına bağlı BCA:
Şikeft Köyünün Diyadin Kazasına bağlanmasına ka- 30..11.1.0 /
78.19..11.,
yayımlandı.
rar verildi.
RG, 1
Ağustos
1933
1
1
1
Ağustos
Ağustos
Ağustos
Maraş'da idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Maraş’ın Göksun Kazasına bağlı BCA:
Malakça, Sofyalı, Kandil, Kabaktepe Köylerinin El- 30..11.1.0 /
78.19..19.,
bistan Kazasına bağlanmasına karar verildi.
Denizli'de idari taksimat
Bu kararname ile, Denizli Acıpayam’ın Kizılhisar BCA:
Nahiyesine bağlı Kösten, Abaş ve Aşağıkaraçay köy- 30..11.1.0 /
lerinin Honaz nahiyesine bağlanmasına karar verildi. 78.19..20,
RG, 1
Ağustos
1933
RG, 1
Ağustos
1933
İzmir Bergama'da idari tak- Bu kararname ile, İzmir Bergama'nın Turanlı nahiye BCA:
simat değişikliğine dair ka- merkezinin Ayas köyünden Güçbeyli köyüne nakline 30..11.1.0 /
78.20..1,
karar verildi.
RG, 1
Ağustos
1933
1
Ağustos
Bu kararname ile, Konya'nın Hotamış nahiyesine BCA:
bağlı Karahüyük köyünün Çumra kazasına bağlan- 30..11.1.0 /
78.20..19,
Muş Vilayetinin Malazgirt Kazasına bağlı İndiris,
Muradibeyi, Kuştiyan, Mollamustafa, Sultanlı,
Rüstengedik ve Kotanlı köylerinin bu kazadan ayrılarak Bulanık kazasına ve Bulanık kazasına bağlı
Tatargazi, Molladerman köylerinin de bu kazadan
Malazgirt kazasına bağlanmaları gerek yakınlık gerek idari, inzibati, iktisadi ve coğrafi noktalardan
faydalı görülmüştür.
RG, 1
Ağustos
1933
1
Ağustos
Muş'un Malazgirt ve Bulanık ilçesi köylerinin İdari
bağlılığının değiştirilmesine dair kararname yayımlandı.
1
Ağustos
Sümerbank Meclisi İdare
Bu kararname ile, Sümerbank Meclisi İdare Azalığı- RG, 1
Ağustos
Azalığına atama yapılmasına na Haşim Bey'in tayinine karar verildi.
1933
486
BCA:
30..11.1.0 /
79.21..8.,
RG, 1
Ağustos
1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Ağustos
Türkiye ile Macaristan arasında Takas Anlaşması imzalandı.
Anlaşma 15 Ağustos 1933 tarihinde yürürlüğe gir- TAR; 247
miştir.
1
Ağustos
5.Yerli Mallar Sergisi açıldı.
Özellikle tarım ürünlerinin tanıtıldığı Sergi, halk ta- C, 1
Ağustos
rafından büyük ilgi ile karşılandı.
Kaynak
1933
2
Ağustos
Maliye Vekaleti'nin 10 yıllık çalışmaları ile ilgili faaliyet raporu düzenlendi.
Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü nedeniyle Maliye
Bakanlığı tarafından hazırlanan raporda, Maliye alanında Osmanlı'dan bugüne gelişmeler özetlenerek
Bakanlığın icraatı, yapısında meydana gelen değişim
ve mevzuattaki değişiklikler anlatılmaktadır.
2
Ağustos
Kütahya'da idari taksimat
Bu kararname ile, Kütahya 'nın Emet kazasının RG, 2
Kızılbük köyünde kain olup imtiyazı Ahmet Bey uh- Ağustos
desinde bulunan linyit madeninin yüz hisse itibarı ile 1933
elli hissesine ait imtiyazın İsmail Bey'e satılmasına
karar verildi.
3
Ağustos
Denizli'de idari taksimat
Bu kararname ile, Denizli'nin Sapanca Köyünün BCA:
merkez ilçeye bağlı Honaz Nahiyesine bağlanmasına 30..11.1.0 /
79.25..2,
karar verildi.
BCA:
30..10.0.0 /
134.966..5
/ 12286M
RG, 3
Ağustos
1933
3
Ağustos
Bu kararname ile, Ankara'nın Keskin Kazasına bağlı RG, 3
Çoğul Köyü'nün bu kazadan ayrılarak Çorum Vilaye- Ağustos
1933
tinin Sungurlu kazasına bağlanmasına karar verildi.
3
Ağustos
CHF’nın Vilayet Kongreleri'nde halktan toplanıp İktisat Vekaleti'ne iletilen dilek
ve temennilere verilen cevaplar Genel Sekreterlikte
toplanmaktadır.
CHF, il kongrelerinde halktan topladığı dilek ve temennileri toplu olarak ilgili bakanlıklara iletmektedir. Bakanlıklar bu dilekleri değerlendirerek gerçekleştirme ya da gerçekleştirmeme kararlarını yine toplu olarak bir rapor biçiminde partiye bildirmektedir.
Bu şekilde Adliye, Milli Müdafaa, Hariciye Bakanlıkları ile İş Bankası tarafından dileklere verilen cevaplar devlet arşivlerine kayıt altına alınmıştır. Bu
raporların incelenmesi yoluyla, bu dönemde merkezi
yönetim - taban ilişkisi ve yerelde ihtiyaçların belirlenmesinde halkın katılımı gibi iki başlıkta önemli
veriler elde edilebilir.
5
Ağustos
Harp Akademisi'nde yabancı uzman istihdamına
karar verildi.
Harp Akademisi'nde uzman olarak çalışan Fon BCA:
Mantay ile Müller'in sözleşmelerinin bir yıl uzatılma- 30..18.1.2 /
38.56..19. /
6
Ağustos
Yeniden İhdas Edilen Vilayet ve Kaza Tahsil Müfettişlikleri Hakkında Talimatname yayımlandı.
7
Ağustos
14730 sayılı İstanbul Limanı Nizamnamesi yayımlandı.
BCA:
490..1.0.0 /
500.2008..
1. /
2.BÜRO
241-83
BULMAÇ
9.8.1933 Tarihli ve 2473 sayılı Resmi Gazete'de dü- GÇ,
RG, 7
zeltmesi vardır.
Ağustos
1933
487
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
8
Ağustos
Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti'nin 10 yıllık faaliyetine dair rapor hazırlandı.
Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü nedeniyle Gümrük
ve İnhisarlar Bakanlığı tarafından hazırlanan raporda,
Gümrükler konusunda Osmanlı'dan bugüne gelişmeler özetlenerek Bakanlığın icraatı, yapısında meydana
gelen değişim ve mevzuattaki değişiklikler anlatılmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
179.238..
10 /
20510M
8
Ağustos
Mardin'de idari taksimat
Bu kararname ile, Mardin'in Savur İlçesine bağlı BCA:
Haldah Köyü'nün Gercüş İlçesi Ayinkaf nahiyesine 30..11.1.0 /
79.24..13.,
Bu kararname ile, Mardin'in Savur İlçesine bağlı
Birki, Şifistan, Keferdal, Kürriulya, Kürrisufla,
Deyirgüviz köyleri ile bu ilçenin Meserti Nahiyesine
bağlı Kanişeyh köyünün merkez ilçeye bağlanmasına
karar verildi.
RG, 8
Ağustos
1933
8
Ağustos
9
Ağustos
2056 Sayılı Kanunun Tatbik
Suretini Göstermek Üzere
Hazırlanan 14757 Sayılı
RG, 9
Ağustos
1933
9
Ağustos
Türkiye Cumhuriyeti'nin
Türkiye'de son on yılda gerçekleşen madencilik faa10 senelik maden faaliyet- liyetleri, tarihsel geçmişi de ele alınarak karşılaştırlerine dair rapor hazırlandı. malı bir şekilde anlatılmaktadır. Topraklarımızın madence zenginliği vurgulanarak bunların yeterince değerlendirilmediği belirtilmektedir.
BCA:
30..10.0.0 /
175.210..3
/ 19131M
9
Ağustos
Buğday alımı için yeni bir
Ziraat Bankası'na hükümet adına buğday almak için C, 9
verilen yetkinin süresinin bitmesi üzerine bu yetki Ağustos
1933
yenilendi.
9
Ağustos
Elaziz'de genç bir belediye
reisi ve mükemmel bir belediye var.
"Elaziz'de belediye şayanı dikkat bir imar faaliyetine Son Posta,
başlamıştır. Belediye Reisi Hürrem Bey yüz bin lira 9 Ağustos
gibi dar bir bütçeye rağmen muazzam işler başar- 1933
maktadır."
10
Ağustos
İnhisarlar Umum Müdürlüğü İdare Merkezi'nin İstanbul'dan Ankara'ya nakline
karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
38.57..17. /
205-27
10
Ağustos
Hangi mıntıkalarda kaç dönüm afyon ekileceğinin, Ziraat Vekaleti ve İnhisar
İdaresince belirlenmesine
karar verildi.
Uyuşturucu maddeler İnhisarı hakkındaki 2253 sayılı BCA:
Kanunun 5. maddesi uyarınca İktisat ve Ziraat Vekil- 30..18.1.2 /
liklerince seçilen bir heyet tarafından hazırlanan af- 38.58..8
yon ekim mıntıkalarını gösteren rapor, harita ve cetveller Bakanlar Kurulu tarafından bir seneliğine
onaylanmıştır.
12
Ağustos
Denizyolları İşletme Kanununun 9. Maddesi Mucibince Hatlara Tahsis Edilecek Gemilerde Bulunması
Lazım gelen Evsaf Hakkında Tanzim Olunan 14734
sayılı Talimatname yayımlandı.
BULMAÇ
488
BCA:
30..11.1.0 /
79.24..14.,
RG, 8
Ağustos
1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
12
Ağustos
Belediyeler Bankası Esas
Nizamnamesi (14756 sayılı) yayımlandı.
12
Ağustos
İzmir Çeşme'de Kaplıca
ruhsatı verilmesine karar
verildi.
Açıklamalar
Kaynak
BULMAÇ
Bu kararname ile, İzmir Çeşme'de Türk Maadin BCA:
310.10.0.
A.Ş.'ne Kaplıca ruhsatı verilmesine karar verildi.
35 /1432.
1999.0.
13
Ağustos
Küba'da yaygınlaşan grev
Küba'da yaşanan grevler ve isyan hareketleri büyü- Son Posta,
ve isyan hareketleri, ihtilal- müş, kabine istifa ederken Cumhurbaşkanı uçakla 13 Ağustos
1933
le sonuçlandı.
kaçmak zorunda kalmıştır.
13
Ağustos
Bu kararname ile, Konya, Kocaeli, Yozgat, Ordu, RG, 13
Gümüşhane ve Muğla Mektupçuluklarına Tevfik, Ağustos
Ahmet Mukbil, Avni, Sırrı, Muzaffer Muhittin ve 1933
Sabri Beylerin tayinlerine karar verildi.
14
Ağustos
Bakanlıklarda vekillik atamalarına dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Maarif Vekili Dr. Reşit Galip Bey- RG, 14
'in hastalığı nedeniyle vekaletten affolunarak yerine Ağustos
Dr. Refik Bey'in, tedavi için Avrupa'da bulunan Da- 1933
hiliye Vekili Şükrü Kaya Bey'in avdetine kadar vekilliğine Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey'in ve yine
tedavi mecburiyetinde bulunan Abdülhalik Bey'in
avdetine kadar Nafia Vekili Hilmi Bey'in Maliye Vekaleti Vekilliğine tayinlerine karar verildi.
15
Ağustos
Erzurum ili idari taksimatında değişiklikler yapılması ve Oltu'ya bağlı Kosor
Nahiyesinin kurulmasına
Bu vilayetin Oltu kazasına bağlı Örtülü ve Muşıh nahiyeleri lağvedilmiş, bunların yerine merkezi Kosor
köyü olmak üzere Kosor nahiyesi teşkil edilmiştir.
Lağvedilen nahiyelerin Pertos, Kotik, Yukarımernis
ve Aşağımernis köyleri Kömürlü nahiyesine, Posik,
Ehriz ve Metindir köyleri Sarıkamış kazasına,
Kömürlü'nün Zuvar ve Penek köyleri de Kosor nahiyesine ilhak edilmiştir.
BCA:
30..11.1.0 /
77.15..17.,
RG, 15
Ağustos
1933
15
Ağustos
Bu kararname ile, Mardin'in Cizre İlçesine bağlı
Halilan, İstevran, Ruver ve Dilan Köylerinin, Midyat
İlçesinin Gerburan Nahiyesine bağlanmasına karar
verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.24..15.,
RG, 15
Ağustos
1933
15
Ağustos
Bu kararname ile, Cizre İlçesine Bağlı Hezek Nahiyesinin Hedil, Hendük, Dinar, Girzi ve Ayvan köylerinin bu nahiyeden ayrılarak Midyat İlçesine bağlanmasına karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.24..16,
RG, 15
Ağustos
1933
15
Ağustos
Bu kararname ile, Ankara'nın Kızılcahamam İlçesine
bağlı Faruz Köyü'nün Ayaş, Meyvebükü ile Özçaltı
köylerinin Güdül Nahiyesine, Beypazarı'na bağlı
Akçakese ve Sorkun köylerinin Güdül Nahiyesine ve
Ayaş'a bağlı Öz Köyünün de Beypazarı'na bağlanmasına karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
79.24..11,
RG, 15
Ağustos
1933
16
Ağustos
Çukurova'nın sulanması
için Berdan kanalının açılmasına karar verildi.
Tarsus Ovasının sulanabilmesi için Berdan Nehri'nden açılacak kanal inşaatının açılışı halkın coşkun tezahüratları altında yapılmıştır. Bu kanalın Çukurova
tarımını canlandırması umulmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
158.109..1
1. / 16411
489
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
16
Ağustos
Adliye Müfettişliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Adliye Baş Mü- RG, 16
fettişliğine Kasım Lütfi Bey'in tayinine karar verildi. Ağustos
Kaynak
1933
16
Ağustos
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Mudurnu, Ünye, Malkara, Zaruşat
dair kararname yayımlandı. ve Ermenek Kaymakamlıklarına Necip, İbrahim, Hasan, Murad Nihat ile Selahattin Beylerin tayinlerine
karar verildi.
16
Ağustos
Mahalli İdareler Umum
Müdürlüğünde yapılacak
yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal olan Mahalli İdareler RG, 16
Umum Müdürlüğü Muavinlik ve Birinci Şube Mü- Ağustos
dürlüğüne Hüdaverdi ve Abidin Beylerin tayinlerine 1933
karar verildi.
16
Ağustos
Maarif Vekaletinde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Amasya Maarif Müdürlüğüne İb- RG, 16
rahim ile Maarif Vekaleti İkinci sınıf Müfettişliğe Ağustos
1933
Ekrem Beylerin tayinine karar verildi.
17
Ağustos
Bu kararname ile, Maarif Vekaleti Birinci sınıf Mü- RG, 17
fettişliklerine Ali Rıza ve Bedri Beylerin tayinine ka- Ağustos
1933
rar verildi.
19
Ağustos
Bu kararname ile, Maarif Vekaleti İkinci sınıf Müfet- RG, 19
tişliklerine Reşat Nuri ve Nebil Beylerin tayinine ka- Ağustos
1933
rar verildi.
20
Ağustos
Dış ticarette takas sistemini
kaldıran ve yerine değişik
bir kontenjan sistemi koyan
Yayınlanan kararname ile, yurtdışından takas sureti GÇ, C, 23
ile mal getirme yöntemi artık kullanılmayacaktır. Bu Temmuz
değişiklik, ihracatı güçleştirebileceği kaygısıyla bazı 1933
kişilerce eleştirilmiştir.
20
Ağustos
Yeni kurulan Solhan kazasının gelirinin azlığı sebebiyle, belediye başkanlığı
görevinin kaymakama verilmesine karar verildi.
BCA:
30.18.1.2 /
38.59.8 /
82-33
20
Ağustos
Askerlik alanında görev
alan bazı yabancı uzmanların sözleşmelerinin uzatılmasına karar verildi.
Topçu ve Nakliye Mektebi'nde çalışan Fransız BCA:
Lekohiyer ile Piyade ve Atış Mektebi'ndeki Alman 30..18.1.2 /
Hölf'ün sözleşmesinin bir yıl uzatılmasına karar ve- 38.59..5.
rildi.
20
Ağustos
Eskişehir Tayyare Fabrika- Eskişehir Tayyare Fabrikası'nda çalışan Sentelye ve
sında istihdam edilen yaOde Fua'nın bir sene daha çalıştırılmasına karar vebancı uzmanların görev sü- rildi.
relerinin uzatılmasına karar
verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
38.59..6 /
241-84
21
Ağustos
Ziraat, Orman, Veterinerlik Ziraat, Orman, Veterinerlik ve Meteoroloji alanlarınve Meteoroloji ile ilgili ça- da Türkiye'de yapılan faaliyetlere dair raporlar sunulışma raporu, harita ve gra- larak geleceğe dönük planlar hazırlanmıştır.
fikler değerlendirildi.
BCA:
30..10.0.0 /
201.372..
15. /
24015M
490
RG, 16
Ağustos
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
80.28..3.,
BCA:
30..11.1.0 /
80.27..17.
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
23
Ağustos
Ankara Su Tesisatı İşletme
İşi Talimatnamesi İle Su
Tesisatına Ait Vahidi Fiyat
Tarifesinin Tasdiki Hakkında Kararname yayımlandı.
RG, 23
Ağustos
1933
24
Ağustos
Askeri Merasim Talimatnamesinde Bir Fıkranın
Tadili Hakkında Kararname yayımlandı.
RG, 24
Ağustos
1933
24
Ağustos
Cumhuriyetin Onuncu Yıl- Kanun, Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü kutlamala- RG, 24
dönümünü Kutlamak İçin
rı için yapılacak masrafın nasıl temin edileceğini ve Ağustos
1933
Devlet, Hususi İdare ve Be- nasıl harcanacağını düzenlemektedir.
lediye Bütçelerinden Ayrılacak Paraların Sureti Sarfı
Hakkındaki Talimatname
yayımlandı.
24
Ağustos
Hopa-Borçka yolunun işletmeye açılmasına karar
verildi.
24
Ağustos
İstanbul Belediye Koopera- İlk olarak bir erzak satış mağazası ve lokanta açılma- C, 24
Temmuz
tifi faaliyete başladı.
sı kararı alındı.
Kaynak
BCA:
30..10.0.0 /
155.90..11
/ 15944
1933
26
Ağustos
14826 Numaralı Ölçüler
Nizamnamesi yayımlandı.
Kararname, Ölçüler Kanununun uygulanmasını des- RG, 26
Ağustos
teklemektedir.
1933
26
Ağustos
Askeri personel tayinlerinin Bazı askeri personelin 2. ve 4. J. Müfettişliklerine 17. BCA:
Bölge Komutanlıklarına, İzmir, Ankara, Manisa, 30..11.1.0 /
Kastamonu, Samsun J. K. lıklarına ve 6 numaralı Mp. 81.32..16
Komutanlığı'na tayin edilmesine karar verilmiştir.
28
Ağustos
Meriyet mevkiinde bulunan Kararname, kontenjan listelerinde bulunmadığı için RG, 28
kontenjan kararnamelerinin ithal edilemeyerek gümrük ambarlarında kalan eşya- Ağustos
1933
tatbikatını kolaylaştırmak
nın tasfiyesini düzenlemektedir.
üzere 7 maddelik 14827 sayılı kararname yayımlandı.
28
Ağustos
Yeni Düyun-u Umumiye
tahvilleri Paris'te basılmaya
başlandı.
GÇ
28
Ağustos
Nazım Hikmet 1 sene hapse mahkum oldu.
C, 24
Temmuz
1933
29
Ağustos
Vilayet Hususi İdareleri
Tekaüt Sandığı Nizamnamesi yayımlandı.
Bu Nizamname ile, Vilayet Hususi İdareleri Tekaüt RG, 29
Sandığını idare etmek üzere Dahiliye, Maarif ve Sıh- Ağustos
hiye vekaletlerince görevlendirilecek üç umum mü- 1933
dürden mürekkep bir heyet teşkil edilmektedir.
29
Ağustos
Kaçakçılık suçundan mahkum Yd. P. Tğm. İsmail
Hakkı'nın Yd.Sb.lık rütbesinin elinden alınmasına
karar verildi.
Kaçakçılık suçundan iki sene üç ay hapse ve yedi ay BCA:
sürgüne mahkum olan Yd. P. Tğm. İsmail Hakkı'nın 30..11.1.0 /
Askeri Ceza Kanununun 32. ve 37. maddeleri uya- 81.32..12.
rınca rütbesi elinden alınmıştır.
491
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
31
Ağustos
Gümrük Muhafaza Kıtaları
Teşkil Edilen Mıntıkalarda
Gümrük ve Hudut Kıtalarının Müşterek Vazifelerine
ve Gümrük Muhafaza Teşkilatının Kaçakçılığın Men
ve Takibi Hususunda Mıntıkalarındaki Valilerle Vazife Münasebetlerine Dair
yayımlandı.
Nizamname, Gümrük ve Hudut Muhafaza kıtalarının RG, 31
Ağustos
görevlerini ve yetkilerini düzenlemektedir.
Kaynak
1933
1
Eylül
Posta Vapurları İşletme İnhisarı faaliyete başladı.
Posta Vapurları İnhisar İdaresi, özel gemilerden onu- GÇ, C, 1
nu kiraladı, diğer özel gemilerin çalışmasına izin ve- Eylül 1933
rilmedi.
2
Eylül
Ulukışla-Kayseri demiryolu hizmete açıldı.
Böylece Akdeniz ve Karadeniz demiryoluyla birleş- GGCT
miş oluyordu.
2
Eylül
790 Sayılı İspirto ve Meş- Kararname, İspirto ve ispirtolu içkilerin maliyet fi- RG, 2
rubatı Küuliye İnhisarı Ka- yatlarına eklenecek inhisar vergisini düzenlemekte- Eylül 1933
nununun Suveri
dir.
Tatbikiyesini Mübeyyin
Olan Talimatnamenin 2 ve
8. Maddelerinin Tadili
Hakkında 14824 Sayılı Kararname yayımlandı.
3
Eylül
İstanbul'un yeni Maliye
Teşkilatı işe başladı.
3
Eylül
Isparta'nın Keçiborlu nahiyesinde bulunan kükürt
madeni imtiyazının feshine
4
Eylül
Tekel idarelerinin düzeltilmesi konusunda incelemeler yapmak ve önerilerde
bulunmak üzere 4 kişiden
oluşan bir Amerikalı uzmanlar heyeti İstanbul'a
geldi.
4
Eylül
C, 3 Eylül
1933
Madenin imtiyazı, İttihat Maadin Türk Anonim Şir- RG, 3
Eylül
keti uhdesinde bulunmaktaydı.
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
38.59..15.
GÇ
Bu kararname ile, Küstence, Odesa, Barselon, Bakü, RG, 4
Gümülcine, Üsküp Konsolosluklarına sırasıyla Nebil Eylül 1933
Süreyya, Kenan, Firuz, Fuat Nebil, Selim Rauf, Saffet Ürfi; Varşova Büyükelçiliğinde Orta Elçilik Müsteşarlığına Kadri Rıza; Roma Büyük Elçiliğinde Orta
Elçilik Müsteşarlığına Zeki Nebil; Leninakan Muavin Konsolosluğuna Salahattin; Varşova Büyük Elçiliği Kançılarlığına Rıdvan Sefa; New York ve İskenderiye Başkonsoloslukları Kançılarlıklarına Cemal
Tayyar ve İbrahim Sırrı; Üsküp, Barselon, Paris
Konsoloslukları Kançılarlıklarına sırasıyla Halit, Rıza Rıfat, Sadi Mustafa Beylerin tayinlerine karar verildi. Bu atamalarla birlikte kimi elçilik ve konsolosluk katipliklerine de atamalar yapılmıştır.
492
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
5
Eylül
Sivas-Erzurum Demiryolu
Hattının inşasına başlandı.
5
Eylül
14455 sayılı Ordu Kıyafet
Kararnamesi yayımlandı.
5
Eylül
Münhal bulunan dördüncü Cemil Sait Bey, İstanbul Hukuk Fakültesi mezunu RG, 5
Eylül 1933
sınıf Adliye Müfettişliğine olup Almanya'da Hukuk Doktorası unvanı almıştır.
Cemil Sait Bey'in tayinine
5
Eylül
Dışişlerinde vekalet emrine Bu kararname ile, görülen lüzum üzerine Varşova RG, 5
almaya dair kararname ya- Büyük Elçiliğinde Orta Elçilik Müsteşarı Ercüment Eylül 1933
yımlandı.
Ekrem ve Üsküp Konsolosu Ahmet Nesip ile kançılar Şerif Beyler vekalet emrine alınmıştır.
6
Eylül
Adliye müfettişliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan birinci sınıf Adli- RG, 6
ye Müfettişliğine Osman Sabri, ikinci sınıf Adliye Eylül 1933
Müfettişliğine Sezai, üçüncü sınıf Adliye Müfettişliğine Haşim ile Ekrem Sait ve dördüncü sınıf Adliye
Müfettişliğine Şemsettin Beylerin tayinine karar verildi.
6
Eylül
Borçlar Müdürlüğünde yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Muntazam Borç- RG, 6
lar Müdürlüğüne Emin Bey'in tayinine karar verildi. Eylül 1933
6
Eylül
İl Maliye Murakıplıklarına
Bu kararname ile, üçüncü dereceden İstanbul Vilaye- RG, 6
ti Maliye Murakıplığına Raşit ve beşinci dereceden Eylül 1933
Maliye Murakıplıklarına de Mustafa ile Kazım Beylerin tayinlerine karar verildi.
6
Eylül
Bu kararname ile, Kabil Büyük Elçiliği Müsteşarlığı- RG, 6
na Vehbi, Peşte Elçiliği Başkatipliğine Behçet Şefik, Eylül 1933
münhal bulunan Brüksel Maslahatgüzarlığına Emin
Ali Beylerin tayinine karar verildi.
7
Eylül
Türk Bayrağı Altına Girecek Vapurlar Hakkındaki
yayımlandı.
RG, 7
Eylül 1933
9
Eylül
2239 Sayılı Denizyolları
İşletme Kanunu Hükümlerine Tevfikan Tanzim Edilen Talimatnamenin 1.
Maddesinin A Fıkrasının
1.1.1934 Tarihine Kadar
Tatbik Edilmemesine Dair
yayımlandı.
RG, 9
Eylül 1933
9
Eylül
Ovacık Kaymakamının görevden alınmasına dair kararname yayınlandı.
Kaynak
C, 9 Eylül
1933
Kararname, her sınıfa mensup askerin kıyafet ve ona RG, 5
ait muhtelif eşya ve teferruatını ne zaman ve ne bi- Eylül 1933
çimde giyeceğini tarif etmektedir.
Bu kararname ile, görülen kat'i lüzuma binaen Ova- RG, 9
cık Kaymakamı Neş'et Bey'in Vekalet emrine alın- Eylül
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
80.30..6.
493
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
9
Eylül
İl emniyet müdürlüklerine
Bu kararname ile, Diyarbekir Emniyet Müdürlüğüne RG, 9
Nuri Bey'in, Çanakkale Emniyet Müdürlüğüne de Sa- Eylül 1933
it Bey'in tayinlerine karar verildi.
9
Eylül
Maarif Vekaleti Başmüfet- Bu kararname ile, Maarif Vekaleti Başmüfettişliğine RG, 9
Eylül 1933
tişliğine yapılacak atamaya Salih Zeki Bey'in naklen tayinine karar verildi.
9
Eylül
İzmir'de 9 Eylül Panayırı
açıldı.
11
Eylül
Halep’te çıkan Arapça 'El
Gazete, Türk hükümeti ve inkılabı aleyhine muzur ve
Nahida' Gazetesinin Türki- garezkarane yazılar neşretmekte olduğundan dolayı
ye sokulmasının yasak
yasaklanmıştır.
edilmesine dair 14772 sayılı kararname yayımlandı.
12
Eylül
İl emniyet müdürlüklerine
Bu kararname ile, Trabzon Emniyet Müdürlüğüne RG, 12
Bursa Emniyet Müdürü Mustafa Bey'in, Zonguldak Eylül 1933
Emniyet Müdürlüğüne Trabzon Emniyet Müdürü
Bahri Bey'in, Bursa Emniyet Müdürlüğüne ise Zonguldak Emniyet Müdürü Faik Bey'in naklen ve münhal bulunan Antalya Emniyet Müdürlüğüne Sinop
Emniyet Müdürü Server Bey'in terfian tayinlerine karar verildi.
12
Eylül
Tapu ve Kadastro Umum
Müdürlüğünün Müfettiş
Muavinliklerine yapılacak
atamalara dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, Tapu ve Kadastro Umum Müdür- RG, 12
lüğünün Müfettiş Muavinliklerine Münir Vasfi ve Eylül 1933
Emin Cevdet Beylerin tayinlerine karar verildi.
12
Eylül
Paris'te bulunan Düyunu
Umumiye Komiserliğine
Bu kararname ile, Paris'te bulunan Düyunu Umumiye RG, 12
Komiserliğine Ali Rıza Bey'in tayinine karar verildi. Eylül 1933
13
Eylül
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Dörtyol, Bolvadin, Çatalca, Sive- RG, 13
dair kararname yayımlandı. rek, Eğridir Kaymakamlıklarına Apdürrahman, Rüş- Eylül 1933
tü, Lütfi, Mahmut Nedim, Erip Beylerin tayinlerine
karar verildi.
13
Eylül
Dışişlerinde merkeze alma- Bu kararname ile, Paris Büyükelçiliğinde Orta Elçilik RG, 13
ya dair kararname yayımMüsteşarı Tahsin Rüştü Bey'in merkeze naklolundu- Eylül 1933
landı.
ğuna karar verildi.
13
Eylül
Demiryolları İnşaat Reisli- Bu kararname ile, öteden beri münhal bulunan De- RG, 13
ği’ne yapılacak atamaya
miryolları İnşaat Reisliği’ne vekaletinde bulunan Eylül 1933
dair kararname yayımlandı. muavin Razi Bey'in tayinine karar verildi.
13
Eylül
Urfa Gümrük Başmüdürlü- Bu kararname ile, münhal bulunan ikinci sınıf Urfa RG, 13
ğüne yapılacak atamaya da- Gümrük Başmüdürlüğüne Salim Bey'in tayinine ka- Eylül 1933
rar verildi.
14
Eylül
Tekirdağ Ticaret ve Zahire
20 ve 25. Maddelerinin Tadili Hakkında Madde yayımlandı.
Kaynak
Bu panayır, İzmir Fuarının kuruluşuna başlangıç teş- GGCT
kil etmiştir.
RG, 11
Eylül
1933,
BCA:
30.18.1.2 /
38.55.11 /
86-133
RG, 14
Eylül 1933
494
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
14
Eylül
Türkiye ile Yunanistan ara- 6 Mart 1934 tarih ve 2384 sayılı kanunla onaylanmış TAR; 22,
C, 15 Eylül
sında Samimi Anlaşma Mi- ve 12 Mart 1934 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
1933
sakı Ankara'da imzalandı.
16
Eylül
İl Evkaf Müdürlüklerine
Bu kararname ile, Ankara, Diyarbekir, Malatya, Ma- RG, 16
raş, Urfa Evkaf Müdürlüklerine Ferit, Hasan Tahsin, Eylül 1933
Murat, Naci, Ali Hilmi Beylerin tayinlerine karar verildi.
16
Eylül
Diyanet İşleri Reisliğinde
Bu kararname ile, münhal bulunan Diyanet İşleri Re- RG, 16
isliği Tahrirat ve Evrak Müdürlüğüne Celal Bey'in Eylül 1933
terfian tayinine karar verildi.
16
Eylül
Bu kararname ile, Kavaklı Kazası Jandarma Kuman- RG, 16
dan Vekili Mülazım Mahmut Ekrem Efendi'nin jan- Eylül 1933
darmada yedinci sınıf askeri muamele memurluğu sınıfına nakline karar verildi.
16
Eylül
Aydın Belediye Reisliğine Nazif Bey, Aydın Belediye meclisi tarafından seçile- RG,
16Eylül
Nazif Bey'in intihabına dair rek bu göreve gelmiştir.
1933,
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
78.18..20
17
Eylül
İl Tapu Müdürlüklerine ya- Bu kararname ile, İçel, Niğde, Elaziz, Tokat, Zon- RG, 17
pılacak atamalara dair kaguldak, Erzincan, Seyhan, Samsun Tapu Müdürlükle- Eylül 1933
rine Şükrü, Ragıp, Recep, Mehmet Salih, Salih Sulhi,
Niyazi, Emin, Hayri Beylerin tayinlerine karar verildi.
17
Eylül
Maliye Vekaleti Müsteşar- Bu kararname ile, münhal bulunan Maliye Vekaleti RG, 17
Eylül 1933
lığına yapılacak atamaya
Müsteşarlığına Faik Bey'in tayinine karar verildi.
18
Eylül
Çorum Belediye Başkanlı- Bahattin Bey, Çorum Belediye Meclisince seçilerek RG, 18
Eylül
ğına Bahattin Bey'in tayibu göreve getirilmiştir.
1933,
nine dair kararname yayımBCA:
landı.
30..11.1.0 /
77.15..16
18
Eylül
Taşköprü Kaymakamının
Bu kararname ile, görülen lüzum üzerine Taşköprü RG, 18
vekalet emrine alınmasına Kaymakamı Celal Bey'in Vekalet emrine alınmasına Eylül 1933
dair kararname yayımlandı. karar verildi.
19
Eylül
Sarıyer kaymakamlığına
Bu kararname ile, münhal bulunan Sarıyer Kayma- RG, 19
Eylül 1933
kamlığına Memduh Bey'in tayinine karar verildi.
19
Eylül
Bu kararname ile, üçüncü Jandarma mıntıka RG, 19
mültehakı Kıdemli Yüzbaşı İsa Efendi'nin Jandarma- Eylül 1933
da dördüncü sınıf askeri muamele memurluğuna nakline karar verildi.
19
Eylül
Dışişlerinde atama ve merkeze almaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Tebriz Konsolosluğu Kançıları Sa- RG, 19
lih Sabit Bey derecesi ile merkeze nakledilerek yeri- Eylül 1933
ne Nahit Bey'in tayinine karar verildi.
19
Eylül
Dışişlerinde merkeze alma- Bu kararname ile, görülen lüzum üzerine Üsküp RG, 19
ya dair kararname yayımKonsolosluğu Kançıları Şerif Bey'in derecesi ile Eylül 1933
landı.
merkeze naklolunduğuna karar verildi.
495
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
21
Eylül
Bu kararname ile, yedinci Jandarma mıntıka Kuman- RG,
danlık mülhakı kıdemli Yüzbaşı Nihat Efendi'nin 21Eylül
jandarmada dördüncü sınıf askeri muamele memur- 1933
luğuna nakline karar verildi.
23
Eylül
Darphane ve Damga Matbaası Müdürlüğüne Fuat
Bey'in naklen tayinine dair
Darphane ve Damga Matbaası Müdürlüğü, 2265 sa- RG, 23
yılı Kanunla 1 Eylül 1933 tarihinden itibaren kabul Eylül 1933
edilmiştir.
23
Eylül
Pul Müdürlüğüne
Pul Müdürlüğü, 2265 sayılı Kanunla 1 Eylül 1933 ta- RG,
23Eylül
Abdülkadir Bey'in tayinine rihinden itibaren kabul edilmiştir.
1933
23
Eylül
İstanbul Mıntıkası Tahakkuk Müdürlüğü'nün kuruluşunun, 2265 sayılı Kanunla 1 Eylül 1933 tarihinden itibaren kabul edildiğine dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile aynı zamanda, İstanbul Mıntıkası RG, 23
Tahakkuk Müdürlüğüne Talat, Beyoğlu Mıntıkası Eylül 1933
Tahakkuk Müdürlüğüne Zeynelabidin, Üsküdar Mıntıkası Tahakkuk Müdürlüğüne Amir, İstanbul Mıntıkası Tahsil Müdürlüğüne Salim, Beyoğlu Mıntıkası
Tahsil Müdürlüğüne Ali Rıza, Üsküdar Mıntıkası
Tahsil Müdürlüğüne Şefik Beylerin tayinlerine karar
verildi.
23
Eylül
Yargıtay raportörlükleri
tayinleri yapıldı.
Bu düzenleme ile, Yargıtay raportörlüklerine Rüstem BCA:
30..11.1.0 /
Niyazi ile Ali Necati'nin tayinlerine karar verildi.
Kaynak
81.34..17
23
Eylül
Türkiye Cumhuriyeti ile
18 Mayıs 1935 tarih ve 2723 sayılı kanunla onay- TAR; 19,
Bulgaristan Krallığı Aralanmış ve birinci maddede öngörüldüğü üzere 3 Ocak C, 24 Eylül
1933
sında Akdedilen Bitaraflık, 1934 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Uzlaşma, Adli Tesviye ve
Hakem Antlaşması'nın beş
sene daha uzatıldığına dair
protokol Varna'da imzalandı.
24
Eylül
Türk Ocakları'nın mallarının tasfiyesine karar verildi.
10 Nisan 1931 tarihinde Kapatılmış bulunan Türk
Ocaklarının borç, alacak ve gayri menkul mallarının
tasfiyesi işlemlerinin hızlandırılması için CHF il idare heyeti başkanlarına tebligatta bulunulmuştur. Bu
tebligata verilen yanıtlar ile tasfiye işlemlerinin yapılışına dair yazışmalar ilgili dosyada bulunmaktadır.
26
Eylül
I. Dil Bayramı kutlandı.
I. Türk Dil Kurultayı'nın kabul ettiği tüzük gereğince ATCTK
her yıl aynı tarihte dil bayramı kutlanması kararlaştırıldı.
26
Eylül
Teşvik-i Sanayi Kanunu'ndan istifade eden ziraat,
ehil hayvancılık, balık ve
av ürünleri, dokumacılık,
kimyeviye, kağıt ve karton,
bina inşaatları v.s. sanayi
müesseselerinin 1932 yılına
ait faaliyetleri anket sonuçları değerlendirildi.
Anket sonuçlarına göre hazırlanan raporda, 1932 senesinde 1473 müessesenin faaliyette bulunduğu bilgisi ve bu işletmelerin faaliyette bulundukları alana
göre istatistikleri verilmektedir. 1473 işletmenin %
23'ü 1923 öncesi açılmışken kalan % 74'ün Cumhuriyet'in eseri olması Türkiye'de sanayinin gelişimine
dair umutlu bir gelişme olarak yorumlanmaktadır.
26
Eylül
Yunanistan Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal, Dolmabahçe'de Venizelos'u Son Posta,
27 Eylül
Venizelos Türkiye'ye geldi. kabul etti.
BCA:
490.1.0.0 /
251.996.1./
1.BÜRO
BCA:
30..10.0.0 /
24.136..9 /
2047
1933
496
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
26
Eylül
14975 sayılı Takas Tasfiyesi Kararnamesi yayımlandı.
RG,26
Eylül 1933
27
Eylül
Askeri Memurlar Kanunu
Talimatnamesinin 3. Maddesine Zeylen Tanzim Edilen "Askeri Muallim ve
Hakim Yetiştirilmesi"
Hakkında Talimatname yayımlandı.
RG, 27
Eylül 1933
28
Eylül
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Beytüşebap, Karaman, Akşehir, RG, 28
dair kararname yayımlandı. Bozuyük, Burhaniye, Akhisar, Cizre, Silvan, Orhan Eylül 1933
Gazi, Devrek, Tutak,Pertek, Sultaniye, Mıhaliççik
Kaymakamlıklarına Adnan, Faik, Edip, Emin, İsmail
Hakkı, Rauf Cavit, Fikret, Ali Rıza, Sait, Ali Fuat,
Celal, Kemal, Salahattin, Nasıh Beylerin tayinlerine
karar verildi.
28
Eylül
İstanbul Vilayeti Maliye
İstanbul Vilayeti Maliye Murakıplığı, 2265 sayılı RG, 28
Murakıplığına Raşit ve be- Kanunla 1 Eylül 1933 tarihinden itibaren kabul edil- Eylül 1933
şinci derece maliye muramiştir.
kıplıklarına de Mustafa ve
Kazım Beylerin tayinlerine
1
Ekim
TBMM, Meclis başkanı
Kazım Paşa tarafından
açıldı.
1
Ekim
Adliye Müfettişliklerine
Bu kararname ile, Birinci sınıf Adliye Müfettişliğine RG, 1
Osman Sabri, İkinci sınıf Adliye Müfettişliğine Se- Teşrinievzai, Üçüncü sınıf Adliye Müfettişliğine Haşim ve Ek- vel 1933
rem Sait, dördüncü sınıf Adliye Müfettişliğine Şemsettin Beylerin tayinine karar verildi.
2
Ekim
Dışişlerinde atamaya dair
Bu kararname ile, Stokholm Fahri Başkonsolosluğu- RG, 2
na Tamar Anonim Şirketi müessis ve şeriklerinden Teşrinievvel 1933
Mösyö Teuchler'in tayinine karar verildi.
2
Ekim
Adliye Müfettişliğine yapı- Bu kararname ile, münhal bulunan dördüncü sınıf RG, 2
lacak atamaya dair kararAdliye Müfettişliğine Faik Bey'in tayinine karar ve- Teşrinievvel 1933
name yayımlandı.
rildi.
3
Ekim
Temyiz Mahkemesi Rapor- Bu kararname ile, münhal bulunan Temyiz Mahke- RG, 3
törlüklerine yapılacak ata- mesi Raportörlüklerine Rüstem Niyazi ve Ali Necati Teşrinievvel
malara dair kararname ya- Beylerin tayinlerine karar verildi.
yımlandı.
4
Ekim
Yugoslavya Kralı
Aleksandr Kraliçe ile birlikte Türkiye'ye geldi.
Atatürk, Kral ve eşi şerefine Dolmabahçe Sarayı'nda C, 5
ziyafet verdi. Türk ve Yugoslav heyetler arasında gö- Teşrinievvel 1933
rüşmeler gerçekleştirildi.
4
Ekim
Yeni Fransız Sefiri
M.Albert Kammerer Türkiye'ye geldi.
C, 5
Teşrinievvel 1933
Kaynak
C, 2
Teşrinievvel 1933
497
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Ekim
Kooperatifçilik Cemiyeti'nin merkezi Ankara'ya taşındı.
Kooperatifçilik Cemiyeti bundan böyle çalışmalarına C, 5
Ankara'da devam edecek ve Kooperatifçilik Dergisi Teşrinievvel 1933
yeniden çıkarılacaktır.
4
Ekim
Türkiye ile Rusya arasında
Ticaret Anlaşması imzalandı.
Bu anlaşmaya göre, Rusya, 17 Şubat 1934 tarihine C, 5
kadar ülkemizden 2 milyon liralık mal alacak buna Teşrinievmukabil kontenjana tabii olmadan aynı miktarda Rus vel 1933
malı ithal edecektir.
4
Ekim
Türk İnkılap Enstitüsü'nde
eğitim ve öğrenime başlandı.
Türk İnkılap Enstitüsü'nde ilk İnkılap dersi, Milli Son Posta,
Eğitim Bakanı Yusuf Hikmet (Bayur) tarafından ve- 5 Teşrinievvel 1933
rildi.
4
Ekim
Muhasebat Genel MüdürMuhasebat Genel Müdürlüğü Tahsilat Müdürlüğü, RG, 4
Teşrinievlüğü Tahsilat Müdürlüğüne 2265 sayılı Kanunla kabul edilmiştir.
vel 1933,
Nazif Bey'in tayinine dair
BCA:
30.11.1.0/
Kaynak
81.35.20/
4
Ekim
Tahsil Müdürlüklerine yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
7
Ekim
Turhal'da Türkiye'nin dördüncü şeker fabrikasının
temeli atıldı.
8
Ekim
törlüğüne yapılacak atama- mesi Raportörlüğüne Mahmut Arif Bey'in tayinine Teşrinievvel 1933
ya dair kararname yayımkarar verildi.
landı.
8
Ekim
8
Ekim
Vapurculuk Anonim Şirketi Posta vapurculuğu yapmak üzere bir araya gelen va- C, 9-10
kuruldu.
purcular, bir grubun muhalefetine rağmen hakem ka- Teşrinievrarı ile şirket kurdular. Ancak muhalif grubun itiraz- vel 1933
ları yüzünden faaliyete ancak Kasım ayında geçebildi.
9
Ekim
Cumhuriyetin 10. yıl hatırası olarak çıkarılan madalya hakkında bir yönetmelik
hazırlandı.
9
Ekim
Gaziantep ve Malatya'da
mahkeme kaza dairelerinin
değişimine dair 15016 sayılı kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Gaziantep Askeri İhtisas Mahke- RG, 9
mesi işlerinin çokluğuna binaen Dörtyol ve Behisni TeşrinievKazalarının bu mahkeme kaza dairesinden alınarak vel 1933
Dörtyolu’n Adana ve Behisni'nin Malatya Adli İhtisas
Mahkemesi kaza dairelerine verilmesine karar verildi.
9
Ekim
Kayseri'de idari taksimat
Bu kararname ile, Kayseri'nin Bünyan kazasının Ak- RG, 9
kışla nahiyesine bağlı Sarıçiçek köyünün Sivas ili Teşrinievvel 1933,
Şarkışla kazasına bağlanmasına karar verildi.
Bu kararname ile, İstanbul Mıntıkası Tahsil Müdür- RG, 4
lüğüne Ali Rıza, Beyoğlu Mıntıkası Tahsil Müdürlü- Teşrinievğüne Şefik, Üsküdar Mıntıkası Tahsil Müdürlüğüne vel 1933
Hüseyin Hüsnü Beylerin tayinlerine karar verildi.
GGCT
Bu kararname ile, münhal bulunan Tiryeste Konso- RG, 8
losluğuna İzzettin Tuğrul Bey'in tayinine karar veril- Teşrinievvel 1933
di.
BCA:
30..18.1.2 /
39.70..12 /
235-46
BCA:
30..11.1.0 /
82.36..14.
498
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
9
Ekim
Bu kararname ile, Elçilik İkinci Katibi Orhan Tahsin- RG, 9
'in Birleşmiş Milletler Türk Heyeti Temsilciliği Ka- Teşrinievvel 1933,
tipliğine tayinine karar verildi.
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
82.37..2.
10
Ekim
Yozgat ve Kayseri'de idari
Bu kararname ile, Yozgat'ın Boğazlayan kazasının
Akdağ nahiyesine bağlı Büyüktoraman köyünün,
Kayseri ili Felahiye nahiyesine bağlanmasına karar
verildi.
RG, 10
Teşrinievvel 1933,
BCA:
30..11.1.0 /
82.36..13.
10
Ekim
İzmir'de idari taksimat değişikliğine dair kararname
yayımlandı.
Bu kararname ile, İzmir'in Bergama kazasına bağlı
Tifillar, Hacıveliler, Solaklar ve Bağyüzü köylerinin
Balıkesir ili Ayvalık kazasına bağlanmasına karar verildi.
RG, 10
Teşrinievvel 1933,
BCA:
30..11.1.0 /
82.36..12.
10
Ekim
Devlet Demiryolları hakkında inceleme yapan Mr.
C. E. Bell tarafından bir rapor hazırlandı.
Mr. Bell'in hazırladığı raporda demir yollarımızın yetersiz olduğu, var olan tesisatın eski hatta harap halde
bulunduğu, yapılması gereken yeni tesisat için bütçede para bulunmaması nedeniyle sermaye yaratılması
gereği, demiryolları işletmesi çalışanlarının eğitimsiz
oldukları, yapılacak yeni yolların bir plana ihtiyaç
duyduğu gibi nedenlerle ülkemizde demiryolları ve
demiryolları işletmeciliğinin çocukluk çağında olduğu sonucuna varılmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
147.48..22
/ 15144
10
Ekim
Şeker üretimi ve sanayii
hakkında rapor hazırlandı.
Raporda şeker sanayinin lüzumsuzluğu ve şeker fiyatlarının yüksekliği hakkında yapılan olumsuz neşriyatın sebepleri tartışılmakta, şeker sanayinin Türkiye için önemi vurgulanmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
181.248..7
/ 2097
10
Ekim
Jandarma Teşkilatı, yaptığı
çalışmalar ve elde edilen
sonuçlar hakkında rapor
hazırlandı.
Rapor Jandarma Teşkilatı'nda meydana getirilen değişim ve yeni açılan kadroların faydalarını açıklamakta ve Jandarma Teşkilatının icraatlarını tanıtmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
128.923..6
/ 106961
10
Ekim
Emniyet Teşkilatı'nın on
yıllık Cumhuriyet dönemindeki teşkilat, mevzuat
ve icraatı hakkında rapor
sunuldu.
Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü nedeniyle Emniyet Teşkilatı tarafından on yıllık faaliyetlerini özetleyen bir rapor hazırlandı. Raporda, on yılda gerçekleşen önemli suç olaylarının halli, emniyet mevzuatında meydana gelen değişiklikler ve teşkilat yapısındaki gelişmeler anlatılmaktadır.
BCA:
30..10.0.0 /
88.581..14.
/ 8765
11
Ekim
Ölçü normalleri almak ve
inceleme yapmak üzere
Avrupaya bir heyet gönderilmesine karar verildi.
İktisat Vekaleti, yeni ölçülerin uygulanmasını geciktiren teknik bilgi eksikliğini gidermek ve standart ölçü birimleri almak üzere kimi Avrupa ülkelerine bir
heyet gönderilmesine talep etmiştir. Ancak Maliye
Vekaleti böyle bir gezinin döviz durumu üzerine kötü
etkide bulunacağını bildirince, İktisat Vekaleti bazı
ülkelere gidilmesinden, heyetin Uluslararası Umumi
Ölçüler Konferansına katılmasından vazgeçmiş ve 78
bin lira tutan ölçü birimlerinin dövizle değil Türk parası ile ödenmesine karar vermiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
39.70..3 /
185-19
12
Ekim
Çorlu Ticaret ve Zahire
Borsasının Kaldırılmasına
Dair Madde yayımlandı.
RG, 12
Teşrinievvel 1933
499
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
12
Ekim
İsmet İnönü tarafından
Plevne Türk Mektebi için
para yardımı yapılmaktadır.
12
Ekim
Bulgarların Trakya Cemiyeti işi azıtıyor.
Cumhuriyet Gazetesinin haberine göre, "Cemiyetin C, 13
Kırcaali'de yapılan kongresinde Bulgaristan'daki TeşrinievTürk Kültür Cemiyetlerinin kapatılması ve Trakya'- vel 1933
nın Bulgaristan'a ilhakı istendi. Bu cemiyetlere izin
veren Bulgar hükümeti protesto edildi."
12
Ekim
İstanbul Maarif Müdürlüğü
tarafından "10 Yıllık Maarif Faaliyeti" hakkında rapor sunuldu.
Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü nedeniyle İstanbul C, 13
Maarif Müdürlüğü tarafından idarenin 10 senelik faa- Teşrinievliyeti hakkında bir istatistik hazırlanmıştır. Bu rapora vel 1933
göre, 10 sene içinde İstanbul dahilinde 27 büyük, 91
küçük olmak üzere 118 mektep binası inşa edilmiştir.
1923 senesinde 157'si merkezde 83'ü köylerde olmak
üzere 240 mektep varken, bu miktar 1983 senesinde
175'i merkezde 233'ü köylerde olmak üzere 408'e
çıkmıştır. Buna bağlı olarak öğrenci ve öğretmen sayıları da % 80 oranında artmıştır.
14
Ekim
Almanya Silahları Bırakma Hitler, aynı zamanda Reichstag Meclisi'ni de dağıtaKonferansı ile Milletler
rak siyaseti hakkında milletin reyini almaya karar
Cemiyeti'nden çekildi.
verdi. Almanya'nın bu tutumu, Avrupa'da yeni bir
harp hazırlığı ve silahlanma yarışı başlattı."
C, 15 ve
21
Teşrinievvel 1933,
15
Ekim
Romanya Dışişleri Bakanı
Titulesko Türkiye'ye geldi.
C, 16
Teşrinievvel 1933
16
Ekim
Cumhuriyetin Onuncu Yılını Kutlamak Üzere Vekalet ve Daireler 1933 Bütçesinden 50.000 Liranın Tenziliyle Maliye Vekaleti
Bütçesinde Açılacak 172.
Fasla Konulmasına Dair
RG, 16
Teşrinievvel 1933
16
Ekim
törlüklerine yapılacak ata- mesi Raportörlüklerine Galip ve Muzaffer Beylerin Teşrinievvel 1933
malara dair kararname ya- tayinlerine karar verildi.
yımlandı.
16
Ekim
Bu kararname ile, New York Başkonsolosluğuna Or- RG, 16
han Halit, Sofya Elçiliği Müsteşarlığına Süleyman TeşrinievSaip, Moskova Büyük Elçiliği Konsolosluk Şubesi vel 1933
Müdürlüğüne İsmail Hakkı, Bükreş Elçiliği Konsolosluk Şubesinde Kançılarlığa Pertev Şevki, Midilli
Muavin Konsolosu Mahmut Bey, Milano Kançılarlığına Şadan Bey, Berut Başkonsolosluğu Kançılarlığına Kemal, Odesa Kançılarlığına Zeki Cemil ve Cenevre Başkonsolosluğu Kançılarlığına Ferit Şerif
16
Ekim
Konya Vilayeti Maarif
Müdürlüğüne yapılacak
yayımlandı.
Bu kararname ile, Konya Vilayeti Maarif Müdürlü- RG, 16
ğüne Esat Hilmi Bey'in naklen tayinine karar verildi. Teşriniev-
Açıklamalar
Kaynak
BCA:
30.10.0.0 /
241.631.8.
/ 426422
vel 1933
500
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
17
Ekim
Türkiye-Romanya Dostluk,
Ademi Tecavüz, Hakem ve
Uzlaşma Antlaşması Ankara'da imzalandı.
Antlaşma 6 Mart 1934 tarih ve 2383 sayılı kanunla
onaylanmış ve onay belgelerinin Budapeşte'de teati
edildiği tarih olan 11 Mayıs 1934'de yürürlüğe girmiştir.
GGCT,
TAR; 15,
C, 18
Teşrinievvel 1933
17
Ekim
Maliye Vekaletince Tahsil
İçin Fransa'ya Gönderilecek Memur Namzetleri
Hakkındaki 15088 sayılı
17
Ekim
Sağlık Bakanlığı müesseselerinde makinist ve kalorifer memuru olarak yabancı
uzman istihdamına karar
verildi.
Bu kapsamda, Alman tebaasından Teknisyen
Strongel'in Sağlık Bakanlığı müesseselerinde makinist ve kalorifer memuru olarak çalıştırılmasına karar
verildi.
17
Ekim
Maliye memurlarından iki
kişinin alanlarında eğitim
almak almalarına karar verildi.
Bu kapsamda, Maliye memurlarından Ekrem ve Ni- BCA:
yazi'nin tahsil için Paris'e gönderilmelerine karar ve- 30..18.1.2 /
40.72..8 /
rildi.
RG, 17
Teşrinievvel 1933
BCA:
30..18.1.2 /
40.73..4. /
242-141
122-49
17
Ekim
Amerikan'ın yeni Ankara
büyükelçisi Robert M.
Skinner ile yeni Japonya
büyükelçisi Vikonte K.
Mushkoji görevlerine başladı.
C, 18
Teşrinievvel 1933
18
Ekim
Cumhuriyetin Onuncu Yıldönümü Hatırası Olarak
Çıkarılan Madalya Hakkındaki Talimatname yayımlandı.
RG, 18
Teşrinievvel 1933
18
Ekim
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Ünye, Ezine, Develi, Ulukışla, RG, 18
dair kararname yayımlandı. Kelkit kaymakamlıklarına Feridun, Selahattin, Yusuf Teşrinievvel 1933,
Cemal, Hulusi ve Edip'in tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
82.39..3.
18
Ekim
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Çorlu, Tirebolu, Iğdır, Gediz ve RG, 18
dair kararname yayımlandı. Ayvalık kaymakamlıklarına Tevfik, Mithat, Nedim, Teşrinievvel 1933,
Besim ve Rasim'in tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
82.39..4.
19
Ekim
Macaristan Başbakanı
Gomboş Türkiye'ye geldi.
19
Ekim
Emniyet Müdürlüklerine
C, 20
Teşrinievvel 1933
Bu kararname ile, Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü RG, 19
İkinci Şube Müdürlüğüne Faik, İstanbul Emniyet TeşrinievMüdürlüğü Beşinci Şube Müdürlüğüne Daniş, İstan- vel 1933
bul Emniyet Müdürlüğü Dördüncü Şube Müdürlüğüne İsmail Rasih, Urfa üçüncü sınıf Emniyet Müdürlüğüne Nurettin, Eskişehir üçüncü sınıf Emniyet Müdürlüğüne Hasan Fehmi, Bursa Emniyet Müdürlüğüne Yusuf Ziya, Manisa Emniyet Müdürlüğüne Sadettin, Kastamonu Emniyet Müdürlüğüne Kenan Beylerin tayinlerine karar verildi.
501
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
19
Ekim
İstanbul Pul Müdürlüğüne
Bu kararname ile, münhal bulunan İstanbul Pul Mü- RG, 19
dürlüğüne Vergiler Temyiz Komisyonu Reisi Şefik Teşrinievvel 1933
21
Ekim
Kayseri Tayyare Fabrikası'nda ilk uçak yapımı gerçekleştirildi.
İlk olarak silahlı kuvvetler için iki uçak yapıldı.
22
Ekim
Türkiye ile Macaristan
6 Mart 1934 tarih ve 2385 sayılı kanunla onaylanmış TAR; 20
Arasında Akdedilen
ve 22 Ocak 1935 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Mü'akit Bitaraflık, Uzlaşma
ve Hakem Anlaşması'nın
uzatılması hakkındaki protokol imzalandı.
22
Ekim
23
Ekim
Cumhuriyet İlanının Onun- Cumhuriyet İlanının Onuncu Yıldönümünü Kutlama- RG, 23
cu Yıldönümünü Kutlama ları nedeniyle Ankara'ya davet edilecek kişilerin ula- Teşrinievvel 1933
Hakkındaki 2305 Numaralı şımının sağlanması ile ilgilidir.
23
Ekim
23
Ekim
Cumhuriyetin İlanına Müsadif 29 Teşrinievvel Gününün Milli Bayram Addi
Hakkında 19 Nisan 1341
Tarih ve 628 Numaralı Kanuna Müzeyyel 2321 Sayılı
Kanun yayımlandı.
23
Ekim
Bu kararname ile, Bilecik, Malatya, Kırşehir, Ordu, RG, 23
Maraş ve Mardin Maarif Müdürlüklerine Şükrü, Lüt- Teşrinievfullah, Sıtkı, Kemal, Rahmi ve Hakkı Beylerin tayi- vel 1933
nine karar verildi.
23
Ekim
İnşaat staj yapmak üzere
bir mühendisin yurtdışına
gönderilmesine karar verildi.
Bu kapsamda, Barbaros Meydanı köprüsü inşaatında
staj görmek üzere Yollar Umum Müdürlüğü mühendislerinden Fevzi'nin Budapeşte'ye gönderilmesine
karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
40.75..9. /
238-134
23
Ekim
Muş Belediye Başkanlığının Valiye verilmesine karar verildi.
Bakanlar Kurulu tarafından, hasıl olan lüzum üzerine
Muş Belediye başkanlığının, Belediye Kanunun 94.
maddesinin "d" fıkrasına dayanılarak vali uhdesine
verilmesine karar verilmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
40.74..8. /
82-34
23
Ekim
Baraj inşaatında istihdam
edilen yabancı uzmanın
kadrosunun uzatılmasına
karar verildi.
Bu kapsamda, Çubuk ve Nilüfer barajları inşaat BCA:
Başmühendisi Prof. Dr. M.Kuntze'nin sözleşmesinin 30..18.1.2 /
40.75..5.
bir yıl uzatılmasına karar verildi.
Kaynak
C, 22
Teşrinievvel 1933
Bu kararname ile, münhal bulunan Diyarbekir, Edir- RG, 22
ne, Sayhan, Kastamonu, Antalya ve Afyonkarahisar TeşrinievMaarif Müdürlüklerine Reşit, Şahap, Yunus Kazım, vel 1933
İrfan, Şevket ve Cenap Beylerin tayinine karar verildi.
Devlete ait müesseselerde çalışanların yevmiyeleri- RG, 23
nin Cumhuriyet Bayramı tatili süresince verileceğini Teşrinievvel 1933
belirtmektedir.
RG, 23
Teşrinievvel 1933
502
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
24
Ekim
Bu kararname ile, Kütahya ve Erzurum Maarif Mü- RG, 24
dürlüklerine Murat ve Celal Beylerin tayinine karar Teşrinievvel 1933
verildi.
24
Ekim
Riyaseti Cumhur Umumi
Katipliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Riyaseti Cumhur Umumi Katipli- RG, 24
Teşrinievğine Ruşen Eşref Efendi'nin tayinine karar verildi.
Kaynak
vel 1933
25
Ekim
Eli İşten Çektirildikten
Sonra Vekalet Emrine Alınan Memurlara Dair Heyeti
RG, 25
Teşrinievvel 1933
25
Ekim
Muallimlerin Vekalet Maaşları Hakkında 783 numaralı Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.
RG, 25
Teşrinievvel 1933
25
Ekim
Taamiye Bedelinden Vergi
Kesilmemesine Dair Heyeti
RG, 25
Teşrinievvel 1933
25
Ekim
Ankara İmar Müdürlüğüne
Bu kararname ile, Ankara İmar Müdürlüğüne Mimar RG, 25
TeşrinievSenih Bey'in tayinine karar verildi.
Bu kararname ile, İçel, Denizli, Muş ve Isparta Maa- RG, 25
rif Müdürlüklerine Rasimi, Ziya, Hüsnü ve Neşeti Teşrinievvel 1933
vel 1933
25
Ekim
26
Ekim
393 sayılı Kanunun Tatbik
Suretini Gösteren
12.2.1340 Tarihli Talimatnamenin 3. Maddesinin
Değiştirilmesine Dair
yayımlandı.
RG, 26
Teşrinievvel 1933
26
Ekim
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Söğüt, Osmaniye, Uşak, Demirköy
dair kararname yayımlandı. ve Bergama Kaymakamlıklarına sırasıyla Nazım,
Emin, Aziz, Fehmi ve Fikri Beylerin naklen tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
82.40..5.,
RG, 26
Teşrinievvel 1933
26
Ekim
Mülkiye müfettişliklerine
26
Ekim
İçlerinde Rus Harbiye koRus heyet, Türkiye'de heyecanla karşılandı. İzmir C, 27-28
miseri General Voroşilof'un dahil bir çok şehri ziyaret eden heyet, Cumhuriyet'in Teşrinievvel 1933
bulunduğu bir Rus Heyeti
onuncu yıl kutlamalarına da katıldı.
Türkiye'ye geldi ve üst düzey resmi görüşmelerde bulunmaya başladı.
Bu kararname ile, münhal olan üçüncü sınıf Mülkiye RG, 26
müfettişliğine Asım, Sami, Haşim ve Hasip beylerin Teşrinievvel 1933
tayinlerine karar verildi.
503
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Ekim
Cumhuriyetin Onuncu yılı Kanunla bazı istisnalarla 5 seneden aşağı bütün mahmünasebetiyle 2330 sayılı kumiyetler affolunurken daha uzun müddetli cezalar
Genel Af Kanunu yayımda hafifletildi.
landı. (Z.C. Devre: IV, Cilt:
XVII, s. 51-57.)
28
Ekim
422 sayılı Köy Kanununun
20. ve 30. Maddelerinin
Değiştirilmesine Dair 2329
Bu Kanun, Türk Kadınlarına Köy Muhtarlığı ve İhti- RG, 28
Teşrinievyar Heyetlerine seçme ve seçilme hakkı veriyordu.
Kaynak
GGCT, C,
27
Teşrinievvel 1933
vel 1933
28
Ekim
14 Eylül 1330 Tarihli Askeri Tayınat ve Yem Kanununun 1. Maddesine
RG, 28
Teşrinievvel 1933
28
Ekim
Ankara'da Tabii İlimler, Ziraat, Veteriner ve Fen Fakülteleri olmak üzere dört
fakülte açıldı.
Bu dört fakülte 1948 yılında Ankara Üniversitesi'ne GÇ, C, 29
bağlanacaklardır.Bu fakültelerle birlikte çoğu tarım Teşrinievve hayvancılıkla ilgili eğitim vermek üzere 22 tane vel 1933
de enstitü açıldı.
29
Ekim
Cumhuriyet'in Onuncu
Yıldönümü kutlamaları
başladı.
Kutlamalar nedeniyle 3 gün bayram ilan edildi. 1 Ka- C, 29
sım akşamına kadar kutlamalar tüm illerde devam et- Teşrinievti. Onuncu yıl nedeniyle "Onuncu Yıl Marşı" adıyla vel 1933
bilinen bir marş bestelendi.
29
Ekim
Mustafa Kemal Atatürk
Onuncu Yıl Nutku'nu okudu.
GÇ
29
Ekim
Kadro Dergisi'nin Ekim sayısında Başbakan İsmet
İnönü'nün hükümetin devletçilik anlayışını açıklayan
bir yazısı yayımlandı.
GÇ
29
Ekim
Af Kanunu uygulanmaya
başladı.
Af Kanunu'nun uygulanmaya başlanmasıyla İstanbul C, 29
Teşrinievhapishanesinden 280 kişi çıktı.
vel 1933
1
Kasım
Maaşatın Tevhit ve Teadülü Hakkındaki 1452 sayılı
Kanunun 7. Maddesinin
Son Fıkrasının Tefsiri yayımlandı.
BULMAÇ
1
Kasım
Kırşehir ve Ankara'da idari
Bu kararname ile, Kırşehir'in Çiçekdağı kazasına BCA:
bağlı Çamurabatmaz köyünün Ankara ili Keskin ka- 30..11.1.0 /
82.40..10. ,
zasına bağlanmasına karar verildi.
Kırşehir ve Ankara'da idari
Bu kararname ile, Kırşehir'e bağlı Hacı Ömer Solaklısı, Kabalak Solaklısı, Takazlı ve Karafakılı köylerinin Ankara ili Keskin kazasına bağlanmasına karar
verildi.
1
Kasım
RG, 1
Teşrinisani
1933
504
BCA:
30..11.1.0 /
82.40..11,
RG, 1
Teşrinisani
1933
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Kasım
Seyhan Vilayeti Hukuk İş- Bu kararname ile, münhal olan Seyhan Vilayeti Hu- RG, 1
leri Müdürlüğüne yapılacak kuk İşleri Müdürlüğüne Nebil Bey'in tayinine karar Teşrinisani
1933
verildi.
yayımlandı.
1
Kasım
İl Tapu Müdürlüklerine ya- Bu kararname ile, açık bulunan Kütahya ve Trabzon RG, 1
pılacak atamaya dair karar- Vilayetleri Tapu Müdürlüklerine Asım ve Tahsin Teşrinisani
1933
name yayımlandı.
2
Kasım
TBMM'nin dördüncü intihap devresinin üçüncü toplanma yılı açıldı.
Meclisi, yaptığı konuşma ile Cumhur Başkanı Ata- RG, 3
Teşrinisani
türk açtı
Kaynak
1933
4
Kasım
Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Selanik'te doğduğu ev
müze haline getirildi.
Son Posta,
5
Teşrinisani
1933
4
Kasım
788 sayılı Memurin Kanununun 75. Maddesine Bir
RG, 4
Teşrinisani
1933
4
Kasım
Kanun, 1666 sayılı kanunla tasfiye edilen memurla- RG, 4
rın emeklilik haklarına ilişkin düzenleme yapmakta- Teşrinisani
1933
dır.
4
Kasım
Malül Zabitan ve Efrada
Verilecek Para Hakkında
RG, 4
Teşrinisani
1933
4
Kasım
Temyiz Mahkemesi Azalıklarına yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
mesi Azalıklarına Ahmet Sami, Osman Nuri, Yusuf Teşrinisani
Şükrü ve Ahmet Şerafettin Beylerin tayinine karar 1933
verildi.
4
Kasım
İl Tapu Müdürlüklerinde
görevden almaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, görülen lüzuma binaen Tekirdağ RG, 4
ve Trabzon Tapu Müdürleri Faiz ve Münir Beylerin Teşrinisani
1933
vekalet emrine alınmasına karar verildi.
4
Kasım
Malatya'da idari taksimat
Bu kararname ile, Malatya İli Kale nahiyesinin Pırot BCA:
köyünden Mestikan köyüne kaldırılmasına karar ve- 30..11.1.0 /
82.37..14.,
rildi.
RG 4
Teşrinisani
1933
4
Kasım
Adıyaman ve Malatya'da
Bu kararname ile, Adıyaman Koçali Nahiyesi
idari taksimat değişikliğine Celikan köyünün Malatya İli Ortaköy nahiyesine,
dair kararname yayımlandı. Kahta kazası Sıncık nahiyesine bağlı Pestikan, Recep
ve Şahverdi köylerinin Ortaköy nahiyesine bağlanmasına karar verildi.
4
Kasım
BCA:
30..11.1.0 /
82.37..15. ,
RG 4
Teşrinisani
1933
Bu kararname ile, Malatya ili Gelengeç nahiyesi BCA:
merkezinin Kurşunlu köyüne bağlanmasına karar ve- 30..11.1.0 /
82.40..3,
rildi.
RG 4
Teşrinisani
1933
505
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Kasım
Bu kararname ile, Malatya’nın İspendere Nahiyesi RG, 4
merkezinin Çolaklı Köyünden Fırat köyüne nakle- Teşrinisani
1933
dilmesine karar verildi.
5
Kasım
Adliye Vekaleti'nin yeni
Bu kararname ile 479 hakim, savcı, mahkeme reisi ve RG, 5
Teşrinisani
hakim ve savcı atamalarına azasının ataması yapılmıştır.
1933
dair kararnamesi yayımlandı.
5
Kasım
Siirt Vilayeti Mektupçulu- Bu kararname ile, münhal olan Siirt Vilayeti Mek- RG, 5
Teşrinisani
ğuna yapılacak atamaya da- tupçuluğuna Hikmet Bey'in tayinine karar verildi.
1933
5
Kasım
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Kavaklı, Ilgaz, Emet ve Seydişehir RG, 5
dair kararname yayımlandı. Kaymakamlıklarına Kazım, Sıtkı,Tayyip Niyazi ve Teşrinisani
1933,
Kerim'in tayinlerine karar verildi.
Kaynak
BCA:
30..11.1.0 /
82.40..17.
5
Kasım
Ergani bakır madenini işletmek için, 1. Umumi Müfettişlik bölgesinde arazi
istimlak edilmesine karar
verildi.
5
Kasım
Seyrüsefer işlerini incelemek üzere yurtdışına uzman gönderilmesine karar
verildi.
Bu kararname ile, Seyrüsefer işlerini incelemek üze- BCA:
re, İstanbul Emniyet Müdürlüğü 6. ŞubeMüdürü Faik 30..18.1.2 /
40.78..12 /
Hüsnü'nün Viyana'ya gönderilmesine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
40.79..14 /
83-41
238-136
5
Kasım
İstanbul rıhtımlarının düzenini muayene etmek üzere
yabancı uzman getirilmesine karar verildi.
Bu kararname ile, İstanbul rıhtımlarının düzenini
muayene etmek üzere İtalya'dan getirilecek, M.
Scogliari'nin 2 ay çalışmasına izin verilmesine karar
verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
40.77..3. /
243-148
5
Kasım
Kars'ın Arapçay Kümbet
Bu 138 kişinin nakline sebep, bu kişilerin bulundukköyünden 138 nüfusun, Er- ları yerde "idarelerini temin edemiyor olmalarıdır.
ciş kazasına yerleştirilmesine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
41.83..13 /
81-29
5
Kasım
Sorgun'un köylerinde göçebe yaşayan 51 ailenin,
Boğazlayan'daki Çat köyüne yerleştirilmelerine karar
verildi.
Türk ırkına mensup Yörükler oldukları tespit edilen
51 aileden oluşan 279 kişinin, Boğazlayan Ermenilerinden kalan Çat köyüne nakledilerek burada iskan
edilmelerine karar verilmiştir. Yapılan iskan işlemiyle, bu nüfusun göçebelikten vazgeçirilmesi umulmaktadır.
BCA:
30..18.1.2 /
40.78..8 /
81-25
5
Kasım
Tokat ilinde Rumlardan kalan Gerdikan ve Sarıtarla
köylerine Gaygel Türk Aşireti'nin, Türk köylerine Bazikli Kürt Aşireti'nin yerleştirilmelerine karar verildi.
Bakanlar Kurulu tarafından, görülen lüzum üzerine,
50 hanede 207 kişiden oluşan Gaygel Türk Aşireti
efradının Rumlardan kalan Gerdiken ve Sarıtarla
köylerine, 74 hanede 391 kişiden oluşan Bazikli Kürt
Aşiretinin ise, Tokat Vilayeti'ndeki Türk köylerine
serpiştirilme sureti ile yerleştirilmelerine karar verilmiştir.
BCA:
30..18.1.2 /
41.81..11. /
81-27
5
Kasım
Posof'un Şuvaskal ve
Hırtas köyünden 216 nüfusun, Van'a yerleştirilmelerine karar verildi.
Bu 216 kişinin yer değiştirmelerinin nedeni, geçimle- BCA:
rini temin edemediklerinden nakillerini istemeleridir. 30..18.1.2 /
40.77..6 /
81-21
506
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
5
Kasım
4. Balkan Konferansı Selanik'te toplandı.
Konferansa katılan Türk heyetine Hasan Bey başkan- C, 6 Teşrinisani
lık etmektedir.
6
Kasım
Kaynak
1933
Belediyeler Bankası'na
Belediyeler Bankası teşkilatı tümüyle hazır olup C, 23
müdür ve meclisi idare reisi Banka Umum Müdürlüğü'ne İsa Bey, Banka İdare Teşrinievtayin edildi.
Meclisi Başkanlığı'na Vahit Bey tayin edilmişlerdir. vel 1933,
BCA:
30..18.1.2 /
40.74..4. /
130-47,
RG, 6
Teşrinisani
1933
7
Kasım
İzmir Valiliği'nin İsmet Pa- İzmir Valiliği'nden İsmet Paşa'ya gönderilen bu yazışa'ya memnuniyetlerini bil- da geçen sekiz sene içinde İzmir'de yapılan şose, yol
diren bir yazı gönderdi.
ve köprülerden dolayı halkın duyduğu memnuniyet
anlatılmakta ve teşekkür edilmektedir.
BCA:
30..10.0.0 /
155.90..14.
/ 15947
7
Kasım
Balya-Çanakkale yolu inşaatının bitmesi ve işletmeye açılmasına ilişkin hazırlıklar tamamlandı.
BCA:
30..10.0.0 /
155.90..13
/ 15946
8
Kasım
Düyunu Umumiye Komiserliği Başkitabetine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Paris'te bulunan Düyunu Umumiye RG, 6
Komiserliği Başkitabetine Sırrı Bey'in tayinine karar Teşrinisani
1933
verildi.
9
Kasım
Maliye Bakanlığında yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Maliye Teftiş He- RG, 6
yeti Riyasetine Cezmi, Varidat Umum Müdürlüğüne Teşrinisani
Rüştü, Milli Emlak Müdürlüğüne de Esat Beylerin 1933
tayinine karar verildi.
9
Kasım
Afgan Kralı Nadir Şah Kabil'de öldürüldü.
Nadir Şah'ın oğlu Mehmet Zahir kral ilan edildi.
11
Kasım
Maliye Bakanlığında yapılacak atamalara dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, münhal bulunan Muhasebat RG, 11
Umum Müdürlüğüne Mehmet Ali ve Divanı Muha- Teşrinisani
sebat Müddeiumumiliğine de Cüneyt Beylerin tayi- 1933
nine karar verildi.
12
Kasım
Buğday alım yerlerinin değiştirilmesi veya yeniden
açılması için Buğday Komisyonu'na yetki verilmesine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
41.81..7.
12
Kasım
Feke Kaymakamı Hüseyin
Ferit'in Bakanlık emrine
yayımlandı.
Görülen lüzuma binaen Feke Kaymakamı Hüseyin BCA:
30..11.1.0 /
Ferit Bey'in merkeze alınmasına karar verilmiştir.
İçel'de cevher sevkıyatına
izin verilmesine karar verildi.
Bu kapsamda, İçel'in Musalı köyündeki krom madeni BCA:
sahipleri Behçettin ve Muhiddin Yunus'un cevher 30..18.1.2 /
sevkıyatı yapmalarına izin verilmesine karar verildi. 40.80..20.
12
Kasım
C, 10
Teşrinisani
1933
83.41..14,
RG 12
Teşrinisani
1933
507
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
13
Kasım
Maddesi Mucibince Tıp
Fakültesi'nin İstanbul'daki
Muhtelif Hastanelerden İstifade Sureti İle Masrafa İştiraki ve Her Hastanede
Ayrılacak Yatak Adedini
vesaireyi Gösteren Talimatname yayımlandı.
RG, 13
Teşrinisani
1933
13
Kasım
Yozgat'ın Danlı ve Aygar
dağlarında barınan 271'i
devletten saklanan, 70 adedi
yerli ailenin uygun yerlere
dağıtılmasına karar verildi.
Bakanlar Kurulu tarafından, tümü Kürt ırkına men- BCA:
sup 1472 kişinin Danlı ve Aygar dağları üzerinden ve 30..18.1.2 /
eteklerinden kaldırılarak 885 sayılı Kanunun 3. mad- 41.82..12.
desine dayanılarak uygun görülecek yerlere dağınık
bir şekilde yerleştirilmelerine karar verilmiştir.
14
Kasım
Vapurculuk A.Ş. resmen
faaliyete geçti ve seferlere
başladı.
Faaliyete geçen şirket, üç hatta üç vapur işletmekte- GÇ, C, 15
dir. Sakarya adlı vapur Karadeniz, Gerze adlı vapur Teşrinisani
Mersin, Saadet adlı vapur Bandırma hattında posta 1933
taşımacılığı yapacaktır.
14
Kasım
Tapu ve Kadastro Müfettiş
Muavinliğine yapılacak
yayımlandı.
Bu kararname ile, açık bulunan Tapu ve Kadastro RG, 14
Müfettiş Muavinliğine Fuat Ömer Bey'in tayinine ka- Teşrinisani
1933
rar verildi.
14
Kasım
Nakit İşleri Müdürlüğüne
Bu kararname ile, münhal bulunan Nakit İşleri Mü- RG, 14
dürlüğüne Halit Nazmi Bey'in tayinine karar verildi. Teşrinisani
Aydın'ın Çine kazasına bağlı Karpuzlu Nahiyesinin C, 15
Demircidere köyünde 30 yaşında, ilk mektep tahsili Teşrinisani
görmüş Gül Hanım muhtar olarak seçildi. Bu durum 1933
köy halkınca memnuniyetle karşılandı.
Kaynak
1933
15
Kasım
İlk kadın köy muhtarı seçildi.
16
Kasım
Askeri Temyiz Mahkemesi Askeri Temyiz Mahkemesi Reisliği görevini yürüten RG, 16
Reisi Ferik Nihat Paşa'nın Ferik Nihat Paşa'nın1631 sayılı Kanun'a göre müdde- Teşrinisani
1933
bu göreve tekrar tayinine
ti bittiği için ataması yenilenmiştir.
16
Kasım
Eskişehir'de maden aramak
üzere alınan ruhsatnamenin
bütün haklarıyla satılmasına dair 15245 sayılı kararname yayımlandı.
18
Kasım
Gemilerde Yolcuların Sıhhi
Emniyeti Hakkında 15231
sayılı Nizamname yayımlandı.
RG, 18
Teşrinisani
1933
18
Kasım
İstanbul Üniversitesi açıldı.
C, 19
Teşrinisani
1933
19
Kasım
Ankara ve İstanbul Vilayet- Talimatname, heyetlerin vazife ve oluşum biçimlerini RG, 18
Teşrinisani
leri İdare Heyetleri Hakdüzenlemektedir.
1933
kında 15232 sayılı Talimatname yayımlandı.
Bu kararname ile, Eskişehir Vilayetinin Sivrihisar
kazasının Adahisar Köyünde maden aramak üzere
Osman Senayi Bey'in almış olduğu ruhsatnamedeki
bütün hukukun Ali Nihat Bey'e satılmasına karar verildi.
508
RG, 16
Teşrinisani
1933,BCA:
30..18.1.2 /
40.79..3. /
191-58
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
20
Kasım
Ankara İçme Suyu Komisyonu'nda istihdam edilen
yabancı uzmanın görev süresinin uzatılmasına karar
verildi.
Bu kararname ile, Ankara İçme Suyu Komisyonu
emrinde çalışan Ernest Walter'ın 9 ay daha çalıştırılması için hazırlanan sözleşmenin tasdikine karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
41.84..2. /
243-151
21
Kasım
Başbakan İsmet Paşa Zonguldak'a ziyaretini tamamladı.
İsmet Paşa, kömür havzamızı tanıtmak için uğraştı- C, 22
ğını söyleyen İsmet Paşa bu gezinin faydalı olacağını Teşrinisani
1933
umduğunu söyledi.
21
Kasım
Hekimhan Kaymakamı Ha- Görülen lüzuma binaen Hekimhan Kaymakamı Halil
lil Rıfat'ın Bakanlık emrine Rifat Bey'in merkeze alınmasına karar verilmiştir.
yayımlandı.
22
Kasım
Malatya Valiliğine yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Malatya Valiliğine İbrahim Ethem RG, 22
Teşrinisani
RG, 23
Teşrinisani
1933
BCA:
30..11.1.0 /
83.42..8.,
RG, 21
Teşrinisani
1933
18933
23
Kasım
Fuhuş ve Fuhuş Yüzünden
Bulaşan Zührevi Hastalıklarla Mücadele Hakkında
15264 Sayılı Nizamname
yayımlandı.
23
Kasım
Silahları Bırakma Konferansı tatil edildi.
Almanya'nın çekilmesinin ardından diğer ülkelerde C, 24
de başlayan silahlanma, tüm ülkelerin birer birer kon- Teşrinisani
feransı bırakmasına neden oldu. Konferansta kimse 1933
kalmayınca hiçbir müzakere yapılamadı ve konferans
tatil edildi.
25
Kasım
Kırıkkale'de Çoğalan Fabrika ve Müessesat
İhtiyacatının Bir Satın Alma Komisyonu Marifeti ile
Yerinde Tedarikini Temin
İçin Müzayede, Münakaşa
ve İhalat Kanunu Talimatnamesine Bir Fıkra İlavesine Dair 15285 sayılı Nizamname yayımlandı.
Nizamname ile, Kırıkkale'de fabrikalarca seçilen biri RG, 25
muhasebeci diğerleri fabrika azası olan dört kişiden Teşrinisani
1933
mürekkep bir heyet oluşturulmasına karar verildi.
25
Kasım
1113 sayılı Kefalet Kanununa Ait Talimatnamenin
11. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 15312 sayılı
Kararname yayımlandı.
25
Kasım
1701 Numaralı Tütün İnhisarı Kanununun 33. Maddesinin Sonuna Bir Fıkra
Eklenmesi Hakkında 2331
Kanun, küçük denk yapan tütüncülerin ödeyeceği RG, 25
Teşrinisani
ambar ücreti ile ilgilidir.
Tokat Valiliğine Recai
Bey'in tayinine dair kararname yayımlandı.
Recai Bey, bu göreve zaten vekalet etmekteydi.
25
Kasım
RG, 25
Teşrinisani
1933
1933
509
RG, 25
Teşrinisani
1933
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
25
Kasım
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Esas Nizamnamesinin 13,32 ve 72.
Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Madde yayımlandı.
RG, 25
Teşrinisani
1933
26
Kasım
Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi Talimatnamesi
yayımlandı.
RG, 26
Teşrinisani
1933
27
Kasım
Ankara'da kömür madeni
aramak alınan ruhsatnamenin kimi hissesinin satılmasına dair 15259 sayılı kararname yayımlandı.
Bu kararname ile, Ankara Vilayetine bağlı Kalecik
kazasının Kumartaş köyünde kömür madeni aramak
üzere Ahmet Tekmil ve Naşit Beylerin yarı yarıya
aldıkları ruhsatnameden Naşit Bey'in malik olduğu
hissenin Ahmet Tekmil Bey'e satılmasına karar verildi.
27
Kasım
Turhal'da yapacağı şeker
fabrikası için Türkiye İş
Bankası'na Teşviki Sanayi
Kanunu Muafiyetlerinden
yararlanmak üzere 25 sene
müddetle imtiyaz verilmesine dair 15273 sayılı kararname yayımlandı.
Şeker Fabrikası, Samsun, Amasya, Tokat, Sivas ve RG, 27
Kayseri Vilayetlerinin şeker ihtiyaçlarını karşılamak Teşrinisani
1933
için planlanmıştır.
27
Kasım
Türkiye ile Yugoslavya
6 Mart 1934 tarih ve 2386 sayılı kanunla onaylanmış
arasında Dostluk, Ademi
ve onay belgelerinin Ankara'da teati edildiği tarih
Tecavüz, Adli Tesviye,
olan 7 Haziran 1935'de yürürlüğe girmiştir.
Hakem ve Uzlaşma Antlaşması Belgrat’ta imzalandı.
28
Kasım
Türkiye Cumhuriyeti ile
1 Mart 1934 tarih ve 2382 sayılı kanunla onaylanmış TAR; 468
Yugoslavya Krallığı arave 7 Haziran 1935 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
sında Mütekabil
Mutelabatın Tesviyesine
Müteallik İtilafname Ankara'da imzalandı.
28
Kasım
İstanbul Üniversitesi için
istikraz akdine veya hesabı
cari açtırılmasına dair 2337
28
Kasım
Manisa'da maden aramak
üzere alınan ruhsatnamedeki bütün hakların satılmasına dair kararname yayımlandı.
29
Kasım
Manisa Ticaret ve Zahire
9. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Madde yayımlandı.
Açıklamalar
Kaynak
RG, 27
Teşrinisani
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
40.79..17./
189-72
TAR; 22,
C, 28
Teşrinisani
1933
RG, 28
Teşrinisani
1933
Bu kararname ile, Manisa'nın Turgutlu Kazasına bağlı Alahızır köyünde Linyit, antrasit ve kömür madenleri aramak üzere Ayşe İkbal Hanım'ın almış olduğu
ruhsatnamedeki bütün hakların Ahmet Nurettin Bey'e
satılmasına karar verildi.
RG, 28
Teşrinisani
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
40.80..9./
189-73
BULMAÇ
510
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
1
Aralık
İktisat Vekaleti'nin hazırladığı, T.C. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı Başbakanlığa sunuldu.
Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı 1934 yılında kabul Son Posta,
2
edilecektir.
Kaynak
Kanunusani
1933
2
Aralık
Tahsili Emval ve Vergi
Kanunları Mucibince Teşkil Edilecek Komisyonlara
Tayin Edilen Gayrı Muvazzaf Azalar İle Ehli Vukufa Verilecek Huzur Ücretleri Hakkında 2339 Sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 2
Kanunuevvel 1933
2
Aralık
Hayvanlar Vergisi Kanununun 19. Maddesinin 2.
Fıkrasının Tadili Hakkında
RG, 2
Kanunuevvel 1933
2
Aralık
22 Nisan 1341 Tarih ve
661 sayılı Müzayede, Münakasa ve İhalat Kanununa
RG, 2
Kanunuevvel 1933
3
Aralık
Milli Eğitim Bakanlığı, İnkılap Tarihi dersinin lisede
okutulmasına karar verdi.
GGCT
3
Aralık
İstanbul Adliye Sarayı çıkan yangında tamamen
yandı.
Yangında adliye evrakı da yok oldu. İstanbul'da C, 4
mahkemeler bir süre sekteye uğradı. Yangına binanın Kanunuyanında bulunan bir ayakkabı tamirhanesinde söndü- evvel 1933
rülmeden unutulan bir mangal sebep oldu. Kapıcı ve
bekçilerin yangını fark etmekte ve haber vermekte
gecikmeleri ile binanın yüksekliği ve çalışmaları engelleyen fırtına, yangının söndürülebilmesine engel
oldu. Daha sonra olayda ihmali olanlar hakkında dava açıldı.
3
Aralık
Cemiyeti Akvam
nezdindeki Türkiye Cumhuriyeti Heyeti
Murahhasası daimi azalığına yapılacak atamaya dair
Bu kararname ile, Cemiyeti Akvam nezdindeki Tür- RG, 3
kiye Cumhuriyeti Heyeti Murahhasası daimi azalığı- Kanununa, memuriyetine ilave olarak Bern Elçisi Cemal evvel 1933
Hüsnü Bey'in tayinine karar verildi.
4
Aralık
1920 sayılı Gümrük MeBu değişiklikle Gümrüklerin eskiden beri sorunu ATCTK
murlarından Görevlerini
olan "rüşvet" ve "bahşiş"in önüne geçilmek isteniSuistimal Edenlerle, Vazife yordu.
ve Mesleklerinde Kendilerinden İstifade Edilmeyenler Yapılacak Muameleye
Dair Kanunda değişiklik
yapan 2350 sayılı Kanun
yayımlandı.
4
Aralık
Ölçüler Damga ve Damgalama Talimatnamesi yayımlandı.
RG, 4
Kanunuevvel 1933
511
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
4
Aralık
Ankara Hıfzısıhha'da istihdam edilen yabancı uzmanın görev süresinin uzatılmasına karar verildi.
Bu kapsamda, Ankara Hıfzısıhha Şefi Dr. Edward BCA:
Şeller'in sözleşmesinin bir yıl uzatılmasına karar ve- 30..18.1.2 /
41.85..17.
rildi.
4
Aralık
Askeri Fabrikalar Umum
Bu kapsamda, Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü
Müdürlüğü'nde istihdam
Fişek Fabrikasında çalışan Uzman Ştoher'in sözleşedilen yabancı uzmanın gö- mesinin bir yıl uzatılmasına karar verildi.
rev süresinin uzatılmasına
karar verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
41.85..8. /
241-88
5
Aralık
Eskişehir Şeker Fabrikası
hizmete girdi.
ATCTK,
C, 6
Kanunuevvel 1933
6
Aralık
14975 Sayılı Kararnamenin 14975 sayılı Kararname 2513 sayılı Resmi Gazete- RG, 6
KanunuTatbikine dair Talimatname dedir.
evvel 1933
yayımlandı.
6
Aralık
Milli Eğitim Bakanlığı
Yüksek Öğretim Genel
Müdürlüğüne yapılacak
atamaya karar verildi.
7
Aralık
Ali Karar Heyetince Tetkik
Olunamayan Evrak Hakkında Heyeti Umumiye Kararı yayımlandı.
RG, 7
Kanunuevvel 1933
9
Aralık
İktisat Vekaleti 1933 Senesi Bütçesine Mevzu Gece
Mesaisi Ücreti Tahsisatının
Liman Memurlarına Sureti
Tevzii Hakkındaki Talimatnamenin Tatbikine Dair
yayımlandı.
RG, 9
Kanunuevvel 1933
9
Aralık
Türk Rum Ahali Mübadelesi Muhtelit Komisyonunun İlgasına Dair Anlaşma
Ankara'da imzalandı.
10
Aralık
Hayvan Sağlığı Küçük
Sıhhiye Memurlarına Yem
Bedeli Verilmesi Hakkında
10
Aralık
İspanya'da halk ayaklanması başladı.
11
Aralık
Fabrikanın temeli 1 Şubat 1933 tarihinde atılmıştı.
Kaynak
Bu kararname ile, Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek BCA:
Öğretim Genel Müdürlüğüne Hamit Bey'in tayinine 30.11.1.0/
83.43.20/
karar verildi.
28 Aralık 1933 tarih ve 2374 sayılı kanunla onay- TAR; 60
lanmış ve onay belgeleri 19 Şubat 1934 tarihinde teati edilmiştir.
RG, 10
Kanunuevvel 1933
Barselona, Saragos, Huesca, Logrone şehirlerinde C, 11 Kanunuevvel
yaşanan çatışmalarda 4 kilise ve 1 manastır yakıldı.
1933
Kastamonu'daki Daday ka- Zaten halk arasında yörenin ismi Datça olarak kulla- RG, 11
Kanunuzası ile aradaki benzeyişi
nılmaktaydı.
evvel 1933
kaldırmak üzere Muğla'ya
bağlı Dadya Kazası adının
Datça olarak değiştirilmesine dair kararname yayımlandı.
512
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
11
Aralık
Elaziz Emniyet MüdürlüBu kararname ile, münhal bulunan Elaziz üçüncü sı- RG, 11
ğüne yapılacak atamaya da- nıf Emniyet Müdürlüğüne Azmi Bey'in tayinine karar Kanunuevvel 1933
verildi.
11
Aralık
Maarif Vekaleti'nde yapıla- Bu kararname ile, münhal bulunan Maarif Vekaleti RG, 11
cak atamaya dair kararnaikinci sınıf Müfettişliğine İbrahim Necmi Bey'in ta- Kanunuevvel 1933
me yayımlandı.
yinine karar verildi.
12
Aralık
Tedrisat Umum Müdürlük- Bu kararname ile, Yüksek Tedrisat Umum Müdürlü- RG, 12
lerine yapılacak atamaya
ğüne Hamit Bey'in ve Orta Tedrisat Umum Müdür- Kanunudair kararname yayımlandı. lüğüne ise Hasan Ali Bey'in tayinlerine karar verildi. evvel 1933
13
Aralık
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Kuruçay, Adıyaman, Kiğı, Silivri,
dair kararname yayımlandı. Erdek, Boğazlıyan, Reşadiye, Refahiye, Lice, Hekimhan, Koçhisar, Çeşme, Elmalı, Soma, Elbistan,
Andıran, Finike, Zara ve Çerkeş Kaymakamlıklarına
Eşref, Adil, Sami, Mehmet Ali, Cemil, Basri, Ahmet,
Nuri, Celal, Emin, İsmail, Mustafa, Salahattin, Ahmet Hamdi, İsmail Vehbi, Şakir, Ali Zarifi, Nami,
Kamiran beylerin tayinlerine karar verildi.
BCA:
30..11.1.0 /
83.43..12.,
RG, 13
Kanunuevvel 1933
13
Aralık
Antalya'nın Korkuteli kazasının Köseler köyünde
göçmenler için yaptırılan
33 eve, bu ildeki göçebelerin yerleştirilmesine karar
verildi.
BCA:
30..18.1.2 /
41.88..6. /
81-31
13
Aralık
Posta, Telgraf ve Telefon
müfettişleriyle ilgili idari
yönetmelik hakkında bakanlıkların görüşü alındı.
Taslak olarak hazırlanan yönetmelik hakkında ilgili
bakanlıkların görüşü alınmış, bakanlıkların görüşü
genellikle müspet olmuş, istenen değişiklikler gerçekleştirilerek yönetmelik yürürlüğe konmuştur.
13
Aralık
Ankara Silah Fabrikasında
istihdam edilen yabancı
uzmanın görev süresinin
uzatılmasına karar verildi.
Bu kararname ile, Ankara Silah Fabrikasında dürbün BCA:
ve telemetre uzmanı olarak çalışan, Alman Hans'ın 30..18.1.2 /
41.87..16 /
sözleşmesinin yenilenmesine karar verildi.
C, 13
Kanunuevvel 1933
Kaynak
BCA:
30..10.0.0 /
139.999..
17 / 13419
241-89
13
Aralık
Tasarruf Haftası İsmet Paşa'nın nutku ile başladı.
14
Aralık
Ankara'nın içme suyu faaliyeti ile yapılmakta olan su
tesisatı hakkında rapor sunuldu.
14
Aralık
Kaymakamlık atamalarına Bu kararname ile, Fatsa, Bala, Küre, Marmaris ve BCA:
dair kararname yayımlandı. Lüleburgaz kaymakamlıklarına Hayri Fuat, Şemset- 30..11.1.0 /
83.43..10,
tin, Nazım ve Kemal'in tayinlerine karar verildi.
Raporda su tesisatının tamamlanıp faaliyete geçen kısımları hakkında bilgi verilmekte bunun yanında henüz tamamlanmamış olan kısımların hangi aşamada
bulundukları ve ne kadar sürede bitirilebilecekleri
hakkında da bilgi verilmektedir.
BCA:
30..10.0.0 /
122.868..9.
/ 10133
RG 14
Kanunuevvel 1933
14
Aralık
Maarif Vekaleti'nde yapıla- Bu kararname ile, Maarif Vekaleti Müsteşarlığına RG 14
cak atamalara dair kararRıdvan Nafiz ile Maarif Vekaleti Teftiş Heyeti Reis- Kanunuevvel 1933
name yayımlandı.
liğine Avni Beylerin tayinine karar verildi.
513
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
17
Aralık
Bu kararname ile, Berlin Büyük Elçiliğinde Orta El- RG, 17
çilik Müsteşarlığına Cemal, Hamburg Konsolosluğu- Kanununa Kemal Aziz, Odesa Konsolosluğuna Rauf Hayri, evvel 1933
Bari Muavin Konsolosluğuna Atıf, Halep Konsolosluğuna da Celalettin Beyleri tayinlerine karar verildi.
18
Aralık
2349 Sayılı Fahri Konsolosların Aidatı Hakkında
Kanun yayımlandı.
Kanuna göre, fahri konsoloslara, 400 liraya kadar RG, 18
olan yıllık hasılatlarının tamamı ve 400 liradan 1000 Kanunusani
liraya kadar olan kısmının %25'i aidat olarak terkedilir. 1933
18
Aralık
Kanununun Tahlisiye
Umum Müdürlüğü Memurlarına Dahi Teşmili Hakkında 2348 sayılı Kanun
yayımlandı.
RG, 18
Kanunusani
1933
18
Aralık
10.1.1932 Tarih ve 1920
sayılı Kanuna Müzeyyel
RG, 18
Kanunusani
1933
18
Aralık
3.3.1926 Tarih ve 766 sayı- Kanuna göre, belirtilen vasıflara haiz bulunanlardan RG, 18
lı Hakimler Kanununun 3. icra ve iflas memurluklarına tayin edilen kişiler de Kanunusani
1933
Maddesine Bir Fıkra İlave- Hakim sınıfından sayılacaktır.
sine Dair 2344 sayılı Kanun yayımlandı.
18
Aralık
Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair
11.4.1928 tarih ve 1219 sayılı Kanuna eklenecek 2351
18
Aralık
İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanuna göre, vilayet encümenleri azası umumi mec- RG, 18
Kanununun Muaddel 116
lisin içtima zamanlarında yalnız aza muhassasatı alıp Kanunusani
1933
ve 140. Maddelerinin Tadi- başkaca tahsisat almazlar.
line Dair Olan Kanunun 2.
18
Aralık
13.3.1329 Tarihli İdare-i
Kanuna göre, meclisi umumilerce kabul edilen vila- RG, 18
Umumiye-i Vilayet Kanu- yet bütçeleri valiler tarafından Dahiliye Vekaleti'ne Kanunusani
1933
nunun 86 ve 133. Maddele- irsal olunur.
riyle 144. Maddesinin 4.
Fıkrasının 2. Bendini Tadil
Eden 27.11.1930 Tarih ve
1561 sayılı Kanunun 1.
Maddesinin Tadiline ve 2.
18
Aralık
Sivas ve Malatya'da idari
Kaynak
RG, 18
Kanunusani
1933
Bu kararname ile, Sivas vilayetine bağlı Darende ka- RG, 18
zasının bu vilayetten ayrılarak Malatya vilayetine Kanunusani
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
38.53..12.
514
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
18
Aralık
Bu kararname ile, münhal bulunan Balıkesir Valiliğine İçel Valisi Selim, İçel Valiliğine Çankırı Valisi
Nazım, Çankırı Valiliğine Erzincan Valisi Muhtar,
Erzincan Valiliğine sabık Siirt Valisi Fahri Beylerin
nakil ve tayinlerine karar verildi.
RG, 18
Kanunusani
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
41.86..14 /
71-382
18
Aralık
Pamuk alanında yabancı
uzman istihdamına karar
verildi.
Bu kapsamda, Pamuk uzmanı Clark ile yapılacak BCA:
sözleşme ile 9 aylık kadrosunun tasdikine karar ve- 30..18.1.2 /
41.89..10 /
rildi.
243-153
19
Aralık
2049 sayılı Polis Teşkilatı
Değiştirilmesi Hakkında
19
Aralık
Türkiye ile Finlandiya arasında Ticaret Anlaşması
imzalandı.
7. madde uyarınca 1 Temmuz 1935 tarihinde uygu- TAR; 202
lamaya girmiştir.
20
Aralık
İstanbul Tramvay ve Elektrik Şirketleri tesisatının ve
planının geçici olarak kabulüne karar verildi.
Tramvay ve Elektrik Şirketi tarafından yapılmış inşaat, tevsiat ve tesisatın kabul mukavelesini yapabilmek için gerekli inceleme ve kontrolleri yapmak üzere bir fen komisyonu oluşturuluncaya kadar tesisat
geçici olarak onaylanmıştır.
21
Aralık
Türkiye ile Bulgaristan arasında Ankara'da Ticaret
Antlaşması imzalandı.
21
Aralık
Evkaf Umum MüdürlüBu kararname ile, Evkaf Umum Müdürlüğü Hukuk RG, 21
ğü'nde yapılacak atamaya
Müşavirliğine Süleyman ve Muhakemat Müdürlüğü- Kanunuevvel 1933
dair kararname yayımlandı. ne A. Latif Beylerin tayinlerine karar verildi.
21
Aralık
Afyonkarahisar Tapu Müdürlüğüne yapılacak atamaya dair kararname yayımlandı.
RG, 19
Kanunuevvel 1933
BCA:
230.0.0.0 /
96.42.4. /
34T376
http://www
.boun.edu.tr
Bu kararname ile, Afyonkarahisar Tapu Müdürlüğü- RG, 21
Kanunune Mevhip Bey'in tayinlerine karar verildi.
evvel 1933
23
Aralık
Belediye Teşkilatı Olan
Yerlerde Lağvedilecek
Muhtar ve İhtiyar Heyetleri
Vazifelerinin Hangi Dairelerce İfa Edileceğine Dair
Olan 15436 sayılı Nizamname yayımlandı.
25
Aralık
Posta ve Telgraf Umum
Bu kararname ile, Posta ve Telgraf Umum Müdürlü- RG, 25
Müdürlüğü'nde vekalet em- ğü Telgraf İşleri Müdürü İhsan Cemil Bey'in vekalet Kanunuevvel 1933
rine almaya dair kararname emrine alınmasına karar verildi.
yayımlandı.
25
Aralık
“Muhtarlıklar kalkınca işler "İstanbul
Vilayeti'nde
Muhtarlık
Teşkilatı, C, 25
nasıl görülecek?”
senebaşından itibaren tarihe karışacaktır. İstanbul'da Kanunumevcut ikibine yakın muhtarın işini badema polis, evvel 1933
belediye ve sıhhiye memurlaı yapacaklardır. Bu hususta dahiliye Vekaleti'nce hazırlanıp Devlet Şura-
RG, 23
Kanunuevvel 1933
515
1933 Yılı
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
Kaynak
sı'nca tasdik edilen nizamname dün İstanbul Vilayeti'ne ve belediyeye tebliğ edilmiştir. Buna göre, belediye teşkilatı olan yerlerde lağvedilmiş bulunan mahalle muhtarlıklarına ve ihtiyar heyetlerine evvelce
muhtelif kanun ve nizamname ve talimatnamelerle
verilmiş olan vazife ve salahiyetler belediye birimlerine devredilmiştir. Nizamname yeni yılla birlikte
uygulanmaya başlanacaktır.”
25
Aralık
Balıkesir'de maden aramak
kimi hissesinin satılmasına
Bu kararname ile, Balıkesir'in Bahçedere Köyünde
Krom, simli kurşun, antimon, manganez ve kömür
madenleri aramak üzere aldıkları ruhsatnamede, Ahmet Efendinin malik olduğu % 33 hisseden 11 hissesinin Yahya, 10 hissesinin İbrahim Sururi ve dörder
hissesinin de Mehmet, Zülfikar ve İzzet Beylere satılmasına izin verilmesine karar verildi.
RG, 25
Kanunuevvel
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
41.87..19./
191-60
25
Aralık
Balıkesir'de maden aramak
kimi hissesinin satılmasına
Bu kararname ile, Balıkesir'in Bahçedere Köyünde
Krom, simli kurşun, antimon, manganez ve kömür
madenleri aramak üzere aldıkları ruhsatnamede, Hasan Ağa'nın malik olduğu % 33 hisseden 8 hissesinin
Mehmet, 6 hissesinin Destan ve Hıfzı, üçer hissesinin
de Besim, Ali ve Osman Beylere satılmasına izin verilmesine karar verildi.
RG, 25
Kanunuevvel
1933,
BCA:
30..18.1.2 /
41.87..18./
191-59
25
Aralık
Beykoz Kaymakamı İhsan
Bey'in vekalet emrine
yayımlandı.
Görülen lüzum üzerine Beykoz Kaymakamı İhsan RG, 25
KanunuBey Vekalet emrine alınmıştır.
evvel
1933,
BCA:
30..11.1.0 /
83.45..8
26
Aralık
İstanbul su tesisatında çalıştırılacak 3-4 yetkili Türk
mühendisin tetkik için Avrupa'ya gönderilmelerine
karar verildi.
26
Aralık
İstanbul su tesisatı işlerinde
görevli 3 yabancının bir yıl
daha çalıştırılmalarına karar verildi.
İçişleri Bakanlığı, İmtiyazı İstanbul Belediyesi'nce BCA:
satın alınmış olan Terkos Şirketi'nin müdürü olup 30..18.1.2 /
devriden sonra da bu vazifede çalıştırılmış olan Fran- 41.90..18
sız M. Kastelno ile Başmüfettiş M. Bünyon ve M.
Balest'den bir sene daha faydalanılmasına karar vermiştir.
27
Aralık
Menemen Olayı'nda Şehit
Edilen Kubilay'ın Annesine
Maaş Tahsisi Hakkında
Kanun yayımlandı.
ATCTK,
RG, 27
Kanunuevvel 1933
28
Aralık
Balkan devletleri arasındaki ilişkiler, meydana gelebilecek bir anlaşma ve Avrupa'da barışın sağlanması
için yapılan çalışmalar
hakkında Türk hükümetinin
görüşlerini ihtiva eden bir
makale Week-End gazetesinde yayınlandı.
BCA:
30.18.1.2 /
41.91.15. /
238-140
Makale, son zamanlarda Balkan Devletleri arasında
vuku bulan sık temaslar ve itilafların bu devletler
arasındaki sorunları hal etmediği ve bu çabaların daha büyük zıtlaşmalara yol açabileceği endişesiyle barışın sağlanması yolunda Türk Hükümeti tarafından
harcanan mesaiyi anlatmaktadır.
516
BCA:
30.10.0.0 /
226.525..1
7. / 40385
G.
A.
Olay/Mevzuat
Açıklamalar
28
Aralık
Meclis 1 Mart'a kadar tatil
edildi.
C, 29
Kanunuevvel 1933
29
Aralık
Türkiye ile İsviçre arasında
Kliring Anlaşması imzalandı.
TAR; 236
30
Aralık
11.4.1334 Tarihli Gümrük
Kanununun 6.6.1926 Tarih
ve 906 sayılı Kanunla Değiştirilen 36. Maddesini
Tadil Eden 2372 sayılı Kanun yayımlandı.
RG, 30
Kanunuevvel 1933
31
Aralık
Gayrimenkule Tecavüzün
Def'ine Dair Olan Kanunun
Tatbik Şekillerini Gösterir
15479 Sayılı Nizamname
yayımlandı.
RG, 31
Kanunuevvel 1933
31
Aralık
Tokat'daki antimon madeni Bu düzenleme ile, Tokat'ın Turhal nahiyesindeki an- BCA:
imtiyazının ihalesine karar timon madeni imtiyazının Ragıp Bey'e ihalesine ka- 30..18.1.2 /
41.93..5.
verildi.
rar verildi.
517
Kaynak
1933 Yılı
KAYNAKÇA
Alada, Adalet Bayramoğlu, “Türkiye’de ‘Belediye’nin 70 Yıllık Tarihine Kronolojik Bir
Yaklaşım: 1930-2000.” içinde Cevat Geray’a Armağan, SBF Yayını, Ankara.
Bayrak, Orhan, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü, Milenyum Yayınları, İstanbul,
2000.
Bayrak, Orhan, Türkiye’yi Kimler Yönetti? 1920-1992 Cumhuriyet’in 72 Yıllık Üstdüzey
Yönetim Kadroları, Yılmaz yayınları, İstanbul, 1992
Boğaziçi Üniversitesi Kronolojisi, http://www.boun.edu.tr
Boratav, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1982.
Boratav, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908-2002, İmge Yayınevi, Ankara, 2003
Coşar, Nevin, Türkiye’de Devletçilik, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1995.
Erüreten, Bahir Mahzar, Türkiye Cumhuriyeti Devrim Yasaları, Cumhuriyet Gazetesi
Eki, İstanbul, 1999.
Feyzioğlu, Turhan, “Atatürk Yolu” adlı Kitabın Giriş Yazısı ve Atatürk Kronolojisi, Ün
Matbaası, İstanbul 1981.
Gönlübol, Mehmet ve Cem Sar, “1919-1938 Yılları Arasında Türk Dış Politikası”, içinde ed. Gönlübol, Mehmet vd. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Siyasal
Kitapevi, Ankara, 1996. s: 3-134
Karpat, Kemal, Türk Demokrasi Tarihi: Sosyal, Ekonomik, Kültürel Temeller, Afa Yayınları, İstanbul, 1996.
Keskin, Nuray E, Cumhuriyet Döneminde Devletin Toprağa Dayalı Örgütlenme Tarzı ve
Yönetsel Kademelenme, Yayımlanmamış çalışma notu, Temmuz 2006.
Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, Türk
Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1988.
Korkut, Refik ve Yiğit Başsevim, Cumhuriyet Takvimi, Türkiye Fikir Ajansı, Ankara,
1964.
Kuruç, Bilsay, Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1987.
Neumark, Fritz, “Türk Üniversitelerine Alman Beyin Göçü: 1933-1945” içinde Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, s: 654.
Ökçün, A. Gündüz; Ökçün, Ahmet R., Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü.
SBF Yayınları, Ankara 1974.
Önder, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara
1975.
Özakman, Turgut, Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronojojisi 1881-1938, Bilgi
Yayınevi, Ankara, 1999.
Özşen, Tayfur, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt 1-2,
TAKAV, Ankara 1996.
Timur, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitabevi, Ankara, 2001.
Tutkun, Akbaş, (der) Türkiye’nin 77 Yılı. Gün Gün Cumhuriyet Tarihi 1923-2000, Tempo Doğan Yayınevi, İstanbul 2000.
Türkiye Cumhuriyeti 80. Yıl Kronolojisi, Anadolu Ajansı, Ankara 2005.
Uluatam, Özhan, Geçmişe Bakmak: Cumhuriyet Dönemi İktisadi, Mali, Siyasi Olaylar
Kronolojisi: 1920-2000, İmaj Yayıncılık, Ankara 2001.
Yavuz, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar, (20
Nisan 1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara 1976.
518
Gazete ve Dergiler
Cumhuriyet Gazetesi
Son Posta Gazetesi
Türk İdare Dergisi
TBMM Tutanak Dergisi (Zabıt Ceridesi)
Arşiv
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet, Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Başbakanlık
Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924-1949), Ankara 1999.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Cumhuriyet
Halk Partisi Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Diyanet İşleri
Başkanlığı Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu 1870-1951, Ankara
2001.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Müşterek Kararnameler Kataloğu.
T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi, Toprak İskan
Müdürlüğü Kataloğu.
519
1933 Yılı

açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939

Transkript

Benzer belgeler

Yazarlar Buluşuyor - Özgeçmişler

18. TOPLANTI 7 Mart 2009 Cumartesi saat 16.00 – 18.00 Acapulco

PDF ( 18 )

DROPOUT PATROL — Sunny Hill

Yeni Gemi NCL Escape İle Doğu Karayipler Rota

Özelge: PVC kaplı branda ithali ve satışında KDV oranı hk.

MİGROS TÜRK TİCARET ANONİM ŞİRKETİ`NİN

FAKÜLTE YÖNETİM KURULU KARARLARI TOPLANTI TARİHİ