docGüvenlik Sektörünün Güvenlik Sektörünün Parlamento denetimi
download 
Şikayet Transkript
Güvenlik Sektörünün Güvenlik Sektörünün Parlamento denetimi
asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Tђmmuz 2006 No 23 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 1 Güvenlik Sektörünün Parlamento denetimi Dayanıklı bir güvenlik mimarisinin tasarlanması osce Mission in Kosovo 2 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Editörden Altı ay önce GÖE’nün yönetim-idare dalındaki ilk güvenlik organı kuruldu: UNMGK tarafından güvenlik sektörünün bazı yetkilerinin aktarılması - transfer edilmesi doÂrultusunda Gç Góleri BakanlıÂı kuruldu. Bu , hükümetin yeni yetkileri üstlenmesi ile ilgili sadece yeni olanakları deÂil, Kosova Meclisi’nin diÂerleri arasında etkili olarak katılması ve denetlemesini temin etmektedir. Güvenlik sektöründeki yetkiler nelerdir ve Meclis’in güvenlik sektörü ile baÂlılıÂı nasıl olmalıdır? Bunlar , ASI Bülteni özel sayısının inceleyeceÂi sorular olacaktır. Editörden 2 “Kosova’da güvenlik unsurlarını denetleyen bir Komisyonumuz henüz yok” 3 Kalıcı bir güvenliùin oluüturulmasında úçiüleri Bakanlıùı, Meclis ile iübirliùini sürdürecektir 6 Slovenya Cumhuriyeti Parlamentosuna yapılan ziyaretten izlenimler 8 Güvenlik Hizmetlerinin Parlamento Denetimine deùin Profesyonel Geliüme Progamı 9 “KPH Kanunlara saygı gösterir ve onları uygular” 10 Geçen yılın Kasım ayından beri, AGGT Kosova Misyonu Cenevre’de yer alan ‘Silahlı Güçlerin Demokratik Kontrolü Kuruluóu’ (SGDKK) ile birlikte ve ASG partnörleri ióbirliÂinde Parlamento Güvenlik Denetimine deÂin Profesyonel Gelióme Programını gerçekleótirmektedir. Bu programın girió saĢaları (komóu ülke parlamentolarına ziyaretler de dahil olmak üzere onların görgülerinden öÂrenilen derslerin görüóülmesi ile birlikte) hemen hemen sona erdi, óimdi ise Meclis’in kendi denetimi nasıl gerçekleótireceÂi konusunda karar vermesi gerekecektir. Güvenlik Sektörünün parlamento denetimi 12 Kitaba göre hareket etme :Polis ve Kosova’da insan hakları 14 AGúT, Kosova’da topluluklar siyasetinin desteklenmesine yardım ediyor 16 Kosova’da úç Güvenlik Sektörünün teftiüi 17 Kosova Polis Hizmetleri Gündemi 18 Bu bültenin özel sayısında biz polis ile ilgili GÖE’nin en önemli kióileri ile konuómalar gerçekleótirdik : Acil Durum ve Hazırlık Komisyonu baókanı, Sn. Naim Maloku, Gç Góleri Bakanı Sn. Fatmir Rexhepi ve en yüksek KPH görevlisi, yeni atanmıó olan Komisyoner vekili, Albay Sheremet Ahmeti ile konuómalarda bulunduk. Kosova’nın bu kritik alanda kaydetmekte olduÂu ilerlemeler ve meydan okumaları konusunda kendi görüólerini belirtmektedirler. Polisi kim denetleyecek? Kosova Polis Mifettiüliùi’nin(KPM-PIK) rolü 20 AGúT Bosna Herseg(BH) Misyonunun, BH Güvenlik Sektörü Parlamento denetiminin geliümesi ile ilgili görgüleri 22 Denetim Komisyonlarında görevli parlamento danıüman personeli programı 24 Kosova’nın gelecekteki güvenlik óekli Gç Güvenlik Sektörün Görüóülmesine (GGSG-ISSR) göre biçimlendirilecektir. Bu proje BMGP-UNDP ile GÖE tarafından hazırlanan ortak bir proje olmak üzere Kosova’nın güvenlik durumunu etkileyen en önemli konular ile ilgili bir anketi oluóturmaktadır. ISSR yurĴaóları ve Meclis’teki temsilcileri kapsadıÂına göre , biz bu süreç ile ilgili kısa bir sunumu buna dahil eĴik. Bunu daha genió bir óekilde özetlemek için AGGT Sarayova parlamento denetimi uzmanının Bosna Hersek’teki güvenlik reformu sürecini açıklamasını istedik. Ümit ediyorum ki ASG Bülteninin bu özel sayısı Kosova’da güvenlik sektörünün geleceÂi ile ilgili tartıómalara olduÂu gibi bura halkının seçmió olduÂu temsilcilerin bu konu ile ilgili düóüncelerine katkıda bulunacaktır. Kosova’daki imkanların kısıtlı olduÂuna göre, kendi siyasetçileri Kosova’nın hangi güvenlik sektörü çeóidine müsait olduÂuna karar vereceklerdir. Franklin De Vrieze, Meclisi Destek Girióimi Koordinatörü Güvenlik denetimine deùin Yöresel Parlamento Konferansı 25 Meclis’te son geliümeler 26 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 3 “Kosova’da güvenlik unsurlarını denetleyen bir Komisyonumuz henüz yok” OlaÂanüstü Hal ve Hazırlık Komisyonu Baókanı Naim Maloku ile söyleói ASG: Parlamento denetimi ne anlama gelir?Denetimi yapan kurumlar var mıdır, parlamento denetimi neden gereklidir? Maloku: Halihazırdaki durumda Kosova’da güvenlik segmanlarının denetimini yapacak bir komisyon henüz kurulmuó deÂildir. kimdiye kadarki zaman dilimi içerisinde güvenlik UNMGK denetiminde idi ve bu yıl bu alandaki bazı sorumluluklar Kosova enstitüleri ve Hükümetine havale edildi. Gçióleri BakanlıÂı’nın oluóturulması ile bu alandaki yetkiler Kosova kurumları ve Hükümetine intikal eĴi. Güvenlik segmanlarının parlamento tarafından denetlenmesi elbeĴe ki bir ülke için özel bir önem arz eder ve onun sayesiyle bir yerin güvenlik unsurlarının yasa ile tanınan yetkilerini aómaları önlenir. Bu, yerli ahali için geçerli olduÂu gibi, bu yeri ziyarete gelenler için de geçerlidir. köyle ki Kosova da güvenlik segmanlarının – Gçióleri BakanlıÂı, Polis hizmetleri ve Kosova’da oluóturulacak olan istihbarat birimlerinin parlamento denetimini gerçekleótirmek için hazırlık içindedir. ASG: Güvenlik güçleri ile iliókilerde Meclisin rolü sizce nedir? Onlar ne derece Meclis tarafından denetlenmelidir: bu yönde sadece onlara ayrılan finansi araçların denetlenmesi mi saÂlanmalı yoksa orada çalıóacak personelin seçilmesine de etkide bulunmalı mı? Maloku: Hayır, Meclis hiç bir óekilde personelin seçilmesine karıómamalı. Güvenlik birimlerinin gözetimi bu amaçlar için ayrılan bütçenin kontrolü ile saÂlanır. Bütçe araçlarının harcanması, uygulanan me-totlar, araçlar ve bu organların kendi görevleri ne óekilde gerçekleótirdikleri gözlemlenir. ASG: Meclisin rolünü andınız, güvenlik sektörünün denetlenmesinde politik partilerin rolünü nasıl görüyorsunuz? Maloku: Kosova Meclisinde bulunan politik partiler, Meclis YönetmeliÂi (Gç TüzüÂü) gereÂince, parlamento grupları ve politik partiler Meclis komisyonlarında üye olacak milletvekilleri atar, parlamento komisyonu ise güvenlik segmanlarının denetimini saÂlar. ASG: Onların tutumlarında bir uyum saÂlanmıó mıdır? Maloku: Biz henüz oluóma saĢasında bulunmaktayız. Kosova’da güvenlik segamanlarını gözetleyecek bir Komisyon henüz kurulmuó deÂildir. Bu alandaki yetkileri üzerimize almak için gereken eÂitim saĢalarından geçmekteyiz. Slovenya Parlamentosu ziyaretini gerçekleótirdik. 5 ila 6 Haziran tarihlerinde Makedonya ziyaretimiz var ve bu arada Makedonya Savunma ve Güvenlik Komisyonu, Polis Naim Maloku akademisi ve bu ülkedeki bir polis istasyonunu ziyaret edip çok sayıda toplulukların yaóadıÂı bir yörede bir polis istasyonunun nasıl fonksiyon eĴiÂini yakından inceleme fırsatında olacaÂız, çünkü Kosova’da da benzer durumlarla karóılaóacaÂız. ASG: Bu komisyonun kurulması ióleri ne kadar zaman alır? Maloku: Temmuz ayı itibarı ile komisyonun eÂitimi alanında öngördüÂümüz ióler tamamlanacaktır. Devamda OlaÂanüstü Hal ve Hazırlık Komisyonu Kosova Meclisi BaókanlıÂı ve Meclise, yapılan tüm ziyaretler ve edindiÂimiz tecrübeler hakkında bir rapor hazırlayacaktır. Biz Vıçıtırın Polis Akademisi ve Polis MüěeĴióliÂini de ziyaret eĴik. Kosova’da daha 4 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R rafından denetlenmesini gösterebiliriz. Bu komisyon baóında muhalefet temsilcisi bulunmaktadır, çünkü Slovenya’da oyların çoÂu mualefete aiĴir ve böyle bir óey kanun ile düzenlenmektedir. Makedonya ve Bosna’da bu komisyonların baóında iktidar temsilcileri bulunmaktadır. Slovenya’nın bu alandaki tecrübelerini yakından gördük, onlardan konuyla ilgili ASI: Demokratik ülkelerde gereken malzemeleri temin güvenlik güçlerinin denetlen- etik, komisyonun çalıóma mesi kuramında neleri yönetmenliÂini, kanunları, vurgulamak isterdiniz ve istihbarat birimlerinin Kosova’yı bu prizma altında strüktürünü ve istihbarat nerede görüyorsunuz? servislerin çalıómalarının Maloku: Örnek olarak Slo- parlamento tarafından nasıl venya Gstihbarat Servisinin denetlendiÂini gördük. BaóParlamento Komisyonu ta- kanlık ve Kosova Meclisine bazı polis istasyonlarına da ziyaretler gerçekleótireceÂiz. Gçióleri BakanlıÂı’nın kuruluó aóamasında bulunduÂu dönemde Polis YönetmeliÂinin uyumlaótırılması iólerine de katıldık. Hazırlanacak olan bu raporda bu aóamada gerçekleóen eÂitimin tamamlandıÂını bildirip kurulacak olan komisyonun adı hakkında öneri ile de çıkacaÂız. . konuyla ilgili öneriler hazırlamamız gerektiÂi için bizi büyük ióler bekliyor. ku anda Hükümet, Parlamento veya diÂer meóru kurumların denetimi altında bulunan istihbarat birimleri Kosova’da kurulmuó deÂildir. Bazı politik partilerin denetiminde olan bazı istihbarat birimlerin mevcut olduÂundan söz edilmektedir. Bu hizmetlere karóı nasıl bir tavır takınacaÂımızı saptamalıyız. Gçióleri BakanlıÂın nezdinde çalıóacak kadro ve personelin tayinine bizim müdahale edeceÂimizi bekleyen varsa yanılgı içindedir. Parlamento Komisyonunun böyle bir yetkisi yoktur ve dünyanın hiç bir ülkesinde Gçióleri BakanlıÂı veya güvenlik birimlerine kadronun temin edilmesinde hiç bir Parlamento müdahale etmez. ASG: Belli sayıda ülkeler üniforma altında olan polis birlikleri, suçları araótıran birimler, istihbarat birimleri veya askeri organizasyona deÂióik yanaóım sergilemekteler. Güvenlik aparatında deÂióik birimlere ait yönetmelikler hakkında neler düóünyorsunuz?? Maloku: Her demokratik ülkede belli denetim óekilleri mevcuĴur. Gster polis birimleri ister de istihbarat birimleri sözkonusu olsun iç denetimi saÂlayan bir mekanizma mevcuĴur ve bu mekanizma ilgili bakanlıÂın içerisinde oluóturulur. Devletin haber alma servisi sözkonusu olunca, bu konu bu kurumun kendisine ait bir iç tüzüÂü ile gereken mekanizmaları saptayarak düzenler. Aslında bu ikinci seviyede bir denetimdir ve ilgili güvenlik birminin iç denetim mekanizmasını oluóturur. Polis birimleri Gçióleri BakanlıÂı nezdinde olduÂu için, bu bakanlık çerçevesinde polis müdürlüÂünü denetleyen bir mekanizm mevcuĴur. Biz, Gçióleri Bakanlı nezdinde baÂımsız bir ajans olarak kurulacak olan Polis MüěetióliÂi ile bu konuyu düzenleme gayreti içerisindeyiz. Kosova Polis Hizmetleri çalıóma yönetmeliÂi ile bir iç denetim mekanizması öngörüldiÂi için aslında Polis MüěetióliÂi ikinci aóama bir denetim mekanizmasını oluóturacaktır. ASG: DiÂer strüktürler ile durum nedir? Maloku: ÖrneÂin, Kosova istihbarat servisi Gçióleri BakanlıÂı çerçevesinde kurulursa, o zaman bu ajansın Gçióleri BakanlıÂı nezdinde oluóturulacak olan bir mekanizma ikinci seviyede bir denetim düzeneÂini oluóturur. Parlamento denetimi ise üçüncül bir denetim seviyesini oluóturur. Parlamento komisyonu vasıtasıyla denetim gerçekleótiren STÖ’ler de üçüncü derece kontrolü oluóturur. Onlar, gerçekleótirdikleri deÂióik deÂerlendirmeler, yayınlar, medya, kuralların çiÂnenmesi örnekleri ve yetkilerin aóıldıÂı örnekleri derleyerek, vatandaólardan gelen óikâyet, deÂióik foto, gerçekleótirdikleri söyleói sayesiyle bir nevi denetim gerçekleóir. Daha baóka sözlerle, sivil toplum bu sayede bir tür denetimi gerçekleótirmió olur. ASG: Çok sayıda batılı ülkede istihbarat servisleri ile suçları araótıran polis birimleri ve onların icra gücü arasında farklı bir yaklaóım sergilenmektedir. Bu alanda asi güçlü bir ajansın ortaya çıkması nasıl önlenir? Maloku: Evet, ayrı bir yaklaóım vardır. Polis gücü içerisinde suçları araótıran özel bir suçları araótırma Polis Birimi mevcuĴur. Gstihbarat Servisi ise ülkenin toprak bütünlüÂünü içten ve dıótan tehlikeye düóürebilecek verilerin toplanması ile ilgilenir. Bu görevi yerine getirirken ilgili ülkenin vatandaóları ile ilgili veriler polise teslim edilir ve bu sayede suçları araótıran polis birimi ile ióbirliÂi içindedir. Bu óekilde saÂlanan istióare ve veriler ile suç óebekelerinin keófedilmesine yardımcı olur. Gstihbarat servisi genellikle dıótan gelen enformasyonlarla ilgilenir ve ülkenin anayasal düzeni, nizamı, ülkenin toprak bütünlüÂünün tehlikeye düóürme girióim ve olayları onun ilgi alanıdır. ASI: Güvenlik hizmetlerinin denetlenmesi ióini daha hangi faktörlerin yapması uygun olurdu? Bu alanda Belediyelerin, iç denetimlerin ve hukuki yolların rolü nedir? Maloku: Hükümet çerçevesinde Güvenlik SekreterliÂi oluómak üzeredir, Güvenlik Ofisi ise faaliyetlerini sürdürmektedir. Güvenlik SekreterliÂinde, Baóbakan yanı sıra Gçióleri BakanlıÂının ilgili birimleri ve oluóturulacak olan gizli servislerin óefleri de katılmıó olacaktır. Kosova’da güvenlik durumunu deÂerlendiren bir kurul de Baóbakanlık çerçevesinde mevcuttur. Bu oluóumda GSÖT Jesen Petersen, KFOR Komutanı, Baóbakan, Parlamento Baókanı, Gçióleri Bakanı, KMB (TMK) Komutanı yer almaktadır. DiÂer ülkelerde devlet baókanının yönetiminde Ulusal Güvenlik Konseyi bu iói görür. Bizim ise bu alanda yetkilerimiz henüz yok. Kosova BaóbakanlıÂı nezdindeki Güvenlik SekreterliÂi henüz oluómuó deÂildir ancak bu oluóum için daireler ve mekân saÂlanmıótır ve o Ulusal Güvenlik Konseyi’nin altında olacaktır. ASI: Denetim ve efikasite arasındaki denge sizce nasıl olmalı? Bu kadar bir denetim altında olan bir güvenlik aparatı ne denli baóarılı olabilir yakalama ve Kosova’da olası suç óebekelerini çökertmekle görevli olacaktır. Uyuóturucu, ekonomik yolsuzluklar ve örgütlü suçlara karóı baóarılı bir óekilde mücadele verecek bir polis gücüne ihtiyacımız var. Gçióleri BakanlıÂında bu üç alanla ilgili birimlerin oluóması ve baóarılı olabilmesi için onların güçlenmesi gerekir. ASG: Gçgüvenlik sektörü ile ilgili yapılan inceleme ve diÂer araótırmalar KPH’nin çalıómalarının baóarılı olması ve Kosova vatandaólarının ona inanması yönünde yargı sisteminde de koóulların iyileótirilmesinin gereÂine ióaret etmektedir. Bu yargı sistemi ile denetim saÂlanabilir mi ve bu alanda ne tür düzeltmeler arzu ederdiniz? Maloku: Denetimin amacı yetkilerin aóılmasını önllemektir. Güce sahip olan ancak onun denetlenmediÂi her kes bu gücü kötüye kullanabilir. Silahlı bir güc sözkonusudur ve o bir kimseyi gözaltına alabilir, hapise atabilir veya bir kimseyi öldürüp bunu óahsi-müdafaa ile yaptıÂını Maloku: Yargı sistemi en son beyan edebilir. iótir. Güvenlik segmanlarının denetimi bir óey, yargı sistemi ASG: Polis güçlerinin öncelikli ise baóka bir óeydir. Yargı sistemi, kendisine intikal görevleri neler olmalıdır ve eden olayları görüóür ve güvenlik güçlerinin daha efikas olması yönünde Meclis onlar hakkında bir sonuca varır. Mahkemeye olay inne yapabilir? tikal edinceye kadar olayın Maloku: Polis gücü arabildirilmesi ve savcılıÂa teslim sında yerli birimlerinin edilmesine kadar yapılacak oluómasına ihtiyaç vardır. çok ió vardır. Mahkeme Ekonomik planda suçları üzerine baskıların önlenmesi, önleyecek bir birim medyanın kurumlar veya kurumlar baósayfalarından rüóvet ile dıóından olası baskıların ilgili haberlerin kalkmasını önlenmesiyle yargı sistemi saÂlar. daha baóarılı olup suçların Konu ile yakından ilgisi ol- önüne geçilebilir. Yargı tamayan sıradan vatandaó mamen baÂımsız olmalıdır dahi rüóvet olaylarının ve bu alan UNMIK yetkisinde varolduÂuna inanıyor. olduÂu için bizde bu tür Gçióleri BakanlıÂı nezdinde olayların olduÂuna pek ihtimal kurulacak efikas birimler vermiyorum. Mahkeme orekonomide yolsuzluklar, ganları üzerine kurumlar örgütlü suçlar, deÂióik ka- dıóından olası baskıların önçakçılık olaylarına karóı lenmesi yönünde daha çok mücadele vererek suçluları çalıómalıyız. ÖrneÂin bir suçlu ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 5 veya bir óebeke gözaltına alınır, dosya mahkemeye verilir ve telefonla yapılan baskı, rüóvet veya diÂer baskılar yüzünden yargıçın onları serbest bıraktıÂı örnekleri vardır. Kosova Polis Hizmetleri nezdinde istihbarat ve diÂer iç güvenlik birimleri güçlenerek yargıçların baskı veya tehdit altında kalmalarını önlemelidir. Yargıda rüóvet olayları ile ilgili 1000 Euro rüóvet alan veya bir araba odun rüóvet alan yargıç olayları ile ilgili çok toz kalktı... Çok daha ciddi örnekler varken bunlar üzerinde durmak biraz abest. Polis ve Gçióleri BakanlıÂı vatandaóın güvenini kazanmalıdır. Vatandaóın güveni alınmadan hiç bir yere varamayız. Polis deÂil, vatandaó suçlara karóı savaóır. Bir yerde bir olay gerçekleóir ve vatandaólar orada mevcut deÂilse, óahitler yoksa, o suç hiç bir zaman aydınlanmaz. ASG: Glerdeki yıllarda parlamento denetiminin karóılaóacaÂı sorunlar nelerdir ve bu yönde ilerideki planlarınız nelerdir? Maloku: Kosova Meclisi çerçevesinde bir komisyon oluóturma çabası içerisindeyiz. Komisyonun kendi yönetmeliÂi, adı ve ayan olarak belirtilmió etkinlik alanı saptanmalıdır. Uluslar arası mekanizmalardan AGGT, SGDK-DCAF ve diÂer ülkelere gerçekleótirdiÂimiz parlamento ve komisyonlar ile gerçekleótirdiÂimiz görüómelerden edindiÂimiz tecrübeleri komisyonun yönetmeliÂinin ihtiva etmesi için çaba harcıyoruz. Bu komisyon mümkün olduÂu kadar kendi görevini en iyi bir óekilde yerine getirecektir. 6 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Kalıcı bir güvenliùin oluüturulmasında úçiüleri Bakanlıùı, Meclis ile iübirliùini sürdürecektir Gçióleri Bakanı Fetmir Recepi ile söyleói ASG: Gçióleri BakanlıÂının görevini yerine getirmesinde karóılaótıÂı ve onların çözümü sayesinde daha iyi bir baóarıyı yakalamasına yardım edecek üç temel sorun nelerdir? Recepi: Her bakanlık baólangıçta beli baólı sorunlarla karóılaóır. Biz de ióin baóında bulunuyoruz. KaróılaótıÂımız sorunların baóında çalıóma alanı ve ofis sorunu gelir. Bakanlık kabinesi personelinin yerleóeceÂi mekanımız dahi yok. Bundan sonra, uluslar arası topluluÂun bize yardım etmeye gelen personeline çalıóma odaları temin etmekte zorlanıyoruz. Üçüncüsü ise içióileri bakanlıÂı çerçevesinde oluóturulması gereken departmanların-bölümlerin ve administrasyon için gereken mekanın saÂlanması gelir. Üç ayın geçmesine raÂmen biz hâlâ yeni ofislerimize taóınamadık. Ne bakanlıÂın kabine personeli ne de kuruluó aóamasında olan administrasyonun bu sorunu çözülmüó deÂildir. Bu yöndeki gecikme yeni ofislere yerleómede uygulanan ve bir anlam veremediÂimiz prosedür ve yöntemlerden kaynaklanmaktadır. Bunun yanı sıra diÂer bir sorun bakan ve kabineyle bizaat ilgilidir. Çalıóacak personel ve insan kaynakları temin etmek için duyurular yayınlandı ve en iyi ve profesyonel ióçileri bulmak ve ilgili bölümlerde çalıótırma gayreti içerisindeyiz. Üçüncüsü ise standartların yerine getirilmesi meselesidir. Bu sırada onların bir an önce gerçekleótirilmesi yönünde bakanlıÂı gereken kaynaklar gözönünde bulundurulmalıdır. Bunun çerçevesinde yıl sonuna kadar yerine getirilmesi öngörülen yasa tasarıları yazılmalıdır. DiÂerleri arasında Polise ait Kanun, Pasaport veya Yolculuk Belgesine Gliókin Kanun, Kimlik Belgesine ait Kanun, Adlara Gliókin Kanun’un hazırlanması öngörülmektedir. KPH çerçevesinde aktarılacak (havale edilecek) yetkiler arasında, óimdiye kadar bi sürü yetkiler aktarıldı ancak tüm yetkiler henüz aktarılmıó deÂildir, görev ve sorumlulukları denetleme yetkilerinin aktarılması da beklenmektedir, çünkü Kosova Polis Hizmetleri halihazırdaki durumda Polis Komisionleri tarafından idare edilmektedir. ASG: Görevi teslim aldıÂınızdan beri BakanlıÂınızın geliómesi hakkında izlenimleriniz nelerdir? Recepi: Olan durum ve óartlar altında, ikinci aóamada aktarılacak yetkilerin ölçülü ve pozitif olması yönünde mevcut personelim ile beraber etkinlikler planı ile öngördüÂümüz görevlerin yerine getirilmesi yönünde çalıótık. BakanlıÂın kendi görevlerini yerine getirmesi çerçevesinde ise tüm ilgili bölümlere peronelin alınması için ilk ióçi alma ilanlarını duyurduk ve bu yönde Daimi Sekreter, Polis MüfeĴióliÂi alanında gereken ióler tamamlanmak üzeredir. ASG: KPH dıóında Gçióleri BakanlıÂının diÂer görev ve sütünları nelerdir? Recepi: Gçióleri BakanlıÂı (GB) çerçevesinde hazırlanan bir organizasyon óeması ile, bu yıl zarfında kaydedilecek ilerlemeye baÂlı olarak, BakanlıÂımız henüz oluóturulmadan önce kurulan bazı krumlar bizim çatımız altına alınacaktır. Onlar sadece denetlenmeyip GB tarafından idare edilecektir aynı zamanda. Denetleme iói ile bu kurumların yönetilmesi ve çalıóma stratejilerinin yönetimi aynı óey deÂildir. Bu çerçevede bizim Vıçıtırın’da Polis Akademimiz mevcuĴur. Polis MüfeĴióliÂi oluóma saĢasındadır. DiÂer yandan kurulma aóamasında bulunan dokuz departmandan ikisi Kamu Góleri BakanlıÂından bize transfer edildi. Bunlar yanı sıra yıllardan beri oturtulmuó bir strüktürü ve yapısı olan Kosova Polis Hizmetleri de BakanlıÂımız nezdinde olacaktır. Bir enformasyon ajansı veya buna benzer bir óeyin oluóması ise óu aóamada öncelikli ödevler arasında yer almıyor. Belki baóka bir zamanda, ihtiyaç duyulduÂu zaman böyle bir organ oluóturulacak ve Hükümet ile beraber sürdüreceÂimiz ióbirliÂi sayesiye denetle- necektir. SaÂlayacaÂı enformasyon ve veriler hükümet ve diÂer enstitülerin önlem almalarında yardımcı olacak ve topluma zarar veren belirtilere karóı mücadelenin sürdürülmesinde yardımcı olacaktır. ASG: Polis ve Meclis ikilemi arasında durumunuzu nasıl görüyorsunuz? Bu iki enstitü ile ióbirliÂiniz ne seviyededir? Recepi: Nizam, intizam ve Kosova’da güvenlik konularını görüóen ve Gçióleri BakanlıÂın çalıómalarını ele alan parlamento komisyonları ile iyi bir ióbirliÂi içerisindeyiz. Bu ióbirliÂi özellikle iki alanda daha da pekiómelidir: kanun tasarılarının ne kadar daha iyi bir óekilde hazırlanaması ve güvenin artırılması ve güvenlik seviyesinin Kosova’nın gelecekteki ihtiyaçlarına göre saptanması yönünde konunun parlamento genel kurul toplantısında gündeme getirilmesi veye konuyla ilgili parlamento sonuçlarının çıkarılması. ASG: KPH yörede belli bir saygınlıÂa sahiptir. Uluslar arası topluluÂun kaydeĴiÂi bu baóarının devam etmesi için sizce neler yapılmalıdır? Recepi: Glk önce Akademinin oluóturulması ve tüm nesillerin eÂitim görmesinde hizmeti geçen herkese teóekkürü bir borç bilirim. Özellikle de bu Akademiyi yedi yıldan beri büyük bir baóarıyla yöneten asi ASG: DiÂer enstitülere nazaren KPH içerisinde rüóvet olayı ne derece yaygındır ve bu sorunun üstesinden nasıl gelinmelidir? Recepi: Dünyada rüóvet olayı ile karóılaómayan hiç bir toplum yoktur. Bu veya óu enstitüde rüóvetin olduÂuna dair negatif yüklü bir marketingin yapılmasını doÂru bulmuyorum. Onun varoluóu her nekadar inkar edilemez ise de boyutlarının çok küçük olduÂuna inanıyorum. Ve bu söylediklerimi de yedekle almak gerekir çünkü ben böyle bir olaya tanık olmadım ve bunu doÂrulacak kanıtım da yok. Küçük bazı olay saptanırsa da bu aóırı bir óekilde óióirilmemeli fakat önlenmelidir. Bunun önüne geçilmeli ve uygun önlemler alınmalıdır. Bana göre Hizmetlerde böyle bir óey en az rastlanır. DiÂer enstitüler ile kıyaslama yapılırsa Kosova Polis Hizmetlerine vatandaóın inancı ve desteÂi tamdır. Ancak bir belirti olarak her nerede ortaya çıkarsa o argümanlarla saptanmalı ve ona karóı kararlı mücadele verilmelidir. Bakan Fatmir Recepi Suç vakaları, rüóvet ve diÂer negativ belirtilere karóı da müdür Steve Bennet’e teóekkür baóarının kaydedilmesi yökararlı savaóım verlilmelidir. etmek isterim. Ülkelerindeki nünde kararlıdır. Dahası, vatandaólarının hareket öz- polis vatandaólarla onların gürlüÂü, malvarlıklarının gü- dilinde iritbat kuran, çev- ASG: BakanlıÂınız çerçevence altında olması, seyahat reyi, kenti ve köyü iyi vesinde sıÂınma (azil) ve geri özgürlüÂünün saÂlanması tanıyan bir hizmet olduÂunu dönüólerle ilgili otoritenin yönünde büyük bir özveri ve doÂrulamıótır. Bu yüzden tüm oluóturulması hangi disiplinle görevlerini yerine seviyelerde yetkilerin transfer aóamadadır? getiren Kosova Polisine son edilmesinden sonra daha fazla derece itimadım vardır. Polis baóarıların kaydedileceÂine Recepi: Bakanlık çerçevesinde hizmetleri kendi vatanını de inanıyorum. Elbete ki bu sınır meseleleri ile ilgilenenen (bölüm) bu seven, kendi vatandaólarını iyi bir denetim ister, onların departman konularla ilgilenmelidir. Bu tanıyan, sorumlulukları çalıómalarının daha iyi bir üstlenmeye hazır bir ku- óekilde stimüle edilmesi ve yönde çalıóacak personelimiz rum olarak toplumda gö- çalıómalarına daha elverióli henüz olmadıÂı için bu yönde rülen negatif belirtilere lojistik desteÂin verilmesini pratik bir óeyler yaptıÂımızı karóı savaóımda daha faza gerektirir. söylemem doÂru olmaz. ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 7 Glgili bölüm organogram ile öngörülen personeli ióe aldıktan sonra bu alandaki konularla doÂrudan ilgilenecektir ve Bakanlık veya Parlemento önünde karar alınması için konular gündeme getirilecektir. Bu sayede alınacak kararlar sonucu insanlar kendi statüsleri ve ihtiyaçları için bilgi sahibi olabileceklerdir. ASG: Administrasyon ve polis biriminde çalıóacak sivil memurların tayini onların bireysel kalifiyelerine göre olmalıdır. BakanlıÂınızda bu alanla ilgili durum nedir ve ilerideki dönemde bu mekanizmanın efikas olması ne óekilde saÂlanmalıdır? Recepi: Boó ióyerleri ile ilgili ilanların duyurulması ve insanların seçilmesi ilke ve kriterilerine saygının gösterilmesi konusunda benim kararlı bir tutumum vardır. Benim bilgim olmadan 23 kere basına verilen ió ilanlarında kalifiye olarak orta okul, yüksek okul veya fakülte óartı istenmióti. Bana bilgi verildikten sonra ben onları iptal eĴim. Bir ió yeri için orta okul ve fakültenin aynı zamanda aranmıó olması benim için abest bir óeydir. EÂer ió yeri için fakülte gerekli ise duyuruda öyle belirtilmeli ve bu koóullu yerine getiren adaylar arasından biri seçilmelidir. Bu olgudan hareket ederek benzer olaylar karóısında dikkatli davarnmalıyız. Gó yeri ile ilgili kategorizasyon yapıldıktan sonra yapılacak ióler belli uzmanlar tarafından yazılmalı – çünkü ben bir ió yerinde çalıóan ióçinin neler yapacaÂını yazacak kiói deÂilim. 8 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Slovenya Cumhuriyeti Parlamentosuna yapılan ziyaretten izlenimler Husnije Beškoviý, Acil Durum Komisyonu Baûkan yardımcısı Kosova Meclisi Acil Durum Komisyonu delegasyonu 1517 Mayıs 2006 tarihlerinde Slovenya Cumhuriyeti Parlamentosuna resmi bir ziyareĴe bulundu. Kosova delegasyonunda 7 üye vardı ve grubu Kosova Meclisi Baókanlık üyesi ve Komisyon Baókanı Sn. Naim Maloku yöneĴi. Bu ziyaretin örgütlenmesini AGGT Kosova Misyonu – Demokratikleóme Bölümü tertipledi ve ió arkadaólarıyla birlikte Sn. Kim VeĴing destek verdi. Bu, Kosova Parlamentosu Acil Drum Komisyonu programı çerçevesinde yapılan ilk ziyareti oluóturuyordu. Bu komisyon, yörede var olan buna benzer diÂer parlamentoları da ziyaret etmeyi planlaótırmıótır. Haziran ayı- nda Komisyon, Makedonya Parlamentosu ve Bosna Hersek Parlamentosunu ziyaret etmeyi planlaótırmıótır. Slovenya Cumhuriyeti Parlamentosuna ziyaretin yapılmasının amacı iki parlamento arasındaki ióbirliÂinin daha da geliótirilmesi olduÂu gibi güvenlik ile ilgili komisyon çalıómaları alanındaki görüólerin paylaóılması ve Meclis’in belirli bakanlıklar ile hizmetlerde denetim mekanizmaları ile ilgili bilgi alıóverióinde bulunmaktı. Kosovo Parlamento delegasyonunun kendi ziyaret pogramı çerçevesinde Slovenya krumlarının önemli ve yüksek görevlilerini ziyaret eĴi. Delegasyon, baóında Jozef Jerovóek’in bulunduÂu Slovenya Meclisi Dıó Siyaset Komisyonunu olduÂu gibi, Gç Góleri BakanlıÂı Devlet Sekreteri Zvonko Zinraj, Slovenya Savunma BakanlıÂından Karlo Erħavec’i ziyaret eĴi. Sonrasında Kosova parlamento üyeleri Slovenya askeri temsilcisi ile olduÂu gibi Savunma BakanlıÂı nezdindeki enformasyon ve güvenlik hizmeti temsilcileriyle görüómelerde bulundu. Bunun yanı sıra Kosova delegasyonu, Slovenya Meclisi Genel Sekreteri Lovro Lonçar, Gstihbarat ve Güvenlik Hizmeti denetim Komisyonu baókanı ve üyeleriy ve Slovenya Gstihbarat ve Güvenlik Ajansı genel müdür yardımcısı Sn. Yanez Jirovnik ile de görüótü. Slovenya Cumhuriyeti’ne yapılan bu ziyaret düóünceme göre ve inanıyorum ki bu fikri Kosova delegasyonunun diÂer üyeleri de paylaómaktadır, Kosova milletvekilleri ile Acil Durum Komisyon üyeleri için çok baóarılıydı. Slovenya Cumhuriyeti ió arkadaólarına yapmıó olduÂumuz bu ziyaret çok umutvericiydi ve onların bizi bu sıcak karóılamaları bizi duygulandırdı. En yüksek düzeyde yapılan çalıóma toplantıları süresince bizim çalıómalarımız ve bu yıl-2006 Kosova’nın geçmekte olduÂu süreç için olduÂu gibi bizim çalıómalarımız için de çok faydalı olacak bilgilere sahip olduk. Evsahibi, Kosova’daki güncel durum, müzakereler süreci, güvenlik durumu, azınlıkların Kosova toplumuna entegre edilmeleri, Kosova kurumlarının çalıóması ve sosyal ekonomik durum ve buna benzer konular için büyük ilgi gösterdi. Çok açık geçen görüómelerde güvenlik komisyonu çalıómaları ile ilgili görüólerimizi olduÂu gibi Slovenya Parlamentsunda denetim mekanizmaları ile ilgili görüó alıóverióinde bulunduk. EdindiÂimiz bilgilere göre ki bu bilgiler Kosova milletvekilleri için çok önemlidir, Slovenya’da Parlamento komisyonlarının çalıómaları ve parlamento denetimi yasa ile alt yasa kanunlarıyla ayarlanmıó bulunmaktadır, ber bunları Slovenya Cumhuriyeti Parlamentosu kabul etmiótir. Bizim ilgi odaÂımız ise Slo- 6 venya Gç Góleri BakanlıÂının ve bütünlüklü olarak Slovenya polis çalıómalarının nasıl yapıldıÂı, Savunma Sisteminin nasıl çalıótıÂı ve bu önemli enstitülerini denetleme hakkına kimin sahip olduÂu ve denetim sürecinde Parlamento kurullarının ne gibi yetkilere sahip olduÂuydu. Ev sahibi sormuó olduÂumuz soruları yanıtlayarak bu malzemenin yasa ile nasıl ayarlandıÂını ve ne óekilde gerçekleótirildiÂini bize anlatarak sormuó olduÂumuz sorular ile ilgili bize epey malzeme verdi. Bu malzemeler bizim Kosova’da ilerideki çalıómalarımızda yardımcı olacaktır. Program çerçevesi içerisinde Slovenya Parlamento binasını ve Meclis’in genel kurul toplantılarının yapıldıÂı binayı, Halk toplantısı binasını ziyaret eĴik. Meclis’te 90 milletvekili var. Aynı zamanda Slovenya Parlamentosu’nun ne óekilde ve hangi koóullar altında çalıótıÂı ile ilgili bilgilere sahip olarak onların yüksek bir Avrupa düzeyinde çalıótıklarını gördük. Düóünceme göre Kosova Meclisi milletvekilleri için bu çeóit ziyaretler çok faydalıdır ve yakınımızda olan devletlerden görgü edinmenin Kosova’da moden bir demokratik toplumun temin edilmesi için çok önemlidir. Bu çeóit ziyaretlerin ve karóılaómaların düzenlenmesi, Kosova toplumunun daha da demokratikleómesi doÂrultusunda AGGT’in Kosova Misyonunun önemli projelerinden biridir. Yapılan bu ziyaret çok faydalı ve baóarılıydı asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 9 Güvenlik Hizmetinin Parlamento Denetimine deùin Profesyonel Geliüme Programı Kim Vetting, AGùT Kosova Misyonu Genel Sekreter Özel Temsilcisi Sn Petersen, 2005 yılının Aralık ayında Geçici Özyönetim Kurumlarının (GÖK) icra dalı ilk güvenlik organı olarak Gç Góleri BakanlıÂının kurulmasına deÂin 2005/53 UNMIK Kuralını ilan eĴikten sonra, Kosova Meclisi güvenlik sektörünün denetimine iliókin iç tartıómaları baólaĴı. Bu geliómeleri göz önünde bulundurarak Kasım ayında AGGT Kosova Misyonu Kosova Meclisi’nin Kosova’nın güvenlik sektörünün geliómesi için hazırlanmasını gerektiren Parlamento Güvenlik Denetimine iliókin Profesyonel Gelióme Programını baólaĴı. güvenlik sektörünün parlamento denetimine iliókin genel ilkeler görüóüldü. Yapılan tarıómalarda, bir demokratik toplumda, seçilmió olan yetkililerin, gücün kullanılmasında yasal bir monopolü vardır ve dolayısıyla da polisin de doÂrudan doÂruya onlara sorumluolduÂunun altı çizildi. Buna benzer olarak Meclis, güvenlik siyasetinin geliómesi ve gerçekleótirilmesinde Hükümeti sorumlu tutmakta; polis ile gövenlik sektörüne ait olan bütçeyi dikkatle incelemektedir. Góaret edildiÂine göre, polis ve adliye sistemi tanımlamaya göre politik Merkezi Cenevrede bulu- olarak neutral kalmalıdır. nan kuruluó tarafından des1 Mart tarihinde Meclis teklenen Silahlı Güçlerin DeKomisyonu Kosova polis mokratik Kontrolü (SGDK), Hizmetinin iç gözetleme AGGT programı ilk sırada Meclis’in Acil Durumda ha- dalını ziyaret eĴi: bu ise reket etme Komisyonunu yeni kurulan Kosova Polis hedeflemektedir, bu programa MüfeĴióliÂidir (KPM) ve bu Meclis’in diÂer üyeleri ve müfeĴiólik óu anda Kosova Pole’de politik parti yönetim kurulu Ovası’nda-Kosovo bulunmaktadır. (KPM’ne deilgili liderlerinin katılmaları da Âin daha fazla bilgi için bu davet edilmiótir. Programın bültende var olan yazıya bahedefi, Gç Góleri BakanlıÂı ile Baóbakan’ın Kamu GüvenliÂi kınız). Bir gün önce Meclis Ofisi temsilcileri ile çeóitli üyeleri Kosova Polis Okulunu proje ile etkinliklere iliókin ziyaret edip bu okulun Kosova ióbirliÂini geliótirmektir. Prog- Kamu GüvenliÂi, EÂitimi ve ram, Kosova Sırpları da dahil Geliómesine deÂin Akademiye olmak üzere Meclisteki tüm (KKGEGA) dönüómesine iliókin girióim hakkında bilgi etnik gruplara da aiĴir. aldılar. 2005 yılının Kasım ayında Grand Otel’de düzenlenen 10 Mart tarihinde Sn Fatmir ve yüksek düzeyde katılımla Rexhepi GÖK’ün Gç Góleri ilk gerçekleóen ilk yuvarlak Bakanı görevine atandı. Bu masa toplantısında, polis ile önemli adım ardından AGGT, BakanlıÂın yasama ile bütçe esaslarını görüómek amacıyla Komisyon, Bakan ve onun kilitsel personelinin olduÂu gibi UNMGK’in Polis ile Adliye Sütununun katıldıÂı bir günlük bir seminer düzenledi. Son iki ay içerisinde Meclis Komisyonu parlamento denetimi alanında en iyi pratikleri kurmak amacıyla Güney DoÂu Avrupa ülkeleri komisyonları ile irtibaĴa bulunmaktadır. 15 – 17 Mayıs tarihleri arasında, Komisyon Lublana’yı ve 56 Haziran tarihleri arasında Üsküb’ü ziyaret eĴi. Bu iki kenĴe yapılmıó olan ziyaret öÂrenilen dersler ve yöreden en iyi pratiklere iliókin deÂerli bilgileri temin eĴi. Meclis’te yer alan ve fonu Avrupa Gmar Ajansı tarafından temin edilen proje ile Fransa’nın güvenlik ile ilgili parlamento uzmanı yardımıyla uzmanlık bilgileri Meclis Komisyonlarına sunulacaktır. Bu ikili irtibatlar yoluyla olduÂu gibi 25-27 haziran tarihleri arasında SGDK ile birlikte Mitroviça’da yapılacak olan Güvenlik Denetimine deÂin Yöresel Parlamento Konferansı yardımıyla Kosova Meclis’i güvenlik konuları ile uÂraómakta olan fonksiyonel komisyonunun rolünü yeniden tanımlayacak ve Kosova’da deÂióikliÂe uÂrayan GÖK güvenlik strüktürlerinin denetiminin temin edilmesi doÂrultusunda daha hazırlıklı olacaktır. 10 asi 7 ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R “KPH kanunlara saygı gösterir ve onları uygular” Kosova Polis Hizmetleri Komisyoner Yardımcısı, Albay keremet Ahmeti ile söyleói ASG: Güvenlik sisteminin temel sütunu olarak polisin rolünü nasıl görüyorsunuz? Albay Ahmeti: ElbeĴe ki Kosova Polis Hizmetlerinin (KPH) ülke güvenliÂinin saÂlanmasında önemli rolü vardır. KPH gayet genç bir hizmeĴir ve geçen 6 yıl içerisinde kendi baÂımsızlıÂını kurmayı baóarmıótır. Oluóumunda bugün 7.000 memurun bulunduÂu bu hizmet, ulusal ve cinsiyet eóitliÂine saygı göstermektedir ve kendi dönüóümünü tamamlamak üzeredir. Böyle olması yüzünden halkın kendisi ve Kosova kurumlarının desteÂini saÂlamıó bulunmaktadır. Biz devamlı olarak vatandaólar için güvenli bir ortamın saÂlanması ve suçlara karóı mücadele vermekteyiz. Bu dönem içerisinde uluslar arası polis biriminin saÂladıÂı destek ve eÂitim özel önem taóımaktadır. Bunun sonucu olarak yerli polis güçlerinin transformasyonu son saĢaya gelmió bulunmaktadır. Tüm Kosova için sunulan bu hizmetler 8 ayrı bölgede faaliyetlerini sürdürerek ister yerli, ister da yabancı kuruluólar ve tüm vatandaólara hizmet sunmaktadır. ASG: Meclis tarafından hali hazırdaki durumda gerçekleóen denetim hakkında ne düóünüyorsunuz? Albay Ahmeti: Ülke içindeki tüm kurumlarla iyi bir ióbirliÂi içerisindeyiz ve yerli kurumların bir parçasını oluóturmaktayız. ElbeĴe ki hâlâ UNMIK polis Albay úeremet Ahmeti, Baûbakan Çeku ve AAK Parlamento Grubu Baûkanı Cülnaze Süla ile birlikte Glk sırada onun bir parçasını oluóturduÂumuz UNMIK polisi ile iyi bir ióbirliÂimiz var. Sırbistan hariç tüm komóu ilkelerin polis birimleriyle de iyi bir ióbirliÂi içindeyiz, örneÂin Arnavutluk, Makedonya ve Kara DaÂ. Sırbistan ile de temaslar, koordinasyon ASG: KPH’nin benzer örgütler ve ióbirliÂi içinde olmamızın olan KMB (TMK), KFOR gerektiÂini düóünüyorum. veya uluslar arası polis ile Glerideki dönemde Sırbistanla ióbirliÂi ne seviyededir? ve diÂer komóularla da profesyonel iliókilerin kuruAlbay Ahmeti: Tüm yerli kurumlarla iyi ióbirliÂimiz lacaÂını umut ediyoruz. vardır. OlaÂanüstü durumlarda ortak eylemlere ka- ASG: KPH’nin yetkileri üsttılmaktayız. Bu durumlarda lenmesi yönündeki tranzisyon biz KMB ve tüm diÂerleriyle dönemi tamamlanmak ióbirliÂi sürdürerek bize düóen üzeredir. Tüm bu süreci ve ödevlerin yerine getirilmesi özellikle de insan kaynakları yönünde çaba harcıyoruz. yetersizliÂi çeken Kurmay çerçevesinde bulunmaktayız, ancak yetkilerin yerli kurumlara transfer edilmesiyle Gçióleri BakanlıÂı oluóumunda yer alacaÂımızı umuyoruz. Biz aynı zmanada bir icra organıyız, demek ki kanunları uygulamakla görevliyiz. (Merkez) ile ilgili görüóünüz nedir? Albay Ahmeti: Tüm polis istasyonlarında yetki ve sorumlulukların aktarılması yapıldı ve mesken ortamlarda bulunan 33 polis istasyonunda böyle bir óey gerçekleóti. Mitroviça hariç en önemli 5 yörede denetimi üstlenmió bulunmaktayız ve Mitroviça’da da bunun yakında yapılacaÂını bekliyoruz. Son zamanlarda yüksek görevli komutan kadrosunda terfiler yapıldı. Komiser Vitrup dıóındaki tüm öteki personel danıóman seviyesindedir. Ben, KPH Komiser Yardımcısı görevinde bulunmaktayım ve veri, suç, operasyonlar, sınır karakolu polisi ve administrasyon asi alanlarında bana yardım eden 4 asistanım var. Dönüóümün son saĢasında bulunmaktayız. Kadrolara gelince insan kaynaklarımız var ve oluóturduÂumuz birimlerde çalıóan personelin artık 7 yıllık bir tecrübesi var. ElbeĴe ki bu zaman dilimi içerisinde tamamen fonksiyonel olan mekanizmaları henüz oluóGlerdeki turmuó deÂiliz. dönemde ilave eÂitimlere ve deÂióik alanlarda uzmanlaóamaya ihtiyacımız vardır. Komiser Vitrup ve biz, yerli kurumlarla beraber bu yönde kendimize bir ödev saptamıó bulunmaktayız. ASG: Profesonel standartlar, yüksek mevkilerdeki polislerinin tayini, disiplin komisyonu ve polis müěetióliÂi birimlerinin statüsü nedir? Onlar çalıóıyor mu, ne kadar faaller, onların çalıómaları ile siz memnun musunuz? Albay Ahmeti: Sadece profesyonel standartlar biriminde durmak istiyorum, çünkü ötekileri Gçióleri BakanlıÂı, dolayısıyle Hükümetin çerçevesindedir. Bu birim, polis standartlarının uygulanması için sorumludur. ElbeĴe ki polisin çalıómaları sırasında hatalar da mümkündür, ancak onların tekrar edilmemesi ve diÂerlerin de benzer hatalara düómemesi için onlara yaptırımlar uygulanır. Suç iólediÂi saptanan herkese karóı disiplin önlemleri uygulanır. Bizde, polis, teÂmen veya albay arasında fark gözetilmez. EÂer argümanlar ve deliller varsa tüm olaylar araótırılır ve öngörülen disiplin önlemleri alınır. Suç unsurları varsa ilgili kuruma – mahkemeye suç duyurusu bildirilir. ASG: Belediye Meclisleri mahali polis óefleri için üçer aday önermiólerdir. Seçilen adaylar hakkında görüóünüz nedir, onlar iyi çalıóıyor mu? örneÂi óimdiye kadar oldu mu? Albay Ahmeti: Profesyonel Standartlar Birimi tarafından alınan herhangi bir kararı mahkemenin deÂiótirme hakkı vardır. Biz ise ona saygı göstermeliyiz. Cezaya çarptırılan polis mahkkemeye itiraz etme hakkına sahiptir ve mahkeme süreçte usülsüzlükler olduÂu sonucuna vardıysa dosyayı Profesyonel Standartlar Birimine iade eder ve bizim buna saygı göstermemiz gerekir. Albay Ahmeti: 2005/54 No’lu Kural gereÂince, polis komiseri, ben ve bakanın, belediye meclislerine üç aday önermemiz öngörülmektedir. Belediye baókanları ise bunlar arasında ióleri en iyi yapacaÂını tahmin eĴikleri adayı seçme hakkına sahipler. Böyle bir uygulamaya 2005 aralık ayından itibaren saygı gösterilmektedir ve óimdilik belediye meclisleri ile olan iyi ASG: KPH görevlileri tarailiókilerimizin ilerde de devam fından iólenen suçlarla ilgili iç mekanizmanız nasıl edeceÂini tahmin ediyorum. ióliyor? ASG: Herhangi bir görevliye karóı aldıÂınız nihayi önlemler hakkında mahkemenin müdahale eĴiÂi Albay Ahmeti: Biz bir kamu hizmetiyiz ve kanunları yerine getirmekteyiz ve onlara saygının gösterilmesinde ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 11 elbeĴe ki diÂerlerine örnek olmalıyız. Gólenen suçlar Profesyonel Standartlar Birimi tarafından incelenir ve bu tür etkinliklerde bulunduÂunu saptanan her kese karóı 2005/54 No’lu Kural gereÂince önlemler alınır. ASG: Finansi durumu kim denetler ve ilerde bunu kim yapacaktır? Albay Ahmeti: Bütçemiz Hükümete, yani Kosova konsolide bütçesine baÂlı. Bütçe ile óimdiye kadar uluslar arası kadro ilgilenirdi, ancak ilerde bu yetkinin yerli personele geçeceÂini ve benim administrasyon asistanıma geçeceÂini tahim ediyorum. Hükümet ve Bakanlıka ortak bir ióbirliÂi sürdürerek bütçe ile bizim ilgilenmemizin doÂru olacaÂını düóünüyorum. Kosova baûkanı Fatmir Seydiu , Albay úeremet Ahmeti ve Polis Komisyoneri Kai Vittrup ile birlikte 12 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Güvenlik sektörünün parlamento denetimi Peter Vanhoutte, AGùT Kosova Misyonu Genç parlamento üyeleri yasamanın kabul edilmesi doÂrultusunda zamanlarının büyük bir kısmını harcadılar. Çünkü bunun böyle olması gerekir ve parlamentolardan böyle çalıómaların yapılamsı beklenmektedir. Maalesef óunu unutuyorlar ki yasamanın tasarlanması ve kabul edilmesinden çok demokrasi ile yurĴaóların iyi yaóamaları konularının göz önünde bulundurulması daha önemlidir. Kosova Meclisi geçenlerde, etkili bir parlamentonun temin edilmesi için parlamento denetiminin en önemli etkinliklerinden biri olduÂunun teyid eĴi. Genel kurul toplantıları süresince sıralı soru sorma zamanının dahil edilmesi, denetimin yapılması için önemli bir mekanizmadır. Genel kurul toplantıları dıóında bazı komisyonlar zamanlarının büyük bir kısmını hükümeti denetlemekle geçirmektedirler. Polis, güvenlik ile güvenlik strüktürlerini denetlemek için görevli olan Acil Durum ve Hazırlık Komisyonu’nun rolü ise özeldir. Birkaç ay önce GÖK dahilinde yeni bir Gç Góleri BakanlıÂının kurulması bu komisyonun Kosova’da olduÂu gibi Kosova dıóında da denetim yöntemleri ile ilgili ek eÂitim almaları için çok iyi fırsatları oldu. Bu eÂitimler sonucu ve baókan Sn Naim Maloku’nun görgüsü ve yetkisine dayanarak üyeler, etkili bir denetimin ne kadar önemli olduÂunun farkına vardılar. Zorluklara raÂmen, polis ile güvenlik strüktürlerinin gerçek demokratik strüktürlere dönüó- mesinin garanti edilmesi gerekir. Sorumluluk Demokratik bir toplumda polis hizmeti, idarenin üç dalına sorumludur: yasama (parlamento ya da Meclis), icra (hükümet) ve adliye (makemeler). Merkezi ile yerel düzeyde, Hükümet, polis hizmetinin bütçesini, onların eylemsel rehberini ve onların öncelliklerini saptayarak doÂrudan doÂruya polisi kontrol eder. Yasama dalı, polis hizmetini tanımlayan ve ayarlayan yasamayı tasarlamakta ve kabul etmekle ve gerekli olan bütçeyi kabul ederek parlamento denetimini ve onun yetkilerini yapar. Polis doÂrudan doÂruya yetkili hükümet ba- kanına sorumludur, bakan ise parlamentoya sorumludur, onların üyeleri ise seçmenlerine sorumludur. Görgülerimize dayanarak óunu söyleyebilirim ki yeni parlamentoların sorular, gensorular, teklifler-talepler, tartıómalar, açık oturumlar ve ziyaretler bütçenin dikkatle incelenmesi ve yasamanın tasarlanması ile gözden geçirilmesi gibi temel denetim tekniklerinin kullanılmasını öÂrenmeleri için en azından üç ya da dört yıl gerekmektedir. Karüılıklı anlayıü Güvenlik sektöründe etkili bir denetimin geliómesi hem parlamento hem de hükümetler için bir meydan okumadır. DeÂióik rollerde bulunmalarının gerekmesine asi raÂmen onların her ikisi güvenlik sektörünün geliómesi için sorumlu olmakla birlikte istikrarlı ve güvenli bir toplumu, temin etmekteki yeteneklerine baÂlıdır. Bunu gerçekleótirmek için parlamentonun sadece Hükümeti ve polisi gözetlemesi deÂil aynı zamanda uygun olan güvenlik siyasetini ve ilgili siyaseti onaylaması ve desteklemesi gerekir. Böyle bir denetim, Hükümet, güvenlik enstitüleri ile Meclis arasında yoÂun tartıómaların yapılması ve karóılıklı anlayıóa doÂru götürmelidir. Yasa kuralları, polisin parlamento ve hükümet tarafından denetlenmesini amaç edinen her toplum prensiplere dayanmalıdır. Bir demokratik toplumda, devlet yetkililerinin genelde yasal güç monopolü vardır Bu, polis dıóında özel vatandaóların (özel güvelik óirketlerinin ve parlamento örgütlerinin) yurĴaólara karóı silah kullanma hakkına sahip olmadıkları anlamına gelir. Ciddi olarak tehdit edildiklerinde yurĴaólar polise dayanmalı, özel izinleri olmadıÂı sürece silahlara sahip olmamalı nede silah kullanmamalıdırlar. Hükümet siyasetinden gelebilecek olan herhangi bir sapmaların önlenmesi amacıyla yetkililerin güç kullanmaları yakından gözetlenmelidir. Polis doÂrudan doÂruya ilgili bakanlıklar (genelde Gç Góleri Bakanı) yoluyla hükümete sorumludur. Hükümet ise polis siyasetinin geliómesini ve bu siyasetin alanda nasıl gerçekleótirildiÂi ve buna nasıl saygı gösterildiÂini temin ederek parlamento tarafından sorumlu tutulmaktadır. Düzgün istatistik verilerinin toplanması ve analizinin yapılması bu görevin gerçekleótirilmesi için çok önemlidir: meclisin polis bütçesini ve harcamalarını dikkatle incelemesi ve polis performansını ölçen verileri izlemesi gerekir. Siyaset yok YurĴaóların kulakları ve gözleri gibi milletvekilleri her zaman iyi idare ilkelerini olduÂu gibi yasa kuralları da aynı zamanda polis için de uygulanmalıdır. Araótırma komisyonları hariç, memurlar (polis memurları) hiçbir zaman doÂrudan doÂruya parlamentoya sorumlu olmamalıdırlar – polis memurlarının komite için orada olmaları aranmamalıdır. Polis memurları, bireysel esas üzere ve kriminel bir suç durumunda mahkeme önünde olabilirler. Hükümet ve meclis, demokratik bir toplumda polis hizmetinin her zaman politik olarak nötür olması için çaba harcamalıdır. Polis çerçevesi içerisinde politik atamalar ile terfilere izin verilmemelidir. Politik nötürlük doÂru bir óekilde uygulanmasının çok zor olduÂu göz önünde bulundurulursa, bazı ülkeler en yüksek mevkiileri paylaómak için ( örnek olarak polis komiseri idarede olan kooalisyon partnörü olabilir, onun yardımcısı ise ana muhalefet partisi üyesi olabilir) önemli olan çeóitli politik partileri arasında uzlaómalar yapmaya çalıóır. ÇoÂu durumlarda bu sonuçlar politik olarak dengeli menancmenĴe sonuçlanacaktır. denetim strüktürlerine ihtiyaç duyulur. Bu, ombudsperson enstitülerini, parlamento petisyonlar komitelerini ve azınlık haklarının korunması konseylerini içerir. Bu baÂımsız organlar aynı zamanda yurĴaó óikayetlerini de araótırabilir. Adliye ‘post factum’ rolüyle sınırlıdır ve gereken durumda sivil ve kriminel duruómalar yoluyla polis memurlarının yanlıólıkları yüzünden kendilerine dava açar. Her zaman adliye, icra ve yasama dalları arasındaki ayrıma saygı gösterilmelidir. Polis siyaseti Kapsamlı bir polis siyaseti tüm ilgili kióileri ve güvenlik çeóitlerini kapsayan global bir güvenlik siyasetinin bir parçasıdır. Kosova’da Gç Güvenlik Sektörünün Görüóülmesi (ISSR) bu çeóit siyasetin geliómesini hedeflemektedir. Kosova Meclisi’nde söz iken güvenlik siyaseti tartıómaları bir sürecin parçası olarak dört saĢadan oluómaktadır: gelióme, karar alma, gerçekleótirme ve deÂerlendirme. Bir parlamento, güvenlik ile polis siyasetinin gelióme saĢasında sadece sınırlı bir rolü oynar. Bu görev ilk sırada hükümete düóer. Parlamento, güvenlik konuları ile ilgili kamuoyu -sorularını görüóebilir ve hükümetin bunu daha baótan hesaba katmasını isteyebilir. Tabii ki güvenlik ve polis komitesi hükümetin faydalı bir harekeĴe bulunması için daha planlama saĢasında iken gelióme konusunda hükümet tarafından bilgi edinmelidir. Ek denetim Karar getirme saĢası, özeSıralı parlamento denetimi llikle polis ile güvenlik ile yasama yanı sıra her zaman ek dıó dokümanları ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 13 gibi parlamentonun önemli bir rolde bulunabileceÂi bir saĢadır. Meclis, yeni bir politika ve hükümet tarafından tasarlanan ilgili yasama, konusunda tartıóabilir ve yasayı kabul eder. Karar getirme sürecinde parlamentonun, bütçe tahsisi yoluyla karar verici etkisi olur. Parlamento, önerilen siyaset revizyonlarına doÂru giderek daha genió bir çapta kabul edilen nihayi bir dokümanın elde edilmesine katkıda bulunabilir. Yetkili komite siyasetin gerçekleótirilmesinin gözetlenmesini istemeli ve onaylanan siyaset sonuçlarını deÂerlendirmeli ve ilerideki yıla ait olan bütçenin tartıóılmasınıda bunu hesaba katmalıdır. Kamu desteùinin alınması Kabul edilen bir siyasetin desteklenmesi için kamu desteÂinin artırılması doÂrultusunda bir parlamento baóta olmaktadır. keěaflık çok önemlidir. Olanaklar dahilinde tartıómalar kamuya açık olmalıdır. Kamuoyu ve özellikle de sivil toplum temsilcilerinin komisyon toplantılarına ve kamuya açık olan toplantılara katılmaları cesaretlendirilmelidir. Komisyon toplantılarının hazırlanmasında, milletvekilleri, çoÂunluk ve azınlık topluluklar sorunlarının ve görüólerinin doÂru olarak tercüme edilmesi ve tartıóılmasına dikkat etmelidirler. Kosova Meclisi Acil Durum ve Hazırlık Komisyonu için bu hedefin gerçekleótirilmesi ilerideki ayların en önemli meydan okumalarından biri olacaktır. 14 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Kitaba göre hareket etme: Polis ve Kosova’da insan hakları Dillon Case ve Nikola Gaon, AGùT Kosova Misyonu Kosova Polis Hizmetleri (KPH) Avrupa’da en genç-yeni polis güçlerinden biridir. 1999 yılında kurulan bu hizmetin görevi, kamu güvenliÂini temin etmek ve insan haklarına saygı göstererek yasayı güçlendirmektir. Bunu söylemek yapmaktan daha kolaydır. “Çok genç bir polis güçü tarafından alınan önlemlerin uluslar arası insan hakları standardları ve prosedürel davranıó kuralları çizgisinde olmasıdır,” diyor AGGT Kosova Misyonu Gnsan Hakları ve Güvenlik Konuları Danıómanı Christopher Decker. KPH’nin birçok polis görevlisi hala prosedürler\kodlar ve uluslar arası insan hakları standardları ile ilgili bilgilerini geliótirme doÂrultusunda çalıómaktadırlar. Gilan polis istasyonunda çalıóan komiser muavini Atrim Myrtas araótırmacı olarak altı yıldır polis gücü ile çalıómaktadır. “Gnsan her defasında bir óeyler öÂreniyor,” diyor Atrim. “Her gün bilgimizi genióletmeye devam ediyor ve görevlerimizi daha iyi yapıyoruz.” Fazla bilgi KPH çalıómalarını gözlemlemekte olan Atrim’ in BM sivil polis dahilindeki uluslararası ió arkadaóları onların çok profesyonel bir óekilde çalıótıklarını söylemektedirler. Buna raÂmen Geçici Kriminel prosedürel Kodu ihlaleri sıkça olmamasına raÂmen hala vardır. Bu ihlaller genelde kióinin hapsedilmesinde, onunla ilgili araótırmaların yapılmasında reóit olmayan kióilerle davranıólarda, toplantı yapma özgürlüÂü ve polis ile medya arasındaki iliókiler sırasında ortaya çıkmaktadır. “Kendi ióini gerektiÂi gibi yapması için Atrim gibi diÂer polis memurlarının KriminelSuç Prosedürel Kodunun 500’den çok maddesini olduÂu gibi polis davranıóı ile ilgili asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 15 tüm uluslar arası insan hakları ilkelerini bilmesi gerekir.” diyor Christopher. Ve Atrim bu görevleri “kitaba göre“, yapmak istediÂinde aóırı bilgilerin olması bunu zorlaótırmaktadır. Kendisinin ve 7,000’den çok ió arkadaóının Kosova Polis Hizmeti (KPHO) okulunda görmüó olduÂu eÂitim dersleri – bu dersler AGGT Kosova Misyonu tarafından düzenlenmektedir – kendilerini iyi hazırlamıó bulunmaktadır. Ama polis memurlarının alanda kendi görevlerini yaptıklarında onların prosedürel yanlıólıklar yapmaları ile ilgili óansları çoktur. Cep büyüklüùünde bir broüür Çalıómalarında polis memurlarına daha fazla yardım etmek için ve yanlıó hareketlerde bulunmamalarını önlemek için AGGT Kosova Misyonu óubat ayında Gnsan Hakları ve Yasanın Güçlendirilmesi baólıÂı altında bir cep kitabı - broóür yayınladı.: Polis Gçin Gnsan Hakları Broóürü. Broóür, polis görevlilerinin Geçici Kriminel Prosedür Kodu ile ilgili en önemli hükümlerinin rehberine olduÂu gibi uluslar arası insan hakları standardlarına yaklaóımı temin etmektedir. 18 konusal bölüme ayrılmıó olan bu broóür, yasaların araótırılmasını ve bireylerin haklarının korunması için hayati öneme sahip olan bilgileri bulmalarını saÂlamayı amaç edinmektedir. Priótine’nin Güney DoÂusunda bulunmakta olan alanda bu broóurün daha kısa óeklinin yerel ve uluslar arası polis memurlarına göndererek bu onlar tarafından çok iyi kabul edildi. Atrim bu broóürü sık sık kullanmaktadır. “Bu broóürü her zaman yanımda taóımaktayım ve ikileme düótüÂüm durumlarda cevap için her zaman bunu açıyorum,” diyor. Prosedürler süresince broóürün açılmasının profesyonel olmadıÂını sözlerine ekleyerek uygun zamanlarda bu rehberi gözden geçirdiÂini söylüyor. Kolayca yaklaüılan kaynak Bu broóürü tanıtmadan önce AGGT Misyonu, Artim’in po- Çok sayıda bilgileri içermekte lis Gstasyonunu-Gilan Polis ve cep büyüklüÂünde olan Gstasyonunu kapsayan ve broóürün yanlarında bulun- durmakla polis görevlileri beklemektedir,” diyor Chrisprosedürel bilgilerini gelió- topher Decker. tirmelerini temin eden ve kolayca ulaóılabilen bilgiler kaynaÂına sahip olmuó Gerçek kazançlar Kosovalılar kazançlı olarak bulunmaktadırlar. çıkacaktır. Gnsan hakları ve Atrim daha öÂrenci iken hep prosedürel kodlar için daha böyle bir broóürün olmasını fazla bilgilere sahip olan polis istediÂini belirtiyor. Daha genç gücü kendi ahalisini korumak ió arkadaóları ise bu fırsaĴan için daha hazırlıklıdır. yararlanabilirler. Kosova’daki durum istikrara Mart ayında bu broóür Ar- kavuóurken ve güvenlik navutça, Sırpça ve Gngilizce konularına uluslar arası polis olmak üzere Kosova’nın güçlerinin yavaó yavaó daha tüm polis istasyonlarına ve az katılmasıyla KPH’nde çalıópolislerine daÂıtılmıó bulun- makta olan Atrim ve onun ió maktadır. Aynı zamanda arkadaóları kamu güvenliÂi insan hakları konuları üzere sütunu olmaktadırlar. eÂitim derslerinin yapılması Broóür ve Kosova polisi öngörülmektedir. için yapılacak olan eÂitim “AGGT Misyonu, bu broóürün dersleri AGGT ile uluslar ve eÂitim derslerinin tüm arası partnörlerinin süreci polislerde bilginin artmasına desteklemeleri için kullanave kriminel prosedür ih- cakları deÂerli araçlardan billaleri sayısının azalmasını ridir. asi AGúT, Kosova’da topluluklar siyasetinin desteklenmesine yardım ediyor 16 ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Nikola Gaon, AGùT Kosova Misyonu Kosova Polis Hizmeti (KPH) ve AGGT, topluluklar içinde özel eÂitim kurslarını temin ederek polis ile kamuoyu arasında daha büyük bir inancın saÂlanması doÂrultusunda çalıómaktadır. Bu, polis memurlarının topluluklar, köy liderleri ve yerel görevliler ile daha sıkı bir ióbirliÂi yapması ve güvenlik sorunlarını çözmeleri gereÂine ióaret etmektedir. Topluluklar ve polis memurunun rolü 130 ‘dan çok KPH polis görevlisi Kosova’da topluluklar siyaseti için belirlenmió bulunmaktadır. Dükkanlardan mal aóırma, çocuklar için yol güvenliÂi, ilaçların kötüye kullanılması ve inter-etnik iliókiler gibi konular üzerinde çalıóarak polis memurlarının deÂióik yaólardaki çocuklarla, deÂióik etnisiteli kióilerle ve deÂióik geçmiólere sahip olan kióilerle etkin bir óekilde irtibat kurmaları gerekir. Polis görevlilerinin aynı zamanda yerel toplantıların yapılmasını kolaylaótırmaları gerekir. beri yeni öÂrenciler KPH eÂitim programı çerçevesinde mahali toplulukların polis konsepti ile tanıóma fırsatını yakaladılar. Ama girió yeterli deÂildi. “Polis görevlilerinin kendi görevlerini gerektiÂi gibi yapmaları için özel becerilere sahip olmaları gerekiyordu,” diyor Priótine KPH Karargahı Toluluklar Koordinasyon Birimi Komutanı, teÂmen Salih Dragidella. Öyle ki 2005 yılının Eylül ayında polis görevlilerinin kendi toplulukları ile daha etkili olarak çalıóması amacıyla KPH ile AGGT Misyonu ilerletilmió eÂitim derslerinin geliótirilmesine baóladı. “Bu yeni eÂitim dersleri ile topluluklar – polis felsefesi açıklanarak irtibatın temin edilmesi, sorunların çözümü ve becerilerin planlaótırılmasını hedeflemektedir,” diyor AGGT tarafında kurulmuó olan Polis Akademisinde çalıómakta olan topluluklar-polis eÂitim personeli Sergey Sidorov. 40 saatlik bir talimat süresi “Bizim okul öÂretmenleri, gen- içerisinde çocuklar ve gençler çler, azınlıklar, ió adamları, ile çalıómaya özel önem belediye temsilcileri ve özürlü verilmiótir. kióilerle irtibatımız vardır,” diyor Mitroviça Yöresel Polis “Bir polis için önemli olan óey Karargahında çalıómakta olan onların daha genç yaólarda polis görevlisi Avni Zahiti. oldukları zaman yerel top“Görevimiz, onları bir masa luluklar üyeleri ile iyi ilióki etrafında toplamak, onların kurmalarıdır,” diye sözlerine güvenlik konularını belirleyip ekliyor Sidorov. “Böylelikle kötü etkilerden çözüm bulmalarına yardım onların kaçımaları ve suçlara yöneetmektir.” lenmelerini önleyerek kenYeni becerilerin geliütirilmesi dilerine yardımda bulunacaÂız.” AGGT Kosova Misyonu 1999 yılından beri demokratik bir Zahiti, 19 polis görevlisinden polis hizmetini geliótirme oluóan bir grup 2006 yılının doÂrultusunda yardımlarını Mart ayında kursu tamamladı sunmaktadır. 2000 yılından ve topluluklar-polis içeriÂinin gerçekleótirilmesi baólangıçta zordu ama KPH bu alanda baóarı saÂlayacaktır diyor… “Bu eÂitim programı ile çeóitili çıkar grupları ile çalıómak için kendimi daha hazırlıklı hissediyorum.” Teorinin pratiùe dönüütürülmesi Kurs-eÂitim dersleri süresince óu motoyu geliótirmek için cesaretlendirilen katılımcılar “Gnsanlara saygılı davran, onlar da sana karóı saygılı davranacaklardır!”, hareket ederek topluluklar ile polis arasındaki iliókiler ile ilgili güçlü bir anlayıóı gösterdiler. Kursun-eÂitim derslerinin en önemli bölümlerinden biri de temsili rol oynamaktır. Bu sayede ilgili bir sorun ile etkilenen tüm taraflara onun yansımasını polisin gözönünde bulundurması cesar etlendirilmektedir. Zahiti bu eÂitim derslerinin faydalı olduÂu ile uzlaómaktadır: “Bu bize topluluklarpolis teorisinin pratikte kullanılmasını test etmemiz için yardımda bulundu.” Katılımcılar aynı zamanda Romların entegrasyonu, trafik ve dere güvenliÂi ve sürüden ayrılan köpeklerden korunma ile ilgili projeleri geliótirdiler. Kursun son gününde sunulan projeler óimdi topluluklar ile çalıómakta olan polis görevlilerinin kullanımına sunulmuó bulunmaktadır. Daha büyük bir resim Polis Akademisi 1999 yılının Eylül ayında AGGT tarafından kurulduÂuna göre bu akademide çeóitli konular, mahkeme, demeç teknikleri, savunma taktikleri, çatıóma müdahalesi, göçmenler ile hareket etme ve polis davranıó kodu ile ilgili genió konular üzerine kurslar düzenlemió bulunmaktadır. Öyle ki óimdiye kadar 7,573 polis görevlisi temel polis eÂitim programından geçmió bulunmakta onlardan 61,458’i kriminel araótırmalar ve mahkemeden ayaklanma kontrolü ve müzakereler tekniklerine kadar çeóitli özel kurslardan geçmió bulunmaktadırlar. Polisin topluluklar ile hareket etmelerine deÂin ilerletilmió olan kursuna-eÂitim dersleri bazı özel eÂitim dersleri grubuna katılmıótır. Zaman içerisinde bu kursu tamamlamaları gerekli olan óimdiki ve ilerideki polis görevlilerinin bu görevleri yerine getirmeleri gerekir. asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 17 Kosova’nın úç Güvenlik Sektörünün teftiüi Michael Page, Güvenlik Sektörü danıûmanı, ùç Güvenlik Sektörünün teftiûi Kosova Gç Güvenlik Sektörünün TeĞióinin (GGST) icat etmió olduÂu yeniliklerden biri, olanaklar dahilinde topluluklar köküne sistematik bir óekilde inmedir. Bu, belediye danıómaları, fikir oylaması, telefon hotline, internet ve ‘KGGST Otobüsü’ gibi çeóitli yöntemleri dahil eder. Bu ise ilanları iki katına artıran iólek soruóturma mekanizmalarını temin eder. Daha baólangıçtan hareket ederek Kosova GGST, sivil toplum, GÖK ile uluslar arası topluluk arasındaki ióbirliÂi sonucu gerçekleóen bir süreçti. edilmektedir. Sekreterlik, kurumsal olarak BMGP’nın bir parçası olarak Baóbakan Ofisi Kamu Güvenlik Dairesi çerçevesinde bulunmaktadır. Buna benzer olarak araótırmaya inter ajans ióbirliÂinin görülmemió düzeyde uzman kadrosu katıldı. DiÂerleri arasında bu kadroya GÖK, UNMIK, AGGT, BMGP, KFOR ve iki sivil toplum örgütü: merkezi Cenevre’de bulunan Silahlı Güçlerin Demokratik Kontrolü (SGDK) ve Kosova’nın Politik Gncelemeler ve Gelióme Enstitüsü KPGGE(KIPRED) katıldı. Güvenlik sektörünün teĞiói tüm dünyada gerçekleótirilirken, bu teĞió sık sık onların kendi alanları veya metodolojileri bakımından sınırlandırılmıótır. Örnek olarak Kuzey Grlanda’da eski Britanya siyasetçisi ve Avrupa’nın gelecekteki komiseri Christopher PaĴen tarafından yöneltilen uluslar arası komisyon sadece yerel topluluktaki polis konusunu görüótü. DiÂer yandan Jamaica, Sierra Leone’de daha incelikli güvenlik teĞióleri yaptı ama buna raÂmen tüm ahaliye varacak kadar etkili deÂildi. GGST projesi sekiz ayrı saĢaya arılmıótır: ilk iki aóama-saĢa sona ermió bulunmaktadır iç ve dıó tehditleri ve Kosova’nın stratejik ortamını belirlemió bulunmaktadır. Bu iki aóamayı, Kosova’nın kutsal ve yer perspektifi nedeniyle temel tehditleri oluóturan GGST ve KGPRED üstlenmió bulunmaktadır. Onlara göre güvenlik, sadece uniforma giyen ve silah taóıyan adamlar deÂildir – güvenlik çok daha bileóik bir óeydir. Çok sayıda ekonomik sorunlarla karóı karóıya gelen bir toplum olan Kosova’da ióyerinin garanti altında olmaması en önemli sorunlardan birini oluóturmaktadır. SaÂlam olmayan bu durum, suç il politik ekstremizminin daha uzun bir süre artması ile ilgili bir ortam yaratmaktadır. KFOR ve NATO gibi uluslar arası güçler tarafından temin edilen güvenliÂe teóekkür ederek óu andaki durum çatıóma sonrası ülkelerin çoÂundaki duruma kıyasla dıó ülkelerden gelen tehditler açısından daha azdır. SGDK’nın normal olan ‘oě Kosova GGST projesi, Büyük Britanya hükümeti Güvenlik Sektörü Gelióme Danıóma Ekibi tarafından tanımlandıÂı zaman, bu süreçlerden öÂrenilen dersler üzere kararın alınmasından hareket edildi. GGST sürecinin iki çok önemli bölümü var. Birincisi, Kosova ile uluslar arası uzmanlar tarafından karma bir ekibin kurulmasıyla yerel bilginin GGST SekreterliÂi çerçevesinde uluslar arası uzmanların bilgileri ile uyumlu olması temin the peg’ güvenlik analizlarini uygulaması olanaksızdır. Beraberce çalıóarak, SGDK-DCAF ve KIPRED , GGST’ye hareket etmesi için esas çizgiyi temin etmiótir. deÂerli düóüncelerin temin edilmesi için önemliydi. AGGT tarafından düzenlenmekte olan ikinci tur danıómalar baólamıó bulunmakta ve yaz ayları süresince devam edecektir. 3, 4, 5. saĢasında Kosova GGST ekibi Kosova güvenlik yapısının (KPH, KPC, sivil hizmet ve baóka) deÂióik bölümleri ile ilgili deÂerlendirmeleri yaparak Kosova’nın nihayi statüsü ile ilgili müzakereler tamamlandıktan sonra Kosova hükümeti ihtiyaçlarını belirleyecek olan boóluÂun doldurulması hazırlıklarını gerçekleótirdi. Uluslar arası düzeyinde GGST ekibi NATO standardları ve AB’ye entegre olmaya deÂin Kopenhag kriterilerinden hareket etmektedir. Ekip çalıómasının en önemli sabit noktalarından biri, Kosova insanlarının görüóleridir. Bununla ve UNMIK ile AGGT’in kamu enformasyon bölümleri ile birlikte, GGST ekibi kamuya yanaóım ile ilgili yoÂun bir kampanyayı düzenledi. GGST otobüsü, genel ahalinin görüólerini videoya almak ve yazılı olarak kaydetmek için Kosova içerisinde tur atmaktadır. GGST ekibinin görüómekte olan konular hakkında ahaliyi tanıtmak amacıyla güvenlik konularını kapsayan çok sayıda radyo ile TV tartıómaları yapılmıótır. Aynı zamanda tüm Kosova’da ‘güvenlik hakkında düóüncelerinizi söyleyin’ adlı bir reklam kampanyası baólatılmıó bulunmaktadır. Kampanya aynı zamanda GGST’ya yaklaóımın temin edilmesi doÂrultusunda ilan tahtasını ve TV reklamlarını kapsayarak insanların toplantılara katılmalarını, serbset telefon aÂından ve internet sitelerinden ve otobüsten yararlanmalarını cesaretlendirmektedir. Kullanılan tüm bilgiler 2006 yılının sonlarına doÂru Hükümete ve Kosova Meclisi’ne teslim edilecek olan nihayi GGST Raporunda yer alacaktır. Yaklaóım ile danıómalar süreci devam etmekte ve çok sayıda ajans ile Kosova organları hazırlıÂını yansıtmaktadır. Kendi belediye ekipleri yoluyla AGGT, Kosova içerisindeki her belediyede GGST danıómalarını gerçekleótirmiótir. Bu yılın kubat ile Mart ayında yapılan toplantılar GGST süreci ile ilgili kamu bilincin artırıması doÂrultusunda çalıómaların en önemli bir bölümü yapılmıótı ve bu tüm Kosova’da görüóler, istekle ve tedirginlikler ile ilgili 18 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Kosova Polis Hizmetleri Gündemi KurulduÂu günden itibaren, Kosova Polis Hizmetleri, gelióme ve organizasyon ile faaliyetlerini sürdürebilmesi için yasal tabanın oluóması alanında iç planda ortaya çıkan büyük sorunlar yanı sıra, dıó planda da özellikle suçlara karóı kararlı bir óekilde mücadele vermiótir. Kosova Polis Hizmetlerinde görevli polis memuru sayısının artmasıyla vatandaóların daha güvenli bir ortamda yaóamaları saÂlanmıótır. Öte yandan, Kosova Polis Hizmetleri, yerli ve uluslar arası kurumlar arasında baóarılı ióbirliÂinin sürdürülmesi açısından bir örnek oluóturmaktadır. Kosova Polis Hizmetlerinin bir haĞalık çalıóması hakkında bilgi edinmesi için 21 – 27 Mayıs 2006 tarihleri arasında deÂióik polis istasyonlarından gelen raporlardan bir özet devamda getirilmektedir. 21 Mayıs 2006 Saat 01:53 sıralarında S.K. adlı bir vatandaó Kameniça’daki Kosova Polis Gstasyonuna gelerek büyük-baó hayvanlarının bilinmeyen kimseler tarafından çalındıÂını beyan eĴi. Aynı kiói av tüfeÂiyle bir el ateó açtıÂını bildirdi. Devriye gezen polis birimi çalınan hayvanları bulmaya baóardı, ancak óüpheli kióiler olay yerinden uzaklaómaya baóardı. Olay Suç ve Gnceleme Birimine intikal eĴi. Gpek’teki Kosova Polis Hizmetlerine yapılan bildiride, N.A. adlı óahsın arabasından bir cep telefonu ve cüzdanın çalındıÂı bildirildi. Cüzdanın içinde bireyin óahsi belgeleri ve sekiz banka kartı bulunuyordu. 22 Mayıs 2006 A.G. adlı óahit 21 Mayıs 2006 tarihinde Gpek belediyesinde ‘Lugat e Ozdrimit’ adlı Beyaz Drim etrafındaki ormanlık arazide kendi ihtiyaçları için aÂaç keserken bir insan çenesine rastlar. Sözü geçen çenenin 1998 – 1999 yılında cereyan eden son savaótan kalabileceÂi tahmin edilmektedir. Olay yerinin koruma altına alınmasını Vitomiriça Polis karakollu tarafından görevlendirilen devriye ekibi temin etmiótir. Olay yerine incelemeler yapmak üzere araótırma timi çıkmıótır. Olay, yöresel araótırma ekibine ve Priótine’de mevcut kaybolan kióileri araótırma ekibine intikal etmiótir. Ferizovik Polis Gstasyonu’na yapılan bir ihbarda ise bu kente baÂlı Prelaz i Yerlive köyünde bulunan “Univerzal” óirketine gelen iki bayan araçlarını çalıótıramadıkları gerekçesiyle D.S. adlı davacı kióiden yardım talep etmiólerdir. Bundan sonra bayanlardan biri arabayı çalıótırıp kurbanı 50 metre kadar sürüklemió ve bu sayede vucudunda küçük çaplı darpların ortaya çıkmasına neden olmuótur. Olaya daha iki araç katılmıó ancak onların plaka numaraları hakkında bilgi saÂlamamıótır. Olay inceleme saĢasında bulunmaktadır. Saat 11:00 cıvarında Lipyan Polis Gstasyonuna müracaat eden T.Sh. UNMIK pasaportunu kaybeĴiÂini beyan eĴi. Olayı bildiren kiói pasaportunu 21 Mayıs 2006 tarihinde Lipyan’da kaybeĴiÂini bildirdi. 23 Mayıs 2006 Kosova Polis Hizmetleri Rahovça polis ekibinin yaptıÂı bir rutin arama sırasında CZVZOR 50 tipi bir tabancaya el koydu. Ferizovik “Bayram ve Gursel Suleymani” caddesinde, saat 15:00 sularında narkotik óube yetkilileri tarafından izlenen óüpheli B.S. durdurulup üstü baóı aranmıó ve bu fırsaĴa ceplerinde, bir kâÂıda sarılı toplam 8 gram aÂırlıÂında 14 paket uyuóturucu made (eroin) bulunmuótur. Bulunan maddeye el konmuó óühpeli kiói ise Gilan hapishanesinde gözaltına alınmıótır. Gpek’te devriye gezen Kosova Polis Hizmetleri ekibi, óüpheli E.B. tarafından sürülen Mercedes Benz 208 D-Kb adli furgonu durdurmuótur. Fur- asi gon traktör parçaları ile yüklü idi ve onların nakliyetine dair sürücü hiç bir belge göstermemiótir. Parçalarla beraber furgona polis el koymuó ve bunun hakkında bir tutanak düzenlenmiótir. Olay Araótrıma Birimine intikal etmiótir. 24 Mayıs 2006 Saat 17:37 cıvarında Kosova Polis Hizmetleri Ipek Alfa Üsüne telefonla müracaat eden Sh.A., “Vlazerit Ahmetaj” marangoz atölyesinden deÂióik makine ve çalıóma araçlarının çalındıÂını bildirdi. Olay yerinde incelemelerde bulunan polis 23’ü 24 Mayıs 2006’ya baÂlayan gecede bilinmeyen kiói(ler) çatıdan atölyeye girerek odun iólenmesinde kullanılan ve 10 bin Euro deÂerinde deÂióik makine, araç ve gereçleri çaldıÂını tespit eĴi. Olay Araótırma Birimine intikal etmiótir. 25 Mayıs 2006 21:40 cıvarında Kosova Polis Hizmetleri Lipyan óubesine gelen bir enformasyon Lipyan’ın Mostia semtinde bir ailede óiddetin uygulandıÂına ióaret ediyordu. Olay yerine gelen polis devriyesi E.B. adli óüpheli kióinin F.K. adlı eóine karóı kaba güc kullandıÂını saptadı. Gündüz saat 10:30 cıvarında baólayan tartıóma büyüyerek olayın çıkmasına neden olmuótur. Devamında óüpeli óahıs kendisinden boóanacaÂı gerekçesiyle kubanı ebeveyinlerine göndermióti. küpeli kióinin annesi M.B. tarafından alınan ifadede kendisinin de olaya karıótıÂı ve óiddet kullandıÂı saptanmıótır. Olay Araótırma Birimine intikal etmiótir. saat 17:00 cıvarında ödeme yapıldıÂı sırada sahte bir 20 Euroluk banknotun kullanıldıÂını saptadı. Birkaç tanıÂın ifadelerine göre óüpheli kióinin F.V. olduÂu, kendisinin bu tür girióimlere daha önce de baóvurduÂu ileri sürüldü. Olay Araótırma Birimine intikal etmiótir. 27 Mayıs 2006 Ferizovik belediyesine baÂlı Leshkobare köyünde bir arazide toprak kazısı yapılırken patlamayan ve óüpheli görünen bir araç rastlanmıótır. KFOR-a bilgi verildikten sonra Kosova Polis Hizmetlerine baÂlı bir tim olay yerine gidip cıvarda güvenliÂi saÂlamıótır. KFOR birlikleri tarafından yapılan çalıóma sonucu 180 milimetre çapında ve 70 26 Mayıs 2006 santimetre uzunÂunda Gkinci Ferizovik “Deshmoret e Ko- Dünya Savaóından kalma bir mbit” caddesinde bulunan top mermisinin söz konusu “Orange” pastahanesinde, olduÂu tahmin ediliyor. KFOR ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 19 birliÂi bu top güllesini olay yerinden uzaklaótırdı. Saat 10:42 cıvarında KFOR birlikleri Mitroviça’daki “Dreniça” Caddesinde Sh.M. adlı kióinin evine düzenlediklerei baskın sırasında “Bolt A. Rifle” adlı ve 183225 seri numaralı 8.57 mm çaplı bir tüfek ve 45 mermi bulduklarını bu kenĴeki Kosova Polis Hizmetleri óubesine bildirdi. Silah ile ilgili ruhsatın süresinin geçtiÂi yüzünden silaha el kondu. Olayla ilgili dosya tamalanarak mahekemeye intikal eĴi. Lipyan belediyesine baÂlı Gushteriça e Ulet köyünden S.L. adlı kiói bu kenĴeki Kosova Polis Hizmetleri karakoluna baóvurarak metalik gri renkli Golf 1.9 E tipi aracının bilinmeyen kióiler tarafından çalındıÂını bildirdi. Olayı bildiren óahıs çalınmadan önce aracın bu kióinin avlusunda park halinde olduÂunu beyan eĴi. 20 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Polisi kim denetleyecek? Kosova Polis Müfettiüliùi’nin (KPM-PIK)rolü Polisin sorumlu davanması her demokratik hükümetin hayati öneme sahip olan bir parçasıdır. Kamuoyunun ‘polisin denetlenmesi’ne iliókin hükümet sistemine güveni olması gerekir. Onların, polisin ne yaptıÂını ve nasıl yaptıÂını dikkatle izlemeleri gerekir. Sadece bu óekilde kamuoyu polise inanabilir, yasaya saygı gösterebilir, barıó ve nizamı saÂlar ve tüm yurĴaóların güvenli bir ortam içerisinde yaóamalarını temin eder. Frank Harris, KPM^ye ait AGùT Gerçekleûtirme Programı Proje Menajeri Kosova Polis Hizmeti (KPH) Batı Balkanlarda en genç bir polis örgütüdür. Ve birçok yönü ile demokratik olarak polis görevinin yapılması konusunda yörenin en iyi modellerinden biridir. Yüksek bir derecede kamu desteÂi ve güvenine sahip olduÂu óu anda, KPH, gelióen bir örgüt olmuótur. Geçlere kadar KPH‘nin kamu sorumluluÂunu denetleyen formal bir mekanizması yoktu. Ama óimdi baÂımsız bir sivili denetim organı kurulmuó bulunmaktadır: Kosova Polis MüfeĴióliÂi (KPM). KPM, GÖK’nın yeni kurulmuó olan Gó Góleri Bakanlı “Gdare Ajansıdır” ve UNMGK’in 2005/54 sayılı Kuralı gereÂince oluóturulmuótur. Kosova Polis MüfeĴióliÂi, KPH’nin kamu sorumluluÂunun daha da artırılması doÂrultusunda ça-ba harcayacaktır. KPM’nin iki önemli görevi vardır. Birincisi, KPH’nin etkli ve uygulanmaktaolanyasala- ra uyumlu olarak çalıómalarını denetlemek. Gkincisi, KPM rütbe bakılmayarak KPH görevlilerine karóı açılan óikayetleri ve ciddi iddiaları araótıracak ve inceleyecektir. KPH Performansının geliütirilmesi KPM, kamuoyunun KPH’ne daha fazla güvenmesini nasıl temin edebilir? Üç kritik alanda KPH’nin performansını araótırıÂı rapor hazırlayacak: Efektif, etkili olma ve yasa ile uyumlu olma. KPM, KPH’nin suçların iólenmesine nasıl karóı geldiÂini, kamu nizamı ve intizamın saÂlanmasını ve yollar ile diÂer alanlarda zeddelenmelerin ve ölümlerin azaltılması ile ilgili görevlerini nasıl gerçekleótirdiklerini dikkatle inceleyecektir. KPM aynı zamanda, KPH’nin kamu fonlarını nasıl kullandıÂı ve KPH’nin en etkili bir óekilde görevini gerçekleótirip geróekleótirmediÂini inceleyecektir. En nihayet KPM, KPH görevlilerinin kendi görevlerini nasıl yaptıÂı ve bunu yaparken yasa kurallarına bütünlüklü olarak saygı gösterip göstermediklerini inceleyecektir. KPM, KPH’nin çalıómalarını nasıl ölçecektir? KPM, Avrupa Polis EtiÂi Kodunda tanımlanan kurallar esasınca Avrupa polis standardlarına göre KPH menajerlerinin performansını ölçecektir. Hükümet, administrasyonun tüm alanlarında Avrupa standardlarına göre çalıóma yöntemini benimsemió bulunmaktadır. UNMIK Polsinden KPH’ne yetkilerin transferi, devir teslim töreni KPM’nın araótırmaları, KPH’nin Yıllık raporunda sona erecektir-neticelenecektir. Kamu dokümanı olarak öngörülen yıllık rapor GSÖT, Gó Góleri BakanlıÂı, Meclis ile Polis Komiserine sunulacaktır. Yıllık rapor, KPH asi performansı ile ilgili olgular enformasyonunu olduÂu gibi ileride deÂióikliklerin yapılmasına iliókin objektif sonuçları ve gerçek önerileri kapsayacaktır. Daha önemlisi bu doküman, KPH’nin dengeli deÂerlendirmesini temsil ederek güçleri ve baóarıların altını çizerek daha büyük bir geliómeyi gerektiren alanlardaki baóarısızlıkların da altını çizmektedir. Kamuoyunun güvendiùi üikayet sistemi davranıólara deÂin herhangi bir iddia hemen KPM tarafından Kamu Savcısına gönderilir. Küçük suçlar KPH Komiseri yetkisinde Profesyonel Standardlar Birimine gönderilir, ciddi kötü davranıó ile ilgili iddialar KPM görevlileri tarafından araótırılır. KPM, incelemelerde ilerleme kaydederse ve óikayet ile ilgili bilgileri gizli tutması gerekir. EÂer KPM incelemesi, ciddi bir kötü davranıóın suistimalin olduÂunu destekleyen güçlü kayıtlara rastlarsa, olay Kıdemli Polis ve Disiplin Komitesine (KPDK-SPADC) gönderilir. SPADC disiplin konuómalarını gerçekleótirerek, polis görevlisinin suçlu olup olmadıÂı konusunda karar verecek ve gereken durumlarda GSÖT’e cezaları önerecektir (bazı durumlarda bu yetkili GSÖT ve Gç Góleri BakanlıÂına gönderilecektir). Disiplin duruóması süresince KPDKSPADC Gecici Sekreterlerden ve deÂióim esası üzere seçilmió olan Belediye Meclisi temsilcilerinden oluóur. KPM’nin ikinci görevi – polise karóı óikayetlerin araótırılması-incelenmesi – özellikle kamuoyunun sıralı üyeleri için eóit olarak önemlidir. Bir polis görevlisi kendi ióini yapmazsa ve yasaya karóı hareket ederse, özellikle polisin kötü davranıóı ile karóılaóan kióiye karóı polisin sorumlu davranması ile ilgili etkili bir sistemin olması gerekir. Böyle bir sistem etkili bir yasal çerçeveyi olduÂu gibi óikayetler ile çalıóabilecek ve kamuoyunun itimadına sahip olan profesyonel kamu görevlilerini gerektirmektedir. Kamuoyu KPM’ye güvenmeli 2005/54 sayılı UNMGK Kuralı midir? KPM’nin tüm çave KPM’ye deÂin Administratif lıóanları sivildir ve genelde Yönelge kamuoyunun polise KPH’den baÂımsız olarak karóı kamu óikayetleri için çalıóır. Ciddi bir suistimalın doÂru bir yasal çerçeveyi bütünlüklü olarak incelenmesi uygulanmakta oluóturmaktadır. Polis göre- konusunda vlilerine karóı tüm aÂlaóılar olan yasaya uyumlu olarak KPM’ne gönderilmekte, gö- çalıóırlar. DiÂer hükümet gibi KPM’nin rüóülmekte ve suç unsuru enstitüleri ve kategorisine göre hareket performansı kamuoyu tadeÂerlendirilip edilmektedir. Yeni yasa, poli- rafından sin kötü davranıóı – suistimali onlar aynı zamanda kamu ile ilgili potansiyel iddiaları tarafından eleótirilebilir. Bir üç kategoriye ayırmaktadır: polisin diÂer bir polis böküçük disiplin kusurları- lümünü inceleyecek yerde suçları, ciddi disiplin suçları ve bir sivilin polis hareketlerinin kriminel davranıólar. Eskiden incelemesinin kamuoyunda olduÂu gibi óimdi de kriminel daha fazla güven yaratacaÂı ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 21 inanılmaktadır. gibi, rapor sunma becerilerini, menancment ve liderlik becerilerini ve uygulanmakta KPM’nin geliümesinin olan yasa hakkında polisin bilgisinin var olması, polis meydan okuması reformu ve örgütleme de2005/54 sayılı UNMGK KuÂióikliÂi teorisi ile pratiÂini ralında ve ilgili Administratif içerecektir. Yönelgede de belirtildiÂine göre, Polis MüfeĴióliÂinin KPM personeline ait olan Baó Yönetim görevlisi KPM eÂitim derslerinin 2006 yıgörevlerinin tam bir icra lının Haziran ayında baóyetkisine sahiptir ve Gó Góleri laması ümit edilmektedir. BakanlıÂına sorumludur. Am- EÂitim derslerine ait olan bassador Wnendt, UNMIK ve malzemenin büyük bir kısmı Gó Góleri Bakanlı arasındaki bitmió bulunmaktadır ve anlaómalara dayanarak, tercüme edilme sürecinde KPM, AGGT’in, KPM Gerçekleótirme bulunmaktadır. Projesini yönetmede baóta ol- KPH’nin 2006 yılındaki perması konusunda uzlaómaya formansını hazırlaması gevarıldı. AGGT personeli, rektiÂinden dolayı, onun enstitü yapılanması ve ka- Birinci SaĢadaki eÂitim süpasite yapılanması saĢala- recinin bir sonucu olarak veri rının hazırlanması ve ger- ve önerileri hazırlaması çok çekleótirilmesinde olduÂu önemli olacaktır. gibi KPM performansının gö- Programın ikinci saĢası 20 zetlenmesinde sorumlu ola- haĞa sürecek ve suistimal caktır. ile ilgili óikayetlerin inceodaklanacaktır. KPM görevlilerinin yeni gö- lenmesine revleri için hazırlanmaları EÂitim programının bu böönemli bir meydan okumayı lümü intervyu, kanıtların oluóturmaktadır. Kosova kamu toplanması, duruóma dosenstitüleri çerçevesi içerisinde yalarının hazırlanması, kKPM görevleri tektir ve anıtların sunulması ve ilgili anlaóılmasına aranılan kapasite yapılanması yasamanın odaklanacaktır. Bir daha çok özeldir. KPM personeline ‘çalıómaya dayalı’ eÂitim derait olan iki saĢalık kapasite slerine odaklanarak, KPM yapılanması programı ile görevlilerinin daha erkenden ilgili çalıómalar baólamıó bulunmaktadır. Programın ilk óikayetler konusunda sosaĢası 30 haĞa sürecek ve rumluluÂu üstlenmelerini teKPH menancmenti konusu min edecektir. üzerine hesap kontrolünün nasıl yapılması üzerine olduÂu gibi KPH Performansı üzerine Yıllık Raporun nasıl yapılması gerektiÂi üzerine çalıómalar yapılacaktır. ‘Çalıómaya dayalı’ eÂitim derslerinin yapılmasına daha fazla odaklaóacaklardır. Konular, polis müfeĴióliÂini ve verilerin toplanması becerilerini olduÂu Kapasite yapılanması programının daha erkenden baólamasının temin edilmesi için AGGT, kendi Lojistik Alanında (Havaalanı Yolunda) KPM personeli için geçici bir eÂitim yeri temin etmeyi kararlaótırdı. KPM personeli daha sonra Gó Góleri BakanlıÂı’nın temin edeceÂi sürekli siteye yerleótirileceklerdir. 22 asi AGúT Bosna Herseg (BH) Misyonunun, BH Güvenlik Sektörü Parlameto denetiminin geliümesi ile ilgili görgüleri ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Christian Haupt, AGùT’in Bosna Herseg Misyonu Bosna Hersek’te (BH) savunma ile güvenlik sektörünün parlamento denetimi gerçekten de bir meydan okumadır, ama son üç yıl içerisinde önemli bir gelióme kaydedilmió bulunmaktadır. Daha 1995 yılından itibaren, Bosna Hersek parlamento denetimi óimdi Güney – DoÂu Avrupa’nın diÂer ülkeleri için bir modeli oluóturmaktadır. Uluslar arası topluluk milletvekilleri ile danıómanları kendilerine bu konular üzere bilgilerinin derinleótirilmesine yardımda bulunarak parlamento denetimi geliómeye devam etmektedir. AGGT Bosna Hersek Misyonuna yörede istikrarlıÂın geliótirilmesi mandatı verilmiótir (insan haklarını geliótirmesi ve seçimlerin kontrol edilmesi). Bosna Hersek’teki bu çalıómaları AGGT, 21 Kasım 1995 tarihinde ABD’nin Ohio – Dayto kentinde varılan anlaóma uyarınca 14 Aralık 1995 yılında Paris’te imzalanan “Bosna Hersek’te Barıóın saÂlanmasına deÂin Genel Çerçeve Anlaóması” (GFAP),1 gereÂince gerçekleótirmektedir. Bu mandatını gerçekleótirmek amacıyla AGGT Yöresel Gstikrar Departmanını (YGD) kurdu ve bu departman óimdi Güvenlik GóbirliÂi Departmanı (GGD) adını almıó bulunmaktadır. Bu departman Bosna Hersek’te öyle denilen Bosna Hersek’te Viyana Güvenlik ile GóbirliÂi Yapılanması Ölçütleri Anlaómasının ger- çekleótirilmesinin desteklenmesi ve Yöre altı Silah Kontrolü ile ilgili FlorenceAnlaóması’ndan hareket etmektedir. O zamandan beri her iki Anlaómanın pratikte uygulanmasında baóarılar kaydedilerek oluóum düzeyindeki yetkilerin devlet düzeyindeki yetkilere aktarılması ile ilgili çalıómalar 1 Ocak 2006 tarihinde tamamlandı. Yetkilerin bütünlüklü olarak aktarılması Bosna Hersek’te savunma sektörünü bütünlüklü olarak deÂiótirmió buulunmaktadır. Viyana Anlaóması sona vardıÂına göre ve Florens Anlaóması deÂiótiÂine göre, GGD-DSC kendi eylem alanını genióleĴi. kimdi ise AGGT’in politik– askeri boyutlu dokümanların ger- çekleótirilmesine yardımda bulunmaktadır. Bu dokümanlar arasında Silahlı Güçlerin Parlamento Denetimi ile ilgili ayan hükümlerini kapsayan AGGT’in Güvenlik ile ilgili Politik-Askeri Yönlerine deÂin Davranıó Dokümanı da yer almaktadır (Budapeóte 1994). Kurumsal Çerçeve 2003 yılına kadar, Bosna Hersek’in devlet düzeyindeki hükümeti güvenlik sektörünü çok az kontrol eĴi ve burada devlet düzeyindeki etkili askeri ve polis strüktürleri yoktu. Önceki savaóın sonucu olarak, Bosna Hersek2 çerçevesindeki iki oluóum yüksek düzeyde kurumsal bir baÂımsızlıÂı uyguladı. Bunun çerçevesinde, onların kendi Savunma Bakanlıkları (silahlı güçler için sorumlu) Gç Góleri Bakanlıkları (polis güçleri için sorumlu) yer almaktaydı. Bosna Hersek Anayasası, BH BaókanlıÂı devlet düzeyinde Askeri konulara deÂin Komiteyi kurarak ilgili silahlı güçler oluóumlarını koordine etmesini amaçlamıótır, ama bu Komite karar verici bir rolde bulunmamıótır. 2003 yılına kadar, silahlı güvenlik güçlerinin parlamento denetimi (askeri, polis ve istihbarat) oluóum parlamentolarıyla sınırlıydı. Savunma ile Gç Góleri BakanlıÂının devlet düzeyinde olmaması, Bosna Hersek Parlamento Meclisi’ndeki (BHPM) milliyetçi elemanlar oluóum düzeyindeki parlamento denetimi komitelerine 1 11 ilave de dahil olmak üzere GFAP’nin tüm metnini Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Ofisi sitesinde bulabilirsiniz: www.ohr.int 2 Bosna Hersek Konsorsiumu da dahil olmak üzere GFAP hükümleri ( GFAP’ın 4. ilavesi ), Bosna Hersek içerisinde iki devlet oluóumunu oluóturdu: Bosna Herseg Federasyonu (BH F) ve Sırp Cumhuriyeti (SC).. asi kimdi ise savunma sektörünün denetimi ile ilgili çalıómalar bütünlüklü olarak Bosna Hersek Parlamentosunun Ortak Komisyonuna aktarılmıó bulunmaktadır. Ortak Komisyonun kurulmasına raÂmen, oluóum düzeyindeki parlamento komisyonları Bosna Hersek ve Sırp Cumhuriyetinde polis sektörünü denetlemek için belirli yetkilere 2003 yılında Bosna Hersek sahiptirler. güvenlik strüktürlerinin demokratik denetiminde cepheyi aóıp geçmiótir. Aynı Parlamento denetimi için yılın mayıs ayında, Yüksek Temsilci (Kosova’nın Genel yasal çerçeve Sekreter Özel Temsilcisi Bosna Hersek Parlamento gibi BH’ye ait olan Özel Meclisi ve BHF Savunma Temsilci ) devlet düzeyinde Bakanları BH Savunma Yaolan Bosna Hersek Savunma sası ile ve ilgili parlamento BakanlıÂının kurulması kararı kuralları ile kendi ilgili Ortak ile uzlaóan Savunma Reformu Komisyonlarını aktarma süreci Komisyonunu kurdu (SRK). ve istek üzere herhangi bir 2003 yılının Eylül ayında SRK diÂer konular ile ilgili raporu mecburdurlar. raporu yayınladıktan sonra sunmaya Bosna Hesek Parlamento Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi Savunma ile Güvenlik Meclisi’nde (RSNA) denetim Siyaseti ile ilgili Ortak komisyonlarının gücü savu Komiteyi kurdu ve Bosna -nma ile güvenlik alanınParlamento DenetiHersek düzeyinde Savunma daki ile Güvenlik Strüktürlerinin minin incelikli Yasasında gözetlenmesi. Ortak Komi- tanımlanmıótır. (SC Resmi tenin 12 üyesi vardır Gazetesi No. 25/2005). Maalesef (Bosna Hersek Parlamento RSNA Komisyonları ona Meclisi’nin her evinden altıóer verilen yasa ile çok seyrek bizim kiói) ve onlar Bosna Hersek saÂlam araçları kullanmamızı Savunma BakanlıÂı ve Bosna temin eĴi. Bu, denetim koçalıómalarının Hersek Güvenlık BakanlıÂı misyonları milletvekillerinin hazırlıÂına çalıómalarını denetlemekte, ve yasa hükümlerine baÂlı sonu Devlet Sınır Hizmeti ve olduÂunu göstermektedir. Devlet Araótırma ve Koruma Ajansı denetimini yapmaktadır. Ortak Komite aynı zamanda AGúT Misyonu Ulusal Gnterpol Ofisini ve Bosna Hersek Madenler Eylem Parlamento Denetimi Merkezini denetlemektedir. Projesinin geliümesi Bu genió sorumluluklardan Silahlı Güçlerin demokratik, hareket ederek, Ortak Ko- parlamento denetiminin mite güvenlik sektörünü yapılması alanında AGGT kapsamaktadır. DiÂer yandan Misyonunun gerçekleótirmió Bosna Hersek Gstihbarat Ajansı olduÂu önemli ve ilk ça(GA), Bosna Hersek Parlamento lıómalardan biri, Ocak ayında Meclisi’nin diÂer komitesi ‘Güvenlik Politikası ve Silahlı tarafınan denetlenmektedir. Güçlerin Demokratik Kontrolü’ daha fazla güç vererek güvenlik konularına deÂin denetim komitesinin kurulmasının önlenmesi için formalist argumanları kullanma olanaÂındaydı. Agüman óuydu: eÂer güvenlik mekanizmaları oluóum-düzeyinde ise, onların denetim mekanizmaları da o düzeyde olmalıdır. adlı semineri düzenlemesiydi. 2000 yılında AGGT’in YGD-DRS (óimdi ise DSC, yukarıya bak) silahlı güçlerin parlamento denetimi ile ilgili uzun süreli bir destek programını baólaĴı. Daha baólangıçta YGD-DRS savunma sektöründe kıdemli temsilciler arasında karóılıklı inancı güçlendirmeye çalıótı. Bu alandaki girióimlerinden ilki savunma ve güvenlik komisyonlarının oluóum düzeyindeki baókanları ile formal olmayan bir toplantıyı örgütlemekti. ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 23 Görgüler ve itirazlarmeydan okumalar Yerel ve uluslar arası temsilciler sık sık GGD-DSC tarafından (önceden DRCYGD) yapılan parlamento denetiminin uzun süreli ilerlemesini Bosna Hersek güvenlik sektörünün özellikle savunma reformu alanında en baóarılı yönlerinden biri olarak deÂerlendirdi. Artırılan denetim sadece icra strüktürlerini sorumlu tutmadı, Bosna Hesek Parlamento Meclisi taraYGD-DRS etkin bir óekilde fından geçen yasamanın gerdiÂer partnör örgütleri ve diÂer çekleótirilmesine katkıda bupersonel ile güvenlik sektörü lundu. denetimi alanındaki kapasite Gelecek söz konusu olduyapılanmasını gerçekleótirme Âunda bu komisyonlara doÂrultusunda çalıómıótır. milletvekillerinin katılımı Teknik ile administratif des- doÂrultusunda uygun olan teÂi önemini göz önünde personelin ve teknik tebulundurarak, YGD-DRS ko- hcizatının temin edilmesi misyon sekreterliklerinin önemi konusunda bazı soetkinliklere katılmalarını ce- runlar vardır. Bu yedekler saretlendirerek, projenin ba- olmadan milletvekillerinin óarılı olması doÂrultusunda Bosna Hersek güvenlik ile büyük katkılarda bulundular. savunma enstitüleri arasında YGD- DRS eylemlerinin ta- sık sık görülen óeěafsızlık mamlanması amacıyla, Si- çatıómalarında milletvekilleri lahlı Güçlerin Demokratik etkili bir denetimi yapamazlar. Kontrolü ki bunun merkezi Geçen yedi yıl içerisinde Cenevrede’dir (DCAF) AGGT öÂrenilen derslerin en öneMisyonuna katılarak yerel mlilerinden biri milletvekiuzmanların parlamento llerinin bireysel ilgileri ve savunumu ve güvenlik ko- kendi kendilerini bu konulara misyonlarına ait olan pilot adamalarıdır. Bu özellikler projensinin temin edilmesi olmadan parlamento denetimi doÂrultusunda bir araya etkili olamaz. Uluslar arası geldiler. 2003 yılından beri, topluluÂu temsilcilerinin miparlamento uzmanları SG- lletvekilleri ile temin ertmió DK-DCAF’ta ió bularak oldukları iliókiler de çok var olan dört savunma ve önemlidir. Komisyonlara uzgüvenlik Komisyonlarında mansal öÂütler ve günlük çalıómaktadırlar. Bu danıó- destek saygılı bir óekilde manlar savunma ile güvenlik sunulmalıdır. Partnörlük ile konuları üzerine gereken karóılıklı anlayıó havası sadece uzmanlıÂı temin etmekte ve karóılıklı saygı ve çabalarla milletvekillerinin savunma re- gelióebilir. Sadece beraberce formu ile ilgili müzakerelerde çalıóma Güney DoÂu Avbaóarılarının ve becerilerinin rupa ülkelerinde etkili bir artırılmasına büyük katkıda parlamento denetiminin gelióbulundular. tirilmesi için çok önemlidir. 24 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Denetim komisyonlarında görevli Parlamento danıüman personeli programı Marc Remillard, Silahlı Güçlerin Demokratik Kontrolü, Program Manajeri (SGDK-DCAF) 2000 yılının Ekim ayında kurulan ve esas yeri Cenevre’de olan Silahlı Güçlerin Demokratik Kontrolü Merkezi (DCAF) Güney DoÂu Avrupa ülkelerinde iyi idare ve güvenlik sektörü reformunun promosyonunu yapmaktadır. Merkez, iyi pratikler araótırmasını yaparak, ulusal ve uluslar arası düzeyde uygun normaların geliómesini cesaretlendirmekte, siyaset ile ilgili önerilerde bulunmakta, müóavirlik ve yardım programlarını temin etmektedir. SGDK partnörlerini hükümetler, parlamentolar, sivil toplum, uluslararası örgütler yanı sıra polis, adliye, istihbarat ajansları, sınır güvenlik hizmetleri ve askeriye gibi güvenlik sektörü etmenleri oluóturmaktadır. SGDK’nın eylemlere baólamasından hemen sonra, parlamentolara kapsamlı ve sonuç verecek desteÂi sunmak ereÂiyle sadece milletvekillere dönük olamayacaÂımız netlik kazandı. Geçió dönemindeolan ortamlarda milletvekilleri hızlı bir óekilde gelip gitmektedir, diÂer yandan ise profesyonel parlamento personeli ióine devam etmekte ve mi- lletvekilleri için en elverióli kaynaÂı oluıóturmaktadır. HaĴa bazı milletvekillerinin hiç parlamento görgüleri bile yoktur. DiÂer yandan parlamento Sekreterliklerin güvenlik ve savunma siyaseti konuları üzere çalıóma için gerekli olan hassas malzeme ve çoÂu kere gereken eÂitimlerden yoksundur. Daha doÂrusu, savunma bakanlıÂı ve hükümeĴe güvenlik konseyleri dıóında olanlar için bu tür bilgiler bir sır oluóturmaktadır, haĴa milletvekilerinin bile bu alanda sınırlı bir etkileri görülür. SGDK, tek partili devletlerde milletvekilleri sık sık güvenlik ve savunma konularını sadece gelióigüzel ve üstünkörü görüótükleri sonucuna vardı. Bu meydan okumadan hareket ederek SGDK en baóarılı ve en uzun süren bir program geliótirmeye baóladı. Bu program Parlamento personeli danıómanlar programıdır ve bu program parlamento sekreterliklerindeki personeledanıómanlara adanmıótır. Komisyon uzmanları olarak çalıóan danıómanlar ilave olarak sekreterlik personeli olarak – savunma, kamu nizamı ve intizamı ya da istihbarat denetimi komisyonlarında görevlerini yerine getirmektedir. Program, her parlamentoda sadece bir komisyon için personel danıómanları sunmaktadır. 2002 yılının sonlarına doÂru parlamentolar ile personel danıómanları ile PSAP‘ı baólaĴık. O zamandan beri PSAP tüm yöre içerisinde büyüdü ve bu programda 11 parlamento ve 12 Personel Danıómanı yer aldı. 2006 yılının Mayıs ayından itibaren Arnavutluk, Bulgaristan, Bosna Hersek, Makedonya, Romanya ile Sırbistan & Karada parlamentoları bu programa katılmaktadır, bazı durumlarda ise devlet, cumhuriyet ve oluóum düzeyindeki parlamentolar ile çalıóılmaktadır. Kosova Meclisi’nin de 2006 yılının Mayıs ayında yapılan anlaómaya göre 2006 yılının Haziran ayının sonunda bu programa katılmaya hak kazanması bizi mutlu etmektedir. Anlaómaya göre Meclis’in 2 SGDK yerel personel danıómanının finanse edilmesi ve onların Acil Durumlar ve Hazırlık Komisyonu ile ilgili çalıómaları doÂrudan doÂruya desteklemesi planlaótırılmaktadır – bu Komisyonun denetim sorumluluÂu Kosova’da iç güvenlik strüktürlerini kapsayacaktır. Personel danıómanlarının her biri Kosova’da en büyük iki etnik toplululuÂunu temsil edecektir. Komisyon danıómanlarına fon temin etmekle birlikte SGDK aynı zamanda programa katılan parlamentolara yıllık eÂitim dersleri programını da sunmaktadır. Dört defa birer haĞa süren ve diÂer ulusal parlamentolara yapılan eÂitim ziyaretlerini düzenledik. Çok kere eÂitim programlarını, evde eÂitim toplantılarını sunan ve güvenlik sektörü denetimi ve sorumluluÂunu sunan diÂer ulusal parlamentoları ile sıkı bir ióbirliÂi sonucu gerçekleótirdik. Bugüne kadar danıómanlar Danimarka, Romanya, Almanya, Britanya ve ABD parlamentolarını olduÂu gibi NATO Parlamento Meclisi’ni ve çok sayıda diÂer örgütleri ziyaret eĴiler. Her durumda katılımcılar güvenlik sektörünün denetlenmesinde parlamentoların rolü ile tanıtıldılar, ve ek olarak ulusal yasamanın AvrupaAtlantik standardlar ile entegrasyon programları ile uyumlaótırılmaları doÂrultusundaki çalıómaları için çok önemli olan çeóitli uluslararası temaslarda bu-lundular. Sahiplik ve etkili bir denetim PSAP’ın parolalarıdır. Katılımcı parlamentoların SGDK’nın iki yıl fon temin etmesinden sonra personel mevkiileri üstlenmeleri cesaretlendirilmiótir. Bütçe restriksiyonları ile karóılaóılan durumda üçüncü ve son yıl fon temin etmede olasıllıÂı da göz önünde bulundurulacaktır. DiÂer yandan var olan görgüler son müddeĴen önce birçok katılımcı parlamento personel danıómanı mevkiilerini enstitüleótirmió ve onları sürekli denetim komitesinin bir parçası olarak yapmıó bulunmaktadırlar. Daha fazla personel danıómanlarının eÂitim görmeleri ve böylece bu ihtiyaçların giderilmesi amacıyla ve bu yöresel aÂın geliótirilmesi için biz SGDK tarafından fon temin edilmediÂi dönemlerde bile ulusal personel danıómanlarına yıllık eÂitim derslerini sunmaya devam edeceÂiz. asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 25 Güvenlik Denetimi ile ilgili Yöresel Parlamento Konferansı 25-27 Haziran 2006 Mitroviça “ Etkili bir parlamento güvenlik denetimi” Haziran tarihleri arasında Mitroviça’da etkili bir parlamento güvenlik denetiminin geliümesine dair Yöresel Parlamento Konferansı düzenlendi.SGDK, AGúT ile Kosova Meclisi tarafından düzenlenen Konferansa güvenlik Sektörünün Parlamento denetimi görgülerine sahip olan 40 kadar yöre milletvekili katıldı. Konferansta alınan sonuçlar arasında, özellikle özel güvenlik üirketlerin denetimi ile ilgili daha yakın bir yöresel iübirliùinin yapılmasına dair sözün verilmesiydi. 26 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Meclis’te son geliümeler Franklin De Vrieze, OSCE Mission in Kosovo Dört Avrupa Parlamentosu Kosova Meclisi’ni destekliyor 2 2 Mayıs tarihinde AGA Konsorsiumu tarafından kurulmuó olan dört Avrupa Parlamentosu resmi olarak Meclis’e destek programını sundu. Proje iki yıl sürecektir. Fransa, Almanya, Belçika ve Slovenya parlamentolarından oluóan Konsorsium – ilk sırada kurumsal yapılanma sürecinin desteklenmesine odaklaóarak, eÂitim ile kapasite yapılanması yoluyla Meclis SekreterliÂinin güçlendirilmesini hedeflemektedir. Yasal departmana, yasamanın tasarlanması doÂrultusunda teknik yardım olduÂu gibi onun standardlaóması ve uyumlaótırılması doÂrultusunda yardım sunacaktır. Proje, Meclis Komisyonları ve BaókanlıÂının çalıómasına olduÂu gibi Meclis’in sivil toplum ile ióbirliÂi konusuna odaklanacaktır. Parlamento Grupları politika ile ilgili konferansları düzenledi H aziran ayı süresince her önemli parlamento grubu kendilerinin seçmió oldukları konular üzere politika ile ilgili konferansları düzenleyip, kendi ilgili parlamento grupları için politik önerilerini geliótirmek ereÂiyle içerden ve dıóardan uzmanları getireceklerdir. 6 Haziran tarihinde, AAK parlamento grubu tarımcılık siyaseti ile ilgili ilk konferans tertipledi. Konferansta yerel ve uluslararası temsilcileri rapor sundu ve çok sayıda çiĞçi - hayvan yetiótiricileri ve bankacılar katıldı. 12 Haziran tarihinde, PDK Parlamento Grubu özelleótirme ve enerji konusunda siyasi konferansını düzenledi. 13 Haziran tarihinde, LDK parlamento grubu Kosova Gençleri Eylem Planı ile ilgili yemekli bir tartıóma düzenledi. ORA Parlamento Grubu ise bir günlük Kosova Gençlerinin Eylem Planı ile ilgili konferansı düzenledi. Haziran ayının sonlarına doÂru, SLKM Kosova Sırpları çıkarlarının korunması ile ilgili yuvarlak masa toplantısını düzenleyecektir . Konferanslar, Kosova Meclisi’ndeki parlamento grupları ile AGGT projesinin bir parçası olarak Priótine Üniversitesi öÂrencileri (SLKM için Mitrovica Üniversitesi ), tarafından örgütlenecektir Meclis çalıûmalarının reformu 1 B Haziran tarihinde Meclis Baókanı Sn Kole Berisha’nın önerisi üzere genió reformlar paketini kabul ederek Meclis, kendi çalıómalarını geliótirmeyi kararlaótırdı.. u reformlar, Meclis’in, parlamento çalıómalarının yeniden gözden geçirilmesine deÂin formal mekanizmalar yoluyla Meclis’in hükümet çalıómalarını daha etkili olarak denetlemesini amaçlamaktadır. Hükümete sorulacak sorular ile ilgili sıralı soru sorma zamanı belirlenecek ve bakanlara gensorular önerilip daha sık sık olarak tartıóılacaktır. Reform planı 2006 yılında yapılacak olan diÂer toplantılar takvimini de öngörerek bir ay içerisinde iki ya da üç genel kurul toplantısının düzenlenmesi ve parlamento grup liderleri ve komisyon baókanları arasında sıralı toplantıların yapılmasını öngörmektedir. G lk defa olarak Kosova Meclisi kendi bütçesini hazırlamak için yoÂun bir óekilde çalıóacaktır. Meclis’in bütçe Komisyonu, bütçe sınırlamalarını göz önünde bulundurarak Parlamento Grupları Baókanları ve Komisyon Baókanları ile Meclis’in gelecek yıldaki bütçesi ile ilgili öncellikleri belirlemek için danıómalara baólamıó bulunmaktadır. En nihayet Meclis’in reform planı daha etkili bir administrasyon, resmi belgelere kamuoyunun ulaómasının saÂlanması Meclis menancment planının hazırlanması ve ziyaretçilerin Meclise yapacaÂı ziyaret programının hazırlanmasını öngörmektedir. 1 Haziran tarihinde yapılan genel kurul toplantısında tüm parlamento grupları reformları selamlayarak, STÖ’lerin, Ulusal Demokratik Enstitüsünün (NDI) önerinin tasarlamasına yardım etmesi ve AGGT’in, görüóülmesi gereken konuların altının çizilmesine iliókin raporları gözetlemesi nedeniyle teóekkürlerini belirĴiler. D uring the plenary session on 1 June, all parliamentary groups welcomed the reforms, expressing appreciation to the NGO the National Democratic Institute (NDI) for assistance in draĞing the proposal and to the OSCE for the monitoring reports which highlighted the issues to be addressed. asi Meclis üyeleri Hükümete soru sormaya hazırlanıyor 7 Haziran tarihinde Ulusal Demokratik Enstitüsü (NDI) hükümete soruların ve gensorularının nasıl hazırlanması gerektiÂi ile ilgili Kosova Meclisi muhalefet üyelerine bir çalıótay düzenledi. Meclis Baókanının kıdemli danıómanı Sn. Rame Manaj, yeni kabul edilen “Meclis Standardları Planı” üzere hükümete soruların sorulması olanaÂının var olduÂunu vurguladı. Çalıótay süresince Kanada’nın eski parlamento üyesi-milletvekili Sn. David Payne ve Almanya’nın eski milletvekili Sn. Petra Blaess (AGGT), hükümete soru sorma ile ilgili bilgilerini paylaótılar. Gngiltere ile Gskoçya parlamentolarındaki soru dönemine iliókin video görüntüleri gösterildi. Toplam olarak çalıótaya 13 milletvekili katıldı: 7 PDK üyesi, 2 ORA , 2 Entegrasyon üyesi . Bu haĞa UDE- NDI , Bakanlık görevlilerinin sorular ve gensorulara nasıl cevap vermeleri gerektiÂi ile ilgili buna benzer çalıótaylar düzenleyecektir.. ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R 27 Meclis KKB’nin 2005 yılına ait olan nihai raporunu görüûtü 2 Haziran tarihinde Meclis, Kosova Konsolide Bütçesinin (KKB) 2005 yılına ait olan nihai raporunu görüótü. Ekonomi ve Maliye Bakanı Sn. Haki Shatri, rapor ile ilgili temel bulguları açıklayarak, arkasından Meclis’in Bütçe ve Maliye Komisyonu Baókanı Sn Naser Osmani konuótu. Sn Jakup Krasniqi (PDK) hükümetin óeěaf olmadıÂını bütçe yönlendirmeleri ve aóırı olan masrafları - örnek olarak telefon faturaları, resmi yolculuklar ve arabaların satınalınmasını eleótirdi. Sn Alush Gashi (LDK) kendi parlamento grubunun KKB’nin 2005 yılına ait olan nihayi raporunu desteklediÂini belirĴi. Rapor 52 kabul ve 21 ret oyu ile desteklendi-kabul edildi. Geçenlerde Meclis 2007 yılına ait olan bütçenin hazırlanması ile ilgili iç danıómaları baólamıó bulunmaktadır. Kosova Meclisi NATO Parlamento Meclisi’ne katıldı 2 6 – 30 Mayıs tarihleri arasında NATO Parlamento Meclisi (PM) Paris’te ilkbahar toplantısını düzenledi. AGGT önerisine dayanarak, NATO PM Baókanı bu toplantıya katılmaları amacıyla Kosova Meclisi delegasyonunu davet eĴi. Kosova Meclisi delegasyonunu Dr. Alush Gashi (LDK), Dr. Hajredin Kuqi (PDK), Mr. Oliver Ivanoviç (SLKM) ve AGGT temsilcileri oluóturmaktaydı . Kosova Meclisi üyeleri ilk defa olarak NATO Parlamento Meclisinin sıralı toplantısına davet edilmiólerdi. 2 006 yılının Kasım ayında Riga’da düzenlenecek olan NATO PM toplantısı öncesinde Beyaz Rusya, Ukrayna, Gran, Irak, Afganistan ve Gürcistan’daki durum olduÂu gibi Rusya ile iliókiler ve birçok politik ve güvenlik konuları görüóüldü. 30 Mayıs tarihinde, NATO Genel Sekreteri Jaap De Hoof-Scheěer ve NATO Daimi Konseyinin tüm büyükelçileri Riga Zirvesine hazırlıÂın yapılması doÂrultusunda gelecek ile ilgili NATO planlarını tartıómak amacıyla Parlamento Meclisi’ne katıldılar. N ATO PM’nin Politik Komisyonunda tartıóılan konulardan biri de Kosova’nın nihai statü süreciydi. Büyükelçi Albert Rohan kapsamlı bir konuóma yaparak óu konular üzerine odaklandı: Viyana’da yapılan beó bölümlük müzakere sonuçları; 2006 yılının sonunda statü görüómelerinin sonuçlandırılması ile ilgili zaman sınırı, Kosova’nın bir örnek olmaması, görüómelerde Belgrad ile Priótine’nin yaklaóımı, Kosova Standardlar Planının gerçekleótirilmesi 28 asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R ASI Misyon Gfadesi Meclis’i Destek Girióimi (ASI) Kosova Meclisini güçlendirmek ve profesyonelleótirmek için destek sunan demokratizasyon programlarının inter – ajans koordinasyon mekanizmasıdır. ASG’nin çalıómaları, demokratik yönetmeliklerinin tanınması ve onlara karóı saygının gösterilmesi, óeěaflık ve kamuoyuna karóı sorumlu davranma, yasal gündem sıralarının geliótirilip gerçekleótirilmesi, çok dilliliÂe karóı saygının gösterilmesi ve yöresel ile inter parlamento irtibatlarına dayanan demokratik politik kültürde odaklanmaktadır. ASI partnörleri, kaynakları biriktirmek, bilgileri paylaómak ve Meclis ile doÂrudan doÂruya yapılan bir interaksiyonda ihtiyaçların belirlenmesinde programları koordine etmektedir. ASI koordinatörü olarak,, AGGT Kosova Misyonu, tüm ASG partnörleri ile irtibat kurarak ve Meclis temsilcileri ile yapılan danıómalardan sonra sıralı koordinasyon toplantılarını düzenlemektedir. ASI’nin sıralı Bülteni, Kosova Meclisi’ndeki son geliómeler hakkında genió bir yerel ve uluslar arası kamuoyuna olduÂu gibi ASI destek programları hakkında bilgi vermektedir. ku anda ASG’ye katılanlar : Friedrich Ebert StiĞung (FES), Friedrich Naumann StiĞung (FNSt.) Konrad Adenauer StiĞung (KAS), DoÂu Batı Parlamento PratiÂi Projesi (DBPPP ), Avrupa Gmar Ajansı (AIA) Fransa, Almanya , Belçika, Slovenya parlamentoları Konsortiumu ve International de Paris la Defense Enstitüsü , ABD Uluslar arası Gelióme Acentesi (USAID) ióbirliÂiyle olduÂu gibi Ulusal Demokratik Enstitüsü (UDE), Birleómió Milletler Gelióme Programı (BMGP) Gnter Parlamento BirliÂi (IPB), AGGT Kosova Misyonu ve Kosova Meclis’i ióbirliÂiyle. asi ASSEMBLY SUPPORT INITIATIVE N E W S L E T T E R Yazi Isleri Heyeti: Sven Lindholm, Franklin De Vrieze, Skender Durmishi, Blerim Vela, Alfons Lentze, Ramë Manaj, Edmond Efendija, Krenar Loshi, Labinot Hoxha. AGúT Misyonu Kararùahları, 10000 Priütine Tel.(+381-38) 500 162 Faks: (+381-38) 500 188 úrtibat kuracaùınız kiüi: [email protected] http://www.osce.org/kosovo Bu bültende ortaya atılan görüüler katkıda bulunanların kendi görüüleridir ve Meclis, AGúT’in Kosova Misyonu ya da ASú partnörleri olan örgütlerin görüülerini temsil etmemektedir. Bu Bültendeki fotograflar : AGIT : 1, 2, 3, 4, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 20, 22, 25, 26, 27 Express: Fisnik Dobreci: 1, 19, Astrit Ibrahimi: 1, 18, Christophe Quirion: 11
