Turunçgiller Durum Ve Tahmin 27 Ocak

Transkript

TARIMSAL EKONOMİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
TURUNÇGİLLER
DURUM VE TAHMİN : 2003/2004
CITRUS
Situation and Outlook: 2003/2004
Proje Ekibi
Pervin KARAHOCAGİL
Dr. Renan TUNALIOĞLU
Berrin TAŞKAYA
Hakan ANAÇ
Turunçgiller Durum - Tahmin
TEAE
Bu rapor Turunçgiller Tartışma Kurulu’nun 10 Haziran 2003 tarihli toplantısında görüşülmüştürek
kesinleştirilmiştir. Raporun basım, yayım ve satış hakları Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü’ne ait
olup bütün hakları saklıdır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir. Raporda yer alan görüşlerin
sorumluluğu yanlızca TEAE’ye ve Proje Ekibi’ne aittir.
TURUNÇGİLLER TARTIŞMA KURULU
•
•
•
•
•
•
Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü-Ankara
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü-Ankara
Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü- Ankara
Dış Ticaret Müsteşarlığı-Ankara
İhracatı Geliştirme Merkezi-Ankara
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma EnstitüsüErdemli - Mersin
•
Ege İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği-İzmir
•
•
•
•
•
•
•
Akdeniz İhracatçı Birlikleri-Mersin
Antalya İhracatçı Birlikleri-Antalya
Mersin Ticaret Borsası- Mersin
Meyve Suyu Endüstrisi Derneği-Ankara
Turunçgil Yetiştiricileri Derneği-Adana
Narenciye ve Seracılık Araştırma EnstitüsüAntalya
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi- Bahçe
Bitkileri Bölümü-Ankara
İletişim
Tel : (90) (312) 326 00 06
Fax : (90) (312) 322 85 31
web sitesi: www.aeri.org.tr
Pervin KARAHOCAGİL : [email protected]
Dr. Renan TUNALIOĞLU: [email protected]
Berrin TAŞKAYA: [email protected]
Hakan ANAÇ: [email protected]
YAYIN NO: 111
ISBN 975-407-145-4
ISSN 1304-5342
TD&T/111/Kasım - 2003
ii
TEAE
İÇİNDEKİLER :
ÖNSÖZ ..................................................................................................................................................... vii
Teşekkür .............................................................................................................................................. viii
TURUNÇGİLLER
DÜNYADA TURUNÇGİLLER ................................................................................................................. 1
PORTAKAL ................................................................................................................................................ 3
MANDARİN ............................................................................................................................................... 4
LİMON........................................................................................................................................................ 5
ALTINTOP.................................................................................................................................................. 6
ÖZET .......................................................................................................................................................... 7
ABSTRACT ................................................................................................................................................ 9
DÜNYADA PORTAKAL........................................................................................................................ 11
Dünyada Durum 2001/2002................................................................................................................. 12
Üretim Arttı, İthalat Azaldı ........................................................................................................... 12
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlemeye Ayrılan Miktar Arttı ........................................................... 12
Dünyada Tahmin 2002/2003................................................................................................................ 12
Üretimde Düşüş, İthalatta Artış..................................................................................................... 12
İhracatta Artış, Taze İç Tüketim Ve İşlenmeye Ayrılan Kısımda Azalış......................................... 12
Dünyada Öngörü 2003/2004................................................................................................................ 12
DÜNYADA MANDARİN......................................................................................................................... 13
Dünyada Durum 2001/2002................................................................................................................. 14
Üretim Arttı, İthalat Azaldı ........................................................................................................... 14
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlenmeye Ayrılan Kısım Arttı .......................................................... 14
Dünyada Tahmin 2002/2003................................................................................................................ 14
Üretim Azalış, İthalatta Artış ........................................................................................................ 14
İhracat ve İşlenmeye Ayrılan Kısımda Artış, Taze İç Tüketimde Azalış......................................... 14
Dünyada Öngörü 2003/2004................................................................................................................ 14
DÜNYADA LİMON................................................................................................................................. 15
Dünyada Durum 2001/2002................................................................................................................. 16
Üretim Ve İthalat Düştü................................................................................................................ 16
İhracat Ve İşlenmeye Ayrılan Kısım Azaldı, Taze İç Tüketim Arttı .............................................. 16
Dünyada Tahmin 2002/2003................................................................................................................ 16
Üretimde Azalma, İthalatta Artış................................................................................................... 16
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlemeye Ayrılan Kısımda Azalma .................................................... 16
Dünyada Öngörü 2003/2004................................................................................................................ 16
Üretimde Artış Öngörülüyor ......................................................................................................... 16
DÜNYADA ALTINTOP .......................................................................................................................... 17
Dünyada Durum : 2001/2002............................................................................................................... 18
Üretim Azaldı, İthalat Arttı ........................................................................................................... 18
İhracat Arttı, Taze İç Tüketim Ve İşlenmeye Ayrılan Miktar Azaldı .............................................. 18
Dünyada Tahmin: 2002/2003............................................................................................................... 18
Üretimde Azalma, İthalatta Artış................................................................................................... 18
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlenmeye Ayrılan Miktarda Azalma ................................................. 18
Dünyada Öngörü: 2003/2004 .............................................................................................. 18
TÜRKİYE’DE TURUNÇGİLLER.......................................................................................................... 24
TÜRKİYE’DE PORTAKAL ................................................................................................................... 28
Türkiye’de Durum : 2001/20002......................................................................................................... 29
Üretim Arttı.................................................................................................................................. 29
İhracat Ve Taze İç Tüketim Arttı, İşlenmeye Ayrılan Kısım Azaldı ............................................... 29
Türkiye’de Tahmin: 2002/2003........................................................................................................... 29
Üretim’de Değişme Beklenmiyor................................................................................................. 29
İhracat Ve İşlenmeye Ayrılan Kısımda Artış, Taze İç Tüketimde Azalma ...................................... 29
Türkiye’de Öngörü: 2003/2004........................................................................................................... 29
İhracat Ve Taze İç Tüketimde Artış, İşlenmeye Ayrılan Miktarda Azalma ..................................... 29
TD&T/111/Kasım - 2003
iii
TEAE
TÜRKİYE’DE MANDARİN ................................................................................................................... 30
Türkiye’de Durum : 2001/20002......................................................................................................... 31
Üretim Arttı ................................................................................................................................. 31
İhracat Arttı, Taze İç Tüketim Azaldı............................................................................................ 31
Türkiye’de Tahmin: 2002/2003 .......................................................................................................... 31
Üretimde Azalma ......................................................................................................................... 31
İhracatta Artma, Taze İç Tüketimde Azalma ................................................................................. 31
Üretimde Değişme Öngörülmüyor ................................................................................................ 31
İhracatta Azalma, İç Tüketimde Artış............................................................................................ 31
TÜRKİYE’DE LİMON............................................................................................................................ 32
Türkiye’de Durum : 2001/2002 .......................................................................................................... 33
Üretim Arttı ................................................................................................................................. 33
Üretimde Azalma Bekleniyor ....................................................................................................... 33
İhracatta Azalma, Taze İç Tüketimde Artış ................................................................................... 33
TÜRKİYE’DE ALTINTOP..................................................................................................................... 34
Türkiye’de Durum : 2001/20002......................................................................................................... 35
Üretimde Arttı.............................................................................................................................. 35
Üretimde Artış.............................................................................................................................. 35
Üretimde Artışın Devam Edeceği Öngörülüyor ............................................................................. 35
İhracatın Değişmeyeceği, Taze İç Tüketimin Artacağı Öngörülüyor. ............................................. 35
EK TABLOLAR:
Ek Tablo 1- Dünya Portakal Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 Ton) 1997/1998 - 2002/2003...................... 37
Ek Tablo 2- Dünya Portakal Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1977....................... 38
Ek Tablo 3- Dünya Mandarin Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003..................... 39
Ek Tablo 4- Dünya Mandarin Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/19977................... 40
Ek Tablo 5- Dünya Limon Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003 ......................... 41
Ek Tablo 6- Dünya Limon Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1997 ......................... 42
Ek Tablo 7- Dünya Altıntop Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/98 - 2002/2003........................... 43
Ek Tablo 8- Dünya Altıntop Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1997....................... 44
Ek Tablo 9- Dünya Diğer Turunçgiller Üretim, Arz Ve Dağılımı (000 ton) 1997/1998-2002/2003................ 45
Ek Tablo 10- Dünya Diğer Taze Turunçgiller Üretim, Arz Ve Dağılımı (000 ton) ........................................ 46
Ek Tablo 11- Dünya Portakal Suyu Arz, Kullanım Ve Ticareti (1000 ton) 1997/98 - 2002/2003 ................... 47
Ek Tablo 12- Dünya Portakal Suyu Arz, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/93-1996/1997....................... 48
Ek Tablo 13- Dünya Diğer Turunçgil Suları Arz, Kullanım Ve Ticareti (000 ton)......................................... 49
Ek Tablo 14- Türkiye’nin Ülkelere Göre Portakal İhracatı (ton) 1992/2002.................................................. 50
Ek Tablo 15- Türkiye’nin Ülkelere Göre Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002................................................ 51
Ek Tablo 16- Türkiye’nin Ülkelere Göre Limon İhracatı (ton) 1992/2002 .................................................... 52
Ek Tablo 17- Türkiye'nin Ülkelere Göre Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002 .................................................. 53
Ek Tablo 18- Türkiye’nin AB Ülkelerine Portakal İhracatı (ton) 1992/2002 ................................................. 54
Ek Tablo 19- Türkiye’nin AB Ülkelerine Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002 ............................................... 54
Ek Tablo 20- Türkiye’nin AB Ülkelerine Limon İhracatı (ton) 1992/2002.................................................... 55
Ek Tablo 21- Türkiye'nin AB Ülkelerine Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002.................................................. 55
Ek Tablo 22- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Portakal İhracatı (ton) 1992/2002.................................... 56
Ek Tablo 23- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002.................................. 57
Ek Tablo 24- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Limon İhracatı (ton) 1992/2002....................................... 58
Ek Tablo 25- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002.................................... 59
Ek Tablo 26- Türkiye'nin Ülkelere Göre İşlenmiş Diğer Turunçgil İhracatı (ton) 1992/2002......................... 60
TD&T/111/Kasım - 2003
iv
TEAE
Ek Tablo 27- Türkiye'nin Ülkelere Göre Portakal İthalatı (ton) 1992 - 2002 ................................................. 61
Ek Tablo 28- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Portakal İthalatı (ton) 1992/2002 ..................................... 61
Ek Tablo 29- Türkiye'nin Ülkelere Göre Mandarin İthalatı (ton) 1993 - 2002 ............................................... 62
Ek Tablo 30- Türkiye'nin Ülkelere Göre Limon İthalatı (ton) 1992 - 2002.................................................... 62
Ek Tablo 31- Türkiye’nin Ülkelere Göre Altıntop İthalatı (ton) 1992/2002................................................... 63
Ek Tablo 32- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Altıntop İthalatı (ton) 1993/2002 ..................................... 63
Ek Tablo 33- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Meyve Suları Naturel İmalatı 1989/1997................................... 64
Ek Tablo 34- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Meyve Suları İçmeye Hazır İmalatı 1989/2001.......................... 64
Ek Tablo 35- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Marmelat ve Reçel İmalatı 1989-2001...................................... 65
Ek Tablo 36- Türkiye'de Çiftçi Eline Geçen Tartılı Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) 1989/1998............................ 65
Ek Tablo 37- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Yafa Portakal Fiyatları (TL).................................... 66
Ek Tablo 38- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Sıkmalık Portakal Fiyatları (TL) ............................ 67
Ek Tablo 39- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Diğer Mandarin Fiyatları (TL) ................................ 68
Ek Tablo 40- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Çekirdeksiz Mandarin Fiyatları (TL)....................... 69
Ek Tablo 41- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Limon Fiyatları (TL) .............................................. 70
Ek Tablo 42- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Altıntop Fiyatları (TL)............................................ 71
Ek Tablo 43- İllere Göre Perakende Turunçgil Fiyatları (2001) .................................................................... 72
Ek Tablo 44- İllere Göre Perakende Turunçgil Fiyatları (2002) .................................................................... 73
Ek Tablo 45- Türkiye’de Bölgelere Göre Turunçgil Ortalama Tüketici Fiyatları (2001)................................ 74
ŞEKİLLER:
Şekil 1- Dünya, AB Ve Türkiye’de Önemli Turunçgil Çeşitlerinin Üretimi.............................................. 1
Şekil 2- Ülkeler İtibariyle Dünya Turunçgil Üretimi................................................................................... 1
Şekil 3- Avrupa Birliği Ve Türkiye’de Turunçgil Üretimi........................................................................... 2
Şekil 4- Dünya Portakal Üretiminde Önemli Ülkeler .................................................................................. 3
Şekil 5- Dünya Portakal İhracatında Önemli Ülkeler .................................................................................. 3
Şekil 6- Dünyada Ülkelere Göre Portakal Verimi ....................................................................................... 3
Şekil 7- Dünya Mandarin Üretiminde Önemli Ülkeler................................................................................ 4
Şekil 8- Dünya Mandarin İhracatında Önemli Ülkeler ................................................................................ 4
Şekil 9- Dünyada Ülkelere Göre Mandarin Verimi..................................................................................... 4
Şekil 10- Dünya Limon Üretiminde Önemli Ülkeler................................................................................... 5
Şekil 11- Dünya Limon İhracatında Önemli Ülkeler................................................................................... 5
Şekil 12- Dünyada Ülkelere Göre Limon Verimi........................................................................................ 5
Şekil 13- Dünya Altıntop Üretiminde Önemli Ülkeler ................................................................................. 6
Şekil 14- Dünya Altıntop İhracatında Önemli Ülkeler .................................................................................. 6
Şekil 15- Dünyada Ülkelere Göre Altıntop Verimi ..................................................................................... 6
Şekil 16- Dünya Portakal Arzı ................................................................................................................... 11
Şekil 17- Dünya Portakal Kullanımı .......................................................................................................... 11
Şekil 18- Dünya Mandarin Arzı ................................................................................................................. 13
Şekil 19- Dünya Mandarin Kullanımı ........................................................................................................ 13
Şekil 20- Dünya Limon Arzı...................................................................................................................... 15
Şekil 21- Dünya Limon Kullanımı ............................................................................................................. 15
Şekil 22- Dünya Altıntop Arzı ................................................................................................................... 17
Şekil 23- Dünya Altıntop Kullanımı .......................................................................................................... 17
Şekil 24- Türkiye’de Turunçgillerde Pazarlama Kanalları ......................................................................... 26
Şekil 25- Türkiye’de Portakal Arzı ............................................................................................................ 28
Şekil 26- Türkiye’de Portakal Kullanımı.................................................................................................... 28
Şekil 27- Türkiye’de Sıkmalık Portakal Üretici Fiyatları .......................................................................... 29
Şekil 28- Türkiye’de Yafa Portakal Üretici Fiyatları................................................................................. 29
Şekil 29- Türkiye’de Mandarin Arzı .......................................................................................................... 30
Şekil 30- Türkiye’de Mandarin Kullanımı.................................................................................................. 30
Şekil 31- Türkiye’de Diğer Mandarinler Üretici Fiyatları ......................................................................... 31
Şekil 32- Türkiye’de Çekirdeksiz Mandarin Üretici Fiyatları.................................................................... 31
Şekil 33- Türkiye’de Limon Arzı............................................................................................................... 32
Şekil 34- Türkiye’de Limon Kullanımı ...................................................................................................... 32
Şekil 35- Türkiye’de Limon Üretici Fiyatları ............................................................................................. 33
Şekil 36- Türkiye’de Altıntop Arzı ............................................................................................................ 34
Şekil 37- Türkiye’de Altıntop Kullanımı.................................................................................................... 34
Şekil 38- Türkiye’de Altıntop Üretici Fiyatları.......................................................................................... 35
TD&T/111/Kasım - 2003
v
TEAE
TABLOLAR:
Tablo 1- Dünya Portakal Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003) ........................................................ 11
Tablo 2- Dünya Mandarin Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)...................................................... 13
Tablo 3- Dünya Limon Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)........................................................... 15
Tablo 4- Dünya Altıntop Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003) ........................................................ 17
Tablo 5- Türkiye’de Turunçgil Dikim Alanı, Ağaç Sayısı, Üretim Ve Tüketimi .......................................... 24
Tablo 6- Türkiye’de Turunçgil Meyveleri Hasat Ve İhracat Takvimi............................................................ 25
Tablo 7- Türkiye’de Portakal Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2003/2004) ................................................. 28
Tablo 8- Türkiye’de Mandarin Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003) ............................................... 30
Tablo 9- Türkiye’de Limon Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2003/2004).................................................... 32
Tablo 10- Türkiye’de Altıntop Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003) ............................................... 34
BİLGİ NOTLARI:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Önemli Turunçgil Üreticisi Ülkelerde Kurumsal Yapı ve Dış Satım Organizasyonu............................19
AB’de Turunçgil Dış Satımında Uygulanan Politikalar.......................................................................20
Eurepgap Protokolü ...........................................................................................................................21
HACCP- Tehlike Analizi Ve Kritik Kontrol Noktaları Sistemi ...........................................................22
Avrupa Birliği Ve Türkiye’de HACCP...............................................................................................23
Türkiye’de Turunçgil Tüketimi ..........................................................................................................27
Türkiye’deTurunçgillerde Kurumsal Yapı Ve Dış Satım Organizasyonu.............................................20
TD&T/111/Kasım - 2003
vi
TEAE
ÖNSÖZ
Türkiye ekolojik yapısının uygunluğu nedeniyle önemli bir tarımsal üretim potansiyeline sahiptir.
Türkiye’de 27,7 milyon hektar toplam tarım alanının %1,2’sinde sebzecilik, % 6,3’ünde meyvecilikzeytincilik bağcılık yapılmakta ve bu alandan yaklaşık olarak 40 milyon ton yaş meyve-sebze
üretilmektedir. Dünya yaş meyve ve sebze üretiminin yaklaşık %3,9’u ülkemiz tarafından
gerçekleştirilmekte olup, turunçgil ürünleri en çok üretilen meyve türlerinin başında gelmektedir. Nitekim
2001 yılı verilerine göre 11 milyon ton olan yaş meyve üretiminin 2,5 milyon tonu turunçgil üretiminden
sağlanmış ve toplam yaş meyve ve sebze ihracatının %46’sı turunçgil ihracatından karşılanmıştır.
Türkiye, dünya turunçgil ihracatından miktar olarak % 3,5 pay almaktadır.
Yaş meyve-sebzelerin çabuk bozulabilir hassas ürünler olması, tüketiminde ve ihracatında bazı sorunlara
neden olmaktadır. Ekolojinin bize sunduğu imkanları değerlendirmek konusunda duyarlı olmak
gerekmektedir. Bu nedenle Türk meyvecilik sektörü, istatistik verilerden başlayan yapısal ve ekonomik
konuları içeren çok yönlü ve kararlı politikalar üretmek görevini üstlenmelidir.
Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü (TEAE) bir yandan tarımsal ürünlerde diğer bütün çalışmalara
temel teşkil edecek bilgi ve veri tabanı oluşturulmasını sağlamak, bir yandan da sektördeki gelişmeleri
yakından izleyecek ilgili kişi, kurum ve kuruluşları bu gelişmelerden zamanında ve doğruya yakın olarak
haberdar edip bilgilendirmeyi sağlamak amacıyla ürün bazında Durum-Tahmin Raporları hazırlamaktadır.
Bu raporlarda, bitkisel üretim gruplarında hasat periyodu (varsa buna paralel işleme periyodu) göz önüne
alınarak bir önceki yıla ait üretim, kullanım (tüketim), ihracat, ithalat, fiyatlar ve yıl sonu stoklarında
ortaya çıkan gerçekleşmeler “Durum”, içinde bulunulan yıla ait gerçekleşen fakat tam netleşmeyen
gelişmeler “Tahmin”, bir sonraki yıla ait muhtemel gelişmeler ise “Öngörü” adı altında sistematik olarak
incelenmektedir. Bu incelemeler dünyadaki gelişmeler de dikkate alınarak yapıldığından, ürün grubu ile
ilgili olarak dünya ülkelerindeki durum da gündeme getirilmektedir.
2003/2004 döneminde yayınlanan ve turunçgil ürün gruplarını içeren “Turunçgiller Durum ve Tahmin
Raporu” turunçgil üreticileri, birlikler, sanayiciler, tüccarlar, üniversiteler, ilgili kurum ve kuruluşlar ve
konuyla ilgilenen tüm kesimlerin bilgileri dahilinde, ortak ve güvenilir bir bilgi kaynağı olma özelliğine
sahip olarak hazırlanmaya çalışılmıştır. Bu raporun sektöre temel politikalar oluşturma aşamasında
önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.
Bu çalışmadaki gayret ve emekleri nedeniyle, Proje Ekibine, Tartışma Kurulu’nda yer alan temsilcilere ve
katkı sağlayan sektörün tüm değerli uzmanlarına teşekkür ederken, çalışmanın dünya ve ülkemizdeki
durum ve gelişmeler hakkında sistematik ve güvenilir bilgi kaynağı olma niteliği sağlayacağını ve
böylelikle sektörle ilgili kararlar verirken kullanılabilecek bir kaynak olacağını umuyorum.
Yakup Erdal ERTÜRK
Enstitü Müdürü
TD&T/111/Kasım - 2003
vii
TEAE
Teşekkür
Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü tarafından bu yıl ilk kez yayınlanan Turunçgiller Durum Tahmin
Raporu’nun hazırlanması sırasında Proje Ekibinden katkılarını esirgemeyen, Tartışma Kurulu’nda yer alan
Sayın Bekir DEMİRTAŞ’a, Sayın Fatma AKKAYA’ya, Sayın Hüseyin Ali TAŞDEMİR’e, Sayın Uğur
PAKSOY’a, Sayın Yaşar ÜNAL’a, Sayın İsmail SARI’ya, Sayın Hikmet GÜREŞ’e, Sayın Kemal
KAÇMAZ’a, Sayın Menşure ÇELİK’e, Sayın İlkay GÜLDÜREN’e, Sayın Dilek KOÇ’a, Sayın Feridun
ÖZTÜRK’e, ve diğer tüm temsilcilere, ayrıca bu raporun hazırlanmasında katkılarını esirgemeyen Sayın
Nimet DAĞLI’ya, Sayın Maria LOUISA KAYA’ya, Sayın Sadrettin KARAHOCAGİL’e ve çalışmalarından
yararlandığımız Sayın Seval MUTLU’ya teşekkür eder, çalışmanın sektöre faydalı olmasını diler,
saygılarımızı sunarız.
Pervin KARAHOCAGİL
Dr. Renan TUNALIOĞLU
BerrinTAŞKAYA
Hakan ANAÇ
TD&T/111/Kasım - 2003
viii
TURUNÇGİLLER
Portakal
Mandarin
Limon
Altıntop
Turunçgiller Durum-Tahmin
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
TEAE
TEAE
DÜNYADA TURUNÇGİLLER
Turunçgiller, Citrus cinsi içerisinde yer alan; portakal, mandarin, limon, altıntop vb ekonomik türleri içeren, taze
tüketildiği gibi işlenerek de çeşitli sanayi dallarına (meyve suyu, reçel vb.) hammadde katkısı olan bir meyve
grubudur. Turunçgil tür ve çeşitlerinin anavatanı Hindistan, Malaya, Güney Doğu Çin, Filipinler, Burma,
Tayland, Endonezya gibi Asya’nın subtropik bölgelerinde yer alan ülkelerdir.
Turunçgil yetiştiriciliği gerek dünyada, gerekse Türkiye’de son 20 yıldan bu yana hızlı bir gelişme sürecinde
bulunmaktadır. Turunçgil tarımı dünyada ekolojik şartların uygunluğu ölçüsünde geniş bir alana yayılmıştır. 367
milyon ton olan dünya yaş meyve-sebze üretiminin yaklaşık % 25’ini turunçgiller oluşturmaktadır. Dünyada 133
ülkede yaklaşık 7.174.201 hektarlık alanda yaklaşık 100 milyon ton üretimle en çok üretilen meyve grubudur.
Dünya turunçgil üretiminin %64,66’sı portakal, %18,94’ü mandarin, %11,36’sı limon ve %5,02’si altıntop ve
%0,02’si diğer turunçgillerdir (Şekil 1).
Şekil 1- Dünya, AB Ve Türkiye’de Önemli Turunçgil Çeşitlerinin Üretimi (Ton) (2002)
Figure 1- Important Citrus Production in the World, EU and Turkey (Tons) (2002)
70.000.000
60.000.000
50.000.000
40.000.000
30.000.000
20.000.000
10.000.000
0
Portakal
Mandarin
AB
Limon
Türkiye
Altıntop
Dünya
Kaynak: FAO Source: FAO
Dünya turunçgil üretiminin yaklaşık %63’ü Kuzey Yarımküre’de gerçekleştirilmektedir. Kuzey Yarımküre’de en
büyük turunçgil üreticisi ülke ABD’dir. ABD tek başına dünya toplam turunçgil üretiminin %14’ünü
karşılamaktadır. Bununla birlikte Kuzey Yarımküre’de yer alan diğer önemli üretici ülkeler Japonya, Meksika,
Çin, Küba ve Akdeniz Ülkeleri olarak nitelendirilen İspanya, İtalya, Yunanistan, İsrail, Fas, Mısır ve
Türkiye’dir. Güney Yarımküre’de en önemli turunçgil üreticisi ülkeler ise Brezilya, Arjantin ve Güney
Afrika’dır (Şekil 2). Kuzey ve Güney Yarımküre’de turunçgil meyveleri üretim dönemlerinin birbirini takip
ediyor olması, dünyada yıl boyunca turunçgil arzını mümkün kılmaktadır. Turunçgil ürünlerinde genelde taze
tüketim söz konusudur. Taze tüketimin yanında turunçgil meyveleri meyve suyu ve pasta sanayinde de
değerlendirilir. Saklama koşullarına dayanıklı olmadıkları için stok söz konusu olmamaktadır.
Üretici ülke sayısı oldukça fazla olmasına karşın, yaklaşık 100 milyon ton olan dünya turunçgil üretiminin
%44’ünü ABD, Brezilya ve Çin karşılamaktadır. Son yıllarda diğer tarımsal üretim dallarında olduğu gibi
turunçgil üretiminde de Çin’in gösterdiği gelişim dikkat çekicidir. Diğer yandan turunçgil üretiminde Nijerya,
Pakistan ve İran’da da olumlu gelişmeler olduğu görülmektedir.
Şekil 2- Ülkeler İtibariyle Dünya Turunçgil Üretimi (1999/2002)
Figure 2- World Citrus Production by Countries (1999/2002)
Brezilya
20%
Diğer
38%
ABD
14%
Türkiye
2% Hindistan İspanya
5%
5%
Meksika
6%
Çin
10%
Kaynak:FAO Source:FAO
Akdeniz havzası ülkeleri dünya ülkeleri içerisinde turunçgil üretimi açısından ayrıcalıklı bir konuma sahiptir.
Turunçgillerin kolay bozulabilir meyve grubunda olması, yüksek navlun ücretleri ve uluslararası pazarlarda katı
rekabet koşulları hüküm sürmesi nedeniyle bu meyvelerin dış ticaretinin, üretim sezonuna bağlı olarak en yakın
1
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
TEAE
pazarlara yönelmesine neden olmaktadır. Önemli tüketim merkezlerine yakın olmaları nedeniyle Akdeniz
ülkeleri ihracatta başarılıdırlar ve turunçgil ticareti bu bölgelerde oldukça hareketlidir. Sadece İspanya dünya
turunçgil ihracatının %31,5’ini karşılamaktadır. Akdeniz ülkeleri içerisinde yer alan önemli turunçgil üreticisi
ülkeler aynı zamanda AB’nin imtiyazlarından da yararlanmaktadırlar (Şekil 3).
Şekil 3- Avrupa Birliği Ve Türkiye’de Turunçgil Üretimi (2002)
Figure 3- Citrus Production in Turkey and EU (2002)
Türkiye
17%
İspanya
46%
Portekiz
2%
Yunanistan
10%
İtalya
25%
AB ülkelerinde reeksport (ithalat yoluyla ihracat) ticaret de söz konusu olduğu için, iyi bir turunçgil ithalatçısı
ülke aynı zamanda iyi bir ihracatçı da olabilmektedir (Hollanda örneği).
Akdeniz havzasında bulunan ülkelerin katılımı ile CLAM (Akdeniz Havzası Ülkeleri Narenciye İşbirliği
Komitesi) kurulmuştur. Bu komitede asil üyeler; Türkiye, İspanya, Fas, İtalya, Tunus, İsrail, Fransa, Yunanistan,
Korsika ve Kıbrıs Rum Kesimi’dir. Merkezi Fransa olan CLAM, turunçgil sezonu boyunca üye ülkelerin
katılımı ile her ay olağan toplantıları, sezon başında ise genel kurul toplantısı yapılmaktadır. Bu komite geçmiş
kampanya dönemlerinde ülke ve ürün bazında gerçekleşen üretim, tüketim, ihracat, ithalat verileri ile söz konusu
kampanya döneminde aynı konulardaki beklentileri ve sorunları tartışmakta ve üye ülkelerin temsilcilerinden
ülkeleri hakkında detaylı bilgiler içeren raporlar istemektedir. Bu komitenin amaçları; Akdeniz havzasında konu
ile ilgili kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, pazarda haksız rekabeti önlemek amacıyla araştırma
yapmak ve önerilerde bulunmak, araştırmaları teşvik etmek, desteklemek, koordine etmek ve turunçgil
tüketimini arttırıcı çalışmalar yapmaktır. Bunun dışında CLAM toplantılarında genellikle Avrupa Birliği
Komisyonu, Güney Yarımküre ülkeleri temsilcileri, CIMO (Avrupa Taze Ürün Birliği), EUCOFEL (Avrupa
Meyve - Sebze İthalat, İhracat, Toptan Ticareti), ICS (Uluslararası Turunçgil Topluluğu), FAO (Birleşmiş
Milletler Gıda Ve Tarım Örgütü) kuruluşlarının yetkilileri de yer alır. Bunların dışında Akdeniz ülkelerinde
karşılaşılan acil ve önemli sorunların belirlenmesinde ve çözümünde işbirliği sağlamak için Akdeniz Ülkeleri
Turunçgiller Ağı (MECİNET) kurulmuştur. Tüm dünyada turunçgil tüketicileri kolay soyulabilen, aroması
yüksek ve çekirdeksiz çeşitleri tercih etmektedirler. İhracata konu olan turunçgil meyvelerinde genellikle bu
özellikler aranmaktadır. Turunçgil yetiştiricisi olan ülkelerin pek çoğunda bu konuda çeşit çalışmaları
yapılmaktadır.
2003 yılı Ocak ayında CLAM tarafından yapılan olağan toplantıda üye ülkelerin aylık değerlendirmeleri yanında
AB’ne 10 yeni ülkenin katılımı ile AB nüfusunun 75 milyon artarak 2004 yılında 450 milyona ulaşacağı
varsayımı ile turunçgil tüketiminden yola çıkılarak bazı hesaplamalar yapılmıştır. Kişi başına gayri safi milli
hasıla ile turunçgil tüketimi arasında bağlantı olduğu ve yeni üye ülkelerin yılda %4,5 büyüme oranı sağlaması
halinde 16 yıl içerisinde turunçgil ithalatında miktar olarak ülkeler bazında artış olacağı varsayılmaktadır.
Polonya başta olmak üzere Macaristan, Baltık ülkeleri, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya’ya olan ihracatın aratacağı
düşünülmektedir. AB’ne yeni ülkelerin katılımı ile kişi başına ortalama 22 kg olan turunçgil tüketiminin 33 kg’a
ulaşacağı, türler bazında ise en fazla talebin portakalda olacağı, Türkiye’yi yakından ilgilendiren limon ve
altıntop talebinde ise artışların sınırlı kalacağı tahmin edilmektedir.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
2
TEAE
PORTAKAL
Uluslararası verilere göre portakal, turunçgil ürünleri içerisinde en fazla üretilen çeşittir. 2002 yılı verilerine göre
dünya portakal üretimi yaklaşık 50 milyon ton olup, en önemli üretici ülkeler Brezilya, ABD, Meksika,
Hindistan, Çin ve İspanya’dır (Şekil 4). Türkiye büyük üretici ülkeler sıralamasında 15. sırada yer almasına
karşın birim alan başına düşen üretim verimliliğinde 2002 yılı verilerine göre İspanya ve ABD’den sonra üçüncü
sıradadır. Bu ayrıcalık Türkiye’ye bir rekabet şansı tanımakta ve Türkiye bu başarısını ihracatta 10. sırada
olmakla göstermektedir (Şekil 6).
Şekil 4- Dünya Portakal Üretiminde Önemli Ülkeler (2002)
Figure 4- Important Orange Producer Countries in the World (2002)
Diğer
32%
İspanya
4% Hindistan
5%
Aslında
tüm
turunçgil
türlerinin
ihracatında
olduğu
gibi
portakal
ihracatında da üretmeden ithal ederek
ihracat yapan ülkelerin (Hollanda,
Almanya, Avusturya, Belçika vb.) varlığı
söz konusudur. Bu ülkeler ithal ettikleri
portakalı işleyip, markalayıp tekrar ihraç
etmektedirler. Portakal üretiminde ve
ihracatında verilen rakamların taze
tüketime uygun portakal olduğu ve
portakal
suyunun
dahil
olmadığı
unutulmamalıdır.
Brezilya
29%
Çin
6%
ABD
18%
Meksika
6%
Kaynak:FAO Source: FAO
İşte bu nedenle portakal üretiminde söz sahibi Brezilya gibi bir ülkenin portakal ihracatındaki payı düşük
olmaktadır. Brezilya ve bazı diğer üretici ülkeler portakalı doğrudan ihraç etmek yerine işleyerek portakal suyu
veya konsantre olarak ihraç etmeyi tercih etmektedirler (Şekil 5). Dünya portakal sezonu Ekim sonu Kasım ayı
başlarında Naveline ve Newhall çeşitleri ile başlayarak, Washington Navel ve Navel Fayos ile
devam
etmektedir.
Şekil 5- Dünya Portakal İhracatında Önemli Ülkeler (2001)
Figure 5- Important Orange Exporter Countries in the World (2001)
Italya
4%
Avustralya
4%
Hollanda
5%
Brezilya
Türkiye 4%
4%
Arjantin
3%
İspanya
34%
Mısır
7% Fas
7% Yunanistan
12%
Ocak ayının ortalarında piyasaya
çıkan Navellate’yi geççi bir çeşit olan
Lane Late ve daha sonra da Valencia
Late
izlemektedir.
Piyasada
devamlılığı sağlayabilme açısından
geççi çeşitlerin önemi büyüktür.
Özellikle son yıllarda İspanya Lane
Late üretimini artırma yoluna
gitmektedir.
ABD
16%
Şekil 6- Dünyada Ülkelere Göre Portakal Verimi (Ton/ha) (2002)
Figure 6- Orange Yield by Countries in the World (Tons/ha) (2002)
Meksika
12
Çin
12
Dünya Ort.
İspanya
Hindistan
Brezilya
Güney afrika
Suriye
Yunanistan
Türkiye
ABD
İsrail
18
20
22
23
24
28
30
31
35
37
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
3
TEAE
MANDARİN
Dünyada portakal üretiminden sonra en önemli turunçgil çeşidi olan mandarinin yıllık üretimi yaklaşık 14
milyon tondur. Mandarin üretiminde Uzak Doğu Ülkeleri’nin varlığı dikkat çekmekte; Çin, İspanya, Japonya,
Brezilya, İran, Kore ve Tayland önemli üretici ülkeler sıralamasında yer almaktadır (Şekil 7).
Diğer bir konu da 2002 yılı verilerine göre dünyada birim alandan elde edilen mandarin veriminin (11 ton/ha),
portakal veriminden (18 ton/ha) düşük olmasıdır. Dünya mandarin üretiminde 7. sırada yer alan Türkiye, dünya
mandarin veriminde 6. sıradadır (Şekil 8 - 9).
Şekil 7- Dünya Mandarin Üretiminde Önemli Ülkeler (2002)
Figure 7- Important Tangerine Producer Countries in the World (2002)
Diğer
29%
Çin
39%
Türkiye
2%
İspanya
10%
Kore Japonya
4%
7%
İran
4%
Brezilya
5%
Şekil 8- Dünya Mandarin İhracatında Önemli Ülkeler (2001)
Figure 8- Important Tangerine Exporter Countries in the World (2001)
Çin
9%
Pakistan
6%
Fas
10%
İspanya
62%
Türkiye
13%
Şekil 9- Dünyada Ülkelere Göre Mandarin Verimi (Ton/ha) (2002)
Figure 9- Tangerine Yield by Countries in the World (Tons/ha) (2002)
Dünya O rt.
Türki ye
Kı brıs
Japonya
Güne y Afrika
Kore
ABD
11
16
22
24
25
29
34
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
4
TEAE
LİMON
Limon, turunçgil ürünleri içerisinde önem sırasına göre 3. sırada bulunmaktadır. Çok asitli bir turunçgil
meyvesidir ve genellikle sade olarak değil gıdalara tad vermesi için kullanılır. Limon benzeri yine bol asitli bir
turunçgil meyvesi olan lime ise daha ziyade sıcak iklim kuşağındaki ülkelerde üretilir.
Son verilere göre dünya limon üretimi 4.615 bin tondur. 2002 yılı verilerine göre önemli üretici ülkeler;
Meksika, Hindistan, Arjantin, İran, İspanya ve ABD’dir. Türkiye üretimde ancak 7. sırada yer almasına karşın,
birim alana düşen verim sıralamasında 3. sıradadır (Şekil 10-12). Nitekim bu verimlilik sıralamasındaki özel
durumu Türkiye’yi ihracat sıralamasında İspanya ve Arjantin gibi büyük üretici ülkelerden sonra üçüncü sıraya
yerleştirmektedir. (Şekil 11).
Şekil 10- Dünya Limon Üretiminde Önemli Ülkeler (2002)
Figure 10- Important Lemon Producer Countries in the World (2002)
ABD
7%
İspanya
8%
Türkiye
4%
Diğer
34%
İran
9%
Arjantin
11%
Meksika
15%
Hindistan
12%
Şekil 11- Dünya Limon İhracatında Önemli Ülkeler (2001)
Figure 11- Important Lemon Exporter Countries in the World (2001)
Hollanda
6%
ABD
11%
İspanya
43%
Türkiye
18%
Arjantin
22%
Şekil 12- Dünyada Ülkelere Göre Limon Verimi (Ton/ha) (2002)
Figure 12- Lemon Yield by Countries in the World (Tons/ha) (2002)
Hindistan
Meksika
Dünya Ort.
İran
12
14
15
19
İspanya
22
Türkiye
22
ABD
Arjantin
28
29
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
5
TEAE
ALTINTOP
Altıntop, turunçgil ürünleri içerisinde 4. sırada yer almaktadır. Son verilere göre dünya altıntop üretimi 4,8
milyon tondur. 2002 yılı verilerine göre en büyük üretici ülke dünya üretiminin %43’ünü sağlayan ABD’dir
(Şekil 13). Çin, Güney Afrika, Küba ve İsrail ise % 5-6 gibi birbirlerine yakın oranlarda üretim hacmine
sahiptirler. AB ülkeleri içinde altıntop üretiminde ilk sırada yer alan İsrail, altıntop veriminde de dünya
ortalamasının yaklaşık 2,5 katı kadar büyük bir verimliliğe sahiptir (Şekil 15).
En önemli ihracatçı ülkeler ise; dünya toplam altıntop ihracatının %50’sini karşılayan ABD, Güney Afrika,
Türkiye, İsrail, Hollanda ve Belçika’dır. Türkiye de altıntop üretim, verim ve ihracatında önemli ülkeler
arasında yer almaktadır (Şekil 13 -14).
Şekil 13- Dünya Altıntop Üretiminde Önemli Ülkeler (2002)
Figure 13- Important Grapefruit Producer Countries in the World (2002)
Me ksi ka
5%
Küba
6%
Güne y
Afrika
6%
Ç in
7%
İsrail
5%
Türkiye
3%
Hindistan
3%
ABD
43%
Diğe r
22%
Şekil 14- Dünya Altıntop İhracatında Önemli Ülkeler (2001)
Figure 14- Important Grapefruit Exporter Countries in the World (2001)
Arjantin
3%
Belçika
7%
İsrail
8%
ABD
50%
Hollanda
7%
Türkiye
9%
Güney Afrika
16%
Şekil 15- Dünyada Ülkelere Göre Altıntop Verimi (Ton/ha) (2002)
Figure 15- Grapefruit Yield by Countries in the World (Tons/ha) (2002)
Çin
Dünya Ort.
Fas
Meksika
Hindistan
İtalya
Güney Afrika
İspanya
ABD
Türkiye
İsrail
8
20
20
20
21
23
30
33
37
42
49
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
6
TEAE
ÖZET
Dünyada Durum: 2001/2002
•
•
•
•
•
•
•
2001/2002 üretim döneminde dünya turunçgil üretimi 96.641 bin ton
olarak gerçekleşmiştir. En büyük üretici ülkeler sırası ile; Brezilya
(19.700 bin ton), CLAM (Akdeniz Havzası Ülkeleri Narenciye
İşbirliği Komitesi; İspanya, İtalya, Türkiye, Mısır, Yunanistan,
Tunus, Fas, Kıbrıs Rum Kesimi ) üyesi ülkeler (17.448 bin ton),
ABD (14.097 bin ton), Çin (8.783 bin ton) ve Meksika (5.680 bin
ton)’dır.
Bu kampanya döneminde Dünya turunçgil üretiminin yaklaşık %18’i
CLAM üyesi ülkeler tarafından karşılanmıştır. Bu ülkeler arasında
5.751 bin ton üretim ile İspanya ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi 3.088 bin ton ile İtalya, 2.900 bin ton
ile Mısır, 2.193 bin ton ile Türkiye, 1.261 bin ton ile Yunanistan ve 1.161 bin ton ile Fas izlemektedir.
Dünyanın en büyük beş üretici ülkesinin sıralamasında bir önceki yıla göre değişiklik olmaz iken Çin’in
üretiminde önemli miktarda artış meydana gelmiştir.
Türkiye’de 2001/2002 döneminde üretim ve ihracatta başarılı bir kampanya geçirilmiş bilinen sorunlar
dışında herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Hatta bu kampanya döneminde Türkiye’deki olumlu
gelişmeler dikkat çekmiştir.
Bu kampanya döneminde turunçgil üretim ve ticareti dünya ülkeleri bazında incelendiğinde;
İspanya’da, ABD’nin İspanyol klemantin mandarinine uyguladığı ambargonun, İspanyol mandarin
üreticisi ve ihracatçılarının gelir kaybına yol açtığı, portakalda ise iyi bir sezon geçirildiği, portakal ve
limonda tüketim ve ihracat dışı kalan ürünlerin sanayiye yönlendirildiği belirtilmektedir.
Yunanistan’da bu kampanya döneminde yaşanılan don olaylarının üretim ve ihracatı olumsuz
etkilediği, İtalya’da ise üretimde sorun olmamasına rağmen, ihracatın beklenilen seviyede olamadığı,
İsrail’de özellikle su kıtlığı ve işgücü teminindeki zorluklar nedeniyle bazı sorunlar yaşandığı
görülmüştür.
Arjantin’de bu kampanya döneminde 2.800 bin ton turunçgil üretilmiş, üretimin %14’ü ihraç edilmiş,
kalan miktar ise tüketim ve sanayide kullanılmıştır. Arjantin’de turunçgil işleme (meyve suyu ve
konsantre) sanayi oldukça gelişmiştir. Son yıllardaki ülkenin yaşadığı ekonomik koşullara bağlı olarak
devalüasyon ve iç piyasanın çöküşü ile ihracat artmıştır.
Dünyada Tahmin: 2002/2003
•
•
•
Türkiye’nin turunçgil rekoltesinde portakal hariç diğer ürün gruplarında gerileme beklenmektedir.
Üretime paralel ihracatın da düşmesi beklenmektedir. Toplam turunçgil üretiminin 1.883 bin ton
olacağı bunun %52,3’ünü portakal, %23,4’ünü limon, %17’sini mandarin, geri kalanını da altıntopun
oluşturacağı, toplam ihracatın ise 700 bin ton olacağı tahmin edilmektedir.
Değişik kaynaklarda farklı üretim rakamları verilmekle beraber yaklaşık olarak dünya turunçgil
üretiminin 2002/2003 üretim döneminde 104 milyon ton olması beklenmektedir. Bu miktar bir önceki
dönem üretiminden %7,5 oranında daha fazladır.
Önemli üretici ülkeler sıralamasında herhangi bir değişiklik beklenmemektedir. Brezilya’nın 20.251 bin
ton üretim ile birinci sırada, Akdeniz Havzası ülkeleri’nin 16.921 bin ton ile ikinci sırada, ABD’nin
14.865 bin ton ile üçüncü, Çin’in 12.276 bin ton ile dördüncü Meksika’nın 6.165 bin ton ile beşinci
sırada yer alacağı tahmin edilmektedir.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
7
•
•
•
•
•
•
•
TEAE
Tunus’un turunçgil üretiminde %17 oranında azalma olacağı, bu azalmanın en fazla klemantin
mandarinin de yaşanacağı tahmin edilmektedir.
Yunanistan’ın bu kampanya için toplam turunçgil üretimindeki beklentisi 1.341.800 ton olup, bunun
%85’inin portakal, %8’inin limon, %6’sının mandarin ve geri kalanının da altıntop olacağı tahmin
edilmekte, toplam ihracatın ise 309 bin ton olması beklenmektedir. Yunanistan’ın ana pazarlarının
Rusya ve Ukrayna gibi ülkeler olması, bu ülkelerin son yıllarda yaşadıkları ödeme güçlükleri nedeniyle
Yunanistan’ın ihracatının azaldığı görülmektedir.
Kıbrıs Rum Kesimi’nin bu kampanya döneminde bir önceki kampanyaya göre gerek üretim gerekse
ihracatında fazla artış beklenmemektedir.
İtalya’nın ise bu kampanya üretim ve ihracattaki beklentileri düşüktür. Toplam turunçgil üretiminde
%12,3, ihracatta %15,2 oranında azalma beklenmektedir. Etna Yanardağı’nın yeniden faaliyete geçmesi
ile püsküren lavların külleri turunçgil ağaçlarını çok etkilemiştir. Genellikle o bölgedeki bahçeler
mandarin ve portakal ağırlıklı olduğu için, mandarin ve portakal üretimi limon ve greyfurt üretiminden
daha fazla etkilenecektir.
İsrail’de ise, bu kampanya döneminde 2001/2002 dönemine göre toplam turunçgil üretimi (%13) ve
ihracatında (%16) artış beklenmektedir. İsrail’in Akdeniz ülkeleri içerisinde altıntop üretiminde söz
sahibi olmasına rağmen artışların bu kampanya döneminde daha çok portakal ve mandarinde olması
beklenmektedir.
Mısır’da turunçgil üretimi son 6 yılda önemli artışlar göstermiştir. Bunun nedeni Delta havzası dışında,
çölden kazanılan yeni tarım alanlarıdır. Bu kampanyada da artış devam edecektir.
İspanya’nın toplam turunçgil üretiminin bu üretim döneminde 5.944 bin ton olacağı tahmin
edilmektedir.
Dünya’da Öngörü: 2003/2004
•
•
•
•
•
•
•
Türkiye’de bu kampanya döneminde olumsuz iklim koşullarının (çiçeklenme döneminde yaşanılan don
olayı gibi) etkisi dışında önemli bir değişiklik olması beklenmemektedir. Bu olumsuzluğun bir yandan
rekolte düşüklüğüne neden olması, bir yandan da fiyat artışını beraberinde getirmesi öngörülmektedir.
Ayrıca son yıllarda Ege Bölgesi’nin kıyı kesiminde ve sulanabilen alanlarda üreticiler daha karlı
buldukları için pamuk ekim alanları turunçgil bahçelerine dönüştürülmektedir.
2003/2004 sezonunda ABD’de yağışların çok fazla olması özellikle en büyük üretim bölgesi olan
Florida’da sezonun geç başlamasına neden olacağı öngörülmektedir.
2003/2004 üretim döneminde İspanya’nın turunçgil üretiminin 6 milyon tonu geçeceği öngörülmekte,
limon üretiminde %9, portakal üretiminde %3 oranında artış beklenmektedir. Mandarinde bazı
çeşitlerde üretim düşüklüğü beklenirken, toplam mandarin üretiminde değişme beklenmemekte, ancak
altıntop üretiminde düşüş olacağı öngörülmektedir.
Fas’ta 2003/2004 sezonunda bahardaki aşırı sıcakların çiçek dökümü meydana getirmesi nedeni ile
turunçgil üretiminde düşüş öngörülmektedir.
İtalya’nın Kalabriya Bölgesinde Nisan ayında meydana gelen dondan dolayı toplam turunçgil
üretiminin %16 oranında düşmesi beklenmektedir.
Yunanistan’da don ve bakteri zararından dolayı toplam üretimde %17 oranında düşüş beklenmekte ve
bu düşüşün ihracata yansıması öngörülmektedir.
Mısır’ın turunçgil üretiminde %9 oranında düşüş olacağı öngörülmektedir. Bu Dönemde 23*üretimde
en fazla düşüşün yaklaşık %25 oranında Fransa’da yaşanacağı öngörülmektedir.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
8
TEAE
ABSTRACT
Situation in the World: 2001/2002
•
•
•
•
•
•
•
Citrus production has been 96.641 thousand tons during 2001/2002 production period: The biggest
producer countries are Brazil (19.700 thousand tons), C.L.A.M (Mediterranean Countries Citrus
Cooperation Committee; Spain, Italy, Turkey, Egypt, Greece, Tunisia, Morocco, Cyprus) Countries (
17.448 thousand tons), USA (14.097 thousand tons), China (8.783 thousand tons) and Mexico ( 5.680
thousand tons).
CLAM countries have produced 18% of world citrus production during this period. Spain was the
biggest producer among them with 5.751 thousand tons. Other countries and their productions are as
follows; Italy; 3.088 thousand tons, Egypt; 2.900 thousand tons. Turkey 2.193 thousand tons, Greece;
1.261 thousand tons and Morocco; 1.161 thousand tons.
There has been no change in the line of five biggest producer countries, but China’s production has
increased substantially.
When citrus production and trade is evaluted by country; the embargo, which is put by USA to the trade
of Spanish Clementine , has caused the loss of income for Spanish Tangerine producers and traders in
Spain. It is stated that, orange season in Spain has been better and the surplus of orange and lemon
production has been directed to the industry.
Production and export have been succesfull in 2001/2002 period in Turkey. No excessive problem has
been recorded. On the contrary, positive developments have been noticed in this period.
During this period, frost incidents have effected negatively production and exports in Greece. Export
has not been at the expected level, although there has been no particular problem in Italy. There has
been some problems, particulary on obtaining water and work force in Israel.
In Argentina, 2.800 thousand tons citrus has been produced, 14% of this has been exported and the
remaining has been used for consumption and the industry. Citrus process industry (fruit juice and
concantre) is gradually growing. With the devaluation and the collopse of domestic market export has
increased in Argentina.
Estimation in the World: 2002/2003
•
•
•
•
•
•
•
In Turkey, citrus production, apart from orange is expected to decrease and as a result export will be
less as well. It is estimated that whole citrus production will be 1.883.000 tons and 52.3% of this
amount will be orange, 23.4% will be lemon, 17% will be tangerine and the remaining will be
grapefruit and the whole export will be 700.000 tons.
Although there are different production amounts given by different sources, world citrus production is
expected to be 104 million tons in 2002/2003 period. This number is bigger 7.5% then the previous.
No change will be in the order of the important producer countries. It is estimated that Brazil, C.L.A.M
Countries, USA, China and Mexico will be the main producers and amounts will be 20.251, 16.921,
14.865, 12.276, and 6.165 thousand tons respectively.
It is estimated that citrus production will decrease 17% in Tunisia and the biggest loss will be on
clemantin production.
During this period, the whole citrus production is expected to be 1,342 thousand tons in Greece. 85%
orange, 8% lemon 6% tangerine and remaining grapefruit will cover the whole production. Export will
be around 309 thousand tons. The main markets of Greece are Russia and Ukraine. Since they have
difficulties on payments, Greece export has been decreased.
No considerable change is expected for Southern Cyprus production and export.
Expectations for Italy’s production and export are poor. Whole citrus production and export are
estimated to decrease 12.3% and 15.2% respectively. Citrus trees have been badly affected by volcanic
ashes errupted from Etna Mountain. Tangerine and orange production will be more influenced then
lemon and grapefruit production, because affected area is covered generally by tangerine and orange
trees.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
9
TEAE
•
In Israel, whole citrus production and export are expected to increase 13% and 16% respectively in this
campaign period. Although Israel is the main grapefruit producer among Mediterrainen countries,
orange and tangerine production will go up as well.
•
In Egypt, citrus production has been gradually increased in the last six years. The reason is new lands
gained from the desert. Trend will continue in this period as well.
•
The whole citrus production of Spain is estimated to be 5,944 thousand tons in this period.
Projection in the World: 2003/2004
•
No big changes will take place in Turkey
•
Citrus production is expected to exceed 6 million tons in Spain during 2003/2004 campaign, lemon and
orange production will increase 9% and 3% respectively. The production of some kind of tangerine is
projected to decrease, but whole amount of tangerine will not change. On the other hand, grapefruit
production will decrease.
•
It is projected that the season will start late in Florida, the biggest production area of USA, as a result of
heavy rains in 2003/2004 period.
•
Citrus production is projected to decrease in Morocco, as a result of hot weather during spring
2003/2004.
•
In Italy, whole citrus production is expected to decrease 16%, because of the losses in Kalabriya area
affected by frost.
•
In Greece, whole production is estimated to decrease 17%, as a result of frost and bacterial problems,
and this will cause export losses too.
•
Citrus production will decrease 9% in Egypt.
•
But the biggest loss is projected to happen in France with 25%
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
10
TEAE
DÜNYADA PORTAKAL
Dünya portakal üretimi son yıllarda dalgalı bir seyir izlemektedir.
Özellikle gelişmiş ülkelerde kullanım kolaylığı nedeni ile taze tüketimden
ziyade taze sıkılmış portakal suyu tüketimi ve konsantre portakal suyu
tüketimi artmaktadır. Bu konuda dünyadaki en büyük işleme kapasitesine
sahip olan ülkeler ABD ve Brezilya’dır. Son yıllarda sadece tüketici olan
ülkelerden Çin, Hindistan ve İran üretici ülke durumuna geçmişlerdir.
Dünya portakal piyasasında Navel grubu portakallar tercih edilmektedir.
Son yıllarda ise Foyos türüne talep artışı olmuştur. Artan talebi
karşılamak için de bu çeşidin üretim miktarı artmıştır.
Eylül sonunda Naveline ve Newhall ile başlayan portakal sezonunda geççi çeşitlerin pazara girmesi ile - miktar
az da olsa - tüm yıl boyunca süreklilik sağlanabilmektedir. Bu nedenle geççi çeşitlerin üretimi önemli bir
konudur. İspanya Lane Late dikimine geçerek mevsimde sürekliliği sağlamaya çalışmaktadır. Ayrıca bu tür
tüketici tarafından da beğenilmiş ve pazarlamasında iyi sonuçlar alınmıştır. Dünya ticaretine en fazla konu olan
ve en çok üretilen çeşit ise Valencia Late’dir.
Tablo 1- Dünya Portakal Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 1- World Orange Supply and Disappearance (1999/2000 - 2002/2003)
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
İşlenmiş Ürünler
Toplam Kullanım
2000/01
2001/02
2002/03
Bin ton ( 1000 tons)
44.589
49.912
530
415
45.119
50.327
48.391
399
48.790
3.987
19.372
25.431
48.790
4.126
19.061
21.932
45.119
45.793
427
46.220
4.176
20.003
26.148
50.327
4.417
19.528
22.275
46.220
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Fresh Domestic Consumption
Processed
Total Disappearance
Kaynak: TEAE tarafından USDA verilerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Source: Calculated by AERI from USDA
a
) Durum-Situated
b)
Tahmin-Estimated
52.000
1000 Ton
60.000
1000 Ton
50.000
49.000
40.000
46.000
30.000
20.000
43.000
10.000
40.000
0
1999/00
Üretim
2000/01
2001/02
İthalat
Şekil 16- Dünya Portakal Arzı
Figure 16- World Orange Supply
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
2002/03 Yıllar
Toplam Arz
1999/00
2000/01
İhracat
2001/02
2002/03 Yıllar
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
Şekil 17- Dünya Portakal Kullanımı
Figure 17- World Orange Disappearance
11
TEAE
Üretim Arttı, İthalat Azaldı
Dünya portakal üretimi
2001/2002 üretim
döneminde 2000/2001 sezonuna göre %12 oranında
artarak,
44.589 bin tondan 49.912 bin tona
yükselmiştir. İthalat ise 530 bin tondan %19
oranında azalarak 415 bin tona düşmüştür.
2001/2002 üretim döneminde dünyadaki en büyük
portakal üreticisi ülke 18 milyon tonun üzerinde
üretim gerçekleştiren Brezilya’dır. Bu ülkeyi
yaklaşık 11,5 milyon ton ile ABD izlemektedir (Ek
Tablo-1). Yine bu dönemde CLAM ülkeleri
tarafından 11.701 milyon ton portakal üretimi
gerçekleştirilmiş ve bu ülkeler içinde ise; İspanya
2.924 bin ton üretim ile birinci sırada, İtalya 1.829
bin ton ile ikinci, Türkiye ise 1.250 bin ton ile
üçüncü sırada yer almıştır.
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlemeye
Ayrılan Miktar Arttı
Dünya portakal ihracatı %1,2 oranında artarak
4.126 bin tondan, 4.176 bin tona çıkmıştır. Taze iç
tüketim ise %5 artarak 19.061 den 20.003 bin tona
ulaşmıştır. Kullanımda en fazla artış %19 ile
işlenmeye ayrılan kısımda olmuştur.
İhracat çeşit bazında incelendiğinde; Navel
çeşidinin ağırlığını koruduğu, Washington Navel’in
yanı sıra; Navelina, Navel Foyos, Navelate ve Lane
Late gibi yeni çeşitlerin ilavesi ile Navel çeşidinin
ihracatının arttığı görülmüştür. Şamuti çeşidinin
ihracatında azalma olduğu, Kan Portakalları
ihracatında ise sabitleşme olduğu görülmektedir.
Ayrıca Valencia gibi geççi çeşitler ihracatında ise
son yıllarda görülen azalma devam etmiştir.
Üretimde Düşüş, İthalatta Artış
2002/2003 üretim döneminde dünya portakal
üretiminin %8,25 oranında azalarak 49.912 bin
tondan 45.793 bin tona düşeceği tahmin
edilmektedir. İthalat ise %2,9 oranında artarak 415
bin tondan 427 bin tona yükselmiştir. Dünyada
önemli portakal üreticisi ülkeler sıralamasının
değişmeyeceği, 2002/2003 üretim döneminde de
Brezilya’nın lider ülke olacağı onu ABD ve
Meksika’nın takip edeceği tahmin edilmektedir.
Akdeniz havzası ülkelerinin toplam portakal
üretiminin
9.162
milyon
ton
olması
beklenmektedir.
En büyük ithalatçı ülkelerin sırasıyla Almanya,
Fransa, Hollanda ve İngiltere olacağı tahmin
edilmektedir.
İhracatta Artış, Taze İç Tüketim Ve
İşlenmeye Ayrılan Kısımda Azalış
Dünya portakal ihracatının bir önceki yıla göre
%5,7 oranında artarak, 4.176 bin tondan 4.417 bin
tona yükselmesi beklenirken, taze iç tüketimin
%2,3 ve işlenmeye ayrılan kısmın ise %15 gibi
büyük bir oranda azalması beklenmektedir.
Akdeniz havzası ülkelerinin 2.814 bin ton olması
beklenen toplam ihracatının yaklaşık %50’sinin
İspanya
tarafından
karşılanacağı
tahmin
edilmektedir.
Dünyada Öngörü: 2003/2004
Akdeniz havzası ülkelerinin portakal üretimlerinde
%5 azalma öngörülürken, ihracatın değişmeyeceği
öngörülmektedir. Akdeniz havzası ülkeleri dünya
ihracatında ilk sırada yer almaktadırlar. Ancak son
yıllarda İsrail’in portakal ihracatında büyük
düşüşler yaşanmış ve İsrail önemli ihracatçı ülke
olmaktan uzaklaşmıştır. Fas’ın portakal üretiminin
%9 oranında düşeceği öngörülmektedir. Mısır’da
bu kampanya döneminde en büyük ihracat ürünü
olan portakalın üretiminde düşüş beklenmesine
rağmen ihracatında artış öngörülmektedir. 2010 yılı
tahmini dünya portakal üretiminin 64 milyon ton
olması öngörülmektedir. Bu miktarın 35.7 milyon
tonu taze, 28.3 milyon tonu ise işlenerek
tüketilecektir.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
Zaman içersinde işlenmek üzere üretilen portakal
miktarının azalacağı öngörülmektedir. Yine 2010
yılı için yapılan projeksiyonda; gelişmekte olan
ülkelerde portakal üretiminin %0,8, gelişmiş
ülkelerde
ise
%0,6
oranında
artacağı
öngörülmektedir. Artışın büyük bir kısmı ABD’de
gerçekleşirken, Avrupa’daki portakal üretiminde
toplamda önemli bir değişiklik öngörülmemekte,
İtalya ve Yunanistan’daki üretim düşüklüğünün
İspanya’daki
artışla
dengeleneceği
öngörülmektedir. Portakal tüketimindeki artışın ise
Hindistan, Pakistan, Çin, Meksika ve Brezilya gibi
gelişmekte olan üretici ülkelerde gerçekleşeceği
düşünülmektedir.
12
TEAE
DÜNYADA MANDARİN
Mandarin üretiminde Çin dünyanın rakipsiz en büyük üretici ülkesidir. Öyle ki
Çin’den sonra ikinci büyük üretici ülke olan İspanya’nın üretimi bazı yıllar
Çin’in ancak 1/4’ü seviyelerinde olmaktadır.
Güney Afrika dünya pazarlarında yaz piyasasına hakim durumdadır. Güney
Amerika ve Güney Afrika’da üretilen çeşitler - özellikle Satsuma, Klemantin,
Mineola, Fortuna - Nisan ayının ikinci yarısından Eylül ayına kadar piyasada
bulunarak mevsimde devamlılık sağlamaktadırlar.
Son beş yılda Satsumanın üretimi azalırken Klemantin üretiminde artış
olmuştur. Satsumaya olan talepteki azalma beklentisi üreticileri çeşit
değişikliğine yönlendirmiş ancak bu beklenti gerçekleşmeyerek özellikle başta İngiltere olmak üzere, bazı Kuzey
Avrupa ülkelerinde Satsumaya olan talep artarak devam etmiştir. Bunun yanı sıra meyve suyu sanayi tarafından
tercih edilen bir tür olan Satsuma hala mandarin çeşitleri içersinde önemini korumaktadır.
Küçük turunçgil meyvesi olarak kabul edilen mandarin tüketiminin büyük bir kısmı üretildiği ülkelerde
gerçekleşmektedir. İspanya, İtalya, Yunanistan ve Portekiz dışındaki diğer AB ülkeleri önemli ithalatçı
ülkelerdir.
Tablo 2- Dünya Mandarin Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 2- World Tangerine Supply and Disappearance (1999/2000 - 2002/2003 )
2001/02 a/
2002/03 b/
11.562
13.274
185
143
11.747
13.417
12.326
184
12.510
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
14.117
205
14.322
2000/01
2.106
10.634
1.582
14.322
1.888
8.733
1.126
11.747
2.038
10.242
1.137
13.417
2.178
9.007
1.325
12.510
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
a
) Durum-Situated
b)
Tahmin-Estimated
1000 Ton
1000 Ton
16.000
16.000
14.000
12.000
14.000
10.000
8.000
10.000
6.000
4.000
6.000
12.000
8.000
4.000
2.000
0
2.000
Yıllar
1999/00
Üre tim
2000/01
2001/02
İthal at
Şekil 18- Dünya Mandarin Arzı
Figure 18- World Tangerine Supply
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
2002/03
Toplam Arz
0
Yıllar
1999/00
2000/01
İhracat
2001/02
2002/03
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
Şekil 19- Dünya Mandarin Kullanımı
Figure 19- World Tangerine Disappearance
13
TEAE
2000/2001 üretim dönemimde yaşanan kötü hava
koşulları dünya toplam turunçgil üretiminde
düşüşlere neden olmuştur. En fazla üretim
düşüklüğü %22 ile mandarin üretiminde
yaşanmıştır. Dünya mandarin üretimi 1999/2000
üretim döneminde 14.117 bin ton iken 2000/2001
üretim döneminde 11.562 bin tona düşmüştür. Taze
tüketildiği ve stok olmadığı için dünya mandarin
üretimindeki azalmanın doğal sonucu
olarak,
mandarin tüketimi de azalmıştır. Ancak tüketimde
en fazla düşüş portakalda olduğu gibi işlenmeye
ayrılan kısımda değil taze tüketimde olmuştur.
Dünya Mandarin Üretimi Arttı, İthalat
Azaldı
2001/2002 üretim döneminde üretim %15 oranında
artarak, 11.562 bin tondan 13.274 bin tona
ulaşmıştır. Dünyadaki en büyük üretici ülke 6.268
bin ton ile Çin’dir. Bu dönemde Çin’de üretim bir
önceki yıla göre %30 oranında artmıştır. İkinci
büyük üretici ülke 1.778 bin ton üretim ile
İspanya’dır. İspanya’yı 1.527 bin ton üretim ile
Japonya takip etmektedir. 2001/2002 kampanya
döneminde CLAM ülkelerinde 4.226 bin ton
mandarin üretimi gerçekleşmiş, üretimin %42’si
İspanya, %15’i Mısır, %14,4’ü İtalya, %9,7’u ise
Türkiye tarafından karşılanmıştır.
Bu dönemde ithalat ise %23 oranında azalarak 185
bin tondan 143 bin tona düşmüştür. En büyük
ithalatçı ülkeler sırası ile; Almanya, Fransa,
İngiltere, Polonya ve Rusya Federasyonu’dur.
İhracat, Taze İç Tüketim Ve İşlenmeye
Ayrılan Kısım Arttı
İhracat %8 artarak 1.888 bin tondan, 2.038 bin tona
yükselirken, taze iç tüketim %17 gibi büyük bir
oranda artarak, 8.733 bin tondan 10.242 bin tona
yükselmiştir. Bu dönemde işlenmeye ayrılan
mandarin miktarı ise yalnızca %1 oranında
artmıştır.
Mandarinde
üretimin
%90’ı
taze
olarak
tüketilmektedir. Mandarin suyunun çoğu portakal
suyu ile karıştırılmaktadır. İspanya, Japonya ve Çin
küçük narenciye meyveleri dilimleme (sectioning)
sanayilerine sahiptir.
İhracatta 1.800 bin ton olan CLAM ülkeleri
ihracatının %65,83’ünü İspanya karşılarken,
Türkiye %13,59’luk payla ikinci büyük mandarin
ihracatçısı ülke olmuştur. Türkiye’yi
%10,53
ile
Fas izlemiştir. Bu üç ülke sadece Akdeniz
havzası ülkeleri içinde değil, bu dönemde tüm
dünya ihracatçı ülkeleri sıralamasında da ilk üç
sırayı almaktadırlar. Çin ise 170 bin ton ihracatla
dördüncü sıradadır. İhracat çeşit bakımından
incelendiğinde; İspanya, Yunanistan ve Fas’ın
Klemantin,
Türkiye’nin
Satsuma
üzerinde
yoğunlaştığı görülmektedir.
Dünyada Tahmin 2002/2003
Üretimde Azalış, İthalatta Artış
Üretimin %7 oranında azalarak 13.274 bin tondan
12.326 bin tona düşeceği tahmin edilirken, ithalatın
% 29 oranında artarak, 143 bin tondan 184 bin tona
yükseleceği beklenmektedir.
Bu dönemde de en büyük üretici ülkelerin üretim
miktarlarının bir önceki döneme göre değişmekle
beraber sıralamanın değişmeyeceği; yine Çin,
İspanya ve Japonya’nın ilk üç sırdaki yerlerini
koruyacakları öngörülmektedir. Yakın gelecekte de
bu sıralamada değişiklik olmayacağı aşikardır.
İhracat ve İşlenmeye Ayrılan Kısımda Artış,
Taze İç Tüketimde Azalış
İhracatın %7 oranında artarak 2.038 bin tondan
2.178 bin tona yükseleceği tahmin edilmektedir.
Bu dönemde Akdeniz havzası ülkelerinin toplam
mandarin ihracatının 1.981 bin ton olacağı ve en
büyük ihracatçı ülkelerin ise İspanya, Türkiye, Fas
ve Çin olacağı tahmin edilmektedir.
Dünyada Öngörü 2003/2004
Dünya üretiminde çok fazla olmamakla birlikte
azalma öngörülmektedir. Çiçek açma dönemindeki
olumsuz hava koşullarına bağlı olarak Akdeniz
havzası ülkelerinin üretimlerinde %6, ihracatlarında
ise %2,4 oranında azalma öngörülmektedir. Fas’ta
mandarin üretiminin aşırı bahar sıcaklarından
dolayı %14 oranında düşeceği öngörülmektedir.
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
Yunanistan’da don ve bakteri nedeni ile mandarin
üretiminde azalma öngörülmektedir. 2010 yılında
dünya mandarin üretiminin 15 milyon
tona
ulaşacağı, en büyük üretim artışının İspanya, Çin,
Fas,
Brezilya
ve
Arjantin’de
olacağı
öngörülmektedir.
14
TEAE
DÜNYADA LİMON
1990’lı yıllarda İspanya, ABD ve Türkiye dünya limon üretiminde ilk sırada yer alırken,
günümüzde özellikle lime üretiminin artması sonucu Meksika ortalama 1.600 bin ton
üretimle birinci ve işleme sanayinin oldukça geliştiği Arjantin ise ortalama 1.200 bin ton
üretimle ikinci sırada yer almaktadır.
Kuzey Yarımküre’de üretilen limonlardan ilk piyasaya sürelen tür Meyer’dir. Bunu
Enterdonato izler. Mayıs ayından itibaren Güney Yarımküre ülkelerinden -Uruguay,
Arjantin ve Güney Afrika- dünya piyasalarına giren Euraka, Ekim ayına kadar pazarlarda
kalmaktadır.
Tablo 3- Dünya Limon Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 3- World Lemon Supply and Disappearance (1999/2000 - 2002/2003 )
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
4.200
186
4.386
1.148
1.407
1.831
4.386
2001/02 a/
2002/03 b/
4.473
4.412
208
203
4.681
4.615
4.242
225
4.467
2000/01
1.159
1.406
2.116
4.681
1.130
1.549
1.936
4.615
1.121
1.482
1.864
4.467
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
a
) Durum-Situated
b)
Tahmin-Estimated
4.800
1000 Ton
1000 Ton
5.000
4.700
4.000
4.600
4.500
3.000
4.400
2.000
4.300
4.200
1.000
4.100
4.000
0
3.900
1999/00
Üre ti m
2000/01
2001/02
İthal at
Şekil 20- Dünya Limon Arzı
Figure 20- World Lemon Supply
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
2002/03
Yıllar
Topl am Arz
1999/00
2000/01
İhracat
İşl enmiş Ürünl er
2001/02
2002/03Yıllar
Taze İç Tüketim
Topl am Kul lanım
Şekil 21- Dünya Limon Kullanımı
Figure 21- World Lemon Disappearance
15
TEAE
Dünyada Durum 2001/2002
Üretim ve İthalat Düştü
2001/2002 üretim döneminde dünya limon üretimi
%1,3 oranında azalarak, 4.473 bin tondan 4.412 bin
tona düşmüştür. Limon üretiminin 2/3’ü Kuzey
Yarımküre ülkelerinde, 1/3 ü ise Güney Yarımküre
ülkelerinde üretilir. Güney Yarımküre’deki
üretimin ise %90’ı Arjantin’den sağlanır. En büyük
limon üreticisi ülke Arjantin’dir.
2001/2002 üretim döneminde ithalat ise %2,4
oranında azalarak 208 bin tondan 203 bin tona
düşmüştür.
İhracat Ve İşlenmeye Ayrılan Kısım Azaldı,
Taze İç Tüketim Arttı
2001/2002 üretim döneminde dünya limon ihracatı
%2,5 oranında azalarak 1.159 bin tondan, 1.130 bin
tona düşmüştür. İşlenmeye ayrılan limon miktarı
da %8,5 oranında azalarak 2.116 bin tondan, 1936
bin tona gerilemiştir.
Bu dönemde taze iç tüketimde ise %10 oranında
artış olmuş, taze iç tüketim bir önceki yıl 1.406 bin
ton iken bu dönemde 1.549 ton olarak
gerçekleşmiştir.
Bu kampanya döneminde CLAM ülkeleri limon
üretimi 2.922 bin ton olmuştur. Üretimin %35’ini
İspanya, %19’unu İtalya %17’sini ise Türkiye
sağlamıştır. 857 bin ton olarak gerçekleşen Akdeniz
havzası ülkeleri ihracatında %56 ile İspanya ilk
sırada, %33 ile Türkiye ikinci sırada yer almıştır.
Türkiye limon üretim ve ihracatındaki başarısının
Eylül ayının ikinci yarısında erkenci Enterdonat
limonu ile dış pazara katılarak sağlamaktadır.
Dünya limon üretimi ve ihracatında ise son yıllarda
en büyük üretici ülke olan Arjantin’in başarısı
dikkati çekmektedir. Arjantin’in ihracatı dikkate
alındığında dünya pazarlarında İspanya’nın payı
%48,68’e, Türkiye’nin payı %28,5’e düşmekte ve
Arjantin’in payı ise %17,69 olmaktadır.
Dünyada Tahmin 2002/2003
Üretimde Azalma, İthalatta Artış
2002/2003 üretiminin döneminde dünya limon
üretimi %3,8 oranında azalarak 4.242 bin ton
olacağı tahmin edilmektedir.
Bu dönemde ithalatın ise %11 oranında artarak 225
bin ton olması beklenmektedir.
Ayrılan Kısımda Azalma
İhracatta fazla bir değişim olmayacağı yaklaşık %1
oranında bir azalma ile 1.121 bin ton olacağı, taze
iç tüketimin ve işlenmeye ayrılacak limon
miktarının ise yaklaşık %4 oranında azalması
beklenmektedir. Bu dönemde Akdeniz havzası
ülkelerinin toplam limon üretiminin 2.403 bin ton
olacağı İspanya’nın üretimindeki azalmaya rağmen
yine bu ülkeler içinde en büyük limon üreticisi
olacağı beklenmektedir. Lime üretiminde lider ülke
olan Meksika’nın bu dönemde de üretiminin
artarak devam edeceği tahmin edilmektedir.
Dünyada Öngörü 2003/2004
Üretimde Artış öngörülüyor
2003/2004 sezonunda Akdeniz havzası ülkelerinin
limon üretiminin 2.208 bin ton, ihracatın ise 772
bin ton olacağı öngörülmektedir. 2010 yılı için
yapılan projeksiyonlarda dünya limon üretiminin
Lime ile beraber 10.6 milyon tona ulaşacağı
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
öngörülmektedir. İspanya, Arjantin, Meksika’nın
en büyük taze limon ihraç eden ülkeler olmaya
devam edecekleri, ABD’nin limon üretiminin
düşeceği ve en büyük ithalatçı ülke olacağı
öngörülmektedir
16
TEAE
DÜNYADA ALTINTOP
Dünya altıntop pazarlarında en çok tercih edilen çeşit beyaz altıntop iken son yıllarda
kırmızı altıntopa olan talep artarak en aranan çeşit olmuştur. Talebin bu şekilde gelişmesi
üretiminde kırmızı çeşitlere yönelinmesi sonucunu doğurmuş ve Türk kırmızısı dünya
pazarlarında aranan bir çeşit durumuna gelmiştir.
Son on yılda altıntop ihracatı değerlendirildiğinde, İsrail ve Kıbrıs Rum Kesimi
ihracatının düşme eğiliminde olduğu, İspanya’nın istikrarlı, Türkiye’nin ise hızlı bir artış
trendi gösterdiği, ABD ihracatının ise yıldan yıla dalgalanmalar gösterdiği görülmektedir.
Altıntop üretiminde Akdeniz havzası ülkeleri içerisinde en büyük üretici ülke olan İsrail, son yıllarda çeşit
değişikliğine giderek ihracatta da aynı başarıya ulaşmak istemektedir. Ayrıca İsrail’in ihraç pazarını Batı Avrupa
pazarlarından Doğu Avrupa ve Uzak Doğu pazarlarına yönlendirdiği görülmektedir. İspanya’da ise üretilen
altıntopun çoğu ihraç edilmektedir. Beyaz altıntop işlenmek üzere İtalya’ya ihraç edilmektedir.
Tablo 4- Dünya Altıntop Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 4- World Grapefruit Supply and Disappearance (1999/2000 - 2002/2003)
2001/02a/
2002/03b/
3.798
3.566
309
313
4.107
3.879
3.235
332
3.567
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
3.942
299
4.241
2000/01
789
1.362
2.090
4.241
758
1.388
1.961
4.107
811
1.266
1.802
3.879
760
1.174
1.633
3.567
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
a/
Tahmin (Estimated)
b/
Öngörü (Projected)
4.500
1000 ton
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
Yıllar
1999/00
Üretim
2000/01
2001/02
2002/03
İthalat
Toplam Arz
Şekil 22- Dünya Altıntop Arzı
Figure 22- World Grapefruit Supply
TD&T/ 111 /Kasım- 2003
1000 Ton
Yıllar
1999/00
2000/01
İhracat
2001/02
2002/03
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
Şekil 23- Dünya Altıntop Kullanımı
Figure 23- World Grapefruit Disappearance
17
TEAE
Dünyada Durum : 2001/2002
Üretim Azaldı, İthalat Arttı
2001/2002 üretim döneminde altıntop üretiminde
bir önceki üretim dönemine göre %6 oranında
azalma olmuş ve üretim 3.566 bin ton olarak
gerçekleşmiştir. İthalat ise %1,3 oranında artarak
309 bin tondan 313 bin tona çıkmıştır.
Bu üretim döneminde büyük üretici ülkeler
içerisinde Çin ve İspanya hariç, hepsinde üretim
düşüklüğü yaşanmıştır. Özellikle Küba’da üretim
%40 dan fazla düşmüştür.
İhracat Arttı, Taze İç Tüketim
İşlenmeye Ayrılan Miktar Azaldı
Ve
Üretimdeki azalmaya rağmen dünya altıntop
ihracatı %7 oranında artmış, buna karşılık taze iç
tüketim %8,8 oranında azalmıştır. Bu dönemde
işlenmeye ayrılan toplam altıntop miktarı ise %8
oranında azalarak 1.961 bin tondan 1.802 bin tona
düşmüştür.
Üretimde Azalma, İthalatta Artış
2002/2003 üretim döneminde dünya altıntop
üretimindeki düşüş eğiliminin devam edeceği ve
dünya altıntop üretiminin %9 oranında azalarak
3.566 bin tondan 3.235 bin tona düşeceği tahmin
edilmektedir.
Büyük üretici ülkelerin hepsinin üretimlerinde
düşüş yaşanacağı ancak ülkelerin sıralamalarında
değişiklik olmayacağı beklenmektedir. Yine bu
sezondaki beklentilere göre üretimde ABD 1.870
bin ton ile birinci, Çin 1.040 bin ton ile ikinci,
Akdeniz havzası ülkeleri 476 bin ton ile üçüncü,
Meksika 270 bin ton ile dördüncü ve İsrail 255 bin
ton ile beşinci sırada yer almaktadır.(Ek Tablo 7).
Ayrılan Miktarda Azalma
Dünya altıntop ihracatının %6, taze iç tüketiminin
%7, işlenmeye ayrılan altıntop miktarının ise %9
oranında azalacağı tahmin edilmektedir.
2002/2003 sezonunda Akdeniz ülkeleri içerisinde
altıntop üretiminde İsrail ilk sırada iken, ihracatta
Türkiye ilk sıradadır. Bu kampanya döneminde Batı
Avrupa piyasalarında tüketim rakamlarının
düşmekte olduğu, Doğu Avrupa ülkelerinin altıntop
ithalatında ise artışlar olduğu görülmektedir. Diğer
yandan bu kampanya döneminde ABD’nin
Avrupa’ya 105 bin ton civarındaki altıntop ihracatı
dikkate alındığında Türkiye’nin dünya altıntop
ihracatı içerisindeki payı %32,46’ya düşmektedir.
Dünyada Öngörü: 2003/2004
Akdeniz havzası ülkeleri içinde ilk sırada yer alan
İsrail’de üretim düşüklüğünün devam ederek,
2003/2004 sezonunda altıntop üretiminin dikim
alanlarının kısıtlanması nedeni ile 245 bin tona
gerilemesi öngörülmektedir. Üretimde İsrail,
Akdeniz havzası ülkeleri içinde ilk sırayı alırken,
ihracatta dünya pazarının %31’ini elinde
bulunduran Florida’dan (ABD) ve %29,5 ile ikinci
sırada yer alan Türkiye’den sonra %27’lik pay ile
üçüncü sırada yer almaktadır. İsrail’in altıntop
ihracatı için öngörülen 63 bin tonun 53 bin tonu
renkli çeşitlerden oluşmaktadır. Bu miktarın
%66’sının Batı Avrupa’ya, % 12’sinin Uzak
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Doğu’ya, ve %19’unun Doğu Avrupa’ya ihraç
edilmesi öngörülmektedir.
AB’ye üyelik aşamasına gelen Güney Kıbrıs Rum
Kesimi, CLAM’a üye olan ülkeler içerisinde İsrail
ve Türkiye’den sonra 3. sırada yer almaktadır.
Ayrıca, Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde çeşit
çalışmları da yapılmaktadır. Florida’nın üretiminin
2002/2003 üretim dönemine göre %14 oranında
azalacağı öngörülmektedir. (Florida ABD’nin en
büyük altıntop üretim bölgesi olduğu için
üretimden bahsederken kaynaklarda genellikle
ABD olarak değil de Florida şeklinde
kullanılmaktadır).
18
TEAE
ÖNEMLİ TURUNÇGİL ÜRETİCİSİ ÜLKELERDE KURUMSAL YAPI VE DIŞ SATIM
ORGANİZASYONU
Turunçgil meyveleri, daha çok taze tüketildiği için kurumsal yapı içerisinde ihracat organizasyonunun özel bir
konumu vardır. Bu bölümde dünyanın önemli üretici ve ihracatçı ülkelerinden bazılarının kurumsal yapısı
incelenmeye çalışılmıştır.
Kuzey Yarım Küre Ülkeleri arasında altıntop üretimi hariç tutulduğunda, en önemli turunçgil üreticisi ülke
İspanya’dır. İspanya aynı zamanda en yüksek ihracat / üretim oranını gerçekleştiren ülkedir. Bu yapının
oluşmasında İspanya’nın Almanya, Fransa gibi önemli turunçgil ithal pazarlarına yakınlığı ve AB üyesi olması
rol oynamaktadır.
AB üyeliği ile birlikte İspanya’da dağınık durumda olan çeşitli turunçgil birlikleri, Valencia Turunçgil
İhracatçıları ve Üreticileri Birliği şeklinde organize olmuştur. İspanya’nın turunçgil üretim bölgesi olan
Valencia’da merkezileşmiş olan birliğin 509 ihracatçı üyesi vardır. Birlik içerisinde kooperatifler, üretici
sendikaları, meyve suyu sektörü , Tarım Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Gümrük Bakanlığı
temsilcileri yer almaktadır. Birliğin Paris, Brüksel ve Frankfurt’ta temsilcilikleri olup bunların aracılığı ile saat
başı bilgi akışı sağlanmaktadır. Ayrıca birliğin paketleme, taşıma ve reklam konularında çalışan komisyonları
vardır. İspanya’nın ihraç ettiği ürünlerin AB ürünlerinin kalite koşullarına uygunluğunu belgeleyen SOIVRE
adlı kamu kuruluşu ise gümrük kapıları ve üretim bölgelerinde faaliyetleri sürdürmekte, sadece bu kuruluşun
kalite belgesi verdiği ürünler ihraç edilebilmektedir.
İsrail, hem Akdeniz hem de Orta Doğu Ülkesi olması sebebiyle bölgede geçit durumunda olan bir ülke olup,
İspanya gibi yüksek ihracat/üretim oranına sahiptir. Bu nedenle 1957 yılında Tarım Bakanlığı tarafından
kurulan ve bir tarımsal ihracat şirketi olan İsrail Pazarlama Bordu (AGREXCO) kurulmuştur. Bord
turunçgiller, diğer meyveler, sebzeler ve çiçek üretim ve ihracatını düzenlemek, bu ürünlerin ihracatını arttırmak
amacıyla kurulmuş olup üreticiler, Tarım, Ticaret, Sanayi, Maliye, ve Sağlık Bakanlıkları temsilcileri ile
toptancı, dağıtıcı, parekendeci ve tüketicileri temsil eden gruplardan oluşmuştur. Bord 1991 yılına dek monopol
olarak çalışmış fakat bu yıllarda ihracatın azalması ve turunçgil ihracatının karlı olmamaya başlaması üzerine
işlevine son verilmiştir. Son yıllarda turunçgil ithalatçıya veya parekendeciye doğrudan pazarlanmaktadır.
Bugün dış pazarlarda işlev gören ve şubeleri olan 4’ü büyük olmak üzere toplam 10 ihracat firması vardır.
Yunanistan, AB’nin sağladığı finansman ile bir yandan üretimini arttırırken bir yandan dış ticaretini
geliştirmeye çalışmaktadır. Yunanistan’da kurumsal yapı; yaş meyve–sebze sektöründe faal olan ihracat
organizasyonları, özel bir kuruluş niteliğinde olup herhangi bir organizasyona bağlı olmayan daha çok dış
ticarete yönelik çalışan Yaş Meyve-Sebze ve Meyve Suları İhracatçıları Birliği (INCOFRUIT) ve tüm tarımsal
amaçlı kooperatiflerin yer aldığı ve iç pazara yönelik olarak çalışan Yunan Tarım Kooperatifleri
Konfederasyonu’ndan (PASSAGES) oluşmaktadır.
İtalya’da ihracatçılar, Yaş Meyve ve Sebze İhracatçılar ve İthalatçılar Birliği olarak örgütlenmişlerdir.
Bağımsız bir yönetimle idare edilen birlik, kendi üyelerine daha çok dış piyasalardaki fiyat hareketlerini ve rakip
ülkelerin ürünleri ile ilgili bilgileri içeren yayınlar ile hizmet vermektedirler. Birliğin diğer bir hizmeti de
üreticiden ürünü alıp ihracatçıya vermek, ihracatçıya ambalaj konusunda mali destek sağlamaktır. Ayrıca Birlik,
AB’nin tüketici ülkelerindeki rakip ülke ürünleri hakkında her türlü bilgiyi zamanında üyelere aktaracak bir
haberleşme ağı da kurmuştur. Birliğe bağlı Dış Ticaret Enstitüsü, ihraç edilen meyve ve sebzelerin AB
standartlarına uygunluğunu kontrol etmekte, başlıca alıcı ülkelerde bulunan kendisine bağlı 15 büro ile dış
piyasadaki gelişmeler, fiyat, kalite, miktar olarak izlenmekte, merkeze bilgi verilerek ihracat
yönlendirilebilmektedir.
ABD’deki merkezi pazarlama, diğer ülkelerdeki bordların aksine “Pazarlama Düzeni” olarak
adlandırılmaktadır. Bunların temel amacı, tüketicilerin ürünlere dikkatini çekerek satışı arttırmak, yeni ve
istenilen ürünler geliştirmek ve pazarlama maliyetlerini düşürmek olarak belirlenmiştir. ABD’de bu işletme
düzenine genellikle üreticiler hakimdir. Pazarlama düzenleri, ürünün reklam, paketleme, dağıtım, dereceleme ve
standartları
konusuyla ilgilendikleri gibi sanayici ve tüketicileri bilgilendirerek talebi arttırmaya
çalışmaktadırlar. Ayrıca miktar ve fiyat kontrolu ile mal akışı istikrarsızlıklarını önleyerek maliyetlerin
yükselmesini de önlemektedirler.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
19
TEAE
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE TURUNÇGİL DIŞ SATIMINDA UYGULANAN POLİTİKALAR
Avrupa Birliği, yaş meyve-sebze grubu içerisinde yer alan turunçgil meyveleri için uyguladığı politikayı 1035/72
sayılı Topluluk yönetmeliğine göre düzenlemiştir. 1997 yılından bu yana yönetmelikte bazı küçük reformlar
yapılarak, uygulanmaya devam edilmektedir.
Bu yönetmeliğin amaçları; fiyatları, arz ve talep dengesini sağlayacak şekilde dengelemek, Birlik içerisinde
uzmanlaşmayı teşvik etmek, 3. ülkelerle olan ticareti göz önünde bulundurmak, kalite standartlarının
sağlanması, iç pazarın, ihracatın ve fiyatların desteklenmesini sağlamaktır. AB’nin uygulamalarında turunçgil
meyvelerinin kalite standartları çok önemlidir. Bu amaçla turunçgil meyveleri. Ekstra, 1., 2. ve 3. sınıf olarak 4
sınıfa ayrılmıştır. Meyve, nakliye ve yapılacak işlemlere dayanacak ve varış yerine olması gerektiği gibi
ulaşacak şekilde bir olgunluk durumuna sahip olmalıdır. Ayrıca renk, boylamada bir örneklik, koku ve tad ile
ambalajlama ve ambalajlama için kullanılan materyaller oldukça önem taşımaktadır. Ambalajda özellikle
ürünün çeşidi, üretildiği yer, bölgesel veya yerel ismi önem taşımaktadır.
AB, Uruguay Round görüşmeleri çerçevesinde tarife dışı engellerin kaldırılması yolunda alınan kararlar
sonucunda yaş-meyve sebze ithalatında uyguladığı referans fiyat sistemini kaldırarak, yerine yeni bir sistem
getirmiştir. Eski uygulama ile, ihracatı yapan ülkeye yönelik olarak uygulanan ve o ülkeden gelen aynı cins mal
için telafi edici vergi tahsiline gidilen bir sistem iken, yeni uygulama, ayrı ayrı her sevkiyat ve ihracatçıya
gerektiğinde tedbir konulmasına yöneliktir. Yeni sistem, referans sistemine dahil tüm ürünler için geçerlidir.
Yeni sistemde, iki ayrı fiyat uygulaması mevcuttur. AB komisyonu her ürün için dönemler itibariyle fiyatları
belirlemiştir. Giriş Fiyatı, değişken olup, aynı zamanda komisyon tarafından belirlenmiş pazarlarda (AB’ne üye
ülke pazarlarına satılan her bir ithal yaş meyve-sebze için menşei itibariyle ve her gün komisyona bildirilen
ortalama) temsili fiyata göre tespit edilen Standart İthal Değeri Fiyatı’dır. Turunçgil ürünlerinin gümrükten
çekilmesi sırasında ise Kesin satışlarda ve Konsinye satışlarda uygulamalar farklı farklı olmaktadır.
1995 yılından 2000 yılına kadar olan dönemde, gümrük vergilerindeki oranlarda Uruguay Rounda’ da
belirlendiği gibi bazı düşüşler olmuştur. Diğer yandan AB ve Akdeniz ülkeleri arasında ticaretin
serbestleştirilmesi açısından, AB gümrük tarifelerinde bazı indirimler olmuştur. Bu tercihli anlaşmalar sadece
gümrük tarifelerindeki indirimi içermemektedir. Aynı zamanda teknik ve finansal yardımları da içermektedir.
Akdeniz politikası içerisinde yer alan ülkeler; İsrail, Fas, Cezayir, Tunus, Mısır, Lübnan, Ürdün, Suriye, Malta,
Kıbrıs, ve Türkiye’dir. Bu ülkelerden ithal edilen turunçgil meyvelerinde giriş fiyat sistemi uygulaması ve
gümrük tarifeleri farklı uygulanmaktadır.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
20
TEAE
EUREPGAP PROTOKOLÜ
1999 Yılında, Avrupa Birliği ülkelerinde faaliyet gösteren ve özellikle büyük ölçekteki perakendeciler tarafından
oluşturulan Avrupa Gıda Perakendecileri (EUREP-The Euro Retailer Producer Group) üyeleri, AB içerisinde
sağlıklı tarımsal ürün temini ve AB’ne yapılan tarımsal ürün ithalatında aranılan azami standartları
belirledikleri EUREPGAP adlı protokolü hazırladılar. Protokolün, bugün özellikle büyük ölçekli süper ve
hipermarketler tarafından kabul edildiği, yakın gelecekte ise AB’ne ithal edilecek bütün bahçe ürünlerinde
uyulması gerekli bir ön koşul haline geleceği bilinmektedir. Ülkemiz üretici ve ihracatçılarının hızlı bir şekilde
bu protokole uyumunun sağlanması, yakın gelecekte bahçe ürünleri ihracatında ortaya çıkabilecek muhtemel
sıkıntıların önceden giderilmesi açısından önemlidir.
EUREPGAP protokolünün amacı, İyi Tarım Uygulamaları (GAP-Good Agricultural Practices) içerisinde yer
alan başta sebze ve meyve olmak üzere diğer ürünler (fidan, kesme çiçek, salatalar, patates vb.) ile birlikte
tüm bahçe ürünlerinin üretimini en iyi şekilde yapabilmek için geliştirilen zorunlu gerekli uygulamaların
çerçevesini belirlemektir. Protokol her üretim yöntemi için katı kurallar getirmemektedir. Bu belge, Avrupa’daki
önde gelen perakendeciler ve üreticiler tarafından kabul edilen azami standartları içermektedir. Diğer yandan
bazı bireysel perakendeciler ve üreticiler tarafından kabul edilen standartlar bu dökümanda sözü edilenleri
aşabilir veya farklılık gösterebilir.
EUREP üyeleri en iyi tarımsal üretimi sağlamak için yetiştiricileri “İyi Tarım Uygulamaları konusunda teşvik
etmekte ve bu konuda desteklenmelerinin de sağlanmasına çalışmaktadır”. Söz edilen “İyi Tarım
Uygulamaları”, çevreye ve doğaya en az zarar verecek şekilde en iyi tarımı yapmak ve bu hedef doğrultusunda
en iyi tarımsal üretim hedefini amaçlamaktadır. Ayrıca İyi Tarım Uygulamaları, Zararlılarla Entegre Savaş
(IPM-Integrated Pest Management) ve Entegre Ürün Yetiştiriciliğinin (ICM-Integrated Crop Management)
tarım ürünlerinin ticari olarak üretimi için birleştirilerek uygulanmasını da amaçlamaktadır. IPM/ICM
uygulamaları, uzun süreli ve sürdürülebilir bir tarımsal üretim için EUREP üyeleri tarafından mutlak gerekli
olarak kabul görmektedir. EUREPGAP Protokolü, Kayıt Tutma, Türler ve Anaçlar, Yetiştiricilik Yapılan
Alanın Tarihçesi ve İdaresi, Toprak ve Yetiştirme (Substrat) Yönetimi, Gübre Kullanımı, Sulama, Bitki
Koruma, Hasat, Hasat Sonrası Uygulamalar, Atık ve Kirlilik Yönetimi-Yeniden İşleme ve Yeniden Kullanma,
Çevreyle İlgili Konular ve İşçi Sağlığı-Güvenliği ve Hakları başlıkları ve bu ana başlıklar altında birçok alt
başlıklardan oluşmaktadır.
Sonuç olarak, EUREPGAP Protokolünün özünü oluşturan en önemli hususlardan biri olan İyi Tarım
Uygulamalarının standart haline getirilerek bütün yetiştiricilerin ulusal ve uluslararası yasalara uyum
gösterdiklerini kanıtlayabilmesi gereklidir. Avrupa ülkelerine daha fazla ürün satabilme olanağı sağlayacak ve
ihracattaki sorunlara çözüm getirecek bu uygulamalar üretici ve ihracatçılar tarafından benimsenerek, aşağıda
sıralanan ve EUREPGAP protokolünün özünü oluşturan hususlara hızlı bir şekilde uyumlarının sağlanması ile
gerçekleştirilebilecektir.
EUREPGAP Protokolü;
● Gıda kalitesi ve güvenliği konusunda müşteri güvenini sağlama ve koruma,
● Çevreye zararlı etkileri en aza indirerek doğa ve yaban hayatını koruma,
● Tarım ilaçlarının kullanımını en aza indirgeme,
● Doğal kaynakların en etkin şekilde kullanımını geliştirme,
● İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda sorumlu bir davranış gösterme, ilkelerinden oluşmaktadır.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
21
TEAE
HACCP -Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Sistemi
Uluslararası ve ulusal pazarlarda yer alabilmek; ucuz kaliteli ürün üretmeye ve tüketicinin isteklerine cevap
verebilen bir pazarlama organizasyonuna sahip olmaya bağlıdır. Uluslararası rekabet, üretimden kaynaklanan
maliyetlerin aşağıya çekilmesi, kalitenin iyileştirilmesi, müşteriye kalite güvencesi verme düşüncesi ve gıda
maddelerinin tüketici sağlığına zarar vermeyecek nitelikte güvenli olarak üretilmesi zorunluluğu toplam kalite
anlayışını doğurmuş ve bu amaca yönelik mevzuatın oluşturulması hususunu gündeme getirmiştir.
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point), gıda güvenilirliği problemlerinin önlenmesini esas alan,
basit ya da karmaşık gıda zincirinin tüm aşamalarında, riskleri tanımlayan, gıdanın güvenliğine ve kontrolüne
düzenli bir yaklaşım sağlayan güçlü bir gıda kontrol sistemidir. HACCP kavramı hasat, üretim, depolama,
dağıtım gibi hasattan tüketime kadar geçen zincirin tüm aşamalarında mikrobiyal (küf, bakteri vb.), fiziksel (cam
ve metal parçası, saç vb.) ve kimyasal (İlaç kalıntıları, ağır metaller vb.) tehlikelerin ve risk analizlerinin
yapılmasını, olabilecek tehlikelerin, zararların önceden saptanmasını, kontrol altına alınmasını, dökümantasyon
ve kayıt sistemini içeren multidisipliner bir ekip çalışmasına dayanan sistematik bir yaklaşımdır.
Bu risklerin ortadan kaldırılması; hammadde, üretim yöntem ve tekniği, çalışanların hijyeni ve tedarik zincirinde
üretimden tüketime kadar olan bütün süreçlerde çeşitli uygulamaları gerekli kılmaktadır. HACCP sistemi yaş
meyve ve sebze sektörü dahil olmak üzere gıda işleyen, paketleyen, taşıyan ve dağıtan tüm sektörlere
uygulanmaktadır.
Kısaca HACCP olarak adlandırılan “Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Sistemi” ile gıda hijyen ve
güvenirliğinin garantiye alınması istenmektedir. Gıda kaynaklı hastalıkları kontrol etme ve önleme amacıyla
geliştirilen bu sistem, gıdalarda biyolojik, kimyasal ve fiziksel zararlanmaları kalite ve gıda güvenliği
beklentileri doğrultusunda ortadan kaldırmayı amaçlamakta ve “Gıda Güvenirliği Sistemi” olarak ta
adlandırılmaktadır.
HACCP prensipleri, ilk kez 1960’lı yıllarda ABD’de Amerikan Uzay Programı’nda astronotlar tarafından
tüketilen gıdaların geliştirilmesini sağlamak amacıyla uygulanmıştır. Bilim adamları hammaddeden başlayıp,
güvenli ve tüketime hazır son ürünü sağlayan, gıdaları toksinlerden ve patojen mikroorganizmalardan arındıran
hatasız bir sistem geliştirmeye çalışmıştır. “Son ürün testi” bir kalite güvenlik metodu olarak yetersiz
kaldığından HACCP fikri doğmuştur.
HACCP sisteminin başarılı olabilmesi için çalışmaların üreticiden başlayarak ürünün tüketiciye ulaştığı nokta
olan satış noktasında bitmesi hedeflenmelidir. HACCP sistemi ISO 9001-2000 Kalite Yönetim Sistem standartı
ile entegre edilebildiği gibi İyi Üretim Uygulamaları Sisteminin (GMP) en önemli destekleyicisidir. GMP, gıda
güvenirliğini sağlayan tüm hijyenik uygulamalar, bunların prosedürleri ve kayıtlarını kapsayan uluslar arası
geçerliliği olan bir uygulamadır.
Firmaları HACCP uygulamaya yönelten nedenler; muhtemel tehlikelere karşı kendilerini korumanın yanı sıra,
müşteri talebinin cevaplanması, şirket politikası olarak belirlenmiş olması, dış ticarette istenilen bir uygulama
olması ve yasal zorunluluk olarak sıralanabilir.
HACCP uygulamasının yararları ve üstünlükleri ise şu şekilde sıralanabilir:
Sağlıklı gıda üretimini temin eder ve firmaya güveni artırır.
Genel Hijyenik uygulamaların geliştirilmesi ve ekonomik üretimin sağlanması sonucu, uluslararası ticarette ve
karlılıkta avantaj kazandırır.
Çalışanların üretim sürecini daha iyi anlamalarını ve kontrol etmelerini ve personelin üretimde daha etkin
olması sağlanır.
Kritik testler yerinde ve hızlı olarak yapılır.
Üretim parametrelerindeki ani değişiklikler ürün kaybına meydan vermeden düzeltilir.
İşletmede kayıt ve doküman tutulması sağlanır.
Dezavantaj olarak nitelendirilebilecek sonucu ise; HACCP uygulamasının maliyetlerinin küçük işletmelerin
tamamen kapanmasına, orta ölçekli işletmelerin de büyük işletme haline gelmesine yol açması olarak
gösterilebilir.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
22
TEAE
AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE HACCP
AVRUPA BİRLİĞİ
Avrupa Birliği bünyesinde tarımsal üretimde üreticilerin uyması gereken en temel mevzuat 1985 yılında
çıkarılan 85/374/EEC sayılı direktiftir. Buna göre üreticiler ürettikleri ürünlerin sağlığından sorumludurlar.
Gıda sağlık güvenliği ile ilgili olarak ise en temel ifade edilebilecek olan 93/43/EEC sayılı direktiftir. Bu
direktifte, sanayicilerin daha çok gönüllü olarak bazı hijyen kurallarına uymaları ve bunları geliştirmeleri
istenmiştir. Ancak temelde uyulması istenen kurallar HACCP sisteminden başka bir şey değildir. 1994 yılında
mevzuatın basitleştirilmesi çalışmaları çerçevesinde yeniden düzenleme yapılarak direktif sayısı azaltılmıştır.
1996 yılında ise 1970’li yıllarda bal, şeker, pastörize süt, kahve müstahzarları, meyve suları ve nektarlar, reçel
ve marmelatlar ve çikolatalar ile kakao içeren gıdalar ilişkin olarak kabul edilen bazı direktifler 7 adetlik bir
paket halinde basitleştirilmiştir.
HACCP sistemi 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren AB ülkelerinde etkin olmaya başlamıştır. Bugün, AB’de ithal
edilen gıdalar, gıda kontrolörleri tarafından HACCP sistemi açısından kontrol edilmemekte (su ürünleri grubu
hariç), bu belgenin olması güçlü bir doküman olarak kabul görmektedir. Ancak , su ürünleri ile başlayan
zorunlu uygulamanın yakın gelecekte AB ülkelerinde tüm ürün gruplarına yansıması için çalışmalar
sürdürülmektedir.
AB’de önemi giderek artan HACCP uygulaması kapsamında, ürünleri işleyen firmaların, bu süreçte yaptıkları
her işlemde gıda güvenliğini garanti ettiklerini gösteren sistemleri kurduklarını gösteren sistemleri kurduklarını,
uyguladıklarını ve güncelleştirdiklerini ispatlamaları istenmektedir. İhracat uygulamalarında ise, ihracatçı
ülkelerden AB’ye yapılacak ihracatlarda HACCP uygulamasına dair devlet garantisi istenmeye başlanılmıştır.
AB’nin yeni yaklaşımı HACCP gibi kontrol sistemleriyle standart, kolay uygulanabilir bir gıda güvenlik
mevzuatı ortaya çıkarmaktır. Bu çerçeveye konu olan gıda ürünleri, Kodeks Alimentarius’da önerilen tanıma
göre; “İnsanlar tarafından yenilebilen, işlenmiş, yarı işlenmiş ya da işlenmemiş, içeriği yasa 89/662/EEC’da
belirtilen tütün, içeriği yasa 65/65/EEC’de belirtilen ilaçlar, üye ülkeler tarafından kontrol edilen narkotik ve
psikoterapik maddeler haricindeki tüm madde ve ürünlerdir.” Bu tanım geniş tutularak, içecekler, sakız,
gıdaların hazırlanma ve işlenmesinde kullanılan maddeler, hammaddeler, katkı maddeleri dahil insan
tüketimindeki bütün ürünlerin kapsanması amaçlanmıştır.
TÜRKİYE
Türkiye’de HACCP, 16.11.1997 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan “Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği” ve
09.06.1998 tarihli Resmi Gazetede Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayınlanan “Gıdaların Üretimi,
Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik” uyarınca, gıda üreten işletmeler için yasal bir zorunluluktur.
Bakanlık, 1998 yılında yayınladığı yönetmelik ile özellikle gıdalar içerisinde en riskli grubu oluşturan et, süt ve
su ürünlerini işleyen firmalar için HACCP uygulamalarına öncelik vermiş ve sistemin kurulması için öngörülen
süre Haziran 2000’de tamamlanmıştır.
Gıda Kodeksi Yönetmeliği’nin (TGK) amacı; üretici ve tüketici menfaatleri ile halk sağlığını korumak, gıda
maddelerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve
pazarlanmasını sağlamak üzere özelliklerini belirlemektir. TGK, çerçeve bir yönetmelik olup tüm gıda
maddelerinde aranacak temel kriterleri kapsamaktadır.
Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik ise; gıda maddelerinin hijyenik ve uygun
kalitede üretimi, tasnifi, işlenmesi, gıda imalinde kullanılan hammadde ve yardımcı madde ile katkı, aroma
maddeleri, vitaminler, mineral maddeler ve ambalajlama ile ilgili; sicil, tescil ve izin, istihdam, kontrol ve
denetim, reklam, ithalat, ihracat ve gümrük merkezlerine dair esas ve usulleri kapsamaktadır.
Türkiye’de HACCP ile ilgili olarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Gıda
Kontrol Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Yurtiçi Gıda Kontrol ve Beslenme Şubesi Müdürlüğü görevlidir.
Gıda denetim hizmetlerinin iyileştirilmesi kapsamında, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile AB Komisyonu
tarafından Gıda Denetim Hizmetlerinin Geliştirilmesi projesi yürütülmektedir. Yeni gıda mevzuatının getirdiği
yeniliklerle üretimin her aşamasında kontrol ve denetimi kolaylaştırma, gıdanın ulusal ve uluslararası serbest
ticaretini sağlama ve sanayinin önünü açma hedeflenmektedir.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
23
TEAE
TÜRKİYE’DE TURUNÇGİLLER
Türkiye turunçgillerin gen merkezi değildir fakat yaklaşık 2000 yıldır Anadolu’da turunçgil üretimi yapıldığına
dair bilgiler mevcuttur. Türkiye’de turunçgil tarımı çok eski bir geçmişe sahip olmakla birlikte, ekonomik
anlamda üretiminden ancak 1930 yılından bu yana söz etmek mümkündür. Turunçgil üretimi ilk kez 1936
yılında devlet tarafından teşvik edilmeye başlanılmış ve ilk ihracatta 1950’li yılların sonunda yapılmıştır.
Günümüzde Türkiye’de turunçgil; portakal, limon, mandarin ve altıntop ana türler; turunç ve bergamut ise yan
türler olmak üzere üretilmektedir. Portakal, limon, mandarin ve altıntop taze tüketimlerinin yanı sıra meyve
suyuna işlenerek de tüketilmektedirler. Turunç, acı tadından dolayı taze olarak değil, sadece diğer türleri aşılmak
amacıyla anaç olarak ve kabuğundan reçel yapılarak, bergamut ise hem reçel yapımında hem de kabuk
esansından yararlanılarak tüketilmektedir.
Türkiye’de turunçgiller üretici ve ihracat geliri yönünden yaş meyve ve sebzeler içersinde büyük bir öneme
sahiptir. Son tarım sayımı verilerine göre 104 bin işletmede turunçgil üretimi yapılmaktadır. Yaş meyve-sebze
üretiminde üzüm ve elmadan sonra 3.sırada yer alan turunçgiller , yaş meyve ve sebze ihracatının da yaklaşık
%50’sini karşılamaktadırlar.
Türkiye’de turunçgil üretiminin %90’ı Akdeniz Bölgesi’nden sağlanmaktadır. Akdeniz Bölgesi içerisinde
Çukurova’nın özel bir önemi vardır ve bu yöre Türkiye üretiminin %90’ını sağlayan Akdeniz Bölgesi üretiminin
%70’ini karşılamaktadır. Çukurova yöresi 3 alt bölgeye ayrılmaktadır. Hatay’dan güneye doğru uzanan alan
birinci, Adana ve çevresi ikinci, Mersin’den batıya uzanan alan da üçüncü bölgeyi oluşturmaktadır. Alanya ve
Finike’nin de yer aldığı bu üçüncü bölge Antalya bölgesi olarak adlandırılmaktadır. Çukurova Bölgesi, Türkiye
portakal ve mandarin üretiminin %60’ını, limon üretiminin %90’ını, altıntop üretiminin ise %90’ından fazlasını
karşılamaktadır. Limon üretimi Mersin, portakal üretimi Hatay, Adana ve Antalya, mandarin üretimi İzmir ve
Adana, altıntop üretimi ise daha çok Adana’da yoğunlaşmıştır.
Üretimin % 8.8’ini ise Akdeniz bölgesinden sonra ikinci büyük turunçgil üreticisi bölge olan Ege Bölgesi
karşılamakta, geri kalan %0.6’sını ise Doğu Karadeniz Bölgesi özellikle de Rize sağlamaktadır.
Tablo 5- Türkiye’de Turunçgil Dikim Alanı, Ağaç Sayısı, Üretim Ve Tüketimi 2000/2001
Table 5- Citrus Planting Area, Tree Numbers, Production and Consumption 2000/2001
Dikim
Alanı*
(Ha)
Toplam
Alana
Meyve Veren
Ağaç Sayısı
Toplam
Ağaç Sayısı
Oranı%
(1000 Adet)
(1000 Adet)
Üretim
Verim
(1000 Ton)
(Kg/Ağaç)
Toplam
Üretime
Taze
Tüketim
Oranı%
(1000 Ton)
2000
Portakal
Mandarin
41.717
25.603
46
28
11.680
8.370
12.515
9.217
1.070
560
92
67
48.09
25.17
918
346
Limon
19.573
22
5.335
5.872
460
86
20.67
324
Altıntop
3.654
4
873
950
130
149
5.84
43
Toplam
90.547
100
26.258
28.554
2.225
85
100
1.492
106
68
50.51
23.43
1.047
295
2001
Portakal
Mandarin
41.967
26.722
45
29
11.800
8.580
12.590
9.620
1.250
580
Limon
19.660
21
5.365
5.898
510
95
20.61
224
3.911
4
890
1.017
135
152
5.45
18
92.260
100
26.635
29.125
2.475
93
100
1.603
Altıntop
TOPLAM
Kaynak: Karahocagil P. “ Turunçgiller” TEAE Bakış. Sayı:2 Nüsha:11 Mart 2003, Ankara
*Dikim alanı bir dekarda 30 adet portakal ve limon, 26 adet altıntop ve 36 adet mandarin olduğu kabul edilerek hesaplanmıştır.
Türkiye’de turunçgil yetiştiriciliğinde tür ve çeşitlere göre farklılık göstermekle beraber dekara 20-40 ağaç
arasında dikim yapılmaktadır. Bunun en önemli nedeni yüzey sulama yapılması ve mekanizasyonda büyük
araçların kullanılmasıdır. Halbuki modern turunçgil üretiminde dekara ağaç sayısı çok daha fazladır. Özellikle
sık dikimlerde dekara 150 ağacı geçebilmektedir. Sulama damla sulama ile yapılırken, toprak işleme ve bakım da
daha küçük alet ve ekipmanlarla yapılmaktadır. Ağaç boyutları da daha küçüktür. Türkiye’de de yeni tesis
edilen bahçelerde bu tarz modern teknikler uygulanmaya başlanmıştır.
2001 yılı verilerine göre Türkiye’de 92.260 hektar alanda; 12.590 bin adet portakal, 9.620 bin adet mandarin,
5.898 bin adet limon ve 1.017 bin adet altıntop ağacı olmak üzere toplam 29.125 bin adet turunçgil ağacı vardır.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
24
TEAE
Toplam 2.475 bin ton turunçgil üretiminin %50,51’i portakal, %23,43’ü mandarin, %20,61’i limon, %5,45’ini
altıntop oluşturmaktadır.
Üretilen turunçgil çeşitleri genellikle taze tüketildiği için, ihracat da hasat ile birlikte başlamaktadır. Tablo 6 da
Türkiye’de üretilen turunçgil çeşitlerinin hasatı izleyen periyot sonrasında gerçekleşen ihracat takvimi
görülmektedir. Bu takvimden de anlaşılacağı gibi çeşitlere bağlı olarak üretilen turunçgillerin 8 ay boyunca
ihracatı mümkündür. Fakat AB turunçgil üreticisi ülkelerinin de içinde bulunduğu Akdeniz ülkelerinde hasat
genel olarak Kasım, Aralık ve Ocak aylarında yapılmaktadır. Türkiye ise ihracattaki şansını diğer ülkelere göre
daha erkenci olan Enterdonat limonu ve Satsuma mandarini ile kullanmaktadır.
Tablo 6- Türkiye’de Turunçgil Meyveleri Hasat ve İhracat Takvimi
Table 6- Calender of Citrus Products, Harvesting and Export in Turkey
Eylül
Ekim
Kasım
PORTAKALLAR
● ● ● ●
Washington Navel
Şamuti
Valencia Late
Diğer
MANDARİNLER
● ● ● ● ● ●
Satsuma
Mineola
● ● ● ●
Diğer
LİMONLAR
● ● ● ● ● ● ● ●
Enterdonat
● ● ● ● ●
Lamas
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Diğer
ALTINTOPLAR
● ● ● ● ● ●
B. Marsh Seedless
● ● ● ● ● ●
Star Ruby
● ● ● ● ● ●
Ruby Red
● ● ● ● ● ●
Diğer
Kaynak: Turunçgil Dünyası AİB 2000
Source: Citrus World AİB 2000
Aralık
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
●
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
●
Türkiye’nin turunçgil ihracatı AB turunçgil üreticisi ülkelerle karşılaştırıldığında, İspanya’dan sonra ikinci sırada
olduğu görülmektedir. Türkiye’nin AB’ne tam üyelik sonrasında AB’ne yeni katılan ülkelerinde birer tüketici
oldukları düşünülürse ihracatını arttırma şansının yüksek olacağı düşünülmektedir. Türkiye turunçgil ihracatını
önem sırasıyla; Suudi Arabistan, Ukrayna, Romanya, İngiltere, Avusturya, ve Rusya Federasyonu’na
yapmaktadır. Türkiye’nin turunçgil ihracatında ihracata başlanılan ilk yıllardan bu yana eski Doğu Bloku
ülkeleri ve Arap ülkeleri potansiyel pazarlardır. Diğer önemli bir konu da yıllara göre az çok değişmekle birlikte
Türkiye’nin ürettiği turunçgil meyvelerinin yaklaşık %30’unu ihraç ettiği, kalanını ise tükettiğidir. Dünya’da ve
Türkiye’de son 25-30 yıllık dönemde dünya turunçgil ticaretinde ve tarımın da büyük değişiklikler olduğu,
Türkiye’nin de bu değişimden hem uluslar arası hem de ulusal boyutta etkilendiğidir.
1950’li yıllarda başlayan ihracat, 1970’li yıllarda artmıştır. Bu yıllarda, Türkiye’nin en önemli pazarlarının
Sovyetler Birliği olmak üzere diğer Doğu Bloku ülkeleri olduğu görülmektedir. Gerek Türkiye’nin, gerekse bu
ülkelerin yeterli serbest dövize sahip olmamaları nedeni ile ticaret Kliring tabir edilen bir çeşit geniş takas
anlaşmaları çerçevesinde yürütülmüştür. Bu ticaret şeklinde tarafların alacakları malın fiyatı çok önemli
olmadığından ve ticaret devlet eliyle yürütüldüğünden, satın alınan mallara dünya fiyatlarından biraz daha
yüksek fiyat ödemeleri halinde, bunu kendi sattıkları malların fiyatlarına eklemek sureti ile, bir zarara
uğramaksızın ticaretin devamı söz konusudur. Bu ticaret şekli o yıllarda Türkiye’nin de döviz sıkıntısı olduğu
için sorun değildi. Bu ülkelere satılan turunçgillerden ve özellikle yüksek fiyattan limon ihraç edilmesi
sonucunda ihracatçının dolayısı ile Türk üreticisinin eline yeterli miktarda para geçmekte idi. Ancak 1980’lerden
itibaren bu ülkelerle serbest döviz esasına dayanan ticarete geçilmesi ve 1990’lı yıllardan sonra bu ülkelerin
siyasal rejimlerinin değişmesi, Türkiye turunçgil ihracatının tamamen dünya rekabet koşulları çerçevesinde
yapılması zorunluluğunu getirmiştir. Diğer yandan Irak savaşı ile Türkiye’nin Orta Doğu pazarlarına ihracatı da
kısıtlanmıştır.
Son yıllarda dünyadaki turunçgil üreticisi ülke sayılarının hem nitelik hem nicelik olarak artması da Türk
turunçgil ihracatçısı ve dolayısı ile üreticisini yenilikler ve gelişmelere daha duyarlı olma konusunda
zorlamaktadır. Türkiye’nin turunçgil meyveleri üretimi konusunda en büyük şansı kuşkusuz özel bir iklim ve
toprak şartlarına sahip olmasıdır. Fakat bu şansın bazı sorunlar nedeniyle değerlendirilmediği de bilinen bir
gerçektir. Üretimin yarı sık ve sık dikimlerle arttırılması, yeni dikimlerde turunçgil arzının çok olduğu KasımOcak ayları dışında olgunlaşan çeşitlere yer verilerek, özellikle dış pazara girme olanakları konusunda duyarlı
olunması, dış pazara özellikle de AB pazarına ihraç edilebilecek nitelikte kaliteli ve iri meyve üretiminin
TD&T/ 111 /Kasım 2003
25
TEAE
gerçekleştirilmesi ki; bunun için damla sulama sistemleri, mekanizasyon ve entegre mücadelenin
yaygınlaştırılması gerekmektedir.
Diğer yandan turunçgillerde en önemli ulusal sorunlardan birisi üretici-sanayici-tüketici ve dış satımcının yer
aldığı ve koordinasyonu yeterli bir organizasyonun olmamasıdır. Türkiye’de var olan turunçgil pazarlama
organizasyonunu Şekil 24 ile açıklamak mümkündür. Fakat bu organizasyonun işlerliği bir sistem dahilinde
olmadığı için çoğu kez ihracatçı ve üreticilerin kişisel yaptırımları ile sınırlı kalmaktadır. Üretici anlamında
Antalya Pamuk ve Narenciye Tarım Satış Kooperatifleri Birliği’nden başka (Antbirlik) gelişmiş bir organizasyon
halihazırda mevcut değildir. Mahalli bazdaki kooperatiflerin etkinliği ise yeterli olamamaktadır. Türkiye’de
diğer bir çok tarım ürününde olduğu gibi iletişim ve bilgi eksikliği nedeniyle turunçgillerde de sorunların
çözümü zorlaşmaktadır. Örneğin turunçgil ürünleri, devlet desteklemesinin başladığı 1960’lı yılların başından bu
yana hiç bu kapsamda değerlendirilmemiş, sadece ihracata verilen ve süreli olmayan teşviklerle, tabiri caizse
gündem kurtarılmaya çalışılmıştır. Turunçgiller tüccarlara ve ihracatçılara genellikle “Ağaçta” götürü olarak
satıldığı için (bazen kg hesabı ile de olabilmektedir) hasat ile birlikte ihracatçıya daha fazla sorumluluk
düşmektedir. Turunçgiller diğer bazı meyve ve sebzeler gibi dalından koparıldıktan sonra, en kısa sürede iç veya
dış pazara sunulmak üzere hazırlanmak zorundadırlar. Aksi takdirde bozulma ihtimali yüksektir. İhracatçı
hasadını yapıp meyveyi paketleyip göndermeye başladığı an, malın bozulma riskini de üstlenmiş demektir.
Üstelik ihracatta da %80 bozulma riski vardır. İşte bu nedenlerle ihracata verilen DFİF prim ödemelerinin
istikrarlı olarak ve zamanında ödenmesi halinde ihracatçı dolayısı ile üretici desteklenmiş olmaktadır. Hatta bu
ödemelerin belli kalite standartlarını sağlamış olan ihracatçılara verilmesi de kaliteli ihracatı teşvik açısından
ayrıca faydalı olmaktadır.
Pazarlama hizmetleri (Toplama, İşleme, Dağıtım, Paketleme -Ambalajlama, Taşıma, Depolama, Dereceleme,
Standardizasyon, ve Satış) ve hizmet aşamasında yer alan kurumlar (Aracılar, İhracatçılar, Komisyoncular,
Perakendeciler, Meyve İşleme Sanayicileri) olarak nitelendirmek mümkündür (Şekil 24).
Şekil 24- Türkiye’de Turunçgillerde Pazarlama Kanalları
Figure 24- Citrus Marketing Chanel in Türkiye
Üretici
Komisyoncu
(Üretim
Bölgesindeki)
İhracatçı
Kooperatif
Tüccar
Paketleme -
İşleme
Sanayi
İhracat
Komisyoncu
(Üretim Bölgesi Dışındaki)
Perakendeci (Manav, Bakkal, Market, Semt Pazarı, Seyyar Satıcı)
Tüketici
Kaynak: Emeksiz, F., Türkiye’de Turunçgil Üretimi, Pazarlaması Ve İhracat Olanakları, Stuttgart, 1987.
Source : EMEKSİZ, F., Die Erzeugung und Vermarktung von Zitrusfrücten in der Türkei und die Möglichkeiten zur Förderung des Exportes,
Stuttgart, 1987.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
26
TEAE
TURUNÇGİL TÜKETİMİ
Türkiye’de turunçgil üretiminin büyük bir kısmı taze tüketilmekte, çok az bir kısmı ise işlenerek tüketilmekte ya
da ihraç edilmektedir. İşleme genellikle meyve suyuna olmakta, çok az miktarlar da reçel, marmelat vb. değişik
işleme endüstrilerinde kullanılmaktadır. Turunçgil meyveleri içerisinde en fazla endüstride işlenen portakal’dır.
Üretilen portakal suyunun çok büyük bir kısmı dondurulmuş konsantre olarak kullanılmakta, çok az bir kısmı ise
taze meyve suyu olarak kullanılmaktadır. Portakal suyunda meyve suyu işleme endüstrisinin gelişmesi tamamen
iç ve dış talebe bağlı olması nedeniyle, ancak talep artışı durumunda gelişmesi söz konusu olacaktır. Türkiye’de
turunçgil ürünleri tüketiminin hızla gelişen turizm sektöründen kaynaklanan talep de dahil olmak üzere turunçgil
üretimindeki artışı etkilediği görülmektedir. Tüm bu tahminler dışında resmi ve özel herhangi bir istatistiksel
veri olmadığı için kişi başına tüketim net olarak bilinmemekle beraber özellikle iç tüketimin fiyatlarla ters
orantılı olarak değiştiği ifade edilebilir.
TURUNÇGİLLERDE KURUMSAL YAPI VE DIŞ SATIM ORGANİZASYONU
Türkiye’de turunçgil üretim ve pazarlamasında İspanya, İsrail ve ABD modellerinde olduğu gibi bir modelden
söz etmek mümkün değildir. Türkiye’de turunçgil pazarlaması yaş meyve-sebze sistemi içerisinde
değerlendirilmektedir. Turunçgil ürünlerinin dış pazara yönelik pazarlamasını Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren İhracatçı Birlikleri sağlamaktadır. İhracatçı Birlikleri’ne üye
olmayan özel ve tüzel kişi ve tüccarlar, birliğin sahasına giren ürünleri ihraç edememekte ve birliklerin
hizmetlerinden faydalanamamaktadırlar. Turunçgillerle ilgili olarak yoğun çalışan İhracatçı Birlikleri; Akdeniz,
Ege ve Antalya İhracatçı Birlikleri’dir. İhracata yönelik bu konuda çalışan diğer bir kuruluş ise İGEME’ dir.
Türkiye ihraç pazarlarının geliştirilmesi, dünya ihracatındaki payının ve uluslararası piyasalara açılan Türk
firmalarının rekabet güçlerinin arttırılması ilkeleri ile 1980’li yıllardan bu yana ihracata yönelik teşvik
sisteminde günün koşullarına uygun olarak düzenlemeler yapılmaktadır. Bu teşvikler, “İhracata Yönelik Devlet
Yardımları Kararı”, DFİF primleri, Navlun ödemeleri, “Tarımsal Ürünlerde İhracat İadesi”,“İhracat, İhraca
Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet Ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası”
tebliğleri ile farklı zaman birimlerinde uygulanmış ve uygulanmaya devam edilmektedir.
İhracatçı Birlikleri düzenli olarak turunçgil ihracatı için maliyet analizleri yapmakta, Türk turunçgil
ihracatçılarının ihraç ettiği ürünlerin fiyatlarının, dünya piyasalarındaki fiyatlarla karşılaştırılması ve
ihracatçıların dünya piyasalarında rekabet şansının arttırılması amacı ile ihracatçı firmalara İhracatı
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) adı altında prim vermektedir.
Türkiye’nin turunçgil ihracatı her yıl Enterdonat limon çeşidi ile Eylül ayının ortalarında başlamaktadır. Bu
bağlamda turunçgil ihracatının Eylül ayında başladığı ve diğer çeşitlerle birlikte 31 Mayısa kadar devam ettiği
ifade edilebilir. Bu nedenle DFİF kapsamındaki nakdi teşviklerin, başlangıç tarihi 15 Eylül, bitiş tarihi ise 31
Mayıs olarak uygulanmaktadır. Geçmiş yıllarda turunçgil ihracatını teşvik için navlun primi ödemesi de
yapılmış olmasına rağmen şimdi bu ödeme yürürlükten kalkmıştır.
Bunun yanısıra, Türk Eximbank tarafından ihracatçı firmalara ihracat ve döviz kredileri verilmektedir. Bu
krediler; Sevk Öncesi İhracat Kredisi, İhracat Döviz Kredisi, Dış Ticaret Şirketleri Kısa Vadeli İhracat Kredisi
ve Dış Ticaret Şirketleri Kısa Vadeli Döviz Kredisi adı altında çeşitlendirilebilir.
Türkiye’den ihraç edilecek olan turunçgil meyveleri üreticiden doğrudan alınabileceği gibi, ihracatçının kendi
bahçesinden, komisyoncudan, toplayıcıdan, tüccardan ve paketleme evlerinden de alınabilmektedir. Turunçgil
ürünleri üreticiden alınma durumunda genellikle kilo ve götürü usulü olmak üzere iki şekilde satın alınmaktadır.
Götürü usulünde, meyve olgunlaşmadan veya olgunlaştıktan sonra meyveler için tahmini bir değer belirlenerek
ürün alınmaktadır. İhracatçılar don riskinden etkilenmemek için genellikle kilo hesabı almayı tercih
etmektedirler. Kilo usulünde ise diğer meyvelerde olduğu gibi meyve olgunlaştıktan sonra alınmaktadır.
Her ne şekilde satın alınırsa alınsın satın alınan turunçgil meyveleri paketleme evlerine getirilmekte, paketleme
evlerinde meyveler tür, çeşit ve kalite ayrımı ile yıkama, boylama, etilen gazı ile sarartma ve mumlama gibi
işlemlere tabi tutulduktan sonra alıcının talep ettiği ambalaj tipine göre standartlara uygun ambalajlanmaları
yapılarak, deniz ya da karayolu ile ulaşımı sağlanarak aracın tipine göre paletizasyonu yapılıp yüklenerek
ihracat işlemi tamamlanmaktadır.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
27
TEAE
TÜRKİYE’DE PORTAKAL
Türkiye’de
portakalın
%70’i
Çukurova
Bölgesi’nde
üretilmektedir. Bölge üretiminin yaklaşık %44’ü Adana, %27’si
Mersin, %26’sı Hatay ve %2,5’i ise Osmaniye’de üretilmektedir.
Ayrıca Antalya yöresinde de Finike ve Kumluca’da yoğun
olarak üretim yapılmaktadır.
Türkiye’de üretilen portakalların yarıdan fazlası göbekli portakal
olarak nitelendirilen Washington Navel’dir. Son yıllarda
Navelina ve Navelate çeşitleri de yaygınlaşmıştır. Göbekli
portakallar sofralık değeri yüksek standartta çeşitler olmalarına
rağmen, Türkiye bu çeşitlerde İspanya, İtalya ve Yunanistan’ın
rekabeti ile karşı karşıyadır. Türkiye’de üretilen diğer önemli
portakal çeşitleri ise Valensiya, Yafa ve Şamuti’dir.
Türkiye’de portakal sezonu Washington Navel ile Kasım ayı başında başlar. Aralık ayı ortalarında Şamuti
hasadı başlar ve bu iki çeşidin bitmeye başladığı dönem olan Şubat ayında ise geççi çeşitler Navellate, Lane
Late ve son olarak Valencia Late piyasaya girer. Bu çeşitlerden başka muhtelif çeşitlerde üretilmektedir.
Tablo 7- Türkiye’de Portakal Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2003/2004)
Table 7- Orange Supply and Disappearance in Turkey (1999/2000 - 2003/2004 )
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
2001/02
2002/03 a/
2003/04 b/
1999/00
2000/01
1.100
0
1.100
1.070
0
1.070
1.250
0
1.250
1.250
0
1.250
1.275
0
1.275
102
888
36
1.026
121
918
31
1.070
187
1047
16
1.250
197
1024
29
1.250
200
1050
25
1.275
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
Kaynak: TEAE tarafından DİE ve Tartışma Kurulu’nun görüşlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır.
Source: Calculated by AERI from SIS and Cıtrus Discussion Group’s Meeting.
a/
Tahmin (Estimated)
B/
1000 ton
1.300
1400
1.250
1200
1.200
1000
1000 ton
800
1.150
600
1.100
400
1.050
200
1.000
950
0
Yıllar
1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04
Toplam Arz
Şekil 25- Türkiye’de Portakal Arzı
Fifure 25- Orange Supply in Turkey
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1999/00
2000/01
İhracat
İşlenmiş Ürünler **
2001/02
2002/03
Yıllar
2003/04
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
Şekil 26- Türkiye’de Portakal Kullanımı
Figure 26- Orange Disappearance in Turkey
28
TEAE
Türkiye’de Durum : 2001/2002
Üretim Arttı
2001/2002 döneminde üretim %17 oranında artarak
1.070 bin tondan 1.250 bin tona yükselmiştir.
Turunçgil ürünlerinde ithalat olmadığı için toplam
arz toplam üretime eşittir.
İhracat Ve Taze İç Tüketim Arttı
İşlenmeye Ayrılan Kısım Azaldı
2001/2002 döneminde en büyük artış %54
oranındaki artış ile ihracatta yaşanmıştır.
Taze iç tüketimde ise %14 oranında artış meydana
gelmiştir. Bu dönemde işlenmeye ayrılan miktarda
ise %48 oranında azalma olmuştur. İşlenmeye
ayrılan turunçgil miktarları özel sektörde turunçgil
meyvelerini işleyen işletmelerden alınmıştır.
Türkiye’deTahmin: 2002/2003
Üretimde Değişme Beklenmiyor
Bir önceki üretim dönemindeki rekoltenin
değişmeyeceği 2002/2003 yılında da 1.250 bin
ton olarak gerçekleşeceği beklenmektedir.
İhracat Ve İşlenmeye Ayrılan Kısımda
Artış, Taze İç Tüketimde Azalma
İhracatın %5,3 oranında artarak 187 bin tondan 197
bin tona, İşlenmeye ayrılan portakal miktarının ise
%81 oranında artarak 16 bin tondan 29 bin tona
yükselmesi beklenirken, taze iç tüketimin ise
%2,2’lik azalma ile 1.024 bin ton olarak
gerçekleşmesi beklenmektedir.
Türkiye’de Öngörü: 2003/2004
İhracat Ve Taze İç Tüketimde Artış,
İşlenmeye Ayrılan Miktarda Azalma
Üretimde Artış Öngörülüyor
Bu üretim döneminde üretimin %2 oranında artarak
1.275 bin tona yükselmesi öngörülmektedir.
İhracatta %0,1, taze iç tüketimde %2,5 artış
öngörülürken, işlenmeye ayrılan kısımda %14’lük
azalma öngörülmektedir.
Şekil 27- Türkiye’de Sıkmalık Portakalda Üretici Fiyatları (Ocak ayı)
Figure 27- Processed Orange Producer Prices in Turkey ( January
180.000
Fiyat (TL/Kg)
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
1994
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Yıllar
Kaynak: DİE Source: SIS
Şekil 28- Türkiye’de Yafa Portakalda Üretici Fiyatları (Ocak ayı)
Figure 28- Yafa Orange Producer Prices in Turkey ( January)
200.000
Fiyat (TL/Kg)
180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
Yıllar
1994
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Kaynak:DİE Source :SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
29
TEAE
TÜRKİYE’DE MANDARİN
Türkiye’nin en önemli turunçgil üretim bölgesi olan Çukurova Bölgesi mandarin
üretiminde de toplam üretimin yaklaşık %70’ini karşılamaktadır. Çukurova’da
bölge üretiminin %44’ü Adana, %31’i Hatay, %25’i Mersin, %1’i ise
Osmaniye’den karşılanmaktadır. Ayrıca İzmir yöresi de önemli mandarin özellikle Satsuma - üretim yöresidir.
Mandarinde Satsuma, Fremont, Klemantin, Nova, Robinson ve Mineola önemli
çeşitler arasında yer almaktadır.
Türkiye’de mandarin sezonu genellikle Ekim ayı başlarında Satsuma ile
başlamakta Aralık ayı sonuna kadar devam etmektedir. Geççi çeşitlerin piyasaya
girmesi ile sezon Mart ayı souna kadar uzayabilmektedir. . Türkiye’de üretilen
Satsumalar içinde en fazla rağbet gören çeşit Owari’dir. Mandarin sezonu Nisan ayında sona erer.
Son yıllarda Söke, Kuşadası, Selçuk gibi kıyı Ege bölgelerinde Satsuma yetiştiriciğine ilgi artmaktadır. Üreticiler
diğer tarım ürünlerine oranla daha az masraflı, daha az zahmetli ve daha karlı olması nedeni ile turunçgil
üretimini tercih etmektedirler. Sulanabilen alanlarda Satsuma tercih edilirken, kurak kesimlerde ise zeytin ağacı
dikilerek pamuğa karşı alternatif ürün olarak üretim yapılmakta ve yeni tesis edilen bahçelerden artık verim
alınmaya başlanmaktadır. Özellikle pamuk üreticisi bir yöre olan Söke’deki bu değişim dikkat çekicidir.
Tablo 8- Türkiye’de Mandarin Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 8- Tangerine Supply and Disappearance in Turkey (1999/2000 - 2002/2003)
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
2000/01
2001/02
2002/03 a/
2003/04 b/
500
0
500
560
580
0
0
560
580
500
0
500
500
0
500
130
160
230
260
250
369
1
500
399
1
560
349
1
580
239
1
500
249
1
500
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
a/
Tahmin (Estimated)
b/
600
1000 T on
700
580
600
560
500
540
400
1000 Ton
300
520
200
500
100
480
0
460
Yıllar
1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04
Topl am Arz
Şekil 29- Türkiye’de Mandarin Arzı
Figure 29- Tangerine Supply in Turkey
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Yıllar
1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04
İhracat
Toplam Kullanım
Taze İç Tüketim
Şekil 30- Türkiye’de Mandarin Kullanımı
Figure 30- Tangerine Disappearance in Turkey
30
TEAE
Üretim Arttı
Bir önceki üretim döneminde 560 bin ton olarak
gerçekleşen üretim %3,5 oranında artarak 580 bin
ton olarak gerçekleşmiştir.
İhracat Arttı, Taze İç Tüketim Azaldı
2001/2002 üretim döneminde ihracat bir önceki yıla
göre %44 oranında artarak 160 bin tondan 230 bin
tona yükselmiştir. En fazla ihracat Avrupa Birliği
ülkelerine yapılmaktadır. Ayrıca Rusya, Ukrayna,
Polonya,
Bulgaristan,
Romanya
ve
Çek
Cumhuriyeti son yıllarda en çok mandarin
ihracatının yapıldığı ülkelerdir. Bu dönemde taze iç
tüketim %12 oranında azalarak 399 bin tondan 249
bin tona inmiştir. İhracatın artması ile birlikte 2000
yılının Ocak ayında kilogramı 137 bin lira olan
çekirdeksiz mandarinin fiyatı 2001 yılında 183 bin
liraya çıkmıştır (Şekil 32).
Türkiye’de Tahmin: 2002/2003
Üretimde Azalma
2002/2003 üretimin döneminde üretim %13,8
oranında azalarak 580 bin tondan 500 bin tona
gerileyeceği tahmin edilmektedir.
İhracatta
Azalma
Artma,
Taze
İç
Tüketimde
İhracatın %13 oranında artarak 230 bin tondan 260
bin tona yükselmesi beklenmektedir. Üretimdeki
azalmanın taze iç tüketime yansıyacağı ve taze iç
tüketimin %31 oranında düşerek 239 bin ton olarak
gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
Üretimde Değişme Öngörülmüyor
2003/2004 üretim dönemi öngörüsünde üretim
miktarının değişmeyeceği beklenmektedir.
Turunçgil
üretiminde
özellikle
mandarin
çeşitlerinde çiçeklenme dönemi olan Mart-Nisan
aylarındaki aşırı soğuklar ve meyve tutumunun
başladığı Temmuz-Ağustos aylarındaki aşırı
sıcaklar bitkide şok etkisi yaparak üretimin miktar
ve kalitesini olumsuz olarak etkilemektedir.
Ürününü kalitesindeki bozulması sonucu rekoltenin
büyük bir kısmı takoz olarak tabir edilen Armudi,
kalın kabuklu, şekil bozukluğu olan ürünlerden
oluşmakta ve bu da fire oranını artırmaktadır.
Şekil 31- Türkiye’de Diğer Mandarinler
Üretici Fiyatları (Ocak ayı)
Figure 31- Other Tangerine Producer Prices
in Turkey ( January)
Ancak bu olumsuzluğun diğer bölgelerdeki üretim
artışı ile dengeleneceği ve toplam mandarin üretim
miktarını etkilemeyeceği öngörülmektedir.
İhracatta Azalma, İç Tüketimde Artış
Bu üretim döneminde ihracatın 3,8 oranında
azalarak 260 bin tondan 250 bin tona gerilemesi
öngörülmektedir. Bu azalmada üretimdeki kalite
düşüklüğünün etkisi olduğu söylenebilir.
Ayrıca Makedonya, Rusya, Bulgaristan, Çek
Cumhuriyeti, Polanya, Hırvatistan gibi pazarın
büyük bir kısmını oluşturan ülkelerin Euro ile değil
dolar ile alım yapması ve doların değerindeki
düşüklük fiyatlar üzerine etki etmektedir.
Şekil 32- Türkiye’de Çekirdeksiz Mandarin Üretici
Fiyatları (Ocak ayı)
Figure 32- Seedless Tangerine Producer Prices in
Turkey (January)
Fiyat (Tl/kg)
160.000
200.000
140.000
180.000
Fiyat (TL/kg)
160.000
120.000
100.000
140.000
120.000
80.000
100.000
60.000
80.000
40.000
60.000
40.000
20.000
20.000
0
Yıllar
1994
1995
1996
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1997
1999
2000
2001
0
Yıllar
1994
1995
1996
1997
1999
2000
2001
31
TEAE
TÜRKİYE’DE LİMON
Türkiye’de toplam limon üretiminin %90’ı Çukurova Bölgesi’nden karşılanmaktadır.
Çukurova’da ise en büyük üretici il, bölge üretiminin %78’ini sağlayan Mersin’dir.
Daha sonra ise sırası ile Adana (%19) ve Hatay (%3,5) gelmektedir.
Türkiye’de piyasaya turunçgil arzı Enterdonat limon ile başlar. Orta erkenci
Kütdiken limonu onu izlemektedir. Daha sonra sırası ile İtalyan Memeli, Lamas,
Molla Mehmet, Kıbrıs ve Meyer çeşitleri gelmektedir.
Türkiye’de limon üretiminde en büyük sorun uçkurutan hastalığıdır. Bu nedenle
hastalığa dayanıklı çeşitlerin yetiştiriciği önem kazanmaktadır. Diğer turunçgil
meyveleri taze olarak tüketime sunulmakta iken limonda az da olsa stok
yapılmaktadır. Ancak bu stoklar yaz mevsimi boyunca piyasaya sunularak
bitirilmekte yeni sezona aktarılmamaktadır. Piyasaya arzda devamlılık sağlamak ve üreticiyi korumak amacıyla
bu tip bir uygulama yapılmakta ve özellikle İç Anadolu Bölgesi ve Kapadokya yöresinde doğal mağaralarda
kasalarla limonlar muhafaza edilmektedir. Bu işleme yatak limonculuğu denir ve bu işleme en uygun olan çeşit
Lamas’dır. Türkiye’de limon ihraç fiyatlarının düşük olması nedeniyle getirisi istenilen düzeyde olamamaktadır.
Tablo 9- Türkiye’de Limon Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2003/2004)
Table 9- Lemon Supply and Disappearance in Turkey (1999/2000 - 2003/2004)
1999/00
2000/01
2001/02
2002/03 a/
2003/04 b/
520
0
520
460
510
0
0
460
510
450
0
450
480
0
480
242
276
135
324
283
224
192
257
180
299
2
1
3
1
1
Toplam Kullanım
520
460
510
450
480
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
İhracat
Taze İç Tüketim
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
Export
Processed
Total Disappearance
a/
Tahmin (Estimated)
b/
540
1000 Ton
600
520
500
500
400
480
1000Ton
300
460
200
440
100
420
0
400
1999/00
2000/01
2001/02
2002/03
Toplam Arz
Şekil 33- Türkiye’de Limon Arzı
Figure 33- Lemon Supply in Turkey
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Yıllar
2003/04
Yıllar
1999/00 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
Şekil 34- Türkiye’de Limon Kullanımı
Figure 34- Lemon Disapperance inTurkey
32
TEAE
Üretim Arttı
2001/2002 üretim döneminde limon üretimi %11
oranında artarak 460 bin tondan 510 bin tona
yükselmiştir.
İhracat 2001/2002 üretim döneminde bir önceki
döneme göre % 110 oranında artarak 135 bin
tondan 283 bin tona yükselmiştir. Taze iç tüketim
ise %31 oranında azalmıştır. Bu dönemde ihracatın
artması limon fiyatlarında da önemli miktarda
artışa neden olmuştur. 2000 yılı Ocak ayında çiftçi
eline geçen fiyat 150 TL/Kg iken 2001 yılı Ocak
ayında 250 bin TL/Kg olmuştur (Şekil 35).
Üretimde Azalma Bekleniyor
2002/2003 üretim döneminde limon üretiminin
%11,7 oranında azalarak 510 bin tondan 450 bin
tona düşmesi beklenmektedir.
İhracatta Azalma, Taze İç Tüketimde Artış
Bir önceki yıl yaşanan büyük ihracat artışından
sonra 2002/2003 üretim döneminde ihracatın %32
oranında azalma ile 192 bin ton olması
beklenmektedir. İhracattaki azalma ile taze iç
tüketimde artış yaşanacağı ve taze iç tüketimin
%14,7 oranında artarak 257 bin ton olacağı tahmin
edilmektedir.
Üretimde Artış Öngörülüyor
Üretimin bir önceki üretim dönemine göre %6,6
oranında artarak
480 bin ton olacağı
öngörülmektedir.
2003/2004 yılı ihracatının %6,25 azalma ile 180 bin
olması öngörülürken, taze iç tüketimin %16 artış ile
299
bin
ton
olması
öngörülmektedir.
Şekil 35- Türkiye’de Limon Çiftçi Eline Geçen Fiyatlar (Ocak ayı)
Figure 35- Lemon Producer Prices in Turkey ( January)
Fiyat (TL/kg)
300.000
250.000
200.000
150.000
100.000
50.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Yıllar
2001
Kaynak:DİE
Source :SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
33
TEAE
TÜRKİYE’DE ALTINTOP
Yıllara göre oranlarda çok küçük değişiklikler olmakla beraber, Türkiye altıntop
üretiminin %97’si Çukurova Bölgesi’nden karşılanmaktadır. Bu bölgede ise en büyük
altıntop üreticisi il yaklaşık bölge üretiminin %72’sini sağlayan Adana’dır. Daha sonra
sırası ile; Hatay (%15), Mersin (%12), Osmaniye (%0,3) gelmektedir.
Türkiye’de üretilen en önemli altıntop çeşitleri, Star Ruby, Marsh Seedless, Redblush,
Henderson ve Rio Red’dir.
Türkiye’nin altıntop ihracatında en büyük sorun Türk altıntoplarının asitlik derecesinin
yüksek olması nedeni ile ihraç fiyatlarının düşük olmasıdır. Özellikle üretim ve verimdeki potansiyelimizin
yeterince değerlendirilememesini rekabet unsurlarındaki yetersizliklere bağlamak mümkündür.
Tablo 10- Türkiye’de Altıntop Arzı Ve Kullanımı (1999/2000 - 2002/2003)
Table 10- Grapefruit Supply and Disappearance in Turkey (1999/2000 - 2002/2003)
1999/00
ARZ
Üretim
İthalat
Toplam Arz
KULLANIM
140
0
140
İhracat
Taze İç Tüketim
Toplam Kullanım
91
47
2
140
2000/01
2002/03 a/
2001/02
130
135
0
0
130
135
86
43
1
130
116
18
1
135
2003/04 b/
140
0
140
160
0
160
SUPPLY
Production
Import
Total Supply
DISAPPEARANCE
101
38
1
140
100
59
1
160
Export
Processed
Total Disappearance
a/
b/
Tahmin (Estimated)
180
1000 Ton
1000 Ton
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Yıllar
1999/00
2000/01
2001/02
2002/03
Toplam Arz
Şekil 36- Türkiye’de Altıntop Arzı
Figure 36- Grapefruit Supply in Turkey
TD&T/ 111 /Kasım 2003
2003/04
Yıllar
1999/00 2000/01 2001/02
İhracat
Toplam Kullanım
2002/03 2003/04
Taze İç Tüketim
Şekil 37- Türkiye’de Altıntop Kullanımı
Figure 37- Grapefruit Disappearance in Turkey
34
TEAE
Üretim Arttı
2001/2002 üretim döneminde altıntop üretimi bir
önceki üretim dönemine göre %3,8 oranında artarak
135 bin ton olarak gerçekleşmiştir.
İhracat bu dönemde %35 oranında artarak 86 bin
tondan 116 bin tona çıkmıştır. Taze iç tüketim ise
ihracatın artması sonucunda %58 oranında azalarak
18 bin ton olarak gerçekleşmiştir. İhracattaki artış iç
piyasada fiyat artışını da beraberinde getirmiştir.
2001 yılında Ankara’da altıntopun perakende satış
fiyatı ortalama 294.525 TL/Kg iken 2002 yılında
%75 oranında artarak 515.801 TL/Kg olmuştur (Ek
Tablo 43-44)
Üretimde Artış
2002/2003 üretim döneminde ihracat %13 azalarak
116 bin tondan 101 bin tona düşmüş, taze iç
tüketim ise ihracattaki daralma nedeni ile %11
oranında artmıştır.
Üretimin %3,7 oranında artışla 140 bin ton olması
beklenmektedir.
Edeceği
İhracatın Değişmeyeceği, Taze İç Tüketimin
Artacağı Öngörülüyor
2003/2004 üretim döneminde altıntop üretimindeki
artışın devam edeceği ve %14,2 oranında artışla
140 bin tondan 160 bin tona ulaşacağı
öngörülmektedir.
2003/2004 üretim döneminde ihracatta artış
öngörülmezken, taze iç tüketimin artan üretimle
beraber artacağı %55 oranındaki artışla 38 bin
tondan 59 bin tona yükseleceği öngörülmektedir.
Üretimde
Artışın
Öngörülüyor
Devam
Şekil 38- Türkiye’de Altıntopta Üretici Fiyatları (Ocak ayı)
Figure 38- Grapefruit Producer Prices in Turkey ( January)
160.000
Fiyat (Tl/kg)
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000 Yıllar
Kaynak:DİE
Source :SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
35
TEAE
EK TABLOLAR
APPENDIX TABLE
Not: Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü tarafından birincisi yayınlanan “Turunçgiller Durum ve Tahmin:
2003/2004” raporu Türkiye için alanında ilk olmuştur. Oldukça yoğun bir çalışma ile her kesimin görüşü
alınmaya çalışılarak hazırlanmıştır. Bu bakımdan lütfen gördüğünüz hata ve eksiklikleri bize bildirmekten
çekinmeyiniz. Mümkün olduğunca hatalardan arındırılmış ve sektöre yön verecek nitelikteki bir rapora ancak bu
yolla ulaşabiliriz.
İletişim:
Pervin KARAHOCAGİL: [email protected]
Dr. Renan TUNALIOĞLU: [email protected]
Berrin TAŞKAYA: [email protected]
Hakan ANAC : [email protected]
Dünya tablolarında ihracat ve ithalat arasındaki farklar bazı ülkelerin kayıtlarındaki boşluklar ve nakil halinde
bulunan mamüllerden kaynaklanmaktadır.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
36
TEAE
Ek Tablo 1- Dünya Portakal Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 Ton) 1997/1998 - 2002/2003
Appendix Table 1- World Oranges Production, Consumption and Trade (000 Tons) 1997/1998 - 2002/2003
Üretim
Production
İthalat
Toplam Arz
Total Supply /
Imports
Distribution
İtalya
1997/1998
2.100
44
2.144
1998/1999
1.422
85
1.507
1999/2000
1.750
57
1.807
2000/2001
1.800
59
1.859
2001/2002
1.829
65
1.894
2002/2003
1.765
75
1.840
İspanya
1997/1998
2.744
56
2.800
1998/1999
2.442
112
2.554
1999/2000
2.828
77
2.905
2000/2001
2.688
180
2.868
2001/2002
2.822
98
2.920
2002/2003
2.864
100
2.964
Çin
1997/1998
2.100
26
2.126
1998/1999
2.577
38
2.615
1999/2000
3.236
19
3.255
2000/2001
2.635
57
2.692
2001/2002
3.598
42
3.640
2002/2003
3.232
60
3.292
Meksika
1997/1998
3.331
20
3.351
1998/1999
2.903
19
2.922
1999/2000
3.385
32
3.417
2000/2001
3.885
31
3.916
2001/2002
3.844
27
3.871
2002/2003
3.600
32
3.632
ABD
40
12.535
1997/1998
12.495
1998/1999
8.989
102
9.091
1999/2000
11.875
48
11.923
2000/2001
11.140
54
11.194
2001/2002
11.393
60
11.453
2002/2003
10.479
35
10.514
Toplam Kuzey Yarımküre
1997/1998
28.145
338
28.483
1998/1999
23.492
459
23.951
1999/2000
28.723
373
29.096
2000/2001
27.391
513
27.904
2001/2002
28.944
401
29.345
2002/2003
27.658
413
28.071
Brezilya
1997/1998
15.912
0
15.912
1998/1999
18.360
0
18.360
1999/2000
17.136
0
17.136
2000/2001
14.729
0
14.729
2001/2002
18.360
0
18.360
2002/2003
15.790
0
15.790
Toplam Güney Yarımküre
1997/1998
18.242
15
18.257
1998/1999
20.583
19
20.602
1999/2000
19.668
26
19.694
2000/2001
17.198
17
17.215
2001/2002
20.968
14
20.982
2002/2003
18.135
14
18.149
Dünya Toplam
1997/1998
46.387
353
46.740
1998/1999
44.075
478
44.553
1999/2000
48.391
399
48.790
2000/2001
44.589
530
45.119
2001/2002
49.912
415
50.327
2002/2003
45.793
427
46.220
Kaynak:ABD Tarım Bakanlığı Ekonomik Araştırmalar Servisi
Source :USDA/ERS/FAS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
İhracat
Exports
106
80
135
143
129
140
1.382
1.286
1.484
1.246
1.504
1.504
16
13
8
2
5
5
9
50
11
19
18
17
645
245
519
566
500
620
3.426
2.830
3.197
3.061
3.186
3.416
82
102
90
122
41
41
729
805
790
1.065
990
1.001
4.155
3.635
3.987
4.126
4.176
4.417
Taze İç Tüketim
Fresh Domestic
Consumption
İşlenme
Processed
Italy
600
461
630
610
620
570
Spain
656
762
570
698
641
780
800
822
751
665
770
690
China
2.010
100
2.473
129
3.085
162
2.675
15
3.612
23
3.264
23
Mexico
2.642
700
2.419
453
2.996
410
3.497
400
3.353
500
3.465
150
USA
1.830
10.060
1.062
7.784
1.495
9.909
1.538
9.090
1.646
9.307
1.576
8.318
Total Northern Hemisphere
11.793
13.264
10.701
10.420
12.846
13.053
13.015
11.828
14.206
11.953
13.979
10.676
Brazil
4.080
11.750
5.426
12.832
5.418
11.628
5.100
9.507
4.896
13.423
4.896
10.853
Total Southern Hemisphere
5.164
12.364
6.292
13.505
6.526
12.378
6.046
10.104
5.797
14.195
5.549
11.599
World Grand Total
16.957
25.628
16.993
23.925
19.372
25.431
19.061
21.932
20.003
26.148
19.528
22.275
1.438
966
1.042
1.106
1.145
1130
37
TEAE
Ek Tablo 2- Dünya Portakal Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1977
Appendix Table 2- World Oranges Production, Consumption and Trade (000 tons) 1992/1993 - 1996/1997
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply
Fresh Domestic
Production
Imports
Exports
Processed
/ Distribution
Consumption
Mısır
1992/1993
1.771
0
1993/1994
1.324
0
1994/1995
1.513
0
1995/1996
1.555
0
1996/1997
1.613
0
İtalya
1992/1993
2.111
3
1993/1994
2.100
41
1994/1995
1.800
45
1995/1996
1.800
36
1996/1997
2.100
44
İspanya
1992/1993
2.926
3
1993/1994
2.509
3
1994/1995
2.697
49
1995/1996
2.573
44
1996/1997
2.200
70
Çin
1992/1993
1.575
0
1993/1994
1.575
0
1994/1995
1.633
0
1995/1996
1.727
4
1996/1997
1.850
12
Meksika
1992/1993
2.913
1
1993/1994
3.174
1
1994/1995
3.570
1
1995/1996
3.590
11
1996/1997
3.917
14
ABD
1992/1993
10.074
10
1993/1994
9.419
16
1994/1995
10.474
18
1995/1996
10.453
23
1996/1997
11.618
30
1992/1993
25.158
212
1993/1994
23.738
285
1994/1995
25.246
354
1995/1996
25.504
314
1996/1997
27.174
346
Brezilya
1992/1993
14.648
0
1993/1994
13.710
0
1994/1995
16.520
0
1995/1996
16.973
0
1996/1997
18.972
0
1992/1993
16.573
6
1993/1994
15.846
8
1994/1995
18.418
8
1995/1996
19.022
6
1996/1997
21.264
15
Dünya Toplam
1992/1993
41.731
218
1993/1994
39.584
293
1994/1995
43.664
362
1995/1996
44.526
320
1996/1997
48.438
361
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1.771
1.324
1.513
1.555
1.613
238
179
183
206
240
2.114
2.141
1.845
1.836
2.144
137
153
129
135
106
2.929
2.512
2.746
2.617
2.270
1.350
1.275
1.350
1.325
1.260
1.575
1.575
1.633
1.731
1.862
6
18
17
16
17
2.914
3.175
3.571
3.601
3.931
3
2
10
8
11
10.084
9.435
10.492
10.476
11.648
556
548
576
508
602
25.370
24.023
25.600
25.818
27.520
3.315
3.327
3.338
3.298
3.216
14.648
13.710
16.520
16.973
18.972
82
140
82
82
98
16.579
15.854
18.426
19.028
21.279
561
735
690
849
719
41.949
39.877
44.026
44.846
48.799
3.876
4.062
4.028
4.147
3.935
Egypt
8
8
8
10
12
Italy
1.377
600
1.438
550
1.206
510
1.201
500
1.438
600
Spain
1.209
370
857
380
871
525
742
550
415
595
China
1.522
47
1.476
81
1.534
82
1.629
86
1.750
95
Mexico
2.661
250
2.833
340
2.811
750
3.143
450
3.470
450
USA
1.668
7.860
1.592
7.295
1.461
8.455
1.538
8.430
1.723
9.323
12.186
9.869
11.304
9.392
11.244
11.018
11.610
10.910
12.304
12.000
Brasil
3.795
10.771
3.430
10.140
5.418
11.020
5.589
11.302
5.410
13.464
4.571
11.447
4.311
10.808
6.196
11.540
6.339
11.840
6.481
14.079
World Grand Total
16.757
21.316
15.615
20.200
17.440
22.558
17.949
22.750
18.785
26.079
1.525
1.137
1.322
1.339
1.361
38
TEAE
Ek Tablo 3- Dünya Mandarin Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003
Appendix Table 3- World Tangerine Production Consumption and Trade (000 tons) 1997/1998 - 2002/2003
Üretim
Production
İthalat
Toplam Arz
İhracat
Imports
Total Supply /
Distribution
Exports
Çin
1997/1998
6.910
0
1998/1999
5.068
0
1999/2000
6.472
2
2000/2001
4.831
6
2001/2002
6.268
6
2002/2003
5.353
5
Japonya
1997/1998
1.773
5
1998/1999
1.471
8
1999/2000
1.704
9
2000/2001
1.398
13
2001/2002
1.527
10
2002/2003
1.376
10
İspanya
1997/1998
1.970
2
1998/1999
1.760
5
1999/2000
2.070
25
2000/2001
1.780
10
2001/2002
1.655
9
2002/2003
1.952
9
Kore
1997/1998
655
1
1998/1999
516
1
1999/2000
635
1
2000/2001
563
0
2001/2002
651
0
2002/2003
780
0
İtalya
1997/1998
500
44
1998/1999
443
66
1999/2000
594
72
2000/2001
592
56
2001/2002
611
65
2002/2003
560
75
ABD
1997/1998
443
39
1998/1999
401
57
1999/2000
505
96
2000/2001
425
100
2001/2002
468
53
2002/2003
418
95
1997/1998
13.711
91
1998/1999
11.128
137
1999/2000
13.679
205
2000/2001
11.061
185
2001/2002
12.810
143
2002/2003
12.036
184
1997/1998
409
1
1998/1999
346
1
1999/2000
438
0
2000/2001
501
0
2001/2002
464
0
2002/2003
290
0
Dünya Toplam
1997/1998
14.120
92
1998/1999
11.474
138
1999/2000
14.117
205
2000/2001
11.562
185
2001/2002
13.274
143
2002/2003
12.326
184
TD&T/ 111 /Kasım 2003
6.910
5.068
6.474
4.837
6.274
5.358
193
190
148
155
169
170
1.778
1.479
1.713
1.411
1.537
1.386
6
3
5
5
5
5
1.972
1.765
2.095
1.790
1.664
1.961
1.382
1.146
1.360
1.230
1.252
1.400
656
517
636
563
651
780
4
7
6
7
3
10
544
509
666
648
676
635
68
28
67
74
71
70
482
458
601
525
521
513
25
14
28
14
15
15
13.802
11.265
13.884
11.246
12.953
12.220
2.060
1.812
2.082
1.851
1.992
2.132
410
347
438
501
464
290
38
31
24
37
46
46
14.212
11.612
14.322
11.747
13.417
12.510
2.098
1.843
2.106
1.888
2.038
2.178
Taze İç
Tüketim
Fresh Domestic
Consumption
İşlenme
Processed
China
275
355
442
187
325
351
Japan
1.497
275
1.363
113
1.428
280
1.292
114
1.404
128
1.271
110
Spain
340
250
400
219
450
285
250
310
205
207
230
331
Korea
638
14
505
5
597
33
529
27
601
47
620
150
Italy
408
68
398
83
414
185
376
198
475
130
455
110
USA
272
185
291
153
366
207
353
158
334
172
343
155
10.579
1.163
8.443
1.010
10.256
1.546
8.315
1.080
9.865
1.096
8.807
1.281
312
60
277
39
378
36
418
46
377
41
200
44
World Grand Total
10.891
1.223
8.720
1.049
10.634
1.582
8.733
1.126
10.242
1.137
9.007
1.325
6.442
4.523
5.884
4.495
5.780
4.837
39
TEAE
Ek Tablo 4- Dünya Mandarin Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/19977
Appendix Table 4- World Tangerine Production, Consumption and Trade (000 tons) 1992/1993 - 1996/1997
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply /
Fresh Domestic
Production
Imports
Exports
Processed
Distribution
Consumption
Çin
China
1992/1993
4,396
0
4,396
55
4,210
131
1993/1994
4,265
0
4,265
100
3,952
213
1994/1995
4,423
0
4,423
117
4,085
221
1995/1996
5,509
0
5,509
130
5,104
275
1996/1997
5,509
0
5,509
135
5,099
275
Japonya
Japon
1992/1993
2,019
0
2,019
12
1,611
396
1993/1994
1,751
8
1,759
11
1,516
232
1994/1995
1,539
7
1,546
6
1,450
90
1995/1996
1,626
4
1,630
6
1,450
174
1996/1997
1,428
7
1,435
5
1,310
120
İspanya
Spain
1992/1993
1,521
0
1,521
1,150
271
100
1993/1994
1,631
0
1,631
1,115
344
172
1994/1995
1,784
1
1,785
1,198
390
197
1995/1996
1,686
3
1,689
1,112
380
197
1996/1997
1,600
2
1,602
1,237
295
70
Kore
Korea
1992/1993
719
0
719
1
598
120
1993/1994
619
0
619
1
549
69
1994/1995
549
0
549
1
517
31
1995/1996
615
1
616
1
568
47
1996/1997
484
1
485
1
472
12
İtalya
Italy
1992/1993
500
3
503
27
453
23
1993/1994
509
31
540
30
491
19
1994/1995
468
54
522
24
463
35
1995/1996
528
33
561
52
449
60
1996/1997
500
44
544
68
408
68
ABD
USA
1992/1993
348
18
366
15
219
132
1993/1994
425
19
444
24
250
170
1994/1995
389
21
410
19
239
152
1995/1996
416
20
436
22
263
151
1996/1997
547
35
582
23
311
248
1992/1993
10,758
21
10,779
1,565
8,231
983
1993/1994
10,353
58
10,411
1,636
7,796
979
1994/1995
10,343
83
10,426
1,654
7,961
811
1995/1996
11,680
61
11,741
1,691
9,037
1,013
1996/1997
11,551
89
11,640
1,863
8,887
890
1992/1993
345
0
345
37
277
31
1993/1994
394
0
394
29
332
33
1994/1995
346
0
346
27
294
25
1995/1996
336
1
337
36
253
48
1996/1997
409
1
410
38
312
60
Dünya Toplam
World Grand Total
1992/1993
11,103
21
11,124
1,602
8,508
1,014
1993/1994
10,747
58
10,805
1,665
8,128
1,012
1994/1995
10,689
83
10,772
1,681
8,255
836
1995/1996
12,016
62
12,078
1,727
9,290
1,061
1996/1997
11,960
90
12,050
1,901
9,199
950
TD&T/ 111 /Kasım 2003
40
TEAE
Ek Tablo 5- Dünya Limon Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003
Appendix Table 5- World Lemon Production, Consumption and Trade (000 tons) 1997/1998 - 2002/2003
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply /
Fresh Domestic
Production
Imports
Exports
Processed
Distribution
Consumption
Yunanistan
Greece
1997/1998
158
11
169
31
106
32
1998/1999
143
12
155
22
101
32
1999/2000
125
11
136
24
100
12
2000/2001
130
11
141
30
97
14
2001/2002
108
10
118
8
99
11
2002/2003
100
10
110
7
91
12
İtalya
Italy
1997/1998
714
36
750
43
387
320
1998/1999
506
45
551
16
227
308
1999/2000
543
39
582
33
208
341
2000/2001
610
41
651
33
222
396
2001/2002
571
61
632
22
288
322
2002/2003
584
60
644
19
290
335
İspanya
Spain
1997/1998
902
18
920
558
142
220
1998/1999
878
33
911
451
230
230
1999/2000
892
27
919
484
230
205
2000/2001
960
39
999
531
200
268
2001/2002
1.037
5
1.042
506
200
336
2002/2003
912
40
952
500
200
252
ABD
USA
1997/1998
814
29
843
114
306
423
1998/1999
678
24
702
113
330
259
1999/2000
762
17
779
106
381
292
2000/2001
904
33
937
113
383
441
2001/2002
752
38
790
102
452
236
2002/2003
931
25
956
100
475
381
1997/1998
2.929
181
3.110
822
1.264
1.024
1998/1999
2.664
200
2.864
801
1.193
870
1999/2000
2.919
186
3.105
878
1.317
910
2000/2001
3.137
208
3.345
874
1.300
1.171
2001/2002
3.049
203
3.252
800
1.489
963
2002/2003
3.012
225
3.237
776
1.437
1.024
Arjantin
Argentina
1997/1998
1.025
0
1.025
157
157
711
1998/1999
1.043
0
1.043
199
124
720
1999/2000
1.163
0
1.163
204
81
878
2000/2001
1.217
0
1.217
245
96
876
2001/2002
1.200
0
1.200
250
50
900
2002/2003
1.050
0
1.050
255
35
760
1997/1998
1.117
0
1.117
199
177
741
1998/1999
1.138
0
1.138
259
137
742
1999/2000
1.281
0
1.281
270
90
921
2000/2001
1.336
0
1.336
285
106
945
2001/2002
1.363
0
1.363
330
60
973
2002/2003
1.230
0
1.230
345
45
840
Dünya Toplam
World Grand Total
1997/1998
4.046
181
4.227
1.021
1.441
1.765
1998/1999
3.802
200
4.002
1.060
1.330
1.612
1999/2000
4.200
186
4.386
1.148
1.407
1.831
2000/2001
4.473
208
4.681
1.159
1.406
2.116
2001/2002
4.412
203
4.615
1.130
1.549
1.936
2002/2003
4.242
225
4.467
1.121
1.482
1.864
TD&T/ 111 /Kasım 2003
41
TEAE
Ek Tablo 6- Dünya Limon Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1997
Appendix Table 6- World Lemon Production, Consumption and Trade (000 tons) 1992/1993 - 1996/1997
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply /
Fresh Domestic
Production
Imports
Exports
Processed
Distribution
Consumption
Yunanistan
1992/1993
169
1993/1994
137
1994/1995
137
1995/1996
140
1996/1997
147
İtalya
1992/1993
746
1993/1994
743
1994/1995
565
1995/1996
699
1996/1997
714
İspanya
1992/1993
743
1993/1994
611
1994/1995
545
1995/1996
457
1996/1997
508
ABD
1992/1993
855
1993/1994
893
1994/1995
814
1995/1996
900
1996/1997
873
1992/1993
3.029
1993/1994
2.924
1994/1995
2.628
1995/1996
2.700
1996/1997
2.735
Arjantin
1992/1993
605
1993/1994
653
1994/1995
741
1995/1996
720
1996/1997
871
1992/1993
665
1993/1994
711
1994/1995
804
1995/1996
791
1996/1997
958
Dünya Toplam
1992/1993
3.694
1993/1994
3.635
1994/1995
3.432
1995/1996
3.491
1996/1997
3.693
0
2
6
8
6
169
139
143
148
153
58
48
40
60
52
10
10
9
9
36
756
753
574
708
750
22
42
39
52
43
0
0
15
26
22
743
611
560
483
530
450
354
335
333
444
7
8
11
11
14
862
901
825
911
887
130
122
129
131
126
113
114
139
151
169
3.142
3.038
2.767
2.851
2.904
805
751
714
735
799
0
0
0
0
0
605
653
741
720
871
55
95
111
165
176
0
0
0
0
0
665
711
804
791
958
78
126
149
208
211
113
114
139
151
169
3.807
3.749
3.571
3.642
3.862
883
877
863
943
1.010
Greece
38
15
22
12
43
Italy
484
250
431
280
295
240
326
330
387
320
Spain
150
143
152
105
120
105
70
80
50
36
USA
308
424
315
464
341
355
348
432
340
421
1.428
909
1.368
919
1.273
780
1.215
901
1.238
867
Argentina
125
425
118
440
167
463
98
457
116
579
132
455
125
460
174
481
105
478
135
612
World Grand Total
1.560
1.364
1.493
1.379
1.447
1.261
1.320
1.379
1.373
1.479
73
76
81
76
58
TD&T/ 111 /Kasım 2003
42
TEAE
Ek Tablo 7- Dünya Altıntop Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1997/98 - 2002/2003
Appendix Table 7- World Grapefruit Production, Consumption and Trade (000 tons) 1997/1998 - 2002/2003
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply /
Fresh Domestic
Production Imports
Exports
Processed
Distribution
Consumption
ABD
1997/1998
2.352
5
1998/1999
2.280
16
1999/2000
2.507
6
2000/2001
2.234
19
2001/2002
2.202
27
2002/2003
1.870
20
İsrail
1997/1998
349
0
1998/1999
328
0
1999/2000
324
5
2000/2001
286
0
2001/2002
251
0
2002/2003
227
0
Küba
1997/1998
300
0
1998/1999
300
0
1999/2000
310
0
2000/2001
310
0
2001/2002
175
0
2002/2003
200
0
Meksika
1997/1998
168
1
1998/1999
165
1
1999/2000
240
9
2000/2001
320
9
2001/2002
250
8
2002/2003
270
9
Arjantin
1997/1998
229
6
1998/1999
178
6
1999/2000
189
8
2000/2001
177
6
2001/2002
170
3
2002/2003
170
0
Güney Afrika
1997/1998
186
1
1998/1999
171
1
1999/2000
186
1
2000/2001
288
1
2001/2002
330
1
2002/2003
350
1
1997/1998
3.285
237
1998/1999
3.235
283
1999/2000
3.567
290
2000/2001
3.333
302
2001/2002
3.061
312
2002/2003
2.735
329
1997/1998
415
7
1998/1999
349
7
1999/2000
375
9
2000/2001
465
7
2001/2002
505
1
2002/2003
500
3
Dünya Toplam
1997/1998
3.700
244
1998/1999
3.584
290
1999/2000
3.942
299
2000/2001
3.798
309
2001/2002
3.566
313
2002/2003
3.235
332
TD&T/ 111 /Kasım 2003
2.357
2.296
2.513
2.253
2.229
1.890
392
426
394
387
397
360
349
328
329
286
251
227
134
123
121
63
68
59
300
300
310
310
175
200
40
40
20
20
5
5
169
166
249
329
258
279
3
4
2
7
2
4
235
184
197
183
173
170
30
21
18
24
25
25
187
172
187
289
331
351
140
115
134
137
197
200
3.522
3.518
3.857
3.635
3.373
3.064
640
697
637
597
592
538
422
356
384
472
506
503
170
136
152
161
219
222
3.944
3.874
4.241
4.107
3.879
3.567
810
833
789
758
811
760
USA
1.226
1.146
1.470
1.242
1.228
1.047
Israel
13
202
21
184
23
185
21
202
20
163
20
148
Cuba
35
225
35
225
35
255
35
255
15
155
15
180
Mexico
141
25
138
24
215
32
282
40
221
35
238
37
Argentina
167
38
119
44
99
80
88
71
75
73
70
75
South Africa
9
38
11
46
9
44
20
132
9
125
10
141
1.184
1.698
1.216
1.605
1.254
1.966
1.280
1.758
1.179
1.602
1.094
1.432
176
76
130
90
108
124
108
203
87
200
80
201
World Grand Total
1.360
1.774
1.346
1.695
1.362
2.090
1.388
1.961
1.266
1.802
1.174
1.633
739
724
649
624
604
483
43
TEAE
Ek Tablo 8- Dünya Altıntop Üretim, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 1996/1997
Appendix Table 8- World Grapefruit Production, Consumption and Trade (000 tons) 1992/1993 - 1996/1997
Taze iç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total Supply /
Fresh Domestic
Production
Imports
Exports
Processed
Distribution
Consumption
ABD
USA
1992/1993
2.532
12
2.544
441
726
1.377
1993/1994
2.409
15
2.424
459
718
1.247
1994/1995
2.642
13
2.655
487
719
1.449
1995/1996
2.466
15
2.481
500
711
1.270
1996/1997
2.617
13
2.630
480
760
1.390
İsrail
Israel
1992/1993
383
7
390
111
20
259
1993/1994
335
5
340
100
25
215
1994/1995
415
5
420
116
30
274
1995/1996
395
5
400
117
25
258
1996/1997
357
5
362
137
19
206
Küba
Cuba
1992/1993
308
0
308
28
142
138
1993/1994
232
0
232
53
74
105
1994/1995
230
0
230
55
70
105
1995/1996
350
0
350
40
73
237
1996/1997
230
0
230
55
70
105
Meksika
Mexico
1992/1993
118
0
118
1
84
33
1993/1994
112
0
112
1
77
34
1994/1995
160
1
161
1
125
35
1995/1996
245
1
246
3
203
40
1996/1997
222
1
223
2
187
34
Arjantin
Argentina
1992/1993
177
5
182
35
72
75
1993/1994
195
6
201
26
111
64
1994/1995
208
3
211
37
135
39
1995/1996
216
8
224
34
157
33
1996/1997
229
6
235
30
167
38
Güney Afrika
South Africa
1992/1993
118
0
118
58
16
44
1993/1994
145
0
145
99
15
31
1994/1995
154
0
154
98
16
40
1995/1996
172
0
172
115
14
43
1996/1997
177
2
179
133
11
35
1992/1993
3.500
259
3.759
683
1.230
1.846
1993/1994
3.257
293
3.550
728
1.182
1.640
1994/1995
3.612
291
3.903
769
1.235
1.899
1995/1996
3.609
297
3.906
757
1.313
1.836
1996/1997
3.604
301
3.905
778
1.371
1.756
1992/1993
295
5
300
93
88
119
1993/1994
340
6
346
125
126
95
1994/1995
362
3
365
135
151
79
1995/1996
388
8
396
149
171
76
1996/1997
406
8
414
163
178
73
Dünya Toplam
World Grand Total
1992/1993
3.795
264
4.059
776
1.318
1.965
1993/1994
3.597
299
3.896
853
1.308
1.735
1994/1995
3.974
294
4.268
904
1.386
1.978
1995/1996
3.997
305
4.302
906
1.484
1.912
1996/1997
4.010
309
4.319
941
1.549
1.829
TD&T/ 111 /Kasım 2003
44
TEAE
Ek Tablo 9- Dünya Diğer Turunçgiller Üretim Arz Ve Dağılımı (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003
Appendix Table 9- World Other Citrus Production Supply and Distribution (000 ton) 1997/1998 - 2002/2003
Taze iç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
İşlenme
Tüketim
Total
Fresh
Production
Imports
Supply /
Exports
Domestic
Processed
Distribution
Consumption
Japonya
Japan
1997/1998
107
0
107
0
104
3
1998/1999
103
0
103
0
100
3
1999/2000
90
0
90
0
87
3
2000/2001
85
0
85
0
82
3
2001/2002
86
0
86
0
83
3
2002/2003
88
0
88
0
85
3
Meksika
Mexico
1997/1998
1.171
1
1.172
216
720
236
1998/1999
1.215
1
1.216
220
753
243
1999/2000
1.593
1
1.594
264
1.063
267
2000/2001
1.573
2
1.575
247
1.076
252
2001/2002
1.600
1
1.601
240
1.105
256
2002/2003
1.620
1
1.621
245
1.116
260
ABD
USA
1997/1998
17
165
182
4
173
5
1998/1999
20
155
175
4
167
4
1999/2000
24
161
185
4
177
4
2000/2001
10
188
198
4
193
1
2001/2002
6
142
148
4
140
4
2002/2003
6
200
206
2
200
4
Mısır
Egypt
1997/1998
350
0
350
13
327
10
1998/1999
325
0
325
16
298
11
1999/2000
355
0
355
17
325
13
2000/2001
347
0
347
15
318
14
2001/2002
352
0
352
18
317
17
2002/2003
355
0
355
19
317
19
1997/1998
1.692
166
1.858
242
1.346
270
1998/1999
1.716
156
1.872
252
1.346
274
1999/2000
2.112
162
2.274
294
1.679
301
2000/2001
2.068
190
2.258
276
1.699
283
2001/2002
2.097
143
2.240
264
1.667
309
2002/2003
2.117
201
2.318
271
1.743
304
Brezilya
Brazil
1997/1998
0
0
0
0
0
0
1998/1999
0
0
0
0
0
0
1999/2000
0
0
0
0
0
0
2000/2001
0
0
0
0
0
0
2001/2002
0
0
0
0
0
0
2002/2003
0
0
0
0
0
0
Dünya Toplam
World Grand Total
1997/1998
1.692
166
1.858
242
1.346
270
1998/1999
1.716
156
1.872
252
1.346
274
1999/2000
2.112
162
2.274
294
1.679
301
2000/2001
2.068
190
2.258
276
1.699
283
2001/2002
2.097
143
2.240
264
1.667
309
2002/2003
2.117
201
2.318
271
1.743
304
TD&T/ 111 /Kasım 2003
45
TEAE
Ek Tablo 10- Dünya Diğer Taze Turunçgiller Üretim Arz Ve Dağılımı (000 ton) 1992/1993 - 1996/1997
Appendix Table 10- World Citrus Other Production Supply and Distribution (000 tons) 1992/1993 - 1996/1997
Taze iç
Üretim
İthalat Toplam Arz İhracat
İşlenme
Tüketim
Total
Fresh
Production Imports
Supply / Exports
Domestic Processed
Distribution
Consumption
Japonya
Japan
1992/1993
159
0
159
0
156
3
1993/1994
129
0
129
0
126
3
1994/1995
114
0
114
0
111
3
1995/1996
110
0
110
0
107
3
1996/1997
99
0
99
0
96
3
Meksika
Mexico
1992/1993
745
1
746
107
509
130
1993/1994
813
1
814
129
550
135
1994/1995
961
1
962
155
670
137
1995/1996
917
2
919
149
630
140
1996/1997
1.096
3
1.099
148
806
145
ABD
USA
1992/1993
40
86
126
4
111
11
1993/1994
8
112
120
3
115
2
1994/1995
9
138
147
3
142
2
1995/1996
13
133
146
3
140
3
1996/1997
13
135
148
3
142
3
Mısır
Egypt
1992/1993
314
0
314
4
307
3
1993/1994
327
0
327
8
314
5
1994/1995
303
0
303
11
286
6
1995/1996
334
0
334
9
318
7
1996/1997
310
0
310
11
291
8
1992/1993
1.313
87
1.400
122
1.113
165
1993/1994
1.358
113
1.471
151
1.145
175
1994/1995
1.469
139
1.608
179
1.248
181
1995/1996
1.457
135
1.592
175
1.234
183
1996/1997
1.566
138
1.704
172
1.361
171
Brezilya
Brazil
1992/1993
688
0
688
1
641
46
1993/1994
693
0
693
1
646
46
1994/1995
665
0
665
0
619
46
1995/1996
656
0
656
0
610
46
1996/1997
707
1
708
2
660
46
Dünya Toplam
World Grand Total
1992/1993
2.001
87
2.088
123
1.754
211
1993/1994
2.051
113
2.164
152
1.791
221
1994/1995
2.134
139
2.273
179
1.867
227
1995/1996
2.113
135
2.248
175
1.844
229
1996/1997
2.273
139
2.412
174
2.021
217
TD&T/ 111 /Kasım 2003
46
TEAE
Ek Tablo 11- Dünya Portakal Suyu Arz Kullanım Ve Ticareti (1000 ton) 1997/98 - 2002/2003
Appendix Table 11- Wold Orange Juice Supply, Disappearances and Trade (1000 tons) 1997/98 - 2002/2003
Başlangış
Stokları
Beginning
Stocks
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
Production
Imports
Total Supply
Distribution
Exports
1.679.826
1.504.089
1.692.766
1.609.332
1.632.081
1.531.000
105.411
106.842
103.515
87.194
128.894
98.875
84.600
75.900
85.500
94.000
90.000
86.000
56.500
56.600
73.700
59.000
55.000
50.000
57.202
69.000
83.000
93.000
97.000
94.000
7.480
28.000
38.000
43.000
45.000
45.000
73.001
51.201
44.142
44.270
48.700
39.700
64.001
45.001
37.801
37.900
42.350
33.350
1.453.500
1.657.000
1.543.000
1.241.000
1.457.000
1.272.000
1.138.000
1.295.000
1.265.000
1.075.000
1.256.000
1.136.000
21.741
19.088
26.939
25.431
31.559
26.659
6.403
6.338
9.698
7.682
14.000
12.000
1.948.867
1.749.455
1.963.902
1.889.505
1.923.564
1.806.133
249.005
250.958
271.795
237.814
283.694
240.675
1.571.058
1.762.286
1.637.476
1.321.964
1.544.601
1.353.855
1.149.128
1.305.955
1.277.431
1.085.169
1.272.620
1.150.000
3.519.925
3.511.741
3.601.378
3.211.469
3.468.165
3.159.988
1.398.133
1.556.913
1.549.226
1.322.983
1.556.314
1.390.675
ABD
1997/1998
357.072
1.106.069
216.685
1998/1999
379.122
879.165
245.802
1999/2000
379.691
1.071.713
241.362
2000/2001
459.143
966.725
183.464
2001/2002
496.842
1.001.010
134.229
2002/2003
473.796
858.039
199.165
İspanya
1997/1998
0
47.600
37.000
1998/1999
5.100
45.300
25.500
1999/2000
1.300
52.000
32.200
2000/2001
1.000
58.000
35.000
2001/2002
1.000
62.000
27.000
2002/2003
1.000
58.000
27.000
İtalya
1997/1998
20.827
32.268
4.107
1998/1999
30.000
25.000
14.000
1999/2000
13.000
40.000
30.000
2000/2001
15.000
38.000
40.000
2001/2002
17.000
40.000
40.000
2002/2003
16.000
38.000
40.000
Meksika
1997/1998
3.000
70.000
1
1998/1999
5.900
45.300
1
1999/2000
3.000
41.000
142
2000/2001
3.000
40.500
770
2001/2002
3.000
45.000
700
2002/2003
3.000
36.000
700
Brezilya
1997/1998
235.500
1.218.000
0
1998/1999
297.000
1.360.000
0
1999/2000
346.000
1.197.000
0
2000/2001
263.000
978.000
0
2001/2002
151.000
1.306.000
0
2002/2003
186.000
1.086.000
0
Güney Afrika
1997/1998
4.185
17.556
0
1998/1999
3.338
15.750
0
1999/2000
3.338
23.501
100
2000/2001
4.541
20.790
100
2001/2002
4.949
26.500
110
2002/2003
4.659
22.000
0
1997/1998
390.843
1.289.034
268.990
1998/1999
428.310
1.023.965
297.180
1999/2000
401.707
1.246.013
316.182
2000/2001
486.058
1.133.425
270.022
2001/2002
524.125
1.176.610
222.829
2002/2003
501.329
1.026.539
278.265
1997/1998
256.359
1.265.564
49.135
1998/1999
328.409
1.403.369
30.508
1999/2000
369.919
1.243.642
23.915
2000/2001
285.945
1.011.816
24.203
2001/2002
162.995
1.353.496
28.110
2002/2003
198.081
1.126.774
29.000
Dünya Toplam
1997/1998
647.202
2.554.598
318.125
1998/1999
756.719
2.427.334
327.688
1999/2000
771.626
2.489.655
340.097
2000/2001
772.003
2.145.241
294.225
2001/2002
687.120
2.530.106
250.939
2002/2003
699.410
2.153.313
307.265
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Taze İç
Tüketim
Domestic
Consumption
Bitiş Stokları
Ending Stocks
USA
379.122
379.691
459.143
496.842
473.796
384.101
Spain
23.000
5.100
18.000
1.300
10.800
1.000
34.000
1.000
34.000
1.000
35.000
1.000
Italy
19.722
30.000
28.000
13.000
30.000
15.000
33.000
17.000
36.000
16.000
38.000
11.000
Mexico
3.100
5.900
3.200
3.000
3.341
3.000
3.370
3.000
3.350
3.000
3.350
3.000
Brazil
18.500
297.000
16.000
346.000
15.000
263.000
15.000
151.000
15.000
186.000
15.000
121.000
South Africa
12.000
3.338
9.412
3.338
12.700
4.541
12.800
4.949
12.900
4.659
12.000
2.659
Total Northen Hemisphere
1.271.552
428.310
1.096.790
401.707
1.206.049
486.058
1.127.566
524.125
1.138.541
501.329
1.159.774
405.684
93.521
328.409
86.412
369.919
73.700
286.345
73.800
162.995
73.900
198.081
73.000
130.855
World Grand Total
1.365.073
756.719
1.183.202
771.626
1.279.749
772.403
1.201.366
687.120
1.212.441
699.410
1.232.774
536.539
1.195.293
1.017.556
1.130.108
1.025.296
1.029.391
1.048.024
47
TEAE
Ek Tablo 12- Dünya Portakal Suyu Arz, Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/93 - 1996/1997
Appendix Table 12- Wold Orange Juice Supply, Disappearance and Trade (000 tons) 1992/93 - 1996/1997
Başlangış
Stokları
Beginning
Stocks
Taze İç
Tüketim
Domestic
Consumption
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
Production
Imports
Total Supply
Distribution
Exports
120.418
175.553
194.596
253.222
292.344
858.537
793.918
894.102
904.060
1.022.136
231.969
287.884
160.000
185.494
182.467
1.210.924
1.257.355
1.248.698
1.342.776
1.496.947
81.153
75.345
85.000
84.883
105.257
954.218
987.414
910.476
965.549
1.034.618
4.000
0
0
0
0
24.000
25.000
48.000
59.000
39.000
20.000
20.000
20.000
23.000
38.000
48.000
45.000
68.000
82.000
77.000
39.000
35.000
53.000
67.000
60.000
9.000
10.000
15.000
15.000
17.000
29.709
34.320
32.782
26.163
22.931
38.475
34.628
30.780
37.090
33.859
2.924
3.386
3.385
3.386
4.309
71.108
72.334
66.947
66.639
61.099
16.006
18.006
18.468
20.623
15.390
20.782
21.546
22.316
23.085
24.882
5.000
5.000
0
3.000
3.000
25.000
36.000
65.000
45.000
45.500
0
0
280
1
1
30.000
41.000
65.280
48.001
48.501
23.000
39.000
60.000
42.875
42.300
2.000
2.000
2.280
2.126
3.201
105.000
105.000
155.000
172.000
126.000
1.118.000
1.126.000
1.085.000
1.152.000
1.390.000
0
0
0
0
0
1.223.000
1.231.000
1.240.000
1.324.000
1.516.000
1.100.000
1.054.000
1.050.000
1.181.000
1.265.000
18.000
22.000
18.000
17.000
15.500
5.389
13.475
17
4.949
12.774
0
3.282
12.778
0
1.410
13.475
0
1.210
16.940
0
1992/1993
167.614
975.075
263.862
1993/1994
229.617
926.855
320.746
1994/1995
245.719
1.062.332
194.841
1995/1996
295.277
1.076.676
224.489
1996/1997
327.334
1.164.763
248.821
1992/1993
127.698
1.168.217
12.203
1993/1994
127.320
1.175.870
15.678
1994/1995
177.260
1.124.435
25.172
1995/1996
189.425
1.198.393
30.251
1996/1997
144.052
1.437.240
28.694
Dünya Toplam
1992/1993
295.312
2.143.292
276.065
1993/1994
356.937
2.102.725
336.424
1994/1995
422.979
2.186.767
220.013
1995/1996
484.702
2.275.069
254.740
1996/1997
471.386
2.602.003
277.515
18.881
17.723
16.060
14.885
18.150
4.232
4.541
4.550
3.675
2.465
1.406.551
1.477.218
1.502.892
1.596.442
1.740.918
166.000
183.337
227.493
234.953
241.090
1.308.118
1.318.868
1.326.867
1.418.069
1.609.986
1.109.728
1.060.437
1.060.683
1.189.017
1.271.131
2.714.669
2.796.086
2.829.759
3.014.511
3.350.904
1.275.728
1.243.774
1.288.176
1.423.970
1.512.221
ABD
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
İspanya
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
İtalya
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
Meksika
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
Brezilya
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
Güney Afrika
1992/1993
1993/1994
1994/1995
1995/1996
1996/1997
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Bitiş
Stokları
Ending
Stocks
USA
175.553
194.596
253.222
292.344
357.072
Spain
0
0
0
0
0
Italy
34.320
32.782
26.163
22.931
20.827
Mexico
5.000
0
3.000
3.000
3.000
Brazil
105.000
155.000
172.000
126.000
235.500
South Africa
9.700
4.949
9.900
3.282
10.100
1.410
10.000
1.210
11.500
4.185
Total Northen Hemisphere
1.010.934
229.617
1.048.162
245.719
980.122
295.277
1.034.155
327.334
1.108.985
390.843
71.070
127.320
81.171
177.260
76.759
189.425
85.000
144.052
82.496
256.359
World Grand Total
1.082.004
356.937
1.129.333
422.979
1.056.881
484.702
1.119.155
471.386
1.191.481
647.202
48
TEAE
Ek Tablo 13- Dünya Diğer Turunçgil Suları Arz Kullanım Ve Ticareti (000 ton) 1992/1993 - 2002/2003
Appendix Table 13- World Other Citrus Juice Supply, Dissappearance and Trade (000 tons) 1992/1993 - 2002/2003
Başlangış
Taze İç
Üretim
İthalat
Toplam Arz
İhracat
Bitiş Stokları
Stokları
Tüketim
Total
Beginning
Domestic
Ending
Production
Imports
Supply /
Exports
Stocks
Consumption
Stocks
Distribution
Mandarin Suyu
1992/1993
7.000
29.000
0
36.000
0
19.000
17.000
1993/1994
17.000
16.000
0
33.000
0
18.000
15.000
1994/1995
15.000
4.000
0
19.000
0
18.000
1.000
1995/1996
1.000
10.000
0
11.000
0
11.000
0
1996/1997
0
6.680
0
6.680
0
6.680
0
1997/1998
0
13.800
0
13.800
0
3.800
10.000
1998/1999
10.000
11.300
0
21.300
0
17.300
4.000
1999/2000
4.000
23.200
0
27.200
0
17.200
10.000
2000/2001
10.000
8.600
0
18.600
0
14.600
4.000
2001/2002
4.000
9.800
0
13.800
0
10.800
3.000
2002/2003
3.000
8.000
0
11.000
0
9.000
2.000
Limon Suyu
1992/1993
2.339
31.800
9.700
43.839
17.500
23.100
3.239
1993/1994
3.399
27.300
8.088
38.787
21.333
14.300
3.154
1994/1995
3.154
28.920
10.676
42.750
25.433
16.200
1.117
1995/1996
1.117
21.887
9.730
32.734
18.240
14.200
294
1996/1997
294
25.240
10.139
35.673
16.508
15.240
3.925
1997/1998
3.925
35.600
8.918
48.443
24.981
19.978
3.484
1998/1999
3.484
42.840
10.747
57.071
28.272
23.425
5.374
1999/2000
5.374
39.642
10.994
56.010
29.000
20.294
6.716
2000/2001
2.788
840
11.799
15.427
0
13.149
2.278
2001/2002
2.278
600
12.806
15.684
1
14.106
1.577
2002/2003
1.577
800
13.820
16.197
2
14.610
1.585
Altıntop Suyu
1998/1999
2.000
0
16.647
18.647
0
16.647
2.000
1999/2000
2.000
0
20.769
22.769
0
20.769
2.000
2000/2001
2.000
0
24.794
26.794
0
24.794
2.000
2001/2002
2.000
0
29.925
31.925
0
30.925
1.000
2002/2003
1.000
0
32.000
33.000
0
32.000
1.000
Kaynak: ABD Tarım Bakanlığı Ekonomik Araştırmalar Servisi
Source : USDA/ERS/FAS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
49
TEAE
Ek Tablo 14- Türkiye’nin Ülkelere Göre Portakal İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 14- Turkey’s Orange Export by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
9.033
9.463
13.282
21.222
AB
0
1.260
0
48
ABD
0
2
18
0
Arnavutluk
0
0
20
6
Avustralya
0
505
100
46
Azerbeycan
145
31
84
236
B.A.E.
0
0
11
0
Bahreyn
0
0
0
5
Beyaz Rusya
185
0
8
0
Bosna-Hersek
0
20
0
0
Brezilya
379
464
3.434
2.124
Bulgaristan
1.882
669
1.418
4.066
Çek Cum.
0
0
0
0
Ege SB
0
0
0
0
Endonezya
0
0
0
0
Estonya
0
0
0
20
Fas
0
0
0
0
Filipinler
1.935
423
427
0
Gürcistan
0
168
198
671
Hırvatistan
0
0
0
0
Hindistan
0
23
0
0
Honduras
0
0
0
0
Hong Kong
504
2.334
3.008
2.297
Irak
0
0
0
0
İran
0
0
0
0
İsrail
41
0
2
4
İsviçre
0
0
4
0
K.K.T.C
0
0
1.486
3.178
Katar
0
0
119
164
Kazakistan
72
30
0
0
Kes.ve Bil
0
0
43
68
Kırgızistan
525
671
478
361
Kuveyt
0
0
0
0
Kuzey Kore
0
0
3
0
Letonya
0
0
31
0
Litvanya
0
0
0
0
Lübnan
864
758
270
782
Macaristan
211
628
457
0
Makedonya
0
0
0
0
Malezya
0
0
492
38
Malta
0
0
0
0
Mersin SB
0
0
0
0
Mısır
0
0
0
0
Moğolistan
0
0
213
186
Moldova
0
0
19
0
Mozambik
20
0
9
1
Norveç
0
42
365
0
Özbekistan
3.234
314
50
26
Polonya
6.518
17.244
20.454
6.141
Romanya
2.666
5.595
27.983
16.185
Rusya
0
0
0
0
Singapur
0
813
111
646
Slovakya
0
106
67
752
Slovenya
0
0
0
0
Suriye
9.518
17.037
21.739
6.774
Suudi Arabis
0
0
0
0
Trakya SB
0
0
0
0
Türkmenistan
424
4.132
5.025
10.067
Ukrayna
0
0
0
0
Umman
2.071
4.233
0
1.461
Ürdün
1.462
0
0
0
Yugoslavya
Toplam
40.474
55.874 101.626
89.686
Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü Dış Ticaret İstatistikleri
Source: State İnstitute of Statistic, Foreign Trade Statistics
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1996
32.097
0
11
0
978
204
0
183
98
0
386
1.584
0
0
0
0
0
1.220
531
18
0
0
172
35
0
355
56
9
111
0
33
210
0
16
0
0
1.407
216
0
111
21
0
0
167
0
17
22
137
8.350
23.882
0
303
354
10
2.669
30
0
6.966
0
17
751
83.734
1997
15.574
73
0
0
175
24
0
137
105
0
175
244
0
0
0
0
0
1.972
568
70
0
0
0
137
0
22
0
11
80
29
0
199
0
0
0
0
80
67
0
107
0
0
0
433
0
11
34
51
4.304
15.193
0
105
205
2
1.748
0
0
6.389
0
20
791
49.135
1998
8.100
0
17
0
239
462
7
24
64
0
372
1
6
0
4
0
0
2.407
178
0
0
0
0
0
0
0
0
0
101
13
19
514
0
0
0
1.040
346
89
0
79
998
38
0
0
0
15
19
149
8.602
14.960
0
86
50
0
4.611
0
0
9.359
147
1.623
585
55.326
1999
10.196
0
0
0
267
1.045
54
0
429
0
755
93
299
21
0
0
42
2.716
397
0
0
24
0
0
62
6
905
50
27
54
0
873
0
0
0
641
1.058
445
897
348
10.828
0
25
1.041
0
281
19
219
18.567
28.030
21
160
683
0
16.753
0
0
16.262
341
2.219
864
118.017
2000
6.818
0
3
0
201
754
10
0
181
0
473
26
0
0
0
0
0
3.878
37
0
0
0
0
0
0
32
0
0
4
169
0
379
7
0
0
0
99
338
0
39
4.492
0
0
746
0
6
0
185
13.602
23.527
21
44
24
0
14.686
0
0
17.650
182
1.828
440
90.885
2001
15.235
0
0
0
773
654
0
107
332
0
1.107
265
0
0
17
0
0
6.412
200
0
0
103
0
0
0
128
0
32
28
36
16
314
0
38
16
0
49
1.560
20
40
6.607
0
0
1.216
0
6
38
793
12.167
60.356
51
104
63
0
11.189
0
21
21.213
281
1.122
463
143.173
2002
20.515
14
3
0
1.561
737
0
752
0
0
2.758
508
0
0
59
0
0
5.190
441
0
0
20
0
0
0
0
0
31
30
90
21
1.315
0
162
1
0
104
3.682
32
36
11.023
0
0
1.158
0
39
20
400
13.246
83.253
5
254
17
0
12.060
0
80
23.567
388
586
1.119
185.277
EU
USA
Albania
Australia
Azerbaijan
U.A.E
Bahrain
Belarus
Bonia-Her
Brasil
Bulgaria
Czech R
Ege FR
Endonasia
Estonia
Morocco
Philippines
Georgia
Croatia
India
Honduras
Hong Kong
Iraq
Iran
Israel
Switzerland
T.R.N.C
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Kuwait
North Korea
Letonia
Lithuania
Lebanon
Hungary
Macedonia
Malaysia
Malta
Mersin FR
Egypt
Mongolia
Moldova
Mozambique
Norway
Uzbekistan
Poland
Romania
Rusia
Singapore
Slovakia
Slovenia
Syria
Saudi Arabia
Trakya FR
Turkmenistan
Ukraine
Oman
Jordan
Yugoslavia
Total
50
TEAE
Ek Tablo 15- Türkiye’nin Ülkelere Göre Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 15- Turkey’s Tangerine Export by Countries (tons) 1992/2002
1993
1994
1995
1992
0
0
0
20
ABD
39.562 41.419 33.948 50.126
AB
0
0
0
0
Afganistan
0
0
0
0
Antalya SB
0
82
444
0
Arnavutluk
22
0
197
0
Avustralya
0
0
18
14
Azerbeycan
5
68
111
24
B.A.E.
0
0
16
0
Bahreyn
0
0
0
0
Beyaz Rusya
18
0
29
0
Bosna-Her
504
2.073
7.557
3.629
Bulgaristan
9.389
4.425
9.611
22.135
Çek Cum.
0
0
0
0
Ege SB
0
0
0
0
Estonya
18
0
0
0
Finlandiya
0
0
18
0
Gürcistan
0
531
262
541
Hırvatistan
23
272
44
43
Irak
53
97
311
46
İsviçre
0
0
0
33
K.K.T.C
0
0
0
0
Kamboçya
0
1.788
4.966
0
Katar
0
0
51
0
Kazakistan
0
21
17
0
Kes.ve Bil
479
237
1.142
444
Kuveyt
0
0
4
0
Letonya
0
0
10
0
Litvanya
0
0
20
0
Lübnan
4.850
4.292
2.726
3.634
Macaristan
1.607
1.705
2.161
0
Makedonya
0
0
0
56
Malta
0
0
0
0
Mersin SB
0
0
0
0
Mısır
0
0
171
518
Moldova
0
6
2
0
Norveç
0
0
7
89
Özbekistan
5.302
1.595
558
161
Polonya
1.551
1.300
6.669
8.100
Romanya
0
0
0
0
Ruanda
67
1.770
8.208 13.349
Rusya
0
1
0
0
Singapur
0
2.480
3.951
2.051
Slovakya
0
3.541
1.743
3.038
Slovenya
0
0
0
0
Surinam
0
0
0
0
Suriye
12.507 12.016 13.369
7.888
S.Arabistan
0
0
0
20
Svaziland
0
0
0
0
Trakya SB
0
0
0
0
Türkmenistan
41
98
2.883
4.437
Ukrayna
0
0
0
0
Umman
1.753
2.992
0
2.738
Ürdün
4.229
0
0
0
Yugoslavya
Toplam
94.120 84.449 94.735 115.844
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1996
0
40.805
0
8
9
18
8
68
0
164
33
492
4.172
0
0
0
26
17
0
185
0
0
322
75
16
202
44
26
0
2.737
1.993
69
0
0
291
14
0
738
3.231
0
15.233
0
3.176
367
8
2
1.372
0
100
0
4.580
0
0
2.811
83.413
1997
24
28.052
0
0
3
0
2
3
0
163
50
294
1.478
0
0
0
14
30
0
108
0
0
0
0
26
115
0
0
0
1.184
1.289
37
0
34
413
3
0
86
3.322
0
14.681
0
1.746
449
0
0
1.569
0
0
0
6.343
0
0
3.678
65.196
1998
0
25.221
0
0
18
0
9
59
16
19
84
631
1.303
1.594
15
0
36
19
0
81
0
18
0
20
18
147
0
0
102
2.050
1.505
49
4.537
49
239
32
0
256
3.857
0
4.063
0
3.612
0
0
0
1.924
0
0
0
8.211
38
0
2.410
62.246
1999
0
22.773
0
0
18
0
2
41
21
0
118
1.832
1.587
55
0
0
26
35
0
41
0
0
0
0
60
109
0
0
0
3.476
2.303
44
5.439
0
291
0
0
223
4.146
0
5.198
0
2.516
359
0
0
2.343
0
0
0
12.599
22
0
2.263
67.941
2000
2001
2002
0
0
0
27.649 34.714 32.520
19
0
0
0
0
0
0
4
0
0
0
0
0
5
3
47
33
65
5
0
0
23
136
271
123
122
3.077
2.918
5.616
4.537
1.850
5.557
4.113
119
0
0
0
4
18
0
0
0
14
60
0
0
31
13
0
0
0
16
192
384
0
0
3
0
0
0
0
27
3
0
0
12
23
22
53
77
157
325
19
66
647
0
11
12
0
0
0
1.825
2.984
1.264
2.386
7.976
8.461
0
41
43
4.656
8.767 12.537
0
0
0
499
712
656
0
0
0
0
0
0
729
1.683
1.203
3.711
5.488
3.997
18
0
0
6.701 24.458 31.232
0
0
0
2.130
4.671
2.573
101
344
926
0
0
0
0
0
0
2.029
4.065
4.904
0
0
0
0
0
0
0
0
2
12.993 23.668 21.029
30
83
60
0
0
0
2.706
5.529
8.939
73.414 137.227 143.882
USA
EU
Afghanistan
Antalya F R
Albania
Australia
Azerbaijan
U.A.E
Bahrain
Belarus
Bosna-Her
Bulgaria
Czech Rep
Aegean F R
Estonia
Finland
Georgia
Croatia
Iraq
Switzerland
T.R.N.C
Cambodia
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kuwait
Letonia
Lithuania
Lebanon
Hungary
Makedonia
Malta
Mersin FR
Egypt
Moldova
Norway
Uzbekistan
Poland
Romania
Rwanda
Russia
Singapora
Slovakia
Slovenia
Suriname
Syria
Saudi Arabia
Svaziland
Trakya FR
Turkmenistan
Ukraine
Oman
Jordan
Yugoslavia
Total
51
TEAE
Ek Tablo 16- Türkiye’nin Ülkelere Göre Limon İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 16- Turkey’s Lemon Export by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
AB
50.605
47.998
60.161
57.824
ABD
39
19
20
26
Antalya SB
0
0
0
0
Antigua ve B
0
0
0
0
Arnavutluk
200
0
72
62
Avustralya
60
0
0
0
Azerbeycan
256
0
160
55
B.A.E.
412
18
146
176
Bahreyn
0
0
111
17
Beyaz Rusya
0
0
0
0
Bosna-Hersek
0
283
36
28
Brezilya
0
20
0
0
Bulgaristan
3.681
2.722
10.643
8.383
Çek Cum.
6.093
1.835
591
561
Ege SB
0
0
0
0
Endonezya
0
0
0
0
Estonya
0
0
0
0
Filipinler
0
16
0
0
Finlandiya
189
396
46
0
Gabon
0
0
0
0
Gürcistan
0
153
0
19
Hırvatistan
0
1.300
2.264
1.533
Hindistan
0
0
0
0
Hong Kong
0
0
40
0
Irak
35
54
8
22
İngiliz Virjin
0
0
0
0
İran
0
0
0
0
İst.Deri SB
0
0
0
0
İsviçre
119
133
570
120
Japonya
24
0
0
0
K.K.T.C
0
0
0
41
Kanada
0
0
0
0
Katar
0
0
1.279
6.123
Kazakistan
0
96
193
89
Kes.ve Bil
20
4
20
72
Kırgızistan
0
0
26
4
Kuveyt
2.439
2.736
3.111
2.308
Kuzey Kore
0
0
0
0
Laos
0
135
0
0
Letonya
0
0
0
5
Liberya
0
32
0
0
Libya
0
0
90
0
Litvanya
0
0
14
0
Lübnan
88
0
0
0
Macaristan
2.737
1.318
1.878
2.834
Makedonya
0
1.836
3.325
3.237
Malezya
0
0
0
0
Malta
0
0
0
0
Mersin SB
0
0
0
0
Mısır
0
0
0
19
Moldova
0
138
403
795
Mozambik
0
0
18
0
Norveç
91
9
69
2
Özbekistan
0
0
2
78
Panama
0
0
0
0
Polonya
13.955
1.973
1.909
1.439
Romanya
5.744
2.644
8.824
9.658
Rusya
15.140
12.182
23.425
18.145
Singapur
0
48
0
0
Slovakya
0
161
234
333
Slovenya
0
1.313
1.034
1.647
Surinam
0
0
0
0
Suriye
0
0
128
0
S.Arabistan
22.535
19.252
23.200
14.430
Tacikistan
0
0
0
0
Trakya SB
0
0
0
0
Türkmenistan
0
0
40
1
Ukrayna
381
1.196
8.057
10.649
Umman
0
0
0
0
Ürdün
2.753
2.646
1.316
19
Yugoslavya
15.991
0
0
0
Toplam
143.587
102.667
153.461
140.752
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1996
49.798
23
8
0
27
0
29
194
0
93
324
0
834
411
0
0
0
0
117
0
128
1.363
70
0
0
0
0
0
108
0
20
0
395
3
55
0
1.458
0
0
2
0
0
4
0
1.491
1.662
0
0
0
0
381
0
15
0
0
1.238
4.598
23.917
0
289
1.061
2
8
10.379
0
27
0
7.589
0
0
2.371
110.492
1997
12.457
3
0
0
0
0
1
39
0
116
134
0
202
194
0
0
0
0
0
0
150
273
18
0
0
0
0
16
23
0
0
0
68
1
10
0
1.155
0
0
0
0
0
0
0
441
448
0
0
0
63
547
0
12
0
0
77
4.018
19.695
0
62
331
0
4
12.790
0
0
0
8.075
0
0
899
62.321
1998
28.622
0
0
0
0
0
31
312
63
20
515
0
846
359
1.083
0
0
0
0
0
205
1.126
0
0
0
0
0
0
28
0
0
0
108
68
4
0
1.297
0
0
0
0
0
0
37
2.016
1.515
0
0
4.654
264
944
0
24
0
0
1.377
6.948
22.449
0
419
627
0
0
16.457
19
0
0
9.442
121
0
2.238
104.233
1999
28.788
21
0
0
1
0
4
1.257
121
54
1.521
0
1.805
864
443
0
0
0
0
0
293
1.773
0
0
0
20
0
0
86
0
0
0
59
1
114
0
1.474
0
0
0
0
0
0
15
3.086
4.141
12
2
23.017
0
1.672
0
78
0
0
5.644
14.218
59.456
22
828
1.256
0
0
37.492
0
0
0
26.003
390
22
1.917
217.969
2000
12.064
0
0
0
3
0
80
929
4
109
0
0
1.817
436
628
0
0
0
0
0
288
1.220
0
0
0
0
0
0
30
0
0
0
0
24
144
9
1.172
18
0
0
0
0
0
0
3.327
4.353
21
20
6.389
0
1.744
0
10
0
0
5.217
12.282
51.991
24
256
680
0
0
30.527
0
0
0
26.378
165
0
1.435
163.793
2001
14.537
0
0
0
20
0
374
557
0
554
1.214
0
3.122
1.375
0
6
11
0
0
0
707
928
0
411
0
0
0
0
66
0
0
17
70
51
28
0
1.196
0
0
20
0
0
75
0
3.985
6.639
0
0
8.165
0
1.468
0
6
0
0
10.143
13.487
55.786
35
1.240
988
0
0
40.919
0
0
0
26.360
420
626
2.997
198.602
2002
15.603
23
0
0
15
0
191
680
0
181
1.707
0
4.522
1.452
0
0
26
0
0
0
743
1.356
0
1.311
0
0
0
0
50
0
0
40
81
31
172
0
2.205
0
0
243
0
0
198
0
4.461
6.907
67
0
12.326
0
1.874
0
33
0
0
7.277
17.230
66.235
325
756
1.213
0
0
43.171
0
0
11
32.028
383
196
7.538
232.861
EU
USA
Antalya F R
Antiqua&Bar
Albania
Avustralia
Azerbaijan
U.A.E
Bahrain
Belarus
Bosna-Her
Brasil
Bulgaria
Czech Rep
Aegean FR
Endonasia
Estonia
Philippines
Finland
Gabon
Georgia
Croatia
India
Hong Kong
Iraq
Eng Virjin
Iran
İstanbul FR
Switzerland
Japon
T.R.N.C
Canada
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Kuwait
North Korea
Laos
Letonia
Liberia
Libya
Lithuania
Lebanon
Hungary
Macedonia
Malaysia
Malta
Mersin FR
Egypt
Moldava
Mozambique
Norway
Uzbekistan
Panama
Poland
Romania
Russia
Singapore
Slovakia
Slovania
Suriname
Syria
Saudi Arabia
Tajikistan
Trakya FR
Turknenistan
Ukraine
Oman
Jordan
Yugoslavia
Total
52
TEAE
Ek Tablo 17- Türkiye'nin Ülkelere Göre Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 17- Turkey’s Grapefruit Export by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
0
10
0
0
0
ABD
14.626 22.660 25.759 29.808 31.704
AB
0
0
0
0
4
Antalya SB
0
0
0
0
0
Arnavutluk
0
0
9
3
0
Azerbeycan
16
0
2
19
15
B.A.E.
0
0
0
0
0
Bahreyn
0
0
0
0
27
Beyaz Rusya
0
1
0
2
5
Bosna-Hersek
851
864
956
1.025
189
Bulgaristan
0
0
0
0
0
Cibuti
1.587
1.534
730
840
881
Çek Cum.
0
0
0
0
0
Ege Serbest
0
0
0
0
0
Endonezya
0
0
0
0
0
Estonya
0
10
5
2
19
Gürcistan
0
33
82
3
20
Hırvatistan
0
0
0
0
0
Hong Kong
0
0
0
0
1
İran
0
0
15
0
0
İsrail
56
0
0
37
38
İsviçre
14
0
0
0
0
İzlanda
0
0
0
0
0
K.K.T.C
0
0
0
0
0
Kanada
0
0
88
312
0
Katar
0
0
0
2
1
Kazakistan
1
0
0
0
0
Kes.ve Bil
0
0
0
0
0
Kırgızistan
9
26
62
29
26
Kuveyt
0
0
0
0
0
Kuzey Kore
0
0
0
1
7
Letonya
0
36
0
0
0
Liberya
0
0
0
0
4
Litvanya
0
27
25
0
0
Lübnan
60
176
74
201
510
Macaristan
0
36
133
67
34
Makedonya
0
0
0
0
0
Malezya
0
0
0
0
0
Malta
0
0
0
0
0
Mersin SB
0
0
0
11
40
Moldova
0
0
2
1
7
Norveç
0
0
0
6
0
Özbekistan
1.358
823
239
298
438
Polonya
3.474
2.841
5.123
7.060
4.829
Romanya
40
1.566
2.459
3.462
3.981
Rusya
0
0
0
0
0
Singapur
0
586
232
214
167
Slovakya
0
301
172
177
79
Slovenya
291
811
1.303
1.005
850
Suudi Arabis
0
0
0
0
18
Trakya SB
0
0
0
0
0
Türkmenistan
31
811
1.294
1.199
1.044
Ukrayna
0
0
0
0
0
Umman
0
53
316
0
0
Ürdün
773
0
0
0
35
Yugoslavya
Toplam
21.086 30.988 37.625 42.466 38.785
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1997
0
27.831
0
0
2
4
1
41
23
216
0
1.055
0
0
0
29
5
0
43
0
48
0
19
0
1
4
10
0
79
0
0
0
0
0
342
70
0
6
0
94
2
0
283
7.023
5.841
0
177
40
2.063
0
0
901
0
0
162
42.971
1998
0
21.337
0
0
0
2
5
30
6
433
0
525
7
0
0
28
49
0
0
0
29
0
0
0
0
0
0
0
40
0
0
0
0
0
741
101
0
20
2.182
184
1
0
783
6.200
3.224
0
229
38
3.676
0
0
1.449
2
0
122
38.731
1999
0
21.058
0
0
3
78
11
10
28
1.449
19
1.580
36
0
0
109
34
36
0
0
3
0
0
0
1
0
29
0
32
0
0
0
0
0
1.527
342
0
13
22.000
210
2
0
1.526
10.076
5.304
33
407
149
4.571
0
0
1.736
3
18
50
67.757
2000
0
31.078
0
1
0
97
0
31
31
1.288
0
1.584
113
0
0
113
34
36
0
0
40
0
0
0
0
13
10
10
118
29
0
0
0
0
1.830
349
0
2
14.268
107
0
0
6.103
9.543
11.124
54
550
218
3.516
0
32
2.791
10
0
55
77.834
2001
0
21.535
0
2
3
78
0
475
75
1.747
0
1.612
0
2
0
141
97
76
0
0
31
0
0
0
5
2
8
0
49
0
20
0
22
0
1.617
262
0
0
8.873
196
0
0
7.675
8.337
12.414
61
1.103
172
3.484
0
18
2.805
19
0
115
68.699
2002
0
30.571
0
1
34
133
0
132
60
2.697
0
1.969
0
0
1
223
210
564
0
0
45
0
16
32
11
0
0
0
153
0
161
0
135
0
1.834
352
24
0
12.897
337
0
0
11.543
13.959
19.019
41
1.009
180
4.727
0
6
3.598
13
0
617
109.306
USA
EU
Antalya F R
Albania
Azerbaijan
U.A.E
Bahrain
Belarus
Bosnia&Her
Bulgaria
Djibouti
Czech Rep
Aegean F R
Endonasia
Estonia
Georgia
Croatia
Hong Hong
Iran
Israel
Switzerland
Iceland
T.R.N.C
Canada
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Kuwait
Nort Korea
lethonia
Liberia
Lithuania
Lebanon
Hungary
Macedonia
Malaysia
Malta
Mersin F R
Moldova
Norway
Uzbekistan
Poland
Romania
Russia
Singapore
Slovakia
Slovania
Suudi Arabia
Trakya F R
Turkmenistan
Ukraine
Oman
Jordan
Yugoslavia
Total
53
TEAE
Ek Tablo 18- Türkiye’nin AB Ülkelerine Portakal İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 18- Turkey’s Orange Export by EU Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Almanya
1.134
640
1.734
3.403
5.693
3.045
864
1.100
1.106
4.717
4.125
Avusturya
5.335
3.285
2.254
5.176
6.252
4.673
1.599
4.550
3.038
4.620
3.016
Belçika-Lük
1.553
671
914
1.667
2.014
1.513
155
50
77
152
736
Danimarka
24
0
9
50
0
55
11
106
8
6
13
Denmark
Fransa
51
0
244
1.596
4.675
567
57
184
0
119
90
France
Hollanda
31
1.536
2.342
2.742
6.814
796
1.889
783
1.117
3.046
5.919
İngiltere
881
3.163
5.251
6.201
4.509
4.304
2.944
2.131
1.170
1.742
5.963
0
0
0
0
0
15
0
19
22
4
0
Ireland
Spain
İrlanda
İspanya
Germany
Austria
Belgium-Lux
Netherlands
G Britain
0
30
0
58
0
0
0
0
13
0
0
İsveç
24
2
38
318
2.124
580
546
882
128
95
122
Sweden
İtalya
0
137
491
12
6
0
0
371
0
723
276
Italy
Portekiz
0
0
0
0
10
0
20
0
43
0
0
Yunanistan
0
0
6
0
0
25
17
19
96
11
255
9.033
9.463
13.282
21.222
32.097
15.574
8.100
10.196
6.818
15.235
20.515
Toplam
Portugal
Greece
Total
Ek Tablo 19- Türkiye’nin AB Ülkelerine Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 19- Turkey’s Tangerine Export by EU Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
6.105
7.341
3.041
4.081
4.222
2.266
2.619
1.396
2.273
4.242
4.020
Germany
23.774
23.912
13.921
18.150
11.997
5.949
9.740
10.941
8.442
12.779
7.699
Austria
2.270
885
2.581
7.036
954
418
106
0
39
169
612
99
0
3
46
47
21
42
0
37
0
3
Fransa
1.550
749
2.887
1.860
20
57
0
20
0
116
10
Hollanda
1.322
1.012
3.145
3.487
1.368
568
440
438
1.613
3.005
2.610
İngiltere
4.071
7.325
8.019
15.408
22.024
18.772
11.975
9.806
15.226
14.097
17.259
0
0
0
0
41
0
0
0
0
0
0
Ireland
Sweden
Almanya
Avusturya
Belçika-Lük
Danimarka
İrlanda
İsveç
357
39
0
59
120
1
183
173
3
22
53
İtalya
0
157
271
0
13
0
117
0
15
0
3
14
0
81
0
0
0
0
0
0
285
251
39.562
41.419
33.948
50.126
40.805
28.052
25.221
22.773
27.649
34.714
32.520
Yunanistan
Toplam
Belgium-Lüx
Denmark
France
Netherlands
G Britain
İtalya
Greece
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
54
TEAE
Ek Tablo 20- Türkiye’nin AB Ülkelerine Limon İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 20- Turkey’s Lemon Export by EU Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
13.290
11.131
12.588
12.454
8.520
1.249
3.501
4.112
2.535
3.119
1.189
Avusturya
6.267
3.415
3.451
4.494
5.778
1.537
5.209
8.170
2.176
1.826
954
Belçika-Lüks
8.984
7.226
12.145
8.666
11.959
1.803
3.709
159
58
117
700
Danimarka
1.142
228
256
175
271
19
150
186
144
43
75
Denmark
Fransa
3.833
2.820
4.550
7.293
1.157
35
605
545
334
713
21
France
Hollanda
3.446
5.921
10.673
8.737
6.477
497
3.344
2.462
1.891
1.597
1.107
Netherlands
İngiltere
11.606
15.979
15.227
15.295
14.599
7.166
11.274
7.614
3.458
1.204
3.832
G Britain
İrlanda
12
0
0
0
14
3
0
153
162
8
0
Ireland
İspanya
0
0
55
0
0
12
0
0
0
303
0
Spain
İsveç
1.912
892
453
685
993
124
459
494
32
349
62
İtalya
0
347
692
26
4
0
338
4.848
1.118
1.559
966
Portekiz
36
40
0
0
0
0
22
45
26
0
0
Yunanistan
76
0
70
0
27
12
9
0
129
3.701
6.697
50.605
47.998
60.161
57.824
49.798
12.457
28.622
28.788
12.064
14.537
15.603
Almanya
Toplam
Germany
Austria
Belgium-Lux
Sweden
Italy
Portugal
Greece
Total
Ek Tablo 21- Türkiye'nin AB Ülkelerine Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 21- Turkey’s Grapefruit Export by EU Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Almanya
2.099
2.205
1.457
3.319
6.186
3.441
2.712
4.726
7.348
4.433
5.781
Germany
Belçika-Lük
2.604
3.392
4.697
7.746
8.884
8.324
3.551
334
408
1.006
4.419
Begium-Lux
Danimarka
140
11
2
23
19
333
34
240
428
216
79
Finlandiya
0
5
23
0
0
0
0
0
0
0
0
Denmark
Finland
3.464
3.088
5.842
6.081
5.520
973
1.421
1.299
3.114
1.904
2.594
France
Hollanda
783
3.305
4.056
3.922
3.707
6.640
5.335
2.663
8.524
4.506
6.551
Netherlands
İngiltere
3.716
9.087
8.317
8.005
6.365
6.767
5.358
8.343
7.723
5.366
9.592
0
0
0
0
3
0
0
45
0
0
0
Ireland
Spain
Fransa
İrlanda
İspanya
Great Britain
0
0
0
0
0
0
0
0
5
0
0
İsveç
779
111
108
0
114
42
344
153
91
81
107
Sweden
İtalya
482
469
759
177
204
0
174
1.045
715
924
700
Italy
0
0
8
0
22
18
0
0
17
155
109
Greece
560
986
491
535
680
1.292
2.406
2.211
2.707
2.945
639
14.626
22.660
25.759
29.808
31.704
27.831
21.337
21.058
31.078
21.535
30.571
Yunanistan
Avusturya
Toplam
Austria
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
55
TEAE
Ek Tablo 22- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Portakal İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 22- Turkey’s Processed Orange Export by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
AB Toplam
ABD
Ahl SB
Angola
Antalya SB
Arnavutluk
Avustralya
Azerbeycan
B.A.E.
Bahreyn
Bangladeş
Beyaz Rusya
Bosna-Hersek
Bulgaristan
Cezayir
Çin
Ege S B
Etyopya
Fas
Filistin
Gambiya
Gana
Gine
Gürcistan
Hirvatistan
Hong Kong
Irak
İran
İsrail
İsviçre
Japonya
K.K.T.C.
Kanada
Katar
Kazakistan
Kes. ve Bil. Ü.
Kirgizistan
Kongo
Kuveyt
Libya
Lübnan
Macaristan
Makedonya
Malezya
Maritus
Mersin SB
Moldova
Moritanya
Nijerya
Norveç
Özbekistan
Pakistan
Panama
Rize SB
Romanya
Rusya
Senegal
Slovakya
Slovenya
Sudan
S. Arabistan
Tayvan
Trabzon SB
Tunus
Türkmenistan
Ukrayna
Umman
Ürdün
Yugoslavya
Zaire
Toplam
426
14
0
0
0
5
11
436
4
0
6
0
15
0
15
4
1
0
0
12
2
0
0
18
0
0
0
0
0
150
5
135
0
1
0
2
0
0
0
0
0
0
17
0
0
6
0
0
0
3
13
0
0
1
2
30
0
0
0
0
1
0
0
3
31
65
0
0
8
0
1.442
454
36
0
0
0
0
27
573
35
0
6
0
0
11
0
0
0
0
0
0
0
0
6
94
0
0
0
0
154
10
0
273
3
2
0
15
0
0
14
86
0
0
31
3
0
0
0
0
58
1
4
0
1
0
0
15
0
0
0
0
3
5
0
0
42
15
0
28
15
0
2.020
715
96
0
14
0
0
3
567
0
6
0
0
0
2
20
0
0
0
0
0
0
19
0
70
0
0
0
29
4
10
0
140
9
4
6
254
0
1
0
45
17
0
31
0
1
13
0
0
83
6
0
0
0
1
0
151
5
0
0
1
59
1
0
0
80
1
8
83
3
0
2.565
234
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
29
0
0
0
0
232
0
0
0
0
0
0
2
3
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
511
50
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
55
0
0
0
0
166
0
0
17
0
0
0
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
93
30
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
421
86
0
0
0
0
9
0
41
0
1
0
0
0
7
0
0
0
0
0
0
0
0
0
29
0
0
0
0
0
0
0
113
0
0
22
139
0
0
3
0
3
0
28
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
0
11
464
0
0
36
0
4
0
0
0
27
176
0
0
0
0
1.202
77
30
0
0
0
17
0
282
13
0
0
5
7
35
0
0
0
0
0
0
0
0
0
32
1
0
0
0
0
0
0
157
0
0
142
107
46
0
0
0
0
0
39
0
0
0
4
0
0
0
56
28
0
0
7
1.199
0
0
16
0
12
0
0
0
35
227
0
0
0
4
2.578
628
205
0
0
0
0
1
1.284
1
1
0
0
0
15
13
0
1
0
0
0
0
0
0
47
2
0
22
25
0
2
0
152
0
0
86
125
2
0
0
0
0
8
5
0
0
0
8
0
0
0
145
0
0
0
110
688
0
0
0
0
3
0
69
0
14
329
0
0
0
0
3.983
99
15
0
0
14
0
0
204
0
0
0
0
0
1
0
0
4
1
0
0
0
0
0
95
0
14
0
77
19
1
0
163
7
0
158
35
2
0
8
0
0
0
0
0
0
0
7
2
45
0
26
15
0
0
76
2.551
0
0
40
0
8
0
0
2
178
268
0
0
15
0
4.150
96
72
3
0
0
0
0
694
310
4
0
0
0
20
0
0
2
0
0
0
0
0
0
525
0
0
0
0
17
5
0
142
3
0
303
102
0
0
0
0
0
56
15
0
0
8
0
0
0
0
0
0
0
0
40
7.645
0
157
0
3
1
5
0
0
136
735
0
0
18
0
11.117
240
16
0
0
0
0
4
371
0
0
0
0
2
25
0
0
2
0
2
0
0
0
0
126
6
0
0
0
0
5
22
86
0
0
20
0
0
0
0
0
0
0
3
0
0
13
2
0
0
2
0
0
0
0
37
3.215
0
0
0
0
1
2
0
0
81
456
0
0
54
0
4.793
EU Total
USA
Ahl F R
Angola
Antalya F R
Albania
Australia
Azerbaijan
U. A. E
Bahrain
Bangladesh
Belarus
Bosnia Her
Bulgaria
Algeria
China
Aegean F R
Ethiopia
Morocco
Palestine
Gambia
Ghana
Guinea
Georgia
Croatia
Hong Kong
Iraq
Iran
Israel
Switzerland
Japan
T.R.N.C.
Canada
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Congo
Kuwait
Libya
Lebanon
Hungary
Macedonia
Malaysia
Mauritius
Mersin F R
Moldova
Moritania
Nigeria
Norway
Uzbekistan
Pakistan
Panama
Rize F R
Romania
Russia
Senegal
Slovakia
Slovenia
Sudan
Saudi Arabia
Taiwan
Trabzon F R
Tunusia
Turkmenistan
Ukrania
Oman
Jordan
Yugoslavia
Zaire
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
56
Ek Tablo 23- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Mandarin İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 23- Turkey’s Processed Tangerine Export by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995 1996 1997 1998 1999
73
4.655
11.297
15.006
0
0
57
22
AB Toplam
0
0
0 0,3
0
0
0
35
ABD
0
0
20
61
0
0
0
0
Arnavutluk
0
0
0
14
0
0
0
2
Azerbeycan
5
59
85
0
0
0
0
0
B.A.E.
0
0
16
0
0
0
0
0
Bahreyn
0
18
0
0
0
0
0
0
Bosna-Hersek
0
38
576
651
0
0
0
0
Bulgaristan
0
585
242
251
0
0
0
0
Çek Cum.
0
0
0
0 0,4
0
0
0
Gürcistan
0
0
0
44
0
0
0
0
Hirvatistan
131
0
10
0
0
0
0
0
Irak
0
0
2
0
0
0
0
0
İsviçre
0
49
0
0
0
0
0
12
Kanada
0
152
4.085
0
0
0
0
0
Katar
0
1
0
0
0
0
0
0
Kazakistan
66
0
0
17
0
0
0
0
Kes.ve Bil.Ü
83
517
289
0
0
0
0
0
Kuveyt
275
40
105
0
0
0
0
0
Macaristan
0
20
83
19
0
0
0
0
Makedonya
0
0
37
327
0
0
0
0
Moldova
0
11
10
18
0
0
0
0
Polonya
0
426
1.775
4.897
0
0
0
0
Romanya
0
53
1.644
4.258
0
0
0
0
Rusya
0
14
165
139
0
0
0
0
Slovakya
0
16
21
128
0
0
0
0
Slovenya
0
5.003
8.649
6.420
0
0
0
0
Suudi Arabistan
0
465
1.552
0
0
0
0
0
Ukrayna
0
998
1.995
0
0
0
0
0
Ürdün
Toplam
174 12.380
27.766
38.376 0,3
0,4
57
36
TEAE
2000 2001
153
19
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
11
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
158
30
2002
111
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
11
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
122
EU Total
USA
Albania
Azerbaijan
U. A. E.
Bahrain
Bosnia Her
Bulgaria
Czech Rep
Georgia
Croatia
Iraq
Switzerland
Canada
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kuwait
Hungary
Macedonia
Moldova
Poland
Romania
Russia
Slovakia
Slovenia
Saudi Arabia
Ukrania
Jordan
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
57
Ek Tablo 24- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Limon İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 24- Turkeys Processed Tangerine Export by Countries (tonnes) 1992/2002
1992
1993 1994
1995
1996
1997 1998
1999
2000
47
22
5
3
13
42
99
236
0
AB Toplam
0
0
0
0
0
0
0
0
0
ABD
0
0
0
0
0
0
0
0
1
Antalya SB
0
1
0
0
0
7
5
8
0
Avustralya
0
0
0
1
18
4
1
1
0
Azerbaycan
0
0
0
0
0
0
0
0
2
B.A.E.
0
0
1
0
0
0
1
0
2
Bulgaristan
0
0
0
0
0
0
1
1
0
Ege S.B.
0
0
0
0
0
0
0
1
0
Fas
5
1
1
0
1
3
1
0
8
Gürcistan
0
0
0
0
0
0
0
1
0
İngiliz Virj
0
0
0
0
0
1
0
0
0
İran
0
0
0
1
1
0
1
1
1
İsviçre
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Japonya
3
3
0
0
24
46
39
19
3
K.K.T.C.
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Kanada
2
1
2
0
66
1
1
1
0
Kazakistan
0
0
11
5
0
0
0
6
6
Kes.ve Bil.Ü
0
0
0
0
0
0
0
0
1
Kirgizistan
0
0
1
0
0
0
0
0
0
Libya
0
0
0
0
0
0
0
0
3
Makedonya
1
0
0
0
0
0
0
0
0
Malezya
0
0
0
0
0
0
0
0
2
Mersin S B
0
0
0
0
1
0
0
0
0
Moğolistan
0
0
0
0
1
0
0
0
0
Moldova
0
0
0
1
0
1
0
1
2
Norveç
0
1
0
5
1
1
0
1
0
Özbekistan
0
0
1
0
0
0
0
5
0
Romanya
0
1
6
39
1
1
0
0
0
Rusya
0
0
0
0
0
0
3
9
6
S. Arabistan
0
2
2
1
1
4
1
3
8
Türkmenistan
0
5
4
1
1
3
0
0
0
Ukrayna
0
0
0
0
0
0
0
2
5
Yeni Zelanda
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Kuveyt
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ürdün
Toplam
10
61
54
57
32
122
104
175
312
TEAE
2001
390
1
0
1
1
2
0
1
0
0
0
1
1
1
26
1
1
4
3
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
5
4
0
0
0
0
446
2002
390
4
0
11
1
3
0
0
0
0
0
0
1
0
8
1
1
5
0
0
6
0
0
0
0
4
0
0
3
9
5
0
0
1
1
454
EU Total
USA
Antalya F R
Australia
Azerbaijan
U. A. E.
Bulgaria
Aegean F R
Morocco
Georgia
British V.
Iran
Switzerland
Japan
T.R.N.C.
Canada
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Libya
Macedonia
Malaysia
Mersin F R
Mongolia
Moldova
Norway
Uzbekistan
Romania
Russia
Saudi Arabia
Turkmenistan
Ukraine
New Zealand
Kuwait
Jordan
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
58
Ek Tablo 25- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Altıntop İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 25- Turkeys Processed Grapefruit Export by Countries (tonnes) 1992/2002
1992
1993 1994 1995
1996
1997 1998
1999
2000
2001
2002
1.714 2.854 4.314 7.310
7.098 10.274 11.749 12.520 13.441 14.822 15.832
AB Toplam
0
0
0
52
315
488
556
761
913 1.006 1.120
ABD
0
0
0
0
10
12
0
0
0
0
0
Azerbeycan
0
0
0
0
0
0
20
0
0
0
0
Bulgaristan
0
0
0
0
0
9
0
17
8
0
9
Çek Cum.
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
Ege Serbest
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
15
Estonya
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
Gürcistan
0
0
0
0
0
0
0
0
32
0
0
İngiliz Virj
0
0
0
0
0
7
95
0
105
35
17
İsrail
18
0
36
18
18
0
30
0
0
16
17
İsviçre
0
0
0
0
0
209
56
51
63
188
438
Japonya
1
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
K.K.T.C
19
44
0
0
18
75
184
196
157
220
146
Kanada
34
0
11
0
0
0
0
0
0
0
0
Kes.Ve Bil.Ü
0
16
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Laos
0
0
18
0
0
0
0
0
0
0
0
Makedonya
0
0
0
0
0
0
0
0
9
16
19
Malta
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
Özbekistan
0
0
0
56
17
9
0
0
0
0
0
Polonya
0
0
0
0
56
0
0
0
0
0
0
Romanya
0
2
30
0
0
15
10
0
0
0
0
Rusya
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
Suudi Arabis
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
Türkmenistan
0
0
0
0
30
0
0
16
32
0
0
Yeni Zelanda
1.786 2.916 4.412 7.437
7.564 11.099 12.701 13.561 14.761 16.303 17.614
Toplam
TD&T/ 111 /Kasım 2003
TEAE
EU Total
USA
Azerbijan
Bulgaria
Czech Rep.
Aegean F R
Estonia
Georgia
British Vir.
Israel
Swedan
Japan
R. T. N. C.
Canada
Undefined C
Laos
Mecedonia
Malta
Uzbekistan
Poland
Romania
Russia
Saudi Arabia
Turkmenistan
New Zealand
Total
59
TEAE
Ek Tablo 26- Türkiye'nin Ülkelere Göre İşlenmiş Diğer Turunçgil İhracatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 26- Turkey’s Other Processed Citrus Export by Countries (tons) 1992/2002
1993
1994
1995
1992
366
638
385
655
AB Toplam
22
12
147
7
ABD
0
0
0
0
Ahl SB
0
0
0
0
Antalya SB
0
0
0
0
Arjantin
0
0
0
0
Arnavutluk
9
14
2
2
Avustralya
1
6
6
5
Azerbaycan
0
0
0
0
B.A.E.
0
0
0
0
Bahreyn
14
0
0
0
Beyaz Rusya
0
0
0
0
Bosna-Hersek
17
19
12
0
Bulgaristan
6
0
0
0
Çek Cum.
0
0
0
0
Ege S.B.
0
0
0
0
El Salvador
0
0
0
0
Endonezya
0
0
0
0
Estonya
0
0
0
0
Etiyopya
0
0
0
0
Fas
0
0
0
0
Güney Afrika
1
1
1
0
Gürcistan
0
0
0
0
Hırvatistan
0
0
0
0
Hindistan
4
0
16
10
Irak
0
0
0
0
İran
0
0
0
0
İsrail
0
0
0
0
İstanbul SB
1
1
1
1
İsviçre
4
0
0
0
Japonya
19
108
73
57
K.K.T.C.
1
30
1
1
Kanada
0
0
0
0
Katar
0
5
11
75
Kazakistan
36
172
65
3
Kes.ve Bil.Ü
0
0
6
0
Kırgızistan
4
0
0
0
Kolombiya
16
0
0
0
Kuveyt
0
0
0
0
Kuzey Kore
0
0
0
0
Letonya
10
25
1
8
Libya
0
0
0
0
Litvanya
0
0
0
0
Lübnan
9
18
0
0
Macaristan
0
0
0
0
Makedonya
0
0
0
0
Malta
0
0
0
0
Mardin SB
0
0
0
0
Menemen SB
0
0
0
0
Mersin SB
0
0
0
0
Mısır
0
0
0
0
Moldova
0
0
0
0
Nijerya
15
1
0
0
Norveç
0
0
1
7
Özbekistan
0
0
0
0
Pakistan
1
0
0
0
Polonya
1
1
1
3
Romanya
12
17
203
133
Rusya
0
0
0
0
Samsun SB
0
0
1
0
Senegal
0
0
0
0
Singapur
0
0
0
0
Slovakya
0
0
0
0
Slovenya
0
0
0
0
Sudan
0
0
0
0
Suriye
20
2
215
0
Suudi Arab.
0
0
0
0
Tacikistan
0
0
0
0
Tayvan
0
0
0
0
Tunus
0
0
83
0
Türkmenistan
1
1
33
0
Ukrayna
0
0
0
0
Umman
0
0
0
0
Ürdün
1
0
0
0
Yeni Zelanda
1
0
0
0
Yugoslavya
582
856
1.271
1.185
Toplam
TD&T/ 111 /Kasım 2003
1996
22.003
183
0
0
0
0
3
156
47
0
51
0
385
279
0
0
0
0
0
0
0
0
48
0
4
0
0
0
395
2
251
23
213
30
0
1
0
158
0
0
14
1
0
475
186
0
0
0
31
0
132
0
1
7
0
241
4.127
10.898
0
3
1
212
62
1
0
2.607
0
0
0
3
1.906
0
0
0
195
45.335
1997
19.318
572
0
0
0
0
3
35
3
0
33
31
46
150
0
1
0
0
0
0
1
8
0
1
0
0
11
2
82
20
40
138
18
58
36
0
0
184
0
0
6
0
0
60
101
0
0
0
41
0
314
0
1
8
0
213
3.595
15.605
0
4
0
67
186
1
4
3.878
0
0
10
7
3.075
0
1
0
276
48.244
1998
30.948
101
0
0
0
17
4
20
65
19
55
15
281
36
0
0
0
0
0
1
0
27
26
0
0
0
5
0
97
47
88
39
6
10
95
1
0
142
0
0
1
0
0
219
83
0
0
0
705
30
542
0
5
18
1
391
5.726
11.462
0
0
0
87
76
0
0
4.641
0
0
0
13
2.435
8
0
0
410
58.998
1999
9.135
120
1
0
0
10
12
94
222
42
35
284
1.162
828
7
0
0
0
1
0
0
47
41
0
0
13
0
0
115
354
167
98
14
1
46
1
0
482
0
0
2
0
70
831
518
0
0
0
10.113
0
627
6
52
6
0
317
12.629
2.967
0
0
0
515
374
0
0
13.488
0
0
0
16
4.013
69
88
0
707
60.740
2000
16.057
209
0
1
1
12
11
32
109
11
40
40
1.513
519
1
0
0
0
0
0
0
5
14
0
0
0
50
0
102
0
177
40
1
2
295
1
0
189
51
0
2
0
0
785
520
17
3
0
11.757
0
724
0
17
4
0
1.358
13.214
3.711
0
0
0
209
232
0
0
11.063
1
0
0
10
6.367
18
0
1
705
70.201
2001
16.422
88
0
0
0
2
5
1
236
0
279
207
1.381
675
2
0
1
3
0
0
0
6
42
0
0
0
410
11
97
2
65
15
3
10
164
0
0
269
0
98
2
19
0
689
728
5
0
1
10.000
0
794
0
4
1
0
3.014
9.342
11.167
1
0
1
453
127
0
24
11.993
0
1
0
1
9.426
85
2
8
1.338
79.720
2002
17.315
39
0
0
0
1
4
27
320
0
218
463
778
796
2
0
0
0
0
0
0
11
83
0
0
0
77
26
132
1
36
13
5
13
9
0
0
447
0
173
305
4
12
1.504
1.447
13
0
1
14.718
0
1.226
0
1
1
0
2.503
11.508
29.096
0
0
0
506
309
0
0
19.251
0
0
0
1
10.270
131
24
0
2.770
116.590
EU Total
U SA
Ahl. F R
Antalya F R
Argentina
Albania
Australia
Azerbaijan
U. E. A.
Bahrain
Belarus
Bosnia Her
Bulgaria
Czech Rep.
Aegean F R
El Salvador
Indonesia
Estonia
Ethiopia
Morocco
South Africa
Georgia
Croatia
India
Iraq
Iran
Israel
İstanbulL F R
Switzerland
Japan
T.R. N. C.
Canada
Qatar
Kazakhstan
Undefined C
Kyrgyzstan
Colombia
Kuwait
Korea, North
Letonia
Libya
Latvia
Lebanon
Hungary
Macedonia
Malta
Mardin F R
Menemen FR
Mersin F R
Egypt
Moldova
Nigeria
Norway
Uzbekistan
Pakistan
Poland
Romania
Russia
Samsun F R
Senegal
Singapore
Slovakia
Slovenia
Sudan
Syria
Saudi Arabia
Tajikistan
Taiwan
Tunisia
Turkmenistan
Ukraine
Oman
Jordan
New Zealand
Yugoslavia
Total
60
TEAE
Ek Tablo 27- Türkiyenin Ülkelere Göre Portakal İthalatı (ton) 1992 - 2002
Appendix Table 27- Turkey’s Orange Import by Countries (tons) 1992 - 2002
1992
1993
1994
1995
ABD
0
54
0
0
Almanya
0
3
0
0
Arjantin
0
0
0
20
Brezilya
0
33
294
0
Hollanda
0
0
0
0
Hong Kong
4
0
0
0
İran
0
0
0
0
İspanya
0
0
10
0
K.K.T.C
6.737
6.890
10.894
35.855
Kes ve Bil
0
0
0
0
Lübnan
0
0
0
0
Polonya
0
0
0
0
Portekiz
0
0
0
0
Rusya
0
0
0
0
Slovenya
0
0
0
0
Suudi Arabis
0
0
0
0
Şili
0
0
0
0
Tayland
0
0
0
0
Türkmenistan
0
0
0
0
Toplam
6.737
6.990
11.198
35.875
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
0
18
0
313
5
0
0
0
21.012
27
37
0
0
0
0
0
14
0
0
0
0
0
0
0
0
136
0
1.201
7
0
5
0
3
19
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
28
0
0
0
0
0
0
17
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
36
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
38.558
22
0
0
125
0
0
0
0
0
22
21.426
1.372
45
6
50
38
38.727
USA
Germany
Argentina
Brasil
Netherlands
Hong Kong
Iran
Spain
T.R.N.C
Undefined C
Lebanon
Poland
Portugal
Russia
Slovania
Saudi Arabia
Chile
Thailand
Turkmenistan
Total
Ek Tablo 28- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Portakal İthalatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 28- Turkey’s Procesed Orange Import by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
0
259
140
113
113
73
0
0
44
32
27
U.S.A
Almanya
26
113
54
115
345
144
55
30
30
80
67
Germany
Arjantin
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
Argentina
Belçika-Lüks
8
0
0
0
0
0
0
0
19
0
0
Belgium-Lux
Brezilya
4
70
197
506
530
1.349
1.277
338
1.001
1.591
764
Bulgaristan
17
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
Bulgaria
Danimarka
2
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Denmark
Fransa
4
0
0
0
0
34
6
32
25
3
116
France
Hollanda
18
116
40
332
162
95
143
179
292
558
569
Netherlands
İngiltere
1
1
10
0
0
0
0
0
36
0
Great Britain
İran
0
0
0
0
0
0
8
0
0
0
0
Iran
İrlanda
0
0
0
0
0
0
0
0
64
17
0
Ireland
İspanya
0
0
0
0
0
3
4
0
0
0
0
Spain
İsrail
4
23
145
506
888
928
438
340
77
0
0
Israel
İsviçre
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
4
Switzerland
İtalya
0
0
0
0
5
7
19
12
20
11
0
Italy
35
630
1.566
746
1.245
44
0
0
0
40
780
Kes.ve Bil
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
Undefined C
Küba
0
0
0
0
1
54
0
0
0
0
0
Cuba
Macaristan
5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Hungary
Makedonya
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8
FYR.Macedonia
Meksika
0
0
0
0
0
0
0
0
10
0
0
Mexico
Portekiz
0
0
0
0
0
0
0
19
0
0
0
Portugal
Yunanistan
0
0
0
0
0
9
0
0
0
157
0
Greece
124
1.213
2.142
2.328
3.289
2.740
1.950
950
1.584
2.529
A.B.D.
K.K.T.C
Toplam
2.335
Brasil
T.R.N.C
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
61
Ek Tablo 29- Türkiye’nin Ülkelere Göre Mandarin İthalatı (ton) 1993/2002
Appendix Table 29- Turkey’s Tangerine Import by Countries (tons) 1993/2002
1993
1994
1995
1996
1997
1998 1999
Almanya
13
0
0
0
0
0
0
Arjantin
1
0
17
0
0
0
0
Bulgaristan
0
0
0
0
0
14
0
Dominik
8
0
0
0
0
0
0
G.Afrika
0
0
0
0
0
2
0
İsveç
0
0
0
0
0
0
0
K.K.T.C
59
83
249
82
0
0
0
Kenya
2
0
0
0
0
0
0
Kes.ve Bil
0
0
0
0
54
0
0
Polonya
0
0
0
0
37
0
0
S.Arabistan
0
0
0
0
0
0
4
Toplam
84
83
266
82
85
16
4
TEAE
2000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2001
0
0
20
0
0
3
0
0
0
19
0
41
2002
0
0
0
0
0
0
1.246
0
0
0
0
124.6
Germany
Argentina
Bulgaria
Dominica
S.Africa
Sweden
T.R.N.C
Kenya
Undefined C
Poland
S.Arabia
Total
Ek Tablo 30- Türkiye’nin Ülkelere Göre Limon İthalatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 30- Turkey’s Lemon Import by Countries (tons) 1992/2002
1993
1994
1995
1996 1997
1998
1992
Fransa
1
1
3
0
0
0
0
Güney Afr.
0
0
0
0
0
0
0
K.K.T.C
2.781
3.828
2.016
60
0
0
138
Arjantin
1
0
0
0
0
0
0
İspanya
1.527
0
0
0
0
2
0
Yunanistan
0
1.474
0
0
0
0
0
Kes.ve Bil
0
0
0
0
4
0
0
Kostarika
0
0
0
0
0
4
0
Uruguay
0
0
0
0
0
19
0
Almanya
0
0
0
0
0
0
0
Arjantin
0
0
0
0
0
0
0
Brezilya
0
0
0
0
0
0
0
El Salvador
0
0
0
0
0
0
0
B.A.E.
0
0
0
0
0
0
0
Yugoslavya
0
0
0
0
0
0
0
İsveç
0
0
0
0
0
0
0
Rusya
0
0
0
0
0
0
0
S.Arabistan
0
0
0
0
0
0
0
Toplam
138
5.784
3.829
2.019
60
4
25
1999
0
0
0
0
0
0
0
0
0
19
61
2
2
0
0
0
0
0
84
2000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
16
0
0
0
20
2001 2002
0
0 France
0
41 South Africa
12 2.870 T.R.N.C
0
327 Argentina
0
0 Spain
0
21 Greece
0
20 Undefined C
0
0 Costa Rica
0
0 Uruguay
0
0 Germany
0
0 Argentina
0
0 Brasil
0
0 El Salvador
0
0 U.A.E
0
0 Yugoslavia
3
0 Sweden
24
0 Russia
1
7 S.Arabia
40 3.286 Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
62
Ek Tablo 31- Türkiye’nin Ülkelere Göre Altıntop İthalatı (ton) 1992/2002
Appendix Table 31- Turkey’s Grapefruit Import by Countries (tons) 1992/2002
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Almanya
7
0
0
0
0
0
0
0
İsrail
2
0
0
0
0
0
0
0
İsveç
0
0
0
0
0
0
0
0
ABD
9
0
0
0
0
0
0
0
Belçika-Lük
0,1
0
0
0
0
0
0
0
Danimarka
2
0
0
0
0
0
0
0
Fransa
0,2
0
0
0
0
0
0
0
K.K.T.C
175
1.019
64
198
47
0
0
0
Rusya
0
0
0
0
24
0
105
0
Bulgaristan
0
0
0
0
0
0
10
0
G. Afrika
0
0
0
0
0
0
37
5
Hollanda
0
0
0
0
0
0
18
0
İsrail
0
0
0
0
0
0
858
0
S.Arabistan
0
0
0
0
0
0
0
4
Toplam
195
1.019
64
198
71
0 1.028
9
TEAE
2000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2001
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2002
0
0
2
0
0
0
0
1.993
0
0
0
0
0
0
1.995
Germany
Israel
Sweden
USA
Belgium-Lux
Denmark
France
T.R.N.C
Russia
Bulgaria
S.Africa
Netherlands
Israel
S.Arabia
Total
Ek Tablo 32- Türkiye’nin Ülkelere Göre İşlenmiş Altıntop İthalatı (ton) 1993/2002
Appendix Table 32- Turkey’s Processed Grapefruit Import by Countries ( tons) 1993/2002
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Tayland
8
0
0
0
0
0
0
0
0
K.K.T.C.
41
88 34.575
89
412
0
0
0
2.088
Almanya
5
0
0
0
4
3
2
0
3
Hollanda
0
2
0
0
0
0
0
0
0
İngiltere
0
18
0
0
0
25
17
0
0
İsrail
0
0
0
2
29
58
0
0
37
İtalya
0
0
0
4
0
11
8
10
8
ABD
0
0
0
3
0
0
0,1
2
0
Küba
0
0
0
4
0
0
0
0
0
Fransa
0
0
0
1
0
3
0
0
0
Kes.Ve Bil.Ü
0
0
0
0
30
0
16
0
0
Arjantin
0
0
0
0
8
0
0
0
0
Güney Afrika
0
0
0
0
47
0
0
0
0
Honduras
0
0
0
0
19
0
0
0
0
Polonya
0
0
0
0
6
0
0
0
0
Tayland
0
0
0
0
0,3
0
0
0
0
Brezilya
0
0
0
0
0
0
0,9
0
0
İsviçre
0
0
0
0
0
0
5
0
0
Danimarka
0
0
0
0
0
0
0
18
0
İsveç
0
0
0
0
0
0
0
0
2
Toplam
54
109
35
53
556
101
44
30
2.137
2002
0
188
0
0
0
14
0
0
0
0
41
0
0
0
0
0
0
0
5
0
248
Thailand
T.R.N.C
Germany
Holland
G Britain
Israel
Italy
USA
Cuba
France
Undefined C
Argentina
South Africa
Honduras
Poland
Thailand
Brasil
Switzerland
Denmark
Sweden
Total
TD&T/ 111 /Kasım 2003
63
TEAE
Ek Tablo 33- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Meyve Suları Naturel İmalatı 1989/1997
Appendix Table 33 - Quarterly Data For Naturel Fruit Juice Industries 1989/1997
Ocak -Mart
Nisan-Haziran
Temmuz-Eylül
Jan-March
April-June
July-September
İşyeri sayısı
Değer
Miktar
Değer
Miktar
Değer
Miktar
Number of Quantity
Value Quantity
Value Quantity
Value
(Bin ton)
Estabilishment
(Bin TL) (Bin ton)
(Bin TL) (Bin ton)
(Bin TL)
5
7
6
6
7
4
4
3
3
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1.333
2.079
1.302
1.012
1.260
660
843
2.594
692
1.269
3.146
3.473
5.567
10.132
8.071
17
186
50
2.497
2.672
2.343
2.215
2.541
1.531
1.718
866
1.031
3.187
5.930
7.843
12.109
21.002
28.000
81
40
85
2.302
2.038
2.695
2.768
3.123
2.118
3.870
929
1.093
2.917
4.689
7.627
16.324
28.444
43.710
234
50
110
Ekim-Aralık
November-December
Miktar
Değer
Quantity
Value
(Bin TL)
(Bin ton)
1.687
1.871
1.530
1.725
1.665
1.058
1.386
408
658
2.228
4.332
5.427
11.119
15.764
19.459
78
25
70
Kaynak: Devlet İstatistik Enstitüsü, İmalat Sanayi İstatistikleri
Source: SIS, Manufactured Industry Statistics
Ek Tablo 34- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Meyve Suları İçmeye Hazır İmalatı 1989/2001
Appendix Table 34- Quarterly Data For Fruit Juice Industries 1989/2001
Ocak -Mart
Nisan-Haziran
Temmuz-Eylül
Jan-March
April-June
July-Sep
İşyeri sayısı
Number of
Estabilishment
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
10
9
11
13
11
11
18
18
16
15
15
17
18
Ekim-Aralık
Oct-Dec
Miktar
Quantity
(Bin ton)
Değer
Value
(Bin TL)
Miktar
Quantity
(Bin ton)
Değer
Value
(Bin TL)
Miktar
Quantity
(Bin ton)
Değer
Value
(Bin TL)
Miktar
Quantity
(Bin ton)
Değer
Value
(Bin TL)
5.554
7.636
9.154
13.979
22.786
28.646
32.410
45.550
45.681
66.835
45.990
47.402
50.065
6.414
13.939
27.881
73.088
175.008
298.774
811
1.745
3.266
10.223
9.647
17.063
24.350
9.171
11.911
17.994
27.445
42.238
52.242
61.785
54.169
78.870
66.075
66.263
66.126
70.208
14.329
31.531
63.418
154.553
363.376
837.954
1.769
2.663
6.615
10.573
14.986
25.045
33.649
9.920
14.216
19.664
28.612
43.389
36.949
44.159
41.413
54.431
65.498
61.156
95.840
80.948
15.795
32.503
68.738
166.099
409.293
655.113
1.745
2.164
5.360
12.431
17.104
37.013
47.169
7.311
10.138
12.341
17.256
25.932
23.111
28.744
32.220
33.096
48.253
38.882
53.231
45.745
12.151
25.174
52.318
106.660
247.317
521.600
1.281
1.943
3.802
8.913
13.218
21.752
31.865
TD&T/ 111 /Kasım 2003
64
TEAE
Ek Tablo 35- Üç Aylık Dönemler İtibariyle Marmelat ve Reçel İmalatı 1989-2001
Appendix Table 35- Quarterly Data For Marmelade and Jam Processing Industries 1989-2001
Ocak -Mart
Jan-March
İşyeri sayısı
Number of
Estabilishment
Miktar
Quantity
(Ton)
Nisan-Haziran
April-June
Temmuz-Eylül
July-September
Ekim-Aralık
November-December
Miktar
Quantity
(Ton)
Değer
Value
(TL)
Miktar
Quantity
(Ton)
Değer
Value
(TL)
Miktar
Quantity
(Ton)
Değer
Value
(TL)
15
1989
1.017.392
2.791
1.752.337
14
1990
738.152
3.595
1.350.154
12
1991
632.539
4.739
1.150.414
12
1992
1.321.103 17.154
1.087.680
13
1993
895.173 16.153
1.155.031
10
1994
706.419 17.586
1.911.515
15
1995
2.043.129
159
3.326.951
14
1996
1.553.578
176
2.096.082
11
1997
1.364.145
274
1.596.528
12
1998
1.562.842
617
1.752.632
10
1999
730.517
455
2.767.739
11
2000
1.562.605
1.535
1.695.198
11
2001
1.798.602
2.084
2.543.620
4.976
6.405
9.447
16.045
24.151
78.596
302
324
332
919
2.031
1.675
3.271
1.604.629
1.814.945
2.139.991
1.892.743
2.240.865
2.306.340
1.885.893
2.537.591
2.183.846
2.528.888
4.695.794
2.975.296
4.254.564
5.408
8.916
16.639
30.158
50.795
103.483
177
366
568
1.630
4.024
3.672
6.436
836.500
1.172.788
1.541.396
2.029.595
1.599.891
2.067.843
1.380.909
1.936.897
1.961.195
1.794.890
5.242.415
5.943.893
2.888.510
3.645
8.618
16.297
29.453
38.313
121.289
151
286
655
1.083
6.115
9.689
4.705
Değer
Value
(TL)
Ek Tablo 36- Türkiye'de Çiftçi Eline Geçen Tartılı Ortalama Fiyatlar (TL/Kg) 1989/1998
Appendix Table 36- Producer Average Prices in Turkey (TL/Kg) 1989/1998
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
Portakal
Yafa
Washington
Sıkmalık
Mandalina
Çekirdeksiz
Diğer
Altıntop
Limon
1997
1998
458
521
284
625
752
436
1.068
1.568
898
1.955
2.461
1.613
2.547
3.545
2.509
6.955
8.280
5.091
15.994
17.739
12.341
28.959
32.104
23.421
44.479
48.244
34.124
77.529
70.763
46.578
564
494
355
600
964
834
505
748
1.616
1.481
780
1.337
2.696
2.310
1.381
1.869
3.905
3.350
1.882
4.798
8.311
7.295
6.540
9.642
16.188
14.926
14.467
20.883
28.033
25.816
25.329
41.503
54.579
47.919
37.439
67.151
83.224
77.603
60.846
133.421
Kaynak: DİE
Source: SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
65
TEAE
Ek Tablo 37- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Yafa Portakal Fiyatları (TL/kg) 1995-2001
Appendix Table 37- Turkey's Yafa Oranges Producer Prices by Cities (TL/kg) 1995-2001
Adana
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Aydın
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Antalya
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Hatay
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İçel
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İzmir
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Muğla
1995
1996
1997
1999
2000
2001
TÜRKİYE
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Kaynak:
Source:
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
15.000
15.000
24.600
0
97.000
165.488
14.167
18.857
19.666
84.000
96.000
165.488
15.000
23.000
44.667
0
112.000
346.834
18.750
28.750
0
0
0
0
20.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8.690
0
6.580
16.900
17.570
19.288
29.762
28.714
32.375
94.286
112.750 123.688
180.000 160.000 175.000
202.302 202.302 237.258
0
31.833
0
0
0
0
0
46.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Ağustos Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ortalama
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000
32.500
51.500
98.000
320.000
200.000
19.167
30.000
54.000
89.000
270.000
200.000
17.440
24.684
38.886
90.333
179.000
215.562
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
36.975
0
204.166
190.625
400.000
15.225
38.333
66.084
149.250
190.000
228.562
10.165
29.557
39.233
136.828
179.125
254.085
13.333
20.000
28.333
100.000
100.000
196.829
11.125
19.333
15.015
100.000
90.000
161.195
12.333
22.500
32.500
98.000
115.000
195.336
12.500
28.600
0
0
0
0
17.000
36.667
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
25.000
35.000
60.000
0
250.000
0
21.667
35.000
67.500
87.500
300.000
0
16.136
28.157
40.669
96.375
171.000
138.340
12.833
22.500
34.000
75.000
120.000
160.966
11.750
22.500
34.000
101.250
136.250
163.406
14.250
32.500
41.667
150.000
175.000
194.857
15.000
37.500
0
0
0
0
15.000
30.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10.000
0
57.500
141.667
237.500
250.000
15.000
50.000
70.000
143.333
231.250
250.000
13.404
32.500
47.433
122.250
180.000
203.846
8.300
18.000
28.750
50.000
152.500
163.187
12.000
23.000
29.000
78.333
169.300
163.187
10.333
24.167
39.000
102.500
175.000
163.187
22.500
27.500
0
0
0
0
23.750
48.333
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000
45.000
60.000
0
150.000
250.000
16.667
40.000
87.500
115.000
201.000
250.000
16.221
32.285
48.850
86.458
169.560
197.912
10.000
24.250
36.667
100.000
112.500
226.445
10.000
22.000
35.000
95.000
125.000
225.387
11.000
30.833
39.000
99.000
150.000
231.733
10.000
32.167
0
0
0
0
17.500
35.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
35.000
50.000
0
0
313.467
23.333
30.000
50.000
100.000
200.000
336.222
13.638
29.892
42.133
98.500
146.875
266.651
13.833
21.250
60.000
110.000
175.000
175.000
14.500
23.600
61.667
150.000
0
175.000
17.500
27.000
66.429
145.833
200.000
277.435
20.000
25.000
0
0
0
0
27.000
27.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
250.000
0
0
21.000
50.000
100.000
150.000
0
258.117
18.333
55.000
108.333
190.000
0
258.117
18.880
32.764
79.285
165.972
187.500
228.734
11.411
19.700
34.587
88.214
133.857
173.566
DİE
SIS
11.747
20.980
31.866
103.048
129.425
164.812
11.488
25.613
42.234
119.837
157.429
239.907
14.107
30.193
0
0
0
0
17.179
37.250
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
250.000
0
0
13.714
33.496
63.167
148.458
229.625
233.126
18.485
39.762
71.917
124.869
232.042
225.864
15.126
29.977
48.070
113.817
173.294
205.585
TD&T/ 111 /Kasım 2003
66
TEAE
Ek Tablo 38- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Sıkmalık Portakal Fiyatları (TL/kg)1995 - 2001
Appendix Table 38- Turkey's Oranges Press Producer Prices by Cities (TL/kg)1995 - 2001
Adana
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Antalya
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Aydın
1996
1997
1999
2000
2001
Hatay
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İçel
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İzmir
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Muğla
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Rize
1995
1996
1997
1999
2001
TÜRKİYE
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Kaynak:DİE
Source:SIS
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ortalama
6.833
11.875
13.952
51.500
86.500
138.166
9.375
14.500
18.100
63.200
101.500
150.000
11.786
21.429
29.466
53.667
115.000
160.000
17.600
30.000
0
0
0
0
15.000
45.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
22.500
21.500
43.500
62.000
0
160.000
13.875
25.667
37.333
40.000
0
175.000
13.852
24.281
28.470
54.073
101.000
156.633
8.333
14.000
23.333
35.000
56.667
214.926
6.250
13.000
21.667
40.000
66.250
0
11.000
19.167
26.250
65.000
93.750
169.180
12.000
23.667
0
0
0
0
17.333
30.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000
40.000
50.000
0
200.000
214.926
15.000
30.000
51.667
0
400.000
214.926
12.845
24.262
34.583
46.666
163.333
203.490
12.625
17.600
52.266
82.464
0
13.250
22.606
52.639
89.563
0
14.483
29.292
66.856
105.214
175.000
14.700
0
0
0
0
23.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
100.750
156.000
311.059
27.950
44.646
76.875
0
311.059
17.668
28.536
69.877
108.310
265.706
6.167
12.357
19.000
42.000
79.167
151494
6.667
15.417
22.500
52.500
96.429
151.494
9.625
18.000
28.750
76.000
120.833
151.494
12.500
26.667
0
0
0
0
10.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
57.500
0
0
0
12.500
25.750
51.250
91.250
150.000
144.447
12.500
27.400
57.143
93.333
140.000
154.483
9.994
20.931
39.357
71.016
117.286
150.682
4.750
15.000
20.000
25.000
50.000
175000
8.500
22.500
18.333
30.000
95.000
175.000
7.750
16.667
25.000
75.000
126.000
200.000
17.500
28.333
0
0
0
0
15.000
30.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
70.000
0
0
0
0
30.000
0
0
175.000
152.988
15.000
25.000
45.000
87.500
250.000
152.241
11.416
23.928
35.666
54.375
139.200
171.046
7.750
17.400
22.500
53.333
100.000
176480
7.167
17.429
25.000
45.000
116.667
160.278
11.333
21.250
28.000
61.250
100.000
166.960
7.000
21.250
0
0
0
0
12.500
27.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
50.000
0
0
195.200
12.500
40.000
50.000
0
135.000
189.667
9.708
24.138
35.100
53.194
112.917
177.717
7.667
14.167
34.286
71.000
125.000
168132
9.500
17.857
33.750
72.500
175.902
11.000
21.250
37.500
78.750
135.000
248.647
13.833
30.000
0
0
0
0
18.333
27.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
40.000
0
0
0
0
0
40.000
0
150.000
0
13.000
0
50.000
121.250
0
202.706
12.222
22.154
39.256
85.875
136.667
198.847
13.000
22.500
30.000
80.000
250000
10.000
30.000
35.000
91.667
232.400
12.500
0
37.500
100.000
200.000
15.000
0
0
0
0
20.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
300.000
35.000
35.000
0
300.000
319.600
17.583
29.166
34.166
142.916
260.400
7.786
14.991
26.917
51.262
82.828
168204
8.208
17.994
24.907
55.938
0
158.557
10.713
18.892
30.352
72.065
0
171.662
13.633
24.945
0
0
0
0
15.452
26.143
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
55.833
0
0
0
18.333
29.313
46.950
84.667
0
172.935
16.696
30.145
47.970
99.618
0
180.419
12.517
23.316
34.392
72.249
0
173.433
TD&T/ 111 /Kasım 2003
67
TEAE
Ek Tablo 39- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Diğer Mandarin Fiyatları (TL/kg)1995-2001
Appendix Table 39- Turkey's Other Tangerine Producer Prices by Cities (TL/kg) 1995-2001
Ocak
Adana
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Antalya
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Aydın
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Çanakkale
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Hatay
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İçel
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İzmir
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Muğla
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Rize
1995
1996
1997
1999
2000
2001
TÜRKİYE
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Kaynak:DİE
Source:SIS
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ortalama
11.500
17.750
22.475
56.000
93.125
142.567
15.000
23.000
26.313
71.167
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.833 16.000
0
0
31.833 31.200
0 46.125
61.898 56.871
0
0
88.063 98.250
0 85.600 115.600 153.000
0 300.121 250.000 200.000
15.833
25.945
42.736
78.370
111.831
223.172
11.667
18.750
40.000
0
85.000
166.608
15.000
21.667
37.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000 23.750
0
0
30.000 35.000
0 45.000
52.500 52.500
0
0 122.500 141.667
0
0
0 250.000
0 309.366 255.381 253.027
17.604
26.354
45.500
132.083
167.500
246.095
11.482 11.963
16.165 18.600
30.470 34.350
80.600 119.000
128.800
0
118.521
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12.108 12.804
12.089
0
0
39.250 32.970
26.746
0 63.800
64.229 61.400
50.849
0 304.000 153.067 108.515
153.036
0 245.000 168.143 128.500
167.611
0 300.000 211.867 209.962 210.087
8.700
21.075
47.600
0
188.000
0
17.400
18.750
47.600
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 67.600
0
0
0
0
0 289.117
21.075 20.250
42.150 37.200
67.600 70.700
114.000 152.000
300.000 238.000
350.000
0
16.856
29.793
60.220
133.000
242.000
319.559
9.400
21.667
33.000
96.667
127.000
138.166
11.000
23.333
37.500
60.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 63.333
0 112.500
0 130.000
0 189.374
16.833 17.600
27.333 35.667
60.000 73.000
121.000 132.857
195.000 183.333
198.311 221.077
13.708
27.000
53.366
104.604
158.833
186.732
9.667
23.500
38.750
100.000
93.333
150.000
20.000
24.167
20.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000 18.125
0
0
38.750 31.250
0 70.000
65.000 73.333
0 200.000 126.667 113.333
0 130.000 168.500 218.000
0 177.282 201.404 226.229
16.948
29.416
53.416
135.000
152.458
188.729
7.000 15.000
17.500 21.667
28.000 36.667
135.000 200.000
150.000
0
134.842
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12.500 17.500
0
0
25.000 15.000
0 45.000
60.000 55.000
0 250.000 137.500 87.500
0
0 200.000 200.000
0 230.205 230.205 245.083
13.000
19.791
44.933
162.000
183.333
210.084
11.333 14.167
17.250 20.000
40.000 39.000
83.750 116.667
175.000
0
174.139
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 50.000
0 275.000
0
0
0 537.073
23.250 17.500
42.500 37.000
60.000 62.000
175.000 125.000
0
0
403.449 257.330
16.562
29.187
50.200
155.083
175.000
342.998
8.000
15.000
15.000
75.000
200.000
349.320
8.000
25.000
27.500
50.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 200.000
0 350.000
0
0
32.500 15.000
50.000
0
250.000 100.000
0 150.000
0
0
8.000
21.875
30.833
118.750
183.333
349.660
9.861
18.740
32.811
69.669
137.806
145.689
14.170
21.798
34.048
68.537
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 50.095
0 126.833
0 87.844
253.340
16.289 15.948
34.368 30.032
60.136 56.089
143.089 117.680
127.471 168.981
233.769 222.387
14.511
26.234
48.006
130.214
171.322
214.589
TD&T/ 111 /Kasım 2003
68
TEAE
Ek Tablo 40- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Çekirdeksiz Mandarin Fiyatları (TL/kg) 1995-2001
Appendix Table 40-Turkey's Seedless Tangerine Producer Prices by Cities (TL/kg) 1995-2001
Adana
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Antalya
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Aydın
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Çanakkale
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Hatay
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İçel
1995
1996
1997
1999
2000
2001
İzmir
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Muğla
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Rize
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Trabzon
1995
1996
1997
1999
2000
2001
TÜRKİYE
1995
1996
1997
1999
2000
2001
Kaynak: DİE
Source: SIS
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
12.375
22.857
27.567
66.500
175.000
146.739
15.000
30.000
31.250
62.750
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 43.750
0
0
0 132.000
0 300.161
21.250 20.000
31.250 32.500
58.375 54.600
98.300 103.667
150.000 200.000
183.441 183.441
17.156
29.151
43.108
82.804
164.250
203.446
13.429
19.000
45.000
70.000
109.000
240.258
18.000
17.333
47.500
85.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 40.000
0 100.125
0 230.000
0 287.006
13.333 18.000
37.000 36.250
62.000 65.833
115.000 125.000
250.000 262.000
237.369 266.199
15.690
27.395
52.066
99.025
212.750
257.708
11.042
17.795
36.017
92.673
153.200
180.000
13.032
21.975
40.133
113.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
123.229
279.000
226.000
356.651
17.570 14.500
34.738 36.979
83.809 80.440
180.821 152.311
188.875 167.333
235.315 233.570
14.036
27.871
72.725
163.561
183.852
251.384
9.300
25.200
47.600
114.000
219.000
228.571
0
0
0
114.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 57.600
0 228.000
0
0
0 571.429
25.200 23.150
37.200 33.450
57.600 55.200
202.667 228.000
310.800 303.200
442.857 532.143
19.216
31.950
54.500
177.333
277.667
443.750
13.000
21.250
38.000
88.333
146.429
200.527
14.833
26.250
50.000
86.667
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 72.500
0 126.667
205.000
250.000
16.250 17.500
23.000 31.250
85.000 99.000
130.000 148.750
202.000 196.000
218.359 223.132
15.395
25.437
68.900
116.083
187.357
223.004
10.667
25.000
35.000
67.500
126.667
200.527
20.000
28.333
30.000
82.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 200.000
0 175.500
0 311.318
21.667 21.667
25.000 28.333
57.500 66.667
200.000 200.000
185.500 208.000
193.528 301.896
18.500
26.666
47.291
150.000
173.917
251.817
11.100
20.091
35.000
85.556
132.143
184.561
12.000
20.000
42.500
95.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 67.500
0 180.000
0 200.000
0 380.454
14.600 15.143
31.667 35.000
69.500 68.889
159.091 137.222
173.750 181.000
283.723 285.415
13.210
26.689
56.677
131.373
171.723
283.538
13.778
22.143
52.857
120.833
210.000
213.745
14.625
21.250
52.500
158.333
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 93.333
0 262.500
23.286 23.833
55.000 49.444
87.143 81.667
177.778 181.875
544.831
383.623 355.519
18.880
36.959
73.500
180.263
210.000
374.430
8.429
26.667
27.500
87.500
150.000
224.680
10.125
0
0
30.000
0
0
30.000
0
0
75.000
0
0
150.000 200.000 300.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
21.250 21.667
0 40.000
80.000 62.500
0 150.000
200.000 200.000
286.180 249.280
15.367
32.222
50.000
104.166
200.000
253.380
10.000
25.000
35.000
100.000
225.000
315.851
0
0
0
0
40.000
0
0
0
250.000 250.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 419.022
21.250 21.250
43.333 35.000
80.000 80.000
175.000 183.333
0 200.000
315.851 419.022
17.500
34.444
58.750
152.777
231.250
367.437
0
0
0
0
25.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 41.493
0 127.191
0 97.375
0 317.590
16.339 16.497
25.682 29.851
59.244 59.566
130.305 135.569
165.910 163.961
224.642 243.829
13.792
24.482
48.543
114.384
172.210
242.201
8.593
18.334
32.462
73.575
137.620
183.185
10.635
16.262
31.990
81.021
40.000
0
TD&T/ 111 /Kasım 2003
0
0
0
0
16.667
0
Haziran Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık Ortalama
69
TEAE
Ek Tablo 41- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Limon Fiyatları (TL/kg) 1994-2001
Appendix Table 41- Turkey's Lemon Producer Prices by Cities (TL/kg) 1994-2001
Adana
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Antalya
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Aydın
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Hatay
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
İçel
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
İzmir
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Muğla
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Rize
1995
1997
1998
1999
2001
TURKIYE
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Kaynak: DİE
Source: SIS
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
13.750
21.429
39.833
110.893
82.750
75.000
230.000
17.500
24.000
35.750
134.667
79.750
0
0
0
0
141.667
0
0
0
0
0
155.750
0
0
0
0
0
121.500
0
0
13.286
25.222
32.500
91.250
67.600
114.286
216.849
12.050
23.500
32.500
66.753
113.333
0
0
0
0
126.667
0
0
0
0
0
200.000
0
0
13.713
34.720
65.182
167.259
128.409
174.500
397.942
14.062
34.150
60.807
140.441
124.113
0
0
0
0
127.366
0
0
13.667
31.167
48.125
145.000
90.833
145.000
400.000
15.750
32.833
50.000
160.000
100.000
0
16.714
26.857
43.750
112.500
96.667
146.000
251.159
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
0
0
0
143.000
0
0
0
0
0
202.000
0
0
30.000
41.667
61.000
207.500
140.000
400.000
30.000
53.333
79.500
160.000
697.000
400.000
394.297
28.750
54.000
66.167
107.850
144.500
235.000
394.297
25.714 21.667
43.333 40.000
80.917 68.100
114.750 99.167
104.750 122.667
250.000 300.000
400.000
23.911
39.680
61.609
141.562
195.916
276.667
354.649
0
0
0
100.000
0
0
0
0
0
100.000
0
0
0
0
0
100.000
0
0
32.500
58.333
80.000
170.000
350.000
0
464.790
33.571
56.167
80.000
213.333
115.000
205.000
495.724
29.750
61.429
70.000
152.857
30.040
172.000
671.892
23.400
44.375
80.000
111.875
95.000
225.000
265.814
25.000
40.000
80.000
101.714
117.500
250.000
274.320
24.222
44.146
65.000
127.870
126.924
193.257
398.232
0
0
0
223.750
0
0
0
0
0
179.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
179.500
0
0
29.300
60.763
91.200
256.000
277.953
256.125
685.957
36.525
63.963
124.875
270.484
529.952
332.429
785.957
36.287
72.857
117.267
211.466
349.588
309.170
469.514
34.184
67.475
111.461
166.729
216.790
320.681
478.348
36.419
65.413
108.194
122.945
169.450
255.400
422.969
28.641
57.048
96.998
185.949
256.607
274.717
540.114
0
0
0
143.333
0
0
0
0
0
150.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200.000
0
0
0
0
0
0
0
0
25.000
68.333
85.000
156.667
187.500
600.000
353.359
36.667
60.000
92.000
170.000
171.250
433.333
326.318
37.500
57.500
78.333
165.000
152.000
310.000
500.000
24.000
48.000
75.000
121.667
158.571
267.000
500.000
30.000
51.667
102.000
103.571
161.250
292.222
500.000
26.083
49.928
75.779
151.523
145.914
341.259
429.946
10.429
30.000
40.000
173.333
105.000
0
0
0
0
120.000
0
0
0
0
0
120.000
0
0
0
0
0
120.000
0
0
0
0
0
150.000
0
0
0
0
0
135.000
0
0
25.000
50.000
80.000
125.000
236.667
350.000
350.580
21.667
53.750
85.000
138.750
135.000
291.667
350.580
21.667
47.143
78.000
138.000
195.000
256.250
400.000
21.000 20.833
41.429 36.429
65.000 80.000
130.000 107.000
102.500 66.667
250.000 283.333
400.000 400.000
19.615
40.801
67.392
130.798
133.928
262.875
358.720
15.625
34.125
63.333
180.000
149.286
220.000
548.669
14.063
36.875
65.000
140.000
168.750
0
0
0
0
140.000
0
0
0
0
0
140.000
0
0
0
0
0
200.000
0
0
0
0
0
175.000
0
0
0
0
0
0
0
0
23.333
33.333
27.000
29.286
72.500
70.000
70.833
66.667
136.667 168.750 160.000 158.333
200.000 200.000 216.667 175.000
350.000 370.000 300.000 360.000
425.000 483.333
0 341.667
702.746 744.219 653.295 672.636
12.800
31.889
62.857
143.333
125.000
178.571
228.106
14.444
35.625
67.500
150.000
180.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
43.333
74.000
66.429
150.833
550.000
0
704.113
38.571
77.500
77.143
146.429
468.750
400.000
516.026
34.000
75.000
81.111
152.778
300.000
0
467.786
33.438 33.143
61.000 51.667
81.429 85.000
142.500 130.000
269.444 221.429
600.000
0
426.241 500.000
20.000
100.000
0
200.000
799.920
0
100.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
25.000
0
100.000
0
30.000
0
250.000
0
35.000
0
250.000
0
35.000 35.000
0
0
0
0
0 500.000
850.000
14.222
29.344
50.797
135.748
105.792
150.480
249.296
14.043
30.998
50.222
137.885
124.421
0
0
0
0
0
114.148
0
0
0
0
0
0
164.917
0
0
0
0
0
0
144.200
0
0
0
0
0
0
153.600
0
0
0
0
0
0
154.125
0
0
0
29.781
60.799
85.757
180.857
298.874
338.521
376.580
32.905
62.102
101.038
185.571
355.279
363.680
373.696
30.708
62.680
92.983
163.517
210.161
256.484
422.517
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Mayıs Haziran
Kasım
27.289
53.183
93.163
137.503
186.722
322.050
395.520
Aralık Ortalama
33.000
58.125
180.000
181.250
260.000
430.000
618.256
28.580
49.043
100.471
120.807
159.852
301.826
398.631
70
25.091
58.446
133.154
177.083
279.719
380.000
656.637
17.649
58.097
74.495
145.124
302.089
392.857
473.712
30.000
100.000
200.000
350.000
824.960
12.657
49.735
82.061
151.416
205.871
303.090
367.573
369.373
TEAE
Ek Tablo 42- Türkiye'de İllere Göre Çiftci Eline Geçen Altıntop Fiyatları (TL/kg) 1994-2000
Appendix Table 42- Turkey's Grapefruit Producer Prices by Cities (TL/kg) 1994-2000
Adana
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Antalya
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Aydın
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Hatay
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
İçel
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Muğla
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
TÜRKİYE
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
Kaynak:DİE
Source :SIS
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ortalama
2.333
12.167
18.833
21.200
27.925
4.000
105.000
3.000
15.000
18.929
18.833
35.875
48.583
0
3.833
16.250
26.000
23.750
36.400
6.000
0
4.000
13.333
42.500
0
53.500
0
0
0
0
0
0
51.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
12.500
20.000
19.500
41.000
82.000
62.000
0
10.000
10.000
26.667
59.500
36.667
48.250
0
5.944
14.458
25.404
32.856
44.920
33.766
105.000
5.167
13.333
28.333
45.000
0
0
100.000
8.000
10.667
10.000
40.000
110.000
0
0
6.500
11.667
32.500
0
75.000
0
0
6.000
17.500
25.000
0
0
0
0
7.500
17.500
32.500
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
22.500
35.000
50.000
90.000
200.000
0
325.000
15.667
35.000
50.000
60.000
100.000
150.000
300.000
10.190
20.095
32.619
58.750
121.250
150.000
241.667
6.000
20.000
40.000
45.000
135.000
125.000
150.000
7.000
18.333
31.667
50.000
100.000
0
0
7.000
15.000
40.000
0
100.000
0
0
7.500
25.000
35.000
0
0
0
0
0
0
40.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
20.000
30.000
50.000
125.000
125.000
150.000
250.000
18.333
30.000
50.000
150.000
125.000
150.000
0
10.972
23.055
40.952
92.500
117.000
141.666
200.000
2.750
7.800
15.000
26.000
43.750
63.333
87.500
3.167
7.167
15.000
37.500
40.000
0
0
3.667
10.167
18.750
0
65.000
0
0
7.500
9.000
20.000
0
67.500
0
0
8.000
20.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9.000
10.000
32.500
50.000
75.000
102.500
212.500
8.500
15.000
31.250
47.500
76.667
102.500
175.000
6.083
11.304
22.083
40.250
61.319
89.444
158.333
4.000
10.625
25.000
21.667
130.000
62.500
150.000
4.000
10.000
21.000
15.000
140.000
76.667
0
4.200
10.000
23.333
30.000
105.000
40.000
0
6.000
20.000
30.000
0
60.000
0
0
8.000
20.000
40.000
0
75.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
10.000
20.000
22.000
75.000
0
118.333
183.333
10.833
20.000
23.333
86.667
100.000
103.333
175.500
6.719
15.803
26.380
45.666
101.666
80.166
169.611
5.300
14.200
19.500
43.333
109.167
133.333
186.667
6.300
15.000
25.000
43.333
116.667
225.000
0
4.000
18.750
31.250
0
125.000
200.000
0
6.750
20.000
25.000
0
0
0
0
9.000
25.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
27.500
0
40.000
0
0
80.000
0
17.500
18.875
30.000
60.000
160.000
95.000
0
10.907
18.637
28.458
48.888
127.708
146.666
186.667
4.258
13.021
24.444
33.700
74.307
64.694
129.861
5.245
12.695
20.266
34.111
90.424
58.375
0
4.867
13.639
28.639
8.958
84.400
41.000
0
6.292
17.472
29.583
0
30.167
0
0
5.417
13.750
18.750
0
21.000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
16.917
19.167
35.667
63.500
80.333
85.472
161.806
13.472
21.479
35.208
77.278
99.722
108.181
108.417
8.469
17.225
29.316
53.152
95.644
106.951
176.880
TD&T/ 111 /Kasım 2003
71
Ek Tablo 43- İllere Göre Perakende Turunçgil Fiyatları (TL) (2002)
Appendix Table 43- Citrus Retail Prices for Cities (TL) (2002)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haz
Ankara
Portakal (Kg) 547.812 787.083 703.396 795.833 879.375
Mandalina(Kg) 582.312 1.114.415 1.044.119
Limon (adet)
71.778
89.875
77.597
94.207 119.984 163.995
Altıntop (Kg) 393.552 452.021 321.813 384.333
Samsun
Portakal (Kg) 500.686 581.171 546.210 701.114 798.231
Mandalina(Kg) 458.386 762.507 861.214
Limon (adet)
96.338
89.850
64.874
63.880
67.530 73.750
Altıntop (Kg) 509.071 466.029 452.862 377.252
Erzurum
Portakal (Kg) 563.250 594.729 542.600 621.950 799.179
Mandalina(Kg) 567.293 680.146 826.254
Limon (adet)
104.250 104.250 104.098 103.643 107.893 137.143
Altıntop (Kg) 384.000 397.564 295.536 288.250
Diyarbakır
Portakal (Kg) 310.906 468.050 565.250 701.875 960.875
Mandalina(Kg) 329.676 583.706 716.198
Limon (adet)
115.000 161.813 164.725 110.500 104.875 129.281
Altıntop (Kg) 407.781 460.694 491.481 392.813
Antalya
Portakal (Kg) 500.000 575.000 637.500 950.000 1.000.000
Mandalina(Kg) 500.000 687.500 912.500
Limon (adet)
100.000 100.000 100.000 100.000 112.500 137.500
Altıntop (Kg) 475.000 575.000 750.000 812.500
İzmir
Portakal (Kg) 606.502 850.437 709.558 724.288 813.650
Mandalina(Kg) 552.440 760.017 713.061
Limon (adet)
95.204
92.140
86.034
88.887 102.604 112.556
Altıntop (Kg) 533.316 508.127 450.801 421.371
Edirne
Portakal (Kg) 400.000 400000 541.667 833.333 783.333
Mandalina(Kg) 400.000 400.000 450.000
Limon (adet)
88.333
88.333
88.333
88.333
88.333 103.333
Altıntop (Kg) 483.333 350.000 350.000 350.000
İstanbul
Portakal (Kg) 735.717 970.460 910.552 1.084.250 1.256.070
Mandalina(Kg) 796.386 1.044.220 1.117.284
Limon (adet)
117.349 111.933 113.051 112.146 118.215 159.694
Altıntop (Kg)
628784 716.646 686.371 639.840
Kaynak: DİE
Source: SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
TEAE
Tem
Ağus
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ort
196.058 238.243 237.871
-
893.865
178.550
797.411
862.896
782.104
178.066
655.333
782.229
766.542
171.173
601.142
765.518
863.893
151.450
515.801
112.857 132.751 175.752
-
634.628
157.195
976.000
763.536
675.755
166.400
771.112
749.876
646.814
195.443
766.333
662.975
673.217
116.385
616.951
202.529 193.329 212.700
-
- 1.037.696
956.868 875.289
186.993 167.104
858.900 616.182
793.407
704.586
206.325
571.396
707.544
768.406
152.605
487.404
228.313 230.500 241.750
-
642.813
184.813
795.063
843.175
709.488
195.563
786.050
647.719
601.938
180.281
553.688
642.550
597.303
170.618
555.367
- 1.062.500
- 1.037.500 862.500
200.000 218.750 250.000 212.500 237.500
- 1.166.667 1.187.500
637.500
675.000
237.500
725.000
766.071
779.167
167.188
813.095
146.584 189.073 221.723
-
905.769
198.090
905.705
759.032
691.588
188.891
754.673
722.843
633.907
176.533
690.007
740.901
709.464
141.526
609.143
110.000 200.000 200.000
-
816.667
200.000
500.000
663.333
540.000
200.000
691.667
650.000
540.000
200.000
691.667
610.238
524.444
137.917
488.095
- 1.118.415 1.070.867 1.020.905
- 1.187.754 1.091.925 1.158.735 1.066.051
192.925 225.867 241.536 220.811 210.592 211.236 169.613
- 1.058.472 1.027.865 933.401 813.054
72
TEAE
Ek Tablo 44- İllere Göre Perakende Turunçgil Fiyatları (TL) (2001)
Appendix Table 44- Citrus Retail Prices for Cities (TL) (2001)
Ocak Şubat Mart Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül
Ekim Kasım Aralık
Ort
Ankara
Portakal (Kg)
272314 275171 386257 460714 606086
412829 399400 401824
Mandalina(Kg) 336914 326514 378800
488771 410643 403400 390840
Limon (adet)
56007 55843 55679 52546
67940 77844
78093 89307 103621 102571 42361 39093 68409
Altıntop (Kg)
204086 200943 160700 212857
530486 386029 366571 294525
Samsun
Portakal (Kg) 250.000 283.333 300.000 333.333 483.333
500.000 500.000 378.571
Mandalina(Kg) 300.000 300.000 350.000
533.333 416.667 450.000 391.667
Limon (adet)
91.667 75.000 75.000 91.667
91.667 93.333 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 93.194
Altıntop (Kg) 283.333 283.333 283.333 300.000
300.000 500.000 450.000 342.857
Erzurum
Portakal (Kg) 306.863 316.563 302.188 408.563 438.000
450.656 466.469 484.186
Mandalina(Kg) 266.625 319.750 360.938
451.750 352.875 368.188 353.354
Limon (adet)
65.000 65.000 67.188 73.313
65.000 65.000 65.000 65.000 100.000 65.000 65.000 65.000 68.792
Altıntop (Kg) 332.250 346.188 333.500 377.750
521.938 492.750 510.438 416.402
Diyarbakır
Portakal (Kg) 317.500 391.125 339.175 412.438 530.563
526.250 431.625 421.239
Mandalina(Kg) 323.625 427.125 437.031
441.450 368.938 339.125 389.549
Limon (adet)
74.465 85.190 121.000 109.375 131.125 108.250 175.125 118.000 97.067
67.938 57.063 58.025 58.250
Altıntop (Kg) 255.875 269.948 324.406 253.375
537.500 419.313 464.000 360.631
Antalya
412.829 399.400 401.824
Portakal (Kg) 272.314 275.171 386.257 460.714 606.086
488.771 410.643 403.400 390.840
Mandalina(Kg) 336.914 326.514 378.800
Limon (adet)
67.940 77.844 78.093 89.307 103.621 102.571 42.361 39.093 68.409
56.007 55.843 55.679 52.546
Altıntop (Kg) 204.086 200.943 160.700 212.857
530.486 386.029 366.571 294.525
İzmir
Portakal (Kg) 315.334 306.903 380.981 498.325 601.850
535.337 675.137 473.410
Mandalina(Kg) 276.186 365.875 489.496
603.396 413.077 560.722 451.492
Limon (adet)
74.793 74.830 76.711 77.412 86.334 82.224 82.862 104.391 78.058
69.837 67.448 68.643 71.207
Altıntop (Kg) 243.603 218.703 228.173 292.793
494.442 435.334 613.365 360.916
Edirne
Portakal (Kg) 250.000 250.000 316.667 316.667 316.667
450.000 450.000 335.714
Mandalina(Kg) 366.667 366.667 350.000
583.333 583.333 333.333 430.556
Limon (adet)
60.000 60.000 60.000 60.000
75.000 75.000 80.000 81.667 83.333 83.333 83.333 88.333 74.167
Altıntop (Kg) 350.000 300.000 300.000 250.000
500.000 500.000 483.333 383.333
İstanbul
Portakal (Kg) 442.766 436.119 523.983 712.933 1.012.130
897.813 777.255 686.143
Mandalina(Kg) 480.882 544.799 729.165
857.118 790.263 773.914 696.024
Limon (adet)
100.178 98.050 98.107 125.000 104.115 98.780 97.497 97.711 102.446 100.670 104.293 109.633 103.040
Altıntop (Kg) 336.692 336.860 353.341 442.024
671.856 661.498 587.235 484.215
Kaynak: DİE
Source: SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
73
TEAE
Ek Tablo 45- Türkiye’de Bölgeler İtibariyle Turunçgiller Ortalama Tüketici Fiyatları (TL) (1994=100)
Appendix Table 45- Citrus Average Prices by Region in Turkey (TL) (1994=100)
Ocak
I. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
II. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
III. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
IV. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
V. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
VI. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
VII. Bölge
Portakal (Kg)
Mandalina(Kg)
Limon (adet)
Altıntop (Kg)
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
411.908 409.833 509.488 666.062 926.155
444.116 510.988 674.920
96.617 94.388 95.804 115.943 99.339
330.033 323.481 344.427 439.064
305.887 327.425 384.714 465.391 573.841
272.969 354.241 455.526
65.416 66.140 70.161 72.814 71.273
240.368 229.536 245.072 271.151
229.823 249.611 343.116 382.467 538.226
258.872 277.225 362.651
40.710 40.138 45.612 47.122 54.986
165.294 154.034 167.581 208.817
284.744 315.571 344.890 394.174 579.934
303.516 314.687 363.369
66.109 64.165 69.757 75.971 74.769
226.966 225.986 233.760 273.256
285.214 307.062 332.657 383.496 574.984
327.227 434.981 453.073
93.981 86.422 82.008 82.276 87.278
290.105 286.182 328.694 324.368
312.975 335.531 392.671 458.822 605.511
331.529 366.121 430.522
86.007 90.281 95.460 98.348 90.581
342.942 335.010 335.325 366.330
267.977 315.758 331.973 406.705 562.966
267.739 312.004 347.380
55.199 52.513 55.600 52.909 61.615
209.829 216.204 239.380 222.561
95.127
74.496
Eylül
94.079 94.364 100.114
Ekim
Kasım
Aralık
793.409
98.711
650.927
834.500
719.458
100.858
604.245
730.441
700.041
107.400
556.219
572.500
83.259
526.170
557.785
412.927
78.980
457.303
666.912
577.112
101.657
634.224
76.534 77.850
83.207
62.390
66.634 71.901
407.130
65.421 56.094
410.783
360.858 344.618
344.245 348.340
36.159 32.797
320.450 338.961
84.160
527.366
84.895 87.699 101.333 89.473
466.100
518.893 522.512
455.560 483.646
75.711 70.534
400.594 405.304
84.547
551.462
87.508 86.578 104.518 99.221
611.101
768.159
469.885
98.197
597.518
547.629
458.050
100.073
554.312
93.497
607.905
96.052 94.735 113.459 100.787
502.631
526.991
492.216
99.087
510.875
530.270
516.568
100.768
581.115
74.336
401.849
99.708 68.535
434.929
88.993 89.379
434.307 392.675
358.754 342.923
86.558 68.200
388.506 394.476
Kaynak: DİE
Source: SIS
TD&T/ 111 /Kasım 2003
74
TEAE
TEAE Yayın Listesi
Kitaplar
•
T. Dölekoğlu, Türkiye I. Yağlı Tohumlar, Bitkisel Yağlar ve Teknolojileri Sempozyumu Bildirileri, Yayın
No: 107, Ağustos, 2003
•
T. Özüdoğru, Y.E. Ertürk, 2003, Türkiye VI. Pamuk ve Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri,
Yayın No: 106, Ağustos. 2003, Ankara
•
T.Özüdoğru, E. Ertürk, 2002, Türkiye V. Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu Bildiriler, Yayın No:
87, Ekim, Ankara
•
N.Akyıl, T.Özüdoğru, 2001,Yeni Gelişmeler Işığında Pamuk Sektörü, IV. Türkiye Pamuk, Tekstil ve
Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri, Yayın No: 77, Aralık, Ankara.
•
N.Akyıl, 2000, Pamuk Endüstrisinde Pazar Merkezli Bilgi Akışı, Türkiye III.
Konfeksiyon Sempozyumu Bildiriler Tartışmalar, Yayın No: 47, Ekim, Ankara.
•
S. Tan, Y. E. Ertürk, 2000, Türkiye'de Hayvancılık Sektörü: Üretici, Sanayici ve Politika Yapıcılar
Açısından Sektörün Değerlendirilmesi, Türkiye I. Besi ve Süt Hayvancılığı Sempozyumu Bildirileri, Yayın
No: 46, Temmuz, Ankara.
•
A. Bayaner, H. Bozkurt, 1999, Türk Tarımında Bilim ve Araştırma Politikaları (İngilizce), Yayın No: 30,
Ekim, Ankara.
•
N. Akyıl, A. Bayaner, 1999, Pamukta Tarım ve Sanayi Entegrasyonu, Türkiye II. Pamuk,
Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri, Yayın No: 27, Ağustos, Ankara.
•
A. Bayaner, G. Nevruz, N. Akyıl, 1998, I. Türkiye
Bildiriler, Tartışmalar, Yayın No: 12, Ekim, Ankara.
•
O. Aydoğuş, G. Nevruz, 1998, I. Türkiye Buğday Sempozyumu: Bildiriler, Tartışmalar, Yayın No: 11,
Temmuz, Ankara.
•
T. Yıldırım, A. Schmitz, W.H. Furtan, 1998, Dünya Tarım Ticareti (İngilizce), Westview Press, USA.
Pamuk,
Pamuk,
Tekstil
ve
Tekstil ve
Tekstil ve Konfeksiyon Sempozyumu:
Çalışma Raporları
•
C. (Özçiçek) Dölekoğlu, 2003, Tüketicilerin İşlenmiş Gıda ÜrünlerindeKalite tercihleri, Sağlık Riskine
Karşı Tutumları ve Besin Bileşimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örneği), Yayın No: 105, Temmuz,
Ankara
•
S. Tan, İ. Dellal, 2003, Avrupa Birliği’nde Ortak Tarım Politikasının İşleyişi ve Türk Tarımının Uyum
Süreci, Yayın No: 100, Mayıs Ankara.
•
R.Yeni, C.Ö. Dölekoğlu, 2003, Tarımsal Destekleme Politikasında Süreçler ve Üretici Transferleri, Yayın
No: 98, Nisan, Ankara.
•
T. Binici, A. Koç, A. Bayaner, 2001, Üretici Risk Davranışları ve Etkileyen Sosyo-ekonomik Faktörler:
Adana Aşağı Seyhan Ovası Örneği (İngilizce), Çalışma Raporu 2001-1, Yayın No:61, Nisan, Ankara.
•
F. Fuller, A. Koç, H. Şengül and A. Bayaner, 2000, Türkiye’de Çiftlik Düzeyinde Yem Talebi (İngilizce),
Çalışma Raporu 99WP226, CARD, Ekim, Iowa.
•
S. Tan, B. Şener, S. Aytüre, 1999, Feoga ve Türkiye'de Uygulanabilirliği, Çalışma Raporu 1999-3, Yayın No:
38, Aralık, Ankara.
•
A. Şener, A. Koç,1999, Türkiye'de Kimyasal Gübre Talebi, Çalışma Raporu 1999-2, Yayın No: 25, Ağustos,
Ankara.
•
A. Bayaner, V. Uzunlu, 1999, Türk Baklagil Pazarlama Politikalarının Dünya Ticaretine Etkileri, Çalışma
Raporu 1999-1, Yayın No: 20, Nisan, Ankara.
•
T. Yıldırım, W. H. Furtan, A. Güzel, 1998, Türkiye Buğday Politikasının Teorik ve Uygulamalı Analizi,
Çalışma Raporu 1998-4, Mayıs, Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
75
TEAE
•
E. H. Çakmak, H. Kasnakoğlu, T. Yıldırım, 1998, Fark Ödeme Sisteminin Ekonomik Analizi, Çalışma
Raporu 1998-3, Nisan, Ankara.
•
A. Bayaner, 1998, Türkiye Makarnalık Buğday Sektörü ve Uluslararası Pazardaki Rekabet Gücü,
Çalışma Raporu 1998-2, Yayın No: 8, Nisan, Ankara.
•
M. Fisunoğlu, M. Pınar ve O. Aydoğuş, 1998, Türkiye'nin Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri ve Rusya
Federasyonu ile Tarımsal Ticaret Olanakları, Çalışma Raporu 1998-1, Mart, Ankara.
Monograf
•
H. Tanrıvermiş, 2000, Orta Sakarya Havzası'nda Domates Üretiminde Tarımsal İlaç Kullanımının
Ekonomik Analizi, Yayın No: 42, Mayıs, Ankara.
Proje Raporları
•
C. (Özçiçek) Dölekoğlu, 2003, Tüketicilerin İşlenmiş Gıda ÜrünlerindeKalite tercihleri, Sağlık Riskine Karşı
Tutumları ve Besin Bileşimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örneği), Yayın No: 105, Temmuz, Ankara
•
Aysel (Özdeş) Akbay, 2003, Türkiye'de Şeker Üretiminin Ekonomik ve sosyal Karlılığının Değerlendirilmesi,
Yayın No: 104, Temmuz, Ankara
•
U. Özkan a. Erkuş, 2003, Bayburt İlinde Sığır Yetiştiriciliğine Yer Veren tarım İşletmelerinin Ekonomik
Analizi, Yayın No: 103, Temmuz, Ankara
•
S. Demirci, Şeker Kanunundaki Değişiklikle Olasi Etkilerin Ekonomik Analizi, Yayın No: 102,
Haziran,Ankara.
•
T.Dizdaroğlu, B.Aksu,S.Dönmez. 2003, Ege ve Güney Marmara Bölgelerinde Yağlık ve Sofralık Zeytin
Yetiştiriciliğinin Ekonomik Analizi , Yayın No: 101, Haziran, Ankara
•
Karlı, B. 2003, Gap Alanındaki Tarım Kooperatifleri ve Diğer Çiftçi Örgütlerinin Bölge Kalkınmasındaki
Etkinliği, Yayın No: 97, Mart, Ankara.
•
A. Gül, A. Özdeş Akbay, C. Özçiçek Dölekoğlu, R.Özel, C.Akbay, Adana İli Kentsel Alanda Ailelerin Ev Dışı
Gıda Tüketimlerinin Belirlenmesi, Yayın No:95, Ocak, Ankara.
•
R. Tunalıoğlu, O. Gökçe, 2002, Ege Bölgesinde Optimal Zeytin Yayılış Alanlarının Tespitine Yönelik Bir
Araştırma, Yayın No: 90, Aralık, Ankara.
•
Karlı, B. 2002, GAP Alanındaki Tarıma Dayalı Sanayi İşletmelerinin Gelişimi, Sorunları ve Çözüm Yolları ,
Yayın No: 88, Eylül, Ankara.
•
S. Tan, Y.E.Ertürk, Türkiye’de Süt Tozu Üretimi ve Dünyadaki Rekabet Şansı, Yayın No: 86, Ekim, Ankara.
•
S. Tan, İ. Dellal. 2002, Kırmızı Et Üretim ve Tüketim Açığını Kapatmak İçin Alternatif Bir Yaklaşım:
Hindi Üretimi ve Sözleşmeli Yetiştiricilik Modeli, Proje Raporu 2002-3. Yayın No: 85, Temmuz, Ankara.
•
İ. Dellal, G. Keskin, G. Dellal. 2002, GAP Bölgesinde Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Ekonomik Analizi
ve Hayvansal Ürünlerin Pazara Arzı, Proje Raporu 2002-2. Yayın No: 83, Temmuz, Ankara.
•
G. Dellal, A. Eliçin, N. Tekel, İ. Dellal, 2002, GAP Bölgesinde Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal
Özellikleri, Proje Raporu 2002-1. Yayın No: 82, Temmuz, Ankara.
•
T.Özüdoğru, H.Tatlıdil, 2001, “Bu Toprağın Sesi” Televizyon Programının Polatlı İlçesinde Çiftçi
Davranışlarına Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Proje Raporu. Yayın No: 78, Aralık, Ankara.
•
P. Karahocagil, 2001, Yeter Gelirli İşletme Büyüklüğü: Literatür İncelemesi, Proje Raporu 2001-24, Yayın
No:76, Ekim, Ankara.
•
G. Malorgio, A. Koç, A. Bayaner, M.U. Kandemir, 2001, Türkiye’de Gıda Sektörünün Yapısı ve Performansı
(İngilizce), Proje Raporu 2001-23 , Yayın No:75, Ekim, Ankara.
•
S. Tan, 2001, Türkiye’de Sütçülük Sektöründe Bölgeler Arası Yapısal Değişimin Spatial Denge Modeli İle
Analizi, Proje Raporu 2001-22, Yayın No: 72, Ağustos, Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
76
TEAE
•
C. Abay, S. Sayan, B. Miran, A. Bayaner, 2001, Türkiye’de Tarıma Yapılan Transferlerin Enflasyon Üzerine
Etkileri: Bir Nedensellik Araştırması, Proje Raporu 2001-21, Yayın No:71, Haziran, Ankara.
•
M. Sarımeşeli, F. Tatlıdil, 2001, Doğrudan Gelir Desteği ve Kayıt Sistemi Pilot Uygulaması ve Orman İçi
Köyler Açısından Değerlendirilmesi, Proje Raporu 2001-20, Yayın No:70, Nisan, Ankara
•
B. Saraçoğlu, O. Aydoğuş, N. Köse, D. İşgören, 2001, Türkiye’de Su Ürünleri Sektörü: Üretim, Talep ve
Pazarlama, Proje Raporu 2001- 19, Yayın No:69, Nisan, Ankara.
•
E. Çakmak, H. Kasnakoğlu, 2001, Tarım Sektöründe Türkiye ve Avrupa Birliği Etkileşimi, Proje Raporu
2001-18 , Yayın No:68, Nisan, Ankara.
•
S. Demirci, 2001, Şeker Fabrikalarının Performans Analizi ve Toplam Faktör Verimliliklerinin Ölçümü:
Dea ve Malmquist Indeks Yaklaşımı, Proje Raporu 2001-17, Yayın No:67, Nisan, Ankara.
•
O. Zaim, A. Bayaner, M.U. Kandemir, 2001, Tarımda İller ve Bölgeler Düzeyinde Üretkenlik ve Etkinlik:
Farklar ve Nedenler, Proje Raporu 2001-16, Yayın No:66, Nisan, Ankara.
•
A.Koç, A.Bayaner, M.U. Kandemir, 2001, Gümrük Birliği ve DTÖ’nün Tarımsal Ticaret Üzerine Etkisi,
Proje Raporu 2001-15, Yayın No:65, Nisan, Ankara.
•
TEAE personeli Türkiye’de Bazı Bölgeler için Önemli Ürünlerde Girdi Kullanımı ve Üretim Maliyetleri,
2001, Proje Raporu 2001-14, Yayın No:64, Nisan, Ankara.
•
A. Koç, H. Tanrıvermiş, F. Budak, E. Gündoğmuş, H. İnan, A. Kubaş, B. Özkan, 2001, Türkiye Tarımında
Kimyasal İlaç Kullanımı: Etkinsizlik, Sorunlar ve Alternatif Düzenlemelerin Etkileri, Proje Raporu 200113, Yayın No:63, Nisan, Ankara.
•
E.Işıklı, A. Koç, B.Miran, N.Akyıl, C.Abay, S.Güler, C.Günden, 2001, Türkiye’de Tütünde Arz Kontrolü ve
Ekonomik Etkileri, Proje Raporu 2001-12, Yayın No:62, Nisan, Ankara.
•
Ş. Akdemir, T. Binici, H. Şengül, vd. 2001, Bölge Bazlı Tarım Sigortasının Türkiye’de Seçilmiş Bölgeler İçin
Potansiyel Sigorta Talebinin ve Talebinin Karşılanabilirliğinin Belirlenmesi, Proje Raporu 2001-11, Yayın
No:60, Nisan, Ankara.
•
S. Alpay, İ. Yalçın, T. Dölekoğlu, 2001, Avrupa Birliği Kalite ve Sağlık Standartlarının Türk Gıda Sanayi
Sektörü Rekabet Gücü Üzerine Etkisi, Proje Raporu 2001-10, Yayın No:59, Nisan, Ankara
•
A.Bayaner, A. Koç, H. Tanrıvermiş, E.Gündoğmuş, N. Ören, B.Özkan, 2001, Doğrudan Gelir Desteği Pilot
Uygulamasının İzleme ve Değerlendirilmesi, Proje Raporu 2001-9, Yayın No:57, Mart, Ankara
•
D. Ediz, A. Ş. İntişah, R. Özlü, 2001, Doğrudan Gelir Desteği Pilot Uygulaması (Türkçe ve İngilizce), Proje
Raporu 2001-8, Yayın No:56, Mart, Ankara.
•
F. Yavuz, Ş.Aksoy, S. Tan, V. Dağdemir, A. Keskin, 2001, Türkiye’de Süt Pazarlama Sisteminin
İyileştirilmesi İçin Kurumsal Yapılanma İhtiyacı Üzerine Bir Araştırma, Proje Raporu 2001-7, Yayın No:55,
Mart, Ankara.
•
A. Koç, V. Uzunlu A. Bayaner, 2001, Türkiye Tarımsal Ürün Projeksiyonları 2000-2009, Proje Raporu 20016, Yayın No:54, Şubat, Ankara.
•
A.Koç, A. Bayaner, S. Tan, Y.E. Ertürk, F. Fuller, 2001, Türkiye’de Destekleme Politikaları ve
Programlarının Hayvancılık Sektörünün Gelişmesi Üzerine Etkisi (İngilizce), Proje Raporu 2001-5, Yayın
No:53, Ocak, Ankara.
•
Y.E. Ertürk, 2001, Ankara İli Kızılcahamam İlçesinde Köy-Tür’e Bağlı Olarak Faaliyet Gösteren Broiler
İşletmelerinin Ekonomik Analizi, Proje Raporu 2001-4, Yayın No:52, Ocak, Ankara.
•
S. Akgüngör, F. Barbaros, N. Kumral, 2001, Türkiye’de Meyve ve Sebze İşleme Sanayinin Avrupa Birliği
Piyasasında Sürdürülebilir Rekabet Gücü Açısından Değerlendirilmesi, Proje Raporu 2001-3, Yayın No: 51,
Ocak, Ankara.
•
Y. Z. Özcan, 2001, Türkiye’de Fındık, Çay, Şeker Pancarı ve Tütün Tarımında Hızlı Kırsal Değerlendirme
(ingilizce), Proje Raporu 2001-2, Yayın No: 50, Ocak, Ankara.
•
H. Şengül, A. Koç, N. Akyıl, A. Bayaner, F. Fuller, 2001, Türkiye’de Pamuk Pazarı: Gelecekteki Talebi
Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi, Proje Raporu 2001-1, Yayın No: 49, Ocak, Ankara.
•
M. Sarımeşeli, O. Aydoğuş, 2000, Dünya Fındık Piyasasının Ekonomik Analizi ve Türkiye için Optimum
Politikaların Saptanması, Proje Raporu 2000-6, Yayın No: 45, Temmuz, Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
77
TEAE
•
I. Dellal, 2000, Antalya İlinde Kıl Keçisi Yetiştiriciliğine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi
ve Planlanması, Proje Raporu 2000-5, Yayın No: 43, Haziran, Ankara.
•
H. Tanrıvermiş, E. Gündoğmuş, V. Ceyhan, H. Fidan, H. Özüdoğru, 2000, Türkiye'de Özelleştirme
Uygulamalarının Tarım Kesimine Etkilerinin Değerlendirilmesi, Proje Raporu 2000-3, Yayın No:41, Mayıs,
Ankara.
•
S. Demirci, 2000, Doğrudan Gelir Sistemi ve Uygulamalar: Literatür İncelemesi, Proje Raporu 2000-1,
Yayın No: 40, Mayıs, Ankara.
•
B. Saraçoğlu, N. Köse, 2000, Bazı Gıda Sanayilerinin Uluslararası Rekabet Gücü: Makarna, Bisküvi ve Un
Sanayi, Proje Raporu 2000-2, Yayın No: 39 , Mayıs, Ankara.
•
T. Kıral, H. Kasnakoğlu, 1999, Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı
Rehberi, Proje Raporu 1999-13, Yayın No: 37, Aralık, Ankara.
•
S. Demirci, 1999, Destekleme Alımı ve Fark Ödeme Sisteminin Refah ve Dağılım Etkilerinin İncelenmesi,
Proje Raporu 1999-12, Yayın No: 36, Aralık, Ankara.
•
J. Brooks, A. Tanyeri, 1999, Tarımsal Politika Reformu: Sosyal Hesap Matriksi Yaklaşımı ( ingilizce), Proje
Raporu 1999-11, Yayın No: 35, Aralık, Ankara.
•
E. H. Çakmak, H. Akder, 1999, Dünya Ticaret Örgütü-Tarım Anlaşması'nın Yeni Görüşme Dönemi ve
Türkiye: Olanaklar, Kısıtlar ve Stratejiler, Proje Raporu 1999-10, Yayın No:34, Aralık, Ankara.
•
A. Özçelik, H. Tanrıvermiş, E. Gündoğmuş, A. Turan, 1999, Türkiye'de Sulama İşletmeciliğinin Geliştirilmesi
Yönünden Şebekelerin Birlik ve Kooperatiflere Devri ile Su Fiyatlandırma Yöntemlerinin İyileştirilmesi
Olanakları, Proje Raporu 1999-9, Yayın No: 32, Kasım, Ankara.
•
A. Koç, J. Beghin, F. Fuller, Ş. Aksoy, T. Dölekoğlu, A. Şener, 1999, Türkiye'de Yağlı Tohumlar Pazarı:
Uluslararası Fiyatlar ve Alternatif Politikaların Arz, Talep ve İkame Ürünler Üzerine Etkileri (Türkçe ve
İngilizce), Proje Raporu 1999-8, Yayın No: 31, Eylül, Ankara.
•
A. Bayaner, 1999, Çorum İlinde Yumurta Tavukçuluğunun Ekonomik Analizi, Proje Raporu 1999-7 Yayın
No: 23, Haziran, Ankara.
•
E. Çakmak, H. Kasnakoğlu, H. Akder, 1999, Türk Tarımında Destekleme Alımları ve Pazar Girişi Etkileri:
Tarımsal Sektör Modeli Analizi, (İngilizce), Proje Reporu 1999-6 Yayın No: 22, Mayıs, Ankara.
•
W. H. Furtan, A. Güzel, G. Karagiannis, A. Bayaner, 1999, Türkiye’de Tarımsal Araştırmaların Getirisi ve
Tarımsal Verimlilik (İngilizce), Proje Raporu 1999-5, Yayın No: 21, Mayıs, Ankara.
•
O. Yurdakul, v.d., 1999, Türkiye’de Hayvansal Ürünler Arzı ve Yem Talebi: Mevcut Durumun
Değerlendirilmesi ve Alternatif Politika Senaryoları (Türkçe ve İngilizce), Proje Raporu 1999-4, Yayın No:
17, Mart, Ankara.
•
S. Akgüngör, B. Miran, C. F. Abay, E. Olhan, N.K. Nergis, 1999, İstanbul, Ankara, ve İzmir İllerinde
Tüketicilerin Çevre Dostu Ürünlere Yönelik Potansiyel Talebinin Tahminlenmesi, Proje Raporu 1999-3,
Yayın No: 15, Şubat, Ankara.
•
A. Özçelik, A.Turan, H. Tanrıvermiş, 1999, Türkiye’de Tarımın Pazara Entegrasyonunda Sözleşmeli Tarım
ve Bu Modelin Sürdürülebilir Kaynak Kullanımı ile Üretici Geliri Üzerine Etkileri, Proje Raporu 1999-2,
Yayın No: 14, Şubat, Ankara.
•
A. Schmitz, E. Çakmak, T. Schmitz and R. Gray, 1999, Türk Tarımında Devlet Eliyle Ticaret (Türkçe ve
İngilizce), Proje Raporu 1999-1, Yayın No: 13 Şubat, Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
78
TEAE
Durum ve Tahmin Raporları
•
T. Dölekoğlu, Yağlı Tohumlar ve Bitkisel Yağlar Durum ve Tahmin 2003-2004, Yayın No: 110, Ağustos
2003, Ankara
•
C. (Özçiçek) Dölekoğlu, F. Uysal, Yemeklik Kuru Baklagil Durum ve Tahmin 2003-2004,Yayın No:109
Ağustos, 2003 Ankara
•
G. Keskin, F. Pezikoğlu, U. Gül, Sebze Durum Raporu 2002-Domates, Yayın No: 108, Temmuz, 2003, Ankara
•
İ. Dellal, U.Gül, H. Anaç. 2003. Buğday Durum ve Tahmin: 2003/2004, Durum ve Tahmin 2003-2, Yayın No:
99, Ankara.
•
R. Tunalıoğlu, P. Karahocagil ve M. Tan, Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Durum ve Tahmin:2003, Durum ve
Tahmin:2003-1,Yayın No:96, Mart, Ankara.
•
Y. E. Ertürk, S. Tan, Et ve Et Mamülleri Durum ve Tahmin: 2003, Durum ve Tahmin 2003-5, Yayın No: 94,
Aralık, Ankara.
•
S. Tan, Y. E. Ertürk, Süt ve Süt Mamülleri Durum ve Tahmin: 2003, Durum ve Tahmin 2003-4, Yayın No: 93,
Aralık, Ankara.
•
Y. E. Ertürk, S. Tan, Kümes Hayvanları ve Yumurta Durum ve Tahmin: 2003, Durum ve Tahmin 2003-1,
Yayın No: 92, Aralık, Ankara.
•
H. Ege, P. Karahocagil 2002, Yemlik Tahıllar Durum ve Tahmin: 2002/2003, Durum ve tahmin 2002-2, Yayın
No: 91, Aralık, Ankara
•
T. Özüdoğru, 2002, Pamuk Durum ve Tahmin: 2002/2003, Durum ve Tahmin 2002-1, Yayın No:89, Ekim,
Ankara.
•
İ. Dellal, R. Tunalıoğlu 2002, Buğday Durum ve Tahmin: 2002/2003, Durum ve Tahmin 2002-1, Yayın No:
84, Ankara.
•
H.Ege, P.Karahocagil 2001, Yemlik Tahıllar Durum ve Tahmin: 2001/2002, Durum ve Tahmin 2001-7, Yayın
No: 82, Aralık, Ankara.
•
Y.E. Ertürk, S.Tan, Kümes Hayvanları ve Yumurta Durum ve Tahmin: 2002, Durum ve Tahmin 2001-6,
Yayın No: 81, Kasım, Ankara.
•
Y.E. Ertürk, S.Tan, Et ve Et Mamülleri Durum ve Tahmin: 2002, Durum ve Tahmin 2001-5, Yayın No: 80,
Kasım, Ankara.
•
Y.E. Ertürk, S.Tan, Süt ve Süt Mamülleri Durum ve Tahmin: 2002, Durum ve Tahmin 2001-4, Yayın No: 79,
Kasım, Ankara.
•
İ. Dellal, 2001, Buğday Durum ve Tahmin: 2001/2002, Durum ve Tahmin 2001-3, Yayın No: 74, Eylül,
Ankara.
•
T. Dölekoğlu, 2001, Yağlı Tohumlar ve Bitkisel Yağlar Durum ve Tahmin: 2001/2002, Durum ve Tahmin
2001-2, Yayın No:73, Ağustos, Ankara.
•
T. Özüdoğru, N. Akyıl, 2001, Pamuk Durum ve Tahmin: 2001/2002, Durum ve Tahmin 2001-1, Yayın No:58,
Eylül, Ankara.
•
İ. Dellal, H. Ege, 2000, Yemlik Tahıllar Durum ve Tahmin: 2000/2001, Durum ve Tahmin 2000-2, Yayın No:
48, Aralık, Ankara.
•
H. Ege, İ. Dellal, 2000, Buğday Durum ve Tahmin: 2000/2001, Durum ve Tahmin 2000-1, Yayın No: 44,
Temmuz, Ankara.
•
N. Akyıl, 1999, Pamuk Durum ve Tahmin: 1999/2000, Durum ve Tahmin 1999-8, Yayın No: 33, Aralık,
Ankara.
•
H. Ege, 1999, Yemlik Tahıllar Durum ve Tahmin: 1999/2000, Durum ve Tahmin 1999-7, Yayın No: 29,
Eylül, Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
79
TEAE
•
Y.E. Ertürk, S. Tan, 1999, Et ve Et Mamülleri Durum ve Tahmin: 1999, Durum ve Tahmin 1999-6, Yayın No:
28, Ağustos, Ankara.
•
S. Tan, Y.E. Ertürk, 1999, Süt ve Süt Mamülleri Durum ve Tahmin: 1999, Durum ve Tahmin 1999-5, Yayın
No: 26, Ağustos, Ankara.
•
O. Aydoğuş, H. Ege, N. Köse, 1999, Buğday Durum ve Tahmin: 1999/2000, Durum ve Tahmin 1999-4,
Yayın No: 24, Haziran, Ankara.
•
H. Ege, Y.E. Ertürk, 1999, Yemlik Tahıllar Tahmin: 1998/99, Tahmin 1999-3, Yayın No: 19, Mart, Ankara.
•
Ş. Aksoy, A. Şener, 1999, Yağlı Tohumlar ve Bitkisel Yağlar Durum ve Tahmin: 1997/98, Durum ve Tahmin
1999-2, Yayın No: 18, Mart, Ankara.
•
N. Akyıl, 1999, Pamuk Tahmin: 1998/99, Tahmin 1999-1, Yayın No: 16, Mart, Ankara.
•
O. Aydoğuş, H. Ege, Y. E. Ertürk, 1998, Buğday Tahmin: 1998/99, Tahmin 1998-5, Aralık, Ankara.
•
N. Akyıl, Y.E. Ertürk, 1998, Pamuk Durum ve Tahmin: 1998/99, Durum ve Tahmin 1998-4, Eylül, Ankara.
•
H. Ege, Y.E. Ertürk, 1998, Yemlik Tahıllar Durum ve Tahmin: 1998/99, Durum ve Tahmin 1998-3, Temmuz,
Ankara.
•
O. Aydoğuş, H. Ege, Y. E. Ertürk, 1998, Buğday Tahmin: 1998/99, Tahmin 1998-2, Temmuz, Ankara.
•
M. Pınar, N. Akyıl, S. Er ve Y. E. Ertürk, 1998, Pamuk Durum ve Tahmin: 1997/98,
1998-1, Ocak , Ankara.
•
O. Aydoğuş, H. Ege, Y. E. Ertürk ve N. P. Zöğ, 1997, Buğday Durum ve Tahmin: 1997/98, Durum ve Tahmin
1997-1, Aralık , Ankara.
TD&T/ 111 /Kasım 2003
Durum ve Tahmin
80

Turunçgiller Durum Ve Tahmin 27 Ocak

Transkript

Benzer belgeler

teae

DÜNYA TURUNÇGĠL YETĠġTĠRĠCĠLĠĞĠNDEKĠ

Portakal

TAHMİN VE ÖNGÖRÜ

Turkçe Antetli Kağıt - Uludağ İhracatçı Birlikleri