sosyal güvenlik kurumunun görevleri

T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
BAŞKANLIĞI
1
SUNUM PLANI
Kurumsal Yapı
Kurumun Organları
Kurumun Görevleri
Sosyal Güvenlik Reformuna Genel Bakış
2
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
BAŞKANLIĞI
KURUMSAL YAPI
3
4
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
16/05/2006 tarihli ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik
Kurumu Kanunu ile Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlığı kurulmuş ve üç sosyal güvenlik kurumu tek
çatı altında birleştirilmiştir.
5
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
Kamu tüzel kişiliğini haizdir.
İdari ve mali açıdan özerktir.
Kurum Kanununda bulunmayan hükümler için
özel hukuk hükümlerine tabidir.
ÇSGB’nin ilgili kuruluşudur.
Sayıştay denetimine tabidir.
Merkezi Ankara’dır.
6
KURUMUN ORGANLARI
Kurum organları, 5502 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesine göre;
Genel Kurul,
Yönetim Kurulu,
Başkanlık
olarak belirlenmiştir.
7
SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN
GÖREVLERİ
5502 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre;
Sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, geliştirmek,
Sosyal güvenliğe ilişkin konularda uluslararası
gelişmeleri izlemek,
Uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmaktır.
8
GENEL KURUL
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının veya görevlendireceği bir
yetkilinin başkanlığında;
Kamu kurum ve kuruluşlarından 12 temsilci,
İş ve/veya Sosyal Güvenlik Hukuku alanında 2 öğretim üyesi,
Sosyal Güvenlik Kurumu yöneticilerinden 8 temsilci,
Sosyal taraflardan temsilciler;
İşveren sendikalarından 9
İşçi sendikalarından 9
Kamu görevlileri sendikalarından 9
Kendi nam ve hesabına çalışanlarından 9
Kurumdan aylık veya gelir almakta olanların temsilcilerinden 9
Kanunla kurulu kamu kurumu niteliğindeki en üst meslek
kuruluşlarından birer temsilciden oluşur ve üç yılda bir kez toplanır.
9
YÖNETİM KURULUNUN
OLUŞUMU
Yönetim Kurulu bir karar organı olup, Kurumun en yüksek karar, yetki
ve sorumluluğunu taşır. Yönetim Kurulu;
Kurum Başkanı,
Kurum Başkan Yardımcısı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını temsilen bir üye,
Maliye Bakanlığını temsilen bir üye,
Hazine Müsteşarlığını temsilen bir üye,
Sosyal taraflardan beş üye, (İşverenler, İşçiler, Bağımsız Çalışanlar,
Emekliler ve Memurlar)
olmak üzere 10 üyeden oluşur.
Başkan ve başkan yardımcısı dışındaki Yönetim Kurulu üyelerinin
görev süresi üç yıldır.
Başkan ve başkan yardımcısı dışındaki atama ile gelen Yönetim
Kurulu üyelerinin kurumları ile ilişiği kesilir.
10
YÖNETİM KURULU
Kurum Başkanı, Yönetim Kurulunun da başkanıdır.
Yönetim Kuruluna, Başkanın bulunmadığı hallerde Başkana
vekâlet eden kişi başkanlık eder.
Yönetim Kurulu üyesi başkan yardımcısının bulunmadığı
hallerde, Başkan tarafından görevlendirilen başkan yardımcısı
Yönetim Kuruluna katılır.
11
KURUM GELİRLERİ
Sosyal sigorta ve genel sağlık primleri, idari para
cezaları, gecikme cezaları ve zamları ile katılım payları,
Primlere Devlet katkısı,
Taşınır ve taşınmaz gelirleri,
Primsiz ödemeler karşılığı merkezi yönetim bütçesinden
ödemeler,
Bağışlar,
Prim ve diğer gelirlerin değerlendirilmesinden gelirler,
Diğer gelirler
12
KURUM GİDERLERİ
Gelir, aylık ve ödenekler,
GSS kapsamında yapılacak giderler,
Primsiz ödemeler kapsamındaki sigortalı ve hak
sahiplerine ödenecek aylık, tazminat ve diğer ödemeler,
Genel yönetim giderleri,
Faiz giderleri,
Eğitim, araştırma ve danışmanlık hizmet giderleri,
Diğer giderler
13
SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI VE
AKTİF/PASİF ORANINDAKİ
DEĞİŞİM
YILLAR
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010 Ekim
Aktif Sigortalı
12.805.488
13.408.486
14.378.921
15.019.378
15.299.798
15.101.920
16.061.619
Pasif Sigortalı
7.174.648
7.504.453
7.913.724
8.279.444
8.746.703
9.173.895
9.447.424
Bağımlılar
30.109.280
31.423.261
32.330.398
33.070.537
33.227.265
34.045.154
Aktif/Pasif Oranı
1,93
1,92
1,95
1,95
1,87
1,78
Sosyal Güvenlik
Kapsamındaki
Nüfus
50.138.617
52.391.314
54.667.326
56.423.907
57.338.454
58.651.467
34.757.413
1,83
60.266.455
14
BÜTÇE
2008 -2009 ve 2010 BÜTÇELERİ
MİLYON TL
2008
2009
2010
2011
Gelirler
67.257
78.073
76.551
107.135
Prim Gelirleri
54.546
54.579
60.432
75.813
Diğer Gelirler
12.711
23.494
26.445
31.302
Giderler
93.159
106.775
118.653
137.740
Emekli Aylıkları
59.137
68.604
75.524
92.079
Sağlık Giderleri
25.346
28.811
32.754
33.349
Diğer Giderler
8.677
9.361
10.376
12.312
Açık
25.902
28.702
31.776
30.605
Bütçe
Transferleri
35.016
52.600
57.694
62.434
15
PERSONEL DURUMU
Kurumumuz; merkez ve taşra teşkilatında 24.266
personel ile hizmet sunmaktadır.
PERSONEL SAYISI
TEŞKİLAT
MEMUR
SÖZLEŞMEL
İ
İŞÇİ
TOPLAM
MERKEZ TEŞKİLATI
4.761
115
27
4903
TAŞRA TEŞKİLATI
18.574
649
140
19.363
TOPLAM(*)
23.335
764
167
24.266
(*) Aralık 2010 tarihi itibariyle
16
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
BAŞKANLIĞI
SOSYAL GÜVENLİK REFORMUNA
GENEL BAKIŞ
ESKİ SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ
NORMLAR
Kuruluş Yasası
Hizmet Yasası
Kapsamdaki
Nüfus Grubu
Uygulanan
Sigorta Kolları
T.C. EMEKLİ SANDIĞI
SOSYAL SİGORTALAR
KURUMU
BAĞ - KUR
8.6.1949 tarihli ve 5434
sayılı Kanun
-9.7.1945 tarihli ve 4792 sayılı
Kanun
- 06/08/2003 tarihli ve 4958,
2.9.1971 tarihli ve 1479
sayılı Kanun
8.6.1949 tarihli ve 5434
sayılı Kanun
- 17.7.1964 tarihli ve 506, sayılı
Kanun
2.9.1971 tarihli ve 1479 sayılı
Kanun
657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa ve Diğer Yasalara
Tabi Çalışan Devlet Memurları
Hizmet akdine göre ücretle
Çalışanlar
1479 ve 2926 sayılı Kanunlara
göre kendi
adına ve hesabına bağımsız
çalışanlar
- İşkazaları (Vazife Malullüğü)
- Hastalık (Emekli, Dul ve
Yetimler)
- Malullük
- Yaşlılık
- Ölüm
-İşkazaları Meslek Hastalıkları
- Hastalık
- Analık
- Malullük
- Yaşlılık
- Ölüm
- İşsizlik
- Hastalık (Sağlık Sigortası)
- Malullük
- Yaşlılık
- Ölüm
18
REFORUMUN GEREKÇELERİ
NÜFUS YAPISINDAKİ DEĞİŞİM; GENÇ BİR NÜFUZA
SAHİBİZ FAKAT HIZLA YAŞLANIYORUZ
AKTİF/PASİF ORANI, ÇALIŞABİLİR NÜFUSUN YAŞLI
NÜFUSA ORANIYLA UYUMLU DEĞİL
HER HİZMET YILI İÇİN HAK EDİLEN EMEKLİ AYLIĞI
BAĞLAMA ORANI YÜKSEK
EMEKLİLİKTE GEÇEN SÜRE, ÇALIŞMA SÜRESİNDEN
DAHA UZUN
19
SOSYAL GÜVENLİK
REFORMUNUN AMACI
Bu temel parametrelerde yapılan değişiklikler ile sosyal
güvenlik açıklarının uzun vadede kapanması (50 yıllık süreç)
ve aktüeryal dengelerin sağlanması ile tüm vatandaşlar için
eşit, standart ve kaliteli hizmet üretimi amaçlanmıştır.
20
SOSYAL GÜVENLİK
REFORMUNUN 4 ANA BİLEŞENİ
1 : Yeni kurumsal yapının oluşturulması,
(5502 Sayılı Kanun 20.05.2006/26173 T.S. R.G.
Yayımlanmıştır.)
2 : Tek bir emeklilik sigortası sisteminin kurulması,
(5510 Sayılı Kanun 08.05.2008/26870 T.S. R.G.
Yayımlanmıştır.)
3 : Genel sağlık sigortası sisteminin
oluşturulması,
21
ANA PARAMETRELERDE YAPILAN
ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
Yaş
Prim Ödeme Gün Sayısı
Aylık Bağlama Oranı
Güncelleme Katsayısı
22
EMEKLİLİK YAŞI İLE İLGİLİ
DÜZENLEME
08/09/1999 tarihinden önce ilk defa işe giren sigortalılar
4447 sayılı Kanunun kademeli geçiş hükümlerinde
öngörülen yaşın tamamlandığı tarihte emeklilik hakkını
elde edeceklerdir.
4447 sayılı Kanuna göre 08/09/1999 tarihinden sonra ilk
defa işe giren kadın sigortalılar 58, erkek sigortalılar ise
60 yaşında emekli olacaklardır.
5510 sayılı Kanunda mevcut çalışanların emeklilik yaşı
konusunda herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
23
REFORMLA GETİRİLEN
KADEMELİ YAŞ ARTIŞI
Emeklilik Yaşı
BAYAN
ERKEK
01.01.2036-31.12.2037
59
61
01.01.2038-31.12.2039
60
62
01.01.2040-31.12.2041
61
63
01.01.2042-31.12.2043
62
64
01.01.2044-31.12.2045
63
65
01.01.2046-31.12.2047
64
65
01.01.2048 Tarihinden itibaren
65
65
YIL
YAŞLILIK AYLIĞI ALMA ŞARTLARI
Emeklilik Koşulları
SSK
BK (1479)
ES
İlk Kurulduğunda
25 Yıl + 5000 Gün + 60
Yaş
15 Yıl + 5400 Gün +
55-60 Yaş
30 Yıl + 10800 Gün +
50 Yaş
2000 Öncesi
20-25 Yıl + 5000 Gün
20-25 Yıl +
9000 Gün
20-25 Yıl +
9000 Gün
2000 Sonrası
25 Yıl + 7000 Gün + 5860 Yaş
25 Yıl + 9000 Gün +
58-60 Yaş
7200-
7200-
25 Yıl + 9000 Gün +
58-60 Yaş
4/a 7200 Gün +65 Yaş (Erkeklerde 2046 Bayanlarda 2048)
Yeni Yasa ile
4/b ve 4/c 9000 Gün + 65 Yaş (Erkeklerde 2046 Bayanlarda 2048)
25
AYLIK BAĞLAMA ORANI
Eski Sistem
SSK
BK
ES
5510 sayılı Kanun
İlk on yıl için % 3,5, sonraki on beş yıl
için % 2, sonraki yıllar için % 1
( 25 yıl için ortalama % 2.6)
Yeni dönemde halen sistem içinde
Kanunun yürürlük tarihinde henüz
3600 günü doldurmamış sigortalılar
için 3600 günün kalan her 360 günü
için %3 (Son Gün 29.04.2008),
İlk kez çalışmaya başlayanlarda her
yıl için % 2.0
Yüzde elli baz üzerine her yıl için % 1
ilave
( 25 yıl için ortalama % 3)
26
GÜNCELLEME KATSAYISI
Eski Sistem
SSK
5510 sayılı Yasa
Kazancın ait olduğu yıldan itibaren
aylık tahsis talep tarihine kadar TÜFE *
GSYİH kadar
- Mevcut kamu çalışanları için son aylık,
BK
Kazancın ait olduğu yıldan itibaren
aylık tahsis talep tarihine kadar TÜFE *
GSYİH kadar
ES
En son maaşına göre
- Kanunun yürürlük tarihinden sonra göreve
başlayan ilk defa kamu görevlileri ile 4 (a) ve
4 (b) kapsamındaki sigortalılar için TÜFE +
%30 GSYİH
27
SOSYAL SİGORTALARDAN
SAĞLANAN YARDIMLAR
KISA VADELİ
Geçici İş Göremezlik
Ödeneği
Sürekli İş Göremezlik Geliri
Ölüm Geliri
Evlenme Ödeneği
Cenaze Ödeneği
Emzirme Ödeneği
UZUN VADELİ
Malullük Aylığı
Yaşlılık Aylığı
Ölüm Aylığı
Yaşlılık Toptan Ödemesi
Ölüm Toptan Ödemesi
Evlenme Ödeneği
Cenaze Ödeneği
28
PRİM ORANLARI
Sigortalı Payı
(%)
İşveren
(%)
Toplam
Malullük, Yaşlılık ve Ölüm
9
11
20
Kısa Vadeli Sigorta Kolları
-
1 - 6,5
1 - 6,5
Genel Sağlık Sigortası
5
7,5
12,5
Sadece GSS
12
-
12
İsteğe Bağlı Sigorta
32
--
32
-
1
1
Çıraklar ve Öğrenciler
Kendi Nam ve Hesabına
Çalışanlar ( 4/b )
33,5 - 39
33,5 - 39
32
32
Borçlanmalar
29
GENEL SAĞLIK SİGORTASI
Kapsamdaki Kişiler
Türkiye’de ikamet eden Türk Vatandaşları
Vatansızlar ve Sığınmacılar
Türkiye’de ikamet eden ve başka bir ülke mevzuatına göre sosyal
güvenlik kapsamında bulunmayan yabancılar
Genel Sağlık Sigortalısı olarak prim ödeyenler ve bunların bağımlıları
İstisnalar: 18 yaşını doldurmamış kişiler,tıbben başkasının bakımına
muhtaç kişiler,acil haller, iş kazası ve meslek hastalığı halleri,bildirimi
zorunlu olan bulaşıcı hastalıkların tedavisi ,madde bağımlılığını önlemeye
yönelik kişisel koruyucu sağlık hizmetleri,analık,
afet, savaş, grev ve lokavt durumları
Kapsanan Sağlık
Hizmetleri
Ki iye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri
Kötü madde bağımlığını önlemeye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri
Hastalık durumunda ayaktan ve yatarak tedavi hizmetleri
Analık durumunda ayaktan ve yatarak tedavi hizmetleri
Belirli di tedavileri
Kanunla belirlenen ko ullar altında yardımcı üreme yöntemleri
30
SOSYAL GÜVENLİK DESTEK
PRİMİ-I
5510 Sayılı Kanun Öncesi Hizmet Akdine Tabi
Çalışanlardan
kazançlarının
sigorta
%30
primine
oranında
esas
Bağımsız
çalışanlardan %10 oranında sosyal güvenlik
destek pirimi alınmaktaydı. Memur Emeklileri
için
Sandıkla
kesiliyordu.
ilişkilendirilenlerin
aylıkları
31
SOSYAL GÜVENLİK DESTEK
PRİMİ-II
Son yapılan düzenleme ile;
Bağ-Kur a tabi çalışan emeklilerin, Aylıklarının %15’i üzerinden
prim ödemesi,(kademeli geçiş düzenlenmiş olup %12’den
başlayarak her yıl için 1 puan artacaktır)
SSK’ya tabi çalışan emeklilerin: %30 + %1 ilâ %6,5 Kısa Vadeli
Sigorta Primi ödemesi
Yürürlük tarihinden sonra ilk defa sigortalı olanlar emekli olduktan
sonra SSK’ya tabi çalışacakların emekli aylığının tamamen
kesilmesi öngörülmüştür,
32
KAMU GÖREVLİLERİNE İLİŞKİN
DÜZENLEMELER
Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce kamu görevlisi
olanlara 5434 sayılı Kanunun uygulanmasına devam
edilecektir
Bu Kanundan sonra kamu görevlisi olanların aylık
bağlama şartları, aylıklarının hesabı, güncelleme
katsayısı, aylık bağlama oranı, alınacak prim bakımından
SSK ve Bağ-Kur sigortalılarının tabi olduğu hükümlere
tabi olacaktır.
33
EMZİRME, EVLENME VE CENAZE
ÖDENEĞİ
SSK
Bağ-Kur
Emekli Sandığı
5510 S.Kanun
Bir defa için SGK Yönetim
Kurulu Teklifi Bakan Onayı
ile Belirlenecek
Bir defa için 50YTL
Emzirme Ödeneği
YOK
Kapsam
YOK
Sigortalı ile sigortalı olmayan
eşe
(4-c hariç)
Sigortalı ile sigortalı olmayan
eşe, aylık ve gelir alanlar ile
bunların sigortasız eşine
2 Yıllık Yetim Aylığı Tutarı
1 Yıllık Yetim, Dul Aylığı
Tutarı
Yetim Kız çocuklarına
2
Yıllık Yetim Aylığı Tutarı
Evlenme Ödeneği
YOK
Kapsam
(kız çocuk)
(kız çocuklara, dul eş,
anne)
Aylık kadar,
(Kız çocuklara)
Cenaze Ödeneği
247 YTL
247 YTL
en az 919 YTL
Bir defa için SGK Yönetim
Kurulu Teklifi Bakan Onayı
ile Belirlenecek
34
YURT DIŞINA GÖTÜRÜLEN TÜRK
İŞÇİLERİ
Mevcut uygulamada sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmamış ülkelere götürülen Türk işçileri için % 25
oranında topluluk sigortası veya isteğe bağlı sigorta primi
alınmaktadır.
Bu Kanunla, bunlar sadece kısa vadeli ve genel sağlık
sigortası kapsamında zorunlu tutulmuş, dilerlerse isteğe
bağlı sigortaya devam etmeleri sağlanmıştır. Prim oranları
% 13,5 ila % 19’a düşürülerek bu işverenlerin prim yükü
azaltılmıştır.
35
YURT DIŞI HİZMET
BORÇLANMASI
Eski uygulamada bir gün için 3,5 dolar karşılığı prim
alınmakta idi.
Bu Kanunla günlük borçlanma bedeli, sigortalının
prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında
seçeceği tutarın % 32’si olarak belirlenmiştir.
Borçlanmaya esas kazancın alt sınırını farklı bir
miktarda belirlemeye Bakanlar Kuruluna yetki
verilmiştir.
36
PRİMSİZ ÖDEMELER
Kapsamdaki Kişiler
65 Yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz kişiler ile
sakatlar
Gaziler ve hak sahipleri
Şehitler ve hak sahipleri
Uçuş ve dalış hizmetlerinde çalışanlara ödenen tazminatlar
Başarılı sporcular
Yabancı memleketlerde görev yapan Türk asıllı ve yabancı
uyruklu öğretmenler
Sağlanan Hizmetler
Aylık ve sağlık hizmetleri
37
SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ
İMZALANAN ÜLKELER
KAPSAMI (SİGORTA KOLU)
ÜLKE ADI
İMZA TARİHİ
YÜRÜRLÜK TARİHİ
01. İNGİLTERE
09.09.1959
01.06.1961
02. F.ALMANYA
30.04.1964
01.11.1965
03. HOLLANDA
05.04.1966
01.02.1968
04. BELÇİKA
04.07.1966
01.05.1968
05. AVUSTURYA
12.10.1966
01.10.1969
06. İSVİÇRE
01.05.1969
01.01.1972
07. FRANSA
20.01.1972
01.08.1973
08. DANİMARKA
22.01.1976
01.02.1978
09. İSVEÇ
30.06.1978
01.05.1981
10. NORVEÇ
20.07.1978
01.06.1981
11. LİBYA
13.09.1984
01.09.1985
12. K.K.T.C
09.03.1987
01.12.1988
13. MAKEDONYA
06.07.1998
01.07.2000
14. AZERBAYCAN
17.07.1998
09.08.2001
15. ROMANYA
06.07.1999
01.03.2003
16. GÜRCİSTAN
11.12.1998
20.11.2003
17. BOSNA-HERSEK
27.05.2003
01.09.2004
18. KANADA
19.06.1998
01.01.2005
19. KEBEK
15.10.1998
01.01.2005
20.ÇEK CUMHURİYETİ
28.06.2001
01.01.2005
21. ARNAVUTLUK
15.07.1998
01.02.2005
22. LÜKSEMBURG
08.12.2004
01.06.2006
UZUN VADE
GENEL SAĞLIK
SİGORTASI
38
SOSYAL GÜVENLİK REFORMU
YASALARI
Norm ve standart birliğini sağlayan, genel sağlık sigortasını
da kapsayan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu tüm hükümleri ile 1 EKİM 2008 tarihi
itibariyle yürürlüğe girmiştir.
39
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU
TEŞEKKÜR EDERİM
40